3 minute read

Ma staj stuuk te ok´el

K´alal ta yoebaltel ja´wil, te k´alal a chiknaj sk´olal te ya x-bajt ta kandidato yun Senado ta Repúblika te Eduardo Ramírez Aguilar, ta swenta te koalisión “Junax ya Jpastik Historia” yunik te Morena-PT-PES, bayel mach´atik ma la xch´uunik te ya xk´axbel ta ijk´al tsajal partido, te swoloj te Andrés Mayel López Obrador, te winik-ito te nailaltel ay ta Yaxal Partido.

Te k´alal a chiknaj sbiil, la yich´ alel sk´olal te ja´ ta swenta xchapel sk´opoik sok spasel negosiasión polítika Te k´alal yich´belto ik´el ochel ta alianxa, te mamal komiteko la ya´bey yipal spasel te spolítika, la sk´anbey skandidatura te sjoytak, sok k´an sk´anbey oxeb sekretaríaetik yun despacho te ajwalil ya swol te Rutilio Escandón Cadenas.

Ta ya´wilal 2018, te Eduardo Ramírez Aguilar kaj ya´bey stak´in kandidatoetik ta alkalde munisipaletik, ta swenta skoltayel, sok pa´ ke ya yich´ koltayelyun te patilal, ta swenta sleel te kandidatura yun ajwalil ta 2024.

Ja´nix jich te bit´il la spas ta 2021, te s-ofisina ta Senado yun Repúblika k´atp´oj ta snaul yujts´iyel k´apil, te banti a k´otik ta lok´el te mach´atik ya sk´anik ya´telik ta a´teltuunelil, ja´ tey la yal sok xchap te Ramírez Aguilar te binta partidoil ya skoltayik, sok tey la xchap tame ya ya´bey stak´inal te tajimal ya spasik.

Na´bilix stojol te resultado, yakal stoybel sbaj te Ramírez Aguilar, yakal yalbel te ja´xan bayel ayskoltayel, te stsaloj te Mayel Velasco, te ja´xan stsaloj te wolawaletik yun te Morena, yunla ay skoltayelyun ox winik por ciento te alkaldeetik.

Ta yan k´op, ¿banti lok´emtel te tak´in la stuuntesbel ta kampañas elektoraletik te Eduardo Ramírez Aguilar? ¿Banti talem te tak´inetik stuuntesej ta tajimal elektoraletik?

Spisil te k´opetik-ito jajchtel te yan semana, te k´alal la yich´ ak´el ta na´elyun jun medio yun komunikasión nasional te kuxinem ta jun muk´ul naj toyem stojol te wolawal yun te Junta yun Koordinasión Polítika yun te Senado yun Repúblika, te kuxinem ta jun penthouses ta Polanko ta Siudad yun Méjiko, te banti ay la stoj 18.5 millones ta pesos te naj-ito, te banti la stuuntesbey sbiil jun empresa te ma´yukbay chikan sok sbiil tul me´ba kampesino ta slumal Trinitaria.

Te k´alal la yich´ ak´el ta na´el te k´op-ito, te Eduardo Ramírez Aguilar lok´ xcholbey sk´olal te lotil te ja´yun te departamento ay ta kalle yun Arkímedes, ta jun video te la smoes ta sredes sosiales, sok te ja´ la yilik te mach´atik t´umbilyun, te polítiko ya sk´an x-och ta ajwalil yun Chiapas la yal te yakalnax smajanbel te naj banti kuxinem.

Ma xyich´ ta muk´ te ideolojía

La yal te ja´la jun chopol kerra ta stool, ta skaj te ja´ ay bayel skoltayel pa´ ke ya x-och ta kandidato yun te Morena ta swenta sleel te ajwalil yun Chiapas, te Eduardo Ramírez ch´ay ta yo´tan te bats´ilal. Te k´alal la yal te yakal smajanbel te naj ta Polanko, ja´ jun lo´loyel ta stool te jlumaltik.

Te senador yun Chiapas ch´ay ta yo´tan te sjunil te banti chikan te jayeb stojol ta majanel te jun Penthouses ta Arkímedes yun te kolonia Polanko, te banti k´axem ta wak winik mil pesos stojol ta jujuntik uj, y ay stojol 105 mil pesos ta jujuntik uj te k´alal ay ta Senador yun Repúblika.

Maba yunuk chopol te ay mach´atik ya sk´an lek ya xkuxinik. Maba mulil te ya xkuxin ta Polanko te Eduardo Ramírez, te binta chopol ja´ te ma sna´ binta ut´il ya xcholbey sk´olal te banti yakal stajbeltel te tak´in te polítiko chiapaneko ta swenta stojel te smajanel snaj.

Te bintaxan lon tulan sk´olal sok te chopol sbaj, ja´ te maba yakal yich´bel ta wenta te Ramírez Aguilar te k´opetik sok te mantaliletik yun te Morena, ¿banti a jil te skanantayel o xk´uxutayel te tak´in te yakal yalbel sok spukbel sk´olal te muk´ul ajwalil Andrés Mayel López Obrador, sok te yakal yalbel te polítikoetik ta spartido te yakuk yich´ik ta muk´?

Te Eduardo Ramírez Aguilar ja´ yakal spasbel te bit´il la spasik te nailal polítikoetik, te chopol sok elek´etik te yakal ta tup´eltel te joeb ja´wil-ito. Te chopol polítikoetik, te mach´atik kuxinemik ta muk´ul naetik sok ay skanantayelik y te ja´ yakal slajinbelik te stak´in jlumaltik. Te bitik ma stak´ sujtixtel ta Chiapas sok te spamal Méjiko.

Te Ramírez Aguilar ay ya sk´an xcholbey ya´ay te jlumaltik sok te a´teltuuneletik te banti stao te bayel stak´in, te sk´ulejal, melel tulan sk´olal ya sk´an ya jna´tik te ¿Banti la staj o banti a chiknajtel tel tak´in la slajintel ta lajuneb ja´wil ta swenta spasel kandidatura yun ajwalil? Te k´uniltik yakal ta lajel sk´olal ta stool… K´ombajtik.

This article is from: