Road to the Conclave 1 by Pronchai tuwe

คํานํา

สําหรับผมแลว พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 เปนพระสันตะปาปาที่ใกลชิด กับชีวิตสงฆของผมมากที่สุด เปนพระสันตะปาปาผูที่ผมออกนามเกือบทุกวันในบูชา มิสซาตลอด 24 ปของชีวิตสงฆ จนกระทั่งตอนนี้ เรามีพระสันตะปาปา เบเนดิกต ที่ 16 ผมก็ ยั ง คงเอ ย นามพระสั น ตะปาปา ยอห น ปอล ที่ 2 ในมิ ส ซาออกมาโดยไม รู ตั ว มาเซอรที่อารามคารแมลจึงตองเขียนกํากับเอาไวใหผมอาน เชื่อวา พระสงฆหลายองคก็ คงเปนเชนเดียวกัน โอกาสที่ไดติดตามพระคาร ดินัล มีชัย กิจบุญชู ไปกรุงโรมตลอด ระยะเวลาหลายปที่ผานมา ผมมีโอกาสเขาเฝาพระสันตะปาปาอยางใกลชิดหลายครั้ง รวมถวายมิสซาในวัดนอยสวนตัวกับพระองคก็หลายครั้ง มีโอกาสชวยมิสซาพระองค 1 ครั้ง และรวมรับประทานอาหารกลางวันกับพระองค 1 ครั้ง คิดถึงเรื่องเหลานี้แลว ผมก็อดที่จะขอบพระคุณพระคารดินัลไมไดที่ใหโอกาสนี้แกผม การเดินทางไปกรุงโรมครั้งนี้ของผมจึงมีความหมายมากและนาจดจํา ผมจึง เขียนบันทึกนี้ไวกันลืม ทั้งนี้ เพื่อใหผมสามารถระลึกถึงพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 ใหผมระลึกถึงพระสันตะปาปา เบเนดิกต และใหผมไดมีโอกาสขอบพระคุณพระคุณ เจาของเรา สําหรับพระคารดินัลแลว พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 เปนพระสันตะปาปา ผูที่แตงตั้งสถาปนาพระคุณเจาเปนพระคารดินัลองคแรกของประเทศไทย เปนพระ สันตะปาปาองคแรกที่เดินทางเสด็จเยี่ยมประเทศไทย เมื่อวันที่ 10-11 พฤษภาคม ค.ศ. 1984 พระคุณเจาเปนประธานจัดการตอนรับดวยความอุตสาหะและเหน็ ดเหนื่อย แต ประสพความสําเร็จดวยดี อยางนาประทับใจยิ่ง นอกจากนี้ ในฐานะพระคารดินัลผูมีสิทธิเลือกตั้งพระสันตะปาปา และมิใชเปน เพี ย งสิท ธิ แ ตเ ป น หน า ที่ ดว ย การเดิน ทางไปโรมครั้ งนี้ ย อ มมี ค วามหมายพิ เ ศษจริ ง ๆ เพราะพระคุณเจาไดเขามามีสวนในพระศาสนจักรอยางใกลชิดและพิเศษ ไมใชงายที่ใคร คนหนึ่งจะมีสิทธิพิเศษนี้ และไมงายเลยที่จะมีคนไทยคนหนึ่งมีบทบาทอันนาตื่นเตนนี้ ในพระศาสนจักรสากล หวังวา บันทึกนี้จะมีประโยชนเล็กๆ นอยๆ สําหรับผูอานทุกทาน พอ สุรชัย ชุมศรีพันธุ

บันทึก พระคารดินัลไทยไปเลือกตั้งพระสันตะปาปา “Road to the Conclave” ( อังคาร 5 เมษายน 2005 ) เช า ตรู วั น อั ง คารที่ 5 เมษายน 2005 เวลา 00.15 น. ผมมี โ อกาสติ ด ตาม พระคารดินัล ไมเกิ้ล มีชัย กิจบุญชู ไปกรุงโรม ดวยเที่ยวบิน TG 940 เที่ยวบินนี้ไมไดบิน ตรงไปโรม แตไปมิลาน เพราะฉะนั้น เราจึงตองตอเครื่องบิน AZ 1027 เพื่อไปโรม บนเที่ยวบิน TG 940 พระคุณเจาไดพบกับคุณพิชัย รัตตกุล และคุณพิจิตต รัตตกุล พรอมทั้งครอบครัว ซึ่งเดินทางไปมิลาน พระคุณเจาจําทุกคนไดดี เพราะเคยพบกัน มาแลว 2-3 ครั้ง และครอบครัวของคุณพิชัย และคุณพิจิตต อดีตผูวากรุงเทพมหานคร ก็จํ า พระคุณ เจ าได ดีเ ช นกั น เข า มาไหว ทั ก ทายและคุย กั น อย า งคนคุน เคย ผมยั ง นึ ก เสียดายที่ไมไ ดถายภาพเก็ บเอาไว นอกจากนี้ พระคุณเจ ายังใช โอกาสบนเครื่องบิ น พูดคุยกับนักทองเที่ยวชาวอิตาเลียนที่อยูใกลๆ อยางเปนกันเอง ขณะเดียวกัน ก็ยัง สามารถฝกฝนภาษาอิตาเลียน คอยๆ ฟนความรูทางภาษาไดอีกดวย และผมก็พบวา พระคุณเจายังใชภาษาอิตาเลียนไดอยางดี ที่วาดีก็เพราะวา สามารถเลาเรื่องตางๆ ได อยางนาสนใจ และเรียกเสียงฮาไดอีกดวย ผมฟงแลวก็คิดวาตองไปปรับปรุงภาษาอิตา เลียนของเราอีกเยอะ ที่มิลาน ในขณะที่กําลังรอเครื่อง AZ 1027 การรอครั้งนี้มีเวลารอประมาณ หนึ่งชั่วโมงครึ่ง พระคุณเจาก็ไดพบกับพระสังฆราชไอแซค มาร คลีมีส (Isaac Mar Cleemis) และพระสังฆราชอีกองคหนึ่ง แตผมไมไดถามชื่อไว อยูๆ ไปถามชื่อทานก็ เกรงใจ ทั้งสององคเปนพระสังฆราชจารีตนักบุญโทมัส ที่ เกราลา (Kerala) ประเทศ อินเดียกําลังรอเครื่องจะไปโรม เพื่อรวมพิธีปลงพระศพของพระสันตะปาปาเชนเดียวกัน จารีตของนักบุญโทมัสนี้มีลักษณะคลายๆ ไปทางพระศาสนจักรตะวันออก เชน ทางซีเรีย (Syria) และอันติโอค (Antioch)

