Dysfunkcja śródbłonka naczyniowego – leczenie i zapobieganie; rola statyn
miażdżycowo. Ponadto zmniejszają niestabilność blaszki miażdżycowej i uruchamiają procesy neowaskularyzacji w niedokrwionej tkance. Wszystkie właściwości statyn wydają się stawiać je w pierwszym szeregu leków, które powinny być stosowane w ostrych zespołach wieńcowych, jako że zachodzą w nich opisane wyżej procesy patologiczne (2, 3, 4). Dlatego trudne do wytłumaczenia jest tak późne zainteresowanie się klinicystów stosowaniem statyn w ostrych zespołach wieńcowych. Wprawdzie już badania z połowy lat dziewięćdziesiątych wykazały, że długotrwałe podawanie statyn zmniejsza częstość występowania ostrych incydentów wieńcowych u osób z chorobą niedokrwienną serca, to jednak dopiero badania Chana i wsp. oraz Waltera i wsp. opublikowane w roku 2002 rzuciły nowe światło na to zagadnienie (24, 25). Chan i wsp. obserwowali grupę 5052 osób z chorobą niedokrwienną serca, u których z powodu niestabilności wieńcowej wykonano zabieg angioplastyki (25% pacjentów tej grupy otrzymywało statyny). W podgrupie leczonej statynami, po okresie 6-miesięcznej obserwacji, stwierdzono znamiennie statystycznie wyższą przeżywalność w porównaniu z podgrupą nieleczoną (odpowiednio 97,6% vs 96,4%). Podobnie korzystne wyniki przedstawił na ten sam temat zespół badaczy z Frankfurtu (Walter i wsp.) (25). Chorym z ostrym zawałem serca lub niestabilną chorobą wieńcową, bezpośrednio po zabiegu angioplastyki i implantacji stentu, podano statyny lub placebo. Po upływie 4 tyg., a także po 6 mies. uzyskano w grupie leczonej statynami istotne zmniejszenie ryzyka zgonu i ponownego zawału serca. W roku 2001 zaprezentowano duże, randomizowane badanie MIRACL (The Myocardial Ischemia Reduction with Aggresive Cholesterol Lowering). 3086 chorych z ostrym zespołem wieńcowym było zrekrutowanych w wielu ośrodkach Europy, Ameryki, Australii i Południowej Afryki (27). Chorzy poddani byli intensywnej terapii atorwastatyną (80 mg/dobę), rozpoczętej w okresie 24-96 godzin po wystąpieniu ostrego zespołu wieńcowego. Po upływie 16 tyg. leczenia znamiennie zmniejszyła się częstość nawrotów ostrych zespołów wieńcowych o blisko 25% (p<0,02) i aż o 50% (p<0,045) zmalała liczba udarów niedokrwiennych mózgu (zakończonych lub niezakończonych zgonem) w porównaniu z grupą plecebo.
117
(p<0.02) and decreased number of cerebral strokes (ischemic), both fatal and not, was observed, in comparison to patients receiving placebo. The risk of death and myocardial infarction also decreased, although without statistical significance. In spite of the high doses of atorvastatin, only 2.5% of patients required drug discontinuation, due to elevated transaminases levels. Rhabdomiolysis was not observed. Two novel studies, published in 2004 evaluated the role of statins during the early phase of acute coronary syndromes. The PROVE ITTIMI 22 study determined the role of aggressive treatment with atorvastatin (28). The study group comprised 4162 patients subject to two different lipolytic therapeutical strategies. The first subgroup received pravastatin 40 mg/ daily, with the intent to reduce the LDL cholesterol level <100 mg/dl. The second subgroup received atorvastatin 80 mg/daily with the intent to reduce the LDL cholesterol level <70 mg/dl. After two years of treatment the following mean LDL values were obtained: group I – 95 mg/dl, group II – 62 mg/dl. The following end-points were considered: death, myocardial infarction, unstable angina, cerebral stroke and need for invasive treatment. In case of patients subject to aggressive atorvastatin treatment the end-point was reduced by 16%, in comparison to the pravastatin group (22.4% vs 26.2%, p<0.005). It is worth mentioning that most patients underwent primary coronary angioplasty, and favorable atorvastatin subgroup results were obtained, independently of other drugs used. The „A to Z” study comprised 4497 patients, divided into two subgroups (29). The first subgroup received simvastatin during the initial 30 days, at a dose of 40 mg/daily, followed by 80 mg/daily, thereafter (intensive therapy). The second subgroup received placebo, followed by simvastatin 20 mg/daily (conservative therapy). The average LDL cholesterol level after 8 months of treatment was as follows: subgroup I – 63 mg/dl, subgroup II – 77 mg/dl. The endpoint comprised death, myocardial infarction, recurrent coronary syndrome. The end-point decreased in patients subject to intensive treatment, in comparison to those subject to conservative therapy (14.4% vs 16.7%). The difference was statistically insignificant. The presented study results incline us towards the use of statins in case of acute coro-