โครงการสร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัย เพื่อต่อยอดทุนทางวัฒนธรรม ประจำ�ปีงบประม�ณ พ.ศ. 2566 จังหวัดนครน�ยก จังหวัดลพบุรี เเละจังหวัดนครปฐม ดำ�เนินก�รโดย - -สำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม เเละมห�วิทย�ลัยศิลป�กร
Copyright © 2023 by Office of Contemporary Art and Culture, Ministry of Culture, Thailand All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, distributed, or transmitted in any form or by any means including photocopying, recording, or other electronic or mechanical methods, without the prior written permission of the published.
สำานักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม 10 ถนนเทียมร่วมมิตร ห้วยขวาง กรุงเทพฯ 10310 โทร. 0 2209 3760 www.ocac.go.th ออกแบบปก: บริษัท พริส คอนซัลติ้ง จำ�กัด I จัดว � งรูปเล่ม : บริษัท พริส คอนซัลติ้ง จำ�กัด พิมพ์ที่: บริษัท สม�ร์ท โคตติ้ง แอนด์ เซอร์วิส จำ�กัด I เดือน กันย�ยน พ.ศ. 2566 I ISBN :
สงวนลิขสิทธิ์ © พ.ศ. 2566 โดย สำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม ห้�มคัดลอก ลอกเลียน ดัดแปลง ทำ�ซ้ำ� จัดพิมพ์ หรือกระทำ�อื่นใดโดยวิธีก�รใดๆ ในรูปแบบใดๆ ไม่ว่�ส่วนหนึ่ง ส่วนใด ของหนังสือเล่มนี้เพื่อเผยแพร่ในสื่อทุกประเภท หรือเพื่อวัตถุประสงค์ใดๆ นอกจ � ก จะได้รับอนุญ�ต
978-616-543-822-3
จนเกิดเป็นผลงานเชิงประจักษ์ในการพัฒนาชุมชนและพัฒนาเศรษฐกิจในระดับฐานรากอย่างแท้จริง
สารรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม การขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์โดยใช้ทุนทางวัฒนธรรมถือเป็นนโยบายส าคัญของรัฐบาล ในการพัฒนาประเทศ โดยกระทรวงวัฒนธรรมเป็นเจ้าภาพหลักในการน าทุนทาง ศิลปวัฒนธรรมมาพัฒนา ต่อยอดและสร้างสรรค์เป็น Soft Power เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าและบริการทางวัฒนธรรม ส่งเสริม ภาคการท่องเที่ยว และช่วยเผยแพร่ภาพลักษณ์ความเป็นไทยให้เป็นที่รู้จักในระดับสากลมากยิ่งขึ้น ในปี งบประมาณ พ.ศ. 256 6 กระทรวงวัฒนธรรม โดย ส านักงา น ศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ได้ด าเนิน โครงการสร้างสรรค์ศิลปะ ร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนทางวัฒนธรรม โดยร่วมมือกับมหาวิทยาลัยศิลปากร น า ภูมิปัญญาและอัตลักษณ์ ท้องถิ่นมาประยุกต์ กับ องค์ความรู้ทางด้านศิลปะร่วมสมัย เ ป็น แนวคิดในการ ออกแบบ สิ นค้าและบริการ ทางวัฒนธรรม ประเภทต่าง ๆ และน าไปขยายผลให้แก่ชุ มชน เพื่อ ปรับใช้ทุนทางวัฒนธรรมอย่างสร้างสรรค์
กระทรวงวัฒนธรรม หวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือรวบรวมผลงานการออกแบบ ภายใต้โครงการ สร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนทางวัฒนธรรม เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ ช่วยสร้างความ รู้ความ เข้าใจ และเสริมสร้างแรงบันดาลใจให้แก่หน่วยงานภาครัฐและเอกชน สถาบันการศึกษา รวมทั้งประชาชนทั่วไป ที่สนใจ ด้วย การน า อัตลักษณ์จากทุนทา งวัฒนธรรมมาพัฒนาต่อยอดสินค้าและบริการทางวัฒนธรรม ประเภทต่าง ๆ ของท้องถิ่นให้มีเอกลักษณ์โดดเด่น น่าสนใจ เป็นที่พึงพอใจของผู้บริโภค อันจะ น าไปสู่ การเพิ่มพูนรายได้ในแนวทางวัฒนธรรมสรรค์สร้าง เศรษฐกิจสร้างสรรค์อย่างเป็นรูปธรรมและยั่งยืน (นายอิทธิพล คุณปลื้ม) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม
สารปลัดกระทรวงวัฒนธรรม “เศรษฐกิจสร้างสรรค์” ถือเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจทั่วโลก สำหรับ ประเทศไทยเป็นประเทศที่อุดมไปด้วยทรัพยากรทางศิลปวัฒนธรรมอันล้ำค่า ที่สามารถนำมาสร้างเรื่องราว (story) หรือ “เนื้อหา” (Content) เพื่อการพัฒนาต่อยอดไปสู่ “อุตสาหกรรม วัฒนธรรม” (Culture Industry) ในระบบเศรษฐกิจที่สามารถสร้างรายได้ให้กับประเทศอย่างมหาศาล กระทรวงวัฒนธรรมจึงได้ขับเคลื่อน การดำเนิน งานไปสู่กระทรวงสังคมกึ่งเศรษฐกิจด้วย นโยบายการใช้มิติทางวัฒนธรรมและความคิดสร้างสรรค์ ในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมไทย โดยมี “วัฒนธรรม” เป็นต้นทุนสำคัญของ “เศรษฐกิจสร้างสรรค์” ของประเทศ การพัฒนาต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนชุมชน สังคม โดยเฉพาะ เศรษฐกิจชุมชนที่เป็นรากฐานของการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ โดยมุ่งหวังให้เกิดการสร้างงาน สร้างรายได้ ให้แก่ประชาชน ชุมชน และประเทศชาติอย่างยั่งยืน โ ดยโครงการสร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัย เพื่อต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมนี้
ทาง วัฒนธรรมที่เป็น ต้นน้ำมาเป็นแรงบันดาลใจในการ พัฒนาต่อยอดสินค้าและบริการทางวัฒนธรรม นำความรู้ด้านศิลปะร่วมสมัย ไปประยุกต์ใช้ เพื่อพัฒนา สร้างสรรค์ และต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมให้เกิดประโยชน์อย่างยั่งยืน กระทรวงวัฒนธรรมหวังเป็นอย่างยิ่งว่า โครงการสร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอด ทุนทางวัฒนธรรมนี้ จะช่วย เสริมสร้างแรงบันดาลใจในการนำอัตลักษณ์ชุมชนมาสร้างเป็น เรื่องราวหรือ “เนื้อหา” เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าและบริการทางวัฒนธรรมในท้องถิ่น ถือเป็นส่วนหนึ่งในการ ขับเคลื่อน การพัฒนาต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมในประเทศไทยให้สัมฤทธิ์ผลต่อไป ( ยุพา ) ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม
ถือเป็นหนึ่งในโครงการฯ ที่มุ่งเน้นการ ส่งเสริมการนำทุน
สารผู้อานวยการส านักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ส ำนักงำนศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ร่วม กับมหำวิทยำลัยศิลปำกร ได้ ด ำเนิน โครงกำร สร้ำงสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนทำงวัฒนธรรม มำตั้งแต่ปีงบประมำณ พ.ศ. 2561 โดย มีวัตถุประสงค์ เพื่อ ส่งเสริมและสนับสนุนให้ น ำ ทุนทำงวัฒนธรรมท้องถิ่นมำพัฒนำต่อยอดสินค้ำและบริกำรทำงวัฒนธรรม โดยกำรค้นหำอัตลักษณ์ ซึ่งมีรำกฐำนจำกทุนทำงวัฒนธรรม และ ประยุกต์ใช้ องค์ควำมรู้ทำงด้ำนศิลปะร่วมสมัย มำ ช่วย ออกแบบสร้ำงสรรค์ เป็น ลวดลำย โลโก้ ตรำสัญลักษณ์ สีสัน บรรจุภัณฑ์ ฯลฯ ที่ได้แรงบันดำลใจ มำจำกทุนทำงวัฒนธรรมดั้งเดิม โดยในปีงบประมำณ พ.ศ. 2566 ดำเนินกำร 3 จังหวัด ได้แก่ ลพบุรี นครนำยก และนครปฐม ได้ผลงำนสร้ำงสรรค์ จ ำนวน 22 ชุด ผลงำน จำก 22 อำเภอ ซึ่ง นอกจำกจะเป็น กำร สร้ำงคุณค่ำ ทำงสังคม สนับสนุนให้คนในชุมชน ภูมิใจในอัตลักษณ์ พื้นถิ่นของตนเอง และสร้ำงมูลค่ำเพิ่มทำงเศรษฐกิจให้กับ ชุมชนแล้ว ยังเป็นกำรส่งเสริมกำรท่องเที่ยว อีกทั้งยังช่วยเผยแพร่ควำมรู้ด้ำน ประวัติศำสตร์และศิลปวัฒนธรรม ในท้องถิ่นได้ในอีกทำงหนึ่งด้วย หนังสือ ฉบับนี้จัดท ำขึ้นเพื่อรวมรวบ ผลงำน สร้ำงสรรค์ ที่แสดง ถึงอัตลักษณ์ท้องถิ่น โดยมี กำรน ำเสนอแนวคิด และวิธีกำรถอดอัตลักษณ์ จำก กำรน ำทุนทำงวัฒนธรรมมำเป็นแรงบันดำลใจ ในกำร สร้ำงสรรค์ ผลิตภัณฑ์ของแต่ละอ ำเภอ ทั้งนี้ เพื่อเป็นกำรถ่ำยทอดองค์ควำมรู้ด้ำนศิลปะร่วมสมัย ด้ำนกำร ออกแบบ อีกทั้งยังเป็นกำรเผยแพร่ประ ชำสัมพันธ์ให้หน่วยงำนภำครัฐและเอกชน รวมถึงประชำชน ทั่วไปที่สนใจ น ำควำมรู้ด้ำนศิลปะร่วมสมัยไป ประยุกต์ใช้ เพื่อ พัฒนำต่อยอดทุนทำงวัฒนธรรม ให้เกิดประโยชน์ อย่ำงยั่งยืนต่อไป (นายประสพ เรียงเงิน) ผู้อานวยการสานักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย
ประจำ�ปีงบประม�ณ พ.ศ.2566 เพื่อขับเคลื่อนนวัตกรรมและง�นสร้�งสรรค์โดยใช้องค์
และเห็นคว�มสำ�คัญในก�รบูรณ�ก�รและดำ�เนินก�รร่วมกันอย่�งเป็นระบบในเชิงวิช�ก�รและก�รสร้�งสรรค์ท�งศิลปวัฒนธรรม
(ศ�สตร�จ�รย์ ดร.ธนะเศรษฐ์ ง้�วหิรัญพัฒน์) อธิก�รบดีมห�วิทย�ลัยศิลป�กร สารอธิการบดี มหาวิทยาลัยศิลปากร มห�วิทย�ลัยศิลป�กร เป็นมห�วิทย�ลัยในกำ�กับของรัฐ มีภ�รกิจในก�รให้บริก�รวิช�ก�รแก่สังคมเป็นพันธกิจ ที่สำ�คัญหนึ่งใน 4 ประก�ร มีก�รบูรณ�ก�รองค์คว�มรู้กับพันธมิตรเครือข่�ยด้�นวัฒนธรรมกับสำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรม ร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม รวมถึงหน่วยง�นอื่นๆ ในก�รส่งเสริมก�รประยุกต์ใช้ทุนท�งวัฒนธรรมและภูมิปัญญ� ท้องถิ่นผ่�นท�งอัตลักษณ์ ซึ่งสังเคร�ะห์ผ่�นศ�สตร์ด้�นศิลปะก�รออกแบบภ�ยใต้ “โครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัย เพื่อต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม”
คว�มรู้ด้�นศิลปวัฒนธรรม สร้�งคุณค่� สร้�งสรรค์ ผลง�นก�รออกแบบสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรม ผสมผส�น คว � มหล � กหล � ยของวิถีชีวิต และวัฒนธรรม ดั้งเดิมของแต่ละจังหวัดได้ส � ม � รถนำ�ไปใช้ขย � ยผลให้เกิดประโยชน์ ท�งเศรษฐกิจแก่ชุมซนในท้องถิ่น เพื่อให้เกิดก�รพัฒน�สินค้� และตัวอย่�งผลง�นสร้�งสรรค์ที่ส�ม�รถนำ�ไปต่อยอด ในก � รพัฒน � จังหวัด อำ�เภอ และชุมชนได้อย่ � งโดดเด่น และมีสุนทรียภ � พสอดคล้องกับนโยบ � ยของรัฐบ � ลต้ � น ก�รบูรณ�ก�รทำ�ง�นและสร้�งก�รมีส่วนร่วมระหว่�งภ�ครัฐและเอกชน รวมทั้งจัดทำ�เป็นข้อมูลในระบบดิจิทัล และเอกส�ร วิช�ก�รด้�นศิลปะก�รออกแบบเชิงวัฒนธรรม ในโอก�สนี้ มห�วิทย�ลัยศิลป�กรขอขอบคุณสำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม ผู้ว่�ร�ชก�ร จังหวัดลพบุรี จังหวัดนครน � ยก จังหวัดนครปฐม และหน่วยง � นทุกภ � คส่วน ที่ทำ�ให้เกิดคว � มร่วมมือ คว � มเข้ � ใจ
ได้อย่�งลงตัว กระผมหวังเป็นอย่�งยิ่งว่� ก�รดำ�เนินโครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม ประจำ�ปี งบประม�ณ พ.ศ.2566 ในครั้งนี้ จะเกิดประโยชน์สูงสุดต่อวงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยกับก�รประยุกต์อัตลักษณ์ ท�งวัฒนธรรมของท้องถิ่น
และชุมชนอย่�งยั่งยืนต่อไป
ต่อยอดเป็นก�รพัฒน�ผลิตภัณฑ์และขับเคลื่อนกิจกรรมท�งเศรษฐกิจสร้�งสรรค์แก่ท้องถิ่น
ในน�มจังหวัดนครน�ยก ขอขอบคุณสำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรมและมห�วิทย�ลัย ศิลป�กรที่คัดเลือกจังหวัดนครน�ยกเข้�ร่วมโครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัย
ให้กล�ยเป็นสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรมที่มีอัตลักษณ์และส�ม�รถสร้�งร�ยได้ให้กับ
อีกทั้งยังช่วยเสริมสร้�งคว�มรักคว�มส�มัคคีให้กับหน่วยง�นภ�ครัฐและเอกชน
คำานิยม ผู้ว่าราชการจังหวัดนครนายก “เมืองในฝันที่ใกล้กรุง ภูเข�ง�ม น้ำ�ตกสวย รวยธรรมช�ติ ปร�ศจ�กมลพิษ” จังหวัดนครน�ยก เป็นหนึ่งใน เมืองรอง 55 จังหวัด ต�มแผนส่งเสริมก�รท่องเที่ยวเพื่อกระตุ้นก�รท่องเที่ยวในท้องถิ่น พื้นที่ของนครน�ยกปร�กฏหลักฐ�น ว่�เคยเป็นถิ่นที่อยู่อ�ศัยของมนุษย์สมัยก่อนประวัติศ�สตร์ มีก�รขุดพบเครื่องมือเครื่องใช้ของมนุษย์ในยุคนั้น สันนิษฐ�นว่� นครน�ยก เคยเป็นเมืองโบร�ณที่มีอ�ยุสืบเนื่องม�ถึงปัจจุบัน ปร�กฏหลักฐ�นก�รอยู่อ�ศัยในสมัยทร�วดี จ�กแหล่ง โบร�ณ “บ้�นดงละคร” จังหวัดนครน�ยกเดิมชื่อบ้�นน� ปร�กฏหลักฐ�นในสมัยกรุงศรีอยุธย�ว่�เป็นเมืองหน้�ด่�น ท�งทิศตะวันออก ในสมัยพระเจ้�อู่ทองแห่งกรุงศรีอยุธย�
แหล่งท่องเที่ยวท�งธรรมช�ติ ทั้งภูเข�และน้ำ�ตก อยู่ในเขตอุทย�นแห่งช�ติเข�ใหญ่ ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญได้รับ ก � รประก � ศขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกภ � ยใต้ชื่อ “ผืนป่ � ดงพญ � เย็นเข � ใหญ่” มีของดีประจำ�จังหวัด คือมะยงชิด มะปร�งหว�น และผ้�ทอไทยพวนอันเป็นเอกลักษณ์เฉพ�ะถิ่นมีสินค้�ขึ้นชื่อม�กม�ย มีต้นทุนท�งวัฒนธรรมของจังหวัด นครน�ยก เป็นทรัพย�กรที่มีศักยภ�พในก�รพัฒน�ต่อยอดสู่ก�รสร้�งสรรค์ร่วมสมัย
เพื่อต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม ประจำ�ปี งบประม � ณ พ.ศ. 2566 นับเป็นโอก � สดี ที่พวกเร � จะได้นำ�เอ � คว � มรู้ท � งด้ � นศิลปะร่วมสมัยม � พัฒน � ต่อยอดทุน ท�งวัฒนธรรมอย่�งสร้�งสรรค์
ท้องถิ่น
จ�กก�รร่วมแรงร่วมใจกัน
(น�ยบัญช� เช�วรินทร์) ผู้ว่�ร�ชก�รจังหวัดนครน�ยก
นอกจ�กแหล่งท่องเที่ยวท�งประวัติศ�สตร์นครน�ยกยังมี
ระดมคว�มคิดเห็นและนำ�ม�พัฒน�ต่อยอดเพื่อเพิ่มมูลค่�ท�งเศรษฐกิจในท้องถิ่นให้ดียิ่งขึ้น
หนังสือเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ท�งวิช�ก�รและส�ม�รถสร้�งแรงบันด�ลใจในก�รสร้�งสรรค์ ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรมไปสู่ก�รพัฒน�รูปแบบลวดล�ยของผลิตภัณฑ์ที่เป็นอัตลักษณ์ของท้องถิ่น ซึ่งจะเป็นก�รเพิ่มมูลค่�
คำานิยม ผู้ว่าราชการจังหวัดลพบุรี จังหวัดลพบุรีเป็นจังหวัดในภ�คกล�งที่ตั้งอยู่ กึ่งกล�งของประเทศไทย มีพื้นที่อุดมสมบูรณ์เหม�ะแก่ก�รเพ�ะปลูก มีประวัติศ�สตร์ย�วน�น ปัจจุบันจังหวัด ลพบุรีจึงเป็น ‘เมืองเศรษฐกิจ เมืองท่องเที่ยวศูนย์ก�รศึกษ�ของภ�คกล�ง ตอนบน และยังเป็นเมืองทห�ร อีกด้วย” อีกทั้งยังมีสถ�นที่ท่องเที่ยวที่น่�สนใจหล�ยแห่ง อ�ทิ พระน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ พระปร�งค์ส�มยอด เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ และทุ่งท�นตะวันที่ใหญ่ที่สุดในประเทศ นับเป็นจังหวัดที่ได้รับคว�มสนใจ จ�กนักท่องเที่ยวทั้งช�วไทยและช�วต่�งช�ติ เดินท�งม�ท่องเที่ยวเป็นจำ�นวนม�ก ตันทุนท�งวัฒนธรรมของจังหวัดลพบุรี เป็นทรัพย�กรที่มีศักยภ�พในก�รพัฒน� ต่อยอดสู่ก�ร สร้�งสรรค์ร่วมสมัย จึงขอขอบคุณสำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม และ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร ที่คัดเลือกจังหวัดลพบุรี ในโครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอด ทุนท�งวัฒนธรรม ปีงบประม�ณ พ.ศ. ๒๕๖๖ เพื่อนำ�อัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรมของแต่ละอำ�เภอม�สร้�งสรรค์พัฒน� รูปแบบสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรม ซึ่งจะเป็นเครื่องมือสำ�คัญในก�รสื่อส�รตัวตนในฐ�นะตันทุนท�งวัฒนธรรมของ ท้องถิ่น
สร้�งร�ยได้ให้กับกลุ่มผู้ผลิตสินค้�และผู้ประกอบก�รในพื้นที่จังหวัดลพบุรี อันนำ�ม�ซึ่งคว�มมั่นคง ของเศรษฐกิจฐ�นร�กต่อไป (น�ยอำ�พล อังคภ�กรณ์กกุล) ผู้ว่�ร�ชก�รจังหวัดลพบุรี
เพิ่มมูลค่�ก�รต่อยอดเป็นสินค้�และบริก�รสู่เป้�หม�ยก�รพัฒน�เพื่อคว�มยั่งยืนของท้องถิ่นและชุมชน ผมหวังเป็นอย่�งยิ่งว่�
คำ�นิยมผู้ว่�ร�ชก�ร จังหวัดนครปฐม
ส�รรัฐมนตรีว่�ก�รกระทรวงวัฒนธรรม ส�รปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ส�รผู้อ�นวยก�รส�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย ส�รอธิก�รบดีมห�วิทย�ลัยศิลป�กร คำ�นิยมผู้ว่�ร�ชก�รจังหวัดนครน�ยก คำ�นิยมผู้ว่�ร�ชก�รจังหวัดลพบุรี คำ�นิยมผู้ว่�ร�ชก�รจังหวัดนครปฐม ส�รปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ส�รบัญ คว�มเป็นม�ของโครงก�รฯ ก�รวิเคร�ะห์อัตลักษณ์เพื่อใช้ในก�รออกแบบตร�สัญลักษณ์ ก�รออกแบบตร�สัญลักษณ์ แนวคิดในก�รออกแบบอัตลักษณ์ของแบรนด์ / จังหวัด / อำ��เภอ ขั้นตอนในก�รดำ�เนินง�น ขั้นตอนของก�รรวบรวมข้อมูลในก�รออกแบบ ก�รอบรมเชิงปฏิบัติก�รและก�รเก็บรวมรวมข้อมูล จังหวัดนครน�ยก ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอเมืองนครน�ยก ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอองครักษ์ ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอป�กพลี ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอบ้�นน� 5 6 7 8 9 10 11 12 13 16 18 19 21 22 24 26 32 40 52 64 76 สารบัญ
จังหวัดลพบุรี ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอเมืองลพบุรี ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอชัยบ�ด�ล ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอลำ�สนธิ ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอบ้�นหมี่ ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอหนองม่วง ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอสระโบสถ์ ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอโคกสำ��โรง ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอพัฒน�นิคม ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอท่�วุ้ง ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอโคกเจริญ ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอท่�หลวง จังหวัดนครปฐม ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอเมืืองนครปฐม ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอกำ�แพงแสน ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอนครชััยศรีี ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอบ�งเลน ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอดอนตููม ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอส�มพร�น ก�รออกเเบบอัตลักษณ์ อำ�เภอพุุทธมณฑล 90 100 112 124 136 148 160 172 184 196 208 220 234 242 254 266 278 290 302 314 สารบัญ (ต่อ)
ก�รสร้�งเอกลักษณ์ของอำ�เภอและจังหวัดผ่�นก�รออกแบบตร�สัญลักษณ์ เมื่อกล่�วถึงก�รสร้�งเอกลักษณ์ของอำ�เภอและจังหวัดผ่�นต้นทุนท�งวัฒนธรรม
นำ�อัตลักษณ์ต่�งๆม�พัฒน�ให้เด่นชัดเกิดเป็นเอกลักษณ์ของอำ�เภอและจังหวัดที่ส�ม�รถนำ�ไปพัฒน�ต่อยอดได้
(Brand Archetype) และอ�รมณ์ผ่�นค่�สีและลักษณะท�งศิลปะที่เลือกใช้เพื่อสร้�งรูปแบบและลวดล�ย
* คว�มเกี่ยวข้องกับกลุ่มเป้�หม�ย: ตร�สัญลักษณ์ที่ออกแบบจ�กอัตลักษณ์ทีได้รับคัดเลือกต้องมีคว�มเหม�ะสม
จับประเด็น ที่สำ�คัญ
วัฒนธรรมของแต่ละอำ�เภอที่มีคว�มแตกต่�งจ�กแหล่งอื่น
ผ่�นกระบวนก�รออกแบบ ประกอบด้วย - คุณสมบัติที่จับต้องได้ (Tangible) ได้แก่ รูปร่�ง รูปทรง และส่วนผสมต่�ง ๆ จะถูกนำ�ม�แปรเป็นรูปทรง และล�ยประกอบในตร�สัญลักษณ์ - คุณสมบัติที่จับต้องไม่ได้ (Intangible) ได้แก่ ภ�พลักษณ์ ชื่อเสียง จะถูกนำ�ม�สร้�งเป็นตัวตน
ก�รสร้�งเอกลักษณ์ของจังหวัดหรืออำ�เภอเป็นก�รรวมเอ�คว�มสัมพันธ์ที่ทับซ้อนระหว่�งอัตลักษณ์ที่หล�กหล�ย ท�งวัฒนธรรม ประวัติศ�สตร์ และคว�มค�ดหวังของกลุ่มเป้�หม�ยม�รวมกันจนเกิดเป็นเอกลักษณ์ โดยอัตลักษณ์ ที่พัฒน�ขึ้นควรมีลักษณะที่สะท้อน : * ประช�กรและวัฒนธรรมท้องถิ่น: ก�รเข้�ใจทัศนคติท�งวัฒนธรรมที่หล�กหล�ยและร�ยละเอียดของวัฒนธรรม ในพื้นที่เป็นสิ่งสำ�คัญ อัตลักษณ์ของท้องถิ่นควรสะท้อนม�จ�กประช�กรในท้องถิ่น ปร�ชญ์ชุมชน และข้อมูลที่ได้จ�ก ก�รลงพื้นที่ * ผลกระทบเชิงบวก: ตร�สัญลักษณ์ที่พัฒน�ม�จ�กอัตลักษณ์ในท้องถิ่นควรส่งผลในเชิงบวกกับชุมชน เป็นก�รให้ คว�มหวังหรือสนับสนุนกิจกรรมที่ส�ม�รถดำ�รงอัตลักษณ์ให้คงอยู่ เป็นที่จดจำ� และถูกพัฒน� เกิดประโยชน์ทั้งต่อชุมชน และส่วนรวม
จำ�เป็นต้องทำ�ก�รสำ�รวจ เพื่อมองห�จุดเด่นของวัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอที่จะถูกนำ�ขึ้นม�นำ�เสนอให้เกิดคว�มโดดเด่นและมีคว�มแตกต่�ง
ถูกคัดเลือกผ่�นก�รประชุมที่จัดขึ้นในแต่ละจังหวัด
สอดคล้องกับกลุ่มเป้�หม�ยและชุมชนในพื้นที่ * คว�มแตกต่�ง: ตร�สัญลักษณ์ที่เกิดจ�กก�รคัดเลือกอัตลักษณ์ อ�ทิ ประวัติศ�สตร์ เรื่องเล่� ที่ทำ�ให้พื้นที่นั้น เกิดคว�มแตกต่�งและน่�สนใจ เป็นสิ่งสำ�คัญที่ช่วยสร้�งจุดข�ย ทำ�ให้พื้นที่นั้นมีคว�มโดดเด่นอย่�งชัดเจน * สร้�งแรงบันด�ลใจ: ตร�สัญลักษณ์และก�รออกแบบอัตลักษณ์ประจำ�อำ�เภอควรเป็นสิ่งที่สร้�งแรงบันด�ลใจ ให้กับธุรกิจและบริก�รท้องถิ่นต่�ง ๆ กระตุ้นให้เกิดนวัตกรรมและส่งเสริมก�รพัฒน�ชุมชน * คว�มหล�กหล�ยในก�รใช้ง�น: ตร�สัญลักษณ์และก�รออกแบบอัตลักษณ์ควรส�ม�รถปรับใช้ในง�นต่�ง ๆ ได้อย่�งหล�กหล�ย ตั้งแต่เอกส�รท�งก�รไปถึงกิจกรรมในท้องถิ่น คว�มสม่ำ�เสมอในก�รใช้ง�นจะสร้�งก�รรับรู้ ทำ�ให้ เป็นที่รู้จัก และสร้�งคว�มน่�เชื่อถือในก�รสร้�งแบรนด์ 14
ลำ�ดับคว�มสำ�คัญขององค์ประกอบภ�ยในตร�สัญลักษณ์ ก�รรับรู้สัญลักษณ์ (LOGO and Symbol) เป็นกระบวนก�รที่เกี่ยวข้องกับก�รมองเห็นและก�รรับรู้ผ่�นระบบ สมองที่ทำ�ง�นร่วมกันเพื่อเข้�ใจและสื่อคว�มหม�ยของสัญลักษณ์และส�ม�รถตีคว�มอัตลักษณ์ที่ซ่อนอยู่ได้
สมองจะดำ�เนินก�รวิเคร�ะห์เปรียบเทียบร�ยละเอียด
อ้�งอิงจ�กอัตลักษณ์ประจำ�อำ�เภอ โดยเปรียบเทียบกับประสบก�รณ์ในอดีตและคว�มทรงจำ�
ที่เก็บไว้ ซึ่งช่วยในก�รจำ�แนกคว�มคล้�ยคลึงหรือคว�มแตกต่�งกันระหว่�งตร�สัญลักษณ์ในแต่ละอำ�เภอ
โดยก�รเชื่อมโยงสัญลักษณ์กับประสบก�รณ์ที่รู้จักภ�ยในอำ�เภอ ซึ่งก�รเพิ่มข้อมูลเหล่�นี้จะทำ�ให้สมองส�ม�รถให้
กระบวนก�รนี้จะช่วยในก�รตีคว�มและก�รรับรู้กิจกรรมหรือข้อคว�มที่ต้องก�รสื่อส�รที่เชื่อมโยง
ดังนั้น แนวท�งในก�รออกแบบตร�สัญลักษณ์จ�กอัตลักษณ์ประจำ�อำ�เภอจึงกำ�หนดให้มีภ�พรวมของสี กรอบ สัญลักษณ์จังหวัด รูปแบบตัวอักษรที่เป็นหนึ่งเดียวกัน
ก�รทำ�ง�นผ่�นก�รรับรู้ของสมองเกิดขึ้นต�มลำ�ดับได้ดังนี้ 1. ก�รรับรู้: ขั้นตอนแรกในกระบวนก�รนี้คือก�รรับรู้ท�งส�ยต� เมื่อต�มองที่วัตถุหรือสัญลักษณ์ สมองส่วน Fusiform Gyrus ที่เกี่ยวข้องกับก�รประมวลผลและจดจำ� จะส่งสัญญ�ณจ�กพื้นที่ก�รรับรู้ไปยังสมองส่วน Primary Visual Cortex โดยมีบทบ�ทในก�รรับรู้สี (Color) และรูปร่�ง
ซึ่งเป็นก�รสร้�งคว�มเข้�ใจพื้นฐ�นของ สัญลักษณ์
ตระหนักรู้ในขั้นแรก
จะส่งผลให้ตร�สัญลักษณ์ของทุก อำ�เภอในจังหวัดจึงมีเอกภ�พเป็นหนึ่งเดียว 2. ก�รรวมข้อมูล: เมื่อข้อมูลเกี่ยวกับสีและรูปร่�งถูกส่งต่อไปยังสมองส่วน Visual Cortex สมองจะรวมข้อมูล เข้�ด้วยกันเป็นรูปร่�งที่สอดคล้องกัน จ�กนั้นจะเปรียบเทียบรูปร่�งเหล่�นี้กับประสบก�รณ์ที่เก็บไว้ก่อนหน้�ในหน่วย คว � มจำ� เพื่อช่วยในก � รเข้ � ใจพื้นฐ � นของสัญลักษณ์ ก � รกำ�หนดรูปร่ � งของกรอบ (Logo outline) ที่มีก � รนำ�เอ � อัตลักษณ์ที่สำ�คัญของจังหวัดจึงมีคว�มสำ�คัญในก�รดึงเอ�คว�มทรงจำ�และจุดเด่นของจังหวัด เพื่อให้เกิดคว�มเชื่อมโยงกัน ระหว่�งอัตลักษณ์ที่สำ�คัญของจังหวัดและตร�สัญลักษณ์
ในกระบวนก�รถัดม�
ภ�ยในตร�สัญลักษณ์ (Motif)
โดยระบบ
(Logo Outline)
ดังนั้น ก�รใช้สีและก�รกำ�หนดรูปร่�งของกรอบที่มีคว�มโดดเด่นจึงมีคว�มสำ�คัญอย่�งยิ่งในก�รสร้�งก�ร
ก�รออกแบบที่มีกรอบและสีที่เป็นภ�พรวมของจังหวัดชัดเจน
3. ก�รวิเคร�ะห์เปรียบเทียบ:
เกิดก�รตีคว�ม
4. ก�รกำ�หนดคว�มหม�ย: กระบวนก�รสุดท้�ย เมื่อระบุชื่อและตัวอักษร (Typography) สมองจะเสริมคว�มเข้�ใจ
คว�มหม�ยของอัตลักษณ์ประจำ�อำ�เภอและเกิดก� รรู้จักและจำ�แนกตำ�แหน่งภูมิศ�
จังหวัดได้อย่�งชัดเจน
กับตร�สัญลักษณ์
โดยภ�ยในกรอบสัญลักษณ์จังหวัดจะระบุอัตลักษณ์ประจำ�อำ�เภอ ทั้งในด้�นศิลปะ ประเพณีและวัฒนธรรม อ�ค�รสถ�ปัตยกรรม อ�ห�รและวิถีชีวิตแตกต่�งไปในแต่ละอำ�เภอ โดยใช้สี ประจำ�อำ�เภอเป็นสีรองประกอบในก�รออกแบบตร�สัญลักษณ์ 15
และเปรียบเทียบจุดเด่นท�งวัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอที่มีคว�มแตกต่�งกันไป
สตร์ท�งวัฒนธรรมที่หล�กหล�ยใน
องค์ประกอบตร�สัญลักษณ์ (Brand Identity Design)
จึงส�ม�รถนำ�ม�แบ่งองค์ประกอบของตร�สัญลักษณ์เพื่อนำ�เสนอคว�มเป็นตัวตนของอำ�เภอและจังหวัดให้โดดเด่นและ
จ�กลำ�ดับคว�
ยในตร�สัญลักษณ์ผ่� นก�
รรับรู้ผ่� นระบบสมอง
สื่อส�รได้อย่�งมีประสิทธิภ�พกับผู้ใช้ง�นและผู้รับชม
16
มสำ�คัญขององค์ประกอบภ�
รมองเห็นและก�
โดยแบ่งเป็นส่วนประกอบที่สำ�คัญดังนี้
1. สี (Color): ก�รเลือกสีที่เหม�ะสมส�ม�รถสื่อคว�มรู้สึกและเชื่อมโยงสีที่เป็นตัวแทนท�งวัฒนธรรม ผ่�นก�ร ระดมสมองและกระบวนก�รคัดเลือกจ�กตัวแทนชุมชน สีที่ถูกเลือกไม่เพียงแต่สะท้อนลักษณะของพื้นที่แต่ยังรวมถึง
วัฒนธรรม ต้องมีลักษณะเฉพ�ะที่ส�ม�รถเป็นตัวแทนประจำ�จังหวัดได้ ทั้งนี้
ก�รจำ�แนกองค์ประกอบของตร�สัญลักษณ์และกำ�หนดหน้�ที่ของแต่ละองค์ประกอบให้สอดคล้องกับอัตลักษณ์ ท�งวัฒนธรรมเป็นก�รว�งแผนก�รออกแบบเพื่อให้เกิดก�รสื่อส�รอย่�งมีประสิทธิภ�พ สอดคล้องกับระบบประส�ท
องค์ประกอบที่ได้รับก�รสังเคร�ะห์ม�จ�กวัฒนธรรมในชุมชนช่วยทำ�ให้กิจกรรมท�งวัฒนธรรมในแต่ละ
ก�รนำ�เสนออ�รมณ์และคว�มรู้สึกท�งจิตวิทย� 2. กรอบสัญลักษณ์ (Logo outline): ก�รออกแบบกรอบสัญลักษณ์ต้องมีคว�มโดดเด่น สมดุลเพื่อให้ครอบคลุม กิจกรรมท�งวัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอและรวบรวมคว�มหม�ยที่ต้องก�รสื่อส�ร สัญลักษณ์ที่ดีช่วยนำ�เสนอจุดเริ่มต้นในก�ร ทำ�คว�มรู้จักและเข้�ใจพื้นที่แก่นักท่องเที่ยวและผู้ใช้บริก�ร 3. ตัวอักษรประดิษฐ์ (Typography): ก�รออกแบบตัวอักษรที่เหม�ะสมและเชื่อมโยงกับประวัติศ�สตร์และ
ตัวอักษรที่ดียังเป็นส่วนสำ�คัญในก�รสะท้อน ถึงบุคลิกของแบรนด์ได้อีกด้วย 4. ลวดล�ยภ�ยในกรอบสัญลักษณ์ (Motif): ก�รสร้�งลวดล�ยจ�กก�รลดทอนรูปทรงของอัตลักษณ์ประจำ� อำ�เภอเพื่อนำ�ม�บรรจุในกรอบสัญลักษณ์ ก�รใช้ลวดล�ยและล�ยลักษณ์ที่แตกต่�งไม่ซ้ำ�กันในแต่ละอำ�เภอ เป็นก�รสื่อถึง วัฒนธรรมที่หล�กหล�ยในแต่ละพื้นที่
ก�รรับรู้
ให้กับรูปทรง
อำ�เภอมีตัวตนที่ชัดเจน
17
ซึ่งรูปแบบตร�สัญลักษณ์จะถูกเปลี่ยนจ�กภ�พไปสู่ก�รรวมข้อมูล ก�รวิเคร�ะห์และก�รกำ�หนดคว�มหม�ย
และช่วยสร้�งคว�มเข้�ใจในอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรมของชุมชนให้ดียิ่งขึ้น
ก�รสร้�งบุคลิกลักษณะของแบรนด์ (Brand Personality)
เป็นแนวท�งก�รสร้�งเอกลักษณ์และตัวตนของจังหวัดและอำ�เภอที่ส่งต่อให้ผู้บริโภคส� ม�รถเข้�ใจและส�ม�รถ สัมผัสได้อย่�งชัดเจน บุคลิกภ�พของแบรนด์ยังใช้เพื่อแยกคว�มแตกต่�งและกำ�หนดกลุ่มเป้�หม�ยได้ชัดเจนยิ่งขึ้น Brand Personality เป็นก�รกำ�หนดกลยุทธ์ที่ทำ�ให้แบรนด์หรืออำ�เภอส�ม�รถสร้�งคว�มเชื่อมโยงระหว่�งพฤติกรรม
และกิจกรรมภ�ยในอำ�เภอและนักท่องเที่ยวได้ดียิ่งขึ้น โดยคุณลักษณะของแบรนด์ถูกแบ่งตัวตน (Brand Archetypes) ออกเป็น 4 หมวด และแต่ละหมวดแบ่งย่อยได้เป็น 3 ลักษณะนิสัยรวมเป็น 12 แม่แบบท�งจิตวิทย� 1. Order –โครงสร้�ง หมวดหมู่บุคลิกภ�พนี้เป็นกลุ่มของผู้สร้�งโครงสร้�ง คว�มมั่นคง และคว�มแข็งแกร่ง โดยเน้นไปที่คว�มอดทนและคว�มทนท�น ซึ่งเป็นหัวใจหลักที่ต้องก�รสื่อส�รให้ถึงกลุ่มลูกค้� ประกอบด้วยแม่แบบ ท�งจิตวิทย� 3 แบบได้แก่ 1.1. ผู้นำ� (Ruler) คือ แบรนด์ที่มีคว�มเกี่ยวข้องกับ ผู้บังคับบัญช�แสดงถึงอำ�น�จ ควบคุมและคว�มนำ�ท�ง และสร้�งคว�มทรงจำ�ด้�นก�รมีอิทธิพล และคว�มทันสมัย เช่น น�ฬิก� Rolex รถยนต์ Mercedes-Benz ส�ยก�รบิน British Airways เป็นต้น 1.2. ผู้ห่วงใย (Caregiver) คือ แบรนด์ที่มีคว�มเกี่ยวข้องกับคว�มเอื้อเฟื้อและดูแลผู้อื่น และเน้นสร้�งคว�มเชื่อมั่น ในผลิตภัณฑ์และก�รบริก�ร เช่น รถยนต์ Volvo ผลิตภัณฑ์ดูแลเด็ก Johnson & Johnson นมตร�หมี เป็นต้น 1.3. นักสร้�งสรรค์ (Creator) คือ แบรนด์ที่ผู้สร้�งเป็นที่รู้จักในด้�นนวัตกรรมและคว�มคิดสร้�งสรรค์ และ เน้นแนวคิดที่น่�สนใจ ไม่ซ้ำ�ใคร เช่น ตัวต่อ LEGO โปรแกรมออกแบบ Adobe ร้�นก�แฟ Starbucks ค่�ยแอนิเมชัน Pixar เป็นต้น 2. Freedom – อิสรภ�พ หมวดหมู่นี้เป็นกลุ่มที่รวบรวมเอ�คว�มตื่นเต้น ก�รผจญภัย และคว�มกระห�ยใน คว�มรู้ก�รกระตุ้นจิตวิญญ�ณแห่งก�รผจญภัย ประกอบด้วยแม่แบบท�งจิตวิทย� 3 แบบ ได้แก่ 2.1 นักผจญภัย (Explorer) คือ แบรนด์ที่มีคว�มเกี่ยวข้องกับก�รสำ�รวจและก�รผจญภัย เน้นสร้�งคว�มตื่นเต้น ในก�รลุยไปเผชิญกับสิ่งใหม่ ๆ เช่น เครื่องดื่ม Redbull รถยนต์ Jeep กล้อง Go Pro เป็นต้น 2.2 ผู้รู้ (Sage) คือ แบรนด์ที่เกี่ยวข้องกับคว�มฉล�ดและคว�มรู้ นักบรรณ�ธิก�ร และเน้นสร้�งคว�มเชื่อมั่น ในก�รเสนอข้อมูลและคว�มเป็นที่น่�เชื่อถือ เช่น เว็บไซต์ Google บริษัท IBM เว็บไซต์ Wikipedia National Geographic สำ�นักข่�ว CNN เป็นต้น 2.3 ผู้บริสุทธิ์ (Innocent) คือ แบรนด์ที่มีคว�มเกี่ยวข้องกับคว�มบริสุทธิ์และคว�มไร้มลทิน คว�มคิดบวก และเน้นสร้�งภ�พจำ�ที่นำ�เสนอส่วนผสมที่บริสุทธิ์ ผ่�นอ�รมณ์ที่สงบ ผ่อนคล�ย และเบ�สบ�ย เช่น ผลิตภัณฑ์ Dove น้ำ�แร่ Evian ผลิตภัณฑ์ Aveeno เครื่องสำ�อ�ง Shiseido เป็นต้น 18
3. Ego – อัตต� ในหมวดหมู่นี้ เน้นกลุ่มสินค้�และบริก�รที่แสดงออกถึงคว�มส�ม�รถ ประสิทธิภ�พ และ ก�รทิ้งร่องรอยที่ประทับไว้บนผืนโลกเป็นหัวใจสำ�คัญ ซึ่งสะท้อนถึงคว�มเชี่ยวช�ญและประสิทธิภ�พของผลิตภัณฑ์และ บริก�ร ประกอบด้วยแม่แบบท�งจิตวิทย� 3 แบบ ได้แก่ 3.1. วีรบุรุษ (Hero) คือ แบรนด์ที่สะท้อนภ�พคว�มกล้�ห�ญ เป็นผู้นำ�และก�รแข่งขัน เน้นก�รสร้�งสรรค์ เทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น รถยนต์ Land Rover ผลิตภัณฑ์กีฬ� Nike และ Adidas บริษัทขนส่ง FedEx เป็นต้น 3.2 ผู้วิเศษ (Magician) คือ แบรนด์ที่มีคว�มเกี่ยวข้องกับก�รสร้�งสรรค์สิ่งที่เหนือคว�มค�ดหม�ย สะท้อน ภ � พคว � มเชื่อและจินตน � ก � รที่กล � ยม � เป็นคว � มจริง และเน้นสร้ � งสรรค์ผลิตภัณฑ์ที่ทำ�ให้คนเห็นประสบก � รณ์ที่ น่�ประทับใจ เช่น ผู้สร้�งสื่อบันเทิง Disney บริษัท Apple รถยนต์ไฟฟ้� Tesla เป็นต้น 3.3 ผู้นอกเหนือกฎ (Outlaw) คือ แบรนด์ที่สะท้อนภ�พของก�รคิดนอกกรอบและก�รออกจ�กกฎเกณฑ์เดิมๆ เน้นสร้ � งคว � มต่ � งในตล � ดเพื่อดึงดูดคว � มสนใจของกลุ่มลูกค้ � เช่นรถจักรย � นยนต์ Harley-Davidson Harley เสื้อผ้� Diesel และ Levi บริก�รชำ�ระเงินออนไลน์ Paypal เป็นต้น 4. Social – สังคม ในหมวดนี้ มุ่งเน้นไปที่ก�รส่งเสริมคว�มสัมพันธ์และคว�มรู้สึกเป็นเจ้�ของ คว�มจริงใจ คว�มละเมียด และคว�มประณีตเป็นร�กฐ�นสำ�คัญ เน้นกลุ่มสินค้�และบริก�รที่ต้องก�รเชื่อมโยงกับสังคม ประกอบด้วย แม่แบบท�งจิตวิทย� 3 แบบ ได้แก่ 4.1 ผู้สนุกสน�น (Jester) คือ แบรนด์ที่สะท้อนภ�พคว�มสนุกสน�นและคว�มร่�เริง เน้นก�รสร้�งพลังง�นบวก สะท้อนสีสันและอ�รมณ์แห่งคว�มสุข สร้�งคว�มสนุกสน�นในก�รใช้ง�นผลิตภัณฑ์ เช่น ช็อกโกแลต M&M เครื่องดื่ม Fanta ขนม Oreo เป็นต้น 4.2 คนธรรมด� (Everyman) คือ แบรนด์ที่สะท้อนภ�พคว�มเรียบง่�ยและเข้�ใจง่�ย และเน้นก�รเข้�ถึงกลุ่ม ผู้บริโภคที่หล�กหล�ย เช่น ช็อกโกแลต KitKat ร้�นเฟอร์นิเจอร์และของตกแต่งบ้�น IKEA เสื้อผ้� UNIQLO เป็นต้น 4.3 คนรัก (Lover) คือ แบรนด์ที่สื่อถึงคว�มหลงใหล คว�มปร�รถน� เสน่ห์ และคว�มลึกลับ เน้นก�รนำ�เสนอ ภ�พที่สื่ออ�รมณ์และปลุกเร้�คว�มรู้สึก เพื่อสร้�งคว�มสนใจในกลุ่มผู้บริโภค เช่น ไอศกรีม Magnum แบรนด์แฟชั่น Dior และ Chanel เป็นต้น 19
20
(สีน้ำ�ต�ลจ�กพระปร�งค์ส�มยอด) - จังหวัดนี้แสดงให้เห็นภ�พแบรนด์ที่มีลักษณะเป็นวีรบุรุษ (Hero) ด้วยสีน้ำ�ต�ลจ�กพระปร�งค์ส�มยอด ซึ่งเป็นโบร�ณสถ�นประจำ�จังหวัด
ในทิศท�งตล�ดที่มีก�รแข่งขันอย่�งสูงในปัจจุบัน ก�รปรับลักษณะบุคลิกภ�พของแบรนด์ให้สอดคล้องกับ อัตลักษณ์ที่โดดเด่นของจังหวัดหรืออำ�เภอเป็นสิ่งที่จำ�เป็นต่อก�รสร้�งก�รรับรู้ของผู้บริโภค และยังส่งผลต่อคว�มสำ�เร็จ ของก�รดำ�เนินนโยบ�ยของจังหวัด ก�รสื่อส�รโดยกำ�หนดลักษณะบุคลิกภ�พให้กับแบรนด์ของจังหวัด ช่วยให้ส�ม�รถ สื่อคว�มหม�ยที่ลึกซึ้งของอัตลักษณ์จังหวัดไปสู่กลุ่มผู้บริโภคได้ง่�ยและเป็นรูปธรรมม�กขึ้น อีกทั้งยังช่วยสร้�งคว�มแตกต่�ง จ�กคู่แข่ง ทำ�ให้จังหวัดส�ม�รถกำ�หนดตำ�แหน่ง (Positioning) และว�งนโยบ�ยก�รพัฒน�จังหวัดของตนเองได้อย่�งมี ประสิทธิภ�พม�กยิ่งขึ้น จ�กก�รวิเคร�ะห์ข้อมูลของ 3 จังหวัด ส�ม�รถกำ�หนดบุคลิกภ�พแบรนด์ (Brand Personalities) และตัวตน แบรนด์ (Brand Archetypes) ที่เหม�ะสมได้ ดังนี้ นครน�ยก (สีเขียวจ�กป่�ไม้) - เป็นที่รู้จักกันในน�มของจังหวัดผจญภัย (Explorer) สะท้อนภ�พป่�ที่เขียวขจี มีคว�มอุดมสมบูรณ์ และเต็มไปด้วยสิ่งแวดล้อมท�งธรรมช�ติ ดังนั้น ก�รเดินท�งผจญภัย ก�รล่องแก่ง และ ก�รก�งเต็นท์ พักแรม จึงเป็นกิจกรรมที่พบได้ม�กในจังหวัด
สะท้อนภ�พคว�มกล้�ห�ญและวีรบุรุษ นครปฐม (สีส้มอิฐจ�กพระปฐมเจดีย์) - เป็นจังหวัดที่มีบุคลิกภ�พของผู้สนุกสน�น (Jester) สะท้อนลักษณะที่ แสดงถึงคว�มสนุกสน�น คว�มสดใส และกลุ่มวัยรุ่น ดังเห็นได้จ�กก�รที่จังหวัดนครปฐมมักจัดกิจกรรมประเพณีที่ สนุกสน�น ก�รจัดเทศก�ลหรือตล�ด ที่มีสีสันและมีชีวิตชีว� 21
ลพบุรี
บ้�นน� l ป�กพลี l องครักษ์ l เมืองนครน�ยก
จังหวัดนครนายก
พ.ศ. 2437 รัชก�ลที่ 5 ทรงจัดลักษณะของก�รปกครอง
� บอยู่ในหุบเข�ตอนเหนือ และตะวันออกเป็นเนินสูงและป่�เข�
ให้นักท่องเที่ยวทั้งช�วไทยและช�วต่�งช�ติเดินท�งม�จังหวัด นครน�ยกเป็นจำ�นวนม�ก
เช่น น้ำ�ตกน�งรอง น้ำ�ตกส�ริก�
แนวกำ�แพงเนินดินและสันคู สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org/Attraction นครน�ยกเป็นจังหวัดในภ�คกล�ง สันนิษฐ�นว่�เคยเป็น เมืองสมัยทว � รวดี มีหลักฐ � นแนวกำ�แพงเนินดินและสันคู อยู่ที่ตำ�บลดงละคร แต่นครน�ยกนั้นปร�กฏหลักฐ�นใ นสมัย อยุธย�เป็นเมืองหน้�ด่�น ท�งทิศตะวันออกในสมัยพระเจ้�อู่ทอง ในปี
โดยแบ่งเป็นมณฑล นครน�ยกได้อยู่ในเขตมณฑลปร�จีนบุรี จนถึงเมื่อ พ.ศ. 2445 ทรงเลิกธรรมเนียมก�รมีเจ้�ครองเมือง ให้มีตำ�แหน่งผู้ว่�ร�ชก�รจังหวัดขึ้นแทน ในช่วง พ.ศ. 24862489 นครน�ยกได้โอนไปรวมกับจังหวัดปร�จีนบุรีและสระบุรี หลังจ�กนั้นจึงแยกเป็นจังหวัดอิสระ จังหวัดนครน�ยกเดิมชื่อ บ้�นน� เล่�กันว่�ในช่วง สมัยกรุงศรีอยุธย � ดินแดนของนครน � ยกเป็นป่ � รกชัฏ เป็น ที่ดอนทำ�น�หรือก�รเพ�ะปลูกอะไรไม่ค่อยได้ผล มีไข้ป่�ชุกชุม จึงพ�กันอพยพไปอยู่ที่อื่นจนกล�ยเป็นเมืองร้�ง พระมห�กษัตริย์ ทรงทร � บคว � มเดือดร้อนของช � วเมือง โปรดให้ยก เลิกภ � ษี ค่�น�เพื่อจูงใจให้ช�วเมืองอยู่ที่เดิม ทำ�ให้มีผู้คนอพยพม�อย เพิ่มม�กขึ้นจนเป็นชุมชนใหญ่ และเรียกเมืองนี้จนติดป�กว่� เมืองน�-ยก ภ�ยหลังจึงกล�ยเป็นนครน�ยกจนถึงทุกวันนี้ ลักษณะภูมิประเทศจังหวัดนครน�ยก สภ�พโดยทั่วไปเป็นที่ร�บ ท�งตอนเหนือและตะวันออก เป็นภูเข�สูงชัน ในเขตอำ�เภอบ้�นน� อำ�เภอเมืองนครน�ยก และอำ�เภอป�กพลี ส่วนหนึ่งอยู่ในเขตอุทย�นแห่งช�ติเข�ใหญ่ ซึ่งเป็นเขตรอยต่อกับอีก 3 จังหวัด ได้แก่ สระบุรี นครร�ชสีม� และปร�จีนบุรีจ้ค ซึ่งมีเทือกเข�ติดต่อกับเทือกเข� ดงพญ�เย็น มียอดเข�สูงที่สุดของจังหวัดคือ ยอดเข�เขียว มีคว�มสูงจ�ก ระดับน้ำ�ทะเล 1,351 เมตร ส่วนท � งตอนกล � งและตอนใต้ เป็นที่ร�บอันกว้�งใหญ่เป็นส่วนหนึ่งของที่ร�บส�มเหลี่ยมลุ่ม แม่น้ำ�เจ้�พระย� ที่เรียกว่� “ที่ร�บกรุงเทพ” ลักษณะดินเป็น ดินปนทร�ยและดินเหนียวเหม�ะแก่ก�รทำ�น� ทำ�สวนผลไม้ และ ก�รอยู่อ�ศัย ซึ่งติดกับจังหวัดฉะเชิงเทร�และปทุมธ�นี นครน � ยกเป็นเมืองท่องเที่ยวที่อยู่ไม่ไกลกรุงเทพฯ ดังคำ�ขวัญจังหวัด “เมืองในฝันที่ใกล้กรุง ภูเขางาม น้ำาตกสวย รวยธ รรมชา ติ ปราศ จากมลพิษ” มีสถ � นที่ท่องเที่ยวทั้งท�ง ธรรมช�ติและศิลปวัฒนธรรมที่เป็นที่รู้จักกันม�น�นนับ 10 ปี ด้วยมีสภ � พพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ร
ติดต่อกับเข�ดงพญ�เย็น ส่วนท�งตอนกล�งและตอนใต้เป็นที่ร�บลุ่ม มีภูเข�ที่สำ�คัญคือ เข�ใหญ่ เข�เขียว เข�ชะโงก และเข�น�งรอง เป็นต้น ซึ่งเป็น แหล่งต้นน้ำ�ลำ�ธ � ร และเกิดน้ำ�ตกที่สวยง � มต � มธรรมช � ติ หล � ยแห่ง เช่น น้ำ�ตกส � ริก � น้ำ�ตกน � งรอง น้ำ�ตกเหวนรก น้ำ�ตกล�นรักหรือน้ำ�ตกต�ดหินกอง อุทย�นวังตะไคร้ อุทย�น แห่งช�ติเข�ใหญ่ ประกอบกับมีแหล่งท่องเที่ยวที่มนุษย์สร้�งขึ้น แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม - ประวัติศ � สตร์ เทศก � ลง�น ประเพณีและกิจกรรมท � งก � รท่องเที่ยวที่สำ�คัญหล � กห ล � ย กระจ�ยอยู่ต�มอำ�เภอทั้ง 4 อำ�เภอ ซึ่งสถ�นที่เหล่�นี้ล้วนดึงดูด
รวมไปถึงป่�เข�ใหญ่ซึ่งเป็นป่� ที่สวยง�มเต็มไปด้วยตำ�น�นเล่�ข�น นอกจ�กนี้ นครน�ยกยังมี สถ�นที่ท่องเที่ยวรวมถึงที่พัก ร้�นอ�ห�รบรรย�ก�ศดีอีกม�กม�ย นครนายก 26
มีทั้งแหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญ
: https://ww2.nakhonnayok.go.th/travel /detail/40/data.html
หรือดอกฝ้�ยคำ� มีต้นกำ�เนิดม�จ�กอเมริก�กล�งและอเมริก�ใต้
: https://twitter.com/Tuewnapa/status /1480876324285677573
- ทิศเหนือ ติดต่อกับจังหวัดสระบุรี
ดังนี้
ตร�สัญลักษณ์จังหวัดนครน�ยก สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://scoop.mthai.com/scoop/6666.html ตร�สัญลักษณ์จังหวัดนครน�ยก ตร � สัญลักษณ์จังหวัดนครน � ยกเป็นรูปช้ � งชูงวง เกี่ยวรวงข้�ว ที่สื่อว่�ครั้งหนึ่งนครน�ยกเคยเป็นเมืองที่มีช้�งม�ก ปัจจุบันมีสถ � นที่และชื่อวัดที่เกี่ยวข้อ งอยู่หล � ยแห่ง เช่น ตำ�บลท่�ช้�ง วัดท่�ช้�ง และอำ�เภอเมืองนครน�ยก ก็เคยเป็น ท่�ข้�มของโขลงช้�งม�ก่อน รวงข้�วและกองฟ�งนั้นหม�ยถึง คว�มอุดมสมบูรณ์ของพืชพรรณธัญญ�ห�ร ดอกไม้ประจำ�จังหวัดนครน�ยก ดอกไม้ประจำ�จังหวัดนครน�ยกคือดอกสุพรรณิก�ร์
เป็นไม้ยืนต้น
สูง
เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ผลัดใบ เปลือกสีเท�ถึงสีน้ำ�ต�ลเรียบ กิ่งก้ � นมักคดงอ ใบเดี่ยวเรียงเวียนสลับ แผ่นใบรูปฝ่ � มือ ปล�ยแฉกแหลม โคนใบเว้� ขอบหยักเป็นคลื่น ผิวมีขนสั้นนุ่ม สีเขียวสด เมื่อแก่ใกล้ร่วงเปลี่ยนเป็นสีแดง ดอกมีสีเหลือง มีทั้ง พันธุ์ดอกกลีบชั้นเดียวและกลีบดอกซ้อน ดอกออกเป็นแขนง ต � มปล � ยกิ่ง ผลเป็นรูปไข่กลับ แก่ระหว่ � งเดือนมีน � คม ก่อนออกดอกจะทิ้งใบหมด ในช่วงต้นเดือนมีน�คมถึงเดือน ธันว�คม ถนนส�ยต่�ง ๆ ในจังหวัดนครน�ยกจะเหลืองอร่�ม สวยง�มด้วยดอกสุพรรณิก�ร์ นครน�ยกมีอ�ณ�เขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง
ชอบกล�งแจ้งและแสงแดดจัด
5-15
และจังหวัดนครร�ชสีม� - ทิศตะวันออก
- ทิศใต้ ติดต่อกับจังหวัดฉะเชิงเทร� และจังหวัดปร�จีนบุรี - ทิศตะวันตก ติดต่อกับจังหวัดปทุมธ�นี ดอกสุพรรณิก�ร์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก
น้ำ�ตกน�งรอง สืบค้นรูปภ�พจ�ก
27 นครนายก
ติดต่อกับจังหวัดนครร�ชสีม�และจังหวัดปร�จีนบุรี
: https://www.thairath.co.th/news/local/central/1327789
: https://kasettumkin.com/plant/article_52544
ก�รปลูกข้�ว สืบค้นรูปภ�พจ�ก
ก�รทำ�สวน ก�รปลูกไม้ดอกไม้ประดับ สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก :
นครนายก 28
https://www.sanook.com/travel/1027871/
อ�ชีพที่สำ�คัญด้�นก�รเกษตรจังหวัดนครน�ยก 1) การปลูกข้าว มีพื้นที่ทำ�น�ทั้งหมด 515,440 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 70.97 ของพื้นที่เกษตรกรรมของจังหวัด แบ่งก�รเพ�ะปลูกเป็นข้�วน�ปี และข้�วน�ปรัง 2) การทำาสวน ไม้ผล ไม้ยืนต้น จังหวัดนครน�ยกมีพื้นที่ทำ�สวน ไม้ผล ไม้ยืนต้น ประม�ณ 102,955 ไร่ ไม้ผล ไม้ยืนต้นที่นิยมปลูกกันม�ก ได้แก่ มะยงชิด มะปร�งหว�น กระท้อน กล้วย ขนุน ทุเรียน เง�ะ มังคุด ลองกอง ไผ่เลี้ยง และมะน�ว โดยเฉพ�ะอย่�งยิ่ง มะยงชิด มะปร�งหว�น เป็นผลไม้ที่มีชื่อเสียงของจังหวัดนครน�ยก เนื่องจ�ก ก�รทำ�สวนไม้ผลในจังหวัดส่วนใหญ่เป็นแบบสวนผสมผส�น ทำ�ให้มี ผลผลิตจ�กผลไม้ชนิดต่�ง ๆ ผลัดเปลี่ยนกันออกตลอดทั้งปีทำ�ร�ยได้ ให้แก่เกษตรกร เป็นอย่�งดี 3) การปลูกไม้ดอกไม้ประดับ มีก�รเพ�ะปลูกทั้งในลักษณะ ของไม้ชำ�ถุง ชำ�กิ่ง ไม้กระถ � ง ไม้ตัดใบ รวมถึงไม้ประดับขุดล้อม ส่วนม�กอยู่ในอำ�เภอองครักษ์ ซึ่งมีก�รเพ�ะกล้�ไม้จำ�หน่�ยทั้งขน�ดเล็ก และใหญ่ จำ�นวนกว่�พันชนิด ซึ่งมีพื้นที่ปลูกไม้ดอกไม้ประดับประม�ณ 12,520 ไร่ ถือได้ว่ � เป็นแหล่งเพ � ะปลูกไม้ดอกไม้ประดับที่ใหญ่ที่สุด ในประเทศไทย 4) การปลูกพืชผักและสมุนไพร เพื่อใช้บริโภคในครัวเรือน ทั้งนำ�ออกจำ�หน่�ยภ�ยในจังหวัดและพื้นที่จังหวัดข้�งเคียง เช่น ตล�ด ปร�จีนบุรี ตล�ดไท และตล�ดสี่มุมเมือง ส่วนใหญ่ปลูกกันม�ก ในพื้นที่ อำ�เภอบ้ � นน � รองลงม � เป็นอำ�เภอองครักษ์ มีพื้นที่ปลูกประม � ณ 10,003 ไร่ 5) การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำา ในปี พ.ศ. 2562 พื้นที่ด้�นก�รเพ�ะเลี้ยง สัตว์น้ำ�มี 91,021 ไร่ สัตว์น้ำ�ที่เกษตรกรในจังหวัดนครน�ยกนิยมเลี้ยง ต�มลำ�ดับ คือ ปล�น้ำ�จืด ได้แก่ ปล�นิล ปล�ตะเพียน ปล�ยี่สกเทศ ปล�จีน ปล�ทับทิม นวลจันทร์เทศ ปล�ดุกอุยเทศ กุ้งทะเล (กุ้งข�ว แวนน�ไม) และก�รอนุบ�ลลูกปล� โดยเฉพ�ะปล�ดุกอุยเทศ (ปล�ดุก บิ๊กอุย) นอกจ�กนี้ยังเป็นแหล่งผลิตสัตว์เศรษฐกิจที่สำ�คัญหล�ยชนิด โดยเฉพ�ะสัตว์เล็กและสัตว์ปีก เช่น สุกร ไก่ และเป็ด ส่วนสัตว์ใหญ่ เช่น โค กระบือ ที่ม� : สำ�นักง�นเกษตรจังหวัดนครน�ยก (ระบบฐ�นข้อมูล ก�รปรับปรุงทะเบียนเกษตรกร กรมส่งเสริมก�รเกษตร) ก�รเพ�ะเลี้ยงสัตว์น้ำ� ก�รปลูกพืชผักและสมุนไพร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.chaipat.or.th สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.homeest.com 29 นครนายก
https://www.sanook.com/travel 2.
https://travel.trueid.net/detailLqo0oEB
วังบูรพา ZT Wang Burapha (Regular) ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ ฯ ๅ ๆ กะ กา กำา กิ กี กึ กื กุ กู เก แก โก ใก ไก ก่ ก้ ก๊ ก๋ ก์ กั ก็ ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 PROVINCE PRIMARY FONTS ก�รออกเเบบชุดตัวอักษรจังหวัดนครน�ยก
กิจกรรมทั้งหมด ได้เลือกลักษณะของน้ำ�ตกซึ่งมีอยู่ม�กในจังหวัด นครน�ยก เช่น น้ำ�ตกส�ริก� น้ำ�ตกวังตะไคร้ น้ำ�ตกน�งรอง น้ำ�ตกล�นรักหรือน้ำ�ตกต�ดหินกอง น้ำ�ตกวังม่วง น้ำ�ตกเหวนรก ในอุทย�นแห่งช�ติเข�ใหญ่ น้ำ�ตกคลองมะเดื่อ น้ำ�ตกผ�ง�มงอน น้ำ�ตกช่องลม น้ำ�ตกกะอ�ง น้ำ�ตกสลัดได แก่งส�มชั้น น้ำ�ตก แก่งส�วน้อย น้ำ�ตกต�ย�ย เป็นต้น น้ำ�ตกต่�ง ๆ เหล่�นี้เป็น แหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญของจังหวัดนครน�ยกและค่อนข้�งอยู่ ในคว�มรับรู้ของผู้คนโดยทั่วไป ทั้งนี้ ประช�กรกลุ่มตัวอย่�งเห็นว่� ตัวอักษร (font) ประจำ�ตร�สัญลักษณ์ของจังหวัดนครน�ยก ควรมีลักษณะที่สื่อถึงส�ยน้ำ�ของน้ำ�ตก ในก�รนำ�ลักษณะของน้ำ�ตกม�ออกแบบเป็นรูปแบบ ตัวอักษร ได้ทดลองทำ�โครงร่�งเง�ของน้ำ�ตกแต่ละแห่งเพื่อดู คว � มเป็นไปได้ในก � รนำ�ลักษณะสำ�คัญม � สื่อส � ร และเห็น ก�รไหลในแนวตั้งที่มีคว�มลดหลั่นเป็นชั้นสู่ส่วนที่เป็นแนวนอน ของแอ่งส�ยธ�ร จึงได้ออกแบบตัวอักษร ให้มีเส้นตัวอักษร เกือบต่อเนื่องกัน มีลักษณะของเส้นโค้งที่เลียนแบบก�รไหลลง ของส�ยน้ำ�ตกที่ให้คว�มรู้สึกนุ่มนวล ลดหลั่นเป็นชั้นน้ำ�ตก และ ให้คว�มรู้สึกเคลื่อนไหว
FONTS 1 2 4 3 5 ตัวอย่�งน้ำ�ตกในจังหวัดนครน�ยก
น้ำ�ตกส�ลิก� สืบค้นรูปภ�พจ�ก
น้ำ�ตกน�งรอง สืบค้นรูปภ�พจ�ก
น้ำ�ตกคลองมะเดื่อ สืบค้นรูปภ�พจ�ก
น้ำ�ตกเหวนรก สืบค้นรูปภ�พจ�ก
น้ำ�ตกกระอ�ง สืบค้นรูปภ�พจ�ก
นครนายก 30
จ�กก�รระดมสมองของประช�กรกลุ่มตัวอย่�งที่เข้�ร่วม
PROVINCE FORMAL
1.
https://ww2.nakhonnayok.go.th/travel 3.
https://chillpainai.com/scoop 4.
https://travel.kapook.com/view32656.html 5.
