Chirurgiczna szkoła Ludwika Rydygiera
kować palec do badania”. W 1887 r. Georg Thomas Morton wykonał pierwsze wycięcie zapalnie zmienionego wyrostka robaczkowego. W dwa lata później Rydygier na zjeździe chirurgów po raz pierwszy wypowiadał się na ten temat, choć wtedy nie miał jeszcze sprecyzowanego stanowiska. Tematykę tę podjął ze względu na ożywioną dyskusję wśród zagranicznych towarzystw lekarskich. Do dyskusji zostali też zaproszeni lekarze chorób wewnętrznych i dziecięcych jako ci, którzy również mają często kontakt z tym schorzeniem. W tym okresie Rydygier był przekonany, że pewne schorzenia wyrostka można leczyć zachowawczo. Zaliczając zaś zapalenie wyrostka robaczkowego do schorzeń chirurgicznych, zalecał w tych przypadkach interwencję w zależności od rozwijającego się stanu klinicznego pacjenta. W miarę jednak zdobywanych doświadczeń zmieniło się jego nastawienie co do tego schorzenia, które zalecał operować jak najwcześniej. W kilku pracach omówił anatomię patologiczną zapalenia wyrostka, wskazania i jego leczenie. Rydygier przyczynił się także do rozwoju chirurgii śledziony. Przy ruchomej śledzionie zaproponował zamiast powszechnie do tego czasu używanego wyłuszczenia śledziony, umocowanie jej dolnego bieguna w kieszeni powstałej w wyniku odpreparowania otrzewnej od mięśni, a następnie zszycie jej z otrzewną (tzw. splenopexis). Zaznaczał też, że w przypadku daleko posuniętych zmian w opuszczonej śledzionie należy ją wyłuszczać, natomiast małe zmiany nie stanowią przciwskazania do jej przyszycia. Ludwik Rydygier należy również do pionierów chirurgii przełyku. W jednym przypadku wykonał aż do ostatniego najłatwiejszego aktu plastykę przełyku z jelita metodą Rouxa. Był pierwszym w Polsce, a drugim na świecie chirurgiem, który z powodzeniem wykonał plastykę przełyku tą metodą. Chora zmarła po 5 tygodniach od operacji na zapalenie płuc, zanim wykonano u niej połączenie górnej części jelita z przełykiem. W badaniu sekcyjnym stwierdzono jednak bardzo dobrą żywotność przeszczepu. Niepowodzenia jakie towarzyszyły ówczesnym operacjom gruczołu krokowego skłoniły Rydygiera do badań nad ich udoskonaleniem. Po stwierdzeniu, że operacja Bottiniego nie jest pozbawiona niebezpieczeństw i że często jest nieskuteczna Rydygier opracował własną metodę wewnątrztorebkowego wycięcia stercza. Wykonywana była od strony krocza i różniła
365
się od dotychczas stosowanych nieotwieraniem cewki moczowej i pozostawieniem wzdłuż niej dwóch cienkich pasków tkanki stercza. Wprowadzając tę metodę Rydygier chciał uniknąć powikłań pooperacyjnych u chorych z długotrwałym utrudnieniem oddawania moczu i chorych w starszym wieku. Zwracał uwagę na zalety swojej metody, która przede wszystkim miała uchronić pacjentów przed uszkodzeniem cewki moczowej i przewodów wyprowadzających nasienie. Zajmując się tą tematyką Rydygier ubolewał nad tym, że nie zna przyczyny powstawania tego schorzenia, przez co nie jest możliwe stosowanie właściwego zapobiegania. Opisaną przez siebie metodę zastosował także u chorych na gruźlicę gruczołu krokowego. Proponowana przez niego modyfikacja kroczowej operacji gruczolaka stercza poprawiła wyniki leczenia w tamtym czasie. Widocznym postępem w chirurgii pęcherza moczowego było opracowanie przez Rydygiera nowej techniki operacyjnej tego narządu po otwarciu jamy brzusznej. Widział on dla swojej metody nowe drogi po przezwyciężeniu przez chirurgów lęku przed świadomym otwieraniem jamy otrzewnej. Był przekonany, że rana pęcherza dzięki właściwością zlepnym otrzewnej ulegnie zagojeniu bez wytworzenia się przetoki moczowej. Swoją nową metodę cięcia nadłonowego po raz pierwszy zastosował Rydygier w 1887 r. do usunięcia kamieni z pęcherza moczowego. Rana pokrytej otrzewną ściany pęcherza moczowego zagoiła się bez powikłań. Rydygier kilkakrotnie zwracał uwagę na fakt, że na pęcherz moczowy tak samo jak na jelito należy zakładać szew kuśnierski. Pragnął rozszerzyć wskazania do zastosowania opracowanej przez siebie metody także na przypadki śródotrzewnowego pęknięcia pęcherza moczowego oraz jego nowotwory. Zdawał sobie jednak sprawę, że jego propozycja może dotyczyć jedynie miejscowych nowotworów. To z kolei jego zdaniem powinno zmuszać do wczesnej diagnozy tych schorzeń. Z czasem Rydygier zalecał śródotrzewnowe otwieranie pęcherza moczowego tylko przy guzach złośliwych. W tej dziedzinie wystąpił jeszcze z jednym pomysłem, którego jednak jak wynika z jego publikacji naukowych nie miał okazji zastosować w praktyce. Rzecz dotyczyła uretroplastyki – wytwarzania moczowodów. Pomysł jego polegał na wszyciu obu końców uszkodzonego moczowodu do powłok brzusznych, a następnie leczenie tych dwóch przetok za pomocą plastyki moczowodu ze skóry. Rydygier