ผมถามพระคุ ณ เจ า ไอแซคว า ต า งกั น อย า งไร ท า นก็ ต อบว า ลํ า ดั บ ของมิ ส ซาก็ ไ ม เหมือนกัน มีลําดับเฉพาะของจารีต บทอานวันอาทิตยก็มีบทมากกวา และมิสซาก็มีเวลา อ อ ! ใช เ วลามากกว า คื อ นานกว า นั่ น แหละ การแต ง กายของพระคุ ณ เจ า ทั้ ง สองมี เอกลักษณมาก ไปที่ไหนใครๆ ก็ตองมอง แตงตัวคลายๆ กัน

เสื้อหลอสีเหลืองสม มีหมวกแบบพวกพระอัยกา (Patriarch) กางเขนใหญๆ แขวนคอ และยังไวหนวดและเคราอีกดวย ไมรูวาบังคับหรือเปลา แตตอมาเห็นพระสงฆของนิกาย จารีตนี้ เขาก็มีหนวดเคราทุกคนเลย ที่จริง เราทั้งสี่คนก็เคยเรียนที่โรมกันทั้งนั้น แตเวลา คุยกันใชภาษาอังกฤษ คงจะถนัดกวา เขาใจกันงายกวานั่นเอง เมื่อจะอําลากันก็ทราบวา พักที่เดียวกันที่โรม ก็เลยบอกวา อยางนั้นอีกไมนานพบกันที่โรม เที่ย วบิน จากมิล านมาโรมราบรื่น ดีมาก แตพ ระคุณเจา เปน หว งเรื่ องกระเป า เดินทาง เพราะ Check Through จากกรุงเทพฯไปโรมเลย ไมแนใจวาจะถึงหรือไม เพราะวา ถาไมถึงตองยุงแนๆ เครื่องใช เสื้อผา ที่ตองใชในพิธีอยูในนั้นหมดเลย ที่สุด กระเปาเดินทางก็ออกมาครบทุกใบ แตในสภาพที่สะบักสะบอมมากเลย กระเปาของ พระคุณเจาเกามาก แตพระคุณเจาก็วาของทานแข็งแรงดี ปรากฏวา ที่ เปด-ปดกระเปา เสียหาย สวนของผม ดามที่ใชลากกระเปาหักไมมีเหลือเลย แตกระเปามาครบก็ดีมาก แลว การมาครั้งนี้ไมไดบอกพวกคุณพอที่กําลังเรียนที่โรม พวกเราก็เลยใชบริการแทกซี่ เราบอกแทกซี่ วาจะไปที่ Via della Traspontina คนขับรถก็บอกทันทีเลยวาเขาไมได เพราะมีฝูงชนเขาแถวยาวมากเพื่อไปคํานับพระศพของพระสันตะปาปา และเจาหนาที่ ตํารวจปดถนนบริเวณนั้นทั้งหมด แตสามารถเขาไปจอดใกลๆ ที่สุดเทาที่ถนนจะอํานวย 4

จากนั้น เราก็ตองเดินไป โอโฮ! ไดยินแลวใจหายเลย เพราะกระเปาเรามีหลายใบ เรามี แคสองคน กระเปาก็เสียหาย ถนนของโรมก็เดินไมงาย เพราะไมเรียบเหมือนบานเรา เปนถนนแบบโรมัน คือเอาหินกอนมาเรียง และทําใหเรียบที่สุด ซึ่งเปนไปไมได แตทํา อยางไรได เราไมมีทางเลือก สิ่งที่ทําใหอึดอัดหนอยก็คือ ตั้งแตขึ้นรถแทกซี่คนขับไมเปด มิเตอร เรื่องอยางนี้ผมเจอมาหลายครั้งแลว แตครั้งนี้ ผมบอกพระคุณเจาวา คราวนี้ ตองถูกแทกซี่คนนี้เรียกแพงกวาปกติที่เรียกเกินอยูแลว

ดีน ะที่ เราพูด ภาษาไทยกั น คนขับ เลยฟง ไมรู เรื่ อ ง ปกติใ ช แทกซี่ จ ากสนามบิ นมาที่ วาติกันก็จะประมาณ 35-40 ยูโร แลวเรื่องก็เปนจริง แทกซี่พาเรามาจอดหางจากที่พัก เราประมาณ 100 เมตร อาจจะกวาๆ เล็กนอย ที่สุด เราจายไป 65 ยูโร ตกเปนเงินไทย ประมาณ 3 พั นกวา บาท ใชเ วลาจากสนามบิน ประมาณ 30 นาทีเ ทา นั้น นึก อยู แล ว โอกาสอยางนี้แทกซี่อิตาเลียนไมเลี้ยงเราแน เพราะผูคนหลั่งไหลมามากมาย เรียกวา 5