นักปั่นจักรย�นก็นิยมใช้ท�งขึ้นสันเขื่อนเป็นเส้นท�งในก�รปั่น อีกด้วย
ด้�นล่�งของเขื่อนเป็นจุดท่องเที่ยวเล่นน้ำ� ล่องแก่งได้
และน้ำ�ตกช่องลมที่คนนิยมไป ถ่�ยภ�พกับโขดหิน โดยเฉพ�ะในช่วงหลังฝนตก ห�กล่องเรือ ชมธรรมช�ติก็มีโอก�สเห็นส�ยหมอกกับภูเข�เขียวสดชื่น สีประจำ�จังหวัดนครน�ยก จังหวัดนครน�ยกมีทรัพย�กรธรรมช�ติเป็นป่�เข� มี พื้นที่ทำ�ก�รเกษตร ปลูกข้�ว ทำ�สวนไม้ผล ไม้ดอก ไม้ประดับ ไม้ยืนต้น พืชเศรษฐกิจ พืชผักสมุนไพรต่�ง ๆ ม�กม�ย เมื่อเข้�สู่ จังหวัดนครน�ยกก็จะมีบรรย�ก�ศของคว�มอุดมสมบูรณ์ของ ป่�ไม้ต้นไม้พืชพรรณต่�ง ๆ รวมไปถึงสีของดอกสุพรรณิก�ร์ ที่เป็นดอกไม้ประจำ�จังหวัดด้วย ซึ่งสุดท้�ยแล้วกลุ่มประช�กร ตัวอย่ � งได้ลงคว � มเห็นเลือกสีเขียวของต้นไม้เป็นสีหลักของ ตร�สัญลักษณ์ กรอบตร�สัญลักษณ์จังหวัดนครน�ยก เขื่อนขุนด่ � นปร � ก � รชลเป็นเขื่อนคอนกรีตอัดบด ที่ย�วที่สุดในโลก มีคว�มย�วรวม 2,720 เมตร คว�มจุน้ำ�ม�ก ถึง 224 ล้�นลูกบ�ศก์เมตร รองรับน้ำ�ม�จ�กด้�นบนอุทย�น แห่งช�ติเข�ใหญ่ท�งน้ำ�ตกเหวนรก ก่อนเก็บกักและผันระบ�ย ลงสู่แม่น้ำ�นครน�ยก
สันเขื่อน
PRIMARY COLOR 65% สีเเขียว จ�ก ต้นไม้ C : 75 Y : 100 M : 43 K : 42 C : 75 M : 43 Y : 100 K : 42 เขื่อนขุนด่�นปร�ก�รชล สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://twitter.com/Tuewnapa/status /1480876324285677573 31 นครนายก
ในช่วงที่มีก�รผันน้ำ�หรือระบ�ยออกจ�กเขื่อนทั้งต�มฤดูก�ล วันหยุด หรือเทศก�ลต่�ง ๆ นอกจ�กนี้นักท่องเที่ยวยังส�ม�รถ เช่�เรือ ล่องชมธรรมช�ติและไปเที่ยวชมน้ำ�ตกได้ เช่น น้ำ�ตก ผ�ง�มงอน น้ำ�ตกคลองคร�ม
เขื่อนขุนด่�นเป็นถือเป็นจุดท่องเที่ยวสำ�คัญ ของจังหวัดนครน�ยก มีกิจกรรมสร้�งร�ยได้ให้กับผู้ประกอบก�ร ด้�นก�รท่องเที่ยวได้ดี นักท่องเที่ยวส�ม�รถชมวิวได้จ�กบน
ชื่นชมคว�มสวยง�มของอ่�งเก็บน้ำ�ที่โอบล้อมด้วยภูเข�
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
จปร., เข�่อนข�นดาน, ดอกสุพรรณิกา, การทํากระยาสารท, ดอกดาหลา, เมืองดงละคร นํามาจัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนแนวถนน ตรอก ซอกซอยที่ปรากฎในอําเภอเมืองนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG โรงเร�ยนนายรอย จปร. เข�่อนข�นดาน ดอกสุพรรณิกา การทำกระยาสารท ดอกดาหลา เมืองดงละคร แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทางวัฒนธรรม ของอําเภอเมืองนครนายก ไดแก โรงเร�ยนนายรอย
ดอกสุพรรณิกา, การทํากระยาสารท, ดอกดาหลา, เมืองดงละคร นํามาจัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนแนวถนน ตรอก ซอกซอยที่ปรากฎในอําเภอเมืองนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
อำาเภอเมืองนครนายก MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG MUEANG NAKHONNAYOK MUEANG โรงเร�ยนนายรอย จปร. เข�่อนข�นดาน ดอกสุพรรณิกา การทำกระยาสารท ดอกดาหลา เมืองดงละคร แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทางวัฒนธรรม ของอําเภอเมืองนครนายก ไดแก
โรงเร�ยนนายรอย จปร., เข�่อนข�นดาน,
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
เดิมเรียกว่ � อำ�เภอวังกระโจม เพร � ะตัวที่ว่ � ก � รตั้งอยู่ที่ตำ�บลวังกระโจม ริมแม่น้ำ�นครน � ยก ฝั่งซ้�ยระหว่�งวัดส้มป่อยกับวัดอินท�ร�ม ตั้งอยู่ช้�น�นเพียงใดไม่มีหลักฐ�นตรวจสอบ ที่ม�ของคำ�ว่� “วังกระโจม” คนเก่�เล่�ต่อกันม�ว่�เมื่อน�นม�แล้วมีพระพุทธรูปองค์หนึ่งลอยน้ำ�ม�จ�กท�งเหนือ ต�มลำ�น้ำ�นครน�ยก แล้วม�วนเวียนอยู่ตรงคุ้งน้ำ�หน้�ศ�ลเจ้�ใกล้กับตล�ดวังกระโจมแล้วจมลงที่นั่น ช�วบ้�นจึงเรียกหมู่บ้�นแถวนั้นว่� “บ้�นวังพระจม” ต่อม�ช�วบ้�นเรียกชื่อนั้นเพี้ยนไปเป็น “บ้�น วังกระโจม” ในร�วปี พ.ศ.2482 ท�งก�รได้เปลี่ยนน�มอำ�เภอเป็น “อำ�เภอเมืองนครน�ยก” เพร�ะ เป็นอำ�เภอที่ตั้งจังหวัด ต่อม�เมื่อวันที่ 1 มกร�คม 2486 ท�งก�รยุบจังหวัดนครน�ยกโอนก�รปกครอง อำ�เภอนี้ไปขึ้นจังหวัดปร�จีนบุรี จึงเปลี่ยนน�มอำ�เภอเป็นอำ�เภอนครน�ยก จนถึงทุกวันนี้ อำ�เภอเมืองนครน�ยกมีเนื้อที่ประม�ณ 712.25 ตร.กม. ภูมิประเทศมีลักษณะเป็นที่ร�บลุ่ม ตั้ง อยู่ท�งทิศตะวันออกของประเทศ ในเขตเทศบ�ลเมืองนครน�ยกมีแม่น้ำ�นครน�ยกไหลผ่�นระยะท�ง ประม�ณ ๖ กิโลเมตร แม่น้ำ�นครน�ยกมีต้นกำ�เนิดจ�กบริเวณอุทย�นแห่งช�ติเข�ใหญ่ ไหลลงสู่ท�ง ตอนใต้อำ�เภอเมืองนครน�ยก และอำ�เภอองค์รักษ์ บรรจบกับแม่น้ำ�บ�งปะกง ที่อำ�เภอบ้�นสร้�ง จังหวัดปร�จีนบุรี นอกจ�กนี้ในเขตเทศบ�ลเมืองนครน�ยกยังมีคลองและหนองน้ำ� จำ�นวน 6 แห่ง คือ 1.คลองต�ล 2.คลองไผ่ 3.คลองพรหมณี 4.หนองข�หย่�ง 5.หนองบุ่งอีหลอ และ 6.หนองม่วง อำ�เภอเมืองนครน�ยกมีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียงคือ ทิศเหนือ ติดต่อกับ อำ�เภอมวกเหล็ก (จังหวัดสระบุรี) และอำ�เภอป�กช่อง (จังหวัดนครร�ชสีม�) ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำ�เภอป�กพลี ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอป�กพลี อำ�เภอบ้�นสร้�ง (จังหวัดปร�จีนบุรี)และอำ�เภอองครักษ์ ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอองครักษ์ อำ�เภอบ้�นน� และอำ�เภอแก่งคอย (จังหวัดสระบุรี) อำาเภอเมืองนครนายก แผนที่นครน�ยก https://pantip.com/topic/41190104 นครนายก 34
อัตลักษณ์วัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอ เขื่อนขุนด่�นปร�ก�รชล จุดเด่น : เขื่อนคอนกรีตอัดบดที่ย�วที่สุดในโลก มีส�ยน้ำ� ขน�ดใหญ่ที่ปล่อยออกม�จ�กเขื่อนดูเหมือนน้ำ�ตกยักษ์ ศ�ล พระก�ฬ ตั้งอยู่ริมท�งรถไฟท�งด้�นทิศตะวันออก เป็นจุดท่องเที่ยวที่สำ�คัญของจังหวัดนครน�ยก มี ลักษณะเด่นคือเป็นเขื่อนคอนกรีตอัดบดที่ย�วที่สุดในโลก มี จุดชมวิวบนสันเขื่อนที่สวยง�ม ส�ม�รถล่องเรือชมธรรมช�ติ และส�ยหมอก ขึ้นไปชมต้นน้ำ� และเดินเท้�เที่ยวน้ำ�ตกได้ถึง 3 จุด จุดเด่นอีกประก�รหนึ่งคือส�ยน้ำ�ขน�ดใหญ่ที่ปล่อย ออกม�จ�กเขื่อนเพื่อรักษ�สมดุลของระดับน้ำ� เมื่อน้ำ�ในเขื่อน สูงขึ้นถึงระดับ spillway ในช่วงประม�ณปล�ยฤดูฝนของทุก ปี ก็จะได้เห็นภ�พสวยง�มของน้ำ�ที่ถูกปล่อยลงม�จ�กเขื่อน ขุนด่�นปร�ก�รชลลงสู่แม่น้ำ�นครน�ยกที่อยู่ด้�นล่�ง เป็น เหมือน“น้ำ�ตกยักษ์” ซึ่งจะมีนักท่องเที่ยวจะม�รอชมกันเป็น จำ�นวนม�ก อัตลักษณ์วัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอ โรงเรียนน�ยร้อยพระจุลจอมเกล้� จุดเด่น : อ�ค�รรูปทรงสี่เหลี่ยมสีแดงของตึกอ�ค�รกอง บัญช�ก�รของโรงเรียน อยู่ท่�มกล�งภูเข�สีเขียว โรงเรียนน�ยร้อยพระจุลจอมเกล้� (รร.จปร) เป็น สถ�บันก�รศึกษ�ท�งทห�รในระดับอุดมศึกษ� ในสังกัดกรม ยุทธศึกษ�ทห�รบก กองทัพบก พระบ�ทสมเด็จพระบรมชน ก�ธิเบศร มห�ภูมิพลอดุลยเดชมห�ร�ช บรมน�ถบพิตรเสด็จ พระร � ชดำ�เนินทรงเปิดโรงเรียนน � ยร้อยพระจุลจอมเกล้ � จังหวัดนครน�ยก เมื่อวันที่ 5 สิงห�คม พ.ศ. 2529 ถือเป็นก�ร เปิดโรงเรียนน � ยร้อยแห่งใหม่อย่ � งเป็นท � งก � รและดำ�เนิน ก�รสอนม�จนถึงปัจจุบัน ภ�พตัวแทนของโรงเรียน จปร. คือภ�พตึกอ�ค�รกองบัญช�ก�รของโรงเรียน ที่เป็นอ�ค�ร รูปทรงสี่เหลี่ยมสีแดงให้คว
สมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัวอยู่
แบบจอมทัพไทยแห่งกองทัพบกเต็มยศประทับเหนือพระร� ช อ�สน์
ในฐ�นะที่พระองค์ทรงเป็นผู้ พระร�ชท�นกำ�เนิดโรงเรียนน�ยร้อย จปร. เขื่อนขุนด่�นปร�ก�รชล แผนที่เมืองดงละครในอดีต สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.trueid.net/detail/qNYE1rpg9mX สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org 35 นครนายก
� มรู้สึกขึงขังและแข็งแรงมั่นคง อยู่ท่�มกล�งภูเข�สีเขียว มีพระบรมร�ช�นุส�วรีย์พระบ�ท
ในฉลองพระองค์เครื่อง
ประดิษฐ�นอยู่หน้�อ�ค�ร
เมืองโบร�ณดงละคร จุดเด่น : ลักษณะของโบร�ณวัตถุสมัยทว�รวดี เมืองดงละครเป็นเมืองโบร�ณสมัยทว�รวดี เป็น ชุมชนที่เป็นเมืองท่�ในเส้นท�งก�รค้� มีก�รติดต่อกับอินเดีย จีนและเปอร์เซีย ในสมัยรัตนโกสินทร์มีกลุ่มล�วพวน ล�ว เวียง และมอญ อพยพเข้�ม�อยู่ในเขตเมืองนครน�ยกและ อำ�เภอป�กพลี สมัยรัชก�ลพระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้� เจ้�อยู่หัว ทรงมีพระบรมร�ช�ธิบ�ยว่� “เมืองดงละคร เป็น เมืองที่น�งพญ�ขอมสมัยโบร�ณสร้�งไว้ให้องครักษ์” ชื่อ “ดง ละคร”ม � จ � กตำ�น � นว่ � ช � วบ้ � นได้ยินเสียงพิณพ � ทย์ล � ด ตะโพน บรรเลงแว่วออกม�ในส�ยลม ที่น่�ประหล�ดคือ มัก จะมีนักท่องเที่ยวหลงท�งอยู่เป็นประจำ� แผนผังของเมือง โบร�ณดงละครมีลักษณะเป็นเมืองรูปไข่เกือบกลม มีคูน้ำ�และ คันดินโดยรอบ มีเนื้อที่ประม�ณ 3,000 ขุดค้นพบโบร�ณวัตถุ ประเภทโลหะ มีทั้งที่ทำ�จ�กสำ�ริด เหล็กและทองคำ� โบร�ณ วัตถุชิ้นสำ�คัญได้แก่ เศียรพระพุทธรูปก�ไหล่ทอง แหวนสำ�ริด เหล็ก เหรียญ และแผ่นทองคำ� เป็นต้น แนวกำ�แพงเนินดินและสันคู หนังสือเมืองโบร�ณดงละคร รูปแบบของเหรียญเงินทว�รวดี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org/Attraction สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.finearts.go.th สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.geocities.ws/dvaravati_th นครนายก 36
ถ้�คนปลูกหรือผู้อ�ศัยในบ้�นเกิดในปีระก�ด้วยแล้วก็ จะเป็นสิริมงคลม�กยิ่งขึ้น(https://www.bangkokbiznews. com/lifestyle/737454)
ดอกสุพรรณิก�ร์ จุดเด่น : ดอกสีหลืองสดใสขน�ดใหญ่ เมื่อออกดอกมักจะ ผลัดใบ เห็นเป็นดอกไม้สีเหลืองอยู่เต็มต้น เป็นไม้ยืนต้นขน�ดกล�งก�รแตกกิ่ง ก้�นของทรง พุ่มโปร่งลำ�ต้นมีคว�มสูงประม�ณ8-15เมตร ดอกออกเป็นช่อ ช่อหนึ่งย�วประม�ณ20-30เซนติเมตร ดอกมี5กลีบ ลักษณะ กลีบดอกงุ้มเข้�ห�กัน กลีบดอกและเกสรมีสีเหลืองอยู่ตรง กล�ง ซึ่งจะบ�นสะพรั่งพร้อมกันในช่วงระหว่�งฤดูหน�ว หรือ ช่วงเดือนธันว�คม-กุมภ�พันธ์ เชื่อว่�ห�กปลูกต้นสุพรรณิก�ร์ ไว้ประจำ�บ้�น จะทำ�ให้มีคว�มศักดิ์สิทธิ์ เพร�ะต้นสุพรรณิก�ร์ โบร�ณเรียกว่� ต้นป�ริช�ติ คือดอกไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่ปลูกไว้ต�ม วิห�รของพระเจ้�ในสมัยพุทธก�ล นอกจ�กนี้ยังมีคว�มเชื่อ อีกว่� เป็นต้นไม้ที่มีค่�สูงเปรียบเสมือนทองคำ� ต�มชื่อเรียก อีกชื่อหนึ่งว่� ต้นฝ้�ยคำ� เป็นไม้มงคลน�มที่เชื่อว่�ควรปลูกไว้ ท�งทิศใต้ และปลูกในวันพุธ เพร�ะโบร�ณเชื่อว่�ก�รปลูกไม้ เอ�ประโยชน์ทั่วไปท�งดอกให้ปลูกในวันพุธ เป็นต้นไม้ประจำ� ปีระก�
แผนที่เมืองดงละครในอดีต เมืองดงละครในอดีต เมืองดงละครในอดีต สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.finearts.go.th สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.finearts.go.th สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.77kaoded.com/new 37 นครนายก
การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย การลดทอนลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย ลายตราสัญลักษณ เมืองดงละครเปนเมืองโบราณสมัยทวารวดี ชุมชนที่เปนเมืองทาในเสนทางการคา ในสมัยรัตนโกสินทรมีกลุมลาวพวน ลาวเว�ยง มอญ อพยพมาอยู “ดงละคร” มาจากตำนาน ชาวบานไดยินเสียงพ�ณพาทยลาดตะโพน บรรเลงมาในสายลม เหร�ยญดงละคร เปนไมยืนตนขนาดกลางการ ดอกออกเปนชอ ซึ่งจะบานสะพรั่งพรอมๆ กัน ในชวงระหวางฤดูหนาว นิยมปลูกตนสุพรรณิการไวประจำบาน เพราะมีความ เชื่อวาเปนตนไมที่มีความศักดิ์สิทธิ์ และตนไมที่มีคาสูงเปร�ยบเสมือนทองคำ ดอกสุพรรณิกา น้ำตกสาร�กา เปนน้ำตกที่ตั้งอยูในเขต อุทยานแหงชาติเขาใหญ น้ำตกขนาดใหญ ไหลตกจากหนาผาสูง รวมทั้งหมด 9 ชั้น ซึ่งชั้นที่สูงที่สุด สูงมากกวา 200 เมตร น้ำตกสาร�กา เปนจ�ดทองเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดนครนายก มีลักษณะเดนเปนเข�่อนอนกร�ต อัดบดที่ยาวที่สุดในโลกมีสายน้ำขนาดใหญที่ปลอยออกมาจากเข�่อนดูเหมือน น้ำตกยักษ สามารถลองเร�อชมธรรมชาติ และเดินเทาเที่ยวน้ำตกไดถึง 3 จ�ด เข�่อนข�นดาน อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอเมืองนครนายก เปนสถาบันการศึกษาทางทหารในระดับอุดมศึกษา ในสังกัดกรมยุทธศึกษา ทหารบก ภาพตัวแทนของโรงเร�ยน คือตึกอาคารกองบัญชาการ เปนอาคาร รูปทรงสี่เหลี่ยมสีแดงใหความรูสึกข�งขังแข็งแรงมั่นคง อยูทามกลางภูเขาสีเข�ยว โรงเร�ยนนายรอย จปร. นครนายก 38
5 100 100 50 100 5 15 10 #EE8C28 มะยงชิด C M Y K 4 53 99 0 30% ตนไม สีเข�ยว #1D3419 C M Y K 77 51 87 65 60% #FFED43 สีเหลือง รวงขาว 10% C M Y K 2 1 85 0 สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 39 นครนายก
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
จปร., เข�่อนข�นดาน, ดอกสุพรรณิกา, การทํากระยาสารท, ดอกดาหลา, เมืองดงละคร นํามาจัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนแนวถนน ตรอก ซอกซอยที่ปรากฎในอําเภอเมืองนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK
NAKHONNAYOK MUEANG NAKHONNAYOK
NAKHONNAYOK MUEANG
NAKHONNAYOK MUEANG โรงเร�ยนนายรอย จปร. เข�่อนข�นดาน ดอกสุพรรณิกา การทำกระยาสารท ดอกดาหลา เมืองดงละคร แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทางวัฒนธรรม ของอําเภอเมืองนครนายก ไดแก โรงเร�ยนนายรอย
MUEANG
MUEANG
MUEANG
MUEANG
นครนายก 40
เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น
การออกแบบรานคาของฝากสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอเมืองนครนายกมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตง ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว
ธุรกิจบร�การรานของฝากประจําทองถิ�น
รานคาของฝาก โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ
และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา 41 นครนายก
หนังสือ,สมุด ถุงกระดาษ กระเปาผา ปายราคา นามบัตร กลองใสสินคา การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานของฝากประจำทองถิ�น นครนายก 42
PERSPECTIVE
PACKAGING FOR 2 DESSERT
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ขนมไทย
TOP VIEW
ถุงหอสินคา กลองกระดาษ
43 นครนายก
ทางวัฒนธรรมของอําเภอองครักษ ไดเเก มังกร, กิเลน, ดอกไม, ใบไม, หนาตางวัด โบสถ มัสยิด นํามาจัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนทองฟา กอนเมฆ
ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท มังกร กิเลน ดอกไม ใบไม หนาตางวัด โบสถ มัสยิด
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณ
เหนือไรไมดอกไมประดับที่ปรากฎใน อําเภอองครักษเเละนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
หนาตางวัด โบสถ มัสยิด นํามาจัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนทองฟา
อำาเภอองครักษ์ ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท มังกร กิเลน ดอกไม ใบไม หนาตางวัด โบสถ มัสยิด แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณ ทางวัฒนธรรมของอําเภอองครักษ ไดเเก มังกร, กิเลน, ดอกไม, ใบไม,
กอนเมฆ เหนือไรไมดอกไมประดับที่ปรากฎใน อําเภอองครักษเเละนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
อ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียงดังต่อไปนี้
อำ�เภอองค์รักษ์ เป็นอำ�เภอหนึ่งในจำ�นวน 4 อำ�เภอ ของจังหวัดนครน�ยก ตั้งอยู่ท�งทิศตะวัน ตกเฉียงใต้ของจังหวัด เดิมที่ว่�ก�ร อ.องค์รักษ์ ตั้งอยู่ที่ ต.บ�งอ้อ อ.บ้�นน�ในปัจจุบัน เมื่อประม�ณ ปีพ.ศ. 2432 พระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ 5 ได้พระร�ชท�นพระบรมร�ช�นุ ญ�ตพิเศษ แก่บริษัทคุน�สย�มซึ่งหม่อมร�ชวงศ์สุวรพรรณสนิทวงศ์ ณ อยุธย� เป็นประมุขให้จัดก�ร ขุดคลองซอยตัดท้องทุ่ง ระหว่�งแม่น้ำ�เจ้�พระย�กับแม่น้ำ�นครน�ยก (โดยให้สิทธิแก่บริษัทฯในก�รข�ย ที่ดินทั้งสองฝั่งคลองเพื่อจัดเป็นที่น�ได้) บริษัทฯ ได้ขุดคลองส�ยกล�งขึ้นส�ยหนึ่งจ�กแม่น้ำ�เจ้�พระย� ไปทะลุแม่น้ำ�นครน�ยก พร้อมตัดคลองซอยจ�กทั้งสองฝั่งส�ยกล�งนี้โดยได้รับพระร�ชท�นน�มว่� “คลองรังสิตประยูรศักดิ์” ประตูน้ำ�ปิด - เปิด ด้�นแม่น้ำ�เจ้�พระย�ได้พระร�ชท�นน�มว่� “ประตูน้ำ� จุฬ�ลงกรณ์” ส่วนประตูน้ำ�ท�งด้�นแม่น้ำ�นครน�ยก พระร�ชท�นน�มว่� “ประตูน้ำ�เส�วภ�ผ่องศรี” หลังจ�กนั้นได้ย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอม�ตั้งอยู่ใกล้ ๆ ป�กคลอง 16 ซึ่งห่�งจ�กที่ว่�ก�รอำ�เภอประม�ณ 4 กิโลเมตร ตั้งอยู่ได้ประม�ณ 20 ปี จึงได้ย้�ยม�อยู่ฝั่งใต้คลองรังสิต (ติดกับประตูน้ำ�เส�วภ�ผ่องศรี) และต่อม�ได้ย้�ยม�อยู่หลังตล�ดเส�วภ� ซึ่งห่�งจ�กที่เดิม 500 เมตร ซึ่งคือที่ว่�ก�รอำ�เภอองครักษ์ ใน ปัจจุบัน สำ�หรับส�เหตุที่ได้ตั้งชื่อว่� อ.องค์รักษ์ มีตำ�น�นว่� เมื่อครั้งพระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้� เจ้�อยู่หัว ได้เสด็จประพ�สต้นแถบนี้และได้พักประทับแรม ณ บริเวณริมแม่น้ำ�นครน�ยก ซึ่งเป็นที่ตั้ง ของศ�ลเจ้�พ่อองค์รักษ์ ในปัจจุบัน ในระหว่�งประทับแรมนั้น น�ยทห�รร�ชองค์รักษ์ ได้ป่วยเสีย ชีวิตลงจึงโปรดให้ตั้งศ�ลเพื่อเป็นอนุสรณ์ อำ�เภอแห่งนี้จึงได้รับก�รเรียกข�นว่� “อำ�เภอองค์รักษ์)
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอหนองเสือ (จังหวัด ปทุมธ�นี) และอำ�เภอบ้�นน� ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นน� และอำ�เภอเมืองนครน�ยก ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นสร้�ง (จังหวัดปร�จีนบุรี) และอำ�เภอบ�งน้ำ�เปรี้ยว (จังหวัดฉะเชิงเทร�) ทิศตะวัน ตก ติดต่อกับอำ�เภอลำ�ลูกก� อำ�เภอธัญบุรี และอำ�เภอหนองเสือ (จังหวัดปทุมธ�นี) อำาเภอองครักษ์ แผนที่นครน�ยก https://pantip.com/topic/41190104 นครนายก 46
มี
ศ � ลเจ้ � พ่อองครักษ์นั้นเป็นศ � ลที่เก่ �
อัตลักษณ์วัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอ ศ�ลเจ้�พ่อองครักษ์ จุดเด่น
แม่น้ำ�
: ศ�ลเจ้�เก่�แก่สีแดง เป็นศิลปะแบบจีน ตั้งอยู่ริม
มีประวัติคว�มเป็นม�นับตั้งแต่สมัยรัชก�ลที่ 5 มี คว� มศักดิ์สิทธิ์ที่เลื่องลือแล้วยังมีตำ�น� นและเป็นที่ม� ของชื่อ อำ�เภอองครักษ์ในปัจจุบันอีกด้วย ประวัติคว�มเป็นม�ของ ศ�ลองครักษ์นั้นกล่�วว่� ครั้งหนึ่งเมื่อพระบ�ทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้ � เจ้ � อยู่หัวได้เสด็จประพ� สมณฑลปร � จีนบุรีโดย ท�งชลม�รค และผ่�นม�ต�มแม่น้ำ�นครน�ยกนั้น พระองค์ ได้ประทับแรมบริเวณริมแม่น้ำ�นครน�ยกแห่งนี้ ซึ่งในระหว่�ง นั้น ทห�รร�ชองครักษ์น�ยหนึ่งได้ล้มป่วยและเสียชีวิตลง ซึ่ง บ � งตำ�น � นกล่ � วว่ � ทห � รร � ชองค์รักษ์ผู้นี้อ � จจะถูกช้ � งป่ � ทำ�ร้�ย เพร�ะภ�ยในศ�ลเจ้�พ่อนั้นมีหัวกะโหลกช้�งว�งไว้ ด้วย โดยในครั้งนั้นพระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว ทรงโปรดฯให้สร้ � งศ � ลขึ้นเป็นอนุสรณ์แก่ทห � รร � ชองครักษ์ นั้น ณ บริเวณที่ตั้งอยู่จนปัจจุบันนี้ ซึ่งช�วบ้�นได้เรียกศ�ล นั้นว่� “ศ�ลเจ้�พ่อองครักษ์” และเป็นที่เค�รพบูช�ของช�ว นครน�ยกม�จนถึงปัจจุบัน และได้กล�ยเป็นชื่อเรียกอำ�เภอ องครักษ์ในเวล�ต่อม� บริเวณหน้�ศ�ลเป็นวังน้ำ�วน
น้ำ�ไหลเชี่ยวกร�ก
กันว่�มีจระเข้เจ้�พ่ออยู่ในวังน้ำ� ห�กจะนำ�เรือผ่�นบริเวณดัง กล่�ว
ใน อดีตเมื่อมีผู้สัญจรไปม � ท � งน้ำ�ผ่ � นหน้ � ศ � ลแห่งนี้มักจะ ทำ�ก�รสักก�ระเจ้�พ่อก่อน มิฉะนั้นอ�จประสบกับปัญห� น�น� และเดินท�งผ่�นน้ำ�วนไม่ปลอดภัย ปัจจุบันมีก�รบูรณะ ศ�ลเจ้�พ่อองครักษ์อย่�งงดง�ม กว้�งขว�งต�มแบบศิลปะจีน เพื่อรองรับช�วนครน�ยก และผู้เดินท�งจำ�นวนม�กที่ผ่�นม� แวะกร�บสักก�ระขอพร ศ�ลเจ้�พ่อองครักษ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.trueid.net ศ�ลเจ้�พ่อองครักษ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.trueid.net 47 นครนายก
แก่คู่เมือง นครน�ยก
กระแส
เล่�กันว่�เป็นที่หวั่นเกรงของช�วเรือและเชื่อ
จะต้องเซ่นไหว้ด้วยมะพร้�วอ่อนจึงจะปลอดภัย
คว�มหล�กหล�ยท�งศ�สน� จุดเด่น : มีสถ�ปัตยกรรมท�งศ�สน� ทั้งวัด มัสยิด และโบสถ์ คริสต์อยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงกัน ประช�กรส่วนใหญ่นับถือพุทธศ�สน� รองลงม�เป็น ศ�สน�อิสล�ม และศ�สน�คริสต์ ช�วนครน�ยกนับถือพุทธ ศ�สน�ม�เป็นเวล�ช้�น�นแล้ว โดยมีหลักฐ�นก�รขุดพบพระ พุทธรูปสมัยทว�รวดี และสมัยลพบุรีที่ตำ�บลดงละคร อำ�เภอ เมือง ฯ นอกจ�กนั้นยังพบวัดร้�ง เจดีย์ และพระพุทธรูปสมัย อยุธย�จนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ทั่วทุกอำ�เภอของจังหวัด ศ�สน� คริสต์ได้เผยแพร่เข้�ม�โดยเน้นเฉพ�ะกลุ่มคนจีน ส�ม�รถตั้ง วัดของช�วคริสต์ได้สำ�เร็จ และมีคนเวียดน�มที่นับถือศ�สน� คริสต์นิก�ยโรมันค�ทอลิกจ�กส�มเสน กรุงเทพฯ กลุ่มหนึ่งได้ อพยพม�ตั้งหลักแหล่งอยู่ที่อำ�เภอองครักษ์เมื่อประม�ณพ.ศ. 2446 คนไทยเชื้อส�ยเวียดน�มที่ได้อพยพเข้�ม�อยู่ในอำ�เภอ องครักษ์ได้ใช้ชีวิตอยู่ที่หมู่บ้ � นญวนตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมแล้วกว่� 100 ปี ส่วนศ�สน�อิสล�ม เข้�ม�ในเมือง นครน�ยก ในรัชสมัยพระบ�ทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้�จุฬ�โลก มห�ร�ช โดยม�จ�กเมืองปัตต�นี นอกจ�กนั้นยังมีก�รอพยพ ของคนไทยอิสล�มจ�กเขตหนองจอก เขตมีนบุรี กรุงเทพ ฯ ซึ่งมีเขตติดต่อกับอำ�เภอองครักษ์ ดังนั้นไทยอิสล�มที่อำ�เภอ องครักษ์จึงเป็นกลุ่มใหญ่ที่สุดของจังหวัด และอยู่ร่วมกับ คว�มหล�กหล�ยท�งศ�สน�ทั้งพุทธ คริสต์ อิสล�ม เมืองดงละครในอดีต มัสยิดอีม�ดุ๊ดดีน วัดอุดมธ�นี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.77kaoded.com/new สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://e-service.dra.go.th/place_page/2001 สืบค้นรูปภ�พจ�ก : http://www.dhammathai.org/watthai นครนายก 48
ตล�ดไม้ดอกไม้ประดับ จุดเด่น : พรรณไม้น�ๆชนิดทั้งไม้ดอกและไม้ประดับ ก�รปลูกไม้ดอกไม้ประดับของจังหวัดนครน�ยก มี ก�รเพ�ะปลูกทั้งในลักษณะของไม้ชำ�ถุง ชำ�กิ่ง ไม้กระถ�ง ไม้ตัดใบ รวมถึงไม้ประดับขุดล้อม ซึ่งมีพื้นที่ปลูกปัจจุบัน 12,519 ไร่ ส่วนม�กอยู่ในเขตอำ�เภอองครักษ์ ซึ่งมีก�รเพ�ะ กล้�ไม้จำ�หน่�ยทั้งขน�ดเล็ก และขน�ดใหญ่ จำ�นวนกว่� พันชนิด จังหวัดนครน�ยกจึงนับได้ว่�เป็นแหล่งเพ�ะปลูกไม้ ดอกไม้ประดับที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย จุดเด่นของ หมู่บ้�น ไม้ดอกไม้ประดับคลอง 15 คือ เป็นที่รวบรวมพันธุ์ไม้ดอกไม้ ประดับหล�กชนิด เช่น ไม้ดอก ไม้ประดับ บอนไซ ไม้ถัก ไม้ ล้อม และอุปกรณ์ในก�รจัดสวน หมู่บ้�นไม้ดอกไม้ประดับ คลอง 15 เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่ได้รับคัดเลือกให้เป็น หนึ่งในแหล่งท่องเที่ยวต�ม โครงก�ร Unseen Thailand ใน มุมมองใหม่วิถีชีวิต ประเพณีและวัฒนธรรม และเป็นแหล่ง ท่องเที่ยวยอดนิยมของจังหวัดนครน�ยก ตลอดสองข้�งท�ง ของถนน ระยะท�งกว่� 9 กิโลเมตร จะพบกับคว�มสวยง�ม ของพันธุ์ไม้ ที่มีหล�ยสีสัน มีทั้งไม้ไทย ไม้ห�ย�ก ไม้ดอก ไม้ ประดับ ไม้ผล ฯลฯ จำ�หน่�ยทั้งปลีกและส่ง ซึ่งแต่ละร้�นจะมี ต้นไม้ ที่คล้�ยคลึงกันไป สวนไม้มงคล สวนไม้ดอก สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.readme.me/p/29975 สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.readme.me/p/29975 ก�รปลูกไม้ดอกไม้ประดับ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.sanook.com/travel/1027871/ 49 นครนายก
การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ จังหวัดนครนายกนับไดวาเปนแหลงเพาะปลูกไมดอกไมประดับที่ใหญที่สุด ในประเทศไทย มีพ�้นที่ปลูกปจจ�บัน 12,519 ไร สวนมากอยูในเขตอำเภอ องครักษ ซึ่งมีการเพาะกลาไมจำหนายทั้งขนาดเล็ก และขนาดใหญ จำนวนกวาพันชนิด ตลาดไมดอกไมประดับคลอง 15 ประชากรสวนใหญนับถือพ�ทธศาสนา รองลงมาเปนศาสนาอิสลาม และ ศาสนาคร�สต ทั้งนี้มีสถาปตยกรรมทางศาสนา ทั้งวัด มัสยิด และโบสถ คร�สตอยูในพ�้นที่ใกลเคียงกัน โบสถ สุเหรา วัดในองครักษ ศาลเจาพอองครักษนั้นเปนศาลที่เกาแกสีแดง เปนศิลปะแบบจ�น บร�เวณ หนาศาลเปนวังน้ำวน กระแสน้ำไหลเชี่ยวกราก มีความศักดิ์สิทธิ์ที่เลื่องลือ เปนที่เคารพบูชาของชาวนครนายก ศาลเจาพอองครักษ อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอองครักษ นครนายก 50
15 5 5 10 100 100 65 50 ศาลเจาพอ องครักษ #F16960 C M Y K 0 73 59 0 30% ตนไม สีเข�ยว #1D3419 C M Y K 77 51 87 65 60% #A0D64C C M Y K 42 0 89 0 สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกเเบบตราสัญลักษณ 51 นครนายก
ไดเเก มังกร, กิเลน, ดอกไม, ใบไม, หนาตางวัด โบสถ มัสยิด นํามาจัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนทองฟา กอนเมฆ เหนือไรไมดอกไมประดับที่ปรากฎใน อําเภอองครักษเเละนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK ONGKHARAK การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท มังกร กิเลน ดอกไม ใบไม หนาตางวัด โบสถ มัสยิด แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณ ทางวัฒนธรรมของอําเภอองครักษ
นครนายก 52
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานกาเเฟโดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานกาแฟเเละเคร�่องดื่มสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับ
ธุรกิจบร�การรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
โครงสรางที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงซุมรานคา รวมทั้งการเลือกใชวัสดุ ตกแตงตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา 53 นครนายก
อัตลักษณอําเภอองครักษมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของใช ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว
บัตรสะสมเเตม ถุงกระดาษหูหิ�ว แกวกระดาษ หลอด, แกวพลาสติก ถุงกระดาษ ผากันเปอน กระดาษเช็ดปาก เมนูอาหาร การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ นครนายก 54
PATTERN DESIGN
ปายหนาราน การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ไมดอก ไมประดับ
PRODUCT DISPLAY 55 นครนายก
PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK การเเสดงหมอลำพวน แหหาบสูดเสื้อสูดผา การเเตงกาย ไท-พวน ไหหมักปลาดู ปลาดู แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทางวัฒนธรรม ของอําเภอปากพลี ไดเเก การเเสดงหมอลําพวน, แหหาบสูดเสื้อสูดผา, การเเตงกาย ไท-พวน, ไหหมักปลาดู, ปลาดู นํามาจัดวางแมลายกั้นชองเสมือนแนวถนน ตรอก ซอกซอย ที่ปรากฎในอําเภอปากพลีนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทางวัฒนธรรม
อำาเภอปากพลี PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK การเเสดงหมอลำพวน แหหาบสูดเสื้อสูดผา การเเตงกาย ไท-พวน ไหหมักปลาดู ปลาดู
ของอําเภอปากพลี ไดเเก การเเสดงหมอลําพวน, แหหาบสูดเสื้อสูดผา, การเเตงกาย ไท-พวน, ไหหมักปลาดู, ปลาดู นํามาจัดวางแมลายกั้นชองเสมือนแนวถนน ตรอก ซอกซอย ที่ปรากฎในอําเภอปากพลีนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แต่เดิมอำ�เภอนี้ชื่อว่� อำ�เภอบุ่งไร่ ตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2436 ต่อม�ในปี พ.ศ. 2448 ได้เปลี่ยนชื่อ ม�เป็น อำ�เภอหนองโพธิ์ โดยรวมบ้�นหนองโพธิ์และบ้�นหนองน้ำ�ใหญ่ม�ตั้งเป็นชื่อสถ�นที่ร�ชก�ร แต่ เอ�เฉพ�ะคำ�ว่� “หนองโพธิ์” และในปีเดียวกันได้ย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอไปตั้งที่บ้�นท่�แดง ตำ�บลป�กพลี พร้อมทั้งเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น อำ�เภอเข�ใหญ่ เพร�ะท้องที่ได้ครอบคลุมถึงเข�ใหญ่ ต่อม�ในปี พ.ศ. 2452 ได้เปลี่ยนชื่อม�เป็น อำ�เภอป�กพลี ต�มชื่อตำ�บลที่ตั้ง เหตุที่ชื่อ “ป�กพลี” นั้น เดิมในสมัยโบร�ณประช�ชนส่วนใหญ่สัญจรไปม�โดยท�งเรือ เนื่องจ�กถนนหนท�งยังไม่ได้รับคว�มสะดวกเช่นสมัยนี้ และบริเวณป�กคลองย�งในฤดูน้ำ�หล�กน้ำ� จะหมุนวน เรือที่ผ่�นไปม�มักจะร่มได้รับอันตร�ย บ�งคนอ�จถึงแก่ชีวิต ดังนั้นประช�ชนจึงร่วมใจ กันสร้�งศ�ลขึ้นเพื่อทำ� “พลี” หรือ “พลีกรรม” เป็นก�รทำ�บุญเซ่นสรวงแก่เทวด�หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ ป�กคลอง จึงเรียกชื่อคลองบริเวณนั้นว่� “คลองป�กพลี” และใช้เป็นชื่อเรียกหมู่บ้�นและตำ�บลป�กพลี ตั้งแต่นั้นเป็นต้นม� ในปี พ.ศ. 2457 ได้มีกฎหม�ยลักษณะปกครองท้องที่ คำ�ว่� “อำ�เภอป�กพลี” จึงตั้งเป็นชื่อท�ง ร�ชก�ร เมื่อมีก�รปรับปรุงเขตตำ�บลใหม่ ได้มีก�รแยกเขตพื้นที่ตำ�บลป�กพลีออกเป็น 2 ตำ�บล และตั้ง ตำ�บลใหม่เรียกว่�ตำ�บลเก�ะหว�ย ที่ว่�ก�รอำ�เภอจึงตั้งอยู่ในเขตตำ�บลเก�ะหว�ย อำาเภอปากพลี แผนที่นครน�ยก https://pantip.com/topic/41190104 นครนายก 58
หลังพระเจ้�ต�กสินได้ปร�บด�ภิเษกแล้วได้ให้เจ้�พระย�กษัตริย์ศึกยกทัพไปตีเมืองเวียงจันทร์
พ.ศ.2321 ในอำ�เภอป�กพลีเองก็มีชุมชนท่อง เที่ยวเชิงวัฒนธรรมไทยพวนอยู่ที่ตำ�บลเก�ะหว�ย วัฒนธรรมไทยพวนยังคงได้รับก�รสืบทอดจ�กรุ่นสู่รุ่น
อำ�เภอป�กพลีตั้งอยู่ท�งทิศตะวันออกของจังหวัด มีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียง ดังต่อไปนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอเมืองนครน�ยก อำ�เภอป�กช่อง (จังหวัดนครร�ชสีม�) และอำ�เภอประจันตค�ม (จังหวัดปร�จีนบุรี) - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอประจันตค�มและอำ�เภอเมืองปร�จีนบุรี (จังหวัดปร�จีนบุรี) - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอเมืองปร�จีนบุรี อำ�เภอบ้�นสร้�ง (จังหวัดปร�จีนบุรี) และอำ�เภอเมืองนครน�ยก - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอเมืองนครน�ยก อำ�เภอป�กพลีนี้มีคว�มโดดเด่นด้�นวัฒนธรรมของกลุ่มช�ติพันธุ์ไทพวนอย่�งชัดเจน มีชุมชน ช�วไทยพวน อ�ศัยอยู่ต�มลำ�คลองตลอดแนวตั้งแต่ ต.หนองแสง ต.เก�ะหว�ย ต.เก�ะโพธิ์ จนถึง ต.ท่�เรือ นับอ�ยุชุมชนไทยพวนอยู่ม�ม�กกว่� 240 ปีแล้ว มีวิถีชีวิตอันเป็นเอกลักษณ์ ทั้งด้�นภ�ษ� ก�รแต่งก�ย มีก�รรวบรวมเรื่องร�วประวัติศ�สตร์ชุมชนไว้ในพิพิธภัณฑ์พื้นบ้�นไทยพวนวัดฝั่งคลอง
เมื่อชนะศึกได้กว�ดต้อน เอ�ผู้คนม�จ�กล�ว ทั้งล�วเวียงจันทร์ล�วพวน (ช�วพวนที่อ�ศัยอยู่ในเมือง เชียงขว�ง) และล�วโซ่งม�ไว้ที่ประเทศไทยประม�ณปี
และให้นักท่องเที่ยวได้ม�เที่ยวชมอีกด้วย กลุ่มช�ติพันธุ์ไทพวน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.winnews.tv/news ชุมชนท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมไทยพวน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.thailandvillageacademy 59 นครนายก
เรื่องเล่�ในตำ�น�นของชุมชนไทยพวน เล่�ข�นสืบทอดต่อๆ กันม�ว่�อพยพถิ่นฐ�นม�จ�กประเทศล�ว
และหัว เมืองต่�งๆ คือเมืองซำ�เหนือ เมืองคำ�ม่วน เมืองคำ�เกิด เมืองเวียงไชย เมืองไพส�ลีและเมืองเชียงขว�ง
อัตลักษณ์วัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอ ก�รแต่งก�ยไทพวน จุดเด่น : ผู้หญิงนุ่งผ้�ซิ่นมัดหมี่ ห่มผ้�พ�ด ผู้ช�ยใส่เสื้อผ่�อก คอตั้ง แขนย�วผ้�ข�วม้�ค�ดเอว ศ�ลพระก�ฬ ตั้งอยู่ริม ท�งรถไฟท�งด้�นทิศตะวันออก ก�รแต่งก�ยไทยพวน เป็นภูมิปัญญ�ท้องถิ่นประเภท ก�รแต่งก�ย มีแนวท�งก�รออกแบบสัญลักษณ์ด้วยก�รใช้รูป ลักษณะธรรมช�ติ ได้แก่ รูปร่�งของคนสวมเครื่องแต่งก�ย สำ�หรับก�รประกอบอ�ชีพ เครื่องแต่งก�ยท�งวัฒนธรรม ซึ่ง มีเพศเป็นตัวกำ�หนดรูปแบบของเครื่องแต่งก�ย คนพวนจะทอ ผ้�เอง ผู้หญิงนุ่งผ้�ซิ่นล�ยตีนก่�น (ผ้�ล�ยเชิง) เป็นก�รบอก ฐ�นะของตัวเอง ผู้ช�ยสวมก�งเกงข�ก๊วยสีดำ� หรือผ้�พื้นทอ ใช้เอง มักจะย้อมสีเองจ�กน้ำ�ลูกตะโก สีไม่ดำ�เข้มจนเกินไป ผู้ช � ยนิยมใส่เสื้อผ่ � อกตลอดคอเสื้อตั้งชิดกับคอคล้ � ยคอจีน ติดกระดุม 5 เม็ด ช�ยเสื้อทั้งซ้�ยและขว�ผ่�ข้�งหน้�เหมือน เสื้อกุยเฮง แขนเสื้อย�วถึงข้อมือ ถ้�เป็นแบบแขนสั้นก็จะสั้น เพียงครึ่งแขนไม่มีขลิบ มีกระเป๋�เสื้อด้�นหน้�ช�ยล่�งของ เสื้อ 2 กระเป๋� นิยมใช้ผ้�ข�วผ้�ค�ดเอว ส่วนผู้หญิงนิยมนุ่ง ผ้�ถุงแบบมัดหมี่ หรือผ้�ฝ้�ย โดยทอนุ่งใช้เอง มีผ้�ข�วม้�รัด นมบ�งบ้�นเรียกว่� (ผ้�เบียงโต่ง)เรียกว่� “แฮ้งตู๊” หรือบ�งที อยู่บ้�นก็สวมเสื้อมะกะแหล่ง หรือเสื้อคอกระเช้� (ข้อมูลกล�ง ท�งวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม) ผ้�ไทยพวน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.bloggang.com/m/viewdiary ก�รทำ�ผ้�ทอมือไทยพวน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://ngthai.com/travel แต่งก�ยไทยพวนที่จัดแสดงไว้ในมิวเซียม ปะพวนป�กพลี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://ngthai.com/travel เครื่องทอผ้�ของช�วไทยพวนสมัยก่อน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://ngthai.com/travel นครนายก 60
images/FOFA/Research/EDServRural/TAN_Act_manual.
ก�รแสดงหมอลำ�พวน จุดเด่น : ก�รขับลำ�โดยมีแคนเป็นเครื่องดนตรีประกอบที่ สำ�คัญ ลำ�พวนและลำ�ตัดพวน เป็นศิลปะและวรรณคดี พื้นบ้�นที่ สืบทอดม�จ�กบรรพบุรุษของช�วพวน โดยเรียก คนลำ� ว่� หมอลำ�พวน ผู้ลำ� คิดคำ�ร้องขึ้นเองเป็นก�รแสดง คว�มส�ม�รถท�งภ�ษ�และเป็นก�รแสดง ศิลปะก�รขับร้อง ทำ�นองขับข�น ใช้เสียงแคนเป็นเครื่องดนตรีประกอบก�รลำ� เนื้อห�เรื่องร�วเกี่ยวกับก�รถ�มส�รทุกข์สุขดิบ ถ�มข่�วคร�ว คำ�กลอนที่ใช้ลำ�นั้นมีทั้งคำ�ที่นึกคิดขึ้นขณะลำ� (ด้นสด) และ คำ�แต่งขึ้นม� แต่โบร�ณ ลำ�พวนเป็นก�รแสดงพื้นบ้�นของ ช�วไทยพวนในง�นเทศก�ล รื่นเริงต่�ง ๆ ส่วนลำ�ตัดพวนคือ ก�รนำ�เอ�เพลงพื้นบ้�นหล�ยชนิดม�ตัดรวมเข้�เป็นบทเพลง เพื่อก�รแสดงลำ�ตัด โดยมีลักษณะของเพลงและ ทำ�นองเพลง ที่นำ�ม�ให้ลูกคู่รับ มีจังหวะและทำ�นองที่สนุกสน�น ปัจจุบัน ก�รลำ�พวนถูกนำ�ม�ใช้เป็นรูปแบบของก�รแสดงลำ�พวน เพื่อ เป็นสัญลักษณ์ท � งศิลปวัฒนธรรมของช � ติพันธุ์ไทยพวนใน ประเทศไทย โดยลักษณะก�รลำ� และทำ�นองแคน ภ�ษ�ใน ก�รลำ�ยังคง ยึดถือต�มรูปแบบดั้งเดิม แต่ในตัวบทร้องอ�จมี ก�รแต่งขึ้นม�ใหม่ เพื่อสื่อส�รเรื่องร�วต่�งๆ ในสถ�นก�รณ์ ปัจจุบัน เช่น บทลำ�ที่บรรย�ยถึงวิถีชีวิตของคนในชุมชน ของดีชุมชน ( เทสิพ� รอดสิก�ร http://fofa.swu.ac.th/th/
ปล�ดู จุดเด่น : ปล�น้ำ�จืดที่นำ�ม�หมักทั้งตัวด้วยเกลือ ข้�วเจ้�คั่วบด ละเอียด และกระเทียมพริกไทย ช�วไทยพวนมักรับประท�นอ�ห�รที่ประกอบม�จ�ก สิ่งที่ม�ห�ได้จ�กบริเวณไร่น� แม่น้ำ�ลำ�คลอง นำ�ม�ปรุงโดยใส่ ปล�ร้�พริกแห้ง เกลือ กระเทียม หัวหอมหรือข่� ตะไคร้ เป็น หลัก อ�ห�รที่เป็นเอกลักษณ์ของช�วไทยทวนคือปล�ร้� ปล� จ่อม ซึ่งเป็นภูมิปัญญ�โบร�ณในก�รถนอมอ�ห�รที่สืบทอด ม�จ�กบรรพบุรุษ พร้อมกันนั้นก็พัฒน�สูตรอ�ห�รหมักปล� ดู โดยเลียนกรรมวิธีจ�กปล�ร้� ต่�งกันที่ปล�ดูใช้ปล�สดมี รสเปรี้ยวเค็ม ส่วนปล�ร้�นิยมใช้ปล�ต�ยหมักกับเกลือและ ข้�วคั่วออกรสเค็มเท่�นั้น ก�รทำ�ปล�ดู นินมใช้ปล�ช่อน ปล� ดุก ปล�นิล นวดตัวปล�จนอ่อนนุ่ม หมักเกลือค้�งคืน แล้ว คลุกเคล้�กับข้�วเจ้�คั่วบดละเอียด และกระเทียมพริกไทย ทิ้ง ไว้ร�ว 20 วัน เพื่อให้รสเปรี้ยวเค็มกลมกล่อมเข้�ถึงเนื้อปล� ก่อนหมักลงในไหหรือโอ่งอีก 6-12 เดือน แล้วนำ�ปล�ดูที่ได้ ม�ทอดหรือย่�ง รสเปรี้ยวนำ�เค็ม กินกับผักพื้นบ้�น ส่วนชื่อ นั้นม�จ�กคำ�ว่� “ดูแล” เนื่องจ�กในขณะที่หมักปล�จะต้อง คอยดูไม่ให้เปรี้ยวจนเกินไปนั้นเอง หมอลำ�พวน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://siamrath.co.th/n/184633 ปล�ดู สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.ตล�ดเกษตรกรออนไลน์.com 61 นครนายก
pdf)
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอปากพลี การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การแตงกายไทยพวน เปนภูมิปญญาทองถิ�นประเภทการแตงกาย มีแนวทาง การออกแบบสัญลักษณดวยการใชรูปลักษณะธรรมชาติ คนพวนจะทอผา ซึ่งมีเพศเปนตัวกำหนดรูปแบบของเคร�่องแตงกาย ผูหญิงนุงผาซิ�นมัดหมี่ หมผาพาด สวนผูชายใสเสื้อผาอก คอตั้ง แขนยาวผาขาวมาคาดเอว การแตงกาย ไท-พวน ลำพวนและลำตัดพวน เปนศิลปะและวรรณคดีพ�้นบานที่ สืบทอดมาจาก บรรพบุรุษของชาวพวน เร�ยกคนลำ วา หมอลำพวน ผูลำ คิดคำรองข�้นเอง เปนการแสดงความสามารถทางภาษาและเปนการแสดง ศิลปะการขับรอง ทำนองขับขาน โดยมีแคนเปนเคร�่องดนตร�ประกอบที่สำคัญ การแสดงหมอลำพวน อาหารเอกลักษณของชาวไทยพวนคือปลารา ปลาจอม ซึ่งเปนภูมิปญญา โบราณในการถนอมอาหารที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ จ�งไดพัฒนาสูตร อาหารหมักปลาดู โดยเลียนกรรมว�ธีจากปลารา แลวคลุกเคลากับขาวเจา คั่วบดละเอียด และกระเทียมพร�กไทย ทิ�งไว ปลาดู นครนายก 62
15 5 5 10 100 100 50 55 #FFFFFF ศาสนา C M Y K 0 0 0 0 30% ตนไม สีเข�ยว #1D3419 C M Y K 77 51 87 65 60% #744C3D สีน้ำตาล โบราณ สถาน 10% C M Y K 40 67 71 33 ตนไม สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกเเบบตราสัญลักษณ 63 นครนายก
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายมาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทางวัฒนธรรม
PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK PHLI PAK การเเสดงหมอลำพวน แหหาบสูดเสื้อสูดผา การเเตงกาย ไท-พวน ไหหมักปลาดู ปลาดู
ของอําเภอปากพลี ไดเเก การเเสดงหมอลําพวน, แหหาบสูดเสื้อสูดผา, การเเตงกาย ไท-พวน, ไหหมักปลาดู, ปลาดู นํามาจัดวางแมลายกั้นชองเสมือนแนวถนน
ซอกซอย
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท นครนายก 64
ตรอก
ที่ปรากฎในอําเภอปากพลีนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�นและทําให นักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานคาและบร�การสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอปากพลีมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตงภาย ในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยวมี
ธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
ความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา 65 นครนายก
จาน กลองขาว กระดาษเช็ดปาก ปายเมนู กระเปาผา ปายหนาราน แผนรองจาน การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น นครนายก 66
ผากันเปอน
TOP VIEW
DISPLAY การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ปลาดูคัดเกรด 67 นครนายก
PERSPECTIVE FOOD
ไดเเก ชาง, รั้วไม, ตนกุยชาย, ขนมกุยชาย, ประตูสูกาลเวลา, ซังขาว, เขาหัวหมวก จัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนคันนาที่ปรากฎในอําเภอบานนาเเละนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ชาง รั้วไม ตนกุยชาย ขนมกุยชาย ประตูสูกาลเวลา ซังขาว เขาหัวหมวก แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายนามาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทาง
วัฒนธรรมของอําเภอบานนามา
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายนามาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทาง วัฒนธรรมของอําเภอบานนามา ไดเเก ชาง, รั้วไม, ตนกุยชาย, ขนมกุยชาย, ประตูสูกาลเวลา, ซังขาว, เขาหัวหมวก จัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนคันนาที่ปรากฎในอําเภอบานนาเเละนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
อำาเภอบ้านนา BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ชาง รั้วไม ตนกุยชาย ขนมกุยชาย ประตูสูกาลเวลา ซังขาว เขาหัวหมวก
โดยเฉพ�ะท้องที่อำ�เภอบ้�นน�เคยเป็นที่ตั้งกองโพนช้�งหรือกองจับช้�งป่�ไว้เป็น พ�หนะสำ�คัญในก�รทำ�ศึกสงคร�มม�แต่สมัยโบร�ณ ปร�กฏว่�ยังมีหลักฐ�นอยู่ที่บ้�นมะเฟือง ตำ�บล ป่�ขะ อำ�เภอบ้�นน�
(https://th.wikipedia.org/wiki/อำ�เภอบ้�นน�)
แต่เดิมมีชื่อเรียกว่� อำ�เภอท่�ช้�ง ต่อม�ได้เปลี่ยนชื่อเป็น อำ�เภอบ้�นน� เมื่อปี พ.ศ. 2446 ต�มประวัติอำ�เภอนี้เคยเป็นแขวงเมืองนครน�ยก ซึ่งเป็นเมืองลูกหลวงหรือเมืองหน้�ด่�นในสมัยที่กรุง ศรีอยุธย�เป็นร�ชธ�นี
ซึ่งในอดีตเมื่อ 30 กว่�ปี หมู่บ้�นนี้มีชื่อเรียกว่� “โรงช้�ง” และยังมีเศษเส�โรงช้�ง ของกรมพ�หนะคชบ�ล เหลือซ�กอยู่เป็นหลักฐ�น แต่ในปัจจุบันเส�โรงช้�งได้ชำ�รุดผุพังไปจนหมดสิ้น แล้ว อำ�เภอบ้�นน�เคยโอนไปขึ้นอยู่กับจังหวัดสระบุรีครั้งหนึ่ง เนื่องจ�กได้มีพระร�ชบัญญัติยกเลิก จังหวัดนครน�ยกโดยให้อำ�เภอต่�ง ๆ ไปขึ้นอยู่กับจังหวัดปร�จีนบุรี ยกเว้นอำ�เภอบ้�นน�ให้ไปขึ้นกับ จังหวัดสระบุรี เมื่อวันที่ 1 มกร�คมพ.ศ. 2484 ต่อม�ได้มีพระร�ชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดนครน�ยกขึ้นใหม่ เมื่อวันที่ 9 พฤษภ�คม พ.ศ. 2489 อำ�เภอบ้�นน�จึงได้กลับม�ขึ้นกับจังหวัดนครน�ยกจนกระทั่งปัจจุบัน
อำ�เภอบ้�นน�แบ่งพื้นที่ก�รปกครองออกเป็น 10 ตำ�บล 116 หมู่บ้�น มีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขต ก�รปกครองข้�งเคียงดังต่อไปนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอวิห�รแดงและอำ�เภอแก่งคอย (จังหวัดสระบุรี) ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอเมืองนครน�ยก ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอเมืองนครน�ยกและอำ�เภอองครักษ์ ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอองครักษ์ อำ�เภอหนองเสือ (จังหวัดปทุมธ�นี) และอำ�เภอ วิห�รแดง (จังหวัดสระบุรี) อำาเภอบ้านนา แผนที่นครน�ยก สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://pantip.com/topic/41190104 นครนายก 70
วัดจุฬ�ภรณ์วน�ร�ม สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://nakhonsidee.com โบสถ์เก่�แก่ วัดเลขธรรมกิตติ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.paiduaykan.com วัดเข�คอก สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.wikipedia.org 71 นครนายก
โดยมีช้�งต่อ(ช้�งที่ฝึกจน เชื่องแล้ว) คุมม�ข้�งละ4เชือก
เกือบทุกพระองค์จะเสด็จม � ทำ�พิธีคล้องช้ � งที่เพนียดบ้ � นน � ซึ่งเป็นโบร�ณร�ชประเพณีที่กระทำ�สืบทอดต่อๆกันม�ทุกสมัย เพื่อทรงเลือกช้�งที่มีลักษณะใช้ในก�รศึกสงคร�ม โดยยกเลิก ประเพณีก�รคล้องช้�งและให้รื้อเพนียดเมื่อสมัยรัชก�ลที่
อัตลักษณ์วัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอ กุยช่�ย จุดเด่น : กุยช่�ยแป้งบ�งรูปทรงเหลี่ยมคล้�ยเกี๊ยวซ่� นับได้ว่ � เป็นอ � ห � รที่มีชื่อเสียงของอำ�เภอบ้ � นน � นักท่องเที่ยวเมื่อได้ม�เยือนบ้�นน�ส่วนใหญ่มักจะแวะซื้อ ใน อดีตเมื่อช�วจีนเข้�ตั้งบ้�นเรือนเพื่อทำ�ก�รค้�และปลูกผักผล ไม้ โดยเฉพ�ะผักกุยช่�ย ดังนั้นพอมี “ผักกุยช่�ย” ช�วจีน ได้ทำ�เป็น “ขนมกุยช่�ย” ข�ยกันในตล�ดสดเทศบ�ลอำ�เภอ บ้�นน� จังหวัดนครน�ยก เป็นอ�ห�รเก่�แก่ม�หล�ยสิบ ปี เจ้�ของร้�นข�ยกุยช่�ยได้เล่�ให้ฟังว่�ผักกุยช่�ยที่ปลูกใน อำ�เภอบ้�นน�มีรสช�ติดีกว่�ที่อื่นๆ นำ�ม�ทำ�ไส้กุยช่�ยอร่อย กุยช่�ยบ้�นน�มีทั้งแบบแป้งบ�งใส แป้งเหนียวนุ่ม รูปทรงไม่ ได้เป็นลูกกลมมีจีบตรงกล�งเหมือนกุยช่�ยทั่วไป แต่ปั้นแป้ง เป็นรูปทรงเหลี่ยมคล้�ยเกี๊ยวซ่� น้ำ�จิ้มสูตรซีอิ๊วดำ� เข้�กัน ได้ดีกับตัวกุยช่�ยที่มีให้เลือกหล�ยไส้ เช่น ไส้ผักกุยช่�ย ไส้ มันแกว ไส้เผือก ในอำ�เภอบ้�นน�เองมีร้�นกุยช่�ยหล�ยเจ้� อ�ทิเช่น ร้�นเจ๊หงอ (เป็นร้�นแรกเก่�แก่ข�ยม�น�นกว่�
ปี) ร้�นเจ๊ตุ๊ก ร้�นเจ๊ต� ร้�นติ๋ว.ต โรงช้�ง จุดเด่น : เป็นเพนียดคล้องช้�งในสมัยโบร�ณ เป็นสถ�นที่ สำ�คัญท�งประวัติศ�สตร์ ในอดีตเมื่อกว่� 200 ปีที่ผ่�นม�นั้น พื้นที่ตำ�บล บ้�นน� อำ�เภอบ้�นน� จังหวัดนครน�ยก เป็นป่�ดงดิบ รกชัฏ เต็มไปด้วยโรคร้�ยไข้ป่�ที่ชุกชุม และเต็มไปด้วยสัตว์ ป่�ที่ดุร้�ยน�น�ชนิด รวมทั้ง “ช้�งป่�” ที่เป็นสัตว์ใหญ่และ มักจะม � รวมตัวกันอยู่อ � ศัยห � กินในย่ � นนี้ทั้งโขลงเล็กและ โขลงใหญ่เป็นจำ�นวนม�ก ด้วยเหตุ นี้เองจึงทำ�ให้ท�งกรุง ศรีอยุธย�มักจะส่งกำ�ลังทห�ร เข้�ม�ในป่�แถบนี้อยู่เป็นประ จำ�ทุกๆ ปี เพื่อคล้องช้�งป่�เอ�ไปฝึกเป็นช้�งศึก
คือต้อน ช้�งป่�จ�กป�กพลี ดงละคร องครักษ์และบ้�นน� โขลงช้�ง ป่�ที่ต้อนม�มีครั้งละ100-200เชือก
บนหลังช้�งมีคว�ญ 3 คน ถือ หอกด้�มย�วคอยแทงไล่ช้�งป่� ช้�งป่�ที่มีลักษณะดีจะถูกไล่ เข้�เพนียด แล้วเอ�บ่วงคล้องเพื่อนำ�ม�ฝึกหัด หลงเหลือหลัก ฐ�นอยู่ที่ป�งช้�งบ้�นท่�มะเฟือง ตำ�บล ป่�ขะ อำ�เภอบ้�นน� จังหวัดนครน�ยก รวมทั้งหลักฐ�นจ�กประวัติวัดช้�ง บ้�นน� ว่�สมัยเก่�ก่อนมีช้�งจำ�นวนม�กอ�ศัยบริเวณนี้ ส่วนเพนียด คล้องช้�ง(โรงช้�ง) ตั้งอยู่หลังวัดไม้รวก ต.ป่�ขะ อ.บ้�นน� จ.นครน�ยก เพนียดคล้องช้�งแห่งนี้มีคว�มสำ�คัญม�ตั้งแต่ สมัยอยุธย�จนม�ถึงสมัยรัตนโกสินทร์ โดยพระมห�กษัตริย์
5 กุยช่�ย สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thestoryculture.co/kui-chai วัดไม้รวก ต.ป่�ขะ อ.บ้�นน� จ.นครน�ยก สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.facebook.com/tiny.NakhonNayok นครนายก 72
50
ไว้ใช้ง�นใน ย�มมีสงคร�ม เส้นท�งก�รต้อนช้�งป่�ม�เข้�เพนียด
ประตูสู่ก�ลเวล� จุดเด่น : เป็นประตูและกำ�แพงโบสถ์เก่�ที่ถูกปกคลุมไปด้วย ร�กของต้นโพธิ์เป็นเวล�หล�ยร้อยปี อยู่ในวัดเลขธรรมกิตติ์ ตำ�บลบ�งอ้อ อำ�เภอบ้�น น� สร้�งขึ้นตั้งแต่สมัยปล�ยกรุงศรีอยุธย� เดิมมีชื่อว่� วัด บ�งอ้อนอก ว่�กันว่�พระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่ หัว รัชก�ลที่ 5 ได้เคยเสด็จท�งชลม�รคและขึ้นม�ประทับเพื่อ เสวยพระกระย�ห�รที่วัดแห่งนี้ ภ�ยในวัดมีโบสถ์เก่�อ�ยุ กว่�ร้อยปีตั้งอยู่ ปัจจุบันคงเหลือเพียงผนังและซุ้มประตูที่ถูก ปกคลุมไปด้วยร�กของต้นโพธิ์เป็นเวล�หล�ยร้อยปี และเป็น ที่ม�ของคำ�ว่� “ประตูแห่งก�ลเวล�”กล�ยเป็นโบร�ณสถ�น ท�งศ�สน�ที่มีคว�มสวยง�มแปลกต�ห�ชมได้ย�ก ถือเป็น Unseen Thailand ที่ดูลึกลับน่�ค้นห� สวยง�มและแฝงด้วย มนต์เสน่ห์อย่�งห�คำ�อธิบ�ยไม่ได้ และเป็นจุดไฮไลท์ของวัดนี้ ที่นักท่องเที่ยวนิยมไปถ่�ยภ�พ เป็นที่น่�เสียด�ยยิ่งว่�ปัจจุบัน ประตูแห่งก�ลเวล�แห่งนี้ได้พังลงเพร�ะพ�ยุฝนประม�ณกล�ง ปี พศ. 2566 พระพุทธชินร�ช จุดเด่น : เพระพุทธชินร�ชองค์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ประดิษฐ�นอยู่ที่วัดศรีกะอ�ง ต.ศรีกะอ�ง อ.บ้�นน� จ.นครน�ยก สร้�งเมื่อปี พ.ศ.2515 โดยหลวงพ่อจำ�รัส ฐิติ จ�โค(อินทรกำ�แหง) ซึ่งเป็นพระธุดงค์ท่�นได้เห็นถึงคว�ม สงบเงียบที่จะใช้เป็นสถ�นที่ปฏิบัติธรรมต่อไป จึงได้สร้�ง เป็นสถ�นที่ปฏิบัติธรรม ภ�ยในวัดมีวิห�รเจ้�แม่กวนอิมป�ง ประท�นพร และพระพุทธรูปสำ�คัญเป็นพระพุทธชินร�ช ที่ สร้�งขึ้นเพื่อถว�ยแด่พระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัว รัชก�ล ที่9 เชื่อกันว่�เป็นองค์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ต่อม�ได้รับ พระร�ชท�นชื่อพระพุทธรูปองค์นี้ว่� “พระสัมพุทธสักยมุนี โลกน�ถ” พระอุโบสถของวัดศรีกะอ�งตั้งอยู่บนยอดเข�ห่�ง จ�กวัดประม�ณ 385 เมตร เป็นสถ�ปัตยกรรมผสมผส�น ระหว่�งสถ�ปัตยกรรมไทยและจีน จุดเด่นของพระอุโบสถ คือ ขอบประตู หน้�ต่�ง ประดับตกแต่งด้วยถ้วยช�มสมัยโบร�ณ ที่ช�วบ้�นมอบให้ ภ�ยในพระอุโบสถประดิษฐ�นพระพุทธรูป ป�งพิชิตม�ร ซึ่งมีพระน�มของสมเด็จพระสังฆร�ช (ยสส) จ�รึกไว้ สมเด็จพระสังฆร�ช พระญ�ณสังวรได้พระร�ชท�น น�มพระประธ�นในพระอุโบสถ ( https://www.facebook. com/TellNakhonNayok โดย Wiwat Bunchoo) วัดเลขธรรมกิตติ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.paiduaykan.com พระพุทธชินร�ช สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.facebook.com/tiny.NakhonNayok 73 นครนายก
