PROCESI I EDUKIMIT, FAMILJA DHE SISTEMI Born-out
Disa nga format e dhunës më frekuente në Shqipëri janë : a. Dhuna fizike - përfshin rrahje shtyrje, goditje, gërvishtje, mbyllje në shtëpi, kërcënime me thika, armë ose objekte të forta. Refu zim i p ër të n d ih m u ar gru an sh tatzan ë ose të sëm u rë , tentativë p ër vrasje, d eri në form ën m ë ekstrem e, vrasje. Ed he su rvejim i d he m onitorim i i lëvizjeve të gru as është një form ë d hu ne. Gratë, që cilësohen jo të rregu llta ose korrekte në m arrëd heniet bashkëshortore janë objekt i form ës ekstrem e të d hu nës fizike. Ato rrahen, lid hen m e litar, u shu hen cigaret në tru p , ose tërhiqen zvarrë jashtë shtep isë. Lihen jashtë banesës gjithë natën të dhunuara e të përbuzura. Përshkallëzimi i dhunës fillon që nga format me të lehta e deri te më ekstremet. Kjo formë d hu n e m ë sh p esh h aset p as vitit te p arë te m artesës ose të bashkëjetesës. Vjen d u ke u shtu ar p as lind jes së fem ijës së p arë d h e, n ëse n u k ku n d ërsh toh et, ka ten d en cë të sh toh et si n ë p ërm asa d he në freku ence. Të d hënat tregojnë se viktim at janë abuzuar edhe te familja e origjinës. Ato viktima tregojnë se dhuna është trashëgu ar nga njëri brez në tjetrin. N ënat janë d hu nu ar dhe u mësojnë nënshtrimin ndaj dhunës edhe bijave. Para-doksale është fakti se këto gra kanë dëshiruar një jetë më të mirë për vajzat e përsëri u kanë mësuar se burrat duhen duruar. b. Dhuna psikologjike- Përfshin kërcënimet, talljet, ndjekjet nga pas, mohimin e së drejtës, për të marrë vendime, ndarje nga fam ilja, fisi ose shoqëria, nd alim in p ër të d alë vetëm . Kritikat e vazhdueshme ndaj kulturës, zakoneve, fesë kombësisë në publik ose në shtep i. Fajësim i i viktim ës p ër çd o gjë, kontrollin nd aj veshjeve ap o lu ku t p ersonal. Kjo form ë është p o aq kritike sa d hu na fizike. N d od h në të gjitha ciklet e jetës d he në të gjitha shtresat. c. Dhuna shpirtëror- Konsiston në ndalimin e shprehjes së besimit fetar apo normave kulturore. Duke goditur këtë pjesë të rëndësishme të jetës së një njeriu, dhunohet shpirti direkt, shumë shp esh kjo lloj d hu ne haset në m artesa të kryqëzu ara në fe të nd ryshm e. Ed he d isnivelet ku ltu rore, sociale d he akad em ike sjellin problematika të kësaj forme dhune.
115