มืดฟามัวดินก็วาได ลงจากรถแทกซี่สิ่งที่เราไมเคยเห็นเลยก็คือ ฝูงชนที่มาจากทั่วทุกทิศ ทุกทาง ลอมรอบพวกเราไปหมด ทุกคนมุงหนาเขาแถวตรงไปยังมหาวิหารนักบุญเปโตร ตอนนี้คิดถึงเรื่องอื่นไมได ตองคิดถึงกระเปากอน พระคุณเจาเห็นแลววาผมคนเดียวไมมี ทาง พระคุ ณ เจาก็เขามาชวย ผมบอกวา งั้นพระคุณเจาถือ กลวยไมและกระเปาถื อ สวนผม มีกระเปาสะพายขางซาย 1 กระเปา ขางขวาอีก 1 กระเปา มือซายลาก 1 กระเปาใหญ และมือขวาลากอีก 1 กระเปาใหญ เพราะถือวาหนุมกวา แข็งแรงกวา ก็อยางที่บอก ถนนแบบนี้ลากกระเปายากมาก อีกทั้งกระเปาของผม ดามที่ใชลากก็หัก หมด ในที่สุด ก็ตองใชระบบยกเอา คอยๆ เดินฝาฝูงชน แทรกฝูงชน เบียดกันเขาไป พักบาง เดินบาง พระคุณเจาก็เปนหวงผมตลอดเวลา หันมาดู มาถาม และบอกใหหยุด พักบาง ระหวางทางเสมอ จนกระทั่งมาถึงเกาะกลางถนน พระคุณเจาก็ ยังถาม ในขณะ ที่ถามนั้นก็เลยไมไดระวัง ทําใหลมลงไปบนถนน โชคดีนะครับที่ตอนนั้นมีคนนั่งพักอยูที่ ขอบถนนดา นลา ง พระคุณ เจาก็ เลยลมลงไปเหมือนกับลม ลงบนฟูกอยางนั้น โอโฮ! เล นเอาผมใจคอไม ดีเ ลย ถามว า พระคุ ณเจา เป นยั งไงบา ง พระคุ ณเจา ก็ต อบวา ไม เป น ไร! เนี่ ย แหละ! ทํ า ให ผ มเห็ น ว า พระคุ ณ เจ า เป น ห ว งคนอื่ น มากจนบางที ไ ม ไ ด หวงตัวเองเลย อยางนี้นาเปน โปป มั๊ยละ? นี่ถาพระคุณเจารูวาผมเขียนอยางนี้ มีหวัง เลน งานผมอานแนๆ แตก็ผ านไปด วยดี อุณ หภู มิตอนนั้น ที่โ รม 12°C คอ นข างหนาว แตไมรูทําไม เหงื่อทวมตัวผมไปหมด ที่พักของเรา ชื่อวา Domus Romana Sacerdotalis เปนภาษาลาติน แปลวา บาน โรมันของบรรดาพระสงฆ ฟงคําแปลของผมก็ออกจะแปลกๆ นะครับ ผมใชตําราแปล ตรงตัวเลย ประดิษฐศัพทเพราะๆ ไมเปน ตอนที่ติดตอมา คุณพออธิการที่นั่นเขาก็บอก วา หองสําหรับพระคารดินั ลนั้นไมมีปญหา มีใหแนนอน แตหองสําหรับเลขาฯพระคาร ดินัลนี่สิมีปญหา แถมยังบนอีกนิดหนอยดวยนะวา เลขาฯนี่ทําใหเรื่องซับซอนขึ้นอี ก เรียกงายๆ วาลําบากใจ ที่จริง คุณพออธิการคนนี้ก็รูจักผมดี ตอนโทรศัพทมาก็เรียกชื่อ ผมไดเลย ผมก็บอกวาชวยหนอยเถอะ ในที่สุด ทานก็ยอมเจียดมาให 1 หอง โชคดีจริงๆ ที่โรมตอนนี้หาที่พักยากมากๆ ทําใหเขาใจไดทันทีวา เงินทําไมไดทุกอยาง ตอนนี้มีเงินก็ ไมใชจะหาหองพักที่โรมได เรื่องที่นาแปลกก็คือ หองพระคุณเจาอยูชั้นที่ 1 (ถาเมืองไทย จะเรี ย กว า ชั้ น 2) เป น ห อ งเล็ ก ๆ กะทั ด รั ด ซึ่ ง ปกติ พ ระคุ ณ เจ า จะได ห อ งใหญ คื อ มีหองนอน 1 หอง และหองทํางานอีก 1 หอง สวนหองผมอยูชั้น 5 กลับเปนหองใหญ ผมก็เลยคิดวา สงสัยเกิดเขาใจผิดหรือเปลา คิดวาผมเปนพระคารดินัลหรือเปลาเนี่ย ผมรีบไปหาพระคุณเจา บอกวาแลกหองกันเถอะ พระคุณเจ ากลับบอกวาอยูชั้นนี้ดีแลว ขึ้น-ลงสะดวก เลยใหผมนอนหองใหญ ขึ้น-ลงใชลิฟท ดูสิครับ จะเรียกวาบุญหรือบาปดี ละ!