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอบานนา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ในอดีตพ�้นที่ตำบลบานนา เปนปาดงดิบรกชัฏ เต็มไปดวยโรคราย และสัตวปา รวมทั้ง “ชางปา” ที่เปนสัตวใหญและมักจะมารวมตัวกันเปนจำนวนมาก ดวยเหตุนี้ จ�งทำใหทางกรุงศร�อยุธยามักจะสงกำลังทหาร เขามาในปาแถบนี้ เพ�่อคลองชางปาเอาไปฝกเปนชางศึก ไวใชงานในยามมีสงคราม โรงชาง ผักกุยชายที่ปลูกในอำเภอบานนามีรสชาติดีกวาที่อื่นๆ นำมาทำไสกุยชาย อรอย รูปทรงของขนมก็จะแตกตางจากที่อื่น เนื่องจากที่นี้ปนแปงเปนรูปทรง เหลี่ยมคลายเกี๊ยวซา ทานคูกับน้ำจ��มสูตรซีอิ�วดำนับไดวาเปนอาหารที่มี ชื่อเสียงของอำเภอบานนา ขนมกุยชาย อยูในวัดเลขธรรมกิตติ์ ตําบลบางออ อําเภอบานนา สรางข�้นตั้งแตสมัย ปลายกรุงศร�อยุธยา เดิมมีชื่อวา วัดบางออนอก เปนประตูและกำแพงโบสถ เกาที่ถูกปกคลุมไปดวยรากของตนโพธิ์เปนเวลาหลายรอยป ประตูสูกาลเวลา นครนายก 74
5 15 50 100 100 10 5 #B9D547 C M Y K 32 0 91 0 ตนไม สีเข�ยว #1D3419 C M Y K 77 51 87 65 60% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ #FFD460 สีทอง รวงขาว C M Y K 0 16 74 0 10% สีรองประจำอำเภอ 75 นครนายก
จัดเร�ยงแมลายกั้นชองเสมือนคันนาที่ปรากฎในอําเภอบานนาเเละนํามาประกอบเปนลวดลายเพ�่อใชในงานพ�มพ
BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA BANNA การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ชาง รั้วไม ตนกุยชาย ขนมกุยชาย ประตูสูกาลเวลา ซังขาว เขาหัวหมวก แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายนามาจากการนําเอาลักษณะอัตลักษณทาง วัฒนธรรมของอําเภอบานนามา ไดเเก ชาง, รั้วไม, ตนกุยชาย, ขนมกุยชาย, ประตูสูกาลเวลา, ซังขาว, เขาหัวหมวก
นครนายก 76
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การโฮมสเตย
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ
ธุรกิจโฮมสเตย โดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความ
เปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับ
ทองถิ�นและทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบธุรกิจโฮมสเตยสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงภายในรวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงและ เบาะผาตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
อัตลักษณอําเภอบานนามาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของ ตกแตงภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแก นักทองเที่ยวมีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
77 นครนายก
แผนพับเเนะนำ กระเปาผา ปายเเขวนประตู นามบัตร การดบันทึก รองเทา การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การโฮมสเตย นครนายก 78
ขวดสบู, เเชมพ� ผาเช็ดตัว TOP VIEW PERSPECTIVE FOOD DISPLAY การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ขนมกุยชาย 79 นครนายก
โคกเจริญ l โคกสำ�โรง l ชัยบ�ด�ล l ท่�วุ้ง ท่�หลวง l บ้�นหมี่ l พัฒน�นิคม l เมืองลพบุรี ลำ�สนธิ l สระโบสถ์ l หนองม่วง
จังหวัดลพบุรี
ลพบุรีเป็นเมืองที่มีประวัติศ � สตร์อันย� วน � นเพร � ะ ปร � กฏร่องรอยก � รอยู่อ � ศัยของมนุษย์ติดต่อกันน � นนับแต่ ยุคก่อนประวัติศ � สตร์ ไม่น้อยกว่ � 3,000 - 4,000 ปีม � แล้ว จ�กก�รค้นพบหลักฐ�นท�งโบร�ณคดีจำ�นวนม�กมีหลักฐ�น เป็นเอกส�ร จ�รึกกล่�วถึงเมืองลพบุรีอยู่หล�ยประก�ร เช่น ในพุทธศตวรรษที่ 11 - 15 พงศ�วด�รเหนือกล่�วถึงพระย�ก�ฬ วรรรณดิศได้ให้พร�หมณ์ยกกำ�ลังพลม�สร้�งเมืองละโว้ตั้งแต่ พ.ศ. 1002 ตำ�น � นชินก � ลม � ลีปกรณ์ได้กล่ � วถึงก � รสร้ � ง เมืองหริภุญไชยใน พ.ศ.1204 ต่อม � อีก 2 ปี คือ พ.ศ.1206 ได้ส่งทูตล่องลำ�น้ำ�ปิงไปเมืองลวปุระ ทูลขอเชื้อส � ยกษัตริย์ ลวปุระให้ไปปกครอง กษัตริย์ลวปุระจึงได้พระร�ชท�นพระน�ง จ�มเทวี พระร�ชธิด� ให้ไปครองเมืองหริภุญไชย ชื่อเมือง ลวปุระในตำ�น � นชินก � ลม � ลีปกรณ์เป็นที่ยอมรับว่ � คือเมือง ลพบุรีในปัจจุบัน จังหวัดลพบุรีตั้งอยู่ในภ � คกล � งของประเทศไทย อยู่ห่ � งจ � กกรุงเทพมห � นครไปท � งเหนือต � มเส้นท � งหลวง หม � ยเลข 1 ถนนพหลโยธิน ประม � ณ 155 กิโลเมตร มีอ�ณ�เขตติดต่อกับจังหวัดต่�ง ๆ ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับเพชรบูรณ์และนครสวรรค์ - ทิศใต้ ติดต่อกับพระนครศรีอยุธย�และสระบุรี - ทิศตะวันออก ติดต่อกับนครร�ชสีม�และชัยภูมิ - ทิศตะวันตก ติดต่อกับสิงห์บุรีและอ่�งทอง โบร�ณวัตถุ พิพิธภัณฑสถ�นแห่งช�ติสมเด็จพระน�ร�ยณ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก :https://db.sac.or.th/museum แผนที่จังหวัดลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://lopburi.mol.go.th อนุส�วรีย์พระน�งจ�มเทวี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.wikipedia.org โบร�ณวัตถุ พิพิธภัณฑสถ�นแห่งช�ติสมเด็จพระน�ร�ยณ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org ลพบุรี 84
library.tru.ac.th/index.php/lphist)
ก � รเปลี่ยนแปลงอีกครั้งหนึ่งเกิดขึ้นช่วงประม
ในระยะร�วพุทธศตวรรษที่ 16 - 18 ละโว้หรือลพบุรี ตกอยู่ภ�ยใต้อำ�น�จท�งก�รของอ�ณ�จักรกัมพูช�เป็นครั้งคร�ว ปล�ยพุทธศตวรรษที่ 18 เกิดคว�มอ่อนแอในอ�ณ�จักรกัมพูช� ทำ�ให้รัฐต่�ง ๆ ที่เคยอยู่ใต้อำ�น�จปลีกตัวเป็นอิสระ รวมทั้ง ละโว้ด้วย ในช่วงร�วพุทธศตวรรษที่ 19 ได้ปร�กฏหลักฐ�นว่� เมืองลพบุรี น่�จะเป็นเมืองที่พระเจ้�อู่ทองเคยครองร�ชย์ม� ก่อนที่จะย้�ยไปสถ�ปน�อ�ณ�จักรอยุธย� ในสมัยกรุงศรีอยุธย� นี้เองที่ลพบุรีเจริญรุ่งเรืองที่สุด เพร�ะสมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช (ครองร�ชย์ พ.ศ. 2199 - 2231) ได้สถ�ปน�ลพบุรีเป็นร�ชธ�นี ที่สอง แต่หลังแผ่นดินสมเด็จพระน � ร � ยณ์มห � ร � ช แล้วลพบุรีก็ข � ดคว � มสำ�คัญลงม � ก จนกระทั่งถึงรัชสมัย ของพระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ 4 แห่ง กรุงรัตนโกสินทร์ ได้โปรดสถ � ปน � เมืองลพบุรีเป็นที่ประทับ อีกแห่งหนึ่ง
ส�รสนเทศมห�วิทย�ลัยร�ชภัฎเทพสตรี สืบค้นจ�ก https://
(จังหวัดลพบุรี โดย สำ�นักวิทยบริก�รและเทคโนโลยี
� ณ พ.ศ. 2480 เมื่อ จอมพล ป. พิบูลสงคร�ม ดำ�รงตำ�แหน่งน�ยก รัฐมนตรี ได้ดำ�ริให้จังหวัดลพบุรีเป็นศูนย์กล�งท�งก�รทห�ร และทำ�นุบำ�รุงเมืองลพบุรี ให้ดูสง่�ง�มกว่�เดิม และได้สร้�ง สิ่งก่อสร้�งศิลปะแบบอ�ร์ตเดโค ( Art Deco) ขึ้นม�กม�ย ซึ่ง ยังปร�กฏให้เห็นจนทุกวันนี้ วัดพระศรีรัตนมห�ธ�ตุ จ.ลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org 85 ลพบุรี
ลักษณะภูมิประเทศของจังหวัดลพบุรี แบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ ๆ คือ (1) ที่ร�บลุ่ม มีพื้นที่ 1,170 ต�ร�งกิโลเมตร ในพื้นที่ร�บ ตอนกล � งของอำ�เภอเมืองลพบุรี บริเวณหมู่บ้ � นสะพ � นอิฐ และหมู่บ้ � นหินสองก้อนจะมีดินสีข � วที่ส � ม � รถนำ�ม � ทำ� ดินสอพองได้ และได้ชื่อว่�เป็นดินสอพองที่ดีที่สุดของเมืองไทย (2) ที่ร � บสลับเนินเข � และภูเข � มีเนื้อที่ 4,816.67 ต�ร�งกิโลเมตร ประช�กรของจังหวัดลพบุรีส่วนใหญ่เป็นช�วไทย ภ�คกล�ง และมีชนเชื้อส�ยจีนปะปนอยู่ทั่วไป นอกจ�กนี้ยังมี ชนเชื้อส�ยล�ว ล�วพวน ส่วนใหญ่อยู่ในท้องที่อำ�เภอบ้�นหมี่ ชนเชื้อส � ยมอญอ � ศัยอยู่ในเขตท้องที่ตำ�บลบ � งขันหม � ก อำ�เภอเมืองลพบุรี ซึ่งชนเชื้อส�ยต่�ง ๆ นี้ยังคงรักษ�วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ภ � ษ � พูดที่เป็นเอกลักษณ์ของ ตนเอง แต่ก็ส�ม�รถปรับตัวให้เข้�กับประช�กรส่วนใหญ่ได้ดี ประช � กรร้อยละ 70 ประกอบอ � ชีพเกษตรกรรม หล�ยส�ข� เช่น ก�รกสิกรรม ก�รเลี้ยงสัตว์ และก�รประมง มีก � รทำ�น � ปลูกข้ � วบริเวณที่ร � บลุ่มในอำ�เภอเมืองลพบุรี อำ�เภอท่�วุ้ง และอำ�เภอบ้�นหมี่ ทำ�ไร่บริเวณที่ร�บสลับภูเข� ในท้องที่ของอำ�เภอชัยบ�ด�ล อำ�เภอพัฒน�นิคม อำ�เภอท่�หลวง อำ�เภอโคกสำ�โรง อำ�เภอหนองม่วง พืชไร่ที่สำ�คัญ คือ ข้�วโพด ข้�วฟ่�ง อ้อย มันสำ�ปะหลัง ท�นตะวัน และถั่ว มีก�รปลูกผลไม้ ได้แก่ น้อยหน่� ละมุด มะม่วง กระท้อน และส้มเขียวหว�น นอกจ�กนี้ยังมีพื้นที่บ�งส่วนเพ�ะปลูกดอกไม้ ไม้ประดับและ กำ�ลังขย�ยตัวในอน�คต ด้�นก�รปศุสัตว์ สัตว์เศรษฐกิจสำ�คัญ ของจังหวัด ได้แก่ โคเนื้อ โคนม กระบือและไก่ มีก�รเพ�ะเลี้ยง สัตว์น้ำ� ได้แก่ ปล � ดุก รองลงม � คือ ปล � ตะเพียน ปล � นิล ปล�สว�ยและปล�เทโพ สัตว์น้ำ�ที่จับได้จ�กแหล่งน้ำ�ในธรรมช�ติ ได้แก่ ปล�ช่อน ปล�ดุก ปล�ตะเพียน ที่ได้จ�กก�รประมงน้ำ�จืด แหล่งน้ำ�ธรรมช�ติ เช่น แม่น้ำ�ลพบุรี แม่น้ำ�ป่�สัก แม่น้ำ�บ�งข�ม ลำ�น้ำ�สนธิ ยังมีก�รเลี้ยงสัตว์เลื้อยคล�น สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ� เป็นก�รค้� เช่น จระเข้ กบ และตะพ�บน้ำ� เป็นต้น แผนผังเมืองลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.matichon.co.th แผนผังเมืองลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.silpa-mag.com ภูมิประเทศของจ.ลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : : https://www.google.com/maps ลพบุรี 86
และลุ่มแม่น้ำ�ป่�สัก
ง � นหัตถกรรมพื้นบ้ � นที่สำ�คัญของจังหวัดลพบุรี มีง�นหัตถกรรมประเภทเครื่องจักส�น แหล่งเครื่องจักส�นที่สำ�คัญ อยู่ในพื้นที่อำ�เภอเมืองลพบุรี อำ�เภอท่�วุ้ง และอำ�เภอบ้�นหมี่ เป็นผลิตภัณฑ์ประเภท กระบุง ตะกร้� ง�นทอเสื่อกก มีทำ�เฉพ ที่บ้�นท่�ดินดำ� อำ�เภอชัยบ�ด�ล จังหวัดลพบุรี ง�นผ้� แหล่งทอผ้�พื้นเมือง ม�กที่สุด ได้แก่ อำ�เภอบ้�นหมี่ โดยเฉพ ในเขตตำ�บลบ้ � นกล้วย ตำ�บลบ้ � นทร � ย ตำ�บลบ้ � นหินปัก ผู้ที่ทอผ้�ในเขตอำ�เภอบ้�นหมี่ มักเป็นช�วบ้�นที่มีเชื้อส�ยม�จ ล�วพวน ง�นเจียระไนพลอย มีก�รทำ�กันม�กในเขตอำ�เภอบ้�นหมี่ พลอยที่นำ�ม�เจียระไน ส่วนใหญ่นำ�ม�จ�กจังหวัดจันทบุรี และ ง�นหล่อโลหะ “เครื่องทองเหลืองบ้�นท่�กระย�ง” บ้�นช่�งหล่อทอง ของลพบุรี เป็นแหล่งผลิตทองเหลืองที่เก่�แก่ม�ก จังหวัดลพบุรีในปัจจุบันเป็นเมืองที่มีคว�มสำ�คัญท�ง ประวัติศ�สตร์ มีโบร�ณสถ�น โบร�ณวัตถุม�กม�ย เป็นจังหวัด ที่มีคว�มสำ�คัญทั้งท�งเศรษฐกิจ เกษตรกรรม อุตส�หกรรม และก � รทห � ร ถึงกับกล่ � วกันว่ � เป็นเมืองทห � ร มีหน่วย ทห � รที่เป็นกำ�ลังหลักของประเทศ มีกำ�ลังทห � รนับแสนคน นอกจ � กนี้ลพบุรียังถูกเรียกว่ � เป็นเมืองลิง รวมทั้งผู้คนใน จังหวัดลพบุรีก็ถูกขน�นน�มว่�คนเมืองลิง ทั้งนี้ เพร�ะว่�มีลิง จำ�นวนม�กอยู่กล�งใจเมืองของลพบุรี บริเวณศ�ลพระก�ฬ ซึ่งเป็นสถ�นที่อันศักดิ์สิทธิ์ นักวิช�ก�รแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เห็นว่� จังหวัดลพบุรีมีคว�มหล�กหล�ยท�งอ�รยธรรมที่ปร�กฏ
ที่มีคว�มสำ�คัญท�งประวัติศ�สตร์ เช่น พระปร � งค์ส � มยอด ปร�งค์แขก วัดพระศรีรัตนมห�ธ�ตุ และพระน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ ที่ได้ดัดแปลงอ�ค�รบ�งส่วนให้เป็น พิพิธภัณฑ์สถ�นแห่งช�ติ สมเด็จพระน�ร�ยณ์ บ้�นวิช�เยนทร์ บ้�นของขุนน�งในสมัย ของสมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช ที่ตกแต่งด้วยสไตล์ไทย - ยุโรป ลพบุรีมีธรรมช�ติที่สวยง�มและหล�กหล�ยโดยเฉพ�ะ น้ำ�ตก วังก้�นเหลือง และป่�ซับลังก� ที่ยังมีธรรมช�ติที่อุดมสมบูรณ์อยู่ และยังมี อ่�งเก็บน้ำ�ซับเหล็ก เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ ทุ่งท�นตะวัน รวมไปถึงจุดชมวิวที่เข�พระย�เดินธง เสื่อกก ท่�ดินดำ� อำ�เภอชัยบ�ด�ล สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://barbieben.wordpress.com ง�นหัตถกรรมทองเหลือง ท่�กระย�ง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.thakrayang.com/th พระปร�งค์ส�มยอด สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.lopburi.org 87 ลพบุรี
เด่นชัดบนลุ่มแม่น้ำ�ลพบุรี
สถ�นที่ท่องเที่ยวชื่อดังของลพบุรีเป็นโบร�ณสถ�น
ส่วนก�รบันทึกตัวอักษรขอมเป็นภ�ษ�ไทยที่พบ
อักษรขอมบรรจงหรืออักษรมูล มีลักษณะกลม หักมุมเป็นเหลี่ยม ขีดเส้นผมเป็นหยักศก (หน�มเตย) ตัวอักษรมีรูปกว้�ง อักษรขอมหวัดจะเขียนทรงสูงเส้นตรง-เส้นผมข้ � งบน เหยียดย�ว อักษรขอมย่อแต่ เขียนคล้�ยอักษรขอมบรรจง แต่ย่อเหลี่ยม ให้สวยง�มยิ่งขึ้น อักษรขอมเชลียง เป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมสูงคล้�ยอักษร ขอมหวัดและอักษรไทยปัจจุบัน ก�รออกเเบบชุดตัวอักษรจังหวัดลพบุรี ป้�ยชื่อเดิมเมืองละโว้ (ขอม) ก�รบันทึกเรื่องร�วต่�ง ๆ ด้วยตัวอักษรขอมโดยฝีมือคนไทยภ�คกล�งปร�กฏขึ้นครั้งแรก ในศิล�จ�รึกวัดป่�มะม่วงเมื่อ พ.ศ. 1905 บันทึกเป็นภ�ษ�เขมร
หลักฐ�นเก่�แก่ที่สุด คือศิล�จ�รึกวัดป่�แดงเมื่อ พ.ศ. 1946 อักษร ขอมโบร�ณที่พบในประเทศไทยก่อนกำ�เนิดอักษรของไทยมีพบ อยู่ที่ศ�ลสูง จังหวัดลพบุรี จ�รึกเมื่อ พ.ศ. 1558 ในสมัยพระเจ้� สุริยวรมันที่ 1 (สุรนี แก้วกลม 2526 : 16) อักษรขอมโบร � ณที่ใช้อยู่ในดินแดน ภ � คกล � งนี้ ได้เปลี่ยนแปลงต่อม�ต�มลำ�ดับจนถึงปัจจุบันมีใช้อยู่ 4 แบบ (ทองสืบ ศุภะม�ร์ค 2526 : 27-30) ลพบุรี 88
และภ�ษ�บ�ลี
วังบูรพา Z T - Wang Burapha ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ ฯ ๅ ๆ กะ กา กำา กิ กี กึ กื กุ กู เก แก โก ใก ไก ก่ ก้ ก๊ ก๋ ก์ กั ก็ ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 PROVINCE PRIMARY FONTS PROVINCE FORMAL FONTS PRIMARY COLOR 65% สีน้ำ�ต�ล จ�ก พระปร�งค์ส�มยอด C : 24 Y : 100 M : 86 K : 17
เมืองที่มีคว�มสำ�คัญท�งประวัติศ�สตร์ มีโบร�ณสถ�น โบร�ณ วัตถุม�กม�ย สถ�นที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง เช่น พระปร�งค์ ส�มยอด ปร�งค์แขก วัดพระศรีรัตนมห�ธ�ตุ พระน�ร�ยณ์ ร�ชนิเวศน์ พระที่นั่งไกรสรสีหร�ช เพนียดคล้องช้�ง วัดสัน เป�โล ปร�งค์น�งผมหอม C : 24 M : 86 Y : 100 K : 17 89 ลพบุรี
สีประจำ�จังหวัดลพบุรี สีส้มอิฐจ�กโบร�ณสถ�น ด้วยลพบุรีในปัจจุบันเป็น
พัฒน�ไปสู่วงโค้งยอดแหลม (Pointed Arch) โครงสร้�งสำ�คัญของโบสถ์ในศ�สน�คริสต์ มัสยิดในศ�สน�อิสล�ม ซึ่งนอกจ�กเป็นเทคนิคถ่�ยเทน้ำ�หนัก สิ่งก่อสร้ � งแล้ว ยังเป็นสัญลักษณ์แทนจิตใจมนุษย์ที่มุ่งทำ� แต่คว�มดี เพื่อจะได้ใกล้ชิดพระเจ้�บนสรวงสวรรค์
ในท�งสถ�ปัตยกรรม ช่องโค้ง (Arch) เป็นภูมิปัญญ� ในก�รออกแบบโครงสร้�งลักษณะโค้ง เพื่อใช้รองรับน้ำ�หนัก สิ่งก่อสร้�งด้�นบนเหนือตัวมันเอง เป็นเทคนิควิธีที่มีพัฒน�ก�ร ม�แต่สมัยเมโสโปเตเมีย อียิปต์ และโดยเฉพ�ะในสมัยโรมัน เรืองอำ�น�จ จ�กช่องโค้งธรรมด�
พบเห็นได้ ในศิลปะสถ�ปัตยกรรมแบบกอทิก ศิลปะเปอร์เซีย และศิลปะ ไบแซนไทน์ และกอทิกแบบเวนิเทียน (Venetian Gothic) ซึ่งผสมผส�นกอทิกกับไบแซนไทน์ เข้�ด้วยกัน สำ�หรับซุ้มประตู โค้งแหลม ณ พระน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ ศ�สตร�จ�รย์พิทย� บุนน�ค ผู้ศึกษ�อิทธิพลศิลปกรรมเปอร์เซียในสถ�ปัตยกรรม อยุธย� ระบุว่�เป็นโค้งแบบอิสล�ม ไม่ใช่โค้งแบบกอทิก และมี ลักษณะพิเศษคือเป็นโค้งยอดแหลมแบบตวัดเล็กน้อย งดง�ม ไปอีกแบบหนึ่ง (ธีรภ�พ โลหิตกุล มนต์รักโค้งแหลม แซมเสน่ห์ น�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ สืบค้นจ�ก https://www.museumthai-
กรอบตร�สัญลักษณ์จังหวัดลพบุรี พระร�ชวังน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์มีพื้นที่ประม�ณ 43 ไร่ ออกแบบโดยวิศวกรช�วฝรั่งเศส ลักษณะสถ�ปัตยกรรมเป็น แบบไทยผสมตะวันตก
ด้�นหลัง ติดแม่น้ำ�ลพบุรี กำ�แพงพระร�ชวังก่ออิฐถือปูน กำ�แพงชั้นนอก สูงใหญ่โดยรอบ มีใบเสม�เรียงร�ยตลอดแนวสันกำ�แพงตลอด ตรงกึ่งกล�งกำ�แพงมีป้อมปืนอยู่ 7 ป้อม ตรงฐ�นของป้อมปืน แต่ละป้อมเจ�ะเป็นช่องกลมเพื่อเสียบปืนใหญ่ กำ�แพงด้�นใน เจ�ะเป็นช่องสำ�หรับต�มประทีป มีประตูท�งเข้�ทั้งหมด 7 ประตู มีลักษณะโค้งแหลม ปัจจุบันเปิดให้เข้�ได้เฉพ�ะประตูด้�นหน้� ท � งทิศตะวันออกเท่ � นั้น (จังหวัดลพบุรี สถ � นที่ท่องเที่ยว โดย สำ�นักวิทยบริก�รและเทคโนโลยีส�รสนเทศมห�วิทย�ลัย ร�ชภัฎเทพสตรี สืบค้นจ�ก https://library.tru.ac.th/index. php/lphist ) ลักษณะเด่นประก�รหนึ่งของพระร�ชวังคือซุ้มประตู ที่มีรูปทรงเป็นวงโค้งยอดแหลม (Pointed Arch) โดดเด่น เป็นเอกลักษณ์ไม่ซ้ำ�ใคร ผนังด้�นในกำ�แพงวังเจ�ะช่องซุ้มโค้ง แหลมเล็กสำ�หรับต � มประทีป หรือว � งตะเกียงส่องสว่ � งอีก นับพันช่อง : พระร�ชวังน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ ลพบุรี 90
land.com)
ตัวพระร�ชวังหันเข้�ห�ตัวเมือง
ผ้�ทอบ้�นหมี่ จังหวัดลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://souvenirbuu.wordpress.com พระร�ชวังน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.museumthailand.com 91 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองลพบุร�มาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ศาลพระกาฬ, วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย, วังเมืองนารายณ, พระปรางคสามยอด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ศาลพระกาฬ
วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย วังเมืองนารายณ พระปรางคสามยอด
อำาเภอเมืองลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองลพบุร�มาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ศาลพระกาฬ, วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย, วังเมืองนารายณ, พระปรางคสามยอด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ศาลพระกาฬ วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย วังเมืองนารายณ พระปรางคสามยอด
: ติดต่อกับอำ�เภอพัฒน�นิคม
อำ�เภอเมืองลพบุรี เป็นอำ�เภอศูนย์กล�งก�รปกครอง ก�รบริห�รเศรษฐกิจ ก�รคมน�คมของ จังหวัดลพบุรี เป็นที่ตั้งของหน่วยง�นร�ชก�รสำ�คัญ สถ�นศึกษ� ส�ธ�รณสุข และค่�ยทห�รอยู่หล�ยแห่ง จนได้ชื่อว่�เป็น “เมืองข้�ร�ชก�ร เมืองก�รศึกษ� และเมืองทห�ร” มีพื้นที่ 565 ตร.กม. ทิศเหนือ : ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นหมี่และอำ�เภอโคกสำ�โรง ทิศใต้ : ติดต่อกับอำ�เภอพระพุทธบ�ท อำ�เภอหนองโดน อำ�เภอดอนพุด (จังหวัดสระบุรี) และอำ�เภอบ้�นแพรก (จังหวัดพระนครศรีอยุธย�) ทิศตะวันออก
ทิศตะวันตก : ติดต่อกับอำ�เภอไชโย (จังหวัดอ่�งทอง) และอำ�เภอท่�วุ้ง คำาขวัญของอำาเภอเมืองลพบุรี คือ “พระน�ร�ยณ์ วังน�ร�ยณ์ นิเวศน์เขตสถ�น ปร�งค์ส�มยอด โอฬ�ร ศ�ลพระก�ฬศักดิ์สิทธิ์ อ่�งซับเหล็ก ทุ่งท�นตะวันง�มดังเนรมิตร ดินสอพอง ทองเหลืองผลิต คือภูมิปัญญ�” ค่อนข้�งจะใกล้เคียงกับคำ�ขวัญของจังหวัดที่ว่� “วังน�ร�ยณ์คู่บ้�น ศ�ลพระก�ฬคู่เมือง ปร�งค์ส�มยอดลือเลื่อง เมืองแห่งดินสอพอง เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์เกริกก้อง แผ่นดินทองสมเด็จ พระ น�ร�ยณ์” อำาเภอเมืองลพบุรี พระปร�งค์ส�มยอด สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.gplace.com/ ลพบุรี 94
พระบรมร�ช�นุส�วรีย์สมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://cbtthailand.dasta.or.th องค์เจ้�พ่อพระก�ฬ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.thailandplus.tv พระน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.wikipedia.org ทุ่งท�นตะวันลพบุรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.mthai.com/ 95 ลพบุรี
บ้�นเรือนในเขตชุมชน เป็นกลุ่มลิงที่สร้�งปัญห�คว�มเสียห�ย และคว�มเดือดร้อนให้กับผู้อยู่อ�ศัยและผู้สัญจรไปม�
อัตลักษณ์วัฒนธรรมประจำ�อำ�เภอ ศ�ลพระก�ฬ จุดเด่น : สถ�ปัตยกรรมทรงไทยร่วมสมัยของกรมศิลป�กร ภ � ยในประดิษฐ � นเทวรูปรุ่นเก่ � ซึ่งอ � จเป็นพระวิษณุหรือ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรเป็นเทวรูปรุ่นเก่� ศิลปะลพบุรี ศ�ลพระก�ฬ ตั้งอยู่ริมท�งรถไฟท�งด้�นทิศตะวันออก เป็นเทวสถ�นเก่�ครั้งขอมครองเมืองลพบุรีสร้�งด้วยศิล�แลง เรียงซ้อนกันเป็นฐ�นสูง เรียกกันม�แต่ก่อนอีกชื่อหนึ่งว่�ศ�ลสูง ที่ทับหลังสลักเป็นรูปพระน�ร�ยณ์บรรทมสินธุ์ ทำ�ด้วยศิล�ทร�ย 1 แผ่น อ � ยุร � วพุทธศตวรรษที่ 16 ว � งอยู่ติดฝ � ผนังวิห � ร หลังเล็กชั้นบน พบหลักศิล�จ�รึกแปดเหลี่ยมจ�รึกอักษรมอญ โบร � ณ ส่วนท � งด้ � นหน้ � เป็นศ � ลที่สร้ � งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2496 โดยสร้�งทับบนร�กฐ�นเดิมที่ได้สร้�งขึ้นไว้ในรัชสมัยสมเด็จ พระน�ร�ยณ์มห�ร�ช ภ�ยในวิห�รประดิษฐ�นรูปพระน�ร�ยณ์ยืน ทำ�ด้วยศิล� 2 องค์ องค์เล็กเป็นแบบเทวรูปรุ่นเก่� ในประเทศไทย องค์ใหญ่เป็นประติม�กรรมแบบลพบุรี แต่พระเศียรเดิมห�ยไป
เป็นที่เค�รพสักก�ระของประช�ชนทั่วไป บริเวณศ�ลพระก�ฬมีฝูงลิงอ�ศัยอยู่กันเป็นจำ�นวนม�ก เรียกว่ � ลิงศ � ลพระก � ฬ หรือลิงเจ้ � พ่อ หรือลิงลพบุรี เป็น กลุ่มลิงที่อยู่รวมกันเป็นฝูง ประม�ณ 500 ตัว ลิงเหล่�นี้ได้มี ก�รแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือ ลิงกลุ่มใหญ่เป็นลิงประจำ�ศ�ล พระก�ฬ มีผู้นำ�ฝูงซึ่งเป็นลิงที่มีคว�มส�ม�รถเป็นที่ยอมรับในฝูง มีชีวิตและกิจกรรมในช่วงเช้ � และเย็นอยู่ในพื้นที่บริเวณ เทวสถ�นปร�งค์ส�มยอดและพื้นที่มุมสน�มของโรงเรียนพิบูล วิทย�ลัย ในย�มค่ำ�จะพ�กันรวมฝูงกลับม�นอนที่ศ�ลพระก�ฬ ลิงกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีชีวิตคว�มเป็นอยู่ค่อนข้�งดี มีผู้เลี้ยงดู และมีผู้นำ�อ�ห�รม�เลี้ยงเพื่อเป็นก�รเซ่นไหว้ แก้บนต�มคว�มเชื่อ ในคว�มศักดิ์สิทธิ์ของเจ้�พ่อศ�ลพระก�ฬ ส่วนลิงกลุ่มเล็กๆ อีกกลุ่มหนึ่งแตกหลงฝูงออกไปและไม่ได้รับก�รยอมรับกลับเข้�ฝูง จะมีชีวิตเร่ร่อนอยู่บริเวณนอกศ�ลต�มท�งเท้�หรือช�ยค�ร้�นค้�
เรียกลิงกลุ่มนี้ว่�ลิงนอกศ�ล ลิงตล�ด หรือลิงจรจัด (จังหวัด ลพบุรี สถ�นที่ท่องเที่ยว โดย สำ�นักวิทยบริก�ร และเทคโนโลยี ส�รสนเทศ มห�วิทย�ลัยร�ชภัฎเทพสตรี สืบค้นจ�ก https:// library.tru.ac.th/index.php/lphist) ศ�ลพระก�ฬ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org องค์เจ้�พ่อพระก�ฬ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.tnews.co.th ลพบุรี 96
ภ�ยหลังมีผู้นำ�เศียรพระพุทธรูปศิล�ทร�ยสมัยอยุธย�สวมต่อไว้
บ�งคน
ใช้เป็นร�ชธ�นี
ด้วยสภ�พภูมิประเทศที่ตั้งอยู่ไกลจ�กแม่น้ำ�ใหญ่ มีป่�
ภูเข� สัตว์ป่�ชุกชุมทำ�ให้ต้องอัธย�ศัยในก�รเสด็จเข้�ป่�ล่�สัตว์ ล้อมจับช้�งในบริเวณป่�ใกล้เมืองลพบุรี
พระปร�งค์ส�มยอด จุดเด่น : โบร�ณสถ�นรูปแบบศิลปะเขมรแบบบ�ยน มีส�มยอด เรียงกัน พระปร�งค์ส�มยอดตั้งอยู่บนเนินดินใกล้กับศ�ลพระก�ฬ ณ ตำ�บลท่�หิน อำ�เภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี เป็นโบร�ณ สถ�นที่มีอ�ยุอยู่ในร�วพุทธศตวรรษที่ 18 เป็นศิลปะเขมรแบบ บ�ยน สร้�งด้วยศิล�แลงหินทร�ย ตกแต่งด้วยลวดล�ยปูนปั้น ที่สวยง � ม ตรงซุ้มประตูเดิมคงมีทับหลัง แต่ที่เหลืออยู่ใน ปัจจุบันคือ เส�ประดับกรอบประตูแกะสลักเป็นรูปฤาษีนั่งชันเข่� ในซุ้มเรือนแก้ว ซึ่งเป็นแบบเฉพ�ะของเส�ประดับกรอบประตู ศิลปะเขมรแบบบ � ยน ด้ � นหน้ � ต่ � งทิศตะวันออก มีวิห � ร ที่สร้�งขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช เป็นวิห�ร สร้ � งด้วยอิฐมีหน้ � ต่ � งโค้งแหลมประดิษฐ � นพระพุทธรูปศิล � ขน�ดใหญ่ป�งสม�ธิที่ยังสมบูรณ์ดี เป็นศิลปะแบบสมัยอยุธย� ตอนต้นอ�ยุร�วพุทธศวรรษที่ 20 ปร�งค์องค์กล�งประดิษฐ�น พระพุทธรูปน�คปรก องค์ซ้�ยประดิษฐ�นรูปน�งปรัชญ�ป�รมิต� หรือน�งปัญญ�บ�รมี ส่วนปร�งค์องค์ขว� เป็นที่ประดิษฐ�นรูป พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร วังเมืองน�ร�ยณ์ จุดเด่น : ซุ้มประตูที่มีรูปทรงเป็นวงโค้งยอดแหลม โดดเด่น เป็นเอกลักษณ์ไม่ซ้ำ�ใคร ผนังด้�นในกำ�แพงวังเจ�ะช่องซุ้มโค้ง แหลมเล็กสำ�หรับต�มประทีป วังเมืองน�ร�ยณ์ หรือพระร�ชวังน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ เป็นพระร�ชวังที่สมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช โปรดฯให้สร้�งขึ้น ณ เมืองลพบุรี ปี พ.ศ. 2208 - 2209 มีข้อสันนิษฐ�นที่สำ�คัญคือ ใน พ.ศ. 2207 เกิดกรณีพิพ�ทระหว่�งฮอลันด�กับไทย ฮอลันด� ได้นำ�เรือม � ปิดป � กอ่ � วไทยและบังคับให้ไทยทำ�สนธิสัญญ � เสียเปรียบท�งก�รค้�และเสียสิทธิสภ�พนอกอ�ณ�เขต สมเด็จ พระน�ร�ยณ์ทรงเห็นว่�กรุงศรีอยุธย�ตั้งอยู่ติดริมแม่น้ำ�ใหญ่ ไม่ห่�งจ�กทะเลม�ก และด้วยเหตุผลท�งก�รเมืองภ�ยในประเทศ พระองค์โปรดฯให้สร้�งพระร�ชวังที่เมืองลพบุรี
ที่สอง
เมื่อสมเด็จพระน�ร�ยณ์ มห � ร � ชเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ. 2231 พระร � ชวังถูกทิ้งร้ � ง จนกระทั่งถึงสมัยรัตนโกสินทร์ พระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้� เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ 4 โปรด ฯ ให้ซ่อมแซมพระร�ชวังเดิมของ สมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช เมื่อ พ.ศ. 2399 โปรดฯให้สร้�ง พระที่นั่ง และพระร�ชท�นชื่อว่� ”พระน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์” (จังหวัดลพบุรี สถ�นที่ท่องเที่ยว โดย สำ�นักวิทยบริก�ร และเทคโนโลยีส�รสนเทศมห�วิทย�ลัยร�ชภัฎเทพสตรี สืบค้นจ�ก https://library.tru.ac.th/index.php/lphist ) พระปร�งค์ส�มยอด สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.mthai.com วังเมืองน�ร�ยณ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.youtube.com 97 ลพบุรี
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอเมืองลพบุร� การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ วงเว�ยนศร�สุร�โยทัยหร�อวงเว�ยนสระแกว ในสมัยจอมพล ป. พ�บูลสงคราม เร��มจากการข�ดสระในป พ.ศ. 2481-2482 เพ�่อใชเปนแหลงน้ำและสถานที่ พักผอนหยอนใจของประชาชนในยานเมืองใหมลพบุร� วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนสถาปตยกรรมทรงไทยรวมสมัยของกรมศิลปากร ภายในประดิษฐาน ทวรูปรุนเกาซึ่งอาจเปนพระว�ษณุ หร�อพระโพธิสัตวอวโลกิเตศวรเปนเทวรูป รุนเกา ศิลปะลพบุร� ศาลพระกาฬ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนพระราชวังที่สมเด็จพระนารายณมหาราช สรางข�้น ณ เมืองลพบุร� มีซุมประตูที่มีรูปทรงเปนวงโคงยอดแหลม โดดเดนเปนเอกลักษณไมซ้ำใคร ผนังดานในกำแพงวังเจาะชองซุมโคงแหลมเล็กสำหรับตามประทีป วังเมืองนารายณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ พระปรางคสามยอด เปนโบราณสถานที่มีอายุอยูใน ราวพ�ทธศตวรรษที่ 18 เปนศิลปะเขมรแบบ บายน สรางดวยศิลาแลงหินทราย ตกแตงดวยลวดลายปูนปนที่สวยงาม ตรงซุมประตูเดิมคงมีทับหลัง ลพบุรี 98
พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% 50 5 100 100 15 20 10 #f3eddf สีขาว ดินสอพอง C M Y K 4 5 11 0 30% 10% C M Y K 31 52 64 9 จาก โบราณสถาน สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 99 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองลพบุร�มาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ศาลพระกาฬ, วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย, วังเมืองนารายณ, พระปรางคสามยอด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ศาลพระกาฬ วงเว�ยนศร�สุร�โยทัย วังเมืองนารายณ พระปรางคสามยอด ลพบุรี 100
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานกาเเฟโดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานกาแฟเเละเคร�่องดื่มสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับ
อัตลักษณอําเภอเมืองลพบุร�มาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของใช ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
โครงสรางที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงซุมรานคา รวมทั้งการเลือกใชวัสดุ ตกแตงตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
101 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
ลพบุรี 102
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
103 ลพบุรี
ไดเเก วัดเขาสมโภชน, เสื่อกกทาดินดํา, พระวัดถํ้าเขาปรางค, ลายผาทอมวงคอม มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท เสื่อกกทาดินดำ วัดเขาสมโภชน พระวัดถ้ำเขาปรางค ลายผาทอมวงคอม แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอชัยบาดาลมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก วัดเขาสมโภชน, เสื่อกกทาดินดํา, พระวัดถํ้าเขาปรางค, ลายผาทอมวงคอม มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท เสื่อกกทาดินดำ วัดเขาสมโภชน พระวัดถ้ำเขาปรางค ลายผาทอมวงคอม แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอชัยบาดาลมาจากลักษณะของลายผาทอ
อำาเภอชัยบาดาล
อำ�เภอชัยบ�ด�ลเคยถูกเสนอยกฐ�นะเป็นอำ�เภอเมืองของจังหวัดพระน�ร�ยณ์
พื้นที่อำ�เภอชัยบ�ด�ลได้มีก�รค้นพบหลักฐ�นท�งโบร�ณคดีกระจัดกระจ�ยอยู่ทั่วไปในพื้นที่ ตำ�บลบัวชุม หนองย�ยโต๊ะ น�โสม และซับตะเคียน อ�ทิ ขว�นหินตัด ยุคสมัยหินตอนปล�ยอ�ยุร�ว 3,000 ปี ใบหอกสำ�ริดและภ � ชนะดินเผ � ยุคโลหะอ � ยุร � ว 2,500 ปี จึงสันนิษฐ � นได้ว่ � พื้นที่ดังกล่ � ว น่�จะเป็นชุมชนเก่�แก่ม�ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศ�สตร์ เมืองไชยบ�ด�ลมีชื่อปร�กฏอยู่ในพงศ�วด�ร สมัยอยุธย� ในรัชสมัยของพระมห�ธรรมร�ช�ว่� เป็นเมืองคู่กับเมืองศรีเทพ แต่เดิมอำ�เภอชัยบ�ด�ลมีฐ�นะ เป็นเมืองชั้นโทชื่อ เมืองไชยบ�ด�ล ขึ้นอยู่ในคว�มปกครองของเมืองนครร�ชสีม� ที่ทำ�ก�รตั้งอยู่ที่บ้�น บัวชุม ตำ�บลบัวชุม ในปี พ.ศ. 2457 ท � งร � ชก � รได้ลดฐ � นะเป็น อำ�เภอไชยบ � ด � ล โอนก � รปกครอง ไปขึ้นอยู่กับเมืองเพชรบูรณ์จนถึงปี พ.ศ. 2461 ได้โอนอำ�น�จไชยบ�ด�ลไปขึ้นอยู่กับจังหวัดสระบุรี และย้ � ยที่ว่ � ก � รอำ�เภอไปอยู่บ้ � นไชยบ � ด � ล ตำ�บลไชยบ � ด � ล ต่อม � ท � งร � ชก � รได้สั่งโอนอำ�เภอ ไชยบ�ด�ลไปขึ้นอยู่กับก�รปกครองของจังหวัดลพบุรี เมื่อวันที่ 1 พฤศจิก�ยน พ.ศ. 2484 ส่วนตัวสะกด ชื่อนั้นได้เปลี่ยนจ�กคำ�ว่� “ไชยบ�ด�ล” เป็น “ชัยบ�ด�ล” อย่�งในปัจจุบัน เมื่อปี พ.ศ. 2514 ครั้นปี พ.ศ. 2521 ได้รับเรื่องร � วจ � กกรมท � งหลวงแผ่นดิน ขอให้รื้อที่ว่ � ก � รอำ�เภอหลังนี้เพื่อตัดถนนผ่ � น ตัวอ�ค�รที่ว่�ก�รอำ�เภอ และได้รับอนุมัติให้รื้อถอนได้เมื่อวันที่ 7 กันย�ยน พ.ศ. 2521 จึงได้ย้�ยที่ ว่�ก�รอำ�เภอม�อยู่ที่อยู่ปัจจุบันนี้
แต่ไม่ได้รับก�รอนุมัติ และได้มีก�รเสนอขอจัดตั้งอีกครั้งในปี พ.ศ. 2553 แต่ก็ยังไม่ได้รับก�รพิจ�รณ� เนื่องจ�กไม่สอดคล้องกับหลักเกณฑ์ก�รจัดตั้งจังหวัด อำ�เภอชัยบ�ด�ลตั้งอยู่ท�งทิศตะวันออกของจังหวัด มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ • ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอศรีเทพ (จังหวัดเพชรบูรณ์) • ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอลำ�สนธิ • ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอมวกเหล็ก (จังหวัดสระบุรี) อำ�เภอท่�หลวง และอำ�เภอพัฒน�นิคม • ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอโคกสำ�โรง อำ�เภอสระโบสถ์ และอำ�เภอโคกเจริญ (ประวัติอำ�เภอชัยบ�ด�ล สืบค้นจ�ก https://www.amphoe.com/dods/front/base/html/page-info .php?catm=16040000) อำาเภอชัยบาดาล ลพบุรี 106
เมื่อปี พ.ศ. 2546
: https://th.wikipedia.org
: https://www.lopburi.org
วัดเข�สมโภชน์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก
น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง สืบค้นรูปภ�พจ�ก
เสื่อกกท่�ดินดำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก
วัดถ้ำ�เข�ปร�งค์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก
107 ลพบุรี
: https://chillpainai.com
: https://pantip.com
ผู้ปฏิบัติในแนวท�งกรรมฐ�นเปิดโลกนี้
ต้นกกที่หน�และแน่น บ�งผืนก็ให้สัมผัสนุ่มจ�กเส้นกกหน� ๆ ได้ชัดเจน เสื่อกกท่�ดินดำ�ทอได้ละเอียด ใช้ง�นทนท�นน�น
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอชัยบ�ด�ล วัดเข�สมโภชน์ จุดเด่น ภ�พของโบสถ์ที่ตั้งอยู่ท่�มกล�งภูเข�สีเขียวเป็นฉ�กหลัง เข�สมโภชน์เป็นเทือกเข�ขน�ดใหญ่ล้อมรอบบริเวณ ที่สร้�งวัด ร่มรื่น เต็มไปด้วยต้นไม้น�น�ชนิด วัดเข�สมโภชน์ ตั้งอยู่ที่บ้�นเต�ขนมจีน หมู่ที่ 5 ตำ�บลบัวชุม อำ�เภอชัยบ�ด�ล จังหวัดลพบุรี มีที่ดินวัด 200 ไร่ บริเวณที่ตั้งมีภูเข�ล้อมรอบ 3 ด้�น ที่ดินวัดแบ่ง เป็น 2 ส่วน อยู่บนภูเข�และที่ร�บเชิงภูเข� สร้�งขึ้นเป็นวัดตั้งแต่ พ.ศ 2480 พื้นที่ภูเข�ซึ่งล้อมรอบบริเวณ วัดทั้ง 3 ด้�นมีถ้ำ�อยู่ม�กม�ย ที่มีคว�มสวยง�มต�มธรรมช�ติ อยู่จำ�นวนม�ก ที่นับได้ประม�ณ 19 ถ้ำ� มีชื่อเรียกแตกต่�งกัน ส่วนถ้ำ�ที่วัดเปิดให้เข้�ได้คือ ถ้ำ�ชีและถ้ำ�อรหันต์ ปี พ.ศ. 2516 หลวงพ่อคง จตฺตมโล ได้ธุดงค์จ�ริกม� เพื่อก�รปฏิบัติธรรมโดยอ�ศัยอยู่ในถ้ำ�พระอรหันต์ ต�มนิมิต ซึ่งในขณะนั้น ช�วบ้�นเรียกกันว่� “สำ�นักสงฆ์ถ้ำ�เข�สมโภชน์” ต่อม�วันที่ 23 กันย�ยน พ.ศ 2525 ท�งคณะสงฆ์ได้ประก�ศ ให้เป็นวัดเข�สมโภชน์ โดยมีหลวงพ่อคง เป็นพระวิปัสสน�จ�รย์ และประธ�นสงฆ์ มีพระครูภ�วน�วิสุทธิ (ผิว วณณฺคุตโต) ดำ�รงตำ�แหน่งรักษ�ก�รแทนเจ้�อ�ว�ส หลวงพ่อคงมีชื่อเสียง ในฐ�นะที่ท่�นเป็นผู้ค้นพบวิช� ”กรรมฐ�นเปิดโลก” เป็นวิช� ที่ท่ � นนำ�ม � เผยแพร่ช่วยเหลือประช � ชนญ � ติโยมให้หลุดพ้น จ�กบ่วงกรรม มีชีวิตที่ดีขึ้น เป็นวิธีก�รฝึกฝนจิตแนวท�งหนึ่ง ที่ภ�วน�ไปแล้วก่อให้เกิดปีติที่เรียกว่� “ธรรมลง” ซึ่งระหว่�งนั้น เชื่อว่�อ�จมีก�รติดต่อสื่อส�รกับเจ้�กรรมน�ยเวรหรือเทพเจ้� อย่�งหนึ่งอย่�งใดได้
ทำ�ให้ผู้ฝึกมีกำ�ลังใจ เกิดคว�มเชื่อเรื่องบ�ปบุญคุณโทษ เมื่อม�ฝึก แล้วกลับไปก็จะไม่กล้�ทำ�บ�ปทำ�กรรม เสื่อกกท่�ดินดำ� จุดเด่น เสื่อที่ทอด้วยต้นกกที่หน�และแน่น คุณภ�พดี หมู่บ้�นท่�ดินดำ� ตำ�บลท่�ดินดำ� อำ�เภอชัยบ�ด�ล จังหวัดลพบุรี ถือเป็นหมู่บ้�นแห่งเดียวในจังหวัดที่มีก�รทอ เสื่อกกม�ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน คนในชุมชนส่วนใหญ่ม�จ�ก อีส�นและได้นำ�เอ�วิช� “ทอต่ำ�ส�ด หรือทอเสื่อกก“ ม�กระจ�ย ให้คนในหมู่บ้�นจนเกิดเป็นอ�ชีพเสริม หลังจ�กก�รทำ�ไร่ ไถน� ต้นกกเป็นพืชในตระกูลหญ้�ชนิดหนึ่งที่ชอบขึ้นต�ม ที่ชื้นแฉะหรือต�มแหล่งน้ำ� มีหล�กหล�ยชนิดด้วยกัน เช่น กก ส�มเหลี่ยมหรือกกรังก� มีลำ�ต้นที่กลม ส�ม�รถเก็บม�ทอเสื่อ หรือจะเรียกอีกชื่อว่� “ต้นไหล” ง�นทอเสื่อเริ่มตั้งแต่เกี่ยวกก จ�กแหล่งน้ำ�ม�จักเป็นเส้น แล้วนำ�ไปต�กแดดสัก 4-5 วัน ต้น กกสด 20 กิโลกรัม ต�กแห้งแล้วจะเหลือเพียง 2 กิโลกรัม จ�กนั้น จึงนำ�ม�ย้อมสีต�มต้องก�ร เมื่อแห้งแล้วจึงนำ�ม�ทอได้ จุดเด่นของเสื่อกกบ้�นท่�ดินดำ�คือเป็นเสื่อที่ทอด้วย
หล�ยปี ก�รย้อมสี ก�รทอด้วยกี่แน่นดี เสื่อแต่ละผืนเป็นฝีมือ ก�รทอของผู้ที่สืบทอดจ�กคนที่มีฝีมือม�แต่โบร�ณ นอกจ�กนี้ ยังมีผลิตภัณฑ์จ�กกกนอกเหนือจ�กเสื่อกกด้วย เช่น กระเป๋�หิ้ว กระเป๋�ใส่เสื้อผ้� ตะกร้�จ่�ยตล�ด เสื่อพับ หมวก เป็นต้น เสื่อกกท่�ดินดำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.komchadluek.net ลพบุรี 108
หรือต้นกะเหลือง หรือกระทุ่มคลอง น้ำ�ตก แห่งนี้มีขน�ดไม่ใหญ่ม�กนัก มีต้นน้ำ�เป็นต�น้ำ�ขน�ดใหญ่ผุด ขึ้นม�จ�กใต้ดินซึ่งอยู่ท�งทิศตะวันออกห่�งจ�กบริเวณน้ำ�ตก
ผ้�ทอม่วงค่อม จุดเด่น ผ้�มัดหมี่ลวดล�ยต่�ง
ผ้�ทอของบ้�นม่วงค่อมมีร�กฐ�นท�งวัฒนธรรมของ “ไทยเบิ้งโคกสลุง”
ผ้�ปูที่นอน หมอน ผ้�ถุง ผ้�ข�วม้� ย่�ม กลุ่มชนช�วไทยเบิ้งที่อ�ศัยอยู่บริเวณ ลุ่มแม่น้ำ�ป่�สักมีรูปแบบก�รทอลวดล�ยแบบง่�ย ๆ ไม่ซับซ้อน ลวดล� ยที่ได้จะเกิดจ � กก � รใช้สีต่ � งกันระหว่� งเส้นด้ � ยพุ่ง เส้นด้�ยยืน นิยมใช้สีเข้มและเป็นสีที่ตัดกันม�กกว่�สีกลมกลืน เพร � ะทำ�ให้สิ่งทอไม่ค่อยสกปรกและไม่เก่ � เร็วจะทำ�ให้ใช้ได้ น�นที่สุด แต่เดิมก�รทอผ้�ของช�วไทยเบิ้งได้เตรียมก�รทอผ้� ทุกขั้นตอนตั้งแต่ปลูกฝ้�ย ปั่นด้�ย ย้อมสีด้�ย ฯลฯ ในอดีต พื้นที่ตำ�บลม่วงค่อมเคยมีก � รทอผ้ � มัดหมี่และผ้ � ข � วม้ � เป็น อ�ชีพเสริม ในปัจจุบันลดน้อยลงไปจนกระทั่งเกิดก�รรื้อฟื้น เพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญ�ดั้งเดิม มีก�รตั้งกลุ่มวิส�หกิจชุมชนผ้�ทอ สตรีม่วงค่อมขึ้นม� ผลิตผ้�มัดหมี่ลวดล�ยต่�ง ๆ และแปรรูป ผลิตภัณฑ์ น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง จุดเด่น น้ำ�สีฟ้�เขียวใส ต้นน้ำ�เป็นต�น้ำ�ขน�ดใหญ่ผุดขึ้นม� จ�กใต้ดิน หินในน้ำ�ตกส�ม�รถเดินได้โดยไม่ลื่น น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 4 ตำ�บลท่�ดินดำ� อำ�เภอชัยบ�ด�ล จังหวัดลพบุรี อยู่ในเขตพื้นที่ติดต่อกันระหว่�ง 2 อำ�เภอคือ ชัยบ�ด�ลและท่�หลวง ชื่อน้ำ�ตกวังก้�นเหลือง
คือ ต้นก้�นเหลือง
ประม�ณ 1.5 เมตร ธ�รน้ำ�ตกจะไหลเล�ะไปต�มที่ล�ดปะทะ กับหินผ�เป็นชั้น ๆ นับได้ไม่ต่ำ�กว่� 10 ชั้น แล้วไหลลงไป บรรจบกับแม่น้ำ�ป่�สัก น้ำ�ตกแห่งนี้มีลักษณะพิเศษอีกอย่�งคือ หินในน้ำ�ตกไม่ลื่น ส�ม�รถเดินผ่�นสะดวก มีหินงอกหินย้อย เกิดขึ้นหล�ยแห่ง น้ำ�ตกวังก้�นเหลืองมีน้ำ�ไหลแรงให้เล่นตลอดปี และน้ำ�ใสมีสีฟ้�เขียวใสเหมือนมรกต อีกทั้งยังมีต้นไม้น้อยใหญ่ ขึ้นปกคลุมบริเวณโดยรอบ ทำ�ให้บรรย�ก�ศร่มรื่น เหม�ะกับก�ร นั่งปิคนิคและพักผ่อนหย่อนใจ วัดถ้ำ�เข�ปร�งค์ จุดเด่น : พระพุทธรูปสีข�วป�งปฐมเทศน�หรือป�งแสดงธรรมจักร ที่มีขน�ดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ประดิษฐ�นอยู่ท่�มกล�ง ภูเข�สีเขียว วัดถ้ำ�เข � ปร � งค์ ตั้งอยู่ที่ ตำ�บลนิคมลำ�น � ร � ยณ์ อำ�เภอชัยบ � ด � ล จังหวัดลพบุรี จุดเด่นของวัดนี้คือ ผู้ที่ได้ ผ่ � นไปม � จะได้เห็นพระพุทธรูปองค์ใหญ่สีข � วเด่นสง่ � อยู่ ท่�มกล�งภูเข�สีเขียว ๆ ม�แต่ไกล เมื่อเลี้ยวรถเข้�ท�งเข้�วัด จะพบกับภ�พที่สวยง�มขององค์พระขน�ดใหญ่ที่สุดท�งถนน ที่ร่มรื่นไปด้วยต้นไม้เขียวครึ้ม เป็นพระพุทธรูปป�งปฐมเทศน� หรือป � งแสดงธรรมจักร ที่มีขน � ดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย มีขน � ดกว้ � ง 32 เมตร สูง 56 เมตร อยู่ในพระอิริย � บถนั่ง ขัดสม�ธิ พระหัตถ์ขว�ยกขึ้น จีบนิ้วเป็นรูปวงกลม พระหัตถ์ ซ้�ยยกขึ้นประคอง มีเครื่องประกอบเป็นวงล้อธรรมจักรและ ฉัตรด้�นบนสุดที่แสดงถึงคว�มร่มเย็น สร้�งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2557 มีบันไดพญ � น � คเจ็ดเศียรให้ขึ้นไปชมวิวบริเวณล� นรอบฐ � น องค์พระ และมีเจดีย์เก้ � ยอด หรือนวโลกุตระเจดีย์ ที่เป็น พระเจดีย์ที่ประดิษฐ � นพระบรมส � รีริกธ � ตุและอัฐิธ � ตุของ พระคณ�จ�รย์ส�ยกรรมฐ�นอยู่บนยอดเจดีย์อีกด้วย วัดถ้ำ�เข�ปร�งค์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://palanla.com/th/domesticLocation 109 ลพบุรี
ๆ และแปรรูปผลิตภัณฑ์
ที่ปกติทอไว้ใช้เอง เช่น
ตั้งต�มชื่อต้นไม้ที่ในอดีตมีอยู่จำ�นวนม�กม�ยในบริเวณนี้
และเสนดายยืน สีนิยมใชสีเขมและเปนสีที่ตัดกันมากกวาสีกลมกลืน
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอชัยบาดาล การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย การลดทอนลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย ลายตราสัญลักษณ การออกแบบแมลาย ลายตราสัญลักษณ วัดเขาสมโภชน มีที่ดินวัด 200 ไร บร�เวณที่ตั้งมีภูเขาลอมรอบ 3ดาน ที่ดิน วัดแบง เปน 2 สวน อยูบนภูเขาและที่ราบเชิงภูเขา พ�้นที่ภูเขาลอมรอบบร�เวณ วัดทั้ง 3 ดานมีถ้ำอยูมากมาย ที่มีความสวยงามตามธรรมชาติ วัดเขาสมโภชน
หวยเล็กๆ ไหลคดเคี้ยวมารวมกันที่อางน้ำที่เร�ยกวา วังหวาง วซึ่งมีสันหินปูน ขวางกั้นอยู น้ำตกวังกานเหลือง พระพ�ทธรูปองคใหญสีขาวเดนสงาอยูทามกลางภูเขาสีเข�ยวๆ ทางเขาวัดก็จะ พบกับภาพที่นาสวยงามขององคพระขนาดใหญที่สุด เปนพระพ�ทธรูปปาง ปฐมเทศนาหร�อปางแสดงธรรมจักร ที่มีขนาดใหญที่สุดในประเทศไทย พระวัดถ้ำเขาปรางค เสื่อกกบานทาดินดำเปนเสื่อที่ทอดวยตนกกหนาแนน บางผืนใหสัมผัสนุมจาก เสนกก เสื่อกกทาดินดำทอละเอียด ทนทาน การยอมสีี เสื่อแตละผืนเปนฝมือ การทอของผูที่สืบทอดจากคนที่มีฝมือมาแตโบร่ำโบราณ เสื่อกกทาดินดำ ผาทอของบานมวงคอมมีรากฐานทางวัฒนธรรมของ “ไทยเบิ�งโคกสลุง”
ผาทอมวงคอม ลพบุรี 110
น้ำตกแหงนี้มีความพ�เศษคือเกิดจากน้ำผุดจำนวนหลายจ�ดที่ผุดข�้นมาจากลำ
ที่ปกติทอไวใชเองลวดลายที่ไดจะเกิดจากการใชสีตางกันระหวางเสนดายพ�ง
50 5 100 100 15 10 10 C M Y K 17 4 0 0 C M Y K 11 0 50 0 จาก โบราณสถาน การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% สีประจำจังหวัด 111 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท เสื่อกกทาดินดำ วัดเขาสมโภชน พระวัดถ้ำเขาปรางค ลายผาทอมวงคอม แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอชัยบาดาลมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก วัดเขาสมโภชน, เสื่อกกทาดินดํา, พระวัดถํ้าเขาปรางค, ลายผาทอมวงคอม มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ลพบุรี 112
ธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�นและทําให นักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานคาและบร�การสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอชัยบาดาลมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตงภาย ในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยวมี
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
ความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา 113 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น ลพบุรี 114
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
PERSPECTIVE
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ ถุงผาบรรจ�เสื่อ
115 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอลําสนธิมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราว ผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีแขงเร�อพาย, ปาซับลังกา, ชางปาซับลังกา, อางเก็บนํ้ากุดตาเพชร, ปรางคนางผมหอม, กบ / ปลาแดดเดียว มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ปรางคนางผมหอม กบ / ปลาแดดเดียว
ประเพณีแขงเร�อพาย ปาซับลังกา ชางปาซับลังกา อางเก็บน้ำกุดตาเพชร
อำาเภอลำาสนธิ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอลําสนธิมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราว ผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีแขงเร�อพาย, ปาซับลังกา, ชางปาซับลังกา, อางเก็บนํ้ากุดตาเพชร, ปรางคนางผมหอม, กบ / ปลาแดดเดียว มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ประเพณีแขงเร�อพาย ปาซับลังกา ชางปาซับลังกา อางเก็บน้ำกุดตาเพชร ปรางคนางผมหอม กบ / ปลาแดดเดียว
และอำ�เภอด่�นขุนทด
(จังหวัดนครร�ชสีม�)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอสีคิ้ว
“ประตูสู่อีส�น น้ำ�ตกวังแสนดีชื่นบ�น ตระหง่�นปร�งค์น�งผมหอม แวดล้อมด้วยภูผ� สมบูรณ์ป่�ซับลังก� ส�ยธ�ร�ลำ�สนธิ” อำ�เภอลำ�สนธิ เป็นอำ�เภอที่แบ่งก�รปกครองม�จ�กอำ�เภอชัยบ�ด�ล ที่จัดตั้งขึ้นเป็นลำ�ดับที่ 10 จ�ก 11 อำ�เภอของจังหวัดลพบุรี มีท�งรถไฟส�ยตะวันออกเฉียงเหนือตัดผ่�น (ส�ยชุมท�งแก่งคอย - ลำ�น�ร�ยณ์ชุมท�งบัวใหญ่) และยังเป็นที่ตั้งของอุโมงค์เข�พังเหย เป็นอุโมงค์ท�งรถไฟลอด 1 ใน 7 แห่งของประเทศไทย และเป็นเขตประวัติศ�สตร์ที่สำ�คัญของจังหวัด โดยเชื่อมต่อเส้นท�งโบร�ณสถ�นปร�งค์น�งผมหอม โบร�ณสถ�น แห่งเดียวในอำ�เภอลำ�สนธิ พื้นที่ของอำ�เภอลำ�สนธิเดิมเป็นตำ�บลลำ�สนธิ อยู่ในเขตก�รปกครองของอำ�เภอชัยบ�ด�ล จังหวัด ลพบุรีในขณะนั้น ต่อม�ในวันที่ 1 ตุล�คม พ.ศ. 2529 น�ยนิยม วรปัญญ� สม�ชิกสภ�ผู้แทนร�ษฎรจังหวัด ลพบุรี ได้ยื่นเรื่องร�วต่อร�ชก�ร ขอให้ตั้งกิ่งอำ�เภอขึ้นที่ตำ�บลลำ�สนธิ โดยเสนอให้รวมท้องที่ตำ�บลเข�รวก ตำ�บลกุดต�เพชร ตำ�บลหนองรี ตำ�บลซับสมบูรณ์ เพื่อรวมขึ้นเป็นกิ่งอำ�เภอ ปีต่อม� พ.ศ. 2530 กรมก�รปกครอง ได้พิจ�รณ�ดำ�เนินก�รจัดตั้งกิ่งอำ�เภอ ซึ่งจังหวัดลพบุรีได้เสนอขอตั้งกิ่งอำ�เภอลำ�สนธิในท้องที่อำ�เภอชัยบ�ด�ล ซึ่งกรมก�รปกครองได้บรรจุเข้�แผนก�รจัดตั้งกิ่งอำ�เภอและอำ�เภอ ระยะ 5 ปี (พ.ศ. 2530 - 2534) ต่อม�เมื่อวันที่ 14 มีน�คม พ.ศ. 2532 ได้มีประก�ศกระทรวงมห�ดไทยให้แยกตำ�บลลำ�สนธิ ตำ�บล ซับสมบูรณ์ ตำ�บลหนองรี ตำ�บลกุดต�เพชร และตำ�บลเข�รวก ออกจ�กก�รปกครองของอำ�เภอชัยบ�ด�ล รวมตั้งเป็น กิ่งอำ�เภอลำ�สนธิ และในวันที่ 18 มกร�คม พ.ศ. 2537 มีประก�ศของกระทรวงมห�ดไทยให้แยก บ�งหมู่บ้�นออกม�จ�กก�รปกครองของตำ�บลซับสมบูรณ์ รวมตั้งเป็นตำ�บลเข�น้อย จนกระทั่งเมื่อวันที่ 20 พฤศจิก�ยน พ.ศ. 2539 จึงมีพระร�ชกฤษฎีก�ฯ ยกฐ�นะขึ้นเป็นอำ�เภอลำ�สนธิ จนถึงปัจจุบัน อำ�เภอลำ�สนธิมีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอและจังหวัดข้�งเคียง ดังนี้ • ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอวิเชียรบุรี (จังหวัดเพชรบูรณ์) อำ�เภอภักดีชุมพล และอำ�เภอเทพสถิต (จังหวัดชัยภูมิ) • ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอเทพสถิต (จังหวัดชัยภูมิ) อำ�เภอเทพ�รักษ์
(จังหวัดนครร�ชสีม�) อำ�เภอมวกเหล็ก (จังหวัดสระบุรี) และอำ�เภอท่�หลวง • ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอชัยบ�ด�ล และอำ�เภอศรีเทพ (จังหวัดเพชรบูรณ์) อำาเภอลำาสนธิ แบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 6 ตำ�บล คือ 1. ตำ�บลลำ�สนธิ มี 6 หมู่บ้�น 2. ตำ�บลซับสมบูรณ์ มี 7 หมู่บ้�น 3. ตำ�บลหนองรี มี 13 หมู่บ้�น 4. ตำ�บลกุดต�เพชร มี 12 หมู่บ้�น 5. ตำ�บลเข�รวก มี 6 หมู่บ้�น 6. ตำ�บลเข�น้อย มี 5 หมู่บ้�น ลพบุรี 118
http://gishealth.moph.go.th/healthmap/info_history.php?maincode=10796)
ลักษณะท�งภูมิประเทศ ภูมิประเทศโดยทั่วไป
ปนทร�ย มีเทือกเข�พังเหยและเข�รวกกั้นแนวอำ�เภอลำ�สนธ มีลำ�น้ำ�ที่สำ�คัญ
คือ
ฤดูแล้งจะแห้งขอดไม่ส � ม � รถใช้ประโยชน์จ � กท � งเกษตรได้ พื้นที่ประม�ณ 72 % เป็นเขตป่�สงวนแห่งช�ติคือป่�ซับลังก� ที่ดินเหม�ะในก�รประกอบอ�ชีพเกษตรกรรม ประเภทพืชไร่ ประช � กรในอำ�เภอลำ�สนธิส่วนใหญ่ประกอบอ � ชีพ เกษตรกรรม ได้แก่ อ้อย มันสำ�ปะหลัง เลี้ยงโคนม อ�ชีพเสริม ได้แก่ ก�รรับจ้�งทั่วไป และค้�ข�ย แหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญ ได้แก่ ปร�งค์น�งผมหอม เขตรักษ�พันธุ์สัตว์ป่�ซับลังก� อ่�งเก็บน้ำ�กุดต�เพชร หมู่ 4 ตำ�บลกุดต � เพชร อ่ � งเก็บน้ำ�ห้วยประดู่ และน้ำ�ตกวังแสนดี (สืบค้นข้อมูล จ�ก
