Gelijke kansen voor jongens en meisjes - Docentenhandleiding vmbo BBL / KBL

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Gelijke kansen voor jongens en meisjes Docentenhandleiding vmbo BBL / KBL

2

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Recht op gelijke kansen Docentenhandleiding VO - vmbo BBL/KBL

Deze serie lesbrieven gaat over gelijke rechten en kansen voor meisjes in ontwikkelingslanden.

Omdat meisjes wereldwijd structureel worden achtergesteld en minder kansen krijgen dan jongens, spant Plan zich extra in om de positie van meisjes te verbeteren. Niet omdat meisjes belangrijker zijn dan jongens, maar om meisjes gelijke kansen en gelijke rechten te geven. Plan is ervan overtuigd dat meisjes én jongens een betere toekomst tegemoet gaan als de achterstand van meisjes wordt ingelopen. Want de samenleving kan alleen in balans zijn als ook meisjes zich kunnen ontplooien. Alleen als ook meisjes hun kracht kunnen inzetten, kan armoede blijvend worden opgelost. In deze lesbrief leren leerlingen over de sociale verschillen tussen meisjes en jongens, en over de rechten en kansen van meisjes in ontwikkelingslanden.

Doelgroep Vmbo BBL/KBL Doel 1. Leerlingen zien in dat er van meisjes en jongens ander gedrag wordt verwacht.

2. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens verschillend gedrag vertonen.

3. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens anders behandeld worden.

4. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens in Nederland dezelfde rechten en kansen hebben.

5. Leerlingen zien in dat meisjes en jongens in ontwikkelingslanden niet dezelfde rechten en kansen hebben.

6. Leerlingen zien in wat kinderrechtenorganisaties als Plan voor meisjes doen.

7. Leerlingen zien in waarom Plan zich juist voor gelijke rechten en kansen voor meisjes inzet.

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Introductie In Nederland mogen meisjes hetzelfde doen als jongens. Ze hebben dezelfde rechten. Zo mogen ze zelf weten welke sporten en hobby’s ze willen doen. Ook krijgen ze dezelfde kansen als jongens. Ze moeten allebei iedere dag naar school. Hierdoor kunnen ze zelf weten wat ze later mogen worden. In ontwikkelingslanden hebben meisjes niet dezelfde rechten en kansen als jongens.

Sommige meisjes krijgen zelfs minder te eten. Ook worden ze soms minder goed verzorgd. Vaak mogen ze zelfs niet eens naar school.

Kinderrechtenorganisatie Plan zet zich in voor gelijke rechten en kansen voor meisjes. Dat is fijn voor de meisjes zelf. Maar dat niet alleen. Het is ook goed voor haar familie en de kinderen die het meisje later krijgt. Alles wat zij leert, geeft zij weer door aan anderen. Maar wat doet Plan dan precies? Plan zorgt ervoor dat kinderen krijgen waar ze recht op hebben. Namelijk: dat ze naar school kunnen (niet alleen jongens, maar óók meisjes), dat ze naar de dokter kunnen als ze ziek zijn en dat er genoeg te eten en veilig drinkwater is. Maar óók dat ze veilig kunnen opgroeien en dat er naar hen geluisterd wordt als ze wat willen vertellen of een probleem hebben. Plan helpt kinderen op te komen voor hun rechten omdat Plan wil dat álle kinderen dezelfde rechten en toekomstkansen hebben. Niet alleen kinderen in rijke landen, maar ook in arme landen en niet alleen jongens, maar ook meisjes. Dat doet Plan door samen met kinderen plannen te maken en projecten op te zetten, maar ook door geld in te zamelen zodat die plannen ook kunnen worden uitgevoerd.

Plan helpt kinderen door: • Naar ze te luisteren en met hen samen te werken.

• Van de kracht van kinderen uit te gaan, dus te kijken naar wat ze kunnen.

• Kinderen, hun familie en hun dorp te helpen aan onderwijs, gezondheidszorg en veiligheid.

• In de hele wereld op te komen voor de rechten van kinderen.

• Geld in te zamelen. Met dit geld kunnen zij kinderen helpen.

Actie docent [5 min.]

Lees eerst samen de intro van deze lesbrief. Je kunt daarna kort uitleggen wat Plan zoal doet.

Bespreek daarna wat de leerlingen in deze les gaan doen.

Duur ± 50 minuten Benodigdheden Eventueel mobiele telefoon voor geluid voor geluidopname.

3

Wat gaat er gebeuren?

1. Leerlingen denken na over de verschillen tussen meisjes en jongens in Nederland.

2. Leerlingen geven aan of zinnen waar of onwaar zijn.

3. Leerlingen lezen informatie en maken een puzzel.

4. Leerlingen maken zelf een puzzel.

4

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

5

Opdracht 1 Wat vind jij?