ที่มหาวิหารนักบุญเปโตร เวลานี้ตองบอกวา ถาใครไมมาเห็นดวยตาตนเอง หรือ ไมไดดูถายทอดทางโทรทัศน จะไมมีทางเขาใจได เลยวาเปนอยางไร เนื่องจากเขานํา พระศพของพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 ไวดานหนาที่ตั้งพระศพของนักบุญเปโตร ภายในมหาวิหาร แลวใหประชาชนเขาแถวมาคํานับพระศพ โดยใชไมขวางวางเปนแนว ทําเหมือนถนนใหคนเดินตามทางที่กําหนดไว

ถนนนี้ยาวออกมาจากมหาวิหาร และแยกออกไปตามซอกซอยตางๆ ทุกคนที่จะเขามหา วิหาร ตองเขามาที่ชองทางที่กําหนดไวเทานั้น ดวยความตื่นตะลึงในภาพที่เห็น ผมก็ลง มือถายรูปเทาที่จะทําได และก็สอบถามขอมูลจากผูคนที่นั่น และฟงจากการบรรยายขาว ทางโทรทัศน ซึ่งถายทอดสดตลอดเวลา พรอมทั้งมี จอมอนิเ ตอรขนาดยักษอยูทั่วไป ตลอดถนนอันแสนยาวนี้ วาติกันเปดใหผูคนเขาคํานับพระศพตั้งแตวันจันทรที่ 4 เมษายน เขาประมาณกันวา มีทั้งหมด 4 แสนคน แตบางแหงก็บอกวา 8 แสนคน โดยใหเขา คํานับพระศพไดตั้งแตเวลาตีหาจนถึงเวลาตีสามของวันตอไป วันอังคารที่ 5 เมษายน มีผูคนเขาคํานับพระศพแลวประมาณ 1 ลานคน เขาเฉลี่ยวาชั่วโมงละ 2 หมื่นคนได คํานับพระศพ และคํานับไดตั้งแตเวลาตีหาจนถึงตีสามเชนเดียวกัน 2 ชั่วโมงที่เหลือนั้น เอาไวทําความสะอาดบริเวณ เหลือเชื่อจริงๆ ถนนทุกถนนมีผูคนเต็มไปหมด มาจากทั่ว ทุกทิศทุกทางของประเทศอิตาลี รวมทั้งชาวตางชาติตางๆ อีกมากมาย ใชเวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมง กวาจะเขาไปถึงมหาวิหาร เบียดเสียดกัน รองเพลงบาง สวดบาง ถื อปาย ถือผาที่เขียนขอความตางๆ ปายก็จะบอกวาเปนกลุมคริสตชนที่มาจากวัดใด ที่นาสังเกต ก็คือ มีเยาวชนที่มาครั้งนี้มากมายมหาศาล ทางผูสื่อขาวโทรทัศนใหขอสังเกตวา การรอ ครั้งนี้นาทึ่งมากที่ไมมีใครบน ไมมีการผลักกันหรืออารมณเสีย แตกลับสดชื่นและสนุกที่ จะรอดวย ผมไดยินเด็กวัยรุนผูหญิงคนหนึ่งตะโกนตลอดเวลาเลยวา หัวเราะหนอย หัวเราะ ยิ้มหนอย ผูคนที่เดินไปมา หรือในกลุมชนที่กําลั งรอ จะพูดใหไดยินเสมอวา ไม นาเชื่อเลย เหลือเชื่อจริงๆ นี่เปนเหตุการณที่พิเศษที่สุดจริงๆ ไมเคยพบเห็นมากอน บาง คนบอกวา เวลานี้ พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 รูแลววาผูคนรักพระองคมาก เพียงใด

ผมชอบแผนผาที่เขียนในขบวนของประชาชนอยู 2-3 ปาย เขียนวา Il Grande Giovanni Paolo II หมายความวา ยอหน ปอล ที่ 2 มหาราช อีกแผนหนึ่งเขียนวา Grazie Il Santo 8

Padre แปลวา ขอบคุณมาก บิดาผูศักดิ์สิทธิ์ สังเกตไดวามีคริสตชนหลายคนทีเดียว รอ งไห แม อยู ในขบวนแถว ยิ่ง เข าไปถึ งพระศพแล ว ก็จ ะเห็น ผูค นร องไห ดว ยความ ซาบซึ้งและขอบพระคุณตอพระสันตะปาปาพระองคนี้ กลุมเยาวชนที่โรมจัดพิมพแผนพับ เกี่ยวกับคําภาวนาของพระสันตะปาปา และเชิญชวนใหทุกคนรวมกันสวดภาวนา จํานวน 1 ลานฉบับ และมีอาสาสมัครมาแจก ผมเห็นผูคนไมปฏิเสธแผนพับเหลานี้เลย เยาวชนก็ ขยันแจกจริงๆ เจอผม 10 กวาครั้ง ก็จะใหผมทุกครั้ง เพราะเขาใชหนาบานพักผมนี่ แหละเปนจุดที่แจก ผมตองบอกวา ผมรับมาแลวทุกที ทางการของโรมก็จัดน้ําขวดมา แจกใหทุกคนฟรี ผมก็ยังอุตสาหเขาไปรับมา 1 ขวด กลัวเสียเปรียบ เหตุการณอยางนี้ เปนเหตุการณที่ไมธรรมดาจริง ๆ ครับ ผมเห็นผู สื่อขาวตางๆ จากทั่วโลกอยูทุกแหง กระจัดกระจายไปสัมภาษณผูคน ประชาชนถือกลองและโทรศัพทมือถือกันเต็มไปหมด ทหาร-ตํารวจเขาจัดระเบียบมากมายจริงๆ ผมจึงบอกวา ผมชางมีบุญจริงๆ ที่ไดมาเห็น ภาพอยางนี้ดวยตาตนเอง

ในที่สุด พระสังฆราชอินเดีย 2 องคที่เราพบที่มิลานก็มาถึงบานพัก เราก็ทักทาย กันเล็กนอย ที่นี่เองผมถึงเจอกับบรรดาพระสงฆของเขาที่เรียนที่โรม ทุกคนมีหนวดเครา อยางที่บอก จากนั้นอีกประมาณ 20 นาที ผมก็มานั่งดูโทรทัศนที่หองโทรทัศนของบาน ปรากฏวาพระสังฆราช 2 องคนี้ และพระสงฆของทาน กําลังสวดภาวนาขางๆ พระศพ พระสันตะปาปาแลว ความคิดแรกที่เกิดขึ้นก็คือ เขาทําไดอยางไร เขาไปถึงพระศพ ภายใน 20 นาที แสดงวาตองมีทางพิเศษที่จะเขาไปไดสําหรับพระสังฆราช ผมก็เริ่ม สอบถามทางนั้นไวเลย ตั้งใจวาหากพระคุณเจาจะเขาไปที่มหาวิหารเมื่อไร ก็สามารถจะ นําไปไดทันทีโดยไมตองเขาแถวรอ

( พุธ 6 เมษายน 2005 ) ที่โรมตอนนี้ สื่อมวลชนก็กําลังใหความสนใจเกี่ยวกับการเลือกตั้งพระสันตะปาปา องคใหม หรือที่เรียกวาคอนเคลฟ (Conclave) กันมาก คําวา Conclave แปลตามราก ศัพท ภาษาลาติน ถาผมเข าใจไมผิ ด ก็ แปลวา การประชุม ด วยกุ ญแจ หรื อพร อมกั บ กุญแจ หมายความวา ผูเขารวมประชุมจะอยูภายในประตูที่ถูกล็อคกุญแจไวเพื่อมิให ติดตอกับใครเลย ตองมีสมาธิในการเลือกตั้งพระสันตะปาปาองคใหมเทานั้น ที่จริงแม ภายในนั้น บรรดาพระคารดินัลก็ไมสามารถพูดคุยกันหรือติดตอกันดวย ที่สําคั ญอีก ประการหนึ่งก็คือ การประชุมคอนเคลฟนี้ เปนชื่อเรียกเฉพาะสําหรับการประชุมเลือก พระสันตะปาปาเทานั้น อยาเอาไปใชเพื่อเรียกการประชุมที่คลายๆ กัน คนที่นําไปใช อาจจะถูกถือวา “ไมฉลาด” สื่อมวลชนที่นี่ใหความสนใจเรื่องนี้กันมาก พยายามสัมภาษณ บรรดาพระคารดินัลทั้ง หลายที่พบเห็ น พระคุณเจาของเราก็ถูกถามหลายครั้ง และ พระคุณเจาก็จะตอบเสมอวา เรื่องนี้เปนเรื่องของพระจิตเจาที่จะเปนผูทํางาน ที่โรม เขามีศัพทเฉพาะเรื่องนี้ Papabile ก็คือ แปลวา ผูที่จะเปนพระสันตะปาปาได หมายถึง พระคาร ดิ นั ล ที่ อ ยู ใ นเกณฑ คื อ อายุ ไ ม เ กิ น 80 ป แต ล ะวั น หนั ง สื อ พิ ม พ ก็ เ สนอชื่ อ พระคารดินัลองคนั้นองคนี้ บางฉบับก็ 4 องค บางฉบับก็ 6 องค แลวแตใครจะนั่งเทียน เขีย นได นานกว ากั น บางฉบับ ก็เ สนอองคที่ไ มใ ชชาวอิ ตาเลีย น สงสั ยนัก ขา วไม ชอบ สปาเก็ตตี้ บางฉบับก็เสนอเฉพาะชาวอิตาเลียน บางฉบับเจาะจงลงไปเลยวาเปนชาว อเมริกัน หรือไมก็อเมริกาใต แตก็ยังไมเห็นมีใครเสนอชัดๆ องคที่เปนชาวเอเชีย จะมีก็ เฉพาะแคพระคารดินัลชาวอินเดียองคหนึ่งที่พูดถึงอยูบางเทานั้น เรื่องนี้ก็พูดกันไป และ ที่แนๆ ก็คือ ไมมีใครรูไดเลยจนกวาจะประชุม คอนเคลฟเสร็จสิ้น ระยะเวลาของการ ประชุมคอนเคลฟนี้ก็ไมแนนอน ขึ้นอยูกับวา ไดคะแนน 2 ใน 3 ของที่ประชุมแลวหรือยัง ที่ผานมา 6 องคหลังสุด ประชุมนานที่สุดก็แค 4 วันเทานั้น โดยสวนใหญก็ไมเกิน 3 วัน หวังวาครั้งนี้คงไมนานเกินไป ผมก็อยากกลับบานเร็วๆ เหมือนกัน ตั้งแตวนั จันทรที่ผานมา บรรดาพระคารดินัลก็มีประชุมกันเวลา 10.00 น. เชาทุก วันจนกวาจะถึงวันประชุมคอนเคลฟ เปนหองประชุมใหญที่อยูภายในหอประชุมเปาโลที่ 10

6 (Sala Paolo VI) เพราะฉะนั้น พระคุณเจาก็ตองเขารวมประชุมในวันนี้ดวย ก็เหตุดวย กลัวฝูงชน ไมใชกลัวแบบนากลัว แตกลัววาผูคนมากมายขนาดนี้จะเดินทางไปไดอยางไร ยังไงก็ตองไป ผลปรากฏวา เจาหนาที่ทุกฝายเมื่อเห็นพระคารดินัล ก็จะอํานวยความ สะดวกให โดยการเปดชองทางทุกทางเทาที่เปนไปได ทําใหสามารถไปถึงที่ประชุมได ภายใน 10 นาทีเทานั้นเอง ทั้งๆ ที่เตรียมตัวที่จ ะตองใชเวลาอยางนอย 1 ชั่วโมง นึกถึง ตัวเองวาทําเปนกระตายตื่นตูมไปเองแทๆ เรามาถึงที่ประชุมกอนเวลามาก อีกทั้งที่ ประชุมอยูใกลๆ กับทางเขามหาวิหารดานหลัง เราก็เลยเขาไปในมหาวิหารเพื่อคํานับพระ ศพของพระสันตะปาปา พระคุณเจาไดเขาไปถึงขางๆ พระศพเลย สวนผมอยูดานหลัง แตก็ใกลใชได ไดเห็นบรรยากาศ เห็นการจัดการ ภายในมหาวิหารจะมีการขับรองและ สวดตลอดเวลา ทุกคนจะรวมสวดภาวนาในขณะที่กําลังเดินเขามาคํานับพระศพ ตอง ยอมรับวา ที่นี่เขารองเพลงไดไพเราะมากๆ กลมกลืน การสวดภาวนาก็เปนไปดวยความ ศรัทธา จนกระทั่งผูที่เขามาหลายคน อดที่จะ

ซาบซึ้งจนน้ําตาไหลไมได บรรดาพระคารดินัล พระสังฆราช มีที่เฉพาะที่จะสวดภาวนา พระสันตะปาปาไดรับการแตงองคดวยกาซูลาสีแดง ทรงสวมปลลีอุม (Pallium) และถือ ไมเทาดานซาย แตงเต็มยศของพระสันตะปาปา สวยงามและสงา งามมาก จัดตั้งไวในที่ เดนสงาสมพระเกียรติ ทุกคนที่เขามาก็ใหเกียรติและใหความเคารพอยางมาก แมวาจะมี เวลาใหแตละคนเพียงไมกี่วินาที หลังจากที่ตองเขาแถวรอนานถึง 10-12 ชั่วโมงก็ตาม ตอนตนผมคิดวารอในแถวก็คงประมาณ 2-3 ชั่วโมง แตฟงจากขาวโทรทัศน ปรากฏวาผู ที่ถูกสัมภาษณบอกวา เขารอทั้งหมด 12 ชั่วโมง แตไดเขาใกลชิดพระสันตะปาปาเพียง 12 วินาที เขาก็มีความสุขใจที่ไดมีโอกาสขอบคุณ โปปองคนี้อยางใกลชิด การเขาคํานับ พระศพของคนพวกนี้มีคามากกวาของผมเยอะ เพราะผมเขามาใกลชิดกวา งายกวา งายจนกระทั่งวันนี้ผมเขาออกที่ตรงนี้ถึง 3 ครั้ง แมจะไดสวดใกลๆ แตผมก็คิดวา เทียบ กับเวลาของประชาชนเหลานี้แลว สิ่งที่ผมได ไมอาจเปรียบกับสิ่งที่พวกเขาไดรับเลย แมแตนอย พวกเขาไดเขามาถึงตรงนี้ดวยความรัก ความอดทน และคําภาวนาอยาง แทจริง อะไรที่ไดมางายๆ ก็ไมคอยจะมีคาหรอกครับ เชื่อผมเถอะ

สวดภาวนาไดสักพักหนึ่ง เราก็เดินกลับไปที่ที่หองประชุมของพระคารดินัล วันนี้ ผมพบกับพระคารดินัลมากมายจริงๆ จับมือกับองคนี้องคนั้น จนอดที่จะคิดไมไดวา ตอง มีสักองคหนึ่งที่เราจับมือตองเปนโปปองคใหม ก็เลยคุ ยใหเพื่อนฟงวา ผมจับมือกับโป ปองคใหมเรียบรอยแลว วาไปนั่น คราวนี้จะปลอยใหโอกาสนี้ผานไปก็ไมดี ก็เลยหยิบ กลองขึ้นมาถายรูป เผื่อมีรูปโปปองคใหมไวลวงหนา 12

กดเอาๆ ตามใจชอบสักพักหนึ่ง เจาหนาที่ก็ตองเดินเขามาหาผม บอกวา ที่ตรงนี้เขาหาม ถายรูป โดยเฉพาะรูปของบรรดาพระคารดินัล ผมก็เชื่อฟงทันที เพราะถายรูปไปมากจน พอใจแลว ไดพบกับพระคารดินัลที่รูจักกันแลว และทานก็ยังจําผมไดดวย แตบางองคทัก แลว ทานก็ไมไดยิน ยื่นมือไปจับแลวทานไมเห็นก็มีเหมือนกัน พระคุณเจาของเราก็ใจดี กับผมมากเลย บอกผมวา ใหลองขอเจาหนาที่ดูวาจะเขาไปฟงและจดบันทึกการประชุมที่ สําคัญๆ ไดหรือไม ผมก็ไปถาม อยากทราบคําตอบมั้ยครับ คําตอบก็คือ ...... (เชื่อวา ผูอานคงรูคําตอบอยูแลว)

ผมตองรออยูดานนอกจนกวาการประชุมเสร็จ ก็ใชเวลาประมาณสองชั่วโมงครึ่ง ผมจึง ตัดสินใจเดินเขาไปในมหาวิหารอีกครั้งหนึ่ง ทั้งสวด ทั้งเดิน ถายรูป ดื่มด่ํากับบรรยากาศ ที่พบเห็นอีกครั้งหนึ่ง ตองบอกวา นี่เปนบรรยากาศแบบที่จะหาที่ไหนเหมือนไมไดอีกแลว คําวาประทับใจไมเพียงพอ ประชาชนที่ถูกสัมภาษณหลายคนพูดวา คําพูดไมสามารถ นํามาใชอธิบายไดเลย ในมหาวิหารนี่เอง ผมไดรับโทรศัพทเรื่องสําคัญมากจาก ฯพณฯ สมณทูต Salvatore Pennacchio แจงใหพระคารดินัลทราบวา ฯพณฯ สุรเกียรติ์ เสถียร ไทย รองนายกรัฐมนตรีไทย จะเปนผูแทนพระองคและผูแทนรัฐบาล จะนําพวงมาลา คํา นับ พระศพพระสัน ตะปาปา ซึ่ งเรื่อ งนี้ พระคุ ณเจา เองทราบดี วา ไม ใช เรื่ องงา ยๆ แต เ มื่ อ ทางรั ฐ บาลขอรอ งมา ก็ ข อใหล องติ ดต อ ขอดู ทู ต ไทยประจํา สั น ตะสํ า นั ก คื อ ฯพณฯ ประดาป พิ บูลสงคราม ไดรับเบอรโทรศัพทของผมจากทานสมณทูต ก็โทรมา ติดตอทันที ปรึกษากันวาจะทําอยางไรกันดี เรื่องนี้ยังไงๆ ก็ตองใหพระคารดินัลชวย พอ ตอนหลังจากประชุมพระคารดินัลแลว พระคุณเจาทราบเรื่องแลวก็บังเอิญ พระคาร ดินัล Sepe เจาสมณกระทรวง Propaganda Fide เขามาคุยดวยพอดี ทานเพิ่งมาเยี่ยม ประเทศไทย และไดเขาเฝาสมเด็จพระเทพฯดวย ทานไดแนะนําใหไปพบกับเจาหนาที่ฝาย พิธีการ การติดตอเรื่องนี้ตองผานเจาหนาที่หลายคน จนผมขี้เกียจจะเลา ในที่สุด ผมได โทรศัพทนัดหมายกับพระสังฆราช Boccardo ซึ่งจะเปนคนสุดทายที่จะตัดสินใจ นัดหมาย เวลา 18.00 น. แต เ นื่ อ งจากท า นยุ ง มากเกี่ ย วกั บเรื่ อ งที่ ฝ ง พระศพพระสั น ตะปาปา (Sepoltura) กวาจะมาพบเราไดก็ตก 19.40 น. การรอทานนานๆ ก็มีประโยชนเหมือนกัน ทานมาถึงก็ขอโทษขอโพย คุกเขาตอหนาพระคารดินัลเปนการขอโทษ ทําใหการติดตอ เรื่องนี้งายขึ้นมาก ทานก็อนุญาตใหนําพวงมาลามาไดเวลา 20.00 น.ของวันพฤหัสบดีที่ 7 เมษายน 2005 ไดความแลว ผมก็โทรศัพทบอกกับทานทู ตประดาป ซึ่งขาวนี้ทําใหทานดี ใจมาก แมวาจะยังไมรูรายละเอียดของพิธีการมากนักก็ตาม ก็ตองดูกันตอไปวาเมื่อถึง เวลาแลวจะเปนอยางไร พระคุณเจาก็ไดพยายามอยางดีที่สุด เพื่อใหเรื่องนี้เปนไปอยาง สมเกียรติ

มาคุ ย ถึ ง เรื่ อ งการประชุ ม ของพระคาร ดิ นั ล กั น บ า งดี ก ว า เพราะเป น เรื่ อ งที่ สื่อมวลชนใหความสําคัญมาก และดักรอพระคารดินัลองคไหนก็ไดที่ผานมา จะเขาไป สัมภาษณทันที พระคารดินัลองคอื่นๆ หลายองคมีรถยนตใชกัน ก็เลยไมตองเดินฝา ฝูงชนแบบของเรา ที่จริงผมก็สอบถามเหมือนกันวา หากเราจะใช รถยนตตองทํายังไง คําตอบงายๆ ก็คือ พระคารดินัลมีสิทธิใชรถของวาติกันแนนอน แตตองจายตังเอง ตกเที่ยวละ 75 ยูโร ผมกับพระคุณเจาตกลงทันทีวา เดินดีกวากันเยอะเลย ไดออกกําลัง ดวย วาไปนั่น พอเดินผานนักขาว นักขาวก็จะกรูกันเขามาสัมภาษณ อยาลืมนะครับว า เวลานี้ นักขาวจากทั่วโลกอยูที่นี่ ไปที่ไหนก็มีแตนักขาวทั้งนั้น เรื่องที่สําคัญเรื่องหนึ่งของ การประชุมวันนี้ก็คือ มีการเตือนพระคารดินัลเกี่ยวกับการใหสัมภาษณกับนักขาว วา จะตองระมัดระวังเรื่องอะไรบาง โดยเฉพาะเกี่ยวกับเรื่องพระสันตะปาปาองคตอไป (Next Pope) และเรื่อง Cardinal in pectore ซึ่งหมายถึง พระคารดินัลซึ่งอยูในใจของ พระสันตะปาปาแลว แตยังไมไดประกาศแตงตั้ง นอกจากนี้ ก็ยังมีเรื่องเกี่ยวกับวัน เริ่มตนประชุมคอนเคลฟวาเปนวันใดกันแน ที่รูมา บรรดาพระคารดินัลตกลงกันแลววา การประชุมคอนเคลฟเริ่มตนวันจันทรที่ 18 เมษายน 2005 เรื่องอื่นๆ ของการประชุม พวกเราไมมีทางรูไดหรอกครับ เพราะเขาถือเปนความลับ และบรรดาพระคารดินัลทุก องคตองทําการสาบานกอนการประชุมทุกองค จะบอกไดก็เฉพาะเรื่องบางเรื่อง เชน พิธีศพจะจัดที่ไหน จัดอยางไร อะไรทํานองนี้ นอกนั้น อยาหวังเลยวาจะหลุดออกจาก ปากของบรรดาพระคารดินัล ขาวสําคัญวันนี้ก็คือ ประธานาธิบดี George W. Bush และภรรยา, Bush ผูพอ และ Bill Clinton เดินทางมาถึงโรมแลว คืนนี้เดินทางมาถึงมหาวิหารก็คํานับพระศพเลย ใชเวลาในการภาวนาประมาณ 5 นาที แตตองทําใหโรม ซึ่งเปนอัมพาตอยูแลว ถึงกับเขา ขั้นโคมาก็วาได ฝูงชนตางหยุด ถนนหนทางถูกปดหมด ไมรูวาประชาชนจะนึกดาหรือนึก 15