ปร�งค์น�งผมหอม ช้�งในป่�ซับลังก� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.smartsme.co.th/content สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.thairath.co.th/content/531705 119 ลพบุรี
เป็นที่ร�บสูงสลับภูเข�ดินร่วน
2 ส�ย
ลำ�น้ำ�ลำ�สนธิ และลำ�น้ำ�พญ�กล�ง
โคกคลี) ห�กผู้ใดชนะจะได้น�งไปครอบครอง น�งผมหอมเฝ้�ดูก�รตีคลี
ในที่สุดจึงได้ผูกคอต�ย
ในก�รติดต่อกันจ�กภ�คอีส�นเข้�สู่ภ�คกล�ง สร้�งศ�สนสถ�น ต�มจุดพักในเส้นท�ง และมีก�รขย�ยตัวเป็นชุมชนขึ้นม�
อ่�งเก็บน้ำ�กุดต�เพชร จุดเด่น : อ่�งเก็บน้ำ�ขน�ดกล�งที่รับน้ำ�จ�กลำ�สนธิ มีทัศนียภ�พ ที่สวยง�ม
เป็นอ่�งเก็บน้ำ�ที่ส�ม�รถนำ�น้ำ�ไปใช้เพื่อก�รเกษตรได้ มีบริเวณพื้นที่กว้�งใหญ่เป็นที่อยู่ของสัตว์น้ำ�หล�ยชนิด
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอลำ�สนธิ ปร�งค์น�งผมหอม จุดเด่น : ปร�งค์องค์เดี่ยว ลักษณะศิลปะสถ�ปัตยกรรมแบบ บ�ปวน สร้�งด้วยอิฐก้อนขน�ดใหญ่ กรอบประตูสร้�งด้วย แท่งหินทร�ย ปร � งค์น � งผมหอมเป็นศ � สนสถ � นที่ตั้งอยู่บนเส้น ท � งโบร � ณที่สำ�คัญ แสดงถึงก � รแผ่ขย � ยอำ�น � จท � งสังคม วัฒนธรรมจ � กอีส � นลงม � สู่ลพบุรี โดยผ่ � นท � งเข � พังเหย ลักษณะเป็นปร � งค์น � งผมหอมเป็นปร � งค์องค์เดียวโดด ๆ นักโบร�ณคดีสันนิษฐ�นว่�มีอ�ยุร�วพุทธศตวรรษที่ 16 - 17 เป็นศิลปสถ�ปัตยกรรมแบบบ�ปวน ก่อด้วยอิฐก้อนใหญ่ไม่มี ปูนสอเช่นเดียวกับปร�งค์แขก ปัจจุบันยอดหักลงม�หมดแล้ว มีประตูเข้�ไปภ�ยในปร�งค์ได้ ภ�ยในปร�งค์เป็นห้องโถงโล่ง ๆ กรอบประตูสร้�งด้วยแท่งหินทร�ยที่เลียนแบบเครื่องไม้ มีลักษณะ คล้�ยกับปร�งค์ที่เมืองศรีเทพ ปร�ส�ทเมืองต่ำ� และปร�งค์ปู่จ่� ที่ตำ�บลน � งเชิงคีรี อำ�เภอคีรีม � ศ จังหวัดสุโขทัย ช � วบ้ � น เล่�ว่�มีศิล�ทับหลังแกะสลักเป็นรูปคนกับม้�สวยง�มแต่ได้ถูก โจรกรรมไป มีก�รลักลอบขุดค้นห�โบร�ณวัตถุ ทำ�ให้ฐ�นปร�งค์ ทรุดเอียงผนังแตกร้ � ว รอบ ๆ ปร � งค์ยังมีก้อนหินใหญ่อยู่ กระจัดกระจ�ย
เป็นที่เก็บศพของน�งผมหอม ร�ชธิด�ของเจ้�เมือง ทุกครั้งที่สระผมน�งมักจะไปนั่งที่ก้อนหิน บริเวณที่ก้อนหินนั้นตั้งอยู่จึงถูกเรียกว่� ท่�น�งสระผม เมื่อผม น�งลอยไปต�มน้ำ� กษัตริย์อีกเมืองเก็บได้จึงเกิดคว�มหลงใหล ให้ทห�รออกต�มห�เจ้�ของ แต่เมื่อทร�บว่�น�งมีคู่หมั้นแล้ว จึงได้ท้�พนันตีคลีกัน (สถ�นที่ตีคลีภ�ยหลังได้ชื่อว่�
เป็นด่�นกักสัตว์ บ้�นโคกคลี เป็นเนินดิน มีซ�กอิฐอ�จจะเป็นฐ�นวิห�ร หรือเจดีย์ ช�วบ้�นเรียกว่� “โคกคลี” และยังมีเนินกว้�งอีกแห่งหนึ่งเรียกว่� “โคกคลีใหญ่” ที่ตั้งปร�งค์น�งผมหอมมีแม่น้ำ�ม�บรรจบกัน 2 ส�ย คือ ลำ�สนธิกับลำ�พระย�กล�ง สันนิษฐ�นว่�สถ�นที่แห่งนี้ แต่เดิม เป็นเมืองโบร�ณ จ�กปร�งค์น�งผมหอมมีเส้นท�งเชื่อมระหว่�ง เมืองโบร�ณภ�คกล�งกับภ�คตะวันออกเฉียงเหนือ คือลำ�น้ำ�เค็ม เขต อำ�เภอเทพสถิต จังหวัดชัยภูมิ และแยกไปท�งใต้เรียกว่� ลำ�กูด เขต อำ�เภอด่�นขุนทด จังหวัดนครร�ชสีม� ซึ่งส�ม�รถ เชื่อมโยงกับปร�ส�ทหินพิม�ยได้ อีกด้�นหนึ่งเป็นเส้นท�งไป ท�งภ�คเหนือมีหลักฐ�นว่�น่�จะเชื่อมโยงกับปร�งค์สองพี่น้อง เมืองโบร � ณศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ และขึ้นไปที่สุโขทัย โดยมีปร�งค์ปู่จ่� ที่ตั้งอยู่ในที่ร�บเชิงเข�ประทักษ์บ้�นน�เชิงคีรี อำ�เภอคีรีม � ศ จังหวัดสุโขทัย ในก � รสำ�รวจก่อนก � รขุดค้น เส้นท�งโบร�ณบริเวณบ้�นโป่งหีบกับช่องเข�ข�ด บริเวณเทือกเข� พังเหย หรือช่องเข�สะพ�นหิน พบโบร�ณวัตถุบนผิวดิน มีรูปแบบ และลักษณะเช่นเดียวกับที่พบในเมืองพิม � ยที่บริเวณปร � งค์ น�งผมหอมด้วย ซึ่งทำ�ให้มีเหตุผลว่�มีก�รใช้เส้นท�งดังกล่�ว
มีตำ�น�นเล่�ข�นว่�
ด้วยคว�มอัดอั้นตันใจ
ฝ่�ยทั้งสองช�ย เมื่อทร�บข่�วจึงชวนกันกระโดดน้ำ�ต�ยด้วยคว�มเสียใจ ห่�งจ�กปร�งค์ผมหอมไม่ม�กนัก
และไหลลงสู่แม่น้ำ�ป่�สักเป็นสถ�นที่ ที่ส�ม�รถไปเที่ยวชมพระอ�ทิตย์ ขึ้น-ตก ได้มีทัศนียภ�พที่ สวยง�มเหม�ะแก่นักท่องเที่ยวที่ชอบถ่�ยภ�พ ลพบุรี 120
อ่�งเก็บน้ำ� กุดต�เพชรรับน้ำ�จ�กลำ�สนธิ
และได้มีพระร�ชกฤษฎีก�กำ�หนดให้ป่�ซับลังก�เป็นเขตรักษ�พันธุ์ สัตว์ป่� เพื่อรักษ�ป่�ไม้และสัตว์ป่�ให้ป่�ผืนนี้คงอยู่ตลอดไป
ก�รแข่งเรือมักจัดควบคู่ไปกับก�รทำ�บุญปิดทองไหว้พระและ ง � นกฐิน ช่วยสร้ � งบรรย � ก � ศให้ง � นบุญครึกครื้นขึ้น และ
ประเพณีแข่งเรือ ถือเป็นก � รละเล่นที่สอดคล้องกับวิถีชีวิต
คว�มเป็นอยู่ของช�วไทยในชนบทถิ่นที่อยู่อ�ศัยอยู่ใกล้น้ำ�
ป่�ซับลังก� จุดเด่น เป็นป่�ไม้ที่มีป่�หล�ยประเภทรวมกัน เป็นที่อยู่อ�ศัย ของช้�งในโครงก�รคืนช้�งสู่ธรรมช�ติ ป่�ซับลังก� เป็นป่�ต้นน้ำ�ลำ�ธ�รของลำ�สนธิไหลลงสู่ แม่น้ำ�ป่�สัก เป็นป่�ผืนสุดท้�ยมีคว�มอุดมสมบูรณ์ที่สุดของ จังหวัดลพบุรี โดยเฉพ � ะท � งตอนเหนือซึ่งมีแนวติดต่อกับ จังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดชัยภูมิ เนื้อที่ประม � ณ 155 ต�ร�งกิโลเมตรหรือประม�ณ 96,875 ไร่ ประกอบไปด้วยป่� หล�ยชนิด เช่น ป่�เบญจพรรณ ป่�ดิบแล้ง ป่�ดิบชื้น ป่�เต็งรัง ป่�รวก ป่�ไผ่ต่�งๆ มีต้นไม้มีค่�ขึ้นอยู่ ได้แก่ แดง ประดู่ เต็งรัง ตะแบก ตะเคียน ไผ่ทุ่งดอกกระเจียว กล้วยไม้ชนิดต่ � ง ๆ และไม้พื้นล่�งอีกหล�ยชนิด และมีทรัพย�กรแร่ธ�ตุ คือหินปูน สภ�พภูมิประเทศท�งตอนเหนือเป็นภูเข�สูง ตอนล่�งเป็นที่ร�บ มีแหล่งน้ำ�และแหล่งอ � ห � รของสัตว์ป่ � อันสมบูรณ์มีสัตว์ป่ � อ�ศัยอยู่หล�กหล�ยชนิด โดยเฉพ�ะเลียงผ�ซึ่งเป็นสัตว์ป่�สงวน กรมป่�ไม้ได้สำ�รวจเพื่อประก�ศเป็นเขตรักษ�พันธุ์สัตว์ป่�แห่งช�ติ
ลักษณะภูมิประเทศของป่ � ซับลังก � เป็นที่ร � บอยู่ใน หุบเข � ล้อมด้วยเทือกเข � เป็นรูปก้ � มปู ด้ � นทิศตะวันออก ถูกกั้นด้วยเทือกเข�พังเหย ด้�นทิศตะวันตกถูกกั้นด้วยเทือกเข� รวกมีคว�มสูงจ�กระดับน้ำ�ทะเล 140 - 846 เมตร ในเทือกเข� ทั้งหมดประกอบด้วยยอดเข � ได้แก่ เข � เรด � ร์ เข � ทห � ร เข�พังเหย เข�ซับหว�ย เข�นกกก เข�น้ำ�ดั้น เข�ผ�ผึ้ง เข�ผ�แดง เข�ไม้รวก เข�ถ้ำ�พระ เข�ผ�ไม้แก้ว เข�ตะโกและเข�อ้�ยจัน ซึ่งยอดเข�ที่สูงที่สุดคือ ยอดเข�พังเหย สูงจ�กระดับน้ำ�ทะเล 846 เมตร จึงเป็นป่�ต้นน้ำ�ของลำ�ห้วยหล�ยส�ย เช่น ห้วยพริก ห้วยกุดต�เพชร ห้วยหินล�ว ห้วยสีด� ห้วยประดู่ ห้วยท่�แจง ห้วยใหญ่ ห้วยวังจัน ห้วยวังอิน ห้วยย�ง ห้วยพลู ห้วยหนอง กระโดน และห้วยลำ�สนธิ รวมกันเป็นลำ�สนธิ ไหลลงสู่แม่น้ำ� ป่�สักที่อำ�เภอชัยบ�ด�ล นอกจ�กนี้ ยังมีเข�และหน้�ผ�ที่ สวยง�ม มีถ้ำ�และน้ำ�ตกอยู่ม�กม�ย ป่�ซับลังก�มีคว�มสำ�คัญอีกประก�รหนี่งคือ เป็นที่ อยู่อ�ศัยของช้�งในโครงก�รคืนช้�งสู่ธรรมช�ติ โดย สมเด็จ พระกนิษฐ�ธิร�ชเจ้� กรมสมเด็จพระเทพรัตนร�ชสุด�ฯสย�ม บรมร�ชกุม�รีทรงปล่อยช้�งคืนสู่ป่�ซับลังก� จำ�นวน 6 ตัว สัตว์ป่�อื่นอีก 461 ตัว มีช้�งที่ถูกปล่อยคืนสู่ธรรมช�ติ จำ�นวน 31 ตัว และมีช้�งที่เกิดใหม่หลังจ�กก�รปล่อยอีก 22 ตัว ถือเป็น ผลสำ�เร็จของก�รจัดก�รปล่อยสัตว์ป่�อย่�งยั่งยืนและแสดงให้ เห็นว่�ป่�ซับลังก�มีคว�มอุดมสมบูรณ์อย่�งยิ่ง ก�รแข่งเรือย�วประเพณี จุดเด่น : ก�รแข่งเรือย�วออกพรรษ� ระยะท�ง 250 เมตร ประเภท 7 ฝีพ�ย และ 5 ฝีพ�ย เป็นประเพณีที่ผูกพันกับพระพุทธศ�สน� เนื่องด้วย เรือส่วนใหญ่เป็นสมบัติของวัดและชุมชน ก�รแข่งขันเรือย�ว ประเพณีจึงเป็นกีฬ � พื้นบ้ � นที่ช่วยก่อให้เกิดคว � มส � มัคคี คว�มสนุกสน�น เป็นมรดกวัฒนธรรมแห่งส�ยน�อันทรงคุณค่� ก � รแข่งขันเรือย � วประเพณี เป็นเสมือนกระจกเง � สะท้อน สภ � พสังคมและชุมชน เป็นบทพิสูจน์คว � มส � มัคคีของคน ในหมู่บ้ � น โดยมีวัดริมแม่น้ำ�เป็นศูนย์กล � งของก � รแข่งขัน ด้วยวิถีชีวิตคนไทยผูกพันกับส�ยน�ม�ตลอด เริ่มตั้งแต่ก�รสร้�ง บ้�นเมืองที่มักจะเลือกทำ�เลติดแม่น�ลำ�คลอง เพื่อเป็นแหล่งน� ในก�รอุปโภคบริโภค ก�รค้�ข�ยคมน�คมขนส่ง ตลอดจนก�รทำ� ก�รเกษตร เรือจึงเป็นพ�หนะสำ�คัญในวิถีชีวิตของช�วไทยที่เกิด จ�กภูมิปัญญ�ของบรรพชนตั้งแต่อดีตจวบจนปัจจุบัน โดยทั่วไป
ประเพณีแข่งเรือพ�ยของช�วลำ�สนธิ เป็นก�รแข่งเรือย�ว ออกพรรษ� ระยะท�ง 250 เมตร ที่มีชื่อเสียงคือง�นที่วัดหนองรี มีทั้งประเภท 7 ฝีพ�ย และ 5 ฝีพ�ย 121 ลพบุรี
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอลำสนธิ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนศาสนสถานที่แสดงถึงการแผขยายอำนาจทางสังคมวัฒนธรรมจาก อีสาน ลงมาสูลพบุร� โดยผานทางเขาพังเหย เปนศิลปสถาปตยกรรม แบบบาปวน กอดวยอิฐกอนใหญไมมีปูนสอเชนเดียวกับปรางคแขก ปรางคนางผมหอม การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนปาตนน้ำลำธารของลำสนธิ ไหลลงสูแมน้ำปาสัก เปนปาผืนสุดทาย มีความอุดมสมบูรณที่สุดของจังหวัดลพบุร� ปาซับลังกามีความสำคัญ อีกประการหนี่งคือเปนที่อยูอาศัยของชางในโครงการคืนชางสูธรรมชาติ ปาซับลังกา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ อางเก็บน้ำที่สามารถนำน้ำไปใชเพ�่อการเกษตรได มีบร�เวณพ�้นที่กวางใหญ เปนที่อยูของสัตวน้ำหลายชนิด อางเก็บน้ำกุดตาเพชรรับน้ำจากลำสนธิ กอนจะไหลลงสูแมน้ำปาสัก เปนสถานที่ที่สามารถไปเที่ยวชมพระอาทิตยข�้น-ตก อางเก็บน้ำกุดตาเพชร
การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ อีกหนึ่งสิ�งข�้นชื่อของอำเภอลำสนธิ คือชางปา เปนชางที่พบเจอไดบอยครั้ง ในปาซับลังกา เนื่องจาก ปาซับลังกาเปนอุทยานสงวนพันธุสัตวปา เปนที่ ตื่นตาตื่นใจของนักทองเที่ยวที่มาเยือน ชางในปาซับลังกา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ประเพณีแขงเร�อพายของชาวลำสนธิ เปนการแขงเร�อยาวออกพรรษา ในสายน้ำระยะทาง 250 เมตร งานแขงเร�อที่มีชื่อเสียงคืองานที่วัดหนองร� มีทั้ง ประเภท 7 ฝพาย และ 5 ฝพาย การแขงเร�อยาวประเพณี ลพบุรี 122
การออกแบบแมลาย
พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% 50 5 100 100 15 20 10 #AFD034 สีเข�ยว ปาซับลังกา C M Y K 37 0 100 0 30% 10% C M Y K 36 2 13 0 สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 123 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอลําสนธิมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราว ผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีแขงเร�อพาย, ปาซับลังกา, ชางปาซับลังกา, อางเก็บนํ้ากุดตาเพชร, ปรางคนางผมหอม, กบ / ปลาแดดเดียว มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ปรางคนางผมหอม กบ / ปลาแดดเดียว
ประเพณีแขงเร�อพาย ปาซับลังกา ชางปาซับลังกา อางเก็บน้ำกุดตาเพชร
ลพบุรี 124
เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น
สัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอลําสนธิมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อเปนของตกแตง ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานของฝากประจําทองถิ�น กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานคาของฝาก โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน
และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม
125 ลพบุรี
การออกแบบรานคาของฝากสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานของฝากประจำทองถิ�น ลพบุรี 126
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
FRONT VIEW
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ เสื้อยืดของฝากเขตรักษาพันธุสัตวปาซับลังกา
127 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบานหมี่มาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีกําฝา, ถํ้าคางคาววัดเขาวงกต, ประเพณีเเขงเร�อเข�่อนปาสักชลสิทธิ์, ปลาสมฝก มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ถ้ำคางคาววัดเขาวงกต ประเพณีกำฝา ประเพณีเเขงเร�อเข�่อนปาสักชลสิทธิ์ ปลาสมฝก
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
อำาเภอบ้านหมี่
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบานหมี่มาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีกําฝา, ถํ้าคางคาววัดเขาวงกต, ประเพณีเเขงเร�อเข�่อนปาสักชลสิทธิ์, ปลาสมฝก มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ถ้ำคางคาววัดเขาวงกต ประเพณีกำฝา ประเพณีเเขงเร�อเข�่อนปาสักชลสิทธิ์ ปลาสมฝก
คำ�ขวัญ : เมืองอู่ข้�วอู่น้ำ� วัฒนธรรมล้ำ�ค่� แดนผ้�มัดหมี่ สตรีแสนง�ม ช�วพวน หรือ ไทยพวน ที่อพยพม�จ�กเชียงขว�งในประเทศล�วม�ตั้งภูมิลำ�เน�ในท้องที่ อำ�เภอนี้ได้นำ�เอ�ชื่อบ้�น คือ “บ้�นหมี่” หรือ “เซ่�” ติดม�ด้วย แล้วนำ�เอ�ชื่อบ้�นม�ตั้งหลักแหล่ง คำ�ว่� เซ่� หรือ เซ� เป็นภ�ษ�พวนเดิม หม�ยถึง หยุดหรือพัก ส่วนคำ�ว่� หมี่ หม�ยถึง ก�รมัดเส้นไหมเป็นเปล�ะ เพื่อให้มีหล�กสีสัน เนื่องจ�กร�ษฎรในละแวกนั้นมีคว�มถนัดในก�รทอผ้�ชนิดต่�ง ๆ เมื่อม�ตั้งหลักแหล่ง จึงตั้งชื่อบ้�นเป็นเครื่องหม�ยในก�รประกอบอ�ชีพว่� “บ้�นหมี่” อำ�เภอบ้ � นหมี่ตั้งเป็นอำ�เภอเมื่อปี พ.ศ. 2426 ชื่อตั้งครั้งแรกว่ � อำ�เภอสน � มแจง เนื่องจ � ก ตั้งอยู่ที่ริมเข�สน�มแจง ต่อม�ย้�ยไปตั้งอยู่บ้�นห้วยแก้ว ตำ�บลมห�สอน ได้เปลี่ยนชื่อใหม่ต�มที่ตั้งว่� อำ�เภอห้วยแก้ว พ.ศ. 2441 มีก�รสร้�งท�งรถไฟส�ยเหนือผ่�น ท�งร�ชก�รจึงย้�ยอำ�เภอม�สร้�งใหม่ ที่ตำ�บลบ้ � นเซ่ � (ตำ�บลบ้ � นหมี่ในปัจจุบัน) ได้เปลี่ยนชื่อเรียกอำ�เภอกลับไปเป็นอำ�เภอสน � มแจงอีก พ.ศ. 2457 เปลี่ยนชื่อเป็น อำ�เภอบ้�นเซ่� ต�มตำ�บลที่ตั้ง พ.ศ. 2483 มีพระร�ชกฤษฎีก�เปลี่ยนชื่อจ�ก บ้�นเซ่� เป็นอำ�เภอบ้�นหมี่ ม�จนถึงปัจจุบันนี้ อำ�เภอบ้�นหมี่ตั้งอยู่ท�งทิศตะวันตกของจังหวัด มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอต�คลี (จังหวัดนครสวรรค์) และอำ�เภอหนองม่วง - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอโคกสำ�โรง - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอเมืองลพบุรีและอำ�เภอท่�วุ้ง - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอเมืองสิงห์บุรี อำ�เภออินทร์บุรี (จังหวัดสิงห์บุรี) และอำ�เภอต�คลี (จังหวัดนครสวรรค์) อำ�เภอบ้�นหมี่แบ่งเขตก�รปกครองย่อยออกเป็น 22 ตำ�บล 157 หมู่บ้�น อำาเภอบ้านหมี่ ง�นแข่งขันเรือย�วและของดีบ้�นหมี่ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.dailynews.co.th/news/1225142/ ลพบุรี 130
ถ้ำ�ค้�งค�ว เข�วงกฎ สถ�นนีรถไฟนครปฐม สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก :
131 ลพบุรี
: https://hi-in.facebook.com/UnseenThailand/photos/a.178397282172692/2455941604418237/?type=3
https://www.stou.ac.th/offices/rdec/nakornnayok/main/onlineexhibitions/Saraburi/SaraburiPage3.html
สร้�งสีสันเส้นด้�ยหรือเส้นฝ้�ยหรือเส้นไหม
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอบ้�นหมี่ ผ้�มัดหมี่ จุดเด่น : ลวดล�ยโบร�ณ ล�ยพระปร�งค์ส�มยอด ล�ยดอก ท�นตะวัน หรือล�ยลิง ที่เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดลพบุรี ผ้�มัดหมี่ที่เป็นที่รู้จักโดยทั่วไปของจังหวัดลพบุรี คือ ผ้�มัดหมี่ของช�วไทยพวน อำ�เภอบ้�นหมี่ ในอดีตช�วไทยพวน ทอผ้�ไว้ใช้ในครัวเรือนของตัวเอง นอกจ�กจะตั้งใจทอเพื่อที่ ตัวเองจะได้มีผ้�ที่มีคุณภ�พดีไว้ใช้แล้ว ก�รอวดฝีมือเป็นอีกสิ่งหนึ่ง ที่ทำ�ให้ผู้ทอต้องใช้คว�มประณีตในก�รทอ ในอดีตช�วไทยพวน ที่ฝีมือดีนิยมทอผ้�ที่ต้องใช้กรรมวิธีพิเศษเพื่อให้ลูกหล�นหรือ คนที่รักได้สวมใส่ หรือแม้กระทั่งใช้เป็นเครื่องถว�ยเพื่อใช้สอย ในพระพุทธศ�สน� ปัจจุบันผ้�มัดหมี่เป็นผลิตภัณฑ์พื้นบ้�น ลูกหล�นช�วไทยพวนได้สืบทอดภูมิปัญญ�และศิลปวัฒนธรรม ม�จ�กปู่ย่�ต�ย�ย ก � รมัดหมี่เป็นก � รนำ�เชือกม � มัดบนเส้นด้ � ยฝ้ � ย หรือเส้นไหมที่จัดมัดไว้เป็นกลุ่ม จ�กนั้นนำ�ม�ย้อมสีธรรมช�ติ เช่น คร�มย้อมได้สีน้ำ�เงิน หรือครั่งย้อมได้สีแดง เสร็จแล้ว นำ�เส้นด้ � ยฝ้ � ยหรือเส้นไหมที่ย้อมและไปขึ้นกี่ทอเป็นผืนผ้ � ต�มรูปแบบที่กำ�หนด
สีสันสวยสด งดง�ม
ก็จะได้ผืนผ้�ที่มีลวดล�ย
ดังนั้นคว�มหม�ยของก�ร “มัดหมี่” ก็คือเป็นกรรมวิธีก�ร
ด้วยก�รนำ�เชือกม� “มัด” เส้นฝ้�ยหรือเส้นไหมที่จับไว้เป็นกลุ่มๆ ส่วนคำ�ว่� “หมี่” ก็คือเส้นด้�ยฝ้�ยหรือเส้นไหมที่ดูคล้�ยๆ เส้นหมี่ และเมื่อมัด แล้วนำ�ไปย้อมสี ผึ่งต�กแห้ง จึงเรียกกันว่� “มัดหมี่” ปล�ส้มฟัก จุดเด่น เป็นสินค้� OTOP ระดับ 4 ด�วของอำ�เภอบ้�นหมี่ มี รสช�ติดี เมื่อทอดสุกจะมีสีน้ำ�ต�ลน่�รับประท�น บ้�นหมี่อุดมสมบูรณ์เป็นเมืองอู่ข้�วอู่น้ำ�เต็มไปด้วย พืชพันธุ์ธัญญ�ห�ร ในน้ำ�มีปล� ในน�มีข้�ว ในฤดูน้ำ�หล�ก ปล � น � น � พันธุ์จะม � รวมกันอยู่ท้องทุ่งของอำ�เภอเพื่อที่จะ ล่องลงสู่แม่น้ำ�ในเขตลุ่มน้ำ�บ�งข�ม แม่น้ำ�ลพบุรีและแม่น้ำ� เจ้ � พระย � ต่อไป คนโบร � ณจึงคิดห � วิธีในก � รถนอมอ � ห � ร เพื่อเก็บไว้บริโภคในฤดูข�ดแคลน โดยก�รนำ�ปล�ม�แปรรูปเป็น ปล�ร้� น้ำ�ปล� ปล�เจ่� ปล�ส้ม และปล�ส้มฟัก ฯลฯ อัตลักษณ์ของอ�ห�รพวนคือ อ�ห�รที่ใส่ปล�ร้�และ ปล�ส้ม ที่ทำ�ม�จ�กปล�เกล็ดน้ำ�จืด โดยเฉพ�ะปล�ตะเพียน ทั้งตัว นำ�ม�หมักกับเกลือ ข้�วสุก และกระเทียม จนมีรสเปรี้ยว จ�กนั้นจึงนำ�ไปทอด หรือมักข�ยคู่กันคือ “ปล�ส้มฟัก” ที่มี กรรมวิธีทำ�นั้นคล้�ยกัน เพียงแต่นิยมใช้ปล�หนังจำ�พวกปล�กร�ย ม�ขูดเอ�เนื้อ
ปล�ส้ม ห่อใบตองหรือห่อในถุงพล�สติกหมักจนเปรี้ยวก็กินได้ เช่นเดียวกับแหนม หรือที่นิยมกันก็จะนำ�ม � ทอดกินแนมกับ ถั่วลิสงทอด ขิง หอมแดง และพริกขี้หนูสด“ฟัก” ในภ�ษ�ไทยพวน เป็นคำ�กริย� แปลว่� สับ หรือฟันถี่ ๆ ปล�ส้มฟักจึงหม�ยถึง ก�รนำ�ปล�ม�สับนั่นเอง ทั้งปล�ส้มและปล�ส้มฟักเป็นของขึ้นชื่อ ของช � วไทยพวนลพบุรีที่มักซื้อห � กันเป็นของฝ � ก (นันทน � ปรม�นุศิษฏ์ ปล�ส้มฟัก “ก�รเดินท�งของปล�จ�กเมืองพวน” สืบค้นจ�ก https://www.sentangsedtee.com/food-recipes-for-job/article_12124) ปล�ส้มฟัก ผ้�มัดหมี่ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.sentangsedtee.com/food สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.technologychaoban.com ลพบุรี 132
สับให้เหนี่ยวแล้วหมักด้วยเครื่องหมักที่เหมือนกับ
การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ งานประเพณีแขงเร�อยาวจัดวาเปนงานประจำปที่สำคัญของอำเภอบานหมี่ เปนการอนุรักษและสืบสานประเพณีแขงเร�อยาว ซึ่งเปนกีฬาพ�้นบาน อนุรักษแมน้ำลำคลองและว�ถีประเพณีทองถิ�นอันดีงานใหคงอยูคูชุมชน แขงเร�อยาว อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอบานหมี่ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนถ้ำคางคาวที่ใหญที่สุดในลพบุร� จากปากถ้ำมีบันไดลงไปพ�้นถ้ำ ดานลาง ลึกเขาไปมีปลองทะลุถึงยอดเขา ภายในถ้ำมีคางคาวนับลานตัว บินเกาะกลุมเปนทางยาวเพ�่อออกหากิน เห็นเปนกลุมดำยาวสุดสายตา ถ้ำคางคาว เขาวงกฎ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ งานบุญพ�้นบานอยางหนึ่งของชาวไทยพวนโดยเชื่อกันวา เมื่อไดมีการทำบุญ ประกอบพ�ธีกรรมตั้งบายศร�และประกาศขอพรจากเทวดาผูรักษาฝากฟา แลวเทวดาจะบันดาลใหฝนตกตองตามฤดูกาล ประเพณีกำฟา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ผามัดหมี่ที่เปนที่รูจักโดยทั่วไปของจังหวัดลพบุร� คือผามัดหมี่ของชาวไทย พวน อำเภอบานหมี่ ในอดีตชาวไทยพวน มีลวดลายโบราณ ลายพระ ปรางคสามยอด ดอกทานตะวัน หร�อลายลิง ผามัดหมี่ ลพบุรี 134
พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% 50 5 100 100 15 20 10 #ed5a60 สีแดง เชิงผาถุง มัดหมี่ C M Y K 1 80 56 0 30% 10% C M Y K 19 28 63 0 จาก โบราณสถาน สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 135 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบานหมี่มาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีกําฝา, ถํ้าคางคาววัดเขาวงกต, ประเพณีเเขงเร�อเข�่อนปาสักชลสิทธิ์, ปลาสมฝก มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ถ้ำคางคาววัดเขาวงกต ประเพณีกำฝา ประเพณีเเขงเร�อเข�่อนปาสักชลสิทธิ์ ปลาสมฝก
ลพบุรี 136
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานกาเเฟโดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น
การออกแบบรานกาแฟเเละเคร�่องดื่มสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับ
อัตลักษณอําเภอบานหมี่มาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของใช ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
โครงสรางที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงซุมรานคา รวมทั้งการเลือกใชวัสดุ ตกแตงตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
137 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ ลพบุรี 138
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ บรรจ�ภัณฑปลาสมฟ�ก 139 ลพบุรี
ไดเเก ลิงจอ วัดชอนสารเดช, ทุงทานตะวัน, ขาวหลาม / ออย, มันขาวโพด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ลิงจอ วัดชอนสารเดช ทุงทานตะวัน ขาวหลาม / ออย มันขาวโพด การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอหนองมวงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ลิงจอ วัดชอนสารเดช, ทุงทานตะวัน, ขาวหลาม / ออย, มันขาวโพด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอหนองม่วง
ลิงจอ วัดชอนสารเดช ทุงทานตะวัน ขาวหลาม / ออย มันขาวโพด การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอหนองมวงมาจากลักษณะของลายผาทอ
ประช�กรส่วนใหญ่ในอำ�เภอหนองม่วงประกอบอ�ชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก คิดเป็นร้อยละ 80
อำาเภอหนองม่วง คำ�ขวัญประจำ�อำ�เภอ : มะม่วงบริบูรณ์ ขนุนยวงง�ม ข้�วหล�มอร่อย ไร่อ้อยเขียวขจี ประเพณี เพียบพร้อม นอบน้อมองค์น�ร�ยณ์ อำ�เภอหนองม่วงก่อตั้งโดยแยกพื้นที่บ�งส่วนออกม�จ�กอำ�เภอโคกสำ�โรง จัดตั้งเป็นกิ่งอำ�เภอ หนองม่วง เมื่อวันที่ 1 เมษ�ยน พ.ศ. 2533 ซึ่งน�ยนิยม วรปัญญ� สม�ชิกสภ�ผู้แทนร�ษฎร จังหวัด ลพบุรี ได้ยื่นกระทู้ในสภ�ผู้แทนร�ษฎร และได้รับก�รยกฐ�นะเป็น อำ�เภอหนองม่วง เมื่อปี พ.ศ. 2539 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 5 ธันว�คม พ.ศ. 2539 อำ�เภอหนองม่วงอยู่ห่�งจ�กอำ�เภอโคกสำ�โรงท�งทิศเหนือ ประม�ณ 23 กิโลเมตร อยู่ห่�งจ�กจังหวัดลพบุรี ต�มเส้นท�งถนนพหลโยธิน 58 กิโลเมตร มีพื้นที่ ประม�ณ 505.33 ต�ร�งกิโลเมตร อำ�เภอหนองม่วงมีสภ�พพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ร�บและเนินสูง อ�ก�ศ แห้งแล้ง มีฝนตกเฉลี่ยป�นกล�ง ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับมรสุมที่พัดผ่�น อำ�เภอหนองม่วง มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอไพศ�ลี (จังหวัดนครสวรรค์) และอำ�เภอโคกเจริญ - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอโคกเจริญและอำ�เภอสระโบสถ์ - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอโคกสำ�โรงและอำ�เภอบ้�นหมี่ - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นหมี่ อำ�เภอต�คลี อำ�เภอต�กฟ้� และอำ�เภอไพศ�ลี (จังหวัดนครสวรรค์)
ของครัวเรือนทั้งหมด โดยมีพื้นที่ทำ�ก�รเกษตรเฉลี่ย 20 ไร่ต่อครัวเรือน และมีแรงง�นภ�คเกษตรเฉลี่ย 2 คนต่อครัวเรือน อ�ชีพรองลงม�เป็นก�รค้�ข�ย รับจ้�ง รับร�ชก�รและอื่น ๆ พืชที่เกษตรกรนิยมปลูก ได้แก่ อ้อยโรงง�น มันสำ�ปะหลัง ข้�วโพดเลี้ยงสัตว์ และดอกท�นตะวัน ตุ๊กต�ลิงปั้น สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.smeleader.com/ ลพบุรี 142
ไร่อ้อย อ�ชีพที่มีจำ�นวนม�กในอำ�เภอ ทุ้งท�นตะวัน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.parichfertilizer.com/knowledge สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.mthai.com/blog/184526.html 143 ลพบุรี
คว�มเจริญก้�วหน้�ของกิจก�รและหน้�ที่ก�รง�น นอกจ�ก ยอดข�ยที่ลูกค้�ซื้อไปประดับตกแต่งหรือให้เป็นของขวัญแล้ว
ลำ�ต้นใช้เป็นเชื้อเพลิง เยื่อใยจ�กลำ�ต้นใช้ทำ�กระด�ษ
ดอกท�นตะวัน จุดเด่น : ทุ่งท�นตะวันสะพรั่งเหลืองอร่�มสุดส�ยต� ห�กจะดูทุ่งดอกท�นตะวัน จะต้องไปลพบุรี เพร�ะเป็น จังหวัดที่มีก � รปลูกดอกท � นตะวันม � กที่สุดในประเทศไทย หรือประม�ณ 200,000 - 300,000 ไร่ โดยเฉพ�ะช่วงเดือน พฤศจิก�ยน - มกร�คม ดอกท�นตะวันจะบ�นสะพรั่งเหลือง อร่�มสุดส�ยต� ตำ�บลชอนส�รเดช อำ�เภอหนองม่วง เป็นแหล่ง ปลูกท�นตะวันม�กที่สุดแห่งหนึ่งของจังหวัดลพบุรี ดอกท�นตะวันเป็นพืชที่ชอบแสงแดดจัดส�ม�รถขึ้น ได้ดีในสภ�พดินทั่วไป เนื่องจ�กมีระบบร�กลึก ส�ม�รถห� อ�ห�รได้ไกล ทนต่อสภ�พแห้งแล้งได้ดี เป็นพืชตระกูลเดียวกับ เบญจม�ศ คำ�ฝอย ด�วเรือง เป็นพืชล้มลุกที่ปลูกกันม�กใน เขตอบอุ่น ก�รที่มีชื่อเรียกว่� “ท�นตะวัน” เพร�ะลักษณะ ก�รหันของช่อดอกและใบ จะหันไปต�มทิศของดวงอ�ทิตย์คือ
และทิศตะวันตกในตอนเย็น
ซึ่งดอกจะหันไปท�งทิศตะวันออกเสมอ ท�นตะวันเป็นพืชที่มีคุณประโยชน์ม�กม�ย ส�ม�รถใช้
เมล็ดส � ม � รถนำ�ม � สกัดเป็นน้ำ�มันพืช
ใช้เป็น ส่วนผสมของอ � ห � รสัตว์เเเละยังส � ม � รถนำ�ไปดัดแปลงเป็น อ � ห � รได้หล � กหล � ยชนิดประกอบไปด้วยส � รอ � ห � รที่มี ประโยชน์ต่อร่�งก�ย เช่น ธ�ตุเหล็ก แคลเซียม ฟอสฟอรัส วิต�มินเอ วิต �มินบี 2 วิต�มินดี และวิต �มินดี น�กจ�กนี้ ท�นตะวันยังมีกรดไขมันลิโนเลอิกส�ม�รถลดคอเรสเตอรอล ซึ่งเป็นส�เหตุของโรคไขมันอุกตันในเส้นเลือดได้ ทุ้งดอกท�นตะวัน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.thailandplus.tv/archives/410133 ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอหนองม่วง ตุ๊กต�ลิงปั้น จุดเด่น : ตุ๊กต�ปั้นจ�กดินสอพองเป็นรูปลิง โดยเลียนแบบ อิริย�บถต่�ง ๆ ของลิง ตุ๊กต� ลิงปั้น มีจุดข � ยอยู่ที่ก � รประยุกต์ใช้วัตถุดิบ ที่มีอยู่ในท้องถิ่น คือ “ดินสอพอง” ซึ่งห�ได้ง่�ยเเละมีจำ�นวนม�ก ช่วยลดต้นทุนในก�รผลิตตุ๊กกต� นอกจจ�กนี้ยังมีก�รนำ�สัตว์ สัญลักษณ์ขึ้นชื่อของจังหวัดลพบุรี คือ “ลิง” ม�ใช้เพิ่มเสน่ห์ ให้กับสินค้� ตุ๊กต�ลิงปั้นข�ยดีเพร�ะดูสดใส มีชีวิตชีว� เลียน แบบท่�ท�งที่หล�กหล�ยของลิง ดูทะเล้นและน่�รัก จึงส�ม�รถ ดึงดูดใจลูกค้ � ได้เป็นจำ�นวนม � ก นอกจ � กคว � มน่ � รักของ ตุ๊กต�ปั้นลิงแล้ว
� กที่แสดงคว � มปร � รถน � ดีและอวยพร ให้ประสบคว�มสำ�เร็จในหน้�ที่ก�รง�นอีกด้วย (สืบค้นจ�ก “ข�ยตุ๊กต� “ปั้นลิง” ตุ๊กต�ดินปั้นหน้�ทะเล้น โอทอป 5 ด�ว เมืองลพบุรี” สืบค้นจ�ก https://www.smeleader.com ) นอกจ � กนี้ยังมีก � รตั้งกลุ่มเพื่อเป็นศูนย์กล � งและ แหล่งปั้นลิงจ � กแป้งขนมปัง และดินสอพองที่ใหญ่ที่สุดของ จังหวัดลพบุรี เพื่อสร้�งอ�ชีพเสริมให้กับช�วบ้�นในพื้นที่สู้กับ ปัญห�ภัยแล้ง ซึ่งลิงที่ปั้นมีหล�ยรูปแบบ ทั้งพวงกุญแจ ตุ๊กต� ตั้งหน้ � รถ กรอบรูป และอีกหล � กหล � ยรูปแบบที่สวยง � มี ส�ม�รถสร้�งร�ยได้ให้กับกลุ่มปั้นลิงและสร้�งชื่อเสียงให้กับ อำ�เภอหนองม่วงเป็นอย่�งม�ก จนได้รับโอก�สส่งออกไปจำ�หน่�ย ถึงประเทศ ลพบุรี 144
หันไปท�งทิศตะวันออกในตอนเช้�
แต่ก�รหันจะลดน้อยลงไปเรื่อย ๆ หลังจ�กมีก�รผสมเกสรแล้ว ไปจนกระทั่งช่วงดอกแก่
เป็นแหล่งเลี้ยงน้ำ�ผึ้ง
ลิงยังมีคว�มหม�ยแฝงอยู่ คือ เป็นตัวแทนสื่อถึง
ยังมีก � รซื้อเป็นของฝ
ข้�วหล�มบ้�นเร� ให้ได้แวะชิม
opsmoac.go.th/lopburi-dwl-files-421691791178)
: ข้�วหล�มจ�กข้�วเหนียวข�วข้�วเหนียวแดง
เป็นกระบอกใส่ข้�วหล�ม ข้�วหล�มแบบช�วบ้�นใช้ข้�วส�ร
กับน้ำ�เปล่�และเกลือเท่�นั้น สำ�หรับข้�วหล�มที่ทำ�
ข�ยกันโดยทั่วไปจะใส่น้ำ�กะทิและเติมถั่วดำ�หรือง�ขี้ม้อน
ไร่อ้อย จุดเด่น
อำ�เภอหนองม่วงมีพื้นที่ที่มีศักยภ�พในก�รปลูกอ้อย จำ�นวน 244,995 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 90.39 จ�กพื้นที่ทั้งหมด ซึ่งถือว่�ม�กที่สุดในจังหวัดลพบุรี (สืบค้นจ�ก https://www.
สภ�พ พื้นที่อยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำ�เจ้�พระย� ซึ่งเป็นพื้นที่ร�บลุ่มขน�ด ใหญ่ ดินมีคว�มอุดมสมบูรณ์สูง ทรัพย�กรดินส่วนใหญ่เป็น ดินเหนียวสีดำ�ที่มีคว�มลึกม�ก มีคว�มอุดมสมบูรณ์สูง พื้นที่ ลุ่มเหม�ะแก่ก�รทำ�และไม้ผล พื้นที่ดอนเหม�ะสำ�หรับพืชไร่ มีทรัพย�กรน้ำ�ที่ได้จ�กลำ�น้ำ�ส�ข�ต่�ง ๆ สภ�พพื้นที่และภูมิ อ�ก�ศเอื้อให้ส�ม�รถทำ�ก�รเกษตรได้ตลอดทั้งปี อีกทั้งยัง ตั้งอยู่ใกล้กับโรงง�นน้ำ�ต�ล
ตล�ดรองรับผลผลิตที่แน่นอน ข้�วหล�ม จุดเด่น
นุ่มชุ่มกะทิ และข้�วหล�มในลูกมะพร้�วที่มีไส้ต่�ง ๆ ข้ �
� นกัน ในฤดูหน�วหรือเมื่อได้ข้�วใหม่ ใช้ไผ่ข้�วหล�มหรือไม้ป้�ง
: พื้นที่ปลูกอ้อยขน�ดใหญ่ และมีไร่อ้อยอินทรีย์
ทำ�ให้สะดวกในก�รขนส่งและมี
หอม
วหล � มเป็นขนมชนิดหนึ่งนิยมทำ�รับประท
เหนียว
ก�ร
�
� วล้ � นน � จะใช้สำ�หรับ ถว�ยพระในวันเพ็ญเดือนสี่หรือประม�ณเดือนมกร�คม ซึ่งรับ ประท�นร่วมกับข้�วจี่ และข้�วล้นบ�ตร เดิมทีจะใช้กระบอก ไม้ไผ่ในก�รหุงข้�วด้วย ข้�วที่ได้จะมีลักษณะเป็นทรงกระบอก เชื่อมกันด้วยเยื่อไผ่ทำ�ให้เป็นรูปทรงสวยง�ม แต่ในปัจจุบัน นิยมนำ�ม�รับประท�นเป็นขนมหว�น โดยมีส่วนผสมคือ ข้�ว เหนียว กะทิ และบ�งตำ�ร�จะมีก�รใส่ถั่วดำ�ด้วย (สืบค้นจ�ก “ผลิตภัณฑ์ตำ�บล” สืบค้นจ�ก https://www.sao-borthong. go.th) บนถนนท�งหลวงหม�ยเลข 1 ช่วงอำ�เภอหนองม่วง ก็จะพบร้�นข้�วหล�มเรียงร�ย 2 ข้�งท�ง มีทั้งข้�วหล�มแม่ สำ�รวย แม่อุบล แม่จันทร์ แม่บุญเรือน ป้�สมอน ข้�วหล�ม
แบบลอกเปลือกไม้ไผ่ออก มีข้�วเหนียวข�วข้�วเหนียวแดง
เช่น ไส้ เผือกผสมลูกจ�กและมะพร้�วอ่อน ใส้เผือกผสมลำ�ไยและ มะพร้�วอ่อน ไส้มะพร้�วอ่อนถั่วดำ� ไส้สังขย�เผือกมะพร้�ว อ่อนและถั่ว หรือแม้กระทั่งไส้ทุเรียนก็มีต�มฤดูก�ล จึงไม่ น่ � แปลกใจว่ � ช � วอำ�เภอลำ�สนธิจึงได้เลือกข้ � วหล � มเป็นอัต ลักษณ์หนึ่งของอำ�เภอ ข้�วหล�ม สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.wongnai.com/restaurants 145 ลพบุรี
ทำ�ข้ � วหล
มต � มประเพณีนิยมของช
สองย�ย ข้�วหล�มกม 214
แวะซื้อกัน มีข้�วหล�มแบบต่�งๆทั้งที่เป็นข้�วหล�มกระบอก
หอมนุ่มชุ่มกะทิ ข้�วหล�มในลูกมะพร้�วที่มีไส้ต่�งๆ
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอหนองมวง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนเคร�่องรางของขลังที่สรางโดยหลวงปูเปลี้ย คุณสัมปนโณ เกิดจาก ความอารมยขันของหลวงปู ที่ไมอยากทำหนุมานใหลพบุร�เเลว มีเยอะเเยะ มากมายไปหมด จ�งสรางลิงอารมยดีมาใหบูชากัน ลิงจอ วัดชอนสารเดช การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ในอำเภอหนองมวง มีพ�้นที่ที่มีศักยภาพในการปลูกออย ถือวาเปนพ�้นที่ ที่มีศักยภาพในการปลูกออยมากที่สุดของจังหวัดลพบุร� และมีสภาพพ�้นที่ และภูมิอากาศที่เอื้อใหสามารถทำการเกษตรไดตลอดทั้งป ไรออย การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ขาวหลาม เปนขนมชนิดหนึ่งนิยมทำรับประทานกันในฤดูหนาว ขาวหลาม ขาวเหนียวขาวขาวเหนียวแดง หอมนุมชุมกะทิ และขาวหลามในลูกมะพราว ที่มีไสตางๆ ขาวหลาม การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนจังหวัดที่มีการปลูกดอกทานตะวันมากที่สุดในประเทศไทยหร�อประมาณ 200,000-300,000 ไร โดยเฉพาะชวงเดือนพฤศจ�กายน-มกราคม ดอกทานตะวันจะบานสะพรั่งเหลืองอรามสุดสายตา ดอกทานตะวัน ลพบุรี 146
50 5 100 100 15 20 10 C M Y K 6 41 90 0 C M Y K 19 29 63 0 พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% จาก โบราณสถาน สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 147 ลพบุรี
ลิงจอ
ลิงจอ วัดชอนสารเดช ทุงทานตะวัน ขาวหลาม / ออย มันขาวโพด การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอหนองมวงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ลพบุรี 148
ไดเเก
วัดชอนสารเดช, ทุงทานตะวัน, ขาวหลาม / ออย, มันขาวโพด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอหนองมวงมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อเปนของตกแตง ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานของฝากประจําทองถิ�น กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานคาของฝาก โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน
และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม
149 ลพบุรี
การออกแบบรานคาของฝากสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
สัดสวนสีที่แนะนํา
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานของฝากประจำทองถิ�น ลพบุรี 150
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ บรรจ�ภัณฑขาวหลาม BAMBOO PACKAGING LOGO STICKER 151 ลพบุรี
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอสระโบสถมาจากลักษณะของลายผาทอ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
ขาวหอมมะลิ, ขาวโปงคํา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ผาทอมัดหมี่ หลวงพอยอ ขาวหอมมะลิ ขาวโปงคำ
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ผาทอมัดหมี่, หลวงพอยอ,
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอสระโบสถมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ผาทอมัดหมี่,
อำาเภอสระโบสถ์
หลวงพอยอ, ขาวหอมมะลิ, ขาวโปงคํา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ผาทอมัดหมี่ หลวงพอยอ ขาวหอมมะลิ ขาวโปงคำ
คำ�ขวัญ : หลวงพ่อยอคุ้มบ้�น ข้�วส�รหอมเรืองน�ม โบสถ์ง�มสมชื่อ ภ�ษ�เป็นสื่อ เลื่องลือวัฒนธรรม สระโบสถ์เดิมเป็นตำ�บลหนึ่งในเขตพื้นที่ก�รปกครองของอำ�เภอโคกสำ�โรง ต่อม�ท�งร�ชก�ร ได้แยกพื้นที่ก�รปกครองโดยยกฐ�นะตำ�บลสระโบสถ์ มห�โพธิ นิยมชัย ห้วยใหญ่ ทุ่งท่�ช้�ง รวมเป็น อำ�เภอสระโบสถ์จนถึงปัจจุบัน ก � รสร้ � งบ้ � นเรือนครั้งแรกของหมู่บ้ � นสระโบสถ์เริ่มขึ้นตรงบริเวณ ต้นมะข � มใหญ่ข้ � งอุโบสถหลังเก่ � ของวัดสว่ � งอ � รมณ์ มีประม � ณ 3 - 4 หลังค � เรือน จึงเริ่มสร้ � ง วัดสระโบสถ์ขึ้นด้วยก�รขุดสระน้ำ�แล้วนำ�ดินม�ปั้นเป็นก้อนอิฐขน�ดใหญ่เพื่อสร้�งอุโบสถ จึงได้ชื่อว่� บ้�นสระโบสถ์ เพร�ะมีสระน้ำ�และอุโบสถอยู่ใกล้เคียงกัน ผู้สูงอ�ยุบ�งท่�นบอกว่� ขณะขุดมีก�รขุดพบ ซ�กก้อนอิฐ สันนิษฐ�นว่�น่�จะเป็นอุโบสถแต่ห�หลักฐ�นไม่พบ อำ�เภอสระโบสถ์ เป็นชุมชนเมืองผสมผส�นชุมชนเกษตรกรรม พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ดอนดิน ส่วนม � กเป็นดินทร � ย และดินดำ� เหม � ะแก่ก � รทำ�ก � รเกษตร อ � ชีพหลักของคนในอำ�เภอสระโบสถ์ จึงเป็นก�รทำ�เกษตรกรรมและค้�ข�ย อำ�เภอสระโบสถ์ตั้งอยู่ท�งทิศเหนือของจังหวัด มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอโคกเจริญ - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอชัยบ�ด�ล - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอโคกสำ�โรง - ทิศตะวันตก ติิดต่อกับอำ�เภอหนองม่วง อำาเภอสระโบสถ์ ข้�วหอมมะลิ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://workpointtoday.com/jasmine-2020/ ลพบุรี 154
: https://www.nairobroo.com/travel/tips-travelers/chuantani-cloth/
: https://www.youtube.com/watch?v=Wsa0H2jD3kA
ผ้�ทอมัดหมี่ ข้�วโปง สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก
155 ลพบุรี
http://sabot.lopburi.doae.go.th/bigdata/planam.pdf)
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอสระโบสถ์ ข้�วหอมมะลิ จุดเด่น : ข้�วหอมมะลิทุ่งพุ มีลักษณะเมล็ดเรียว ย�ว เมล็ดข�ว ท้องไข่น้อย มีกลิ่นหอมคล้�ยใบเตย อำ�เภอสระโบสถ์มีข้�วเป็นพืชเศรษฐกิจหลัก จึงเป็น แหล่งเพ�ะปลูกข้�วหอมมะลิที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย พื้นที่ปลูกข้�วหอมมะลิของอำ�เภอสระโบสถ์เป็นพื้นที่ที่ไม่เหมือน ที่อื่น เรียกกันว่� “ทุ่งพุ” ในสมัยก่อนพื้นที่นี้ จะมีน้ำ�ไหลซึมลงม� จ�กภูเข� ช�วบ้�นจะเอ�มือวักน้ำ�ม�ใช้ จึงเรียกบริเวณนี้ว่� “ทุ่งพุ” ดินที่เกิดจ�กก�รตกตะกอนของดินภูเข�ไฟ มีลักษณะ ร่วนซุย มีสีออกข�ว เนื่องจ�กเป็นดินที่มีแร่เพอร์ไลต์ปนอยู่ ซึ่งเป็นหินอสัณฐ�นภูเข�ไฟที่มีปริม�ณน้ำ�ค่อนข้�งสูง เกิดจ�ก น้ำ�เข้�ไปทำ�ปฏิกิริย�กับหินอ๊อบซิเดียน คว�มพรุนของเพอร์ไลต์ มีม�กกว่�ดินเหนียวถึง 5 เท่� เป็นตัวดูดซึมที่ดีและมีคว�มพรุน ในตัวสูง ทำ�ให้สภ�พดินเป็นดินร่วน และยังส�ม�รถช่วยรักษ� คว � มสมดุลระหว่ � งปริม � ณของน้ำ�และอ � ก � ศในดินได้ด้วย ทำ�ให้มีปริม� ณก๊�ซออกซิเจนในดินเพียงพอต่อคว� มต้องก�ร ของพืช และยังช่วยให้ร � กพืชดูดซึมเเร่ธ � ตุอ � ห � รได้อย่ � งดี “ข้�วหอมมะลิทุ่งพุ” เป็นข้�วที่ปลูกในพื้นที่ดินทุ่งพุ ที่มีอยู่ในดิน โดยธรรมช�ติ จึงทำ�ให้ข้�วข�วหอมมะลิ 105 ที่นำ�ม�ปลูก เจริญเติบโตแ ละให้ผลผลิตดี มีคุณภ � พ เมื่อหุงเป็นข้ � วสุก มีสีข�วนวล นุ่ม เหนียว มัน ไม่แข็งกระด้�ง โดยเฉพ�ะถ้�เป็น ข้�วต้นฤดูจะมีย�งข้�วที่เหนียวนุ่มม�ก ท่ี่สำ�คัญจะมีกลิ่นหอม คล้�ยใบเตยตั้งแต่เริ่มปลูกจนกระทั่งข้�วสุก แม้ทิ้งไว้น�น ก็ยัง คงมีกลิ่นหอมอยู่ จึงเป็นอัตลักษณ์พันธุ์ข้�วที่เพ�ะปลูกในชื่อ “ข้�วหอมมะลิทุ่งพุ” ก�รผลิตข้�วส�รก็ไม่ใช้ส�รเคมีในก�รอบข้�ว เพื่อฆ่�มอด แต่ใช้วิธีต�กข้�วเปลือกต �มแบบดั้งเดิม ทำ�ให้ ได้ผลผลิตข้�วหอมมะลิที่มีคุณภ�พดี มีกลิ่นหอม เมื่อหุงสุก จะมีคว�มนุ่ม น่�รับประท�น (แผนก�รพัฒน�เกษตรระดับอำ�เภอ พ.ศ. 2561 - 2565 ฉบับทบทวน ปี พ.ศ. 2564 สืบค้นจ�ก
จักส�น จุดเด่น : ง�นจักส�นตะกร้�และภ�ชนะใส่แก้วน้ำ� ลวดล�ยโบร�ณ ง � นจักส � นของอำ�เภอสระโบสถ์เป็นง � นฝีมือที่มี คว � มละเอียดประณีต วัสดุส � นเป็นหว � ยเทียม และไม้ไผ่ ผลิตภัณฑ์ส่วนใหญ่เป็นตะกร้�ที่มีลวดล�ยขน�ดต่�ง ๆ ส่วนใหญ่ มักส�นเป็นล�ยโบร�ณ แต่ก็มีก�รคิดค้นลวดล�ยใหม่ ๆ ขึ้นม� เพื่อให้มีอัตลักษณ์ประจำ�ถิ่น เช่น ลวดล�ยพระปร�งค์ส�มยอด สินค้�ที่ข�ยง่�ยและข�ยดีเป็นง�นจักส�นภ�ชนะใส่แก้วน้ำ� จักส�น สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.kant.co.th/ang-thong-creative ลพบุรี 156
ส่วนใหญ่เป็นผ้�ข�วม้�และผ้�ถุงในชีวิตประจำ�วัน
มัดหมี่ของอำ�เภอสระโบสถ์ถือเป็น ของดีของอำ�เภอ นอกเหนือจ�กล�ยมัดหมี่แบบโบร�ณแล้ว
หลวงพ่อยอ จุดเด่น : พระพุทธรูปสำ�ริด ป�งม�รนั่งวิชัยนั่งเหนืออ�สนะ บัลลังก์ฐ�นสิงห์ 3 ชั้น สมัยอยุธย� หลวงพ่อยอเป็นพระพุทธรูปคู่บ้�นคู่เมืองอำ�เภอสระโบสถ์ จ�กคำ�บอกเล่�ของเจ้�อ�ว�สวัดสว่�งอ�รมณ์ หลวงพ่อยอถูก พบโดยบังเอิญเมื่อประม�ณ 60 - 70 ปีที่แล้ว มีช�วบ้�นไปจับปล� บริเวณคลองวังไม้แดง (บริเวณหมู่บ้�นวังแขมในปัจจุบัน) โดยใช้ วิธีก � รยกยอก็พบกับวัตถุประหล � ดที่ติดยอทำ�ให้ดึงไม่ขึ้น จึงลงไปงมเพื่อปลดยอออก จึงได้พบพระพุทธรูปเก�ะเกี่ยวอยู่ จึงได้อัญเชิญขึ้นม�แบพถว่�ยให้เป็นสมบัติของวัดสว่�งอ�รมณ์ จวบจนถึงปัจจุบัน หลวงพ่อยอเป็นพระพุทธรูปสำ�ริด นั่งเหนืออ�สนะ บัลลังก์ฐ�นสิงห์ 3 ชั้น ป�งม�รวิชัย สมัยอยุธย� มีคว�มสูง 35 เซนติเมตร หน้�ตักกว้�ง 30 เซนติเมตร จ�รึกขอมภ�ษ�ไทย บริเวณฐ�น 3 บรรทัด มีพุทธลักษณะงดง�มในท�งพุทธศิลป์ ค�ดว่�อยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 22 ปล�ยรัชสมัยของพระเจ้� ปร�ส�ททอง (พ.ศ. 2173 - 2198) ต้นสมัยสมเด็จเจ้�ฟ้�ไชย เนื่องจ�กหลวงพ่อยอเป็นที่เค�รพและบูช� จึงมีก�รออกวัตถุ มงคลเป็นเหรียญพุทธมงคลหล�กรุ่นเพื่อเป็นที่พึ่งท�งใจ มณฑปหลวงพ่อยอตั้งอยู่บริเวณกล � งสระน้ำ�เฉลิม พระเกียรติ วัดสว่ � งอ � รมณ์ ถูกสร้ � งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2555 โดยสำ�นักง�นเทศบ�ลตำ�บลสระโบสถ์ มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็น สถ�นที่ในก�รประดิษฐ�นหลวงพ่อยอ ซึ่งเป็นที่เค�รพของช�วบ้�น เป็นสถ�นที่ในก�รจัดง�นประเพณีลอยกระทงของตำ�บลสระโบสถ์ ผ้�ทอมัดหมี่ จุดเด่น : ล�ยมัดหมี่แบบโบร�ณ ล�ยประยุกต์ที่เน้นธรรมช�ติ ที่อยู่รอบตัว เช่น ล�ยนกยูง ล�ยกว�ง ล�ยหงส์ ล�ยไก่แจ้ ผ้�มัดหมี่ที่จังหวัดลพบุรีเป็นผลิตภัณฑ์ของดีขึ้นชื่อ ของจังหวัด มีชื่อเสียงเสียงเรื่องคว � มสวยง � ม และประณีต ผ้�มัดหมี่ได้รับก�รสืบทอดม�รุ่นต่อรุ่นจวบจนปัจจุบัน เช่น เดียวกับผ้ � มัดหมี่ที่อำ�เภอสระโบสถ์ที่สม � ชิกได้รับก � รส่งต่อ จ�กบรรพบุรุษรุ่นแม่ย่�ย�ย ซึ่งแต่เดิมเป็นก�รทอใช้เองภ�ยใน
เน้นเป็นผ้�พื้นเรียบง่�ย
ยังมีลวดล�ยประยุกต์เพื่อคว�มสวยง�มอีกม�กม�ย โดยเน้น ธรรมช�ติที่อยู่รอบตัว เช่น ล�ยนกยูง ล�ยกว�ง ล�ยหงส์ ล�ยไก่แจ้ ข้�วโปง จุดเด่น : ขนมจ�กภูมิปัญญ�ท้องถิ่นทำ�จ�กข้�วเหนียว ถั่วลิสงคั่ว ง�ดำ�คั่ว น้ำ�ต�ลปีป และเกลือ ปั้นเป็นก้อนรี ขนมข้ � วโปงง � เป็นภูมิปัญญ � ท้องถิ่นที่บรรพบุรุษ ได้ทำ�รับประท�นกันเป็นของว่�งม�แต่โบร�ณ ซึ่งช�วอำ�เภอ สระโบสถ์รู้จักกันดี มีส่วนผสมคือ ข้�วเหนียว ถั่วลิสงคั่ว ง�ดำ�คั่ว น้ำ�ต�ลปีป และเกลือ วิธีทำ�ตัวแป้งคือนำ�ข้�วเหนียวไปนึ่งให้สุก แล้วโขลกให้ละเอียดเป็นแป้งเนียน นำ�ง�ดำ�ไปคั่วแล้วโขลกให้ ละเอียด แล้วตำ�นวดกับแป้ง พักไว้ ส่วนตัวไส้ใช้ถั่วลิสงคั่วให้ สุกแล้วโขลกพอแหลก นำ�ไปผสมกับง� น้ำ�ต�ลปีบ และเกลือ แล้วตั้งไฟคนให้เข้�กันจนสุก จ�กนั้นนำ�แป้งที่นวดกับง�ปั้นเป็น รูปทรงกลมใส่ไส้ตรงกล � งหุ้มให้มิดแล้วนำ�ไปรับประท � นได้ เมื่อปั้นเสร็จแล้วจะเป็นก้อนรี ข้�วโปงง�จะเหนียวหนึบ หอม ง�คั่ว และได้รสช�ติหว�นมันเค็มจ�กไส้ถั่ว ปัจจุบันมีก�ร ต่อยอดข้�วโปงให้มีคว�มน่�สนใจม�กขึ้น โดยเปลี่ยนไส้ถั่วลิสง กับน้ำ�ต�ล เป็นไส้นูเทลล่�กับเมล็ดถั่วอัลมอนด์ หลวงพ่อยอ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : http://www.koawnaisiam.com/product/ 157 ลพบุรี
ครอบครัว
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอสระโบสถ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ผามัดหมี่ที่อำเภอสระโบสถ ซึ่งแตเดิมเปนการทอใชเองภายในครอบครัว สวนใหญเปนผาขาวมาและผาถุงในชีว�ตประจำวัน ลายมัดหมี่แบบโบราณ ลวดลายประยุกตที่เนนธรรมชาติที่อยูรอบตัว เชน ลายหงส ลายไกแจ ผาทอมัดหมี่ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ หลวงพอยอ เปนพระพ�ทธรูปคูวัดของชาวสระโบสถหลวงพอยอเปน พระพ�ทธรูปสำร�ด นั่งเหนืออาสนะบัลลังคฐานสิงห 3 ชั้น ปางมารว�ชัย สมัยอยุธยา มีความสูง 35 ซ.ม. หนาตักกวาง 30 ซ.ม. หลวงพอยอ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ พ�้นที่ที่ไมเหมือนที่อื่น ซึ่งเร�ยกกันวา "ทุงพ�" ดินที่เกิดจากการตกตะกอน ของดินภูเขาไฟ มีลักษณะรวนซุย มีสีออกขาว ขาวหอมมะลิทุงพ� มีลักษณะ เมล็ด เร�ยว ยาว เมล็ดขาว ทองไขนอย มีกลิ�นหอมคลายใบเตย ขาวหอมมะลิ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ขนมขาวโปงงา เปนภูมิปญญาทองถิ�น ที่บรรพบุรุษไดทำรับประทานกัน เปนของวางมาแตโบราณ ซึ่งชาวอำเภอสระโบสถจะรูจักขนมชนิดนี้กันด มีสวนผสมสวนผสมคือ ขาวเหนียว ถั่วลิสงคั่ว งาดำคั่ว น้ำตาลปป และเกลือ ขาวโปง ลพบุรี 158
50 5 100 100 15 20 10 C M Y K 6 46 0 0 C M Y K 0 41 100 0 พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% จาก โบราณสถาน สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 159 ลพบุรี
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอสระโบสถมาจากลักษณะของลายผาทอ
ขาวหอมมะลิ, ขาวโปงคํา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ผาทอมัดหมี่ หลวงพอยอ ขาวหอมมะลิ ขาวโปงคำ ลพบุรี 160
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ผาทอมัดหมี่, หลวงพอยอ,
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานกาเเฟโดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานกาแฟเเละเคร�่องดื่มสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับ
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
โครงสรางที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงซุมรานคา รวมทั้งการเลือกใชวัสดุ ตกแตงตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก อัตลักษณอําเภอสระโบสถมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของใช ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น 161 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
ลพบุรี 162
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
RICE PACKAGING การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ บรรจ�ภัณฑขาวหอมมะลิ 163 ลพบุรี
PACKAGING ARTWORK
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ทุงทานตะวัน วัดสิงหคูยาง หลวงพอตากแดด เขาวงพระจันทร แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอโคกสําโรงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ทุงทานตะวัน,เขาวงพระจันทร, วัดสิงหคูยาง, หลวงพอตากแดด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอโคกสำาโรง
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ทุงทานตะวัน วัดสิงหคูยาง หลวงพอตากแดด เขาวงพระจันทร แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอโคกสําโรงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ทุงทานตะวัน,เขาวงพระจันทร, วัดสิงหคูยาง, หลวงพอตากแดด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ร�ษฎรช่วยกันสร้�งที่ว่�ก�รอำ�เภอโคกสำ�โรงเป็นอ�ค�รไม้หลังค�แฝก
“เข�วงเสียดฟ้� น้อยหน่�เลิศรส ข้�วโพดพันธุ์ดี ม�กมีวัวคว�ย ดอกฝ้�ยข�วโพลน เมืองคนรักสงบ” มีเรื่องเล่�กันว่� ตำ�บลอันเป็นที่ตั้งของที่ว่�ก�รอำ�เภอโคกสำ�โรงนี้ เดิมเป็นเมืองเรียกว่� “เมืองละคร ส�มโรง” โดยเหตุว่� เมื่อเศรษฐีสร้�งเมืองนี้ขึ้นได้มีละครเล่นประจำ�อยู่ 3 โรง มีเนินดินและคูโดยรอบ มีวัดเก่� ๆ เหลือแต่ซ�กปรักหักพังของกำ�แพงอยู่หล�ยแห่ง และต่อม�เรียกชื่อกล�ยเป็น “โคกสำ�โรง” ต�มข้อสันนิษฐ�น ที่เล่�สืบกันม�ว่� เมืองละครส�มโรงนี้เมื่อร้�งแล้วต�มเนินดินมีต้นสำ�โรงขึ้นอยู่ม�ก จึงเรียกกันว่�โคกสำ�โรง เรื่องเล่�นี้อ�จตีคว�มได้ว่�บริเวณอำ�เภอโคกสำ�โรงน่�จะเป็นเมืองเก่�แก่ เพร�ะมีซ�กปรักหักพังวัดว�อ�ร�ม อยู่ต�มตำ�บลต่�ง ๆ หล�ยแห่ง อนุม�นว่�ในสมัยขอมเป็นใหญ่ในลพบุรี อ�จมีเรื่องร�วอยู่บ้�งไม่ม�กก็น้อย แต่ยังสอบค้นไม่พบหลักฐ�นท�งประวัติศ�สตร์ที่ชัดเจน ที่ว่ � ก � รอำ�เภอโคกสำ�โรงเดิมตั้งอยู่ท � งด้ � นตะวันตกของภูเข � พุค � ตำ�บลห้วยโป่ง เรียกชื่อว่ � กิ่งอำ�เภอพุค� สังกัดมณฑลอยุธย� สมัยนั้นขุนสุรณรงค์เป็นน�ยอำ�เภอ พ.ศ. 2342 ต่อม�สมัยหลวงอนุม�น ส�รกรรม (กลิ่น) เป็นน�ยอำ�เภอ พ.ศ. 2342 ได้พิจ�รณ�เห็นว่� สถ�นที่ตั้งที่ว่�ก�รอำ�เภอเดิมมีพลเมืองน้อย ก�รคมน�คมลำ�บ�กม�ก จึงได้ย้�ยม�ตั้งที่ว่�ก�รอำ�เภอใหม่อยู่ท�งที่ว่�ก�รอำ�เภอปัจจุบันท�งด้�นเหนือ ประม�ณ 4 เส้น แต่ด้วยเหตุใดไม่ปร�กฏได้ใช้ชื่ออำ�เภอว่� กิ่งอำ�เภอสระโบถ (สะกดผิดคำ�เขียนในสมัยนั้น) และยกฐ�นะเป็นอำ�เภอในเวล�ต่อม� แต่สถ�นที่ตั้งอยู่บ้�นโคกสำ�โรง ซึ่งปร�กฏว่�เป็นศูนย์กล�งของพลเมือง ที่จะม�ติดต่อได้สะดวก ขณะนั้นที่บ้�นโคกสำ�โรงมีคนชื่อ น�ยติ่ง เป็นคนมีเงินและมีคนนับถือม�ก
