Мастацтва №4'2013

фо­та андрэя спрын­ча­на.

«Шар­лот­ка». Ад­экват­ны тэ­атр «У ку­бе». Мінск.

«На­чно­га цяг­ні­ка ня­ма…». Гру­па су­час­най ха­рэ­агра­фіі «Quadro». Го­мель.

Ал я к ­с е й С т р э ­л ь ­н і ­к а ў

Ні­ша экс­пе­ры­мен­та Згас­л а свят­л о… Ні­ч о­г а не ад­б ы­в а­л а­с я, і праз не­к а­ то­р ы час гле­д а­ч ы па­ч а­л і ўзды­х аць, хі­х і­к аць і пе­р а­ га­в ор­в ац­ц а. Рап­т ам з мес­ц аў усха­п і­л і­с я ча­т ы­р ы ча­ ла­в е­к і. Спа­ч ат­к у пад­а ло­с я, што адзін з іх про­с та хо­ ча пе­р а­с ес­ц і блі­ж эй або за­б ыў у гар­д э­р о­б е тэ­л е­ф он. Астат­н ім ні­б ы­т а над­а ку­ч ы­л а ча­к аць, і яны за­х а­ц е­л і вы­б рац­ц а з за­л ы. Тут і вы­с вет­л і­л а­с я, што ўсе дзве­ ры за­ч ы­н е­н ы... Се­к ун­д а сап­р аў­д на­г а пад­м а­н у ў тэ­ атры ўні­к а­л ь­н ая! Бо ні­ко­л і не­л ь­г а быць упэў­н е­н ым, што той, хто імкнец­ц а па­к і­н уць спек­т акль, не з’яўля­ ецца яго час­т кай. Вось так спек­т ак­л ем «…Па­с ля» тэ­ атра «ІнЖэст» па­ч аў­с я Ад­к ры­т ы фо­р ум плас­т ыч­н ых тэ­а траў і тэ­а тра тан­ц а «ПлаSтфор­м а».

Рух плас­тыч­ных тэ­атраў пе­ра­рос андэг­раўнд, але для яго інтэн­сіў­на­га раз­віц­ця не стае мар­ке­тын­га­вых і інфрас­трук­ тур­ных рэ­сур­саў. Ня­ма маг­чы­мас­ці па­шы­рыць ко­ла пуб­лі­кі, ня­ма дзе па­ста­янна вы­сту­паць. Ве­да­ючы пра та­кія пра­бле­мы, Вя­час­лаў Іна­зем­цаў і рас­па­чаў фо­рум. Тут ён мае ра­цыю: ме­на­ві­та фес­ты­ва­ль­ны фар­мат да­зва­ляе знай­сці срод­кі, пры­ цяг­нуць гра­мад­скую ўва­гу. Мно­гія гле­да­чы пры­зна­ва­лі­ся, што пры­хо­дзі­лі на фес­ты­валь вы­ключ­на «на Іна­зем­ца­ва», і дзя­ку­ючы гэ­та­му ад­кры­лі для ся­бе но­выя ці­ка­выя ка­лек­ты­вы. Тое, што афі­цый­ныя струк­ту­ры не па­спры­ялі пра­вя­дзен­ню «ПлаSтфор­мы», вы­гля­дае стра­тэ­гіч­най па­мыл­кай. Поле для дыс­ку­сіі

ге­не­ра­цыі айчын­на­га contemporary dance. Спек­такль «На­чно­га цяг­ні­ка ня­ма...» рэ­за­ні­руе з эстэ­ты­кай аме­ры­кан­ска­га по­стма­ дэрн-тан­ца 1960-х га­доў. Пра гэ­та свед­чаць не­лі­ней­насць дра­ ма­тур­гіі, роў­насць усіх удзе­ль­ні­каў спек­так­ля — ад аўта­раў да вы­ка­наў­цаў, акту­алі­за­цыя пра­цэ­су і яго імпра­ві­за­цый­на-ігра­ во­га раз­гор­тван­ня ў про­ці­ва­гу вы­ні­ку, сэн­са­ва-кам­па­зі­цый­най за­вер­ша­нас­ці тво­ра, па­шы­ра­ная трак­тоў­ка тан­ца­ва­ль­нас­ці, ка­лі тан­цам ста­но­віц­ца якое заўгод­на дзеян­не або бяз­дзей­ насць вы­ка­наў­цы. Вы­ка­рыс­тан­не пад­обных пры­ёмаў, ня­хай са­бе і да­во­лі ня­звык­лых для бе­ла­рус­ка­га contemporary dance, у агу­ль­на­сус­вет­ным кан­тэк­сце да­ўно ўжо на­бы­ло се­рый­ны ха­рак­тар, а та­му зні­жа­ла эфект на­віз­ны ад уба­ча­на­га. Імкнен­не да твор­чай не­за­леж­нас­ці, по­шу­ку ўлас­най тэ­мы, шчы­расць аўтар­ска­га вы­каз­ван­ня вы­лу­ча­лі вы­ступ­лен­не танц­ тэ­атра «Skvo’s Dance Company» (Мінск) пад кі­раў­ніц­твам Во­ль­гі Сквар­цо­вай. Кам­па­зі­цыі «Со­ла», «Дэ­ка­данс. Ды­яло­гі», «Happy Valentine» мож­на на­зваць лі­рыч­ны­мі імпрэ­сі­ямі, у цэн­тры якіх зна­хо­дзіц­ца воб­раз Жан­чы­ны, свет яе сноў, фан­та­зій і мар. Во­ль­га Сквар­цо­ва, ба­дай, пер­шая ў бе­ла­рус­кім тан­цтэ­атры, хто так глы­бо­ка да­сле­дуе тэ­му жа­но­чай ідэн­тыч­нас­ці. Фі­на­ль­ным ме­рап­ры­емствам «ПлаSтфор­мы» ста­ла дыс­ ку­сія, пад­час якой айчын­ныя і за­меж­ныя спе­цы­яліс­ты аб­ мер­ка­ва­лі су­час­ны стан і пер­спек­ты­вы раз­віц­ця бе­ла­рус­ка­га плас­тыч­на­га і тан­ца­ва­ль­на­га тэ­атра. На­пры­кан­цы хо­чац­ца за­зна­чыць, што пра­вя­дзен­не та­ко­га буй­но­га фо­ру­му ў сі­ту­ацыі ад­сут­нас­ці фі­нан­са­вай і арга­ні­за­ цый­най пад­трым­кі з’яўля­ецца ра­ды­ка­ль­на сме­лым жэс­там, які за­слу­гоў­вае, як мі­ні­мум, па­ва­гі і, як вы­нік, за­ахвоч­ван­ня і раз­віц­ця. У фар­ма­це энту­зі­язму, на мя­жы твор­ча­га вы­жы­ван­ня бе­ла­рус­кі су­час­ны та­нец і плас­тыч­ны тэ­атр існу­юць ужо бо­льш як два дзе­ся­ці­год­дзі. А што да­лей?.. 

На­пры­кан­цы кож­на­га фес­ты­ва­ль­на­га дня ад­бы­ва­ла­ся дыс­ку­ сія, пад­час якой і му­сі­ла ісці гра­мад­скае аб­мер­ка­ван­не та­кой з’явы, як су­час­ны та­нец. Пад­обныя дыс­ку­сіі — то­ль­кі вод­гул­ле тых страс­цей, якія ві­ру­юць ва­кол фес­ты­ва­лю. На сус­трэ­чах, што ла­дзі­лі­ся па­сля спек­так­ляў, бы­ла маг­чы­масць вы­ка­зац­ца са­мім удзе­ль­ні­кам, на іх пры­сут­ні­ча­лі спе­цы­яліс­ты, і та­кім чы­нам за­да­ваў­ся на­леж­ны ўзро­вень ды­яло­га. Але бо­ль­шая час­тка пуб­лі­кі слу­ха­ла моў­чкі. Ад­ной з са­мых рэ­за­нан­сных падзей фес­ты­ва­лю зра­бі­ла­ ся вы­ступ­лен­не бу­то-пер­фор­ме­ра Іры­ны Ануф­ры­евай. Ад звы­чай­най пуб­лі­кі ў ку­лу­арах мож­на бы­ло па­чуць асоб­ныя не­га­тыў­ныя рэ­плі­кі. А вось тыя, хто за­стаў­ся на вя­чэр­нюю дыс­ку­сію, ста­лі свед­ка­мі ці­ка­вай раз­мо­вы з удзе­лам кры­ты­ каў і спе­цы­яліс­таў, а так­са­ма гле­да­чоў, для якіх зна­ёмы жанр бу­то. Са­ма Іры­на Ануф­ры­ева, роў­ная і спа­кой­ная, рап­там эма­цый­на ска­за­ла: «Мы жы­вем у ста­не аб­аро­ны. Уся пла­не­та спіць глы­бо­кім сном... Пра­чні­ся, ты яшчэ жы­вы!» Тэ­атры хо­чуць ба­чыць пуб­лі­ку інша­га ўзроў­ню, якая пры­ хо­дзі­ла б на спек­так­лі пад­рых­та­ва­ная, з улас­най мэ­тай і «ўста­ноў­ка­мі». Кі­раў­нік гро­дзен­ска­га тэ­атра «Га­ле­рэя» Аляк­ сандр Це­бя­нь­коў па­чаў вя­чэр­нюю раз­мо­ву ме­на­ві­та з та­ко­га пы­тан­ня, па­ці­ка­віў­шы­ся, ча­го ча­кае гля­дач ад ве­ча­ра су­час­ на­га тан­ца. Уцям­на­га ад­ка­зу не па­чуў. Маж­лі­ва, ад­сут­насць ад­ка­зу свед­чыць пра сціп­ласць бе­ла­рус­кай пуб­лі­кі, а мо­жа, та­кіх ча­кан­няў про­ста ня­ма. Пра­сто­ра «ПлаSтфор­мы»

Тэ­атры тан­ца, як пра­ві­ла, не ма­юць во­пы­ту час­тых вы­ступ­ лен­няў на вя­лі­кіх сцэ­нах. Але гэ­та ад­чу­ва­ла­ся ў мен­шай сту­пе­ні. Та­нец, мож­на так ска­заць, за­ва­ёўвае пра­сто­ру. На­

фо­та андрэя спрын­ча­на.

дыскурс

32