Klassikale bespreking: Wat vinden anderen

Actie docent [10 min.]

Laat de leerlingen de vragen over sociaal en cultureel bepaalde verschillen, beantwoorden. Dit kan individueel of in groepjes. Je kunt deze vragen klassikaal bespreken. De antwoorden die hieronder zijn gegeven zijn bewust stereotiep. Dit maakt de verschillen tussen meisjes en jongens zo helder mogelijk.

Actie docent [5 min.]

Vertel de leerlingen dat van meisjes ander gedrag wordt verwacht dan van jongens. Je kunt hierbij gebruikmaken van de volgende (stereotiepe) voorbeelden:

Vragen en voorbeeldantwoorden 1. Bedenk drie mannenberoepen. Bedenk ook drie vrouwenberoepen.

Mannenberoep: timmerman, schilder, elektricien, automonteur.

Vrouwenberoep: kapster, tandartsassistente, verpleegkundige, leidster op een kinderdagverblijf.

2. Vind jij het logisch dat er mannenberoepen en vrouwenberoepen zijn?

Leg je antwoord uit.

Ja, jongens zijn nu eenmaal anders dan meisjes. Ze zijn sterker en ze zijn beter in techniek.

Nee, jongens en meisjes zouden dezelfde beroepen moeten kunnen uitoefenen.

• Ouders verwachten dat jongens minder snel huilen dan meisjes.

• Leerkrachten verwachten dat meisjes netter werken dan jongens.

• Andere kinderen verwachten dat jongens een ruzie oplossen door te vechten. Ze verwachten van meisjes dat ze een ruzie uitpraten.

Vertel dat als er bepaald gedrag van je verwacht wordt, je ook zo behandeld wordt. Je gaat je dan automatisch gedragen zoals van je verwacht wordt. Je kunt dit duidelijk maken aan de hand van de volgende voorbeelden:

3. Jongens en meisjes gedragen zich verschillend. Geef een voorbeeld hiervan.

Jongens doen vaak stoer. Meisjes kletsen meer met hun vriendinnen.

• Men verwacht dat meisjes het leuk vinden om iemand te verzorgen, dus krijgen ze een pop voor hun verjaardag. Het gevolg is dat meisjes met poppen gaan spelen.

• Men verwacht dat jongens het leuk vinden om te klussen, dus vraagt hun vader hen of ze mee willen helpen met het slopen van iets. Jongens vinden deze aandacht leuk, dus gaan hier graag op in.

4. Worden in Nederland jongens anders behandeld dan meisjes?

Ja, het hangt af van het gezin waar je opgroeit. Er zijn gezinnen waar jongens vaak eerder uit mogen dan meisjes. Of dat jongens later thuis mogen komen dan meisjes.

Nee, in Nederland hebben meisjes en jongens dezelfde rechten en kansen.

Vertel dat, ondanks dat van meisjes en jongens ander gedrag wordt verwacht en ze anders behandeld worden, ze wel gelijke rechten hebben.

Benadruk dat dit bij meisjes en jongens in ontwikkelingslanden niet altijd het geval is. Je kunt gebruik maken van de volgende voorbeelden:

5. In ontwikkelingslanden worden meisjes en jongens vaak niet hetzelfde behandeld.

Wat zou een verschil kunnen zijn? Noem er minstens één. Bedenk ook een oplossing voor dit probleem.

Dat meisjes niet naar school kunnen omdat ze water moeten halen. Zorgen dat er water in de buurt van het dorp is, zodat meisjes niet lang hoeven lopen en dan tijd hebben om naar school te gaan.

Dat meisjes niet naar school mogen. Voorlichting geven over waarom het belangrijk is dat meisjes ook naar school gaan.

• Meisjes moeten thuis helpen in het huishouden en mogen niet naar school. De jongens hoeven niet thuis te helpen en mogen wel naar school.

• Meisjes moeten ver lopen om water te halen. Ze moeten zo lang lopen dat er geen tijd is om naar school te gaan. Jongens hoeven geen water te halen. Zij kunnen wel naar school.

• Ouders zijn meer blij met de geboorte van een zoon, dan met de geboorte van een dochter.

Hun zoon kan later voor hen zorgen (=oudedagvoorziening). Het meisje niet. Het gevolg is dat meisjes niet worden geregistreerd vlak na hun geboorte. Dit ontneemt hen alle rechten en kansen. Dit betekent dat ze voor de wet niet bestaan.

6

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

7

Stellingen en antwoorden Opdracht 2 Wat denk jij? Waar of niet waar?

