Achter de Schermen
Dansers en Acteurs van Plan Din de Spotlight
Welkom bij ‘Achter de Schermen’, een interviewserie, waar we maandelijks een van onze dansers en acteurs willen voorstellen aan jullie. In dit interview geeft Ali Shafiee, een getalenteerde acteur van Plan D-, ons een kijkje in zijn leven, deelt hij de overwonnen uitdagingen en zijn visie op inclusiviteit in de kunstwereld.
Ali, kun je iets vertellen over je reis naar het acteren, vooral als dove acteur?
Ongeveer 25 jaar geleden begon ik mijn carrière als acteur, en het is nog steeds mijn grote passie. Voor mij is er nooit genoeg van acteren. De laatste jaren heb ik meer samengewerkt met horende professionele acteurs, wat ik echt fantastisch vind. Het stimuleert me om mezelf nog meer te verbeteren in mijn spel. Voorheen werkte ik bij Handtheater en had ik ook veel samenwerkingen met andere (dove) acteurs.
Welke uitdagingen ben je tegengekomen in de acteerwereld, en hoe heb je deze overwonnen?
Mijn grootste uitdaging is om constant op hetzelfde niveau te spelen als professionele acteurs. Voor mij voelt de grootste overwinning dat ik als dove acteur steeds vaker geaccepteerd word en dat anderen mij ook als professionele acteur zien. Ze ervaren dat mijn doofheid geen belemmering hoeft te zijn, maar juist een verrijking kan zijn.
"Bout" is een aankomend project voor jou bij PLAN D-. Wat trok je aan in deze rol?
Ik was meteen enthousiast, vooral omdat ik weer de kans krijg om samen te werken met Andreas Ik voel me op mijn gemak bij hem en het samenwerken voelt heel vertrouwd en gelijkwaardig. Het thema "Bout" past ook perfect bij mij, omdat ik dol ben op gekke dingen doen, creatief bezig zijn, veel bewegen en gewoon lekkers iets mafs doen. Het tempo ligt vrij hoog, en dat vind ik super.
Je hebt ook een belangrijke rol gespeeld in "Zweronden". Hoe was je ervaring met die productie?
Zoals ik al eerder zei, voelde ik me meteen thuis. Ik waardeer het team enorm, ze zien mij als een gelijkwaardig lid en we hebben respect voor elkaar. Ik kreeg ook de kans om mijn ideeën te delen, wat ik erg waardeerde. Het is echt een geweldig team om mee samen te werken. Het spelen zelf is ook ontzettend leuk, omdat het zowel gek als grappig is, precies waar ik van hou.
Hoe bereid je je voor op je rollen, gezien het unieke perspectief dat je brengt als dove acteur?
Voordat ik optreed, krijg ik altijd een tekst die ik vertaal naar Nederlandse Gebarentaal (NGT). Ik werk vaak samen met mijn vrouw, omdat zij een gebarentaal docent is. Ik ben pas op mijn 21e naar
Nederland gekomen, dus is Nederlands is principe mijn tweede taal, of eigenlijk mijn derde taal. In Iran spreek ik namelijk twee talen: Iraanse Gebarentaal en Farsi.
Op welke manieren denk je dat de kunsten inclusiever kunnen worden voor artiesten met een handicap?
Ik beschouw mezelf niet als gehandicapt, want zo voel ik me niet. Ik kan niet horen, maar verder zijn we allemaal hetzelfde. Vanwege mijn gehoorverlies heb ik visuele taal nodig om te communiceren. Mensen die goed kunnen horen, zien ons als gehandicapt. De meeste inclusieve aanpak is om dove acteurs te laten meespelen in het toneelstuk. Dat bevordert werkelijk gelijkwaardigheid en toegankelijkheid.
Welke boodschap hoop je over te brengen op het publiek door je optredens?
De boodschap die ik wil overbrengen is dat het niet eng hoeft te zijn om samen te werken met dove acteurs. Het is niet nodig voor horende acteurs om dove rollen te spelen; dat is achterhaald. Het is tijd om dove acteurs als gelijkwaardig te zien en te erkennen dat zij ook professioneel kunnen zijn.
Kun je een memorabel moment uit je acteercarrière delen dat een significante impact op je heeft gehad?
Mijn impact van de afgelopen periodes is dat ik heb samengewerkt en gespeeld met horende acteurs en regisseurs. Ze hebben me de kans gegeven om me te ontwikkelen en samen te werken. In het begin vonden ze het best spannend om met een dove samen te werken, maar telkens bleek het mee te vallen, zeiden ze. Dat ontroert me en maakt me trots. Tot nu toe heb ik het voorrecht gehad om met vier grote theaterprojecten samen te werken, en ik hoop dat dit door blijft gaan. Tegelijkertijd leer ik ook veel van hen, en zij weer van mij.
Welk advies zou je geven aan aspirant-acteurs die vergelijkbare uitdagingen tegenkomen?
Mijn advies voor (dove) aspirant-acteurs is dat ze open moeten staan voor samenwerking. In plaats van te twijfelen of weerstand te bieden, moeten ze zich er volledig voor inzetten. Het is belangrijk om een open houding te hebben tegenover mensen die weinig of geen kennis hebben over de dovencultuur en bereidt te zijn om uitleg te geven. Wees flexibel en oordeel niet te snel over mensen die niet bekend zijn met de dovencultuur of communicatie met doven. Wees ook bereidt om hard te werken en behandel alle acteurs, vooral de regisseur, met gelijkwaardigheid en respect.
Tot slot, wat staat er hierna voor je op de planning? Zijn er nog andere projecten of ambities waar je enthousiast over bent?
Ik heb zeker nog meer op mijn planning staan voor het komende jaar en het jaar daarna. In juni van dit jaar zal ik en heel weekend lang de presentatie van "niet mijn huis" verzorgen, in samenwerking met onder andere Tom Dello, tijdens het Oerol festival. Daarnaast staat er voor 2025/2026 een grote voorstelling van "Fish Dance" gepland. En natuurlijk mag ik mijn solovoorstelling " Stille vlucht" niet vergeten.