อำ�เภอใหม่นี้ย้�ยม�สร้�งระหว่�ง พ.ศ. 2352 และต่อม�ประม�ณ พ.ศ. 2467 สมัยขุนศรีนฤน�ท (เต่� สมชนะ) เป็นน�ยอำ�เภอ ได้ย้�ยตัวที่ว่�ก�ร อำ�เภอม�ปลูกใหม่ ณ บริเวณปัจจุบัน โดยได้ขอแรงร�ษฏรห�ไม้ม�ปลูกสร้�งและมุงหลังค�กระเบื้องอยู่ม�จน ถึงทุกวันนี้ (ประวัติคว�มเป็นม� สืบค้นจ�ก https://district.cdd.go.th/khoksamrong/about-us) อำ�เภอโคกสำ�โรงตั้งอยู่ท � งตอนกล � ง ค่อนไปท � งทิศตะวันตกของจังหวัด มีอ � ณ � เขตติดต่อกับ อำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอหนองม่วงและอำ�เภอสระโบสถ์ - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอชัยบ�ด�ลและอำ�เภอพัฒน�นิคม - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอเมืองลพบุรี - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นหมี่ อำาเภอโคกสำาโรง ลพบุรี 166
ได้ขอแรง
สถ�นที่ท่องเที่ยวของอำ�เภอโคกสำ�โรง • เข�วงพระจันทร์ เป็นภูเข�ที่สูงที่สุดในจังหวัดลพบุรี บริเวณเข�ทั้งสี่ด้�นเป็น รูปเข�โค้ง ในส่วนของวัดเข�วงพระจันทร์เป็นที่ประดิษฐ�นรอยพระพุทธบ�ทเเท้ รอยที่ 4 • วัดร�ชบรรทม (เข�ตะเภ�) เป็นที่ประดิษฐ�นรอยพระพุทธบ�ท
ซึ่งเป็นพระบ�ทเบื้องขว�
• วัดเนินรังวรปัญญ�ร�ม (ล�นน�งฟ้�) เป็นที่่ประดิษฐ�นรอยพระพุทธบ�ท
• บ้�นหนองแล้ง แกะสลักหินทร�ย
หลวงพ่อพระพุทธพรหม เป็นพระพุทธรูปปป�งม�รวิชัยเเละจ�รึกอักษ�ปัลลวะบนเหรียญเงิน 5 (เมืองพรหมทิน) • เข�จะเข้เป็นเข�ที่มีรูปร่�งคล้�ยจระเข้ต�มตำ�น�นเมืองลพบุรี • ตล�ดสดโคกสำ�โรง ตล�ดสดที่มีขน�ดใหญ่ที่สุดในจังหวัดลพบุรี • วัดเข�กะโหลก • เข�ตะเภ� วัดร�ชบรรทม • แหล่งโบร�ณคดีบ้�นดงมะรุม • วัดเข�สะพ�นน�ค • ศ�ลหลักเมือง • ศ�ลเจ้�แม่กวนอิม • พุทธสถ�นลพบุรีศรีสุวรรณภูมิ ศ�ลหลักเมือง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.khoksumrongmuni.go.th/ 167 ลพบุรี
• วัดพรหมทินใต้เเละแหล่งวโบร�ณคดีบ้�นพรหมทินใต้
แจกช�วบ้�นให้นำ�ไปอ�บและดื่มกินจนห�ยจ�กอ�ก�รป่วย เมื่อเกิดโรคระบ�ด ท่�นจึงทำ�น้ำ�มนต์ลงในสระกล�งวัด ช�วบ้�น จึงตักน้ำ�นั้นไปอ�บเเละดื่มกินก็ห�ยจ�กอ�ก�รป่วยไข้หมดสิ้น ทำ�ให้ช�วบ้�นเลื่อมใส ท่�นก็ได้จำ�พรรษ�อยู่ที่วัดร้�งนี้ และ ได้ตั้งวัดขึ้นเรียกว่�
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอโคกสำ�โรง เข�วงพระจันทร์ จุดเด่น : ภูเข�ที่สูงที่สุดในจังหวัดลพบุรี มีบันได 3,790 ขั้น และเป็นที่ประดิษฐ � นจ � กวัดเข � วงพระจันทร์บริเวณตีนเข � ไปสู่ยอดเข� พระพุทธรูปป�งม�รวิชัย ที่มีขน�ดใหญ่ที่สุดใน จังหวัดลพบุรี เข�วงพระจันทร์ ตั้งอยู่ในตำ�บลห้วยโป่ง ถือเป็นภูเข� ที่สูงที่สุดในจังหวัดลพบุรี โดยมีคว � มสูงจ � กระดับน้ำ�ทะเล ประม�ณ 650 เมตร เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ท้�ท�ยให้คนม� วัดใจกับบันได 3,790 ขั้น ที่ทอดย�วจ�กวัดเข�วงพระจันทร์ บริเวณตีนเข �ไปสู่ยอดเข �วงพระจันทร์ซึ่งมีรอยพระพุทธบ� ท อยู่ด้�นบน ใช้เวล�เดินท�งจ�กเชิงเข�ถึงยอดเข�ประม�ณ 2 ชั่วโมง สองข้�งท�งจะเต็มไปด้วยป่�ไม้ขึ้นสลับซับซ้อนเต็มไปหมด บ�งแห่งจะเป็นที่ล�ด บ�งแห่งจะเป็นที่ชัน เชื่อกันว่�ห�กใคร ได้ม�นมัสก�รรอยพระพุทธบ�ทที่ประดิษฐ�นอยู่บนยอดเข� วงพระจันทร์จะประสบคว�มสุขสมหวังทุกประก�ร บนยอดเข� ส�ม�รถมองเห็นวิวทิวทัศน์สุดลูกหูลูกต� ด้�นหลังมีจุดชมวิว ผ�น�งฟ้� ท�งขึ้นเป็นบันไดพญ�น�คร�ยล้อมด้วยต้นลีล�วดี เหมือนเป็นอุโมงค์ต้นไม้ เข�วงพระจันทร์ได้ชื่อว่�มีสิ่งมหัศจรรย์ 9 อย่�ง คือ รอยพระพุทธบ�ทแท้รอยที่ 4 รอยพระเขี้ยวแก้ว พระพุทธเจ้�แท้ หลวงปู่ฟัก อ�ยุ 93 ปี (เจ้�อ�ว�สผู้ฉันมังสวิรัติ และไม่อ�บน้ำ�ตลอดชีวิต) พระบรมส�รีริกธ�ตุ พิพิธภัณฑ์พันล้�น บันไดขึ้นเข�ที่ย�วที่สุด ต้นปลัดขิกธรรมช�ติ คว�ยส�มเข� แห่งเดียวในโลก และง�ช้�งสีดำ�แห่งเดียวในโลก สิ่งที่น่�ตื่นต�อีกอย่�งหนึ่งคือ บริเวณตีนเข�เป็นที่ตั้ง ของ “วัดเข�วงพระจันทร์” ซึ่งมีพระพุทธโชคหรือพระเชียงแสน เป็นพระพุทธรูปป�งม�รวิชัย ศิลปะสมัยเชียงแสน ที่มีขน�ดใหญ่ ที่สุดในจังหวัดลพบุรีและใหญ่เป็นลำ�ดับที่ 2 ของประเทศไทย ประดิษฐ � นอยู่บริเวณริมเชิงเข � วงพระจันทร์ ใช้ระยะเวล � ในก�รก่อสร้�งองค์พระประม�ณ 8 ปี ตั้งแต่ พ.ศ. 25532561 (6 เรื่องน่�รู้ก่อนไปเดิน “เข�วงพระจันทร์” สืบค้นจ�ก https://mgronline.com/travel/detail/9650000012617) วัดสิงห์คูย�ง วัดสิงห์คูย�งสร้�งขึ้นตั้งแต่ประม�ณ พ.ศ. 2365 ช�วบ้�น เรียก “วัดบ้�นโคกสำ�โรง” มีเรื่องเล่�ว่� วัดสิงห์คูย�งได้รกร้�ง กล�ยเป็นป่� ด้�นหลังของวัดมีสระน้ำ� 3 สระ คือ สระบัว สระย�ง (มีต้นย�งใหญ่อยู่ที่คันคูสระ 2 ต้น) และสระหน้�โบสถ์ ต่อม�มีภิกษุเดินธุดงค์ม�ปักกลดที่บริเวณนี้ ท่�นมีอ�คมท�ง ไสยศ�สตร์แก่กล้� เมื่อช�วบ้�นเกิดเจ็บป่วย
วัดบ้�นส�มโรง ต่อม� พ.ศ. 2381 ผู้มีจิต ศรัทธ�น�มว่� “สิงห์” ได้บูรณะวัดครั้งใหญ่ และประกอบกับ มีสระในวัดที่มีต้นย�งใหญ่อยู่ที่คันคู จึงเปลี่ยนชื่อวัดม�เป็น “วัดสิงห์คูย�ง” ลพบุรี 168
ท่�นได้ทำ�น้ำ�มนต์
จุดเด่น : ทุ่งท�นตะวันกับฉ�กหลังที่เป็นภูเข�ล้อมรอบ
ท�นตะวันเป็นพืชที่ทนต่อคว�มแห้งแล้งและอ�ก�ศเย็น
หลวงพ่อต�กแดด จุดเด่น : พระพุทธรูปเนื้อหินทร�ยแกะสลัก หน้�ตัก 49 นิ้ว ว�งตั้งอยู่กล�งแจ้ง เป็นที่สักก�ระบูช�ของช�วบ้�นผู้ศรัทธ�
หน้�ตัก 49 นิ้ว ว�ง ตั้งอยู่กล�งแจ้งบนแท่นฐ�นอิฐโบร�ณข้�งต้นจันทน์ ด้�นหน้� วิห�รเก่� จึงเรียกกันว่� หลวงพ่อต�กแดด สันนิษฐ�นว่�สร้�ง ก่อน พ.ศ. 2300 เพร�ะถูกพม่�ตัดเป็นท่อนเพื่อค้นห�ทองคำ� ในครั้งสงคร�มกรุงศรีอยุธย� (พ.ศ. 2310) มีคว�มศักดิ์สิทธิ์ ประช�ชนในเขตอำ�เภอโคกสำ�โรงและใกล้เคียงให้คว�มเค�รพ ม�กร�บไหว้ บนบ�น อธิษฐ�นขอพร ก็สมปร�รถน� แม้น ขณะที่ยังเป็นองค์ไม่สมบูรณ์ ในร�วปี พ.ศ. 2497 ได้มีโยมใจบุญท่�นหนึ่ง ชื่อคุณย�ยอู๊ด วงษ์นนท์ เห็นหลวงพ่อต�กแดดตั้งอยู่กล�งแจ้ง บนแท่นฐ�นอิฐโบร�ณข้�งต้นจันทน์ ด้�นหน้�วิห�รเก่� ซึ่งช�ว บ้�นนิยมเรียกน�มพระพุทธรูปองค์นี้ว่� “หลวงพ่อต�กแดด” จึงมีศรัทธ�บริจ�คทรัพย์
ป�งม�รวิชัย
ได้จัดสร้�งวิห�รให้ร่มเง�ต่อหลวงพ่อต�กแดด แต่ได้บังเกิด สิ่งอัศจรรย์
มีผู้พย�ย�มทำ� หลังค�คลุมองค์หลวงพ่อต�กแดด
เดิมอีก จึงเป็นที่อัศจรรย์และไม่มีผู้ใดกล้�สร้�งวิห�รคลุมองค์ หลวงพ่อต�กแดดอีก เรื่องร�วกิตติศัพท์แห่งคว�มศักดิ์สิทธิ์ และก�รเรียกข�น “หลวงพ่อต�กแดด” ก็ติดป�กช�วบ้�น ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นม� ช�วบ้�นผู้ศรัทธ�ทั้งใกล้และไกลได้ ม � กร � บไหว้อธิษฐ � นขอพรต่อองค์หลวงพ่อต � กแดดก็สำ�เร็จ สมประสงค์ สมคว�มปร�รถน� ดังจะปร�กฏว่�มีผู้ม�แก้บน ด้วยก�รปิดทองคำ�เปลว แก้บนด้วยพวงม�ลัย ดอกไม้ธูปเทียน ตุ๊กต�ละครรำ�ไทย กระทั้งก�รแสดงจริง
คณะเล็กคณะใหญ่อยู่เสมอตลอดม� ทุ่งท�นตะวัน
หลวงพ่อต�กแดดประดิษฐ�นอยู่ภ�ยในวัดสิงห์คูย�ง เป็นพระพุทธรูปเนื้อหินทร�ยแกะสลัก
จ้�งช่�งพลอย ปั้นเป็นองค์สมบูรณ์
ศิลปะอู่ทอง หลังจ�กปั้นเป็นองค์สมบูรณ์แล้ว
ฝนฟ้�ได้ทำ�ให้วิห�รนั้นพังลงม�
แต่เหตุก�รณ์คงเป็นเช่น
ทั้งละครรำ�และลิเกทั้ง
ได้ดี เกษตรกรนิยมปลูกกันเป็นพืชรุ่นที่ 2 หลังจ�กเก็บเกี่ยว ข้�วโพดไปแล้วในช่วงเดือนกันย�ยน - ตุล�คม มีอ�ยุประม�ณ 90 - 100 ต่อวัน ผลผลิตเฉลี่ยทั่วไปประม�ณ 250 กิโลกรัมต่อไร่ โดยหลังจ�กปลูกจะใช้เวล�ประม�ณ 60 วัน ดอกจะบ�น และจะบ�นอยู่ประม�ณ 2 สัปด�ห์ ตั้งแต่เดือนพฤศจิก�ยน ไปจนถึงกล � งเดือนมกร � คมของทุกปี จังหวัดลพบุรีมีพื้นที่ ปลูกท�นตะวันประม�ณส�มพันกว่�ไร่ ใน 5 อำ�เภอ ได้แก่ อำ�เภอโคกสำ�โรง อำ�เภอหนองม่วง อำ�เภอเมืองลพบุรี อำ�เภอ พัฒน�นิคม และอำ�เภอสระโบสถ์ (“เกษตรลพบุรี ชวนเที่ยว ทุ่งท�นตะวันบ�น ต้อนรับปีใหม่” สืบค้นจ�ก https://www. prd.go.th/th/content/page/index/id/65571) ในอำ�เภอ โคกสำ�โรงนั้นมีทุ่งท�นตะวันกว้�งใหญ่นับพันไร่ มีทัศนียภ�พที่ น่�ตื่นต�ตื่นใจกับฉ�กหลังที่เป็นภูเข�ล้อมรอบ เช่น บ้�นวังจั่น บ้�นหัวดง ถือเป็นแหล่งดึงดูดนักท่องเที่ยวอีกอำ�เภอหนึ่งของ ลพบุรี ทุ้งท�นตะวัน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.mthai.com/blog/184526.html 169 ลพบุรี
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอโคกสำโรง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ภูเขาที่สูงที่สุดแหงหนึ่งของจังหวัดลพบุร� บันได 3,790 ขั้น จากวัด บร�เวณตีนเขาไปสูยอดเขา พระพ�ทธรูปปางมารว�ชัย ศิลปะสมัยเชียงแสน ที่มีขนาดใหญที่สุดในจังหวัดลพบุร� เขาวงพระจันทร การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ มีทุงทานตะวันกวางใหญนับพันไรในแตละป มีทัศนียภาพที่นาตื่นตาตื่นใจ กับฉากหลังที่เปนภูเขาลอมรอบ ถือเปนแหลงดึงดูดนักทองเที่ยวอีกอำเภอหนึ่ง ที่สำคัญของลพบุร� ทุงทานตะวัน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ชาวบานเร�ยก วัดบานโคกสำโรง มีเร�่องเลาวา วัดสิงหคูยาง ดานหลังของ วัดมีสระน้ำ 4 สระ คือ สระบัว สระยาง มีตนยางใหญอยูที่คันคูสระ 2 ตน และสระหนาโบสถสักการะบูชาของชาวบานผูศรัทธา วัดสิงหคูยาง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนพระพ�ทธรูปเนื้อหินทรายแกะสลัก หนาตัก 49 นิ�ว วางตั้งอยูกลางแจง บนแทนฐานอิฐโบราณ ดานหนาว�หารเกา จ�งเร�ยกกันวา หลวงพอตากแดด เปนที่สักการะบูชาของชาวบานผูศรัทธา หลวงพอตากแดด ลพบุรี 170
พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% 50 5 100 100 15 20 10 C M Y K 0 20 69 0 C M Y K 38 1 97 0 จาก โบราณสถาน สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 171 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ทุงทานตะวัน วัดสิงหคูยาง หลวงพอตากแดด เขาวงพระจันทร แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอโคกสําโรงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ทุงทานตะวัน,เขาวงพระจันทร, วัดสิงหคูยาง, หลวงพอตากแดด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ลพบุรี 172
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�นและทําให นักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานคาและบร�การสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอโคกสําโรงมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตงภาย ในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยวมี
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
ความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น 173 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น ลพบุรี 174
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
175 ลพบุรี
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอพัฒนานิคมมาจากลักษณะของลายผาทอ
ดอกทานตะวัน เข�่อนปาสักชลสิทธิ์ รถไฟลอยน้ำ การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ดอกทาตะวัน, เข�่อนปาสักชลสิทธิ์, รถไฟลอยนํ้า มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอพัฒนานิคมมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ดอกทาตะวัน,
เข�่อนปาสักชลสิทธิ์, รถไฟลอยนํ้า
มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ดอกทานตะวัน เข�่อนปาสักชลสิทธิ์ รถไฟลอยน้ำ การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
อำาเภอพัฒนานิคม
คำ�ขวัญ : เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ง�มตระก�ร สูงตระหง่�นเข�พระย�เดินธง ดงน้ำ�ผึ้งโคนมไก่เนื้อ ง�มม�กเหลือ ทุ่งท�นตะวัน พิพิธภัณฑ์บ้�นโป่งมะน�ว คำ�ว่� “พัฒน�” หม�ยถึงคว�มเจริญงอกง�ม ได้รวมเอ�ชื่อเดิมของนิคมสร้�งตนเองไว้ด้วยเป็น “พัฒน�นิคม” สมัยก่อนเมื่อเป็นกิ่งอำ�เภอใหม่ ๆ ถนนหนท�งยังไม่ได้ลงลูกรังเป็นถนนดินตลอด เมื่อถึงฤดูฝนก�รคมน�คมไม่ส�ม�รถ ติดต่อกันโดยใช้ย�นพ�หนะได้ เมื่อถึงฤดูแล้งก็ข�ดแคลนน้ำ�เพร�ะอยู่ในที่สูง และพื้นที่บ�งส่วนเป็นดินทร�ยมีสภ�พ เหมือนภ�คตะวันออกเฉียงเหนือ ปัจจุบันถนนส่วนม�กลงลูกรัง ก�รคมน�คมสะดวกขึ้นม�ก กรมประช�สงเคร�ะห์ กระทรวงมห�ดไทย ได้จัดตั้งนิคมสร้�งตนเองพระพุทธบ�ท ขึ้นในท้องที่อำ�เภอเมือง ลพบุรี อำ�เภอโคกสำ�โรง อำ�เภอชัยบ�ด�ล จังหวัดลพบุรี และท้องที่อำ�เภอพระพุทธบ�ท อำ�เภอแก่งคอย จังหวัด สระบุรี โดยแยกเอ�ตำ�บลต่�ง ๆ ที่อยู่ใกล้เคียงกับอำ�เภอพระพุทธบ�ท ซึ่งเป็นที่ตั้งที่ทำ�ก�รนิคมสร้�งตนเอง มีหน้�ที่ จัดสรรที่ดินให้ร�ษฎรที่ไม่มีที่ดินทำ�กินและอยู่อ�ศัยจ�กท้องที่ต่�ง ๆ เกือบทั่วประเทศ ได้ขย�ยอ�ณ�เขตก�รจัดสรร ที่ดินออกไปอย่�งกว้�งขว�ง หลังจ�กจัดสรรที่ดินให้แก่ร�ษฎรดังกล่�วแล้ว ปร�กฏว่�มีโจรผู้ร้�ยชุกชุมรบกวนคว�ม สงบสุขของสม�ชิกนิคมสร้�งตนเอง กรมประช�สงเคร�ะห์จึงมีนโยบ�ยรวมเขตท้องที่อำ�เภอต่�ง ๆ ในเขตจังหวัดลพบุรี และจังหวัดสระบุรีเพื่อยกฐ�นะเป็นกิ่งอำ�เภอ และต่อม�ได้มีประก�ศกระทรวงมห�ดไทยจัดตั้งกิ่งอำ�เภอขึ้น โดยใช้ชื่อว่� “กิ่งอำ�เภอพัฒน�นิคม” เมื่อวันที่ 23 กุมภ�พันธ์ พ.ศ. 2505 ต่อม�ได้มีพระร�ชกฤษฎีก�ยกฐ�นะกิ่งอำ�เภอพัฒน�นิคม เป็นอำ�เภอพัฒน�นิคม เมื่อวันที่ 3 กรกฏ�คม พ.ศ. 2506 อำ�เภอพัฒน�นิคม มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอชัยบ�ด�ลและอำ�เภอท่�หลวง - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอมวกเหล็ก (จังหวัดสระบุรี) - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอมวกเหล็ก อำ�เภอวังม่วง อำ�เภอแก่งคอย อำ�เภอเฉลิมพระเกียรติ และอำ�เภอพระพุทธบ�ท (จังหวัดสระบุรี) - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอเมืองลพบุรีและอำ�เภอโคกสำ�โรง อำาเภอพัฒนานิคม ลพบุรี 178
: https://chillpainai.com/scoop/14689
: https://travel.mthai.com/blog/184526.html
ผ้�ทอมัดหมี่ ทุ้งท�นตะวัน สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก
179 ลพบุรี
พร้อมกับมีก�รสร้�งท�งรถไฟยกระดับขึ้นเหนือน้ำ�
ๆ
ก�รก่อสร้�งเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ในเส้นท�งรถไฟช่วง แก่งเสือเต้นถึงสถ�นีรถไฟสุรน�ร�ยณ์ (เดิม) เส้นท�งรถไฟ อยู่ต่ำ�กว่�ระดับก�รกักเก็บน้ำ�ของเขื่อนทำ�ให้ต้องย้�ยเส้นท�ง รถไฟที่ถูกน้ำ�ท่วมให้ทันกับก�รสร้�งเขื่อน
รถไฟบริเวณดังกล่�วเพื่อส่งเสริมก�รท่องเที่ยว
24 กิโลเมตร เมื่อสร้�งเสร็จก็เริ่มมีก�รเปิดเส้นท�งเดินรถผ่�นเส้นท�งดังกล่�ว ซึ่งทำ�ให้มองเห็นขบวนรถวิ่งบนสันเขื่อนลัดเล�ะไปข้�งอ่�งเก็บน้ำ�
จนได้รับชื่อขน�นน�มจ�กช�วบ้�น ที่เห็นว่� “รถไฟลอยน้ำ�” ต�มที่เรียกกันทุกวันนี้
ในแต่ละปีขบวนรถพิเศษนำ�เที่ยวเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์
https:// www.buynoww.com/post/travel-bucketlist-train-excursion-to-pasak-cholasid-dam)
จนสุดลูกหูลูกต� กล�ยเป็นภ�พคว�มประทับใจที่นักท่องเที่ยว
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอพัฒน�นิคม รถไฟลอยน้ำ� จุดเด่น : ภ�พขบวนรถวิ่งบนสันเขื่อนลัดเล�ะไปข้�งอ่�งเก็บน้ำ� ดูเสมือนว่�รถวิ่งไปบนผิวน้ำ� ขบวนรถไฟลอยน้ำ� เดิมเป็นท�งรถไฟส�ยกรุงเทพฯ - บัวใหญ่ - หนองค�ย อยู่ในบริเวณลุ่มน้ำ�ป่�สักในอำ�เภอ พัฒน�นิคม จังหวัดลพบุรี และต่อม�พื้นที่ดังกล่�วถูกพัฒน� เป็นเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ต�มโครงก�รพระร�ชดำ�ริของพระบ�ท สมเด็จพระบรมชนก � ธิเบศร มห � ภูมิพลอดุลยเดชมห � ร � ช บรมน�ถบพิตร เพื่อใช้กักเก็บน้ำ� แก้ไขคว�มเดือดร้อนของ ประช�ชน
เพื่อใช้สัญจรไปยังจังหวัดต่�ง
ท�งรถไฟที่ย้�ยม� สร้�งใหม่อยู่ติดกับอ่�งเก็บน้ำ�
เวล�รถไฟ วิ่งไป 2 ข้�งท�งผู้เดินท�งก็จะได้ชมทัศนียภ�พข้�งท�งรถไฟ อันงดง�มของเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ พร้อมแสงแดดที่สะท้อนผิวน้ำ� ดูระยิบระยับสวยง � มตลอดทั้งเส้นท � ง (“รถไฟลอยน้ำ�กับ เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์
สืบค้นจ�ก
พร้อมทั้งสร้�งที่หยุด
เป็นระยะท�ง
เสมือนว่�รถวิ่งไปบนผิวน้ำ�
หนึ่งเดียวในไทย”
จะเปิดให้บริก�รแบบเช้�ไปเย็นกลับ ในทุกวันเส�ร์และอ�ทิตย์ ช่วงตลอดเดือนพฤศจิก�ยน - มกร�คม โดยจุดจอดคือจุดชมวิว รถไฟลอยน้ำ�กล�งเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ ขบวนรถจะหยุดกล�ง สันเขื่อนมีเวล�ให้นักท่องเที่ยวได้ชื่นชมดื่มด่ำ�กับคว�มงดง�ม 20 น � ที จ � กนั้นเดินท � งไปยังสถ � นีโคกสลุง เพื่อเลือกชม ซื้อสินค้�พื้นเมือง OTOP ประม�ณ 30 น�ที จ�กนั้นนั่งรถไฟ ต่อม�ถึงเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ ทำ�กิจกรรมต่�ง ๆ ได้ต�มอัธย�ศัย เช่น รับประท�นอ�ห�รกล�งวันจ�กร้�นค้�ของกลุ่มชุมชนท้องถิ่น หรือท่องเที่ยวรอบนอกตัวเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ โดยใช้บริก�รรถตู้ พ�ไปเที่ยวหล�ยแห่ง เช่น ทุ่งท�นตะวัน ณ บ้�นกล้วย & ไข่ ชมสวนเฟิร์นยักษ์และถ่�ยรูปที่จุดชุมวิวไร่ทรัพย์ประยูร ดอกท�นตะวัน จุดเด่น : ถนนส�ยทุ่งท�นตะวัน ห�กจะดูทุ่งดอกท�นตะวัน จะต้องม�ถึงถิ่นลพบุรี เพร � ะที่นี่เป็นจังหวัดที่มีก � รปลูกดอกท� นตะวันม � กที่สุดใน ประเทศไทยหรือประม�ณ 200,000 - 300,000 ไร่ ต�มเส้นท�ง ส�ยพัฒน�นิคม - วังม่วง มีก�รทำ�ไร่ท�นตะวันกันม�ก ในช่วง ฤดูหน�วร�วเดือนพฤศจิก�ยน - ธันว�คม ริมฝั่งถนนจะสะพรั่ง ไปด้วยสีเหลืองสดใสของดอกท�นตะวันสะพรั่งบ�นเต็มท้องทุ่ง
ต่ � งรอคอย โดยเฉพ � ะช่วงเดือนพฤศจิก � ยน - มกร � คม สำ�หรับนักท่องเที่ยวที่ตั้งใจม � ชมทุ่งท � นตะวันส � ม � รถเลือก ขับรถชมคว�มง�มต�มเส้นท�งต่�ง ๆ หรือจะเลือกจุดที่ลงไป ถ่�ยรูปใกล้ชิดกับท�นตะวันก็ได้เช่นกัน เส้นท�งไปเขื่อนป่�สัก ชลสิทธิ์ก็จะมีดอกท� นตะวันสองข้� งท�งจนถึงตัวเขื่อนป่� สัก
ก็ส�ม�รถแวะถ่�ยรูปได้ตลอดเส้นท�ง ในอำ�เภอพัฒน�นิคมมี ทุ่งท�นตะวันของเอกชนเปิดให้บริก�รม�กม�ย ลพบุรี 180
ชลสิทธิ์และเส้นท�งจ�กเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ตรงเข้�เมืองลพบุรี
“เขื่อนแม่น้ำ�ป่�สักที่เก็บกักน้ำ�ได้อย่�งมีประสิทธิภ�พ”
นอกจ�กเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์จะทำ�ก�
เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ จุดเด่น : เป็นเขื่อนกักเก็บน้ำ�ที่ใหญ่ ย�ว ลึก ที่สุดในไทย เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ ต�มแนวพระร�ชดำ�ริของพระบ�ท สมเด็จพระบรมชนก
� ภูมิพลอดุลยเดชมห � ร � ช บรมน�ถบพิตร (ในหลวงรัชก�ลที่ 9) เพื่อป้องกันปัญห�น้ำ�ท่วม ในลุ่มแม่น้ำ�ป่�สักและลุ่มแม่น้ำ�เจ้�พระย� ซึ่งส�ม�รถแก้ปัญห� ได้ทั้งบริเวณลุ่มแม่น้ำ�เจ้�พระย�ตอนล่�งและบริเวณกรุงเทพ มห�นครและปริมณฑลอีกด้วย จนกระทั่งวันที่ 3 พฤษภ�คม พ.ศ. 2537 คณะรัฐมนตรีได้อนุมัติให้เปิดโครงก�รก่อสร้�งเขื่อน กักเก็บน้ำ�แม่น้ำ�ป่�สัก ภ�ยหลังก�รศึกษ�คว�มเหม�ะสมและ ผลกระทบจ�กสิ่งแวดล้อมแล้ว เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ใช้เวล�ดำ�เนินก�รก่อสร้�งกว่� 5 ปี ตั้งแต่วันที่ 2 ธันว�คม พ.ศ. 2537 ถึงวันที่ 30 กันย�ยน พ.ศ. 2542 และทำ�พิธีปฐมฤกษ์กักเก็บน้ำ�เขื่อนในวันที่ 15 มิถุน�ยน พ.ศ. 2541 โดยสมเด็จพระกนิษฐ�ธิร�ชเจ้� กรมสมเด็จพระเทพ รัตนร�ชสุด�ฯ สย�มบรมร�ชกุม�รี เสด็จม�เป็นองค์ประธ�น และในวันที่ 7 ตุล � คม พ.ศ. 2541 พระบ � ทสมเด็จพระบรม ชนก � ธิเบศร มห � ภูมิพลอดุลยเดชมห � ร � ช บรมน � ถบพิตร พระร�ชท�นน�มเขื่อนแห่งนี้ว่�
อันหม�ยถึง
� ธิเบศรมห
“เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์”
รกักเก็บน้ำ�แล้ว ยังเป็นสถ�นที่ท่องเที่ยวสำ�คัญของจังหวัดลพบุรี ซึ่งมีหล�กหล�ย ทั้งมีอ�ค�รอเนกประสงค์ริมอ่�งเก็บน้ำ� มีสถ�นที่ปล่อยปล� และมีจุดนั่งชมวิวริมอ่ � งเก็บน้ำ�เขื่อนป่ � สักชลสิทธิ์ หอคอย เฉลิมพระเกียรติ พิพิธภัณฑ์ฯ เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ สันเขื่อนป่�สัก ชลสิทธิ์ซึ่งมีบริก�รรถล�กจูง ชมสันเขื่อนฯ คว�มย�ว 9,720 เมตร ส่วนฝั่งจังหวัดสระบุรี มีพระพุทธรัตนมณีมห�บพิตรชลสิทธิ์ มงคลชัย (หลวงปู่ใหญ่ป่�สัก) อยู่บริเวณท้�ยเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ เข�พระย�เดินธง จุดเด่น : ยอดเข�พระย�เดินธงที่สูงต่ำ�ไม่เท่�กัน มีจุดชมวิว ที่เห็นป่�เข�อันกว้�งใหญ่ รวมทั้งวิวของเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์และ สะพ�นรถไฟลอยน้ำ� จุดชมวิวเข�พระย�เดินธง ตั้งอยู่บนยอดเข�ในตำ�บล พัฒน�นิคม และอยู่ไม่ไกลจ�กเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ จ�กด้�นบน ส�ม�รถมองเห็นวิวป่�เข�อันกว้�งใหญ่ รวมทั้งวิวของเขื่อนป่�สัก ชลสิทธิ์และสะพ�นรถไฟลอยน้ำ�โคกสลุงที่อยู่ไกลออกไป เส้นท�ง สู่ยอดเข�ลูกนี้ได้รับก�รปรับปรุงใหม่เป็นถนนอย่�งดี โดยมี ต้นไม้และคว�มเขียวขจีสองข้�งท�ง มีคว�มสวยง�มของภูมิทัศน์ จนได้รับก�รขน�นน�มว่�เป็น “ถนนลอยฟ้�” อีกแห่งหนึ่ง ของไทย ก่อนจะกล�ยเป็นแหล่งท่องเที่ยวในวันนี้ ช่วงเวล�หนึ่ง เคยเป็นพื้นที่เสื่อมโทรม เพร�ะถูกบุกรุกม�ก่อนจนหมดสภ�พป่� แต่ในหล�ยปีที่ผ่�นม� มีหน่วยง�นต่�ง ๆ เข้�ม�ช่วยพัฒน� ร่วมปลูกป่� พลิกฟื้นให้ธรรมช�ติกลับคืนม�สู่คว�มอุดมสมบูรณ์ กลับม�เป็นแหล่งท่องเที่ยวท�งธรรมช�ติได้อีกครั้ง โดยเฉพ�ะ ก�รส่งเสริมก�รปลูกป่�โดยกรมป่�ไม้ ที่เน้นป่�เบญจพรรณ บริเวณยอดเข�พระย�เดินธง ซึ่งเป็นแนวผ�ย�วประม�ณ 100 เมตร ถือเป็นจุดชมทะเลหมอกในช่วงเช้ � ที่มีคว � มสวยง � ม ไม่น้อยไปกว่�ที่อื่น (ขึ้นอยู่กับฤดูก�ล และปริม�ณคว�มชื้น) โดยสิ่งที่ได้สัมผัสแน่ ๆ คือ ทัศนียภ�พที่น่�ตื่นต�ตื่นใจของ แสงแรกของวันที่ค่อย ๆ โผล่พ้นแนวเข�ไกลลิบ นอกจ�กนี้ ยอดเข�ยังมีจุดก�งเต็นท์พักแรม เพื่อชมด�วในเวล�กล�งคืน อีกด้วย (“เข�พระย�เดินธง ลพบุรี ชมวิวเขื่อนสุดตระก�รต� ถนนลอยฟ้� และทะเลหมอกย�มเช้�” สืบค้นจ�ก https:// mgronline.com/travel/detail/9650000078197 เขื่อนป่�สักชลสิทธิ์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.komchadluek.net/news/485965 เข�พระย�เดินธง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.checkinchill.com 181 ลพบุรี
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอพัฒนานิคม การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ข�่อนปาสักชลสิทธิ์ เปนเข�่อนกักเก็บน้ำที่ใหญ ยาว ลึก ที่สุดในประเทศไทย นอกจากเข�่อนปาสักชลสิทธิ์ จะทำการกักเก็บน้ำแลว ยังเปนสถานที่ทอง เที่ยวสำคัญของจังหวัดลพบุร� ซึ่งทางดานสถานที่ทองเที่ยวในบร�เวณเข�่อน ปาสักชลสิทธิ์ เข�่อนปาสักชลสิทธิ์ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ขบวนรถไฟลอยน้ำ เดิมเปนทางรถไฟสายกรุงเทพฯ บัวใหญ หนองคาย อยูในบร�เวณลุมน้ำปาสักในอำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุร� และตอมา พ�้นที่ดังกลาวถูกพัฒนาเปนเข�่อนปาสักชลสิทธิ์ เพ�่อใชกักเก็บน้ำ พรอม กับมีการสรางทางรถไฟยกระดับข�้นเหนือน้ำเพ�่อใชสัญจรไปยังจังหวัด ตางๆ ได รถไฟลอยน้ำ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เสนทางสายพัฒนานิคม-วังมวง มีการทำไรทานตะวันกันมาก ในชวงฤดู หนาวราวเดือนพฤศจ�กายน-ธันวาคม ร�มฝงถนนจะสะพรั่งไปดวยสีเหลือง สดใสของดอกทานตะวันสะพรั่งบานเต็มทองทุงจนสุดลูกหูลูกตา ก็สามารถ แวะถายรูปไดตลอดเสนทาง ดอกทานตะวัน ลพบุรี 182
5 100 100 15 5 10 C M Y K 40 16 0 0 #fdcb68 สีเหลือง 10% C M Y K 0 21 69 0 ดอก ทาน ตะวัน พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 183 ลพบุรี
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอพัฒนานิคมมาจากลักษณะของลายผาทอ
ดอกทานตะวัน เข�่อนปาสักชลสิทธิ์ รถไฟลอยน้ำ การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ดอกทาตะวัน, เข�่อนปาสักชลสิทธิ์, รถไฟลอยนํ้า มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ลพบุรี 184
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
ธุรกิจบร�การโฮมสเตย
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ
ธุรกิจโฮมสเตย โดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความ
เปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับ
ทองถิ�นและทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบธุรกิจโฮมสเตยสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงภายในรวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงและ เบาะผาตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
อัตลักษณอําเภอพัฒนานิคมมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อ ตกแตงภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแก นักทองเที่ยวมีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
185 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การโฮมสเตย ลพบุรี 186
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
187 ลพบุรี
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก หนุมานวัดเขาสมอคอน, รวงขาว, ประเพณีชักพระ, ขนมทองมวน, ขนมหลังเตา, ลายผาไหม มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท หนุมาน วัดเขาสมอคอน รวงขาว ประเพณีชักพระ ขนมทองมวน ขนมหลังเตา ลายผาไหม แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอทาวุงมาจากลักษณะของลายผาทอ
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ไดเเก หนุมานวัดเขาสมอคอน, รวงขาว, ประเพณีชักพระ, ขนมทองมวน, ขนมหลังเตา, ลายผาไหม มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท หนุมาน วัดเขาสมอคอน รวงขาว ประเพณีชักพระ ขนมทองมวน ขนมหลังเตา ลายผาไหม แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอทาวุงมาจากลักษณะของลายผาทอ
อำาเภอท่าวุ้ง
คำ�ขวัญ : “ท่�วุ้งมีม�น�นโบร�ณกล่�ว เข�ได้เอ�คลองน้ำ�ม�ทำ�ชื่อ คลองน้ำ�วกวนเว้�ดุจเข�กระบือ เเต่คนซื่อ ไม่คตต�มเหมือนน้ำ�คลอง” อำ�เภอท่�วุ้งเดิมชื่อว่� “อำ�เภอโพหวี” ต้ังอยู่ที่ตำ�บลโพตล�ดแก้ว อ�ค�รที่ว่�ก�รอำ�เภอตั้งอยู่ริิมฝั่งซ้�ยของ แม่น้ำ�ลพบุรี มีลักษณะเป็นศ�ล�โถง ช�วบ้�นมักเรียกกันว่� “ศ�ล�หลวง” หรือ “ศ�ล�ต�หลวง” สันนิษฐ�นว่�เป็นเพร�ะ หลวงพิจ�รณ� (น�ยอำ�เภอนที่ 2 ) เป็นผู้สร้�ง และเรียกติดป�กม�จนถึงปัจจุบัน ต่อม�ได้มีก�รย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอ ม � ตั้งอยู่ที่ตำ�บลท่ � วุ้ง เนื่องจ � กที่ตั้งเดิมนั้นไม่ได้ตั้งอยู่ในศูนย์กล � งของพื้นที่ปกครอง ทำ�ให้ร � ษฎรที่อยู่ห่ � งไกล ได้รับคว�มเดือดร้อนในก�รเดินท�งม�ติดต่อกับร�ชก�ร และในปี พ.ศ. 2460 ได้เปลี่ยนชื่อจ�กอำ�เภอโพหวีม�เป็น “อำ�เภอท่�วุ้ง” ให้ตรงกับชื่อตำ�บลเพื่อเป็นก�รรักษ�ประวัติของอำ�เภอไว้ ซึ่งคำ�ว่� “ท่�วุ้ง” หม�ยถึงท่�น้ำ�ที่เป็นคุ้ง หรือเว้�เข้�ไปโดยถูกน้ำ�เซ�ะเป็นคุ้ง เป็นที่ร�บตลิ่งไม่ชันม�กนัก อำ�เภอท่�วุ้ง มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นหมี่ จังหวัดลพบุรี - ทิศใต ติดต่อกับอำ�เภอเมืองลพบุรี อำ�เภอบ้�นแพรก จังหวัดพระนครศรีอยุธย�และอำ�เภอไชโยจังหวัดอ่�งทอง - ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอเมืองสิงห์บุรี อำ�เภอพรหมบุรี จังหวัดสิงห์บุรี และอำ�เภอไชโย จังหวัดอ่�งทอง - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอเมืองลพบุรี อำาเภอท่าวุ้ง ขนมทองม้วน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=Fl2Dri85O6g ลพบุรี 190
: https://district.cdd.go.th/thawung
: https://travel.trueid.net/detail/pjeWOvMvY0a7
ประเพณีชักพระ วัดเข�สมอคอน สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก
191 ลพบุรี
ขนมทองม้วนหรือทองพับ
ส่วน “ตัว” ใช้แป้งข้�วเหนียวคนให้เข้�กันกับกะทิและน้ำ�ต�ลปี๊บ จนเหนียวได้แล้วพักไว้ นำ� “ตัว” ม�ปั้น/ใส่พิมพ์เป็นรูปเต่�แล้วใส่ไส้
เข�สมอคอนเป็นเทือกเข�หินปูนตั้งโดดเด่นอยู่กล�งทุ่งน� มีคว�มย�วต่อเนื่องกันประม�ณ 5,000 เมตร สูง 56 เมตร เป็น เทือกเข�ที่มีคว�มสำ�คัญด้�นประวัติศ�สตร์ มีตำ�น�นเก่�แก่เกี่ยวกับ เข�สมอคอนแห่งนี้อยู่หล�ยเรื่อง จ�กหนังสืออักขร�นุกรมภูมิศ�สตร์ ฉบับร�ชบัณฑิตยสถ�น กล่�วไว้ว่� เข�สมอคอนเป็นที่อยู่ของ สุกทันตฤาษี อ�จ�รย์ของพ่อขุนร�มคำ�แหงแห่งอ�ณ�จัตรสุโขทัย และพ่อขุนงำ�เมืองเเห่งแคว้นพะเย� ซึ่งเป็นร�ชวงศ์หนองแสโยนก เชียงแสน ทั้ง 2 พระองค์ เพร�ะเมื่อทรงพระเย�ว์ ได้เสด็จม� ศึกษ�ศิลปวิทย�ที่เข�สมอคอนนี้ ข้�วเกษตรอินทรีย์ จุดเด่น : ข้�วปลอดส�รพิษ อำ�เภอท่ � วุ้งมีก � รสนับสนุนให้เกษตรกรทำ�ก � รเกษตร แบบปลอดส�รพิษ โดยเฉพ�ะก�รทำ�น� มีก�รทำ�น�โยนกล้� ซึ่งเป็นนวัตกรรมใหม่ที่ช่วยประหยัดต้นทุน ทั้งเรื่องก�รใช้เมล็ดพันธุ์ ข้�ว น้อยเเละไม่ต้องพึ่งส�รเคมีในก�รกำ�จัดวัชพืชและแมลง เพร�ะน� โยนกล้�ส�ม�รถควบคุมวัชพืชได้ เป็นรูปแบบก�รทำ�น�ที่เริ่มได้รับ คว�มสนใจจ�กช�วน�อย่�งกว้�งขว�ง มีปัจจัยก�รผลิตที่สำ�คัญ คือปุ๋ยอินทรีย์ ซึ่งหน่วยง�นรัฐและเอกชนส่งเสริมสนับสนุนให้เกษตรกร ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ปั้นเม็ดแทนปุ๋ยเคมี ใช้สมุนไพรและส�รธรรมช�ติ เพื่อป้องกันและกำ�จัดศัตรูพืชและโรคพืช ในอำ�เภอท่�วุ้งมีเครือข่�ย กสิกรรมไร้ส � รพิษละโว้ธ � นีเป็นแหล่งเรียนรู้เกษตรอินทรีย์แบบ ครบวงจรที่สำ�คัญแหล่งหนึ่ง ขนมทองม้วน จุดเด่น : ทองม้วนกรอบ รสช�ติอร่อยเป็นเอกลักษณ์ มีสูตรลับ เฉพ�ะ เป็นขนมหว � นที่มีลักษณะเป็นแผ่นแป้งกรอบม้วนกลม เป็นวง มีส่วนผสมหลักคือ แป้ง มะพร้�ว น้ำ�ต�ลปี๊บ ไข่ไก่ น้ำ�มันพืช และง�ดำ� แล้วนำ�ม�เทร�ดลงในพิมพ์กลมละเลงให้แผ่เป็นแผ่นบ�ง ผิงไฟพอสุก แล้วม้วนเป็นหลอด ด้วยสีสันออกน้ำ�ต�ลเหลืองคล้�ยทอง
มักให้เป็นของขวัญเนื่องจ�กชื่อสื่อถึงคว�มมั่งมีและก�รเก�ะเกี่ยว เคียงคู่กัน
ทองม้วน เป็นวัฒนธรรมอ�ห�รที่ได้ม�จ�กโปรตุเกส โดย “ท้�วทองกีบม้�” ที่ช่วงชีวิตหนึ่งได้รับร�ชก�ร
ฉลองพระองค์และเก็บผลไม้ของเสวย ซึ่งระหว่�งที่รับร�ชก�รนี่เอง ได้สอนก�รทำ�ขนมหว�นจำ�พวก ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง ทองพลุ ทองโปร่ง ทองม้วน ขนมฝรั่ง ขนมไข่เต่� ขนมสัมปันนี ขนมหม้อแกง ขนมผิง และอื่น ๆ ให้กับผู้ร่วมง�น เเละถ่�ยทอด กันม�จ�กรุ่นสู่รุ่นจนถึงปัจจุบัน ขนมหลังเต่� จุดเด่น : ขนมโบร�ณที่มีรูปทรงคล้�ยกระดองเต่� ทำ�จ�กแป้งข้�วเหนียว “ขนมเต่�” ขนมโบร�ณแสนอร่อยจ�กตำ�บลเข�สมอคอน เป็นภูมิปัญญ�ที่สืบทอดกันม�บริเวณลำ�น้ำ�บ�งข�ม หล�ยชั่วอ�ยุคน เป็นขนมมงคลที่นิยมทำ�ในง�นมงคลต่�ง ๆ ทั้งง�นบวช ง�นมงคล ง�นขึ้นบ้�นใหม่ รวมทั้งง�นทำ�บุญครบอ�ยุ เป็นต้น ด้วยลักษณะ ที่ทำ�เป็นรูปเต่�ที่คนไทยถือว่�เป็นสัตว์ที่มีอ�ยุยืนย�ว เป็นมงคล แก่ชีวิต และวัสดุที่ทำ�จ�กแป้งข้�วเหนียว ถั่วเหลือง และมะพร้�ว ที่ห�ได้ง่�ยในท้องถิ่น ปัจจุบันมีผู้สืบทอดภูมิปัญญ�ก�รทำ�ขนมเต่� นี้ไว้น้อยม�ก จึงจัดเป็นขนมโบร�ณที่ห�กินได้ย�กยิ่ง ด้วยรูปลักษณ์ ที่แปลกต�และรสช�ติที่เป็นอัตลักษณ์เฉพ�ะ ประกอบกับก�รห�กิน ได้ย�ก จึงเป็นที่สนใจและเป็นที่นิยมของผู้ที่พบเห็นและมีโอก�ส
ขนมเต่�มีส่วนประกอบของไส้และตัว โดย “ไส้” จะใช้ถั่วซีกแช่น้ำ�ให้นุ่มแล้วนำ�ม�นึ่งให้สุก นำ�ม�ผัดกับกะทิ มะพร้�ว พริกไทย เกลือและหอมเจียว ให้รสกลมกล่อม เค็มนำ� มัน และ หอมพริกไทย
พักไว้
รูปลักษณ์ที่แปลกต� และเป็นมงคลกับชีวิต (ขนมเต่� สืบค้นจ�ก http://www.m-culture.in.th/album/) ขนมหลังเต่� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://pantip.com/topic/39014691 193 ลพบุรี
จึงถูกเรียกว่�
เป็นขนมมงคลที่คนไทย
เหมือนขนมที่ถูกคีบหรือประกบกันไว้นั่นเอง
ในตำ�แหน่ง “หัวหน้�ห้องเครื่องต้น” เป็นผู้ดูแลเครื่องเงินเครื่องทองของหลวงเป็นหัวหน้�เก็บเป็นหัวหน้�เก็บ
ได้ลิ้มลอง ซึ่งจะพูดเป็นเสียงเดียวกันว่�อร่อย และจะต้องห�โอก�ส ชิมอีกครั้งหนึ่ง
ทิ้งไว้ให้เย็นแล้วปั้นเป็นก้อนกลมขน�ดลูกปิงปอง
ปิดตัวจนรอบ แล้วนำ�ขึ้นนึ่งจนสุก ก็จะได้ขนมเต่�แสนอร่อยมี
โดยเฉพาะการทำนา ทำนาโยนกลาซึ่งเปนนวัตกรรมใหมที่ชวยประหยัด
การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เชื่อกันวา "พระศร�อาร�ย หร�อพระศร�อร�ยเมตไตร" จะมาตรัสรูเปนสัมมา สัมพ�ทธเจาในโลกมนุษยหลังจากสิ�นสุดศาสนาของพระมหาสมณโคดม แลว 5,000 ป ไดมีการสรางรูปพระศร�อาร�ยข�้น เพ�่อเปนที่เคารพสักการะ ประเพณีชักพระ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ รูปปนหนุมานขนาดใหญใในวัดเกาแก มีหลักฐานมาแตครั้งกรุงศร�อยุธยา มีเจดียทรงลังกายอมุมไมสิบสอง ที่ทำบัวกลุมรองรับองคระฆัง เปนเจดีย แบบนิยมมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร มีโบสถและมณฑปที่สวยงาม หนุมาน วัดเขาสมอคอน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ในอำเภอทาวุงมีการสนับสนุนใหเกษตรกรทำการเกษตรแบบปลอดสารพ�ษ
ตนทุนทั้งเร�่องเมล็ดพันธุขาว
ขาวเกษตรอินทร�ย การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนขนมหวานที่มีลักษณะเปนแผนมวนกลมเปนวง มีความกรอบ โดยมี สวนผสมหลักคือ แปง มะพราว น้ำตาลปบ ไขไก น้ำมันพ�ช และ งาดำ เปน ขนมมงคลที่คนไทยมักใหทองมวนเปนของขวัญเนื่องจากชื่อสื่อถึงการมั่งมี ขนมทองมวน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนขนมโบราณแสนอรอยจากเขาสมอคอน ทาวุง ลพบุร� เปนภูมิปญญา ที่สืบทอดกันมาบร�เวณลำน้ำบางขาม หลายชั่วอายุคน เปนขนมมงคลที่ นิยมทำในงานมงคลตางๆ ทั้งงานบวช งานมงคลสมรส งานข�้นบานใหม ขนมหลังเตา อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอทาวุง ลพบุรี 194
ไมตองพ�่งสารเคมีในการกำจัดวัชพ�ช
50 100 5 100 100 15 5 10 C M Y K 18 1 72 0 #e3e3e2 สีขาว เหลา กลั่น 10% C M Y K 10 7 8 0 พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 195 ลพบุรี
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก หนุมานวัดเขาสมอคอน, รวงขาว, ประเพณีชักพระ,
ขนมทองมวน, ขนมหลังเตา, ลายผาไหม มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท หนุมาน วัดเขาสมอคอน รวงขาว ประเพณีชักพระ ขนมทองมวน ขนมหลังเตา ลายผาไหม แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอทาวุงมาจากลักษณะของลายผาทอ
ลพบุรี 196
ธุรกิจบร�การโฮมสเตย
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ
ธุรกิจโฮมสเตย โดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความ
เปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับ
ทองถิ�นและทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบธุรกิจโฮมสเตยสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงภายในรวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงและ เบาะผาตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
อัตลักษณอําเภอทาวุงมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อเปนของ ตกแตงภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแก นักทองเที่ยวมีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
197 ลพบุรี
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การโฮมสเตย ลพบุรี 198
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
PATTERN DESIGN
DESSERT PACKAGING
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ขนมหลังเตา 199 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอโคกเจร�ญมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก บั้งไฟพญานาค, ผามัดหมี่ทอมือ, กระดึงควาย มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ บั้งไฟพญานาค ผามัดหมี่ทอมือ กระดึงควาย
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอโคกเจร�ญมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก บั้งไฟพญานาค,
อำาเภอโคกเจริญ
ผามัดหมี่ทอมือ, กระดึงควาย มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ บั้งไฟพญานาค ผามัดหมี่ทอมือ กระดึงควาย
วัฒนธรรมก�รดำ�รงชีวิตมีลักษณะคล้�ยประช�กรภ�คตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น ก�รทำ�
อำาเภอโคกเจริญ คำ�ขวัญ “ ข้�วโพดฝักใหญ่ บั้งไฟอนุรักษ์ โคเนื้อพันธ์ุหลัก ง�มนักผ้�มัดหมี่ คนมีวัฒนธรรม” อำ�เภอโคกเจริญ ห่�งจ�กตัวจังหวัดประม�ณ 80 กิโลเมตร กระทรวงมห�ดไทยได้ประก�ศยกฐ�นะ บ้�นโคกเจริญ ซึ่งแยกม�จ�กตำ�บลมห�โพธิ อำ�เภอโคกสำ�โรง จังหวัดลพบุรี จัดตั้งเป็นกิ่งอำ�เภอ โคกเจริญ เมื่อวันที่ 9 มีน�คม 2530 และได้ยกฐ�นะประก�ศจัดตั้งเป็นอำ�เภอโคกเจริญ เมื่อวันที่ 4 พฤศจิก�ยน 2536 มีเนื้อที่ประม�ณ 317.140 ต�ร�งกิโลเมตร หรือประม�ณ 198,212 ไร่ อำ�เภอโคกเเจริญ มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอข้�งเคียง ดังนี้ - ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอสระโบสถ์ - ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอหนองม่วง - ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอศรีเทพ
ปศุสัตว์
และนำ�วัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิม ติดม�ด้วย
เกษตรกรรม รวมกลุ่มกันทำ�อ�ชีพเสริม เช่น ก�รทอผ้� จักส�นเครื่องใช้ เป็นต้น ลพบุรี 202
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอไพศ�ลี สภ�พพื้นที่เป็นที่ร�บเชิงเข� สลับกับเนินเข�และภูเข� ซึ่งเหม�ะสำ�หรับทำ�ก�รเกษตรและ
ประช�ชนส่วนใหญ่อพยพม�จ�กภ�คตะวันออกเฉียงเหนือ
: https://www.nairobroo.com/travel/tips-travelers/chuantani-cloth/
: https://mgronline.com/local/detail/9660000049105
ผ้�ทอมัดหมี่ บั้งไฟพญ�น�ค สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก
203 ลพบุรี
ผ้�มัดหมี่โดยทั่วไปลวดล�ยจะมีพื้นฐ�นม�จ�กล�ยไทย ซึ่งมีแรงบันด�ลใจม�จ�กธรรมช�ติ ผลิตภัณฑ์จึงมีลักษณะ
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอโคกเจริญ มัดหมี่ทอมือ จุดเด่น : ก�รออกแบบลวดล�ยสอดคล้องกับประวัติศ�สตร และมีลวดล � ยซึ่งเป็นส � กลโดยอ � ศัยแนวคว � มคิดจ � กง � น จิตรกรรมและประติม � กรรมของท � งยุโรปและอเมริก � เช่น “ผ้�มัดหมี่ล�ยหลุยส์” ชุมชนส่วนใหญ่มีพื้นเพม�จ�กแถบอีส�น จึงทำ�ให้มี คว�มรู้คว�มส�ม�รถด้�นก�รทอผ้�ใช้เองในครัวเรือน แต่สิ่งที่ ทำ�ให้ผ้ � มัดหมี่โคกเจริญมีชื่อเสียงและแตกต่ � งจ � กที่อื่นคือ ก�รคิดค้นล�ยผ้�ใหม่ ๆ ขึ้นม�เสมอ โดยมี อ�จ�รย์วินัย ปัจฉิม ครูภูมิปัญญ�ไทย ผู้คิดค้นและสร้�งสรรค์นวัตกรรมภูมิปัญญ� พื้นบ้�นสู่ “ผ้�มัดหมี่” สินค้� OTOP จังหวัดลพบุรี ที่สร้�งชื่อเสียง โด่งดังไปทั่วประเทศ ผลง � นหนึ่งคือ ผ้ � ล � ยหลุยส์ เป็นผ้ � ที่ออกแบบลวดล�ยในเชิงส�กล แต่กระบวนก�รผลิตและวัตถุดิบ นั้นยังคงไว้ซึ่งเอกลักษณ์แบบไทย โดยนำ�นวัตกรรมเทคโนโลยี สมัยใหม่ม�ผสมผส�นกับภูมิปัญญ�ไทย กล�ยเป็นศิลปหัตถกรรม
ที่วิจิตรงดง�มและมีคุณค่�
คล้�ยคลึงกัน ข�ดคว�มต่�งซึ่งเป็นจุดเด่นของผลิตภัณฑ์นั้น และไม่เป็นที่นิยมของคนรุ่นใหม่เท่�ที่ควร อ�จ�รย์วินัยจึงได คิดค้นลวดล � ยซึ่งเป็นส � กลโดยอ � ศัยแนวคว � มคิดจ � กล � ย เหล็กดัด ประตูอัลลอยด์ ง�นจิตรกรรมและประติม�กรรมของ ท�งยุโรปและอเมริก� ประกอบกับได้เห็นภ�พของบ�ทหลวง ในสมัยของพระเจ้�หลุยส์ที่ 14 ซึ่งเข้�ม�เจริญสัมพันธไมตรีกับ ประเทศไทยในสมัยของสมเด็จพระน�ร�ยณ์มห�ร�ช ซึ่งนุ่งผ้� มีลวดล�ยและโครงสีที่น่�สนใจ อีกทั้งพย�ย�มร้อยรัดผลง�น ให้เกี่ยวเนื่องกับจังหวัดลพบุรี เพื่อสร้�งเอกลักษณ์ของผลิตภัณฑ์ จึงประดิษฐ์ล�ยผ้�มัดหมี่ขึ้นม� ใช้ชื่อว่� “ผ้�มัดหมี่ล�ยหลุยส์” หนึ่งเดียวของอำ�เภอโคกเจริญ นอกจ � กนี้อ � จ � รย์วินัยยังได้ออกแบบลวดล � ยอื่น ที่เกี่ยวข้องกับจังหวัดลพบุรี เช่น ล�ยพระปร�งค์ส�มยอด ล�ยดอกท�นตะวัน โดยอ�ศัยหลักก�รจัดองค์ประกอบศิลป์ เข้�ช่วย เช่น ก�รทำ�จังหวะซ้ำ�ในล�ยผ้� ก�รจับคู่สี เป็นต้น ผ้�ที่อ�จ�รย์วินัยออกแบบจึงมีคุณค่�และสวยง�มยิ่ง กระดึงคว�ย จุดเด่น : กระดึงคว � ยทำ�ม � จ � กไม้ มีลูกกระทบอยู่ด้ � นข้ � ง เพื่อให้เกิดเสียง ในสมัยก่อน วัวคว�ยถือเป็นสัตว์สำ�คัญในวิถีเกษตร เกษตรกรจะนิยมเลี้ยงวัวคว�ยฝูงใหญ่เพื่อใช้ง�น เมื่อถึงเวล�อ�ห�ร ก็ปล่อยห�กินเองต�มธรรมช�ติ โดยวัวคว�ยจะแขวน “กระดึง” ไว้ที่คอ เพื่อให้เจ้�ของรู้ว่�อยู่ที่ใด กระดึงของช�ว อีส�นนิยม ทำ�จ�กไม้เนื้อแข็ง มีลูกกระทบหรือลูกกระพรวนเป็นตัวทำ�ให้เกิด เสียงเวล�ที่วัวคว�ยเคลื่อนไหว ผ้�ทอมัดหมี่ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.nairobroo.com/travel ลพบุรี 204
ก�รจัดง�นประเพณีบุญบั้งไฟเป็นคว�มเชื่อของช�วไทย อีส�นว่� ก�รจุดบั้งไฟขึ้นสู่ท้องฟ้�เป็นก�รบูช�พญ�แถน
แห่งฟ้�ฝน เมื่อพญ�แถนได้รับทร�บจะบันด�ลให้ฝนตกต้อง
บั้งไฟพญ�น�ค จุดเด่น : บั้งไฟที่ตกแต่งเป็นรูปพญ�น�คอย่�งสวยง�ม สีสันสดใส บุญบั้งไฟ เดือน 6 ง�นประเพณีที่ช�วอำ�เภอโคกเจริญ จัดขึ้น เป็นเวล�ประม�ณ 50 ปีม�แล้ว โดยในอดีตใช้กระบอก ไม้ไผ่ม�ทำ�เป็นบั้งไฟ และมีก�รปรับเปลี่ยนวัสดุที่ใช้ทำ�บั้งไฟ ม�เรื่อย ๆ ปัจจุบันนิยมทำ�บั้งไฟจ�กท่อพีวีซี โดยมีก�รตกแต่ง เป็นรูปแบบต่�ง ๆ อย่�งสวยง�ม
เทพเจ้�
ต�มฤดูก�ล ทำ�ให้พืชพันธุ์ธัญญ�ห�รเจริญงอกง�ม อุดมสมบูรณ์ ประช�ชนอยู่เย็นเป็นสุข เป็นง�นประเพณีที่แสดงออกถึงคว�มเชื่อ และภูมิปัญญ�ท้องถิ่นที่ยึดถือปฏิบัติสืบต่อกันม� เป็นก�รอนุรักษ์ ส่งเสริม สืบทอดวัฒนธรรมอันดีง�มของท้องถิ่น เพื่อคว�ม สนุกสน�น รื่นเริง และแสดงออกถึงคว�มสมัครสม�นส�มัคคี ของช�วอำ�เภอโคกเจริญ ประเพณีบุญบั้งไฟ อำ�เภอโคกเจริญ ยังคงรูปเเบบ ประเพณีที่สวยง � ม เริ่มจ � กก � รทำ�บุญตักบ � ตรในช่วงเช้ � ส่วนช่วงส�ยเป็นก�รประกวดแห่เซิ้งบั้งไฟเเเละขบวนเเห่บั้งไฟ โดยช�วบ้�นจะตกเเต่งขบวนรถบั้งไฟอย่�งสวยง�ม เคลื่อนขบวน จ�กที่ว่�ก�รอำ�เภอไปยังสถ�นที่จัดง�น หลังจ�กนั้น จะนำ�บั้งไฟ ที่เเต่ละหมู่บ้�นสร้�งขึ้นม� นำ�ไปติดตั้งยังฐ�นเพื่อจุดเเข่งขัน ว่�บั้งไฟของทีมใดจะพุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้�ได้น�นที่สุด จะได้รับร�งวัล ที่ผู้จัดมอบให้ ถือเป็นกำ�ลังใจเเละเป็นเกียรติเเกก่ทีมผู้ชนะอีกด้วย กระดึงคว�ย สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.masasom.com/product บั้งไฟพญ�น�ค สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.stopdrink.com/contents/view/12030 205 ลพบุรี
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอโคกเจร�ิญ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนการออกแบบลวดลายใหสอดคลองกับพ�้นที่ทางประวัติศาสตร
ของทางยุโรปและอเมร�กา เชน “ผามัดหมี่ลายหลุยส” มัดหมี่ทอมือ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนงานประเพณีที่ชาวอำเภอโคกเจร�ญจัดข�้นตามหมูบานตางๆ เปนเวลา ประมาณ 50 ปมาแลว โดยใชกระบอกไมไผมาทำเปนบั้งไฟ และมีการปรับ เปลี่ยนวัสดุที่ใชทำบั้งไฟมาเร�่อยๆ บั้งไฟพญานาค การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ วัวควายเปนสัตวสำคัญในว�ถีเกษตร ะนิยมเลี้ยงวัวควายฝูงใหญ เพ�่อใชงาน ถึงเวลาอาหาร ปลอยหากินเองตามธรรมชาติ วัวควายจะแขวน "กระดึง" ลักษณะของกระดึงควายทำจากไม มีลูกกระทบอยูดานขางเพ�่อใหเกิดเสียง กระดึงควาย ลพบุรี 206
ลวดลาย ซึ่งเปนสากลโดยอาศัยแนวความคิดงานจ�ตรกรรมและประติมากรรม
C M Y K 6 53 72 0 พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% #ffa500 สีเหลือง แสงเชา 10% C M Y K 0 41 100 0 สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 50 5 100 100 15 10 10 จาก โบราณสถาน 207 ลพบุรี
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอโคกเจร�ญมาจากลักษณะของลายผาทอ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
กระดึงควาย มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ บั้งไฟพญานาค ผามัดหมี่ทอมือ กระดึงควาย ลพบุรี 208
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก บั้งไฟพญานาค, ผามัดหมี่ทอมือ,
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
ธุรกิจบร�การสปา กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ ธุรกิจสปา โดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน
เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบธุรกิจสปา สามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสรางเดิม ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงภายในรวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงและ เบาะผาตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
อัตลักษณอําเภอโคกเจร�ญมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของ ตกแตงภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแก นักทองเที่ยวมีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
209 ลพบุรี
เรือนนวด OIL
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การสปา ลพบุรี 210
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ขนมไทย
VIEW
211 ลพบุรี
TOP
PERSPECTIVE
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอทาหลวงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก นํ้าตกวังกานเหลือง, ทําบุญเมืองโบราณ, เมืองโบราณซับลังกา, ดอกจําปสิร�นธร มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
เมืองโบราณซับลังกา
ดอกจำปสิร�นธร ทำบุญเมืองโบราณ
น้ำตกวังกานเหลือง
การออกเเบบลายพ�้น
ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอทาหลวงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก นํ้าตกวังกานเหลือง, ทําบุญเมืองโบราณ, เมืองโบราณซับลังกา, ดอกจําปสิร�นธร มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอท่าหลวง
น้ำตกวังกานเหลือง ดอกจำปสิร�นธร ทำบุญเมืองโบราณ เมืองโบราณซับลังกา
สำ�หรับที่ม�ของชื่ออำ�เภอค�ดว่�เกิดจ�ก เมื่อหล�ยสิบปีก่อน บริเวณฝั่งตะวันออกของแม่น้ำ� ป่�สัก ซึ่งเป็นป่�สงวนแห่งช�ติ ป่�ไม้หน�ทึบ มีสัตว์ป่�อ�ศัยอยู่เป็นจำ�นวนม�ก ผู้คนจ�กฝั่งตะวันตก ของแม่น้ำ�ป่�สักจะข้�มม�ล่�สัตว์และตัดฟืนเป็นประจำ� และโดยที่บริเวณป่�ทึบเป็นเขตป่�สงวน ช�ว บ้�นจึงมักเรียกว่� “ป่�หลวง” หม�ยถึงเป็นป่�ของหลวงที่สงวนไว้ ประกอบกับช�วบ้�นที่ข้�มม�จ�ก ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ�ป่�สักต้องอ�ศัยเรือแพข้�มม� บริเวณที่ช�วบ้�นใช้เรือแพข้�มม�เป็นประจำ�จึง กล�ยเป็นท่�ข้�มเรือของช�วบ้�นไปในที่สุด ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้�นในปัจจุบัน จึงเรียกสถ�นที่นี้ว่� “ท่� หลวง” ต่อม�เมื่อวันที่ 3 พฤศจิก�ยน พ.ศ. 2521 ได้ตั้งเป็นกิ่งอำ�เภอขึ้นที่บ้�นท่�หลวง หมู่ที่ 4 ตำ�บล ท่�หลวง โดยเกิดจ�กก�รรวมตัวของ 4 ตำ�บลคือ ต.ท่�หลวง ต.ซับจำ�ป� ต.หนองผักแว่น และ ต.แก่ง ผักกูด[1] และได้มีพระร�ชกฤษฎีก�ยกฐ�นะ กิ่งอำ�เภอท่�หลวง ขึ้นเป็น อำ�เภอท่�หลวง ตั้งแต่วันที่ 26 พฤษภ�คม พ.ศ. 2532[2] โดยแยก 6 ตำ�บลออกจ�กอำ�เภอชัยบ�ด�ล เนื่องจ�กพื้นที่ของอำ�เภอ ชัยบ�ด�ลเดิมนั้นกว้�งขว�งม�ก ทำ�ให้ท�งร�ชก�รดูแลได้ไม่ทั่วถึง อำ�เภอท่�หลวงตั้งอยู่ท�งทิศตะวันออกของจังหวัด มีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�ง เคียง ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอชัยบ�ด�ล ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอชัยบ�ด�ล และอำ�เภอมวกเหล็ก (จังหวัดสระบุรี) ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอมวกเหล็ก (จังหวัดสระบุรี) และอำ�เภอพัฒน�นิคม ทิศตะวันตก
อำ�เภอท่�หลวงแบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 6 ตำ�บล 45 หมู่บ้�น ประช�ชนนิยมทำ�ก�รเกษตรกรรม โดยมีพื้นที่ทำ�ก�รเกษตรประม�ณ 154,368 ไร่หรือประม�ณ ร้อยละ 65 ของพื้นที่ทั้งหมด พืชเศรษฐกิจ ได้แก่ อ้อย มันสำ�ปะหลัง ใบย�สูบ ข้�วโพด พริก ถั่วเหลือง ส่วนสัตว์เศรษฐกิจ ไก่ เป็ด โค สุกร ก�รประมง และอ�ชีพอื่นๆ ได้แก่ ค้�ข�ย รับจ้�ง รับข้�ร�ชก�ร ในท้องถิ่น เป็นต้น อำาเภอท่าหลวง แผนที่อำ�เภอท่�หลวง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : http://r01.ldd.go.th/dinthai/ ลพบุรี 214
ติดต่อกับอำ�เภอพัฒน�นิคมและอำ�เภอชัยบ�ด�ล
น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง สถ�นที่ท่องเที่ยวธรรมช�ติอำ�เภอท่�หลวง สืบค้นรูปภ�พจ�ก
สืบค้นรูปภ�พจ�ก :
215 ลพบุรี
: https://travel.kapook.com/view255507.html
https://th.tripadvisor.com/Tourism-g2237143-Tha_Luang
เป็นดอกเดี่ยวมีสีข�วนวลคล้�ยจำ�ปีทั่วไป
เป็นพืชเฉพ�ะถิ่นของไทยที่พบได้แค่ในประเทศไทยเท่�นั้น
ไม่มีก�รพบที่อื่นในโลก จำ�ปีสิรินธร
มีเส้นผ่�นศูนย์กล�งของลำ�ต้นที่ระดับอก 30 - 100 เซนติเมตร เปลือกลำ�ต้นหน�และแตกเป็นร่อง กิ่งมีช่องอ�ก�ศเป็นจุดหรือ ขีดนูนกระจ�ย เนื้อไม้และกิ่งเหนียว ใบรูปรี ปล�ยใบมน แผ่นใบ ด้ � นบนมีขนเล็กน้อยสีเขียวอมเหลืองแผ่นใบด้ � นล่ � งสีอ่อน กว่�และมีขน ก้�นใบย�วสองในส�มของคว�มย�วของก้�นใบ ดอกออกเดี่ยวที่ซอกใบใกล้ปล�ยยอด มีสีข�วนวลมีกลีบดอก 12 - 15 กลีบ ดอกย�ว 4.5 - 5 เซนติเมตร เมื่อเริ่มแย้มโคนกลีบ ดอกด้�นนอกมีสีเขียวอ่อน ส่งกลิ่นหอมตั้งแต่พลบค่ำ� ดอกบ�น อยู่ได้ 2 วัน เมื่อดอกใกล้โรยกลีบดอกเปลี่ยนเป็นสีเหลือง และ มีผลสีน้ำ�ต�ล เมื่อกลีบดอกโรยร่วงเหลือแต่ผล ช่อย�ว 4 - 6 เซนติเมตร มีผลย่อย 12 - 25 ผล แต่ละผลเรียงติดอยู่บนแกน กล�งผล ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่แล้วเป็นสีน้ำ�ต�ล แต่ละผลมี 1 - 6 เมล็ด ฤดูดอกบ � นอยู่ในช่วงเดือนมิถุน � ยนถึงเดือน กรกฎ�คม ผลแก่ช่วงเดือนตุล�คมถึงเดือนพฤศจิก�ยน สำ�รวจพบครั้งแรกโดย ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น ที่บ้�น ซับจำ�ป� ตำ�บลซับจำ�ป� อำ�เภอท่�หลวง สภ�พพื้นที่ที่ส�ม�รถ พบต้นจำ�ปีสิรินธรได้มีลักษณะเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำ�หรือต � มป่ � พรุ น้ำ�จืดที่มีน้ำ�ไหล จำ�ปีสิรินธรเป็นจำ�ปีเพียงชนิดเดียวในโลกที่มี ถิ่นกำ�เนิดและเจริญเติบโตในป่�พรุน้ำ�จืด ชอบสภ�พสิ่งแวดล้อม ที่ชื้นแฉะ ในช่วงฤดูฝนโคนต้นและร�กจะแช่อยู่ในน้ำ�เป็นเวล� ม�กกว่� 5 เดือนของแต่ละปี ดังนั้น ร�กของจำ�ปีสิรินธรจึงมี คว�มคุ้นเคยกับสภ�พดินชื้นแฉะ หรือดินที่ลุ่มซึ่งมีคว�มชื้นม�ก ดอกจำ�ปีสิรินธร ต้นจำ�ปีสิรินธร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.blockdit.com/posts/635f67727 สืบค้นรูปภ�พจ�ก : http://hsst.or.th/articles-flowering/ ลพบุรี 216
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอท่�หลวง ดอกจำ�ปีสิรินธร จุดเด่น :
คว�มพิเศษ คือ
ต้นไม้ขน�ดกล�งถึงใหญ่ สูง 20 - 30 เมตร
วัดถ้ำ�โบสถ์ญ�ว�ส จุดเด่น : รูปปั้นพญ�น�คก�ยสีเขียวและสีดำ�ที่่ประตูหน้�วัด ภ�ยในวัดมีถ้ำ�โบสถ์เเละถ้ำ� บ�ด�ล จุดที่น่�สนใจของวัดคือ พญ�น�คคู่ มีก�ยสีเขียว และสีดำ� เห็นได้ตั้งแต่ประตูหน้ � วัด โดยสร้ � งเก � ะเกี่ยวกับ กรอบประตูวัด และอีกจุดหนึ่งคือ บันไดพย�น�คที่ทอดย�ว ลงไปสู่ท�งเข้�ทั้ง 2 ถ้ำ� คือ ถ้ำ�โบสถ์เเละถ้ำ�บ�ด�ล ถ้ำ�บ�ด�ล มีหินงอกหินย้อย มีห้องถึง 12 ห้อง ท�งลงจะค่อนข้�งชัน ภ�ยในถ้ำ�มีพระพุทธรูปประดิษฐ�นอยู่ และมีพญ�น�ค 9 เศียร ให้กร�บไหว้เพื่อคว�มเป็นสิริมงคล เรียกกันว่�พ่อปู่อนันตน�คร�ช ใกล้ ๆ กันมีสังข�รของหลวงปู่บุญส่งที่กล�ยเป็นหิน มีน้ำ�ที่เชื่อว่� เป็นน้ำ�ศักดิ์สิทธิ์หยดม�จ�กหินภ�ยในถ้ำ� คนนิยมนำ�ม� ประพรม ร่�งก�ยเพื่อคว�มเป็นสิริมงคล ถ้ำ�โบสถ์เป็นถ้ำ�โล่งบรรย�ก�ศ เย็นสบ�ย เหม�ะกับก�รปฏิบัติภ�วน� น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง จุดเด่น : น้ำ�ตกที่มีน้ำ�ใสเป็นสีฟ้� สีเขียวมรกต มีน้ำ�ไหลแรง ตลอดทั้งปี มีพื้นที่ติดต่อทั้งในเขตอำ�เภอท่�หลวงและอำ�เภอ ชัยบ�ด�ล ตั้งอยู่ในตำ�บลท่�หลวง อำ�เภอท่�หลวง และตำ�บล ท่�ดินดำ� อำ�เภอชัยบ�ด�ล มีเนื้อที่ประม�ณ 350 ไร่ น้ำ�ตก แห่งนี้มีคว�มพิเศษคือเกิดจ�กน้ำ�ผุดจำ�นวนหล�ยจุดที่ผุดขึ้นม� จ � กลำ�ห้วยเล็ก ๆ ไหลเป็นระยะท � งประม � ณ 1 กิโลเมตร แล้วม�รวมกันที่อ่�งน้ำ� จึงเรียกว่� “วังหว้�ง” ซึ่งมีสันหินปูน ขว�งกั้นอยู่ น้ำ�ที่เอ่อล้นก็จะทิ้งตัวลงไปปะทะกับหินปูนเกิด เป็นน้ำ�ตกกว้�งกว่� 20 เมตร ลดหลั่นกันไปหล�ยชั้น และยังมี น้ำ�ไหลแรงตลอดทั้งปี ส�ม�รถเที่ยวได้ตลอดฤดูก�ลโดยเฉพ�ะ ในช่วงวันหยุดหรือเทศก � ลก็จะมีนักท่องเที่ยวจำ�นวนม � ก นอกจ�กนี้ ตลอดท�งเดินและบริเวณรอบน้ำ�ตกยังร่มรื่นไปด้วย ต้นไม้น้อยใหญ่ มีสะพ�นแขวนที่ย�วที่สุดของจังหวัดลพบุรี ด้วยคว�มย�วถึง 66 เมตร สำ�หรับใช้เป็นท�งเดินข้�มน้ำ�ตก ระหว่�งฝั่งอำ�เภอชัยบ�ด�ลกับอำ�เภอท่�หลวง น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailand.org/Attracti พญ�น�ควัดถ้ำ�โบสถ์ญ�ว�ส ซุ้มวัดถ้ำ�โบสถ์ญ�ว�ส สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.facebook.com/ วัดถ้ำ�โบสถ์ญ�ว�ส สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.facebook.com/ วัดถ้ำ�โบสถ์ญ�ว�ส 217 ลพบุรี
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอทาหลวง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ การแตงกายไทยพวน เปนภูมิปญญาทองถิ�นประเภทการแตงกาย การออกแบบสัญลักษณดวยการใชรูปลักษณะธรรมชาติ คนพวนจะทอผา ซึ่งมีเพศเปนตัวกำหนดรูปแบบของเคร�่องแตงกาย ผูหญิงนุงผาซิ�นมัดหมี่ การแตงกาย ไท-พวน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ จำปสิร�นธรเปนตนไมขนาดกลางถึงใหญ สำรวจพบครั้งแรกโดย ดร.ปยะ เฉลิมกลิ�น ดอกเปนดอกเดี่ยวมีสีขาวนวล คลายจำปทั่วไป แตมีความพ�เศษ คือเปนพ�ชเฉพาะถิ�นของไทย เปนชนิดที่พบไดแคในประเทศไทยเทานั้น ดอกจำปสิร�นธร การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ น้ำตกแหงนี้มีความพ�เศษคือเกิดจากน้ำผุดจำนวนหลายจ�ดที่ผุดข�้นมาจากลำ หวยเล็กๆ ไหลคดเคี้ยวมารวมกันที่อางน้ำที่เร�ยกวา วังหวาง วซึ่งมีสันหินปูน ขวางกั้นอยู น้ำตกวังกานเหลือง ลพบุรี 218
พระปรางคสามยอด สีน้ำตาล #a73d13 C M Y K 24 86 100 17 60% #fcf0af สีขาวคร�ม ดอกจำป สิร�นธร C M Y K 2 2 38 0 30% 10% C M Y K 31 6 65 0 5 100 100 15 10 10 สีประจำจังหวัด การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ สีรองประจำอำเภอ ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การออกแบบตราสัญลักษณ 219 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอทาหลวงมาจากลักษณะของลายผาทอ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก นํ้าตกวังกานเหลือง, ทําบุญเมืองโบราณ,
น้ำตกวังกานเหลือง ดอกจำปสิร�นธร ทำบุญเมืองโบราณ เมืองโบราณซับลังกา ลพบุรี 220
เมืองโบราณซับลังกา, ดอกจําปสิร�นธร มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�นและทําให นักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานคาและบร�การสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอทาหลวงมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตงภาย ในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยวมี
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
ความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น 221 ลพบุรี
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
ลพบุรี 222
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
223 ลพบุรี
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอดอนตูมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก เเหธงสงกรานต, แคน,หมูหลามยอ, ชาติพันธลาวครั่ง มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองนครปฐมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก องคพระปฐมเจดีย, พระรวงโรจนฤทธิ์, พระยากง, พระราชวังสนามจันทร, ยาแหล, พระประโทนเจดีย มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
นครชัยศรี l พุทธมณฑล l กำ�แพงแสน ส�มพร�น l เมืองนครปฐม l บ�งเลน l ดอนตูม
องคพระปฐมเจดีย
พระประโทนเจดีย
พระรวงโรจนฤทธิ์ พระราชวังสนามจันทร พระยากง ยาเหล
ลายเเมบท การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
เเหธงสงกรานต แคน หมูหลามยอ ชาติพันธลาวครั่ง การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ตลาดน้ำดอนหวาย ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง
การออกเเบบลายพ�้น
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอนครชัยศร�มาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบางเลนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ลายหนาหมอนของไทยทรงดํา, วัฒนธรรมไทย-จ�น, ลายดอกเปยวของไทยทรงดํา
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ลายหนาหมอนของไทยทรงดำ วัฒนธรรมไทย-จ�น ลายดอกเปยวของไทยทรงดำ
ลายเเมบท
จังหวัดนครปฐม การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ดอกชมพ�พันธุทิพย การออกเเบบลายพ�้น
ไดเเก ประเพณีอัฏฐมีบูชา, เจษฎาเทคนิค ตลาดทานา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ประเพณีอัฏฐมีบูชา เจษฎาเทคนิค มิวเซียม ตลาดทานา การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองนครปฐมมาจากลักษณะของจ ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม พระราชวังสนามจันทร, ยาแหล, พระประโทนเจดีย องคพระปฐมเจดีย พระรวงโรจนฤทธิ์ พระราชวังสนามจันทร พระยากง
คำ�ขวัญ “ส้มโอหว�น ข้�วส�รข�ว ลูกส�วง�ม ข้�วหล�มหว�นมัน สน�มจันทร์ง�มล้นพุทธมณฑลคู่ธ�นี พระปฐมเจดีย์เสียดฟ้� สวยง�มต�แม่น้ำ�ท่�จีน” “นครปฐม” เป็นอู่อ�รยธรรมสำ�คัญที่มีประวัติ คว�มเป็นม�ย�วน�นในแผ่นดินสุวรรณภูมิ จ�กหลักฐ�นท�ง ประวัติศ�สตร์กล่�วว่� เมืองนครปฐมแต่เดิมนั้นตั้งอยู่ริม ทะเล เป็นเมืองเก่�แก่ มีคว�มเจริญรุ่งเรืองม�นับตั้งแต่สมัย สุวรรณภูมิ และเป็นร�ชธ�นีสำ�คัญในสมัยทว�รวดี ในยุคนั้น นครปฐมเป็นแหล่งเผยแพร่อ�รยธรรมจ�กประเทศอินเดีย ซึ่ง รวมทั้งพุทธศ�สน� นครปฐมจึงเป็นศูนย์กล�งของคว�มเจริญ มีชนช�ติต่�งๆ อพยพเข้�ม�ตั้งถิ่นฐ�นอยู่เป็นจำ�นวนม�ก ต่อ ม�ได้เกิดคว�มแห้งแล้งขึ้นในเมืองนครปฐม เพร�ะกระแสน้ำ�ที่ ไหลผ่�นตัวเมืองเปลี่ยนเส้นท�ง ประช�ชนจึงอพยพไปตั้งหลัก แหล่งอยู่ริมน้ำ� และสร้�งเมืองใหม่ขึ้นชื่อ
หรือ
หล�ยร้อยปี จนกระทั่งพระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว ขณะที่ทรงยังผนวชได้ธุดงค์ไปพบพระปฐมเจดีย์ และทรงเห็น ว่�เป็นเจดีย์องค์ใหญ่ไม่มีที่ใดเทียบเท่� ครั้นเมื่อได้ครองร�ชย์ จึงโปรดฯ ให้ก่อเจดีย์แบบลังก�ครอบองค์เดิมไว้ โดยให้ชื่อว่� “พระปฐมเจดีย์” ทรงปฏิสังขรณ์สิ่งต่�งๆ ในบริเวณองค์พระ ปฐมเจดีย์ให้มีสภ�พดี และโปรดฯ ให้ขุดคลองเจดีย์บูช�เพื่อ ให้ก�รเสด็จม�นมัสก�รสะดวกขึ้น ต่อม � ในสมัยพระบ � ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ � เจ้ � อยู่หัว ได้เริ่มก่อสร้�งท�งรถไฟส�ยใต้ผ่�นเมืองนครปฐม ซึ่ง ขณะนั้นยังเป็นป่�รก พระองค์จึงโปรดฯ ให้ย้�ยเมืองจ�ก ตำ�บลท่�น� อำ�เภอนครชัยศรี ม�ตั้งที่บริเวณองค์พระปฐม เจดีย์เหมือนเช่นครั้งสมัยโบร�ณ ครั้นในรัชสมัยพระบ�ท สมเด็จพระมงกุฎเกล้�เจ้�อยู่หัว โปรดฯ ให้สร้�งพระร�ชวัง สน � มจันทร์เป็นที่เสด็จแปรพระร � ชฐ � นและฝึกซ้อมรบแบบ เสือป่� โดยโปรดฯ ให้ตัดถนนเพิ่มขึ้นอีกหล�ยส�ย รวมทั้ง สร้ � งสะพ � นเจริญศรัทธ � ข้ � มคลองเจดีย์บูช � เชื่อมระหว่ � ง สถ�นีรถไฟกับองค์พระปฐมเจดีย์ ตลอดจนสร้�งพระร่วง โรจนฤทธิ์ท � งด้ � นทิศเหนือขององค์พระปฐมเจดีย์และบูรณะ องค์พระปฐมเจดีย์ให้สมบูรณ์สวยง�มดังที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน และได้โปรดให้เปลี่ยนชื่อจ�กเมือง “นครไชยศรี” เป็น “นครปฐม” (ประวัติคว�มเป็นม�ของจังหวัดนครปฐม สืบค้น จ�ก https://www.nakhonpathom.go.th/content/history ) ที่ตั้ง จังหวัดนครปฐมนับเป็นจังหวัดหนึ่งในภ�คกล�งด้�น ตะวันตก ตั้งอยู่บริเวณลุ่มแม่น้ำ�ท่�จีน ซึ่งเป็นพื้นที่บริเวณ ที่ร�บลุ่มภ�คกล�ง มีพื้นที่ 2,168.327 ต�ร�งกิโลเมตร หรือ 1,355,204 ไร่ เท่�กับร้อยละ 0.42 ของประเทศ และมีพื้นที่เป็น อันดับที่ 62 ของประเทศ อยู่ห่�งจ�กกรุงเทพมห�นครไปต�ม เส้นท�งถนนเพชรเกษม 56 กิโลเมตร หรือต�มเส้นท�งถนน บรมร�ชชนนี (ถนนปิ่นเกล้� – นครชัยศรี) 51 กิโลเมตร และ ต�มเส้นท�งรถไฟ 62 กิโลเมตร โดยมีอ�ณ�เขตติดต่อดังนี้ อ�ณ�เขต ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอสองพี่น้อง จังหวัด สุพรรณบุรี ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอกระทุ่มแบน อำ�เภอบ้�นแพ้ว จังหวัดสมุทรส�คร และอำ�เภอบ�งแพ จังหวัดร�ชบุรี ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอไทรน้อย อำ�เภอ บ�งใหญ่ อำ�เภอบ�งกรวย จังหวัดนนทบุรี และเขตทวีวัฒน� เขตหนองแขม กรุงเทพมห�นคร อำ�เภอบ�งไทร จังหวัด พระนครศรีอยุธย� ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นโป่ง อำ�เภอ โพธ�ร�ม จังหวัดร�ชบุรี และอำ�เภอท่�มะก� อำ�เภอพนมทวน จังหวัดก�ญจนบุรีเขตก�รปกครอง จังหวัดนครปฐมแบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 7 อำ�เภอ 106 ตำ�บล 930หมู่บ้�น สำ�หรับก�รบริห�รร�ชก�ร ส่วนท้องถิ่น ประกอบด้วย องค์ก�รบริห�รส่วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบ�ลนคร 1 แห่ง เทศบ�ลเมือง 5 แห่ง เทศบ�ลตำ�บล 20 แห่ง และองค์ก�รบริห�รส่วนตำ�บล 90 แห่ง นครปฐม 228
“เมืองนครไชยศรี”
“ศรีวิชัย” นครปฐมจึงกล�ยเป็นเมืองร้�งม�เป็นเวล�
www.nakhonpathom.go.th/content/information)
สภ�พภูมิประเทศ สภ � พภูมิประเทศของจังหวัดนครปฐมโดยทั่วไปมี ลักษณะเป็นที่ร�บถึงค่อนข้�งร�บเรียบ ไม่มีภูเข�และป่�ไม้ ระดับคว�มแตกต่�งของคว�มสูงของพื้นที่อยู่ระหว่�ง 2–10 เมตร เหนือระดับน้ำ�ทะเลป�นกล�ง สภ�พพื้นที่โดยทั่วไปล�ด จ�กทิศเหนือสู่ทิศใต้ และตะวันตกสู่ตะวันออกมีแม่น้ำ�ท่�จีน ไหลผ่�นจ�กทิศเหนือลงสู่ทิศใต้ พื้นที่ท�งตอนเหนือและท�ง ตะวันออกเฉียงเหนือส่วนใหญ่เป็นที่ดอน ส่วนพื้นที่ท�งตอน กล�งของจังหวัดเป็นที่ร�บลุ่ม มีที่ดอนกระจ�ยเป็นแห่งๆ และ มีแหล่งน้ำ�กระจ�ย สำ�หรับพื้นที่ด้�นตะวันออกและด้�นใต้เป็น ที่ร�บลุ่มริมฝั่งแม่น้ำ�ท่�จีน มีคลองธรรมช�ติและคลองซอยที่ ขุดขึ้นเพื่อก�รเกษตรและคมน�คมอยู่ม�ก พื้นที่สูงจ�กระดับ น้ำ�ทะเล 2–4 เมตร (ข้อมูลทั่วไปจังหวัด สืบค้นจ�ก https://
แหล่งท่องเที่ยวที่น่�สนใจของจังหวัดนครปฐม วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร วัดไร่ขิง วัดศรีษะ ทอง ตล�ดน้ำ�ดอนหว�ย ตล�ดท่�น� ตล�ดน้ำ�วัดลำ�พญ�น� บัว คลองมห�สวัสดิ์ พระร�ชวังสน�มจันทร์ พิพิธภัณฑ์ ศิลปะนกฮูก พิพิธภัณฑ์ภ�พยนตร์ พิพิธภัณฑ์หุ่นขี้ผึ้งไทย ซุปเปอร์ม�ร์เก็ตกล้วยไม้แอร์ออคิด สวนศิลป์มีเซียมยิบอิน ซอย อุทย�นแมลงเฉลิมพระเกียรติ เจษฎ�เทคนิคมิวเซียม พุทธมณฑล ล�นแสดงช้�งและฟ�ร์มจระเข้ส�มพร�น วู้ด แลนด์เมืองไม้ หมู่บ้�นไทยโซ่ง ล่องเรือเที่ยวคลองมห�สวัสดิ์ วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://npt.onab.go.th วัดไร่ขิง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thai.tourismthailandrg ตล�ดน้ำ�ดอนหว�ย สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.edtguide.com อุทย�นแมลงเฉลิมพระเกียรติ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : http://www.igettrip.com/th 229 นครปฐม
ก�รออกแบบชุดตัวอักษรจังหวัดนครปฐม ก�รพบว่�มีอ�ณ�จักรทว�รวดีนั้น เกิดขึ้นเมื่อพบ เหรียญเงิน 2 เหรียญที่จังหวัดนครปฐม มีอักษรจ�รึกเป็น ภ�ษ�สันสกฤตไว้ว่� “ศรีทว�ร�วดีศวรปุณยะ” แปลคว�มไว้ว่� “บุญกุศลของพระร�ช�แห่งศรีทว�ร�วดี” จึงมีก�รค้นคว้�กัน ต่อ และจ�กก�รศึกษ�ภ�พถ่�ยท�งอ�ก�ศพบเมืองโบร�ณที่มี อ�รยธรรมเดียวกันถึง 36 เมืองจึงมีก�รสำ�รวจขุดค้น นอกจ�ก จะพบโบร � ณสถ � นและโบร � ณวัตถุที่เป็นสถ � ปัตยกรรมและ ศิลปกรรมที่แสดงถึงคว � มเจริญก้ � วหน้ � ในยุคทว � รวดีแล้ว ยังพบเทคโนโลยีก�รจัดระบบชลประท�น มีก�รขุดคลอง บังคับน้ำ� ทำ�นบ สระกักเก็บน้ำ� ตลอดจนคันดินที่สันนิษฐ�น ว่�เป็นถนน มีอยู่ในรูปแบบเดียวกันกระจ�ยอยู่ทุกภ�คของ ประเทศไทย ส่วนที่นครปฐม ซึ่งเป็นศูนย์กล�งของอ�ณ�จักร ทว�รวดี นอกจ�กเจดีย์จุลประโทน ซึ่งเป็นจุดศูนย์กล�งของ อ�ณ�จักรทว�รวดี มีรูปปูนปั้นยุคทว�รวดีเป็นรูปเรือสำ�เภ� และคนอินเดีย แสดงว่�เป็นเมืองท่�ที่สำ�คัญ ซึ่งภ�พนี้ปัจจุบัน เก็บรักษ�ไว้ที่พิพิธภัณฑ์สถ�นแห่งช�ติ พระปฐมเจดีย์ สิ่ง ที่โดดเด่นของเมืองนี้ก็คือพระปฐมเจดีย์ พระบ�ทสมเด็จ พระจอมเกล้ � เจ้ � อยู่หัวทรงพบพระเจดีย์นี้ถูกทิ้งรกร้ � งอยู่ใน ป่�ขณะที่พระองค์จ�ริกธุดงค์ ทรงเชื่อว่�เป็นเจดีย์แรกที่สร้�ง ขึ้นในสมัยทว�รวดี เมื่อขึ้นครองร�ชย์จึงทรงบูรณะสร้�งเจดีย์ ใหม่ให้ใหญ่ขึ้นอีก ครอบเจดีย์เก่�ไว้ พระร�ชท�นน�มว่� “พระปฐมเจดีย์” เป็นที่ดึงดูดศรัทธ�ของพุทธศ�สนิกชนไป นมัสก�รบูช� จนทำ�ให้ป่�รกตรงนั้นกล�ยเป็นจังหวัดนครปฐม ในปัจจุบัน (โรม บุนน�ค :ทว�รวดี อ�ณ�จักรที่ส�บสูญ! คว�ม รุ่งเรืองที่ม�พร้อมพระพุทธศ�สน� วันนี้ยังมีชีวิตให้ท่องเที่ยว ชม!! สืบค้นจ�ก https://mgronline.com/onlinesection/ detail/9650000097031) ในก�รออกแบบชุดตัวอักษร ได้อ�ศัยลักษณะของตัว อักษรปัลลวะร�วพุทธศตวรรษที่ 12 ที่พบในจ�รึกจ�กโบร�ณ สถ�นวัดพระง�ม สร้�งขึ้นในสมัยทว�รวดี มีลักษณะเส้นมน ห�งย�ว หัวตัวอักษรที่เชื่อมตัวกับสระรูปร่�งคล้�ยลูกโป่ง ทว�รวดี สุโขทัย Z T - SuKhoTai ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ น บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ ฯ ๅ ๆ กะ กา กำา กิ กี กึ กื กุ กู เก แก โก ใก ไก ก่ ก้ ก๊ ก๋ ก์ กั ก็ ๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 PROVINCE PRIMARY FONTS PROVINCE FORMAL FONTS นครปฐม 230
: https://twitter.com/dejdanaisupa
สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.govivigo.com
C : 17
M : 61
Y : 100
K : 3
PRIMARY COLOR 65%
: https://www.museumthailand.com
M : 61 K : 3
สีประจำ�จังหวัดนครปฐม สีส้มอิฐจ�กองค์พระปฐมเจดีย์ วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร เป็นพระอ�ร�ม หลวงชั้นเอก ชนิดร�ชวรมห�วิห�ร มีจุดเด่นที่สำ�คัญคือ องค์ พระปฐมเจดีย์ หรือ พระธมเจดีย์ ซึ่งเป็นเจดีย์ที่ใหญ่และ สูงที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย เป็นปูชนียสถ�นอันสำ�คัญ ของประเทศไทย มีประวัติคว�มเป็นม�ย�วน�น เชื่อว่�เป็นที่ ประดิษฐ�นพระบรมส�รีริกธ�ตุขององค์พระโคตมพุทธเจ้� องค์พระปฐมเจดีย์ปัจจุบันนี้ เป็นพระเจดีย์ทรงลังก� แบบ สุโขทัย รูประฆังคว่ำ� ป�กผ�ยมหึม� โครงสร้�งเป็นไม้ซุง รัด ด้วยโซ่เส้นมหึม� ก่ออิฐ ถือปูน ประดับด้วยกระเบื้องปูทับ ประกอบด้วยวิห�ร 4 ทิศ กำ�แพงแก้ว 2 ชั้น สร้�งขึ้นในสมัย พระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว ซึ่งสร้�งครอบเจดีย์ เดิมถึงสององค์
ยุคพระเจ้�อโศกมห�ร�ช และเจดีย์ทรงขอมโบร�ณ
ได้แก่ เจดีย์ทรงสถูปส�ญจีต�มแบบอินเดีย
สีส้มอิฐ จ�ก องค์พระปฐมเจดีย์
: 17 Y : 100
C
จ�รึกวัดพระง�ม นครปฐม พศว.12
วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร
วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นรูปภ�พจ�ก
231 นครปฐม
สืบค้นรูปภ�พจ�ก
ร�ยละเอียดเกี่ยวกับพระปฐมเจดีย์
สูงจ�กพื้นดินถึงยอดมงกุฏ
120.45 เมตร
ฐ�นโดยรอบวัด 235.50 เมตร
เส้นผ่�ศูนย์กล�งวัดโดยรอบ 56.64 เมตร
จ�กป�กระฆังถึงสี่เหลี่ยมสูง 18.30 เมตร
สี่เหลี่ยมด้�นละ 28.10 เมตร
ปล้องไฉนทั้งหมดมี 27 ปล้อง
เส�วิห�รมี 16 ต้น
พระระเบียงคตโดยรอบ 562 เมตร
กำ�แพงแก้วชั้นในโดยรอบ 912 เมตร ซุ้มระฆังบนล�นองค์พระปฐมเจดีย์ 24 ซุ้ม ด้วยกัน (วัดพระปฐมเจดีย์ ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นจ�ก https://npt.onab.go.th/th/content/category/detail/ id/110/iid/646 ) กรอบตร�สัญลักษณ์จังหวัดนครปฐม พระปฐมเจดีย์ จุดเด่น : เป็นเจดีย์ทรงลังก�แบบสุโขทัย มีคว�มสูง 120 เมตร องค์พระปฐมเจดีย์ สร้�งในสมัยพระเจ้�อโศก มห�ร�ชซึ่งได้ส่งสมณฑูตม�ประก�ศพระพุทธศ�สน� นัก ปร�ชญ์ท�งโบร�ณคดีมีคว�มเห็นตรงกันว่� พระโสณะ เถระ และพระอุตระ ซึ่งเป็นสมณฑูตได้เดินท�งม�ตั้งหลัก ฐ � นก � รประก � ศพุทธศ � สน � ที่นครปฐมเป็นครั้งแรกในร � ว พุทธศตวรรษที่ 3 แต่เดิมสร้�งเป็นพระสถูปโบร�ณทรงบ�ตร คว่ำ�มีลักษณะคล้�ยสถูปที่ส�ญจีในอินเดีย และต่อม�ได้ เปลี่ยนแปลงรูปแบบปฏิสังขรเป็นทรงลังก � แบบสุโขทัยใน สมัยรัชก�ลที่ 4 นักโบร�ณคดีรวบรวมหลักฐ�นและวิเคร�ะห์ ไว้แน่ชัดแล้วว่� พระปฐมเจดีย์นี้เป็นเจดีย์แห่งแรกของ ประเทศไทย สร้�งขึ้นเพื่อประก�ศคว�มยิ่งใหญ่ของพระพุทธ ศ�สน� และคว�มมีอำ�น�จว�สน�ของผู้สร้�ง แต่ก็ไม่ปร�กฏ หลักฐ�นว่�ใครเป็นผู้สร้�ง วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://paikondieow.com นครปฐม 232
go.th/th/content/category/detail/id/110/iid/646
ในเรื่องนี้นักประวัติศ � สตร์และนักโบร � ณคดีบ � ง ท่�นได้ระบุว่� พระปฐมเจดีย์ไม่ได้เป็นเจดีย์ที่เก่�ที่สุดของ สุวรรณภูมิ แต่เป็น พระมห�ธ�ตุหลวง ในยุคทว�รวดีม�กกว่� เนื่องด้วยเหตุผลประกอบหล�ยประก�ร โดยเฉพ�ะก�รค้นพบ เจดีย์ที่มีอ � ยุเก่ � แก่กว่ � พระธมเจดีย์และหลักฐ � นล � ยลักษณ์ อักษร ที่ระบุว่� “ พระเจดีย์องค์นี้ เดิม ขอมเรียก พระธม ซึ่ง ไม่ว่�จะเป็นช�วขอมจริงๆ หรือช�วลวรัฐ ซึ่งสมัยนั้นเร�ก็เรียก ว่�ขอม เช่น ขอมสบ�ดโขลญลำ�พง คำ�ว่� ธม สำ�หรับ ช�ว ขอม นั้น แปลว่� ใหญ่ ตรงกับคำ�เมืองว่� หลวง ซึ่งเร�ก็เรียก พระนครธม ว่� พระนครหลวง ด้วยเหตุผลเดียวกัน (วัดพระ ปฐมเจดีย์ ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นจ�ก https://npt.onab.
) องค์พระเจดีย์องค์เดิม ยอดปร�งค์สูง 42 ว� เมื่อ พระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้�เจ้�อยู่หัวทรงล�ผนวช ได้ทรง เสวยร�ชสมบัติในร�ว พ.ศ.2396 ทรงโปรดให้ก่อสร้�งพระ เจดีย์ใหญ่หุ้ม องค์เดิมไว้ให้สูง 120 เมตร พร้อมสร้�งวิห�ร ทิศและคต พระระเบียงโดยรอบ ง�นไม่ทันแล้วเสร็จพระองค์ก็ เสด็จสวรรคต ต่อม�ในสมัยรัชก�ลที่ 5 พระบ�ทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว ทรงโปรดให้ปฏิสังขรองค์พระปฐมเจดีย์ สร้�งหอระฆังและประดับกระเบื้องจนสำ�เร็จ ต่อม�ในสมัย รัชก�ลที่ 6 พระบ�ทสมเด็จพระมงกุฏเกล้�เจ้�อยู่หัว ทรงให้ ปฏิสังขรพระวิห�รหลวงเขียนภ�พพระเจดีย์องค์เดิมและภ�พ ต่�งๆ ไว้ที่ผนังด้�นใน ทรงโปรดให้รื้อมุขวิห�รด้�นทิศเหนือ และสร้�งใหม่เพื่อประดิษฐ�น พระร่วงโรจนฤทธิ์ สะพ�นเจริญศรัทธ� ภ�พเก่�จ�กหอจดหม�ยเหตุแห่งช�ติ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.silpa-mag.com ภ�พซ้อนทับเจดีย์องค์เดิมและเจดีย์องค์ใหม่ องค์พระปฐมเจดีย์มุมข้�ง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.ejan.co/general-news สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.bangkokbiznews.com 233 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองนครปฐมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ไดเเก
องคพระปฐมเจดีย,
พระรวงโรจนฤทธิ์, พระยากง, พระราชวังสนามจันทร, ยาแหล, พระประโทนเจดีย มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
พระรวงโรจนฤทธิ์
พระราชวังสนามจันทร พระยากง ยาเหล
องคพระปฐมเจดีย พระประโทนเจดีย
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองนครปฐมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก องคพระปฐมเจดีย, พระรวงโรจนฤทธิ์, พระยากง, พระราชวังสนามจันทร, ยาแหล, พระประโทนเจดีย มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอเมืองนครปฐม
พระรวงโรจนฤทธิ์
พระราชวังสนามจันทร พระยากง ยาเหล
องคพระปฐมเจดีย พระประโทนเจดีย
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
อำ�เภอเมืองนครปฐมมีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียง ดังนี้
• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอกำ�แพงแสนและอำ�เภอดอนตูม
นครปฐมเป็นพื้นที่อู่อ � รยธรรมสำ�คัญที่มีประวัติคว � มเป็นม � ย � วน � นในแผ่นดินสุวรรณภูมิ จ�กหลักฐ�นท�งประวัติศ�สตร์กล่�วว่� เมืองนครปฐมแต่เดิมนั้นตั้งอยู่ริมทะเล เป็นเมืองเก่�แก่ มีคว�ม เจริญรุ่งเรืองม�นับตั้งแต่สมัยสุวรรณภูมิ และเป็นร�ชธ�นีสำ�คัญในสมัยทว�รวดี ในยุคนั้นนครปฐมเป็น แหล่งเผยแพร่อ�รยธรรมจ�กประเทศอินเดีย
มี ชนช�ติต่�งๆ อพยพเข้�ม�ตั้งถิ่นฐ�นอยู่เป็นจำ�นวนม�ก ต่อม�ได้เกิดคว�มแห้งแล้งขึ้นในเมืองนครปฐม เพร�ะกระแสน้ำ�ที่ไหลผ่�นตัวเมืองเปลี่ยนเส้น ท�ง ประช�ชนจึงอพยพไปตั้งหลักแหล่งอยู่ริมน้ำ� และสร้�งเมืองใหม่ขึ้นชื่อ “เมืองนครไชยศรี” หรือ “ศรี วิชัย” นครปฐมจึงกล�ยเป็นเมืองร้�งม�เป็นเวล�หล�ยร้อยปี จนกระทั่งพระบ�ทสมเด็จพระจอมเกล้� เจ้�อยู่หัว ขณะที่ทรงยังผนวชได้ธุดงค์ไปพบพระปฐมเจดีย์ และทรงเห็นว่�เป็นเจดีย์องค์ใหญ่ไม่มีที่ใด เทียบเท่� ครั้นเมื่อได้ครองร�ชย์ จึงโปรดฯ ให้ก่อเจดีย์แบบลังก�ครอบองค์เดิมไว้ โดยให้ชื่อว่� “พระ ปฐมเจดีย์” ทรงปฏิสังขรณ์สิ่งต่�งๆ ในบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ให้มีสภ�พดี และโปรดฯ ให้ขุดคลอง เจดีย์บูช�เพื่อให้ก�รเสด็จม�นมัสก�รสะดวกขึ้น ต่อม�ในสมัยพระบ�ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว ได้เริ่มก่อสร้�งท�งรถไฟส�ยใต้ผ่�นเมือง นครปฐม ซึ่งขณะนั้นยังเป็นป่�รก พระองค์จึงโปรดฯ ให้ย้�ยเมืองจ�กตำ�บลท่�น� อำ�เภอเมือง นครไชยศรี ม�ตั้งที่องค์พระปฐมเจดีย์เหมือนเช่นครั้งสมัยโบร�ณ และเปลี่ยนแปลงชื่ออำ�เภอพระปฐม เจดีย์ ให้เป็น อำ�เภอเมืองนครปฐม
ซึ่งรวมทั้งพุทธศ�สน� จึงเป็นศูนย์กล�งของคว�มเจริญ
เนื่องจ�กเป็นเมืองศูนย์กล�งของจังหวัดนครปฐม
และลดฐ�นะ อำ�เภอเมืองนครไชยศรี ลงเป็นอำ�เภอนครไชยศรี จนปัจจุบัน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอนครชัยศรี • ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอส�มพร�น และอำ�เภอบ�งแพ (จังหวัดร�ชบุรี) • ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอโพธ�ร�มและอำ�เภอบ้�นโป่ง (จังหวัดร�ชบุรี) อำาเภอเมืองนครปฐม วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://paikondieow.com ที่ว่�ก�รอำ�เภอเมืองนครปฐม สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thi.worldorgs.com นครปฐม 236
วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://paikondieow.com สถ�นนีรถไฟนครปฐม สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.trip.com วัดพระปฐมเจดีย์ร�ชวรมห�วิห�ร สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.checkinchill.com 237 นครปฐม
และ ได้ทรงพระร�ชนิพนธ์คำ�ไว้อ�ลัยจ�รึกไว้บนแผ่นทองแดงรมดำ�
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอเมืองนครปฐม พระร�ชวังสน�มจันทร์ จุดเด่น : พระตำ�หนักช�ลีมงคลอ�สน์ อ�ค�รลักษณะคล้�ย กับปร�ส�ท ซึ่งเป็นก�รผสมระหว่�งศิลปะเรอแนซ็องส์ของ ประเทศฝรั่งเศส กับอ�ค�รแบบฮ�ล์ฟ ทิมเบอร์ของประเทศ อังกฤษ มีอนุส�วรีย์ย่�เหล สุนัขทรงเลี้ยงอยู่ด้�นหน้�อ�ค�ร พระร�ชวังสน�มจันทร์ อยู่ห่�งจ�กองค์พระปฐม เจดีย์ไปท�งทิศตะวันตกประม�ณ 1 กิโลเมตร ตั้งอยู่ในอ�ณ� บริเวณซึ่งเดิมเรียกว่� “หมู่บ้�นเนินปร�ส�ท” ทั้งนี้ หลักฐ�นที่ ปร�กฏได้แก่ร่องรอยของเนินปร�ส�ท พระร�ชวังโบร�ณ และ โบสถ์พร�หมณ์ ซึ่งด้�นหน้�มีสระน้ำ� เรียกกันม�แต่เดิมว่� “สระน้ำ�จันทร์” (ปัจจุบันช�วบ้�นเรียกว่� “สระบัว”) พระบ�ทสมเด็จพระมงกุฎเกล้�เจ้�อยู่หัว ขณะดำ�รง พระร�ชอิสริยยศ เป็นสมเด็จพระบรมโอรส�ธิร�ช สย�ม มกุฎร�ชกุม�ร ทรงพระกรุณ�โปรดเกล้�ฯให้พระย�วิศุกรรม ศิลปประสิทธิ์ (น้อย ศิลปี) เป็นผู้ออกแบบและดำ�เนินก�ร ก่อสร้�งพระร�ชวังแห่งนี้ในปีพ.ศ.
“พระร�ชวังสน�มจันทร์” จัดเป็น พระร�ชวังเก่�ที่ยังดูงดง�ม ร่วมสมัย ด้วยสถ�ปัตยกรรมผสม ผส�น อ�ค�รแต่ละหลังเด่นสง่� มีหล�ยรูปแบบ ทั้งทรงไทย ไทยประยุกต์ และสถ�ปัตยกรรมสไตล์ยุโรป อ�ค�รที่โดดเด่น คือ พระตำ�หนักช�ลีมงคลอ�สน์ อ�ค�รสีไข่ไก่หลังค�สีส้ม แดง มีจุดเด่นที่สถ�ปัตยกรรมมีลักษณะคล้�ยกับปร�ส�ท ซึ่ง เป็นก � รผสมระหว่ � งศิลปะเรอแนซ็องส์ของประเทศฝรั่งเศส กับอ�ค�รแบบฮ�ล์ฟ ทิมเบอร์ของประเทศอังกฤษ แต่ ดัดแปลงให้เหม�ะสมกับสภ�พอ�ก�ศในประเทศไทย ด้�น หน้�อ�ค�รมีอนุส�วรีย์ย่�เหล สุนัขทรงเลี้ยงของรัชก�ลที่ 6 ที่ได้หนีเล็ดลอดออกไปเที่ยวนอกพระร � ชฐ � นและมีผู้ยิงด้วย ปืนลูกกรดต�ย ก�รสูญเสียสุนัขที่โปรดปร�นทำ�ให้ รัชก�ลที่ 6 ทรงเศร้�สลดพระร�ชหฤทัย จึงทรงพระกรุณ�โปรดเกล้�ฯ ให้สร้�งอนุส�วรีย์ย่�เหล่
ณ ฐ�นที่ตั้ง คว
มพิเศษของของก
รจัดแผนผังภูมิสถ � ปัตย์ให้ พระที่นั่งพิม�นปฐม ณ ห้องพระเจ้� ส�ม�รถมองเห็นองค์ พระปฐมเจดีย์และเทว�ลัยคเณศร์ อยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกัน แสดงให้เห็นพระอัจฉริยภ � พของพระบ � ทสมเด็จพระมงกุฏ เกล้�เจ้�อยู่หัว ถือเป็นจุด UNSEEN ของจังหวัดนครปฐม พระร�ชวังสน�มจันทร์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.wikipedia.org สระน้ำ�จันทร์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.matichon.co.th นครปฐม 238
2450 และพระร�ชท�น น�มพระร�ชวังแห่งนี้ว่�
หล่อด้วยโลหะทองแดงรมดำ�
�
�
เจ้�ฟ้�กรมพระย�นริศร�นุวัติวงศ์
รวมทั้งมเหสีซึ่งเป็นแม่ แท้ๆของพญ�พ�น แต่มีเหตุดลใจให้รู้ว่�เป็นพระม�รด�
ตำ�น�นพระย�กงพระย�พ�น จุดเด่น : รูปปั้นพญ�กงยืนยกมือขว�ชี้ไปข้�งหน้� และรูปปั้น ย�ยหอม มีเป็ดเป็นส่วนประกอบต�มตำ�น�นว่�ย�ยหอมมี อ�ชีพเลี้ยงเป็ด ตำ�น � นพญ � กงพญ � พ � นเป็นเรื่องเล่ � ของจังหวัด นครปฐม พญ�กง กษัตริย์แห่งเมืองศรีวิชัย มีพระโอรสองค์ หนึ่งชื่อ พญ�พ�น โหรได้ผูกดวงทำ�น�ยพระกุม�รว่�เป็นผู้มี บุญญ�ธิก�รม�ก จะได้เป็นกษัตริย์ต่อไปในภ�ยภ�คหน้� แต่ จะมีเหตุให้ทำ�ปิตุฆ�ต พญ�กงจึงสั่งให้นำ�พระกุม�รไปฆ่�เสีย มห�ดเล็กนำ�พระกุม�รไปถึงป่�ไผ่
จึงเอ�ไปว�ง ทิ้งไว้ ต่อม�ย�ยหอมก็ได้เลี้ยงดูพระกุม�รจนเติบโตเป็นหนุ่ม วันหนึ่งพระกุม�รเดินท�งท่องเที่ยวไปจนถึงเมืองสุโขทัย พบ ช้�งเชือกหนึ่งตกมันอ�ละว�ด ด้วยบุญญ�บ�รมีที่มีม�แต่ กำ�เนิด พระกุม�รจึงทำ�ให้ช้�งตกมันนั้นกลับเชื่องได้ คว�ม ทร�บถึงพระเจ้�กรุงสุโขทัย จึงทรงชุบเลี้ยงพระกุม�รเป็น ร�ชบุตรบุญธรรม และวันหนึ่งก็ทรงมอบหม�ยให้พญ�พ�น นำ�กองทัพไปตีเมืองศรีวิชัย พญ�กงออกม�รับศึก จึงถูกพญ� พ�นฆ่�ต�ยโดยไม่รู้ว่�เป็นพ่อแท้ๆของตัวเอง ต�มธรรมเนียม ของผู้ชนะ เมื่อพญ�พ�นเข้�ยึดเมืองศรีวิชัย ทรัพย์สมบัติของ พญ�กงก็ตกเป็นของพญ�พ�นทั้งหมด
เมื่อ รู้คว�มจริงทั้งหมด พญ�พ�นโกรธที่ย�ยหอมปกปิดเรื่องนี้ จนตนต้องทำ�บ�ปถึงปิตุฆ�ต จึงสั่งให้จับย�ยหอมไปฆ่�เสีย บ�งตำ�น�นก็เรียก “พญ�พ�น” ว่� “พญ�พ�ล” ที่ไม่รู้จักบุญ คุณของคนที่เลี้ยงดูม� แต่ทุกเรื่องก็ลงท้�ยเหมือนกันว่� พระ กุม�รสำ�นึกบ�ปที่ได้ฆ่�ผู้มีพระคุณไปถึง 2 คน จึงได้สร้�งพระ เจดีย์สูงเท่�นกเข�เหินเป็นก�รไถ่บ�ปให้เบ�ลง ต�มคำ�แนะนำ� ของสมณะชีพร�หมณ์ องค์หนึ่งคือพระปฐมเจดีย์ ไถ่บ�ปที่ได้ ฆ่�ผู้ให้กำ�เนิด และอีกองค์หนึ่งคือพระประโทน เพื่อไถ่บ�ปที่ ได้ฆ่�ย�ยหอมผู้เลี้ยงดูม� (ที่ม� : โรม บุนน�ค 18 ธ.ค. 2560 สืบค้นจ�ก https://mgronline.com/onlinesection/detail/9600000126940 ) พระร่วงโรจนฤทธิ์ จุดเด่น : เป็นพระพุทธรูปป�งห้�มญ�ติ ศิลปะสุโขทัย สูง 12 ศอก 4 นิ้ว ประทับยืนบนฐ�นโลหะทองเหลืองล�ยบัวคว่ำ�บัว หง�ย พระบ�ทไม่เสมอกัน ห้อยพระหัตถ์ซ้�ยลงข้�งพระวรก�ย แบฝ่�พระหัตถ์ขว�ยกตั้งขึ้น ยื่นไปข้�งหน้� มีพระอุทรพลุ้ย เป็นพระพุทธรูปศิลปะแบบสุโขทัย ประทับยืนบน ฐ�นหล่อบัวคว่ำ�บัวหง�ย วงพระพักตร์ย�ว พระหนุเสี้ยม นิ้ว พระหัตถ์และพระบ�ทไม่เสมอกัน ห้อยพระหัตถ์ซ้�ยลงข้�งพระ วรก�ย พระหัตถ์ขว�ตั้งขึ้นยื่นออกไปข้�งหน้�ระดับพระอุระใน ลักษณะกิริย�ห้�มเรียกกันว่� “ป�งห้�มญ�ติ” ห่มจีวรบ�งคลุม แนบติดพระวรก�ย คว�มสูงจ�กยอดพระบ�ทถึงพระเกตุร�ว 12 ศอก 4 นิ้ว ทำ�ด้วยทองเหลืองหนัก 100 ห�บ ประดิษฐ�นอยู่ ที่บริเวณโถงด้ � นหน้ � ของวิห � รด้ � นทิศเหนือขององค์พระปฐม เจดีย์ บริเวณใต้ฐ�นพระบรรจุพระร�ชสรีร�งค�รในรัชก�ลที่ 6 ไว้ ชื่อเต็มคือ พระร่วงโรจนฤทธิ์ ศรีอินทร�ทิตย์ ธรรโมภ�ส มห�วชิร�วุธ ร�ชปูชนียบพิตร คนทั่วไปเรียกว่� หลวงพ่อพระร่วง หรือ พระร่วงโรจนฤทธิ์ เมื่อสมัยพระบ�ทสมเด็จพระมงกุฏเกล้� เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ 6 ดำ�รงพระยศเป็นสมเด็จพระยุพร�ช ได้ เสด็จตรวจค้นโบร�ณสถ�นในมณฑลฝ่�ยเหนือ เมื่อ พ.ศ. 2452 พบพระพุทธรูปชำ�รุดองค์หนึ่งจมในพื้น วิห�รวัดโบร�ณในเมือง ศรีสัชน�ลัย โปรดให้ขุดขึ้น พบพระเศียร พระหัตถ์ และพระบ�ท ที่ยังดีไม่ชำ�รุดมีลักษณะงดง�มต้องต�มพระร�ชหฤทัย จึงโปรด ให้เชิญลงม�กรุงเทพมห�นคร ครั้งเสด็จเถลิงถวัลยร�ชสมบัติ จึงโปรดให้สมเด็จฯ
ตั้งก�รพระร�ชพิธี เททองที่วัดพระเชตุพนฯ เมื่อ พ.ศ.2456 ครั้นแล้วเสร็จ อัญเชิญ ประดิษฐ�นไว้ที่ซุ้มวิห�รทิศเมื่อวันที่ 2 พฤศจิก�ยน พ.ศ. 2458 สระน้ำ�จันทร์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://amuletacademy.com 239 นครปฐม
ก็ไม่กล้�ฆ่�
ทำ�รูปหุ่น ขี้ผึ้งปฏิสังขรณ์ปั้นให้เสร็จบริบูรณ์เต็มองค์
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอเมืองนครปฐม การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนพระพ�ทธรูปสมัยสุโขทัยสูงประมาณ 12 ศอก 4 นิ�ว ยืนบนฐานโลหะ ทองเหลืองมีลายดอกบัวหงาย และมีฝามือตั้งตรงในทาหาม เร�ยกกันวา "ปางหามญาติ" พระรวงโรจนฤทธิ์ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เร�่องเลาของจังหวัดนครปฐม ซึ่งมีจ�ดเดนพระเจดียสูงเทานกเขาเหิน คือ รูปปนพญากงยืนยกมือขวาชี้ไปขางหนา รูปปนยายหอม ที่สรางข�้นโดย พญาพาน เพ�่อเปนการไถบาปใหเบาลง ตำนานพระยากง พระยาพาน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ จ�ดเดนสถาปตยกรรมมีลักษณะคลายกับปราสาท ซึ่งเปนการผสมระหวาง ศิลปะเรอแนซ็องสของประเทศฝรั่งเศส กับอาคารแบบฮาลฟ ทิมเบอรของ ประเทศอังกฤษ พระราชวังสนามจันทร การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ อนุสาวร�ยยาเหล สุนัขทรงเลี้ยงของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว อยูดานหนาอาคาร อยูในเขตของหมูบานเนินปราสาท และมีสระน้ำจันทรที่ เร�ยกวา "สระบัว" อนุสาวร�ยยาเหล นครปฐม 240
องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% 20 15 50 100 100 5 5 #FCE47F สีเหลืองทอง พระพ�ทธรูป C M Y K 2 7 61 0 30% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ C M Y K 29 87 100 31 10% สีรองประจำอำเภอ 241 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอเมืองนครปฐมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ไดเเก
องคพระปฐมเจดีย,
พระรวงโรจนฤทธิ์, พระยากง, พระราชวังสนามจันทร, ยาแหล, พระประโทนเจดีย
องคพระปฐมเจดีย พระประโทนเจดีย พระรวงโรจนฤทธิ์ พระราชวังสนามจันทร พระยากง ยาเหล นครปฐม 242
มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การสปา
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ ธุรกิจสปา โดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน
เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน การออกแบบธุรกิจสปา สามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสรางเดิม ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงภายในรวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงและ เบาะผาตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
อัตลักษณอําเภอเมืองนครปฐมมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อ ของตกแตงภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแก นักทองเที่ยวมีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
243 นครปฐม
เร�อนนวด OIL
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การสปา นครปฐม 244
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�กะปหวาน 245 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น
ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอกําแพงแสนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง
บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ดอกชมพ�พันธุทิพย, หลวงปูหลิิวข�่เตา, เมืองเกากําแพงแสน,
หลวงพอแพว, โรงเร�ยนการบิน มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ดอกชมพ�พันธุทิพย
หลวงพอแพว หลวงปูหลิิวข�่เตา
เมืองเกากำแพงแสน
โรงเร�ยนการบิน
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอกําแพงแสนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ดอกชมพ�พันธุทิพย, หลวงปูหลิิวข�่เตา, เมืองเกากําแพงแสน, หลวงพอแพว, โรงเร�ยนการบิน มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอกำาแพงแสน
ดอกชมพ�พันธุทิพย
หลวงปูหลิิวข�่เตา เมืองเกากำแพงแสน
โรงเร�ยนการบิน หลวงพอแพว
คำ�ขวัญ เมืองเก่�โบร�ณ สถ�นผลิตนักบินประเทศ แหล่งบัณฑิตก�รเกษตร เขต พื้นดินเนื้อดี อนุส�วรีย์อินทรศักดิ์ศจี ปฐมพีแห่งคว�มร่มเย็น อำ�เภอกำ�แพงแสนเป็นเมืองเก่� เป็นดินแดนขน�ดใหญ่ที่มีคว�มสำ�คัญ ในท�งประวัติศ�สตร์โบร�ณคดีมี โบร�ณวัตถุที่สำ�คัญ สิ่งแวดล้อมท�ง ธรรมช�ติม�กม�ย เมืองเก่�กำ�แพงแสนเป็นเมืองเก่�สมัยท�ร�วดี ประม�ณ อ�ยุอยู่ร�ว พ.ศ.1150-1400 ตั้งอยู่ด้�นใต้ของลำ�น้ำ�ห้วยย�ง (คลองท่�ส�รบ�งปล�) ไหลจ�ก ทิศตะวันตกลงสู่แม่น้ำ�ท่�จีนที่อำ�เภอบ�งเลน ตัวเมือง เป็นรูปหกเหลี่ยมมุมบน สันนิษฐ�นว่�เมืองเก่� กำ�แพงแสนน่�จะมีชุมชน หล�ยชุมชนในอดีต มีก�รขุดพบโบร�ณสถ�นม�กม�ย เช่น ซ�กฐ�น วิห�ร เจดีย์ธรรมจักรศิล� หอยสังข์ล�ยปูนปั้น เครื่องปั้นดินเผ� หินหยด ย� ระฆังหิน และอื่นๆอีกม�กม�ย นอกจ�กนี้ยังพบคูน้ำ� คันดินที่ค�ดว่�จะ มีคว�มอุดมสมบูรณ์ม�กในภ�คตะวันตกของประเทศ ซึ่งยังมี ร่องรอยที่แสดงให้เห็นภ�พเดิม (ที่ม� : มห�วิทย�ลัยร�ชภัฏนครปฐม สืบค้นจ�ก http://dept.npru. ac.th/npdata/data/files/aa12.pdf) อำ�เภอกำ�แพงแสนได้ตั้งขึ้นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2449 ที่วัดห้วยพระ ตำ�บลห้วยพระ อำ�เภอ ดอนตูม โดยใช้ชื่อว่� อำ�เภอกำ�แพงแสน ตั้งต�มชื่อเมืองโบร�ณ ต่อม�ได้ปี พ.ศ. 2453 ได้ย้�ยที่ ตั้งอำ�เภอใหม่จ�กวัดห้วยพระไปที่ช�ยทุ่งส�มแก้ว ห่�งจ�กที่ตั้งเดิมไปท�งทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ประม�ณ 1.6 กิโลเมตร และได้เปลี่ยนชื่ออำ�เภอจ�กเดิมต�มชื่อหมู่บ้�นว่� อำ�เภอส�มแก้ว ตั้งอยู่จนถึง ปี พ.ศ. 2460 จึงได้กลับม�ใช้ชื่อว่� อำ�เภอกำ�แพงแสน ต�มเดิม เพื่อเป็นก�รรักษ�ชื่อเมืองโบร�ณไว้ ต่อม�ในปี พ.ศ. 2490 ได้ย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอกำ�แพงแสนจ�กที่ตั้งช�ยทุ่งส�มแก้ว ม�ตั้งที่ว่�ก�ร อำ�เภอใหม่ริมคลองท่�ส�ร-บ�งปล� บริเวณบ้�นย�ง ติดถนนม�ลัยแมน (ถนนนครปฐม-สุพรรณบุรี) หมู่ ที่ 13 ตำ�บลทุ่งกระพังโหม ห่�งจ�กที่ตั้งเดิมไปท�งทิศตะวันออกเฉียงเหนือประม�ณ 14 กิโลเมตร และ เมื่อปี พ.ศ. 2532 ได้ย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอกำ�แพงแสนไปสร้�งที่ว่�ก�รอำ�เภอหลังใหม่ ณ ที่ดินที่ร�ษฎร ได้บริจ�คให้ริมถนนม�ลัยแมน ห่�งจ�กที่ตั้งเดิมไปท�งทิศตะวันตกเฉียงใต้ประม�ณ 2 กิโลเมตร ตรง ข้�มโรงเรียนกำ�แพงแสนวิทย� ส่วนที่ตั้งเดิมได้ใช้เป็นสำ�นักง�นเทศบ�ลตำ�บลกำ�แพงแสน (สืบค้นจ�ก
) อำาเภอกำาแพงแสน คลองท่�ส�รบ�งปล� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://mapio.net นครปฐม 248
http://www.dooasia.com/nakhonpathom/018k019.shtml
ติดต่อกับอำ�เภอเมืองนครปฐม และอำ�เภอบ้�นโป่ง (จังหวัดร�ชบุรี)
• ทิศตะวันตก
อำ�เภอกำ�แพงแสนมีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียง ดังนี้ • ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอสองพี่น้อง (จังหวัดสุพรรณบุรี) • ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอบ�งเลนและอำ�เภอดอนตูม • ทิศใต้
ติดต่อกับอำ�เภอท่�มะก� (จังหวัดก�ญจนบุรี) อำ�เภอกำ�แพงแสนแบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 15 ตำ�บล 204 หมู่บ้�น ประช�กรส่วนใหญ่ ประกอบอ�ชีพท�งก�รเกษตร เพ�ะปลูกพืชไร่ เช่น อ้อย หน่อไม้ฝรั่ง ข้�วโพดอ่อน เลี้ยงสัตว์ เช่น วัว นม หมู ไก่ สถ�นที่ท่องเที่ยวที่คนนิยมในอำ�เภอกำ�แพงแสน ได้แก่ อุทย�นแมลงเฉลิมพระเกียรติพระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัว ถนนชมพูพันธุ์ทิพย์ในมห�วิทย�ลัยเกษตรศ�สตร์ วิทย�เขตกำ�แพงแสน เมืองเก่�กำ�แพงแสน วัดประช�ร�ษฎร์บำ�รุง (วัดร�งหมัน) โรงเรียนก�รบินกำ�แพงแสน สวนน้ำ�หนองกระทุ่ม สวนกล้วยไม้สุวรรณภูมิ ออร์คิดส์ อุโมงค์ชมพูพันธุ์ทิพย์ ม.เกษตร กำ�แพงแสน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://travel.mthai.com โรงเรียนก�รบินกำ�แพงแสน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://smartdpe.dpe.go.th 249 นครปฐม
ทดแทนก�รขอใช้ฐ�นบินนครร�ชสีม� และในพ.ศ.2512 ก็ได้
MGR online https://mgronline.com/travel/detail/9500000112492
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอท่�หลวง โรงเรียนก�รบิน จุดเด่น : เครื่องบินสำ�หรับฝึกบิน โรงเรียนก�รบิน กำ�แพงแสน เป็นหน่วยง�นที่ผลิต นักบินให้กับกองทัพอ�ก�ศ ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 12 ธันว�คม 2484 เนื่องจ�กในปีนั้นเกิดสงคร�มมห�เอเชียบูรพ� กองทัพ ญี่ปุ่นในประเทศไทยใช้สน� มบินดอนเมืองเป็นฐ� นทัพอ�ก�ศ ที่สำ�คัญท�งยุทธศ�สตร์ ซึ่งเป็นเป้�หม�ยที่อ�จจะถูกโจมตี ท�งอ�ก�ศได้ทุกเวล� ก�รดำ�เนินง�นฝึกศิษย์ก�รบินจึงไม่ ค่อยสะดวก กองทัพอ�ก�ศจึงได้เคลื่อนย้�ยกองโรงเรียน ก�รบินจ�กดอนเมืองไปตั้งใหม่ที่ ต.ทุ่งกุดทอง อ.เมือง จ.นครร�ชสีม� ต่อม�รัฐบ�ลไทยได้ตกลงให้กองทัพอ�ก�ศ สหรัฐอเมริก�ใช้สน�มบินในประเทศไทย โดยเฉพ�ะฐ�นบิน นครร�ชสีม�เป็นที่ตั้งกองบินยุทธวิธี ทำ�ให้ก�รจร�จรท�ง อ�ก�ศที่โรงเรียนก�รบิน จ.นครร�ชสีม� มีคว�มหน�แน่นม�ก เกิดอุบัติเหตุเกิดบ่อยครั้ง ด้วยเหตุนี้รัฐบ�ลสหรัฐอเมริก�จึงได้ สนับสนุนงบประม�ณร่วมกับประเทศไทยสร้�งโรงเรียนก�รบิน ให้แก่กองทัพอ�ก�ศ ณ ที่ตั้งแห่งใหม่ ณ ละติจูด 14 องศ� 6 ลิปด�เหนือ ลองจิจูด 99 องศ� 55 ลิปด�ตะวันออก เพื่อ
เคลื่อนย้�ยฐ�นก�รบินม�ที่ กำ�แพงแสน จ.นครปฐม และใช้ ม�จนถึงทุกวันนี้ (“โรงเรียนก�รบิน” ถิ่นคนเดินดิน...แต่บิน ได้” สืบค้นจ�ก
ปัจจุบันโรงเรียนก�รบินกำ�แพงแสนแห่งนี้ ได้พัฒน� ม�เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ม�กม�ยด้วยกิจกรรมอันหล�กหล�ย เช่น ก�รชมก�รฝึกบิน ก�รทดลองบินในเครื่องช่วยฝึกบิน (Simulator) มีสน�มกอล์ฟขน�ดม�ตรฐ�นพร้อมสน�มฝึก ซ้อม และสวนน้ำ�ธรรมช�ติสำ�หรับพักผ่อนหย่อนใจ กิจกรรม เรือพ�ย เล่นเรือถีบ เจ็ตสกี สน�มบินเล็กเครื่องบินบังคับวิทยุ สน�มฝึกทดสอบกำ�ลังใจแบบทห�ร สวนสัตว์ สวนกล้วยไม้ พร้อมจำ�หน่�ยพันธุ์กล้วยไม้ วิห�รพระพุทธศรีนภ�ภิธรรม ศ�ลเจ้�พ่อเสือ มีร้�นอ�ห�รให้บริก�รและอยู่ตรงข้�มสวนน้ำ� หลวงปู่แผ้ว
ประช�ร�ษฎร์บำ�รุง (วัดร�งหมัน) ต.ร�งพิกุล อ.กำ�แพงแสน จ.นครปฐม ได้รับก�รขน�นน�มว่� เทพเจ้�แห่งเมือง กำ�แพงแสน องค์หลวงปู่เป็นพระเถระผู้ถือครองเพศบรรพชิต แบบเรียบง่�ย สมถะ เคร่งครัดในพระธรรมวินัย ท่�นไม่มี ตำ�แหน่งท�งปกครองคณะสงฆ์ ด้วยท่�นไม่มีคว�มปร�รถน� ในล�ภยศตำ�แหน่งใด ๆ ทั้งสิ้น ด้�นวัตถุมงคลของท่�นก็เป็น ที่กล่�วข�นร่ำ�ลือกันว่� มีพุทธคุณเข้มขลังที่สุด มีประสบก�รณ์ แก่ผู้ที่บูช�ม�กม�ย ถึงขน�ดมีคำ�กล่�วกันว่� “วัตถุมงคลรุ่น ใดหรือวัดใด ห�กไม่นิมนต์หลวงปู่แผ้วไปนั่งปรก จะได้รับ คว�มนิยมน้อยกว่�รุ่นที่หลวงปู่แผ้วไปนั่งปรก” ล่�สุดวัตถุ มงคลของท่�นที่มีชื่อเสียงโด่งดัง เป็นที่ปร�รถน�ในหมู่ลูก ศิษย์ลูกห�และนักสะสมวัตถุมงคล คือ เหรียญพิทักษ์แดนใต้, เหรียญระฆังที่ระลึกอ�ยุ 87 ปีหลวงปู่แผ้ว เป็นต้น ส่วนวัดร�งหมันเองก็มีคว�มสวยง�มเป็นเอกลักษณ์
เที่ยวและสักก�ระขอพร บริเวณด้�นหน้�ของวิห�รอ�ยุยืน มี ประติม�กรรมปูนปั้นของพญ�น�ค พญ�มังกร และสัตว์ หิมพ�นต์ที่มีลวดล�ยวิจิตรบรรจง และมีรูปปั้นของหลวงปู่ แผ้ว ประดิษฐ�นอยู่ไว้ให้สักก�ระขอพรอีกด้วย (สืบค้นจ�ก https://www.xn--55-uqim7i4ab4fya6eyete.com/ ) หลวงปู่แผ้ว สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.khaosod.co.th นครปฐม 250
)
จุดเด่น : รูปปั้นหลวงปู่แผ้วพร้อมต�ลปัตรพัดยศ หลวงปู่แผ้ว ปวโร เป็นพระเถร�จ�รย์ชื่อดังแห่งวัด
โดยเฉพ�ะประติม�กรรมปูนปั้นที่อยู่หน้�วิห�ร ผู้คนนิยมม�
ป่�ตะโก ป่�สะแก และพรรณไม้หล�ยหล�กชนิดขึ้นอยู่
โดยทั่วไป เป็นที่อยู่อ�ศัยของนกน�น�พันธุ์
หลวงปู่หลิวขี่เต่� จุดเด่น : รูปปั้นหลวงปู่หลิวนั่งบนพญ�เต่�เรือนองค์ใหญ่ หลวงปู่หลิวเป็นพระเกจิผู้ทรงอภิญญ � และพุทธ � คมสูงส่ง มีเมตต�บ�รมี ถือสันโดษ เป็นที่เค�รพศรัทธ�ของ พุทธศ�สนิกชน มีลูกศิษย์ลูกห�ม�กม�ยทั้งช�วไทยและช�ว ต่�งประเทศ ท่�นได้ให้แง่คิดเกี่ยวกับก�รบำ�เพ็ญบ�รมีของ ท่�นไว้ว่� “... ชีวิตก�รดำ�รงอยู่ในเพศแห่งบรรพชิตนอกจ�ก จะต้องบำ�เพ็ญเพียรศึกษ�ธรรมปฏิบัติธรรมวินัย เพื่อนำ�ไป ประก � ศเผยแผ่ให้แก่ส � ธุชนคนผู้ปร � รถน � คว � มสงบสุขท � ง จิตแล้ว เร�ในฐ�นะเป็นพระสงฆ์ เป็นพระ เป็นผู้นำ�ท�งด้�น จิตใจและต้องมีส่วนในก � รพัฒน � บ้ � นเมืองให้เจริญหูเจริญ ต� ทั้งท�งจิตใจและส�ธ�รณวัตถุ อันเป็นประโยชน์แก่คนหมู่ ใหญ่ โดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง ก�รสร้�งเสน�สนะวัดว�อ�ร�ม เป็นก�รชักนำ�ให้ประช�ชนได้บำ�เพ็ญท�นบ�รมี รู้จักทำ�บุญ เข้�วัด มีศ�สนสถ�นไว้ประกอบศ�สนกิจ เพื่อให้อนุรักษ์ วัฒนธรรม ศีลธรรมอันดีง�มของไทยสืบไป ...” ก�รจัดสร้�งวัตถุมงคลของหลวงพ่อหลิวนั้นท่�นเริ่ม สร้�งม�ตั้งแต่ประม�ณปี พ.ศ.2500 ที่วัดสน�มแย้ ในยุคแรกๆ ส่วนใหญ่จะเป็นพระเนื้อผง ต่อม�มีก�รจัดสร้�งในหล�ยรูป แบบทั้งเหรียญ รูปหล่อลอยองค์ พระบูช� พระสังกัจจ�ยน์, พระปิดต� และเครื่องร�งของขลัง แต่ที่สร้�งชื่อเสียงม�ก ที่สุดคือ “เหรียญพญ�เต่�เรือน” ลักษณะเป็นรูปเต่� มี 4 ข� ปล�ยหัวด้�นบนจะมีหูติดลักษณะเดียวกับหูเหรียญ ส่วนร�ย ละเอียดในตัวจะมีคว�มแตกต่�งกันไปต�มรุ่น เหรียญหลวงปู่ หลิวมีทั้งคงกระพันช�ตรี เมตต�มห�นิยม สู้คดีคว�ม ทำ�ม� ค้�ข�ย และ โชคล�ภ หลังจ�กหลวงปู่หลิวมรณภ�พแล้ว 5 ปี พระใบฎีก�ส�ยชล จิตตก�โร และศิษย�นุศิษย์ ได้จัดสร้�ง รูปเหมือนหลวงปู่หลิว นั่งบนพญ�เต่�เรือน องค์ใหญ่ พร้อม ด้วยวิห�รครอบเพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งคว�มดี ซึ่งปัจจุบันกล�ย เป็นสถ � นที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งที่ผู้เลื่อมใสศรัทธ � ต่ � งหลั่งไหล ไปกร�บสักก�ระขอพร บนบ�นศ�ลกล่�ว และลอดใต้ตัวเต่� ด้วยคว � มเชื่อว่ � จะห � ยจ � กโรคภัยไข้เจ็บและมีอ � ยุยืนย � ว นอกจ�กนี้ยังเช่�บูช�วัตถุมงคลหลวงพ่อหลิวด้วยกิตติศัพท์ลือ เลื่องว่� จะมีโชคมีล�ภ ค้�ข�ยร่ำ�รวย และมีเมตต�มห�นิยม เมืองเก่�กำ�แพงแสน จุดเด่น : ร่องรอยของคันดินแนวกำ�แพงและคูเมือง เมืองเก่�กำ�แพงแสน เป็นเมืองเก่�แก่ตั้งแต่โบร�ณ สมัยทว�รวดี สันนิษฐ�นว่�สร้�งขึ้นโดยเมืองนครชัยศรี เพื่อ ควบคุมเส้นท�งก�รค้�ต�มคูคลอง เพื่อส่งเสริมก�รเป็น เมืองท่�ศูนย์กล�งก�รค้�ท�งทะเลของเมืองนครชัยศรี เมือง กำ�แพงแสนมีลักษณะรูปร่�งเกือบกลม คือ มีคว�มกว้�ง ประม�ณ 757 เมตร และคว�มย�วในแนวเหนือ-ใต้ ประม�ณ 803 เมตร รวมเนื้อที่ประม�ณ 315 ไร่ คูเมืองมีคว�มกว้�ง ประม�ณ 30 เมตร รวมคว�มย�ว รอบตัวเมืองประม�ณ 2.75 กิโลเมตร ด้�นทิศเหนือ มีลำ�น้ำ�ขน�ดใหญ่ คือ ลำ�น้ำ�ห้วย ย�งไหลผ่�น ปัจจุบันเรียกคลองท่�ส�ร-บ�งปล� มีเส้นท�ง ที่ตัดผ่�นกล�งเมืองเก่�กำ�แพงแสน แล้วแยกออกเป็นสี่ส�ย ทะลุออกไปสู่ประตูเมืองทั้งสี่ประตู คือ ด้�นทิศเหนือ เรียก ว่�ประตูท่�น�งสรง ด้�นทิศตะวันออก เรียกว่�ประตูท่�พระ ค � ดว่ � คว � มเจริญและคว � มเสื่อมของเมืองกำ�แพงแสนน่ � จะ เป็นไปพร้อมๆกับคว�มเสื่อมโทรมของเมืองนครชัยศรี ภ � ยในเมืองโบร � ณนี้มีเนินดินหล � ยแห่งแต่ไม่ปร � กฎซ � ก โบร�ณสถ�น มีสระน้ำ�อยู่ 1 สระ แต่ตื้นเขินแล้ว มีก�รขุดพบ เศษหม้อไหดินเผ�สมัยทว�รวดี และห่�งจ�กกำ�แพงเมืองออก ไปพบเจดีย์หล�ยแห่ง ซึ่งเป็นวัดร้�งมีพระพุทธรูปเก่�แก่หล�ย องค์แต่ส่วนม�กชำ�รุด ปัจจุบันไม่หลงเหลือซ � กโบร � ณสถ � นใดๆให้เห็น แล้ว เหลือให้เห็นเพียงลักษณะของคูน้ำ�และคันดิน ด้�นใน มีคว�มร่มรื่นด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ม�กม�ย อ�ทิ ป่�กระบอง เพชร
มีเนินดิน สระน้ำ� ปัจจุบันเมืองเก่�กำ�แพงแสนถูกใช้เป็นค่�ยลูกเสือของจังหวัด ชื่อ ค่�ยลูกเสือเมืองกำ�แพงแสน ได้รับก�รดูแลจ�กสำ�นักง�น เขตพื้นที่ก�รศึกษ�ประถมศึกษ�นครปฐม 251 นครปฐม
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอกำแพงแสน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ จ�ดเดนเคร�่องบินสำหรับฝกบิน รัฐบาลสหรัฐอเมร�กาจ�งไดสนับสนุน งบประมาณรวมกับประเทศไทยสรางโรงเร�ยนการบินใหแกกองทัพอากาศ ณ ที่ตั้งแหงใหม เพ�่อทดแทนการขอใชฐานบินที่นครราชสีมา โรงเร�ยนการบิน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ รูปปนหลวงปูหลิวนั่งบนพญาเตาเร�อนองคใหญ หลวงปูหลิวเปนพระเกจ� ผูทรงอภิญญา วัตถุที่สรางชื่อเสียงมากที่สุดคือ "เหร�ยญพญาเตาเร�อน" ลักษณะเปนรูปเตา มี 4 ขา หลวงปูหลิวข�่เตา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ รูปปนหลวงปูแผวพรอมตาลปตรพัดยศ ที่มีลวดลายประติมากรรมปูนปน ของพญานาค มังกร สัตวหิมพานต หลวงปูแผว ไดรับการขนานนามวา “เทพเจาแหงเมืองกำแพงแสน” และเครงครัดในพระธรรมว�นัย หลวงปูแผว การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ รองรอยของคันดินแนวกำแพงและคูเมือง เมืองเกากำแพงแสน เปนเมืองเกา แกตั้งแตโบราณสมัยทวารวดี มีลักษณะรูปรางเกือบกลม ปจจ�บันไมหลงเหลือ ซากโบราณสถานใดๆใหเห็นแลว และถูกใชเปนคายลูกเสือของจังหวัด เมืองเกากำแพงแสน นครปฐม 252
องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% 15 50 100 100 10 5 5 #E1A4AF สีชมพ� ดอก ชมพ�พันธุทิพย C M Y K 9 41 18 0 30% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ #9DC73D C M Y K 44 2 99 0 10% สีรองประจำอำเภอ 253 นครปฐม
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอกําแพงแสนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท โรงเร�ยนการบิน หลวงพอแพว หลวงปูหลิิวข�่เตา เมืองเกากำแพงแสน ดอกชมพ�พันธุทิพย นครปฐม 254
บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ดอกชมพ�พันธุทิพย, หลวงปูหลิิวข�่เตา, เมืองเกากําแพงแสน, หลวงพอแพว, โรงเร�ยนการบิน มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน
เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอกําแพงแสนมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตง ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานของฝากประจําทองถิ�น กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานคาของฝาก โดยนําสีและแมลาย
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
255 นครปฐม
และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน การออกแบบรานคาของฝากสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
Facebook Instagram 08 6245 4X30 : 25/25 6 Amphoe Tha Wung, Thailand, 15150 ร�มนา ของฝาก
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานของฝากประจำทองถิ�น นครปฐม 256
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
FOOD PACKAGING การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�ขนมเปยะกุหลาบ 257 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอนครชัยศร�มาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก
ประเพณีอัฏฐมีบูชา,
เจษฎาเทคนิค มิวเซียม, ตลาดทานา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
เจษฎาเทคนิค
ประเพณีอัฏฐมีบูชา
มิวเซียม ตลาดทานา
การออกเเบบลายพ�้น
ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอนครชัยศร�มาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก
ประเพณีอัฏฐมีบูชา,
อำาเภอนครชัยศรี
เจษฎาเทคนิค มิวเซียม, ตลาดทานา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ประเพณีอัฏฐมีบูชา เจษฎาเทคนิค มิวเซียม
ตลาดทานา
ในด้�นก�รคมน�คมขนส่งสินค้�ท�งเศรษฐกิจของประเทศ
คำ�ขวัญ ส้มโอหว�น ข้�วส�รข�ว ลูกส�วสวย อำ�เภอนครชัยศรี เป็นอำ�เภอหนึ่งในจังหวัดนครปฐม เป็นเมืองที่มีประวัติศ�สตร์เก่�แก่ มีเรื่องร�วบันทึก ไว้ตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นร�ชธ�นี นอกจ�กนี้ยังมีก�รค้นพบโบร�ณวัตถุจำ�นวนหนึ่งในบริเวณอำ�เภอ นครชัยศรี ปัจจุบันนครชัยศรีนับเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญแห่งหนึ่งของจังหวัดนครปฐม และอยู่ไม่ ไกลจ�กกรุงเทพมห�นคร ในสมัยกรุงศรีอยุธย�เป็นร�ชธ�นี พื้นที่อำ�เภอนครชัยศรีเคยเป็นที่ตั้งเมืองนครชัยศรี ในรัช สมัยสมเด็จพระเจ้�จักรพรรดิ (พ.ศ. 2091-2111) โปรดให้สร้�งเมืองใหม่ แขวงเมืองร�ชบุรีจึงถูกแบ่ง พื้นที่บ�งส่วนรวมกับพื้นที่บ�งส่วนของแขวงเมืองสุพรรณบุรี ตั้งเป็นเมืองนครชัยศรี เพื่อรองรับพลเมือง ไทยที่หนีสงคร�มระหว่�งไทยกับพม่�ที่เริ่มม�ตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระชัยร�ช�ธิร�ช (พ.ศ. 2077-2089) ไปอยู่ต�มป่�เข� ให้กลับเข้�ม�เป็นกำ�ลังของพระนครย�มมีศึก โดยมีตัวเมืองอยู่ใต้ป�กคลองบ�งแก้ว (ห่�งจ�กตัวอำ�เภอปัจจุบันประม�ณ 2 กิโลเมตร) เดิมนั้นสังกัดกรมมห�ดไทย ภ�ยหลังได้โอนไปสังกัด กรมท่� ครั้นเมื่อมีก�รปรับปรุงก�รปกครองใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2437 ในรัชก�ลที่ 5 มีก�รจัดตั้งกระทรวง มห�ดไทยขึ้น และจัดรูปก�รปกครองเป็นมณฑลเทศ�ภิบ�ล เมืองนครชัยศรีได้โอนไปสังกัดกระทรวง มห�ดไทย และตั้งมณฑลขึ้นโดยรวมเมืองนครชัยศรี สมุทรส�คร และสุพรรณบุรีไว้ในมณฑลเดียวกัน เรียกว่� มณฑลนครชัยศรี มีที่ตั้งอยู่ ณ เมืองนครชัยศรี ครั้นในสมัยรัชก�ลที่ 6 ได้ยุบมณฑลนครชัยศรี ลง เมืองนครชัยศรีเดิมถูกเปลี่ยนเป็นอำ�เภอนครชัยศรีแม่น้ำ�นครชัยศรีเมื่อ 30 ปีที่ผ่�นม�มีบทบ�ท
เช่น เป็นท�งลำ�เลียงแพไม้สัก สู่กรุงเทพฯ เป็นท�งลำ�เลียงข้�ว และพืชไร่จ�กภ�คเหนือสู่กรุงเทพฯ เป็นท�งสัญจรของช�วบ้�นและผู้ เดินท�งเข้�กรุงเทพฯ จ�กจังหวัดชัยน�ท อ่�งทอง สุพรรณบุรี และนครปฐม เนื่องด้วยขณะนั้นยังไม่มี ถนนม�ลัยแมนเชื่อมระหว่�งนครปฐมกับสุพรรณบุรี นอกจ�กนั้นแม่น้ำ�นครชัยศรียังเป็นอยู่ข้�วอู่น้ำ�ของ ช�วนครปฐมดั้งเดิม อำาเภอนครชัยศรี นครปฐม 260
สำ�คัญม�ก
ในสมัยรัชก�ลที่ 5 ริมแม่น้ำ�นครชัยศรีเคยเป็นที่ปลูกอ้อยและโรงง�นทำ�น้ำ�ต�ลทร�ยผลิต ส่งข�ยต่�งประเทศหล�ยแห่ง โดยเฉพ�ะบริเวณอำ�เภอนครชัยศรี ส�มพร�น เลยไปจนถึงอำ�เภอ กระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรส�คร น้ำ�ในแม่น้ำ�นครชัยศรีไหลเข้�ไปในคลองหล�ยส�ยทั่วพื้นที่ทำ�น� ทำ� สวนทั้งสองฝั่ง ก่อให้เกิดผลผลิตข้�วอย่�งกว้�งขว�ง ดังจะเห็นได้จ�กโรงสีข้�ว ตั้งเรียงร�ยต�มลำ� แม่น้ำ�ม�กม�ย พันธุ์ข้�วที่ดีมีชื่อเสียงเกิดชึ้นที่บริเวณนี้ทั้งสิ้น โดยเฉพ�ะข้�วหอมมะลิ สวนผลไม้ที่มีชื่อ เสียงก็เช่นเดียวกัน ดังที่ คำ�ขวัญที่กล่�วกันว่� นครปฐมเป็นดินแดน ส้มโอหว�น ข้�วส�รข�ว ลูกส�ว ง�ม ข้�วหล�มหว�นมัน สน�มจันทร์ง�มล้น พุทธมณฑลคู่ธ�นี พระปฐมเจดีย์เสียดฟ้� ซึ่งสิ่งดี ๆ ดัง กล่�วเกิดที่ลุ่มแม่น้ำ�นครชัยศรีทั้งนั้น ครั้นเมื่อมีก�รตั้งเมืองนครปฐมขึ้นในบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ คว�มเจริญต่�ง ๆ จึงเกิดขึ้นที่นั่นต่อม� ปัจจุบันคว�มเจริญเกิดขึ้นที่ริมถนน ทำ�ให้แม่น้ำ�นครชัยศรีซบเซ�ลงไปม�ก สถ�นประกอบ ก�รท�งธุรกิจแบบดั้งเดิมเลิกล้มไป เช่น โรงสีข้�ว เรือเมล์ส�ยสุพรรณ - กรุงเทพฯ โรงง�นย้อมผ้�ดำ� ตล�ดริมน้ำ� โรงต่อเรือ ฯลฯ ที่เหลืออยู่อย่�งเดิมคือ ช�วน� ช�วสวน วัดว�อ�ร�ม เท่�นั้น สิ่งที่เกิดขึ้น ใหม่ คือ โรงง�นอ�ห�รสัตว์ ฯลฯ อ�จทำ�ให้เกิดมลภ�วะท�งแม่น้ำ�นครชัยศรีเน่�เสียในฤดูแล้งช�วบ้�น ใช้น้ำ�บริโภคไม่ได้ เกิดผลกระทบต่อก�รปลูกพืช ซ้ำ�ยังมีผักชว�ลอยอยู่เต็มแม่น้ำ�ในบ�งฤดูลำ�บ�กแก่ คนจนริมแม่น้ำ�ที่จำ�เป็นต้องสัญจรไปม�ห�สู่กัน แม่น้ำ�นครชัยศรีปัจจุบันจึงดูเงียบเหง�ลงทุกที ส้มโอ อำ�เภอนครชัยศรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.khaosod.co.th ข้�วหอมนครชัยศรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.technologychaoban.com 261 นครปฐม
ตล�ดในสมัยก่อนช�วบ้�นจะใช้พื้นที่ตรงนี้ปลูกข้�วทำ�น� รวม ถึงเป็นท่�เรือขนส่งสินค้�และท่�ขึ้นข้�วในอดีตด้วย
https://www. xn--72cga3cbo8cg9b4c4etb0g3ef.com/place/detail/48 )
ยังเป็นก�รเตือนสติให้ดำ�รงตนอยู่ในคว�มไม่ประม�ท
นับเป็นหนึ่งเดียวในภ�คกล�ง ที่จัดง�นประเพณีนี้ ภ�ยในง�นส่วนใหญ่แต่ละปีประกอบด้วย นิทรรศก�รท�งพระพุทธศ�สน� ก�รแสดงพระธรรมเทศน� ก�รถว�ยภัตต�ห�รแด่พระสงฆ์
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอนครชัยศรี ตล�ดท่�น� ตล�ดท่�น� จังหวัดนครปฐม พื้นที่ของตล�ดเป็น ของ สำ�นักง�นทรัพย์สินส่วนพระมห�กษัตริย์ สมัยก่อนช�ว บ้�นเรียกกันว่�”ตล�ดสดท่�น�” นับเป็นตล�ดสดเก่�แก่ที่ตั้ง อยู่คู่วิถีชีวิตคว � มเป็นอยู่ของช � วชุมชนริมแม่น้ำ�นครชัยศรี ม�กกว่� 140 ปี ร้�นค้�ส่วนใหญ่จะเป็นช�วบ้�นในตล�ดเปิด ค้�ข�ยกันเอง ด้�นอ�ค�รตึกแถวไม้ที่มีอ�ยุกว่� 90 ปี เป็น สถ�ปัตยกรรมเก่�แก่และห�ชมได้ย�กแล้วในปัจจุบัน ท�ง ตล�ดท่�น�ได้อนุรักษ์ไว้ให้นักท่องเที่ยว สัมผัสคว�มสวยง�ม เชิงศิลปกรรม และสถ�ปัตยกรรม รวมถึงวิถีชีวิตก�รค้�ข�ย ดั้งเดิมของชุมชนมีร้�นอ�ห�รริมน้ำ�และย่�นจำ�หน่�ยของกิน ตล�ดท่�น�มีพื้นที่ติดกับ ตำ�บลงิ้วร�ย มีแม่น้ำ�นครชัยศรีคั่น กล�ง โดยมีสะพ�นรวมเมฆเพื่อเชื่อมต่อระหว่�งฝั่งตล�ดท่� น�กับตำ�บลงิ้วร�ย ส่วนที่ม�ของชื่อ “ตล�ดท่�น�” นั้นเป็น ชื่อที่เรียกกันม � ตั้งแต่สมัยพระบ � ทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ � เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ 5
ทำ�เลที่ตั้งติดริมแม่น้ำ�นครชัยศรี ทำ�ให้สะดวกต่อก�รคมน�คม ค้�ข�ยท�งเรือ (ตล�ดท่�น� สืบค้นจ�ก
“วันอัฐมีบูช�” เป็นวันสำ�คัญท�ง พระพุทธศ�สน�วันหนึ่ง เป็นวันที่พุทธส�วกและพระภิกษุ 500 รูป พร้อมกันถว�ยพระเพลิงพระบรมศพพระสัมม�สัมพุทธเจ้� ณ มกุฏพันธนเจดีย์ เมืองกุสิน�ร� ตรงกับวันแรม 8 ค่ำ� เดือน วิส�ขะ (เดือน 6) หลังจ�กพระองค์เสด็จดับขันธปรินิพพ�น แล้ว 7 วัน หรือกล่�วได้ว่�วันอัฏฐมีบูช�เป็นก�รบำ�เพ็ญกุศล บูช�องค์พระสัมม�สัมพุทธเจ้�หลังจ�กวันวิส�ขบูช�แล้ว 8 วัน วันอัฏฐมีบูช� หรือวันแรม 8 ค่ำ�เดือน 6 ของทุกปี (วันแรม 8 ค่ำ�เดือน 7 ในปีอธิกม�ส) จึงเป็นอีกวันหนึ่งที่ช�วพุทธระลึก และสำ�นึกในพระมห�กรุณ�ธิคุณแห่งองค์สมเด็จพระสัมม�สัม พุทธเจ้� ก�รสูญเสียพระบรมสรีระแห่งองค์พระบรมศ�สด�
ระลึก ถึงธรรมสังเวช และเข้�ใจถึงคว�มจริงทั้งหล�ยต�มกฎของ ไตรลักษณ์ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตต� ว่�ทุกสิ่งทุกอย่�งมีก�ร เกิดขึ้น ดำ�รงอยู่ และดับไป (ประเพณีอัฏฐมีบูช� วัดใหม่สุคน ธ�ร�ม สืบค้นจ�ก https://www.sac.or.th/databases/ rituals/detail.php?id=90 ) วัดใหม่สุคนธ�ร�ม ตำ�บลวัดละมุด อำ�เภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม จัดง�นอัฐมีบูช�ขึ้นเป็นประจำ�ทุกปี โดยจัด ขึ้นต่อเนื่องม� 100 กว่�ปีแล้ว
ขบวนแห่คติธรรมต�มพุทธ ประวัติ วิถีชีวิตไทย และผ้�ป่�จ�กหมู่บ้�นต่�งๆ ขบวนสมมติ เหตุก�รณ์พิธีอัญเชิญพระบรมศพจำ�ลอง และมหรสพต่�งๆ ตล�ดท่�น� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.technologychaoban.com อัฏฐมีบูช� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://m.mgronline.com นครปฐม 262
มีที่ม�จ�กก�รที่พื้นที่บริเวณโดยรอบ
เพร�ะ
อัฏมีบูช� วันอัฏฐมีบูช�” หรือ
ย�ว 132 เมตร
อำ�เภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม ตั้งอยู่
คว�มย�ว: 132 เมตร
เจษฎ�เทคนิคมิวเซียม จุดเด่น : รถโบร�ณแบบต่�งๆ เจษฎ�เทคนิคมิวเซียม เป็นพิพิธภัณฑ์เอกชนที่ จัดแสดงย�นยนต์ และย�นพ�หนะ สิ่งที่เคยบินได้ เป็นสิ่ง ซึ่งเคยมีคนใช้สอยในก�รเดินท�ง และยังอยู่ในสภ�พที่วิ่ง ได้ เป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต เป็นคว�มแปลกที่ไม่มีใครเหมือน เป็นสถ�นที่สะสมที่ให้คว�มรู้และดึงดูดนักท่องเที่ยว Technik Museum แห่งเดียวในประเทศไทยมีก�รรวบรวมย�นพ�หนะ ทั้ง ย�นพ�หนะท�งบก ท�งน้ำ� ท�งอ�ก�ศ จ�กหล�กหล�ย ประเทศ อ�ทิ เยอรมัน สวีเดน ฟินแลนด์ อเมริก� และจ�ก ทั่วทุกมุมโลก พิพิธภัณฑ์เอกชนแห่งนี้ก่อตั้งขึ้นโดยน�ยเจษฎ� เดชสกุลฤทธิ์ นักธุรกิจช�วไทยที่ชื่นชอบก�รเดินท�งท่องเที่ยว ไปทั่วโลก ก�รเดินท�งแต่ละครั้งได้มีโอก�สเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ ต่�งๆ ในต่�งประเทศ ได้เห็นคว�มสวยง�ม วัฒนธรรมของ สะสมล้ำ�ค่�ในต่�งประเทศม�กม�ย ทำ�ให้เกิดแนวคิดอย�ก สะสม กอรปด้วยมีใจรักและชอบในหมวดย�นพ�หนะม� ตั้งแต่เด็ก โดยเฉพ�ะรถเล็กที่มีคว�มชื่นชอบเป็นพิเศษ รถ สะสมคันแรกเป็นรถเล็กที่ประมูลได้จ�กสวิตเซอร์แลนด์ จ�ก นั้นคุณเจษฎ�ได้เส�ะห�ซื้อย�นพ�หนะเพื่อสะสมม�โดยตลอด นับสิบปี ทำ�ให้มีย�นพ�นะสะสมจำ�นวนม�กนับพันชิ้น
� นที่รวบรวมของ ล้ำ�ค่ � นี้ไว้เพื่อให้คว � มรู้แก่เย � วชนไทยและประช � ชนทั่วไป จึงได้ก่อตั้ง JESADA TECHNIK MUSEUM ขึ้น (เจษฎ�เทคนิค มิวเซียม สืบค้นจ�ก https://db.sac.or.th/museum/museum-detail/401 ) สะพ�นข้�มแม่น้ำ� อำ�เภอนครชัยศรี จุดเด่น : สะพ�นรถไฟข้�มแม่น้ำ�
ด้วย เหตุนี้จึงมีแนวคิดจัดทำ�พิพิธภัณฑ์เป็นสถ
เป็นสะพ�นโครงเหล็กคว�ม
ที่ตั้ง:
ระหว่�งสถ�นีวัดงิ้วร�ย-นครชัยศรี
ในเส้นท�งส�ยใต้
แม่น้ำ�ที่ข้�ม: แม่น้ำ�นครชัยศรี (แม่น้ำ�ท่�จีน) ปีที่สร้�ง: พ.ศ. 2446 ซ่อมสร้�ง พ.ศ. 2492 แม่น้ำ�ท่�จีน ถ้�ไหลผ่�นนครปฐมจะเรียกว่� แม่น้ำ� นครชัยศรี ท�งรถไฟส�ยใต้ต้องข้�มแม่น้ำ�แห่งนี้ นับเป็น สะพ�นเหล็กขน�ดใหญ่แห่งที่ 2 ซึ่งสร้�งขึ้นพร้อมท�งรถไฟ หลวงส�ยใต้ช่วง ‘บ�งกอกน้อย-เพชรบุรี’ ตั้งแต่สมัยรัชก�ลที่ 5 ชื่อว่� ‘สะพ�นเส�วภ�’ โดยได้รับพระร�ชท�นจ�กรัชก�ล ที่ 5 ‘เส�วภ�ผ่องศรี’ เป็นพระน�มเดิมของ ‘สมเด็จพระศรีพัช รินทร�บรมร�ชินีน�ถ’ พระบรมร�ชินีน�ถของพระองค์ อีกทั้ง สมเด็จพระน � งเธอทรงเป็นประธ � นร่วมในก � รเปิดท � งรถไฟ หลวงส�ยแรกของสย�มด้วย (วันวิสข์ เนียมป�น : สะพ�น รถไฟมีชื่อ สืบค้นจ�ก https://readthecloud.co/rail-2/ ) อัฏฐมีบูช� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.jesadatechnikmuseum.com สะพ�นข้�มแม่น้ำ� อำ�เภอนครชัยศรี สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.siamturakij.com 263 นครปฐม
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอนครชัยศร� การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ วันสำคัญทางพระพ�ทธศาสนา วันอัฏฐมีบูชาถือเปนพ�ธีทำบุญบูชาพระ สัมมาสัมพ�ทธเจาและเกิดข�้น 8 วันหลังวันว�สาขบูชา จัดงานอัฐมีบูชาข�้นเปน ประจำทุกป โดยจัดข�้นตอเนื่องมา 100 กวาปแลว อัฏมีบูชา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนที่รูจักกันในชื่อสะพานเสาวภาเปนสะพานโครงเหล็ก มีความยาว 132 เมตร นับเปนสะพานเหล็กขนาดใหญแหงที่ 2 ซึ่งสรางข�้นพรอมทางรถไฟ หลวงสายใตชวง ‘บางกอกนอย-เพชรบุร�’ ตั้งแตสมัยรัชกาลที่ 5 สะพานขามแมน้ำ อำเภอนครชัยศร� การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ พ�พ�ธภัณฑเอกชนที่จัดแสดงยานยนต จ�ดเดนคือรถโบราณแบบตาง ๆ ที่โดดเดนจากประเทศตาง ๆ ทั่วโลก ยานพาหนะจำนวนมากยังคงอยูใน สภาพที่ใชงานอยู เจษฎาเทคนิคมิวเซียม การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนตลาดสดเกาแกที่ตั้งอยูคูว�ถีชีว�ตความเปนอยูของชาวชุมชนร�มแมน้ำ นครชัยศร�มากกวา 140 ป "ตลาดทานา" มีที่มาจากเดิมใชสำหรับ การเพาะปลูกขาวและทำหนาที่เปนทาขนสงและขนขาว ตลาดทานา นครปฐม 264
5 50 100 100 10 10 5 5 #A3CE53 สีเข�ยว สมโอทองดี C M Y K 41 0 86 0 30% องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ #F3BD18 C M Y K 5 26 100 0 10% สีรองประจำอำเภอ 265 นครปฐม
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอนครชัยศร�มาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง
การออกเเบบลายพ�้น
ลายเเมบท
มิวเซียม, ตลาดทานา
ประเพณีอัฏฐมีบูชา เจษฎาเทคนิค มิวเซียม ตลาดทานา นครปฐม 266
ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ประเพณีอัฏฐมีบูชา, เจษฎาเทคนิค
มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานกาเเฟโดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานกาแฟเเละเคร�่องดื่มสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับ
อัตลักษณอําเภอนครชัยศร�มาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของใช ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
โครงสรางที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงซุมรานคา รวมทั้งการเลือกใชวัสดุ ตกแตงตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
267 นครปฐม
จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
นครปฐม 268
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ สมโอของฝากประจำอำภอนครชัยศร� STICKER LOGO
VIEW 269 นครปฐม
FRONT
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบางเลนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ลายหนาหมอนของไทยทรงดํา, วัฒนธรรมไทย-จ�น, ลายดอกเปยวของไทยทรงดํา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ลายหนาหมอนของไทยทรงดำ วัฒนธรรมไทย-จ�น ลายดอกเปยวของไทยทรงดำ
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบางเลนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ลายหนาหมอนของไทยทรงดํา, วัฒนธรรมไทย-จ�น, ลายดอกเปยวของไทยทรงดํา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอบางเลน
ลายหนาหมอนของไทยทรงดำ
วัฒนธรรมไทย-จ�น ลายดอกเปยวของไทยทรงดำ
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
คำ�ขวัญ แหล่งข้�วอุดมดี ม�กมีเป็ดปล� วัฒนธรรมล้ำ�ค่� ง�มต�ท่�จีน อำ�เภอบ�งเลนตั้งขึ้นเป็นอำ�เภอเมื่อ พ.ศ. 2439 แต่ดั้งเดิมนั้นไม่ได้ตั้งอยู่บริเวณที่ว่�ก�รอำ�เภอปัจจุบัน ที่ว่�ก�รอำ�เภอเดิมตั้งอยู่ที่บ้�นบ�งไผ่น�รถ ใกล้บริเวณวัดบ�งไผ่น�รถ ตำ�บลบ�งไทรป่� ริมฝั่งตะวัน ออกของแม่น้ำ�ท่�จีน ใช้ชื่อว่� อำ�เภอบ�งไผ่น�รถ ต่อม�ได้ย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอไปตั้งอยู่ในเขตตำ�บลบ�ง ปล� ริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ�ท่�จีน ใช้ชื่อว่� อำ�เภอบ�งปล� ภ�ยหลังอำ�เภอบ�งปล�แบ่งก�รปกครอง เป็น 2 ตำ�บล คือ ตำ�บลบ�งปล�และตำ�บลบ�งเลน ในปี พ.ศ. 2479 ได้ย้�ยที่ตั้งอำ�เภอม�ที่ตำ�บลบ�งเลน (อยู่บริเวณตล�ดเก่�ในปัจจุบัน) ปี พ.ศ. 2482 จึงเปลี่ยนชื่ออำ�เภอบ�งปล�เป็น อำ�เภอบ�งเลน[1] ครั้นถึง พ.ศ. 2521 หลวงพ่อกิติวุฒโทแห่งจิตต ภ�วันวิทย�ลัยซื่งเป็นช�วบ�งเลน ได้มอบที่ดินมรดกของท่�นไห้ท�งร�ชก�รและได้บริจ�คเงินก่อสร้�งที่ ว่�ก�ร อำ�เภอ จึงได้ย้�ยที่ว่�ก�รอำ�เภอจ�กริมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ�ท่�จีน ม�ตั้งอยู่ริมถนนพลดำ�ริห์ ในท้องที่หมู่ที่ 8 ตำ�บลบ�งเลน จนกระทั่งปัจจุบัน อำ�เภอบ�งเลนเป็นอำ�เภอที่อยู่ไกลจ�กที่ตั้งจังหวัดม�กที่สุด โดยตั้งอยู่ท�งทิศตะวันออกเฉียงเหนือของ จังหวัด มีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียง เรียงต�มเข็มน�ฬิก� ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอสองพี่น้อง (จังหวัดสุพรรณบุรี) และอำ�เภอล�ดบัวหลวง (จังหวัด พระนครศรีอยุธย�) ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอล�ดบัวหลวง (จังหวัดพระนครศรีอยุธย�) และอำ�เภอไทรน้อย (จังหวัดนนทบุรี) ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอพุทธมณฑลและอำ�เภอนครชัยศรี ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอดอนตูมและอำ�เภอกำ�แพงแสน อำ�เภอบ�งเลนแบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 15 ตำ�บล 180 หมู่บ้�น อำาเภอบางเลน แม่น้ำ�ท่�จีน สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://district.cdd.go.th นครปฐม 272
อำ�เภอบ�งเลนเป็นอำ�เภอที่มีพื้นที่ม�กที่สุด มีแม่น้ำ� นครชัยศรีไหลผ่�นและมีลำ�คลองแยกเข้�สู่ที่น�หล�ยส�ย พื้น ดินเป็นที่ลุ่มมีน้ำ�ท่วมถึง ฝนตกน้ำ�ขังในท้องที่น� หล�ยตำ�บล และหล�ยหมู่บ้�นจะมีคำ�ว่� “บ�ง” นำ�หน้� ซึ่งหม�ยถึงท�ง น้ำ�เล็กๆท�งน้ำ�เล็กที่ไหลขึ้นลง ต�มระดับน้ำ�ในแม่น้ำ�ลำ�คลอง หรือทะเล แสดงให้เห็นว่�อำ�เภอบ�งเลนมีภูมิประเทศที่เป็น พื้นน้ำ�อยู่ม�ก สภ�พดินเป็นดินตะกอนเหม�ะแก่ก�รปลูกข้�ว ม�กกว่�อย่�งอื่น แถบบริเวณแม่น้ำ�เป็นป่�โปร่ง สวนผลไม้ และ โรงง�นอุตส�หกรรม (เปิดตำ�น�นเทศบ�ลตำ�บลบ�งเลน สืบค้น จ�ก https://banglencity.go.th/public/list/data/index/ menu/1142 ) ตล�ดน้ำ�วัดลำ�พญ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.trip.com ล�ยไทยทรงดำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.thaipower.co ล�ยหน้�หมอนไทยทรงดำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.sac.or.th 273 นครปฐม
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอบางเลน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ตลาดของชุมชนชาวไทยเชื้อสายจ�น ที่มีเอกลักษณคือบานเกาเหลาเตงไม สองชั้นเร�ยงรายเต็มไปดวยรานคาสมัยกอน เปนตลาดโบราณแนวยอนยุค วัฒนธรรมเดนคือการเแสดงเชิดมังกร ตื่นตาตื่นใจทุกครั้งที่ชม วัฒนธรรมไทย-จ�น รศ 112 การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ลวดลายของชนเผาไทยเชื้อสายชนชาติไทยสาขาหนึ่งทางประวัติศาสตร ชาวไทยทรงดำมีถิ�นฐานเดิมบร�เวณแควนสิบสองจ�ไทย ชนเหลานี้เร�ยก ตัวเองวา ผูไท ในประเทศไทยเร�ยกวา ลาวโซง หร�อ ไทยทรงดำ ลายลาวโซงหร�อไทยทรงดำ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ มีปายตลาดน้ำเปนรูปคลื่นน้ำ ชื่อลำพญานี้เลาขานกันวา มีข�นนาง ชั้นผูใหญระดับพระยา พรอมใจกันมาบวชที่วัดแหงนี้ โดยลงเร�อกันมา เต็มลำเร�อ เลยเร�ยกวา ลำพญา ตลาดน้ำวัดลำพญา การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ลวดลายหนาหมอนของไทยทรงดำมีชื่อเร�ยกตางๆกัน สวนใหญลวดลาย ไดมาจากการสังเกตสิ�งแวดลอมตามธรรมชาติ มักเปนชื่อดอกไมที่พบเห็น เชน ลายดอกบัว ซึ่งลวดลายตางๆที่เกิดจากการปะดวยเศษผาและปกไหม ลวดลายหนาหมอนของไทยทรงดำ นครปฐม 276
ส� ฟา แมน้ำทาจ�น องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% 15 50 100 100 10 5 5 #9DC9CB สีฟา เเมน้ำทาจ�น C M Y K 38 8 19 0 30% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ #7A5B51 สีน้ำตาล C M Y K 44 60 62 25 10% บานเร�อน เกา สีรองประจำอำเภอ 277 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอบางเลนมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ลายหนาหมอนของไทยทรงดํา, วัฒนธรรมไทย-จ�น, ลายดอกเปยวของไทยทรงดํา มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ลายหนาหมอนของไทยทรงดำ วัฒนธรรมไทย-จ�น ลายดอกเปยวของไทยทรงดำ
นครปฐม 278
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�นและทําให นักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานคาและบร�การสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง
นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอบางเลนมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตงภาย ในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยวมี
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม สัดสวนสีที่แนะนํา
ความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น 279 นครปฐม
นครปฐม 280
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
PACKAGING DISPLAY LOGO LABEL การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ แพคเกจหมอนไทยทรงดำ 281 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอดอนตูมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก เเหธงสงกรานต, แคน,หมูหลามยอ, ชาติพันธลาวครั่ง มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
เเหธงสงกรานต แคน หมูหลามยอ ชาติพันธลาวครั่ง
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอดอนตูมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
ไดเเก เเหธงสงกรานต,
แคน,หมูหลามยอ, ชาติพันธลาวครั่ง มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอดอนตูม
เเหธงสงกรานต แคน หมูหลามยอ ชาติพันธลาวครั่ง
ๆ เรียงต�มเข็มน�ฬิก� ดังนี้
• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอบ�งเลน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอบ�งเลน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอนครชัยศรีและอำ�เภอเมืองนครปฐม
มีอ�ณ�เขตติดต่อกับอำ�เภอ
คำ�ขวัญ บ�รมีหลวงพ่อเต๋ เสน่ห์ไทยทรงดำ� ตำ�น�นเมืองโบร�ณ ธงสงกร�นต์ประเพณี หล�มยอรสดี เกษตรอินทรีย์กสิกรรม เดิมขึ้นกับอำ�เภอกำ�แพงแสน ต่อม�ได้รับก�รแยกออกม�เป็นกิ่งอำ�เภอดอนตูม และตั้งเป็น อำ�เภอดอนตูมในปัจจุบัน คำ�ว่� “ดอน” ม�จ�กทำ�เลที่ตั้งมีพื้นที่อยู่ในที่สูงไม่เคยมีประวัติถูกน้ำ�ท่วม ใหญ่เลย ซึ่งอดีตเรียกบริเวณนี้ว่� “เมืองตูม” สันนิษฐ�นว่�เป็นชื่อเมืองเก่�แก่ในสมัยโบร�ณ ต่อม�ท�ง ร�ชก�รจึงจัดตั้งอำ�เภอชื่อแรก คือ อำ�เภอส�มแก้ว ต่อม�เปลี่ยนเป็นอำ�เภอกำ�แพงแสน ทำ�ให้ในสมัย นั้นอำ�เภอดอนตูมขึ้นกับอำ�เภอกำ�แพงแสน อำ�เภอดอนตูมตั้งอยู่ท�งตอนกล�ง ค่อนไปท�งเหนือของจังหวัด
ต่�ง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอกำ�แพงแส แบ่งก�รปกครองออกเป็น 8 ตำ�บล อำาเภอดอนตูม หลวงพ่อเต๋ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.108prageji.com นครปฐม 284
ศูนย์อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทยทรงดำ� อำ�เภอดอนตูม ประเพณียกธงสงกร�นต์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.ท่องเทียวชุมชน.com สืบค้นรูปภ�พจ�ก :https://thainews.prd.go.th/th/news 285 นครปฐม
https://www.sac.or.th/databases/ethnicredb/ research_detail.php?id=950
สิ่งที่ จะนำ�ม�แขวนที่ธงนั้นได้แก่ ผืนธงช�ติและสิ่งของเครื่องใช้ที่มี ลักษณะเป็นผืนพอจะแขวนได้ เช่น เสื่อ พรม ผ้�ม่�น ซึ่งของ เหล่�นี้เป็นสิ่งที่ท�งวัดจำ�เป็นต้องมีไว้ใช้ ช�วบ้�นจะพับให้มี ขน�ดพอเหม�ะที่จะแขวนกับปล�ยธงได้เพียง 1
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอดอนตูม ช�ติพันธุ์ล�วครั่ง จุดเด่น : เครื่องแต่งก�ยของผู้หญิงล�วครั่ง ใส่เสื้อแขนย�ว พ�ดสไบ มวยผม ล � วครั่งที่อ � ศัยอยู่บริเวณภ � คกล � งมักเรียกตนเอง ว่� “ล�วขี้คั่ง” หรือ “ล�วคั่ง” ซึ่งยังไม่ทร�บคว�มหม�ยและ ที่ม�ของคำ�ว่� “ครั่ง” หรือ “คั่งอย่�งแน่ชัด แต่มีคว�มคิด เห็นไปในทิศท�งเดียวกันว่�บรรพบุรุษล�วครั่งมีถิ่นฐ�นเดิมคือ เมืองหลวงพระบ � งเนื่องจ � กเสียงพูดคล้ � ยกับล� วหลวงพระ บ�ง อพยพเข้�ม�ในประเทศไทยในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ด้วยเหตุผลด้�นสงคร�มระหว่�งไทยและล�ว คนกลุ่มนี้ถูก “เทครัว” หรือถูกย้�ยผู้คนในชุมชนม�ทั้งหมด ปัจจุบัน ตั้ง ถิ่นฐ�นหน�แน่นในจังหวัดเลย นครปฐม สุพรรณบุรี อุทัยธ�นี มีหลักฐ�นที่ปร�กฏถึงก�รตั้งถิ่นฐ�นของ ล�วครั่งในจังหวัด นครปฐม ที่อำ�เภอเมือง บ้�นโพรงมะเดื่อ บ้�นส�มคว�ยเผือก บ้�นร�งมะเดื่อ อำ�เภอนครชัยศรี บ้�นศรีมห�โพธิ์ อำ�เภอ กำ�แพงแสน บ้�นเสืออีด่�ง บ้�นหนองหัวช้�ง บ้�นห้วยม่วง บ้�นท่�เส� และพื้นที่ใกล้เคียง ซึ่งอำ�เภอดอนตูมถือว่�มีคน ล�วครั่งอ�ศัยอยู่ม�กที่สุด โดยเฉพ�ะที่บ้�นทุ่งผักกูด ตำ�บล ห้วยด้วน ในอดีตมีวิถีก�รดำ�รงชีพด้วยก�รทำ�น� ภ�ยหลังได้ เปลี่ยนแปลงม�ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น ข่� มะเขือ ดอกรัก อ้อย ฯลฯ อัตลักษณ์ที่โดดเด่นของช�วล�วครั่ง คือ ผ้�ทอ ที่มีคว�มงดง�มและมีมูลค่�ค่อนข้�งสูง ผ้�ทอของกลุ่มคน ไทยเชื้อส�ยล�วครั่ง เป็นเอกลักษณ์ของคนไทยเชื้อส�ยล�ว ครั่ง แสดงออกถึงภูมิปัญญ�ที่สืบเนื่องกันม�จ�กบรรพบุรุษ และยังเป็นเครื่องสะท้อนวัฒนธรรม วิถีชีวิต คว�มเป็นอยู่ ของคนในชุมชน นอกจ�กนั้นแล้วยังเป็นหลักฐ�นสำ�คัญท�ง ประวัติศ�สตร์ของช�ติพันธุ์อีกด้วย เช่น ล�วครั่งอพยพจ�ก เทือเข�ภูคัง หลวงพระบ�งในสมัยธนบุรี มีวัฒนธรรมก�รทอ ผ้�ที่เป็นเอกลักษณ์ โดยสีซึ่งใช้ย้อมผ้�นั้นจะใช้สีจ�กครั่งเป็น สีหลัก จึงทำ�ให้ถูกเรียกว่� ล�วครั่ง กระบวนก�รมัดหมี่จะ เป็นก�รย้อมสีเพียงครั้งเดียว จ�กนั้นจึงจะทอด้วยกี่ ไม่ว่�จะ เป็นกี่มือแบบพื้นบ้�นหรือกี่กระตุก จึงจะได้เป็นเนื้อผ้�ออกม� ประกอบกับมีกระบวนก�ร ออกแบบและผลิตลวดล�ยต่�งๆ ม�เป็นระยะเวล�อย่�ง ย�วน�น จึงทำ�ให้ผ้�ที่ได้มีรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์และ วัฒนธรรมของกลุ่มช�ติพันธุ์ตน ( พัชร�ณี วัฒนชัย :ก�ร ศึกษ�วิเคร�ะห์ลวดล�ยผ้�มัดหมี่ของกลุ่มคนไทยเชื้อส�ยล�ว ครั่งในจังหวัดภ�คกล�งของประเทศไทย 27 พค 2562 สืบค้น จ�ก
) ก�รแต่งก�ยของช�วล�ว ครั่ง ผู้หญิงแต่งก�ยด้วยผ้�ทอจ�กฝ้�ยและไหม สวมเสื้อแขน สั้นและแขนย�ว ห่มสไบและนุงผ้�ซิ่นซึ่ง เป็นผ้�ทอมัดหมี่ล�ย ตรงต่อตีนจก ส่วนผู้ช�ยใส่เสื้อม่อฮ่อมหรือเสื้อผ้�ฝ้�ยมีทั้ง แขนย�วและแขนสั้น ใส่ก�งเกงข�ย�วมีผ้�ข�วม้�ล�ยต�ร�ง ค�ดเอวหรือพ�ดบ่� แห่ธงสงกร�นต์ จุดเด่น : ส่วนห�งธงสงกร�นต์ที่แขวนกับปล�ยไม้ ประเพณีแห่ธงสงกร�นต์ คือ ประเพณีทำ�บุญทอด ผ้�ป่�ของช�วไทยเชื้อส�ยล�วครั่ง ที่ตั้งบ้�นเรือนทำ�ม�ห�กิน อยู่ในอำ�เภอเมือง ตำ�บลโพรงมะเดื่อ และอำ�เภอดอนตูม ที่ ตำ�บลเล�เต่�ลำ�เหยตะโกสูง ดอนรวก ทุ่งผักกูด ตัวธง สงกร�นต์ ช�วบ้�นจะทำ�ด้วยไม้ไผ่ทั้งลำ� ย�วประม�ณ 10 เมตรขึ้นไป ปล�ยธงมีกิ่งไผ่และที่สำ�หรับแขวนสิ่งของไว้
ชิ้นเท่�นั้น ตกแต่งให้สวยง�มด้วยดอกไม้สดและดอกไม้แห้ง ในก�รแห่ธง ช�วบ้�นจะแห่ออกจ�กหมู่บ้�น นำ�ขบวนด้วยเส�ธงซึ่งมีคน แบกม�หล�ยคน ต�มด้วยกลองย�วซึ่งเป็นดนตรีพื้นบ้�น และ สิ่งของเครื่องใช้ต่�ง ๆ ที่จำ�เป็นแก่ก�รพัฒน�วัด
บ�ตร และต�ลปัตร โดยเฉพ�ะธนบัตรที่ใช้ไม้คีบแล้วเสียบไว้ กับต้นกล้วยนั้นถือว่�เป็นสิ่งจำ�เป็น สิ่งเหล่�นี้เรียกว่� “ห�งธง” (ปณิต� สระว�สี :แห่ธงสงกร�นต์ แห่ห�งธง (แห๊ทุง) สืบค้น จ�ก HTTPS://WWW.SAC.OR.TH/EXHIBITION/CENTRAL/LAOCRUNG.PHP ) นครปฐม 286
ที่ข�ดเสีย ไม่ได้ คือ พุ่มผ้�ป่�ที่ประกอบด้วยผ้�ไตรสำ�หรับภิกษุนุ่งห่ม
http://202.29.9.190/laokhung.npt/html/page2.html
แคน จุดเด่น : เครื่องดนตรีแคน ทำ�จ�กไม้ไผ่ชนิดหนึ่ง เครื่องดนตรีพื้นบ้�นของล�วครั่งได้แก่ แคน พิณ ใช้ สำ�หรับดำ�เนินทำ�นองเป็นหลัก และเครื่องประกอบจังหวะ ได้แก่ ฉิ่ง ฉ�บ กรับ โหม่ง รำ�มะน� แต่เดิมใช้แคนเต้�เดียว ประกอบก�รฟ้อนรำ� และแห่ธงสงกร�นต์ ต่อม�ได้พัฒน�ม� เป็นวงดนตรีแคนวงประยุกต์ นิยมใช้ในง�น เทศก�ล และ พิธีกรรมในง�นมงคลต่�ง ๆ เครื่องดนตรีพื้นบ้�นที่ใช้บรรเลง ทำ�นองหลักคือ แคน และพิณ ส่วนเครื่องดนตรีประกอบจังหวะ ยังคงเป็นกลองรำ�มะน� ฉิ่ง โหม่ง ฉ�บเล็ก ฉ�บใหญ่ แต่ได้นำ� เครื่องดนตรีส�กลไปประยุกต์ในก�รผสมวงได้แก่ กลองใหญ่ กลองทรีโอ เบสพร้อมด้วยเครื่องขย�ยเสียง สำ�หรับขั้นตอน ก�รแสดงยังคงรักษ�ขนบธรรมเนียมประเพณีก�รแสดงไว้แบบ โบร�ณ มีพิธีไหว้ครู ยกครู และบรรเลงเพลงเค�รพครูเมื่อเริ่ม ก�รแสดงต�มลำ�ดับ ที่อำ�เภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม นับได้ ว่�เป็นพื้นที่ที่มีวงพิณแคนประยุกต์อยู่หล�ยคณะ จุดสังเกต อีกแง่มุมคือนักดนตรีในวงพิณแคนประยุกต์ส่วนใหญ่จะเป็นก ลุ่มช�ติพันธ์เชื้อส�ยล�วครั่ง
กระจ�ยอยู่ทั่วไปในจังหวัดนครปฐม นอกจ�กมีก�รสืบทอด จ�กรุ่นสู่รุ่นในกลุ่มของนักดนตรีด้วยกันแล้ว ยังมีองค์กรที่ เป็นเครือข่�ยท�งดนตรีพิณแคนประยุกต์ เช่น
โดยมีอ�จ�รย์ นำ�นักเรียนไปฝึกฝนก�รเล่นเครื่องดนตรีอีส�น เช่น พิณ แคน โปงล�ง ฯ ตลอดจนศิลปะก�รร่�ยรำ� และตั้งวงโปงล�งของ โรงเรียนวัดลำ�เหยขึ้น มีชื่อวงว่� “ศรีอุบลโปงล�ง” ซึ่งได้แสดง ทั้งง�นภ�ยในโรงเรียนและในชุมชนต�มโอก�สต่�งๆ จน มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักทั่วไป ( เครื่องดนตรีพื้นบ้�น สืบค้นจ�ก
ซึ่งชุมชนเชื้อส�ยล�วครั้งนี้ได้
โรงเรียนวัดลำ� เหย สนับสนุนส่งเสริมศิลปะก�รแสดงโปงล�ง
)
ข้�วหล�ม
ฝีมือช�วบ้�น
สร้�ง เป็นสินค้�ใหม่ที่มีจุดเด่น เป็นที่รู้จักแพร่หล�ยและได้รับคว�ม นิยมม�กขึ้นเรื่อยๆ โดยกลุ่มวิส�หกิจชุมชนแปรรูปเนื้อสัตว์ ตำ�บลห้วยพระ อำ�เภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม คิดค้นทำ� หมูยอในกระบอกไม้ไผ่ขึ้น น�งสุพ�ม�ตร์ สุริย�วงษ์ ประธ�น กลุ่ม ระบุว่� หมูยอในกระบอกไม้ไผ่ดังกล่�วมีชื่อเรียกว่� ยอ หล�ม เริ่มทำ�ก�รทดลองดัดแปลงตั้งแต่ปี 2546 มีกรมปศุสัตว์ ให้ก�รสนับสนุน จ�กนั้น ได้มีก�รนำ�ยอหล�มไปจดสิทธิบัตร เพื่อป้องกันก�รลอกเลียนแบบ และปัจจุบันยอหล�ม กล�ย เป็นสินค้�ที่ขึ้นชื่อของจังหวัดนครปฐม สำ�หรับจุดเด่นของ ยอ หล�ม คือ จะมีกลิ่นหอมของเยื่อไผ่ ที่ผ่�นกระบวนก�รย่�ง ซึ่งเยื่อไผ่นั้น มีประโยชน์ส�ม�รถต่อต้�นส�รอนุมูลอิสระ หรือ ส�รก่อมะเร็งได้ และท�งกลุ่มจะใช้วัตถุดิบคุณภ�พดีม�ใช้ใน
เนื้อแดงอย่�งเด็ดข�ด ยอหล�ม มียอดข�ยหล�ยพันกระบอก ต่อเดือน ร�ยได้ทั้งหมดจะกระจ�ยให้กับสม�ชิกทั้ง 76 คน (ยอหล�ม’ นครปฐม หมูยอในกระบอกไม้ไผ่ 9 กค 2558 สืบค้นจ�ก https://www.posttoday.com/business/375209) หมูหล�มยอ สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.facebook.com/hashtag/%E0%B 8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A2% 287 นครปฐม
หมูหล�มยอ จุดเด่น : เกระบอกหมูหล�มยอ ลักษณะคล้�ยกับกระบอก
หมูหล�มยอเป็นถือเป็นนวัตกรรมก�รแปรรูปอ�ห�ร
ที่นำ�ผลผลิตพื้นถิ่นในชุมชนม�ต่อยอด
กระบวนก�รก�รผลิต โดยเนื้อหมูจะไม่ใช้เนื้อหมูที่ไม่มีส�รเร่ง
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอดอนตูม การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ประเพณีแหธงสงกรานต คือ ประเพณีทำบุญทอดผาปาของชาวไทยเชื้อสาย ลาวครั่ง ที่ตั้งบานเร�อนทำมาหากินอยูในอำเภอเมือง ตำบลโพรงมะเดื่อ และอำเภอดอนตูม ที่ตำบลเลาเตาลำเหยตะโกสูง ดอนรวก ทุงผักกูด แหธงสงกรานต การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ลาวครั่งที่อาศัยอยูบร�เวณภาคกลางมักเร�ยกตนเองวา “ลาวข�้คั่ง” หร�อ
ดวยเหตุผลดานสงครามระหวางไทยและลาว ชาติพันธุลาวครั่ง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ ใชแคนเตาเดียวประกอบการฟอนรำ และแหธงสงกรานต ตอมาไดพัฒนา มาเปนวงดนตร�แคนวงประยุกต นิยมใชในงาน เทศกาล และพ�ธีกรรมในงาน มงคลตาง ๆ แคน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ หมูหลามยอเปนถือเปนนวัตกรรมการแปรรูปอาหารฝมือชาวบาน ที่นำ ผลผลิตพ�้นถิ�นในชุมชนมาตอยอด สรางเปนสินคาใหมที่มีจ�ดเดน เปนที่ รูจักแพรหลายและไดรับความนิยมมากข�้นเร�่อยๆ หมูหลามยอ นครปฐม 288
“ลาวคั่ง”อพยพเขามาในประเทศไทยในชวงตนกรุงรัตนโกสินทร
องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% 15 50 100 100 10 5 5 #991115 สีเเดง ลาวครั่ง C M Y K 25 100 100 24 30% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ #9DC73D C M Y K 44 2 99 0 10% สีรองประจำอำเภอ 289 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอดอนตูมมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก เเหธงสงกรานต, แคน,หมูหลามยอ, ชาติพันธลาวครั่ง มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
เเหธงสงกรานต แคน หมูหลามยอ ชาติพันธลาวครั่ง นครปฐม 290
ธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ โดยนําสีและแมลาย มาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�นและทําให
สัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจากอัตลักษณ อําเภอดอนตูมมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของตกแตงภาย ในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยวมี ความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
การออกแบบรานคาและบร�การสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงอาคาร
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา 291 นครปฐม
นักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
รวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงตาม
นครปฐม 292
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การรานอาหารพ�้นถิ�น
FOOD PACKAGING การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กระบอกไมไผบรรจ�หมูหลามยอ 293 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอสามพรานมาจากลักษณะของ จ�ตรกรรมฝาผนังที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ตลาดนํ้าดอนหวาย, ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง, วัดทาพ�ด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ตลาดน้ำดอนหวาย
ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง
วัดทาพ�ด
การออกเเบบลายพ�้น
ลายเเมบท แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอสามพรานมาจากลักษณะของ จ�ตรกรรมฝาผนังที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ตลาดนํ้าดอนหวาย, ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง, วัดทาพ�ด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ตลาดน้ำดอนหวาย ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง วัดทาพ�ด
อำาเภอสามพราน
ปร�บช้�งตกมันเชือกนั้นโดยใช้คว�มเชี่ยวช�ญและคว�มส�มัคคี จนในที่สุดก็ส�ม�รถปร�บช้�งตกมัน
คำ�ขวัญ เมืองส�มน�ยพร�น พุทธสถ�นวัดไร่ขิง ง�มยิ่งสวนส�มพร�น ถิ่นฐ�นผลไม้ น้ำ�ใจ งดง�ม ลือน�มตล�ดดอนหว�ย เกรียงไกรน�ยร้อยตำ�รวจ ประกวดร�ชินีช้�ง อำ�เภอส�มพร�น ตั้งอยู่ท�งทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดนครปฐม มีพื้นที่ 249,347 ต�ง ร�งกิโลเมตร อำ�เภอส�มพร�น เดิมชื่ออำ�เภอตล�ดใหม่ตั้งขึ้นเป็นอำ�เภอ เมื่อ พ.ศ. 2439 โดยสร้�งขึ้นใน ที่ดินของพระย�สุนทรบุรีศรีพิชัยสงคร�มร�มภักดีสุริยะพ�หะ (อี้ กรรณสูต) ซึ่งพื้นที่บริเวณนั้นเรียก ว่�ตล�ดใหม่ สมเด็จพระจุลจอมเกล้�เจ้�อยู่หัว รัชก�ลที่ 5 ได้ทรงพระกรุณ�โปรดเกล้�ให้ตร�พระ ร�ชบัญญัติปกครองท้องที่รัตนโกสินทร์ ศก 116 ขึ้น และได้ใช้พระร�ชบัญญัตินั้นเป็นแบบแผนพิธีก�ร ปกครองทั่วพระ ร�ชอ�ณ�จักร อันอยู่ภ�ยนอกพระนครจนถึงปัจจุบัน ในปี พ.ศ. 2458 ได้ย้�ยที่ทำ�ก�รไปสร้�งใหม่ในตำ�บลส�มพร�น เนื่องจ�กที่ทำ�ก�รเดิมคับ แคบ ให้บริก�รประช�ชนได้ไม่สะดวก พร้อมกับเปลี่ยนชื่อเป็น อำ�เภอส�มพร�น ต�มชื่อสถ�นที่ตั้งที่ ว่�ก�รอำ�เภอซึ่งอยู่ภ�ยใต้ก�รปกครองของมณฑลนครชัยศรี ต่อม�ปี พ.ศ. 2474 ท�งร�ชก�รยุบมณฑล นครชัยศรีลง อำ�เภอส�มพร�นจึงขึ้นอยู่กับเมืองร�ชบุรีอยู่ระยะหนึ่ง จนกระทั่งปี พ.ศ. 2476 ได้ยุบ มณฑลทั้งหมดทั่วร�ชอ�ณ�จักร อำ�เภอส�มพร�นจึงได้ขึ้นอยู่กับจังหวัดนครปฐม ต�มพระร�ชบัญญัติ ระเบียบก�รบริห�รร�ชก�รของร�ชอ�ณ�จักรไทย พ.ศ. 2476
รวมทั้งเป็นที่ชุมนุมของช้�งโขลงใหญ่ด้วย ช้�งโขลงนี้ชอบลงม�ห�กินและเหยียบย่ำ�จนเส้นท�งกล�ย เป็นท�งน้ำ�และลำ�คลอง จนในที่สุดช�วบ้�นในสมัยนั้นได้เรียกกันว่� “คลองบ�งช้�ง” และในบริเวณนั้น ก็ได้กล�ยเป็นชื่อเรียกตำ�บลม�จนถึงปัจจุบันนี้ คือ “ตำ�บลบ�งช้�ง” สำ�หรับโขลงช้�งที่ห�กินในบริเวณ เขตบ�งช้�งนั้น หัวหน้�โขลงช้�งเกิดตกมัน ดุร้�ยม�ก และได้สร้�งคว�มเสียห�ยโดยออกอ�ละว�ด ทำ�ล�ยพืชผลของช�วบ้�นจนช�วบ้�นทนไม่ไหว ได้ร่วมมือกันปร�บเจ้�ช้�งตกมัน เชือกนั้น แต่ทว่�ช้�งตกมันเชือกนี้มีกำ�ลังเหลือหล�ย ช�วบ้�นไม่ส�ม�รถปร�บได้ถึงแม้จะพย�ย�มสัก เพียงใด ในขณะนั้นได้มีน�ยพร�นส�มคนเดินท�งม�ยังคลองป�กลัด (ปัจจุบันเรียกว่� “วัดท่�ข้�ม”) ซึ่งอยู่ไม่ไกลจ�กเขตตำ�บลบ�งช้�ง
โขลงช้�งนั้นอ�ศัยอยู่ น�ยพร�นทั้งส�มเปรียบเสมือนอัศวินม้�ข�วของช�วบ้�นคลองบ�งช้�ง ได้ทำ�ก�ร
ได้สำ�เร็จ ช�วบ้�นจึงได้เรียกบริเวณที่น�ยพร�นทั้งส�มปร�บช้�งได้สำ�เร็จว่� “ส�มพร�น” ซึ่งในปัจจุบัน เรียกว่� “ตำ�บลส�มพร�น” อำาเภอสามพราน นครปฐม 296
ตำ�น�นเล่�ต่อกันม�ว่�เดิมท้องที่เหล่�นี้เป็นป่�รกชัฏ เป็นที่อยู่อ�ศัยของสัตว์ป่�น�น�ชนิด
ม�กนักน�ยพร�นส�มคนได้เดินท�งลัดคลองท่�น�ไปยังบริเวณที่
1. วัดไร่ขิง
2. สวนส�มพร�น
3. โรงเรียนน�ยร้อยตำ�รวจ
4. ล�นแสดงช้�งและฟ�ร์มจระเข้ส�มพร�น
5. ตล�ดน้ำ�วัดดอนหว�ย
6. โรงเรียน ภ.ป.ร. ร�ชวิทย�ลัย
7. สถ�นีตำ�รวจอำ�เภอส�มพร�น
8. โรงพย�บ�ลส�มพร�น
อ�ณ�เขต ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอนครชัยศรี และ อำ�เภอพุทธมณฑล ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอบ้�นแพ้ว และอำ�เภอกระทุ่มแบน จังหวัดสมุทรส�คร ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอบ�งแพ จังหวัดร�ชบุรี ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตตลิ่งชัน เขตหนองแขม กรุงเทพมห�นคร อำ�เภอส�มพร�น แบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 16 ตำ�บล 137 หมู่บ้�น สำ�หรับก�ร บริห�รร�ชก�รท้องถิ่น ประกอบด้วย เทศบ�ลตำ�บล 2 แห่ง และองค์ก�รบริห�รส่วนตำ�บล 15 แห่ง สถ�นที่สำ�คัญและสถ�นที่ท่องเที่ยวอำ�เภอส�มพร�น
วัดไร่ขิง สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.kaidee.com ตล�ดน้ำ�ดอนหว�ย สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://th.trip.com 297 นครปฐม
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอสามพราน การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ วัดเกิดหลวงพอวัดไรข�ง ในทุก ๆ ป ไดจัดใหมีการเฉลิมฉลองอัญเชิญ องคหลวงพอวัดไรข�ง ข�้นจากแมน้ำทาจ�นหนาวัดไรข�ง โดยนำลองมาทางน้ำ ดวยการทำแพไมไผ รองรับองคพระปฏิมากรณ ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เทศกาลนมัสการปดทองหลวงพอวัดไรข�ง มีภาพจำที่คนในทองถิิ�นรูวา จะมีการนำตุงหร�อธงมาประดับตกเเตงทั่วทั้งรอบบร�เวณวัดไรข�ง เทศกาลวัดไรข�ง การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ วัดทาพ�ด ตั้งอยูร�มแมน้ำทาจ�น ภายในวัดมีสถานที่สำคัญคือ พระจ�ฬา มณีเจดีย ที่สันนิษฐานวาสรางในสมัยรัชกาลที่ 3 แหงกรุงรัตนโกสินทร เปนที่ศรัทธาของคนในชุมชน วัดทาพ�ด การออกแบบแมลาย ลายตราสัญลักษณ ชุมชนตลาดดอนหวาย เปนพ�้นที่ชุมชนการคาที่มีอายุมากกวา 100 ป โดยคำวา "ดอนหวาย" คาดวาถูกเร�ยกตามชื่อของวัดดอนหวาย (วัดคงคาดอนหวาย) ที่ตั้งอยูติดกันซึ่งวัดนี้สรางข�้นเมื่อ พ.ศ. 2394 ตลาดน้ำดอนหวาย นครปฐม 300
องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% #D2D82C สีเข�ยว การเกษตร C M Y K 22 2 98 0 30% 15 10 50 100 100 5 5 การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ C M Y K 13 36 43 0 10% สีรองประจำอำเภอ 301 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอสามพรานมาจากลักษณะของ จ�ตรกรรมฝาผนังที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก ตลาดนํ้าดอนหวาย, ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง,
วัดทาพ�ด มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ ตลาดน้ำดอนหวาย ประเพณีอัญเชิญหลวงพอวัดไรข�ง วัดทาพ�ด นครปฐม 302
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ รานกาเเฟโดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความเปน เอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับทองถิ�น และทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบรานกาแฟเเละเคร�่องดื่มสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับ
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
โครงสรางที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงซุมรานคา รวมทั้งการเลือกใชวัสดุ ตกแตงตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
ภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแกนักทองเที่ยว มีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น 303 นครปฐม
อัตลักษณอําเภอสามพรานมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อของใช
กาแฟ อเมร�กาโน ลาเต มอคคา อัฟโฟกาโต ชา มัทฉะลาเต ชามะนาว เบอรร�่เบลนด น้ำผลไม น้ำมะนาว สม ผักรวม ราคา 65 65 70 70 70 65 65 50 50 50
นครปฐม 304
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจรานเคร�่องดื่มและรานกาแฟ
PERSPECTIVE การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ ถุงกระดาษใสผักเกษตรชุมชน 305 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ตักบาตรทองน้ำ เสมาธรรมจักร หอภาพยนตร พ�ทธมณฑล
แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอพ�ทธมณฑลมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก เสมาธรรมจักร, พ�ทธมณฑล, ตักบาตรทองนํ้า, หอภาพยนตร มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
ไดเเก เสมาธรรมจักร, พ�ทธมณฑล, ตักบาตรทองนํ้า, หอภาพยนตร มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ
อำาเภอพุทธมณฑล
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ตักบาตรทองน้ำ เสมาธรรมจักร หอภาพยนตร พ�ทธมณฑล แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอพ�ทธมณฑลมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำ�เภอนครชัยศรี มีคลองชัยขันธ์เป็นเส้นแบ่งเขต
คำ�ขวัญ: ดินแดนธรรมะ พระป�งลีล� ก�รศึกษ�ก้�วหน้� พัฒน�คุณธรรม ท้องที่อำ�เภอพุทธมณฑล เดิมเป็นส่วนหนึ่งของตำ�บลงิ้วร�ย (เปลี่ยนชื่อเป็นตำ�บลล�นต�กฟ้� ในปัจจุบัน) ตำ�บลห้วยพลู และตำ�บลศ�ล�ย� อำ�เภอนครชัยศรี และบ�งส่วนของตำ�บลบ�งกระทึก อำ�เภอส�มพร�น เมื่อวันที่ 27 ธันว�คม พ.ศ. 2533 กระทรวงมห�ดไทยให้แยกพื้นที่บ�งส่วนออกจ�ก ก�รปกครองของอำ�เภอนครชัยศรี รวมตั้งเป็น กิ่งอำ�เภอพุทธมณฑล ให้ขึ้นก�รปกครองกับอำ�เภอ นครชัยศรี โดยมีผลตั้งแต่วันที่ 31 มกร�คม พ.ศ. 2534 จนกระทั่งเมื่อวันที่ 12 พฤศจิก�ยน พ.ศ. 2539 จึงมีพระร�ชกฤษฎีก�ฯ ยกฐ�นะขึ้นเป็น อำ�เภอพุทธมณฑล โดยมีผลตั้งแต่วันที่ 20 พฤศจิก�ยน 2539 พุทธมณฑลเป็นอำ�เภอที่มีพื้นที่น้อยที่สุดในจังหวัด แต่ได้รับคว�มเจริญม�จ�ก กรุงเทพมห�นคร ทำ�ให้มีหมู่บ้�นจัดสรรอยู่หล�ยโครงก�ร มีมห�วิทย�ลัยม�กม�ยและยังเป็นที่ตั้งของ พุทธมณฑล ศูนย์รวมก�รทำ�กิจกรรมท�งพระพุทธศ�สน�ที่สำ�คัญในประเทศไทยอีกด้วย อำ�เภอพุทธมณฑลมีอ�ณ�เขตติดต่อกับเขตก�รปกครองข้�งเคียง ดังนี้ • ทิศเหนือ ติดต่อกับอำ�เภอบ�งเลน • ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำ�เภอไทรน้อย อำ�เภอบ�งใหญ่ อำ�เภอบ�งกรวย (จังหวัดนนทบุรี) และเขตทวีวัฒน� (กรุงเทพมห�นคร) มีคลองนร�ภิรมย์ คลองทวีวัฒน� และแนวแบ่งเขตก�รปกครอง ระหว่�งจังหวัดนครปฐมกับกรุงเทพมห�นครเป็นเส้นแบ่งเขต
ทิศใต้ ติดต่อกับอำ�เภอส�มพร�น
•
มีคลองบ�งกระทึก ถนนพุทธมณฑล ส�ย 4 และถนน สุภ�พบุรุษเป็นเส้นแบ่งเขต
อำ�เภอพุทธมณฑลแบ่งเขตก�รปกครองออกเป็น 3 ตำ�บล 18 หมู่บ้�น สถ�นที่สำ�คัญ • พุทธมณฑล สร้�งขึ้นในว�ระฉลอง 25 พุทธศตวรรษ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้พระพุทธศ�สน� เป็นที่ประดิษฐ�นพระพุทธรูปสำ�คัญ และยังมีพระไตรปิฎกหินอ่อนด้วย • วัดญ�ณเวศกวัน วัดขน�ดเล็กใกล้พุทธมณฑล เจ้�อ�ว�สคือ สมเด็จพระพุทธโฆษ�จ�รย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต) • สวนศิลปะมีเซียม ยิบอินซอย ถนนพุทธมณฑล ส�ย 7 เป็นสถ�นที่รวบรวมง�นประติม�กรรม ของคุณมีเซียม ยิบอินซอย • หอภ�พยนตร์ (องค์ก�รมห�ชน) หน่วยง�นจัดก�รอนุรักษ์ฟิล์มภ�พยนตร์ สังกัดกระทรวง วัฒนธรรม อำาเภอพุทธมณฑล นครปฐม 308
: https://www.sangha14.org
พระศรีศ�กยะทศพลญ�ณ ประธ�นพุทธมณฑลสุทรรศน์ สืบค้นรูปภ�พจ�ก
วัดญ�ณเวศกวัน สืบค้นรูปภ�พจ�ก
หอภ�พยนตร์ (องค์ก�รมห�ชน) สืบค้นรูปภ�พจ�ก
309 นครปฐม
: https://th.trip.com
: https://th.trip.com
ข้อมูลที่ม�ตร�สัญลักษณ์อำ�เภอพุทธมณฑล เสม�ธรรมจักร จุดเด่น : หินสัญลักษณ์รูปธรรมจักรและรูปแท่นที่นั่งของ ปัญจวัคคีย์ทั้งห้� แกะสลักเป็นล�ยกลีบบัว ซี่กำ� 32 ซี่ ธรรมจักรเป็นธรรมเจดีย์อย่�งหนึ่งคือ บรรจุคำ�สอน ของพระพุทธเจ้� ที่ใช้สัญลักษณ์แทนคว�มหม�ยของคำ�สอน หรือก�รใช้ภ�ษ�ภ�พแทนคำ�สอนธรรมจักรที่เห็นกันบ่อยๆ ก็ คือ รูปวงล้อที่หมุนไป หม�ยถึงคำ�สั่งสอนที่หมุนไปในที่ต่�งๆ แกนกล�งคือ หลักของคำ�สอนที่มีซี่ หรือกงล้อ 8 ซี่ หม�ยถึง อริยมรรคคือหนท � งของก � รปฏิบัติเพื่อพ้นไปจ � กวัฏสังส � ร คือก�รเวียนอยู่ในทุกข์ สัญลักษณ์ที่สำ�คัญของธรรมจักรแบบหนึ่งก็คือ ธรรมจักรที่สร้�งขึ้นในสมัยพระเจ้�อโศกมห�ร�ช ประม�ณ พุทธศตวรรษที่ 3 รูปแบบเป็นธรรมจักรที่หมุนอยู่ตรงกล�งมี รูปกว�ง 2 ตัวอยู่ซ้�ยและขว� ธรรมจักรในรูปแบบนี้แสดงถึง ก�รเริ่มต้นของก�รประก�ศธรรมครั้งแรกของพระพุทธเจ้� ณ ป่�อิสิปตนมฤคท�ยวัน ธรรมะที่แสดงเพื่อพ้นไปจ�กสังส�รวัฏ ของผู้เบื่อหน่�ยในวัฏสังส�ร ผู้เห็นภัยในวัฏสังส�ร ต้องไม่ ดำ�เนินชีวิตอยู่ใน 2 หนท�ง คือ ท�งที่หนึ่ง ก�รบำ�เรอตนด้วย ก�มคุณ คือ เพลิดเพลินอยู่ในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส และ อ�รมณ์ กับอีกท�งหนึ่งก็คือ ก�รทรม�นตนให้ย�กลำ�บ�ก โดยเชื่อว่�เป็นก�รเผ�กิเลสคือคว�มอย�ก 4 ประก�ร หินสัญลักษณ์รูปธรรมจักรและรูปแท่นที่นั่งของ ปัญจวัคคีย์ทั้งห้�ในสังเสชนียสถ�นตำ�บลปฐมเทศน� เมื่อ สร้�งแล้วเสร็จ หินสัญลักษณ์ธรรมจักรมีคว�มสูงจ�กฐ�นถึง ยอดรวม 4.56เมตร วงธรรมจักรมีเส้นผ่�ศูนย์กล�ง 4.76 เมตร หน� 0.98 เมตร ส่วนดุมธรรมจักร หน� 0.48 เมตร ธรรมจักร ตั้งอยู่บนกลีบบัวหง�ย บัวคว่ำ� บนฐ�นบัวถล� ตัวธรรมจักร แกะสลักล�ย แบ่งออกเป็น 3 ตอน วงภ�ยในสุดเป็นล�ยกลีบ บัว 2 ชั้น ถัดม�เป็นซี่กำ� 32 ซี่ แกะสลักเป็นล�ยไทย วงนอก เป็นวงล้อมธรรมจักรแกะสลักประกอบเป็นล�ยลูกฟักก้�มปู มี ลูกแก้วประกบทั้งสองข้�ง ขอบนอกสุดมีลักษณะเป็นล�ยกนก เปลวเพลิง
ได้สร้�งแท่น คอนกรีตเสริมเหล็กประกอบด้วยแผ่นหินแกะสลักนูนรูปบัว คว่ำ� และหินสัญลักษณ์รูปแท่นที่นั่งของปัญจวัคคีย์ทั้งห้� ใช้หินแกรนิต ทั้ง 5 ก้อน ที่ม�ของ “เสม�ธรรมจักร” นี้ มี คว�มน่�ทึ่งม�ก จ�กหนังสือ “คนสร้�งท�ง” วิศว์ ลิปตพัลลภ ทำ�ให้เห็นถึงพลังศรัทธ�อันมั่นคงของช�ยคนหนึ่งต่อพระพุทธ ศ�สน� ที่แม้เผชิญอุปสรรคม�กม�ยแต่ห�ได้ย่อท้อ นับตั้งแต่ ก�รเริ่มง�น คือก�รเส�ะห�หินแกรนิตขน�ดใหญ่ที่ต้องดั้น ด้นไปถึงช�ยแดนอำ�เภอแม่สอด จังหวัดต�ก ซึ่งขณะนั้นยัง เป็นเส้นท�งที่ยังไม่ได้บุกเบิกเมื่อปี 2527 ก�รเลื่อยตัดหินให้มี ขน�ด 5 คูณ 6 เมตร บนหน้�ผ�หินแกรนิตซึ่งใช้เวล�น�นถึง 6 เดือน กว่�จะปลดปล่อยหินก่อนใหญ่ให้เป็นอิสระจ�กภูเข� และก�รลำ�เลียงหินที่มีน้ำ�หนักรวม 102,000 กิโลกรัม จ�ก ป่�ลึกสู่พุทธมณฑล นครปฐม ทั้งท�งบกกว่� 722 กิโลเมตร และท�งน้ำ� 240 กิโลเมตร รวมระยะท�งทั้งสิ้น 962 กิโลเมตร ใช้เวล�เดินท�ง 1เดือน จึงจะได้หินม�แกะสลักเป็นเสม� ธรรมจักร ตั้งตระหง่�นในพุทธมณฑล : เขตแดนของพุทธ ศ�สน� เสม�ธรรมจักรในพุทธมณฑล สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.museumthailand.com นครปฐม 310
ส่วนแท่นประดิษฐ�นธรรมจักรนั้น
https://www.springnews.co.th/photo-story/801797
: https://www.77kaoded.com
ตักบ�ตรท้องน้ำ� จุดเด่น : พระภิกษุบิณฑบ�ตรท�งเรือในคลองมห�สวัสดิ์ ประเพณีตักบ�ตรท้องน้ำ� ณ วัดสุวรรณ�ร�ม ตำ�บล ศ�ล�ย� อำ�เภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม เป็นประเพณีที่ อยู่กับชุมชนคลองมห�สวัสดิ์ม�น�นกว่�ครึ่งศตวรรษ เป็นก�ร อนุรักษ์เรือ สืบส�นประเพณีวัฒนธรรมอันเก่�แก่ของไทย และคนในท้องถิ่น วิถีชีวิตริมคลองม�สวัสดิ์แต่ดั้งเดิมให้คง อยู่ตลอดไป อีกทั้งยังมีคว�มเชื่อในอดีตว่�เป็นก�รทำ�บุญขอ ขม�พระแม่คงค�และอุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ที่จมน้ำ�เสียชีวิตใน คลองมห�สวัสดิ์ ก�รจัดพิธีตักบ�ตรท้องน้ำ�จึงเป็นกุศโลบ�ย ภูมิปัญญ � พื้นบ้ � นในก � รทำ�ให้ช � วบ้ � นที่อ � ศัยอยู่ริมคลอง ช่วยกันดูแลคลองและระมัดระวังบุตรหล�นไม่ให้ตกน้ำ� โดย พิธีตักบ�ตรท้องน้ำ�พระสงฆ์จะบิณฑบ�ตรท�งเรือ โดยมีช�ว บ้�นนำ�เรือที่ใช้ชีวิตประจำ�วันม�จอดเรียงร�ยอยู่ริมฝั่งหรือบน เรือเพื่อร่วมทำ�บุญตักบ�ตรข้�วส�รอ�ห�รแห้งกันเป็นจำ�นวน ม�ก เรือที่ช�วบ้�นนำ�ม�มีทั้งเรือขน�ดใหญ่ เช่น เรือม�ด เรือ ชะล่� หรือเรือขน�ดเล็ก เช่น เรือสำ�ปั้น เรืออีแปะ หรือเรือ อีป้�ย (หรือเรือจู๊ด) ช�วบ้�นส่วนหนึ่งจะนำ�เรือรับพระพร้อม ด้วยบ�ตรและสำ�รับ เรือที่มีขน�ดเล็กรับได้ 1 รูป เรือลำ�ใหญ่ รับได้ 2-3 รูป ช�วบ้�นจะเป็นผู้พ�ยเรือให้พระนั่ง สำ�หรับผู้ที่ ใส่บ�ตรจะอยู่ในเรือ ซึ่งจะจอดเรียงร�ยอยู่ริมฝั่งหรือที่ท่�เรือ เมื่อเรือพระม�ถึง ก็จะนำ�อ�ห�รค�วหว�นตักใส่บ�ตรรวมทั้ง ถว�ยดอกไม้ ธูปเทียนและปัจจัย และยังมีกิจกรรมม�กม�ย จนถึงช่วงเย็น อ�ทิ ก�รปล่อยพันธุ์ปล� ก�รแสดงเพลงเรือ แม่ศรีนวล พิธีนี้เริ่มจัดขึ้นครั้งแรกในสมัยพระครูวิชัยวุฒิคุณ (หลวงพ่อดี สุวัณโณ) เจ้�อ�ว�สวัดสุวรรณ�ร�ม ด้วยก�รริเริ่ม ของ น�ยถ�วร เทียมปฐม ไวย�วัจกรวัดในขณะนั้น ซึ่งจะจัด ขึ้นในวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ� เดือน 12 ซึ่งตรงกับวันลอยกระทงของ ทุกปี (ประเพณี ตักบ�ตรท้องน้ำ� วันลอยกระทง 2 กย 2564 สืบค้นจ�ก
) ตักบ�ตรท้องน้ำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก
ตักบ�ตรท้องน้ำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก
ตักบ�ตรท้องน้ำ� สืบค้นรูปภ�พจ�ก
311 นครปฐม
: https://www.thailandplus.tv
: https://news1live.com
พุทธมณฑล จุดเด่น
สูง 15.875 เมตร พุทธมณฑล
เมื่อ พ.ศ. 2500 บนอ�ณ�เขตกว้�งขว�งประม�ณ 2,500 ไร่ สัมผัส ได้ถึงคว�มร่มรื่น งดง�ม และสงบเงียบ สิ่งสำ�คัญที่มองเห็นได้ อย่�งชัดเจนก็คือ พระพุทธรูปป�งลีล� เรียกว่� ‘พระศรีศ�กยะ ทศพลญ�ณ’ เป็นพระประธ�นพุทธมณฑลสุทรรศน์ มีคว�ม โดดเด่นอยู่ตรงผ้�จีวรที่มีคว�มพลิ้วเหมือนจริง ออกแบบโดย ศ�สตร�จ�รย์ ศิลป์ พีระศรี ต้นแบบที่อ�จ�รย์ศิลป์ออกไว้นั้น สูง 2.14 เมตร แต่ต้องก�รให้มีคว�มหม�ยจึงได้ขย�ยแบบ ออกไป เพื่อให้ได้ 2,500 กระเบียด จึงต้องขย�ยออกไปอีก 7.5เท่� เป็นคว�มสูง 15.875 เมตร เมื่อขย�ยแบบเสร็จแล้วก�ร สร้�งต้องแบ่งพระพุทธรูปออกเป็น 6 ส่วนคือ พระเศียร พระ อุระ และพระพ�ห�ข้�งซ้�ย พระน�ภี และพระพ�ห�ข้�งขว� พระเพล� พระบ�ท และฐ�นบัวรองพระบ�ท พระกรซ้�ยและ ขว� มีโลหะม�ตรฐ�นเดียวกัน 137 ชิ้น มีสูตรของส่วนผสมที่ แน่นอนเรียกว่� “โลหะสำ�ริด” เริ่มสร้�ง เดือนมิถุน�ยน 2523 โดยมี อ�จ�รย์ ส�โรช จ�รักษ์ อำ�นวยก�รสร้�ง แล้วเสร็จในปี 2525และฉลองคร�วสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ครบ 200 ปี ย้อนไปเมื่อ พ.ศ. 2495 จอมพล ป.พิบูลสงคร�ม ได้ดำ�ริ จัดสร้ � งปูชนียสถ � นเพื่อเป็นพุทธบูช � และเป็นพุทธ � นุสรณี ยสถ�น เนื่องในวโรก�สมห�มงคลก�ลที่พระพุทธศักร�ช เวียนม�บรรจบครบ 2500 ปี ต่อม�จึงได้กร�บบังคมทูลเชิญ พระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัว ไปทรงประกอบรัฐพิธีก่อฤกษ์ พุทธมณฑล ณ บริเวณที่จะก่อสร้�งพระพุทธรูปประธ�นพุทธ มณฑล ณ สถ�นที่ ซึ่งต่อม�เป็น อำ�เภอพุทธมณฑล จังหวัด นครปฐม ก�รก่อสร้�งได้เริ่มดำ�เนินก�รตั้งแต่ปี
แต่ ต้องชะลอตัวไประยะหนึ่ง ด้วยปัญห�ด้�นงบประม�ณ ภ�ย หลังได้รื้อฟื้นโครงก�รขึ้นอีกครั้ง โดยใช้เงินงบประม�ณของรัฐ และก�รบริจ�คของประช�ชน อีกทั้งได้รับพระมห�กรุณ�ธิคุณ จ�ก พระบ�ทสมเด็จพระเจ้�อยู่หัว
มณฑลอยู่ในพระบรมร�ชูปถัมภ์ จึงทำ�ให้ก�รก่อสร้�งก้�วหน้� ไปอย่�งม�ก ก�รก่อสร้�งพุทธมณฑลเสร็จสมบูรณ์ในสมัยพลเอก เปรม ติณสูล�นนท์ เป็น น�ยกรัฐมนตรี เมื่อสร้�งองค์พระศรี ศ�กยะทศพลญ�ณ ประธ�นพุทธมณฑลสุทรรศน์สำ�เร็จ โดย พระบ � ทสมเด็จพระเจ้ � อยู่หัวได้มีพระมห � กรุณ � ธิคุณโปรด เกล้�ฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนร�ชสุด�ฯ สย�มบรมร�ชกุม�รี เสด็จประกอบพิธีสมโภช เมื่อวันที่ 21 ธันว�คม พ.ศ. 2525 หลังจ�กนั้นก็มีก�รก่อสร้�งถ�วรวัตถุเพิ่มเติมม�ตลอด เช่น มห�วิห�รประดิษฐ�นพระไตรปิฎกหินอ่อน และหอประชุม เป็นต้น กิจกรรมที่จัดให้มีขึ้นในพุทธมณฑล กิจกรรมวัน สำ�คัญท�งพระพุทธศ�สน� คือวันม�ฆบูช� วันวิส�ขบูช� วัน อ�ส�ฬหบูช� วันที่เป็นประเพณี มีกิจกรรม เช่น วันขึ้นปี ใหม่ วันสงกร�นต์ วันลอยกระทง มีกิจกรรมเลี้ยงพระเพล ถว�ยสังฆท�น และฟังเทศน์ทุกวันเส�ร์-อ�ทิตย์ มีกิจกรรมวัน เด็กแห่งช�ติ กิจกรรมวันเฉลิมพระชนมพรรษ� ๕ ธันว�คม กิจกรรมบรรพช�ส�มเณรภ�คฤดูร้อน ประชุมสัมน�พระสังฆ �ธิก�ร กิจกรรมประท�นพัดยศโดยสมเด็จพระสังฆร�ช จัด กิจกรรมนอกสถ�นศึกษ�ของวัดและโรงเรียน นอกจ�กนั้น ยังเป็นสวนส�ธ�รณะขน�ดใหญ่ที่เปิดให้ประช�ชนทั่วไปเข้�ม� พักผ่อนได้อีกด้วย พุทธมณฑล สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://thailandtourismdirectory.go.th นครปฐม 312
: พระศรีศ�กยะทศพลญ�ณ พระพุทธรูปป�งลีล�
สร้�งขึ้นเพื่อฉลองว�ระกึ่งพุทธก�ล
พ.ศ. 2500
ทรงให้ง�นก่อสร้�งพุทธ
ๆ ทั่ว ประเทศ เพื่อนำ�ม�อนุรักษ์ให้ทันท่วงที เพร�ะมรดกภ�พยนตร์ เหล่�นั้นอ�จจะกำ�ลังเสื่อมสภ�พหรือใกล้สูญสล�ยไปต�มก�ล
โดยเฉพ�ะ หลังจ�กภ�พยนตร์โลกได้ปรับเข้�สู่ยุคดิจิทัล ขอบข่�ยง�นอนุรักษ์ยังถูกขย�ยไปยังก�รแปลงสัญญ�ณฟิล์ม
หอภ�พยนตร์ จุดเด่น : ตึกพิพิธภัณฑ์ภ�พยนตร์ไทยสีเหลืองอมส้ม ตั้งอยู่เลขที่ 94 หมู่ที่ 3 ภ�ยในสถ�บันศิลปกรรม กรม ศิลป�กร ถนนพุทธมณฑลส�ย 5 ตำ�บลศ�ล�ย� เป็นสถ�นที่ เรียนรู้เกี่ยวกับภ � พยนตร์ที่รวบรวมข้อมูลและข้ � วของเครื่อง ใช้ ต่�ง ๆ ของวงก�รภ�พยนตร์ไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เพื่อให้ผู้สนใจได้ศึกษ�และเรียนรู้ ภ�ยในอ�ค�รจัดเป็นโรง ถ่�ยภ�พยนตร์จำ�ลอง แสดงประวัติศ�สตร์และขบวนก�รผลิต ภ�พยนตร์ไทย อุปกรณ์ประกอบฉ�ก ก�รจัดแสดงหุ่นบุคคล สำ�คัญในวงก � รภ � พยนตร์ไทยทั้งด � ร � และผู้สร้ � งภ � พยนตร์ เช่น หุ่นของ “มิตร ชัยบัญช�” นักแสดงชื่อดังในอดีต โต๊ะ ทำ�ง�นของ “ปยุต เง�กระจ่�ง” ผู้สร้�งภ�พยนตร์ก�ร์ตูนเรื่อง แรกของไทย คือ เรื่องสุดส�คร หอภ�พยนตร์แบ่งเป็นส่วนต่�ง ๆ ที่น่�สนใจ ได้แก่ พิพิธภัณฑ์ภ�พยนตร์ไทย สถ�นที่รวบรวม ประวัติศ�สตร์เกี่ยวกับภ�พยนตร์ไทย จัดแสดงนิทรรศก�ร 3 เรื่อง ได้แก่ นิทรรศก�รหนึ่งศตวรรษภ�พยนตร์ไทย หอ เกียรติยศ และนิทรรศก�รขบวนก�รผลิตภ�พยนตร์ เปิดให้ เข้�ชมฟรี วันอังค�ร-ศุกร์ 4 รอบ คือ 11.00 น., 14.00 น., 15.00 น., 16.00 น.วันเส�ร์ อ�ทิตย์ และวันหยุดร�ชก�ร 6 รอบ คือ 10.00 น. 11.00 น. 13.00 น. 14.00 น. 15.00 น. และ 16.00 น. ห้องสมุด แหล่งค้นคว้�ท�งด้�นภ�พยนตร์ ที่รวบรวม องค์คว � มรู้เกี่ยวกับภ � พยนตร์ที่ได้รับก � รตีพิมพ์เป็นหนังสือ ว�รส�ร นิตยส�ร บทคว�มวิทย�นิพนธ์ เอกส�รข้อมูลท�ง วิช�ก�ร โปสเตอร์ สิ่งพิมพ์ ฯลฯ ของทั้งของประเทศไทยและ ต่�งประเทศ รวมทั้งภ�พยนตร์ข่�ว ส�รคดี และภ�พยนตร์ ไทยเรื่องต่�ง ๆ ที่ ได้รวบรวมไว้นับหมื่นร�ยก�รในระบบ VOD เปิดให้บริก�รทุกวันอังค�ร-ศุกร์ เวล� 09.30-17.30 น. (ปิดทุกวันจันทร์) เมืองม�ย� เมืองจำ�ลองสถ�นที่สำ�คัญใน ประวัติศ�สตร์ภ�พยนตร์ไทยและภ�พยนตร์โลก ผ่�น นิทรรศก�รกึ่งถ�วรกล�งแจ้ง นักท่องเที่ยวจะได้ชื่นชมกับ คว�มสวยง�มและสมจริงของฉ�กเบื้องหน้� รวมทั้งได้เรียน รู้และสัมผัสเบื้องหลังง � นสร้ � งฉ � กซึ่งเป็นหัวใจสำ�คัญของ ง�นสร้�งภ�พยนตร์ ภ�ยในจัดแสดงเกี่ยวกับเหตุก�รณ์ ประวัติศ�สตร์ เช่น ก�รจำ�ลองฉ�ยหนังขึ้นจอครั้งแรกของโลก ที่กร็องด์
ก�รจัดฉ�ยหนังใน นิ คเกิ้ลโลเดี้ยน โรงหนังแห่งแรกของโลก, ดูหนังถ้ำ�มอง ในร้�น ถ้ำ�มอง Kinetoscope Polar และประติม�กรรมบุคคลสำ�คัญ ในภ�พยนตร์ เป็นต้น หอภ � พยนตร์เป็นหน่วยง � นอนุรักษ์ภ � พยนตร์แห่ง แรกและแห่งเดียวในประเทศไทยที่ทำ�หน้�ที่เก็บรักษ�และดูแล ภ�พยนตร์ของทั้งประเทศ และมีหน้�ที่ซับซ้อนทุกมิติของหอ ภ�พยนตร์ที่มีอยู่ทั่วโลก
เชิงรุกของง�นอนุรักษ์ เป็นหน่วยเคลื่อนที่เร็วที่จะคอยสืบ เส�ะแสวงห�และไปให้ถึงฟิล์มภ�พยนตร์ สื่อโสตทัศน์ และ สิ่งเกี่ยวเนื่อง ไม่ว่�จะเป็นภ�พยนตร์ในยุคปัจจุบันและอดีตที่ ยังคงหลงเหลือและตกค้�งกระจ�ยอยู่ต�มสถ�นที่ต่�ง
เวล�เนื่องจ�กไม่ได้รับก�รดูแลเก็บรักษ�ที่ถูกวิธี
และเทปแม่เหล็กเป็นไฟล์ดิจิทัล ก�รบูรณะฟิล์มในระบบ ดิจิทัล และก�รเก็บรักษ�ภ�พยนตร์ ในระบบดิจิทัล หอภ�พยนตร์ (องค์ก�รมห�ชน) สืบค้นรูปภ�พจ�ก : https://www.sarakadeelite.com 313 นครปฐม
ค�เฟ่ และซ�ลอน อินเดียน,
โดยมีหน่วยกู้หนังเป็นทีมปฏิบัติก�ร
อัตลักษณวัฒนธรรมประจำอำเภอพ�ทธมณฑล การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ พระพ�ทธรูปปางลีลา เร�ยกวา 'พระศร�ศากยะทศพลญาณ' เปนพระประธาน พ�ทธมณฑลสุทรรศน มีความโดดเดนอยูตรงผาจ�วรที่มีความพลิ�วเหมือนจร�ง ออกแบบโดย ศาสตราจารย ศิลป พ�ระศร� พ�ทธมณฑล การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ
ใหกับผูที่จมน้ำเสียชีว�ตในคลองมหาสวัสดิ์ ตักบาตรทองน้ำ การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ เปนธรรมเจดียอยางหนึ่งคือ บรรจ�คำสอนของพระพ�ทธเจา ที่ใชสัญลักษณ แทนความหมายของคำสอน หร�อการใชภาษาภาพแทนคำสอนธรรมจักร เห็นกันบอย คือ รูปวงลอที่หมุนไป หมายถึงคำสั่งสอนที่หมุนไปในที่ตาง ๆ เสมาธรรมจักร การออกแบบแมลาย การลดทอนลาย ลายตราสัญลักษณ สถานที่เร�ยนรูเกี่ยวกับภาพยนตร รวบรวมขอมูลและขาวของเคร�่องใชตาง ๆ ของภาพยนตรไทยตั้งแตอดีตจนถึงปจจ�บัน ภายในอาคารจัดเปนโรงถาย ภาพยนตรจำลอง แสดงประวัติศาสตรและขบวนการผลิตภาพยนตรไทย หอภาพยนตร นครปฐม 314
เปนประเพณีที่อยูกับชุมชนคลองมหาสวัสดิ์มานานกวาคร�่งศตวรรษ มีความเชื่อในอดีตวาเปนการทำบุญขอขมาพระแมคงคาและอุทิศสวนกุศล
องคพระปฐมเจดีย สีสมอิฐ #cb7529 C M Y K 17 61 100 3 60% 15 50 100 100 10 5 5 #F5C41C สีเหลือง รวงขาวสุก C M Y K 4 22 98 0 30% การออกเเบบตราสัญลักษณ สีประจำจังหวัด ตราสัญลักษณอำเภอเเบบสี ตราสัญลักษณอำเภอเเบบขาวดำ การกำหนดคาสีเเละสัดสวนการใชสี สีประจำอำเภอ #4B806A C M Y K 73 32 64 12 10% สีรองประจำอำเภอ 315 นครปฐม
การออกเเบบลายพ�้น ลายเเมบท ตักบาตรทองน้ำ เสมาธรรมจักร หอภาพยนตร พ�ทธมณฑล แรงบันดาลใจในการออกแบบแมลายอําเภอพ�ทธมณฑลมาจากลักษณะของจ�ตรกรรมฝาผนัง ที่บอกเร�่องราวผานอัตลักษณทางวัฒนธรรม ไดเเก เสมาธรรมจักร, พ�ทธมณฑล, ตักบาตรทองนํ้า, หอภาพยนตร มาจัดเร�ยงประกอบเปนลวดลายเพ�่องานพ�มพ นครปฐม 316
การออกเเบบอัตลักษณรานคาชุมชน โดยการนำอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา ธุรกิจบร�การโฮมสเตย
กระบวนการนําอัตลักษณประจําอําเภอมาพัฒนาใชกับธุรกิจและบร�การ
ธุรกิจโฮมสเตย โดยนําสีและแมลายมาเปนสวนสําคัญในการสรางความ
เปนเอกลักษณ การใชสีประจําอําเภอจะชวยเสร�มสรางความเชื่อมโยงกับ
ทองถิ�นและทําใหนักทองเที่ยวสามารถสังเกตเห็นไดอยางชัดเจน
การออกแบบธุรกิจโฮมสเตยสามารถเลือกใชสีประจําอําเภอกับโครงสราง ที่มีอยูแลวในการทาสีตกแตงภายในรวมทั้งการเลือกใชวัสดุตกแตงและ เบาะผาตามสัดสวนสีที่แนะนํา นอกจากนี้ยังสามารถนําแมลายที่พัฒนาจาก
อัตลักษณอําเภอพ�ทธมณฑลมาใชในใชการวาดภาพประกอบบนผนังหร�อ ของตกแตงภายในธุรกิจเพ�่อชวยประชาสัมพันธอัตลักษณของอําเภอใหแก นักทองเที่ยวมีความคุนเคยและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมของอําเภอไดดียิ�งข�้น
317 นครปฐม
การออกเเบบของใชในธุรกิจชุมชน จากการนำเอาอัตลักษณทองถิ�นมาพัฒนา
การออกแบบอัตลักษณของแบรนดในธุรกิจบร�การโฮมสเตย นครปฐม 318
STICKER LOGO FOOD PACKAGING การออกแบบบรรจ�ภัณฑสินคาวัฒนธรรมประจำอำเภอ กลองบรรจ�เมี่ยงดอกบัวแดง 319 นครปฐม
จ�กก�รดำ�เนินง�นภ�ยใต้งบประม�ณ ปร�กฏผลลัพธ์ที่ส่งผลต่อภ�พรวมของจังหวัดเมืองรองในด้�นศิลปะ วัฒนธรรมร่วมสมัยในหล�กหล�ยมิติ โครงก�รมีก�รดำ�เนินก�รต�มวัตถุประสงค์และส�ม�รถวัดผลสำ�เร็จตอบโจทย์
สรุปผลก�รดำ�เนินง�นโครงก�ร โครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรมประจำ�ปีงบประม�ณ 2566 จังหวัด นครน�ยก จังหวัดลพบุรีและ จังหวัดนครปฐม ได้มีเป้�หม�ยหลักในก�รนำ�ทุนท�งวัฒนธรรมของ ทั้ง 22 อำ�เภอ 3 ม�สร้�งเป็นคอนเทนต์และพัฒน�ต่อย อดด้�นก�รออกแบบอัตลักษณ์ของชุมชนในรูปแบบร่วมสมัย สร้�งมูลค่�เพิ่มให้กับสินค้�ชุมชน ชูอัตลักษณ์ท้องถิ่น เสริมสร้�งเศรษฐกิจฐ�นร�กให้สู่ชุมชน โครงก�รนี้ ได้ดำ�เนินก�รม�ตั้งแต่ ปี 2561 และได้ค้นห�อัตลักษณ์และสร้�งสรรค์ผลง�นของท้องถิ่นให้กับ 221 อำ�เภอ ใน 21 จังหวัด ซึ่งผลง�นที่ผ่�นม�ประสบคว�มสำ�เร็จอย่�งสูง ในก�รนำ�ทุนท�งวัฒนธรรมม�สร้�งเป็น คอนเทนต์และพัฒน�ต่อยอดด้�นก�รออกแบบอัตลักษณ์ของชุมชนในรูปแบบร่วมสมัย สร้�งมูลค่�เพิ่มให้กับสินค้� ชุมชน เช่น สินค้�ท�งเกษตร สินค้�ด้�นแปรรูปอ�ห�ร สินค้�วัฒนธรรม ในรูปแบบบรรจุภัณฑ์ ก�รออกแบบตกแต่ง ภ�ยใน สถ�ปัตยกรรม ลวดล�ยผ้� โลโก้อำ�เภอ สีอัตลักษณ์อำ�เภอ หรือแม้แต่ก�รออกแบบฟอนต์อักษรที่ม�จ�กอัต ลักษณ์จังหวัด ซึ่งส�ม�รถนำ�ไปประยุกต์ใช้ได้หล�กหล�ย
ต � มเป้ � หม � ยของยุทธศ � สตร์ช � ติได้อย่ � งเป็นรูปธรรมและเกิดผลกระทบเชิงบวกในมิติท � งสังคมวัฒนธรรมและ เศรษฐกิจดังนี้ 320
ด้�นมิติท�งสังคม
สังคม สนับสนุนให้เกิดก�รเสริมสร้�งทุนท�งสังคมเกิดกระบวนก�รรวมตัวของประช�ชนกลุ่มต่�งๆเป็นกลุ่ม
เครือข่�ยศิลปะทุกช่วงวัยในก�รร่วมคิดร่วมทำ�และร่วมสร้�งสรรค์
ก�รออกแบบอัตลักษณ์สะท้อนสภ�พเศรษฐกิจสังคมวิถีชีวิตเหตุก�รณ์บ้�นเมืองรวมถึงเรื่องร�วประวัติศ�สตร์ในอดีต จนถึงปัจจุบันก�รดำ�เนินง�นแบบมีส่วนร่วมภ�ยใต้โครงก�รนี้ ทำ�ให้เกิดคว�มรู้คว�มเข้�ใจในศิลปะวัฒนะธรรมท้อง ถิ่นประช�ชนสร้�งจิตสำ�นึกรักและภูมิใจในวัฒนธรรมของตนเองสร้�งก�รมีส่วนร่วมพัฒน�ง�นด้�นศิลปะอย่�งยั่งยืน
จ�กผลง�นก�รออกแบบอัตลักษณ์ร่วมสมัยที่สร้�งขึ้นได้ใช้แนวคิดจ�กประเพณีสู่คว�มเป็นร่วมสมัยเป็นก�ร นำ�ทุนท�งวัฒนธรรมที่เป็นร�กเง้�ของไทยม�ต่อยอดให้เกิดคว�มหล�กหล�ยในก�รแสดงออกผ่�นผลง�นที่สร้�งสรรค์
ส่งผลกระทบเชิง
บวกโดยตรงต่อก�รพัฒน�ประเทศได้อย่�งยั่งยืน
ระดมสมองเพื่อค้นห�อัตลักษณ์ร่วมในระดับอำ�เภอ และระดับจังหวัด ง�นศิลปะร่วมสมัยส่งผลให้มีคว�มสัมพันธ์อันดีขึ้นระหว่�งกลุ่มคนทุกระดับ เกิดเป็นพลังท�งสังคม เป็นผลกระทบเชิงบวก
บนร�กฐ�นของทุนท�งสังคมและวัฒนธรรมที่มีอยู่ โครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม ได้นำ�แนวคิดที่สื่อถึงตำ�น�นประเพณี คติ คว�มเชื่อ สถ�บัตยกรรม ทุนท�งธรรมช�ติ ของช�วพื้นเมืองในแต่ละอำ�เภอ ม�สร้�งมิติก�รรับรู้จนทำ�ให้เกิดเป็น ภ � พลักษณ์อันดีง � มในก � รใช้ศิลปะร่วมสมัยเข้ � ม � เชื่อมโยงวิถีวัฒนธรรมชุมชนและภูมิปัญญ � ที่ทำ�หน้ � ที่เป็นดั่ง สะพ�นเชื่อมวัฒนธรรม สร้�งคว�มเข้�ใจระหว่�งอำ�เภอจังหวัดมุ่งสู่ก�รรับรู้ระดับประเทศได้ ผลก�รสร้�งสรรค์ของ
มิติท�งวัฒนธรรม
ทำ�ให้วัฒนธรรมของช �ติไม่มีก�รสูญห�ยแต่กลับเป็นพลวัตท�งวัฒนธรรมที่ทุกภ� คส่วนต้องศึกษ �และให้คว�มสนใจ รวมถึงควรให้ก�รสนับสนุนอย่�งต่อเนื่อง ทั้งในระดับอำ�เภอและระดับจังหวัด มิติท�งเศรษฐกิจ ส่งเสริมให้ชุมชน เห็นภ�พก�รนำ�ทุนท�งวัฒนธรรมที่ได้ออกแบบให้ร่วมสมัย ส�ม�รถนำ�ม�ต่อยอดเป็น เครื่องมือสำ�คัญในก�รพัฒน�เศรษฐกิจฐ�นร�กเพื่อคว�มเป็นอยู่ที่ดีขึ้นของประช�ชนในทุกระดับ
หม�ยถึงก�รพัฒน�ในระดับประเทศที่นำ�ไปสู่ก�รสร้�งให้เกิดทั้งมูลค่�และคุณค่�ใหม่ร่วมกันได้
อีกทั้งศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยได้รับก�รเผยแพร่และถ่�ยทอดต�ม
321
แนวคิดต่อยอดอดีตปัจจุบันและสร้�งคุณค่�ใหม่ในอน�คตเกิดมูลค่�ท�งเศรษฐกิจอย่�งเป็นรูปธรรม
เพื่อสร้�งคว�มเข้�ใจก�รนำ�องค์คว�มรู้ด้�นศิลปะร่วมสมัยให้ถูกนำ�ม�ต่อยอดท�งคว�มคิดสร้�งสรรค์และพัฒน�ก�ร ออกแบบ ที่แสดงถึงอัตลักษณ์ด้�นศิลปวัฒนธรรมและสถ�นที่ท่องเที่ยวในท้องถิ่น
- ตร�สัญลักษณ์ (logo)
- ล�ยต้นแบบ
- ตัวอย่�งก�รว�งกร�ฟิกลวดล�ยบนผลิตภัณฑ์ต่�ง ๆ และ
- โทนสีอำ�เภอ เป็นต้น เพื่อถ่�ยทอดองค์คว�มรู้ด้�นก�รออกแบบสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรมให้แก่ชุมชน ส�ม�รถ นำ�คว�มรู้ที่ได้ไป พัฒน�ต่อยอดสร้�งร�ยได้ให้กับชุมชนอย่�งยั่งยืน
4. การรับฟังข้อเสนอแนะจากการออกแบบชุดผลงานต้นแบบ
เพื่อนำ�เอ�องค์คว�มรู้ท�งด้�นศิลปะร่วมสมัยม�ใช้พัฒน�ต่อยอดสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรม ช่วยเพิ่มมูลค่�ท�ง
เศรษฐกิจให้กับชุมชนอีกทั้งยังเป็นก�รเผยแพร่และประช�สัมพันธ์จังหวัดให้เป็นที่รู้จัก ม�กขึ้น
ก�รดำ�เนินง�นได้ดำ�เนินกิจกรรม ก�รดำ�เนินง�นได้ดำ�เนินกิจกรรม ครอบคลุมใน 3 จังหวัดเป้�หม�ยของ ปีงบประม�ณ 2566 คือ จังหวัด นครน�ยก จังหวัดลพบุรีและ จังหวัดนครปฐม ผ่�น ขั้นตอนในก�รดำ�เนินง�น
คือ 1. การประชุมชี้แจงทำาความเข้าใจในระดับจังหวัด
เป็นก�รช่วยประช�สัมพันธ์เผยแพร่ ด้�นก�รท่องเที่ยวให้กับจังหวัดนำ�ร่อง และช่วยสร้�งร�ยได้ท�งเศรษฐกิจให้แก่ชุมชนได้ในอน�คต 2. การจัดการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อระดมสมอง เพื่อให้ได้ผลง�นก�รออกแบบสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรม โดยองค์คว�มรู้ด้�นศิลปะร่วมสมัย ถ่�ยทอดลงสู่ผล ง�นสร้�งสรรค์จ�กทุนท�งวัฒนธรรมท้องถิ่น เพื่อใช้เป็นพื้นฐ�นในก�รส่งเสริมศักยภ�พท�ง เศรษฐกิจและสังคมให้กับ ชุมชน 3. การออกแบบ และ จัดทำาชุดผลงานและการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ต้นแบบ ก�รสร้�งสรรค์ผลง�นก�รออกแบบที่เกิดจ�กก�รพัฒน�ต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรมในจังหวัด ที่แสดงให้เห็นถึงอัต ลักษณ์ของแต่ละจังหวัด ประกอบด้วย อ�ทิ
322
(font) ประจำ�ตร�สัญลักษณ์ของจังหวัดนครน�ยกควรมีลักษณะที่สื่อถึง
จังหวัดนครนายก จัดอบรมเชิงปฏิบัติก�รด้�นก�รออกแบบที่แสดงถึงอัตลักษณ์ท้องถิ่น โครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อ ต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม ประจำ�ปีงบประม�ณ พ.ศ. 2566 วันอังค�รที่ 7 มีน�คม 2566 ณ ห้องจันทร� โรงแรมจันทร� รีสอร์ท & โฮเท็ล จังหวัดนครน�ยก มีผู้เข้�ร่วม 70 คน อ�ทิ สำ�นักง�นจังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นวัฒนธรรมจังหวัด นครน�ยก สำ�นักง�นพ�ณิชย์ จังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นพัฒน�ชุมชนจังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นอุตส�หกรรม จังหวัดนครน�ยกสำ�นักง�น จัดประชุมร�ยง�นคว�มก้�วหน้�ของโครงก�รฯ และนำ�เสนอร่�งผลง�นก�รออกแบบ วัน จันทร์ที่ 12 พฤษภ�คม 2566 ณ ห้องขุนด่�น ชั้น 5 ศ�ล�กล�งจังหวัด มีผู้เข้�ร่วม 52 คน อ�ทิ สำ�นักง�นจังหวัด นครน�ยก สำ�นักง�นวัฒนธรรมจังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นพ�ณิชย์จังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นพัฒน�ชุมชนจังหวัด นครน�ยก สำ�นักง�น อุตส�หกรรมจังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นประช�สัมพันธ์จังหวัดนครน�ยก สำ�นักง�นท่องเที่ยว และกีฬ�จังหวัดนครน�ยก หอก�รค้� จังหวัดนครน�ยก ผู้แทนจ�กสถ�บันก�รศึกษ� ปร�ชญ์ช�วบ้�น และกลุ่มผู้ ประกอบก�รภ�ยในจังหวัดนครน�ยก เป็นต้น สรุปผลก�รออกแบบ
ทั้งหมด
เช่น น้ำ�ตกส�ริก� น้ำ�ตกวังตะไคร้ น้ำ�ตกน�งรอง น้ำ�ตกล�นรักหรือน้ำ�ตกต�ดหินกอง น้ำ�ตกวังม่วง น้ำ�ตกเหวนรก ในอุทย�นแห่งช�ติเข�ใหญ่ น้ำ�ตกคลองมะเดื่อ น้ำ�ตกผ�ง�มงอน น้ำ�ตกช่องลม น้ำ�ตกกะอ�ง น้ำ�ตกสลัดได แก่งส�มชั้น น้ำ�ตกแก่งส�วน้อย น้ำ�ตกต�ย�ย เป็นต้น น้ำ�ตกต่�ง ๆ เหล่�นี้เป็น
ทั้งนี้ ประช�กรกลุ่มตัวอย่�งเห็นว่� ตัวอักษร
ส�ยน้ำ�ของน้ำ�ตก ในก�รนำ�ลักษณะของน้ำ�ตกม�ออกแบบเป็นรูปแบบตัวอักษร ได้ทดลองทำ�โครงร่�งเง�ของน้ำ�ตก แต่ละแห่งเพื่อดู คว�มเป็นไปได้ในก�รนำ�ลักษณะสำ�คัญม�สื่อส�ร และเห็นก�รไหลในแนวตั้งที่มีคว�มลดหลั่นเป็นชั้น สู่ส่วนที่เป็นแนวนอนของแอ่งส�ยธ�ร จึงได้ออกแบบตัวอักษร ให้มีเส้นตัวอักษรเกือบต่อเนื่องกัน มีลักษณะของเส้น โค้งที่เลียนแบบก�รไหลลงของส�ยน้ำ�ตกที่ให้คว�มรู้สึกนุ่มนวล ลดหลั่นเป็นชั้นน้ำ�ตก และให้คว�มรู้สึกเคลื่อนไหว สีประจำ�จังหวัดนครน�ยก : สีเขียวจ�กต้นไม้ กรอบตร�สัญลักษณ์ : เขื่อนขุนด่�นปร�ก�รชล 323
ก�รออกแบบชุดตัวอักษรจังหวัดนครน�ยกจ�กก�รระดมสมองของประช�กรกลุ่มตัวอย่�งที่เข้�ร่วมกิจกรรม
ได้เลือกลักษณะของน้ำ�ตกซึ่งมีอยู่ม�กในจังหวัดนครน�ยก
แหล่งท่องเที่ยวที่สำ�คัญของจังหวัดนครน�ยกและค่อนข้�งอยู่ในคว�มรับรู้ของผู้คนโดยทั่วไป
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยม�จ�กก�รนำ�เอ�ลักษณะอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรมของอำ�เภอป�กพลี
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยม�จ�กก�รนำ�เอ�ลักษณะอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรมของอำ�เภอองครักษ์
อัตลักษณ์ระดับอำ�เภอ อำ�เภอเมืองนครน�ยก แรงบันด � ลใจในก � รออกแบบแม่ล � ยม � จ � กก � รนำ�เอ � ลักษณะอัตลักษณ์ท � งวัฒนธรรมของอำ�เภอเมือง นครน�ยก ได้แก่ โรงเรียนน�ยร้อย จปร...เชื่อนขุนด่�น, ดอกสุพรรณิก�, ก�รทำ�กระย�ส�รท, ดอกด�หล�, เมืองดง ละคร นำ�ม�จัดเรียงแม่ล�ยกั้นช่องเสมือนแนวถนนตรอก ซอกซอยที่ปร�กฏในอำ�เภอเมืองนำ�ม�ประกอบเป็นลวดล�ย เพื่อใช้ในง�นพิมพ์
อำ�เภอป�กพลี
ได้แก่ ก�รแสดงหมอลำ�พวน, แห่ห�บสูดเสื้อสูดผ้�, ก�รแต่งก�ย ไท-พวน, ไหหมักปล�ดู, ปล�ดู นำ�ม�จัดว�งแม่ล�ย กั้นช่องเสมือนแนวถนน ตรอก ซอกซอย ที่ปร�กฎในอำ�เภอป�กพลีนำ�ม�ประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อใช้ในง�นพิมพ์ อำ�เภอบ้�นน� แรงบันด � ลใจในก � รออกแบบแม่ล � ยน � ม � จ � กก � รนำ�เอ � ลักษณะอัตลักษณ์ท � งวัฒนธรรมของอำ�เภอ บ้�นน�ม� ได้แก่ ช้�ง, รัวไม้, ต้นกุยช่�ย, ขนมกุยช่�ย, ประตูสู่ก�ลเวล�, ซังข้�ว, เข�หัวหมวกจัดเรียงแม่ล�ยกั้นช่อง เสมือนคันน�ที่ปร�กฎในอำ�เภอบ้�นน�และนำ�ม�ประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อใช้ในง�นพิมพ์ อำ�เภอองครักษ์
โบสถ์ มัสยิดนำ�ม�จัดเรียงแม่ล�ยกั้นช่องเสมือนท้องฟ้� ก้อนเมฆ เหนือไร้ไม้ดอกไม้ประดับที่ปร�กฏในอำ�เภอองครักษ์และนำ�ม�ประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อใช้ในง�นพิมพ์ 324
ได้แก่ มังกร, กิเลน, ดอกไม้, ใบไม้, หน้�ต่�งวัด
จังหวัดลพบุรี จัดอบรมเชิงปฏิบัติก�รด้�นก�รออกแบบที่แสดงถึงอัตลักษณ์ท้องถิ่น โครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อ ต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม ประจำ�ปีงบประม�ณ พ.ศ. 2566 วันพุธที่ 15 มีน�คม 2566 ณ ห้องประชุม โรงแรมโอทู จังหวัดลพบุรี มีผู้เข้�ร่วม 90 คน อ�ทิ สำ�นักง�นจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นวัฒนธรรมจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นพ�ณิชย์ จังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นพัฒน�ชุมชนจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นอุตส�หกรรมจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นประช�สัมพันธ์ จังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นท่องเที่ยวและกีฬ�จังหวัดลพบุรี หอก�รค้�จังหวัดลพบุรี ผู้แทนจ�กสถ�บันก�รศึกษ� ปร�ชญ์ ช�วบ้�น และกลุ่มผู้ประกอบก�รภ�ยในจังหวัดลพบุรี เพื่อระดมคว�มคิดเห็น กลั่นกรองนำ�ข้อมูลที่ได้ม�พัฒน�ต่อย อด สินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรม ต�มวัตถุประสงค์และเป้�หม�ยของโครงก�รฯ จัดประชุมร�ยง�นคว�มก้�วหน้�ของโครงก�รฯ และนำ�เสนอร่�งผลง�นก�รออกแบบ วันจันทร์ที่ 15 พฤษภ�คม 2566 ณ ห้องประชุม สำ�นักง�นวัฒนธรรมจังหวัดลพบุรี มีผู้เข้�ร่วม 52 คน อ�ทิ สำ�นักง�นจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นวัฒนธรรมจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นพ�ณิชย์จังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นพัฒน�ชุมชนจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�น อุตส�หกรรมจังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นประช�สัมพันธ์จังหวัดลพบุรี สำ�นักง�นท่องเที่ยวและกีฬ�จังหวัดลพบุรี หอก�รค้� จังหวัดลพบุรี ผู้แทนจ�กสถ�บันก�รศึกษ� ปร�ชญ์ช�วบ้�น และกลุ่มผู้ประกอบก�รภ�ยในจังหวัดลพบุรี เป็นต้น สรุปผลก�รออกแบบ ชุดตัวอักษรจังหวัดลพบุรี : ได้ม�จ�ก ป้�ยชื่อเดิมเมืองละโว้ สีประจำ�จังหวัด : สีส้มอิฐจ�กโบร�ณสถ�น กรอบตร�สัญลักษณ์ : พระร�ชวังน�ร�ยณ์ร�ชนิเวศน์ 325
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอชัยบ�ด�ลม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต
อำ�เภอหนองม่วง แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอหนองม่วงม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต
อัตลักษณ์ระดับอำ�เภอ อำ�เภอเมืองลพบุรี แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอเมืองลพบุรีม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอ ที่บอกเรื่องร�วผ่�น อัตลักษณ์วัฒนธรรม ได้แก่ ศ�ลพระก�ฬ, วงเวียนศรีสุริโยทัย, วังเมืองน�ร�ยณ์, พระปร�งค์ส�มยอด ม�จัดเรียง ประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอชัยบ�ด�ล
ม�จัดเรียง ประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอลำ�สนธิ แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอสำ�สนธิม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอ ที่บอกเรื่องร�ว ผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ประเพณีแข่งเรือพ�ย, ป่�ซับลังก�, ช้�งป่�ซับลังก�, อ่�งเก็บน้ำ�กุดต�เพชร, ปร�งค์น�งผมหอม, กบ / ปล�แดดเดียว ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอบ้�นหมี่ แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอบ้�นหมี่ม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอ ที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ประเพณีกำ�ฟ้�, ถ้ำ�ค้�งค�ววัดเข�วงกต, ประเพณีแข่งเรือเขื่อนป่�สักชลสิทธิ์, ปล�ส้มฝัก ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์
ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ลิงจ๋อ วัดชอนส�รเดช, ทุ่งท�นตะวัน, ข้�วหล�ม / อ้อย, มันข้�วโพด ม�จัดเรียงประกอบ เป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ 326
ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม
ได้แก่ วัดเข�สมโภชน์, เสื่อกกท่�ดินดำ�, พระวัดถ้ำ�เข�ปร�งค์, ล�ยผ้�ทอม่วงค่อม
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอสระโบสถ์ม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอโคกสำ�โรงม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอพัฒน�นิคมม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอท่�วุ้งม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัตลักษณ์
รวงข้�ว, ประเพณีชักพระ,ขนมทองม้วน, ขนมหลังเต่�, ล�ยผ้�ไหม ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอโคกเจริญม�จ�กลักษณะของล�ยผ้�ทอที่บอกเรื่องร�วผ่�นอัต
อำ�เภอสระโบสถ์
ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม
ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ย เพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอโคกสำ�โรง
ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ทุ่งท�นตะวัน, เข�วงพระจันทร์,วัดสิงห์คูย�ง, หลวงพ่อต�กแดด ม�จัดเรียงประกอบเป็น ลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอพัฒน�นิคม
ง�นพิมพ์ อำ�เภอท่�วุ้ง
ได้แก่ ผ้�ทอมัดหมี่, หลวงพ่อยอ,ข้�วหอมมะลิ, ข้�วโป่งคำ�
ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ดอกท�นตะวัน,
เชื่อนป่�สักชลสิทธิ์, รถไฟลอยน้ำ�ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อ
อำ�เภอโคกเจริญ
ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ บั้งไฟพญ�น�ค, ผ้�มัดหมี่ทอมือ, กระดึงคว�ย ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�น พิมพ์ อำ�เภอท่�หลวง แรงบันด � ลใจในก � รออกแบบแม่ล � ยอำ�เภอท่ � หลวงม � จ � กลักษณะของล � ยผ้ � ทอที่บอกเรื่องร � วผ่ � นอัต ลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ น้ำ�ตกวังก้�นเหลือง, ทำ�บุญเมืองโบร�ณ, เมืองโบร�ณซับลังก�, ดอกจำ�ปีสิรินธร ม�จัด เรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ 327
ท�งวัฒนธรรม
ได้แก่ หนุม�นวัดเข�สมอคอน,
จังหวัดนครปฐม จัดอบรมเชิงปฏิบัติก�รด้�นก�รออกแบบที่แสดงถึงอัตลักษณ์ท้องถิ่น โครงก�รสร้�งสรรค์ศิลปะร่วมสมัยเพื่อ ต่อยอดทุนท�งวัฒนธรรม ประจำ�ปีงบประม�ณ พ.ศ. 2566 เมื่อวันอังค�รที่ 21 มีน�คม 2566 ณ ห้องทร�วดี 1 โรง แรมไมด้� แกรนด์ ทว�รวดี จังหวัดนครปฐม มีผู้เข้�ร่วม 56 คน อ�ทิ สำ�นักง�นจังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นวัฒนธรรม จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นพ�ณิชย์จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นพัฒน�ชุมชนจังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นอุตส�หกรรม จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นประช�สัมพันธ์จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นท่องเที่ยวและกีฬ�จังหวัดนครปฐม หอก�รค้� จังหวัดนครปฐม ผู้แทนจ�กสถ�บันก�รศึกษ� ปร�ชญ์ช�วบ้�น และกลุ่มผู้ประกอบก�รภ�ยในจังหวัดนครปฐม เพื่อ ระดมคว�มคิดเห็น กลั่นกรองนำ�ข้อมูลที่ได้ม�พัฒน�ต่อยอดสินค้�และบริก�รท�งวัฒนธรรม ต�มวัตถุประสงค์และ เป้� หม�ยของโครงก�รฯ จัดประชุมร�ยง�นคว�มก้�วหน้�ของโครงก�รฯ และนำ�เสนอร่�งผลง�นก�รออกแบบ วันอังค�รที่ 23 พฤษภ�คม 2566 ณ ห้องประชุมอภิรมย์ฤดี ชั้น 4 ศ�ล�กล�งจังหวัดนครปฐม มีผู้เข้�ร่วม 56 คน อ�ทิ สำ�นักง�น จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นวัฒนธรรมจังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นพ�ณิชย์จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นพัฒน�ชุมชน จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นอุตส�หกรรมจังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นประช�สัมพันธ์จังหวัดนครปฐม สำ�นักง�นท่อง เที่ยว และกีฬ�จังหวัดนครปฐม หอก�รค้�จังหวัดนครปฐม ผู้แทนจ�กสถ�บันก�รศึกษ� ปร�ชญ์ช�วบ้�น และกลุ่มผู้ ประกอบ ก�รภ�ยในจังหวัดนครปฐม เป็นต้น สรุปผลก�รออกแบบ ก�รออกแบบชุดตัวอักษรจังหวัดนครปฐม ได้อ�ศัยลักษณะของตัวอักษรปัลลวะร�วพุทธศตวรรษที่ 12 ที่พบ ในจ�รึกจ�กโบร�ณ สถ�นวัดพระง�ม สร้�งขึ้นในสมัยทว�รวดี มีลักษณะเส้นมน ห�งย�ว หัวตัวอักษรที่เชื่อมตัวกับ สระรูปร่�งคล้�ยลูกโป่ง สีประจำ�จังหวัดนครปฐมที่ได้จ�กก�รระดมสมอง คือ สีส้มอิฐจ�กองค์พระปฐมเจดีย์ และได้กรอบตร� สัญลักษณ์จังหวัดนครปฐม คือ พระปฐมเจดีย์ จุดเด่น : เป็นเจดีย์ทรงลังก�แบบสุโขทัย มีคว�มสูง 120 เมตร อัตลักษณ์ระดับอำ�เภอ อำ�เภอเมืองนครปฐม แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอเมืองนครปฐมม�จ�กลักษณะของจิตรกรรมฝ�ผนัง ที่บอกเรื่อง ร�วผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ องค์พระปฐมเจดีย์, พระร่วงโรจนฤทธิ์, พระย�กง, พระร�ชวังสน�มจันทร์, ย่� เหล, พระประโทนเจดีย์ ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ 328
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอกำ�แพงแสนม�จ�กลักษณะของจิตรกรรมฝ�ผนังบอกเรื่องร�ว
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอบ�งเลนม�จ�กลักษณะของจิตรกรรมฝ�พนังที่บอกเรื่องร�วผ่�น
อัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ล�ยหน้�หมอนของไทยทรงดำ�, วัฒนธรรมไทย-จีน,
แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอส�มพร�นม�จ�กลักษณะของจิตรกรรมฝ�ผนังที่บอกเรื่องร�ว
ผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ เสม�ธรรมจักร, พุทธมณฑล, ตักบ�ตรท้องน้ำ�, หอภ�พยนตร์ ม�จัดเรียงประกอบ เป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์
อำ�เภอกำ�แพงแสน
ผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ดอกชมพูพันธุ์ทิพย์, หลวงปู่หลิวขี่เต่�,
อำ�เภอนครชัยศรี แรงบันด �ลใจในก� รออกแบบแม่ล� ยอำ�เภอนครชัยศรีม� จ�กลักษณะของจิตรกรรมฝ� ผนังที่บอกเรื่องร� ว ผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ประเพณีอัฏฐมีบูช�, เจษฎ�เทคนิค มิวเซียม, ตล�ดท่�น� ม�จัดเรียงประกอบ เป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอบ�งเลน
เมืองเก่�กำ�แพงแสน, หลวงพ่อแพ้ว, โรงเรียนก�รบิน ม�จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์
ล�ยดอกเขียวของไทยทรงดำ� ม� จัดเรียงประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอดอนตูม แรงบันด � ลใจในก � รออกแบบแม่ล � ยอำ�เภอดอนตูมม � จ � กลักษณะของจิตรกรรมฝ � ผนังที่บอกเรื่องร � ว ผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ แห่รงสงกร�นต์, แคน,หมูหล�มยอ, ช�ติพันธ์ล�วครั่ง
ลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอส�มพร�น
ม�จัดเรียงประกอบเป็น
ผ่�นอัตลักษณ์ท�งวัฒนธรรม ได้แก่ ตล�ดน้ำ�ดอนหว�ย, ประเพณีอัญเชิญหลวงพ่อวัดไร่ขิง, วัดท่�พูด ม�จัดเรียง ประกอบเป็นลวดล�ยเพื่อง�นพิมพ์ อำ�เภอพุทธมณฑล แรงบันด�ลใจในก�รออกแบบแม่ล�ยอำ�เภอพุทธมณฑลม�จ�กลักษณะของจิตรกรรมฝ�ผนังที่บอกเรื่องร�ว
329
ร�ยชื่อนักออกแบบและทีมง�น อ.ดร.เรืองลด� ปุณยลิขิต ผู้บริห�รง�นออกแบบและทีมง�น อ.รัฐ เปลี่ยนสุข หัวหน้�ผู้ออกแบบและผู้ควบคุมก�รออกแบบอัตลักษณ์ อ.ชัยนรินทร์ ชลธน�น�รถ ADSU Design Director และนักออกแบบชุดอักษร ผศ.ศิรินทร์ ใจเที่ยง หัวหน้�คณะทำ�ง�น ชุดเก็บข้อมูลและกิจกรรมระดมสมอง ผศ.สรรพจน์ ม�พบสุข ผู้เชี่ยวช�ญก�รเก็บข้อมูลและกิจกรรมระดมสมอง น�ยปักษ� อ่อนศิริ นักออกแบบอัตลักษณ์ น�ยสรัล ผดุงครบุรี นักออกแบบ น�ยทรงกลด ลีล�เจริญพร นักออกแบบ น�ยเสกข์สุช� สุม�ลย์ม�ศ นักออกแบบ น�ยศิวกร ศิริก�ญจนโรจน์ นักออกแบบ น�งส�วพัชรช� วงศ์ห�ญ นักออกแบบ น�งส�วณัฐชนน โพธิ์จันทร์ นักออกแบบ น�งส�วญ�รวี สำ�ร�ญอยู่ นักออกแบบ น�ยศุภวิชญ์ บูรพส�ยัณห์ นักออกแบบ น�ยกษิติ์วัจน์ แก้วเกร็ด นักออกแบบ น�งส�วยุวดี มีประสพ นักออกแบบ น�งส�วสิริฤดี รับขวัญ นักออกแบบ น�ยไชยพร สังขจร นักออกแบบ น�งส�วศุภลักษณ์ ชิลร�ช ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งรัตน�ภรณ์ พืชผล ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วศิริเพ็ญ กั้งเตี้ย ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วณัฐฐินันท์ นักปร�ชญ์ ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วจรรย� บุญประสิทธิ์ ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วทิพย์วรินทร เหล่�เมธ�กร ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วกัลยกร เฮงเลี้ยง ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วมนัสวี ไทยนุกูล ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วมนัสวี ไทยนุกูล ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�งส�วศิฐ�นิชภัค ศรีพระประแดง ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�ยกฤษณ์ ไชยง�มศรี ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�ยคณพศภต ธนกฤตภพ ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�ยวชิระ เจนวิทย�อมรเวช ผู้เก็บข้อมูลอำ�เภอ น�ยณัฐพงษ์ จันทร์เครือ ถ่�ยทำ�ภ�พและวิดิโอ น�ยสันติ เกิดผล ถ่�ยทำ�ภ�พและวิดิโอ 330
ที่ปรึกษ� น�ยประสพ เรียงเงิน ผู้อำ�นวยก�รสำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย น�งเกษร กำ�เนิดเพ็ชร รองผู้อำ�นวยก�รสำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย อ.ดร.ศร�ยุทธ แสนมี ผู้อำ�นวยก�รสำ�นักง�นบริก�รวิช�ก�ร มห�วิทย�ลัยศิลป�กร ศ.ดร.เอกช�ติ จันอุไรรัตน์ คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร รศ.ดร.ไพโรจน์ ชมุนี คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร รศ.สน สีม�ตรัง คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร รศ.ดร.ประดิพัทธุ์ เลิศรุจิดำ�รงค์กุล คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร รศ.ปรีช� ปั้นกล่ำ� คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร ผศ.ดร.จิรวัฒน์ วงศ์พันธุเศรษฐ์ คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร ผศ.ดร.วีรวัฒน์ สิริเวสม�ศ คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร น�งม�ลินี วิกร�นด์ คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร บรรณ�ธิก�ร น�งก�ญจน� ตุ้มกลีบ ผู้อำ�นวยก�รสถ�บันศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย อ.ดร.เรืองลด� ปุณยลิขิต อ�จ�รย์คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร ผศ.ศิรินทร์ ใจเที่ยง อ�จ�รย์คณะศิลปกรรมศ�สตร์ มห�วิทย�ลัยธรรมศ�สตร์ กองบรรณ�ธิก�ร ผศ.ศิรินทร์ ใจเที่ยง อ�จ�รย์คณะศิลปกรรมศ�สตร์ มห�วิทย�ลัยธรรมศ�สตร์ อ.ดร.เรืองลด� ปุณยลิขิต อ�จ�รย์คณะมัณฑนศิลป์ มห�วิทย�ลัยศิลป�กร อ.รัฐ เปลี่ยนสุข SAMPHUT GALLERY อ.ชัยนรินทร์ ชลธน�น�รถ ADSU Design Director ผศ.สรรพจน์ ม�พบสุข อ�จ�รย์คณะศิลปกรรมศ�สตร์ มห�วิทย�ลัยธรรมศ�สตร์ น�งส�วจ�รีรักษ์ วีระหงส์ นักวิช�ก�รวัฒนธรรมชำ�น�ญก�ร น�งส�วอจินไตย เฮงรวมญ�ติ นักวิช�ก�รวัฒนธรรมชำ�น�ญก�ร 331
พิสูจน์อักษร ผศ. ศิรินทร์ ใจเที่ยง อ�จ�รย์คณะศิลปกรรมศ�สตร์ มห�วิทย�ลัยธรรมศ�สตร์ น�งส�วแสงทิว� นร�พิชญ์ นักวิช�ก�รวัฒนธรรมชำ�น�ญก�รพิเศษ น�งส�วจ�รีรักษ์ วีระหงส์ นักวิช�ก�รวัฒนธรรมชำ�น�ญก�ร น�งส�วอจินไตย เฮงรวมญ�ติ นักวิช�ก�รวัฒนธรรมชำ�น�ญก�ร ติดต่อประส�นง�น น�งส�วศุภลักษณ์ ชิลร�ช น�งรัตน�ภรณ์ พืชผล น�งส�วจันทร์เพ็ญ แพงผล น�ยภทรณชล ดะนัย ผู้ออกแบบรูปเล่มหนังสือกร�ฟิก น�ยปักษ� อ่อนศิริ อ.รัฐ เปลี่ยนสุข อ.ชัยนรินทร์ ชลธน�น�รถ ผศ.ศิรินทร์ ใจเที่ยง 332
โครงการสร้างสรรค์ศิลปะร่วมสมัย เพื่อต่อยอดทุนทางวัฒนธรรม ประจำ�ปีงบประม�ณ พ.ศ. 2566 จังหวัดนครน�ยก จังหวัดลพบุรี เเละจังหวัดนครปฐม ดำ�เนินก�รโดย - -สำ�นักง�นศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม เเละมห�วิทย�ลัยศิลป�กร