Actie docent [15 min.]

Deel de werkbladen uit. Lees samen de opdracht door.

• Lees de stellingen tweemaal voor.

• Leerlingen zetten kruisjes in de kolom (waar of niet waar) • Inventariseer hoeveel leerlingen zeven kruisjes in de kolom waar hebben gezet.

Neem alleen de zinnen die niet waar waren door. Benadruk dat er enorme verschillen zijn tussen mannen en vrouwen in de wereld. Betrek leerlingen zo veel mogelijk bij deze bespreking door vragen te stellen en hen te stimuleren er over na te denken.

1

Bij sommige banen verdienen mannen meer dan vrouwen. Ook al doen ze precies hetzelfde werk.

waar

2

Meisjes die naar school gaan, krijgen later gezondere kinderen.

waar

3

In Jemen mogen meisjes al op hun 18e jaar worden uitgehuwelijkt.

niet waar Dit mag al op hun 12e.

4

Je hebt tien meisjes. In de hele wereld mag er van deze tien meisjes één niet naar school. De andere negen wel.

niet waar Eén op de vijf mag niet naar school.

5

Er bestaat een (VN-)kinderrechtenverdrag. Hierin staan alle rechten van meisjes genoemd.

waar

6

Ieder land heeft zijn handtekening onder dit verdrag gezet.

niet waar De Verenigde Staten en Somalië tekenden niet.

7

Elke vijf minuten sterft er een vrouw door haar zwangerschap of tijdens de geboorte van hun kind.

niet waar Elke minuut sterft er een vrouw.

8

Er zijn veel mensen die niet kunnen lezen en schrijven. Deze mensen worden analfabeten genoemd. De helft van deze groep is vrouw.

niet waar 2/3 is vrouw 1/3 is man

9

Er zijn meer mannelijke regeringsleiders dan vrouwelijke.

waar

10

Er vluchten meer mannen dan vrouwen in de wereld.

niet waar 75% van de vluchtelingen is vrouw.

11

Ook tieners kunnen besmet raken met het HIV-virus. Evenveel meisjes als jongens raken besmet.

niet waar Meer meisjes raken besmet.

12

Vrouwen hebben 1% van alle bezittingen op aarde.

Waar

13

13. In de komende tien jaar worden 100 miljoen zeer jonge meisjes uitgehuwelijkt.

Waar

14

Miljoenen meisjes en vrouwen leven van minder dan 1 dollar per dag. 1 dollar is ongeveer 75 eurocent waard.

Waar

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

8

Opdracht 3 Wat is de uitkomst?

Vragen en voorbeeldantwoorden 1. Wat moeten meisjes volgen om meer kansen te krijgen?

2. In welk land haalt Plan kinderen uit bordelen?

3. Wat is Plan voor een organisatie?

4. Wat willen de meisjes uit de tekstjes graag? Maak de zin af. Zij willen een ….

5. Wat vindt Plan belangrijk? Welk woord ontbreekt? Dat meisjes dezelfde rechten en … krijgen als jongens.

6. Welk woord moet je op het stippellijntje invullen?

Als jongens werken, geven zij minder dan de … van hun inkomen aan hun gezin.

7. Hoe noem je het als je niet zelf mag weten met wie je trouwt? Noteer het hele werkwoord.

8. Waarom loopt het meisje uit tekst 1 kilometers per dag? Maak de zin af. Zij moet … .

9. Wat maakt het meisje iedere ochtend voor het ontbijt?

10. Op welke leeftijd mag je al uitgehuwelijkt worden in Jemen? o

p

l

e

i

d

i

n

i

n

d

i

k

i

n

d

e

r

r

e

c

h

t

e

n

o

r

g

4

v

a

k

l

e

r

e

n

5

k

a

n

s

e

n

6

h

e

l

f

t

u

i

t

u

w e

l

i

j

k

2 3

7 8 9 10

w

g a

h

a

t

e

r

h

a

l

m

a

i

s

p

a

p

t

w

a

a

e

n

l

f

a

n

e

n

i

s

a

t

i

• Welk woord komt er in de zwarte balk te staan?

Girls first • Leg uit wat met het antwoord wordt bedoeld.

Jongens én meisjes krijgen een betere toekomst als de achterstand van meisjes wordt ingelopen. De samenleving kan alleen in balans zijn als ook meisjes zich kunnen ontplooien. Daarom spant Plan zich extra in om de positie van meisjes te verbeteren.

9

Tekst 1 Stukje meelopen naar school en dan weer terug Het is nog vroeg en heel stil buiten. Toch heeft Mchumba uit Ghana al veel gedaan. Zij staat iedere ochtend vroeg op. Ze heeft ook zoveel te doen. Ze sprokkelt hout en maakt vuur. Ook melkt ze hun geit en maakt ze maïspap. Pas als ze klaar is, maakt ze de jongens wakker.

Zij helpt ze met het ontbijt zodat ze op tijd op school komen. Ook loopt ze een stukje met ze mee. Helaas maar een klein stukje. Zij moet na een kwartiertje weer naar huis. Haar zusjes wachten daar op haar. De meisjes kunnen niet naar school.

Zij hebben andere taken. Zij moeten water halen uit een waterput. Dat is wel een paar uur lopen heen en terug. Daarna moeten zij hun ouders helpen op het land. Zij begrijpt het wel. Zij is een meisje. En geen jongen. Maar eigenlijk had zij ook graag naar school gewild. Ze zou best een vak willen leren. Als zij haar ogen dicht doet, droomt zij even weg. Ze droomt dan over dat zij later een dokter is, of een juf. Dat zij andere mensen een goede toekomst kan geven.

Actie docent • Laat de leerlingen de drie tekstjes op de volgende bladzijden en de introductietekst lezen • Laat de leerlingen de vragen beantwoorden en het antwoord op de juiste plaats in de puzzel invullen.

1

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

e

Tekst 2 Op je twaalfde getrouwd Aisha is twaalf jaar. Zij gaat binnenkort trouwen. Dat vind jij vast erg jong. Maar in Ethiopië mag je al trouwen op deze leeftijd.

Eigenlijk is ‘mag’ geen goed woord. Veel meisjes moeten dan trouwen. Ze worden namelijk uitgehuwelijkt.

Aisha zegt geen nee. Dit wil ze haar familie niet aandoen. Het zal haar familie een slechte naam geven. Ook zal dan in de toekomst niemand meer met haar willen trouwen. Haar toekomst kan ze al uitstippelen: binnen een jaar zal ze vast een baby’tje krijgen. Ze kan niet meer naar school, geen vak leren. Ze zal het beste ervan maken. Net als haar moeder en oma hebben gedaan.

10

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

Tekst 3 Girls first Wat Plan belangrijk vindt Plan wil een wereld waarin iedereen dezelfde rechten en kansen heeft. Dat is nu niet het geval.

Miljoenen meisjes in de wereld worden anders behandeld dan jongens. Daarom helpt Plan juist meisjes. Dus niet omdat meisjes belangrijker zijn dan jongens. Wel om ze dezelfde rechten en kansen te geven als jongens.

Waarom zijn meisjes zo belangrijk?

Meisjes met een opleiding worden sterkere moeders. Niet alleen voor hun dochters, maar ook voor hun zoons. Zo helpen zij later hun kinderen.

Daarnaast geven zij bijna alles wat zij verdienen aan hun gezin. Vaders geven minder dan de helft.

Voorbeelden van projecten • In India haalt Plan kinderen uit bordelen.

• In Ghana verbetert Plan het onderwijs.

• In Jemen probeert Plan meisjes op school te houden. In plaats van dat ze worden uitgehuwelijkt op hun 12e.

• In Bolivia verbetert Plan in 24 gemeenten de jeugdzorg. Hier worden meisjes opgevangen als ze slachtoffer zijn van geweld.

• In Bangladesh vangt Plan meisjes in opvanghuizen op. Zij hebben als huisslaaf gewerkt.

• In Mali zorgt Plan voor veilig drinkwater. Ze repareert waterpompen en maakt er nieuwe bij.

• In Afrika zorgt Plan voor medicijnen voor aidspatiënten. Zo kunnen ze langer voor hun kinderen zorgen.

Plan - Docentenhandleiding - vmbo BBL/KBL - Lesbrieven over gelijke rechten en kansen

11

Opdracht 4 Maak zelf een puzzel [10 min.

Actie docent Laat de leerlingen zelf een puzzel maken. Laat ze degene die naast hem zit de puzzel maken. Deze opdracht kan ook (gedeeltelijk) als huiswerkopdracht gegeven worden.

• De leerlingen bedenken eerst de uitkomst. Welk woord moet de maker raden?

• De leerlingen bedenken nu de vragen. De antwoorden op je vragen staan in de tekstjes die ze hebben gelezen. Of hebben met het onderwerp van deze les te maken.

• De leerlingen maken een antwoordblad, waarbij ze de antwoorden in de puzzel zetten.

• De leerlingen maken de puzzel in het net.

• De leerlingen laten een klasgenoot de puzzel maken.

Tip: Wil je meer informatie lezen over dit onderwerp? Kijk dan op de website van Plan www.plannederland.nl.