ชมกันแน แตก็ตองบอกวา พระสันตะปาปาพระองคนี้มีความสําคัญตอโลกของเราอยาง ยิ่ง และไดรับเกียรติอยางที่ไมเคยเห็นภาพเชนนี้มากอนเลย ขอพูดถึงการประชุม คอนเคลฟอีกหนอย เพิ่งอานพบจากสถิติในหนังสือพิมพ เห็นวาเปนเรื่องนาสนใจ ก็เลยนํามาลงไว เพื่อวา จะไดเปนความรู - Conclave เพื่อเลือก Pope Pio X ในป 1903 (1903-1914) ใชเวลา 4 วัน - Conclave เพื่อเลือก Pope Benedict XV ในป 1914 (1914-1922) ใชเวลา 3 วัน - Conclave เพื่อเลือก Pope Pio XI ในป 1922 (1922-1939) ใชเวลา 4 วัน - Conclave เพื่อเลือก Pope Pio XII ในป 1939 (1939-1958) ใชเวลา 1 วัน - Conclave เพื่อเลือก Pope John XXIII ในป 1958 (1958-1963) ใชเวลา 3 วัน - Conclave เพื่อเลือก Pope Paul VI ในป 1963 (1963-1978) ใชเวลา 2 วัน - Conclave เพื่อเลือก Pope John Paul I ในป 1978 (1978-1978) ใชเวลา 26 ชั่วโมงครึ่ง - Conclave เพื่อเลือก Pope John Paul II ในป 1978 (1978-2005) ใชเวลา 3 วัน

( พฤหัสบดี 7 เมษายน 2005 ) มาพู ดถึง เรื่อ งการประชุ ม คอนเคลฟกัน ตออี กนิด หน อย ตองบอกวา บรรดา พระคารดินัลที่มีอายุไมเกิน 80 ป ที่เรียกกันวา Electors หรือพระคารดินัลผูมีสิทธิ ลงคะแนนเลือกตั้งนั้น ถาหากนับกันดีๆ จะเห็นวาอาจมีเพียง 2 คนเทานั้นที่เคยประชุม แบบนี้มากอน นอกนั้น มือใหมทั้งหมด เพราะวา เกือบทั้งหมดไดรับการสถาปนาโดย พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 แตแมวาจะมือใหม ก็สามารถดําเนินไปได เพราะถือ ตามคูมือที่มีมานาน และสืบทอดกันมาอยางเปนระบบ จํานวนพระคารดินัลทั้งหมดนั้นมี 183 องค แตผูที่สามารถเขาคอนเคลฟครั้งนี้ได มี 117 องค เวลานี้ พระคารดินัล Sin แหงฟลิปปนสมาไมไดเพราะปวย และตองพึ่งการรักษาทางการแพทยตลอดเวลา ก็จะ เหลือ 116 องค แตถาหากพระคารดินัล in pectore มีจริง จํานวนก็จะเปน 117 องค เหมื อนเดิ ม อัน ที่จ ริง ก อนที่ พระสั นตะปาปาจะสิ้ นพระชนม ก็ มีค วามเป น ไปได ที่จ ะ แตงตั้งพระคารดินัลใหมตั้ง 30 กวาองค เพื่อใหจํานวน Electors มีถึง 120 องค แตก็ไม ทันไดแตงตั้ง พระคารดินัลองคอื่นๆ ที่อายุเกิน 80 ปบริบูรณ สามารถเขารวมประชุม ปกติของบรรดาพระคารดินัล เพียงแตไมสามารถเขา คอนเคลฟไดเทานั้น ถาหากเขาได ก็นาสงสารอยูเหมือนกัน เพราะวา ตองเขาไปอยูในตึก ซานตา มารธา (S. Martha) โดย ไมสามารถติดตอกับใครไดเลย จนกวาจะได พระสันตะปาปาองคใหม อายุก็มาก จะทํา อะไรก็ไมสะดวก เดินทางไปลงคะแนนแตละครั้งคงจะย่ําแยพอสมควร เกิดเปนอะไร ขึ้นมาละก็จะลําบากมิใชนอย ไดยินวา สมัยกอน เคยมีพระคารดินัลเสียชีวิตในขณะที่อยู ในคอนเคลฟ ดวยซ้ําไป วันกอน ขณะที่บรรดาเลขาฯพระคารดินัลกําลังรอเจานายอยู หน าห องประชุ ม ผมก็ไ ดรู จัก กับ เลขาฯส วนตัว ของพระคารดิ นัล แห งฮอลแลนด ชื่ อ Simonist แตเลขาฯเปนชาวอิตาเลียนชื่อ Vincenzo พอองคนี้บอกผมวา ระหวางคอน เคลฟเลขาฯสามารถเขาไปอยูในตึก ซานตา มารธา ไดดวย ผมเริ่มรูสึกวาไดยังงั้นก็ดีสิ จะไดเขาไปภายในรูถึงบรรยากาศและอื่นๆ แตผมก็รูสึกวาคงจะไมใชอยางนั้นหรอก เพราะเทาที่ทราบมา เลขาฯไมเกี่ยวจริงๆ เราก็เลยตัดสินดวยการเขาไปถามผูรูที่อยู ดานหนาหอประชุมเชนกัน คําตอบก็คือ Impossible ใจหนึ่งก็รูสึกวาโลงอก เพราะหาก ตองเขา ไปอยูใ นนั้น โดยไม สามารถจะพู ดหรือติ ดตอ กับ ใคร ผมขออยูข างนอกดี กว า แตถาหากอยูขางในและพูดไดดวย ก็นาสน เรื่องนี้คงจบเพียงแคนี้ดีกวา วัน นี้ พระคารดิ นัล มีก ารประชุม รว มกั น เหมือ นเดิม พอเรามาถึ ง ที่ป ระชุม ก็ มี พระคาร ดินั ล ทะยอยมากั น มากมาย ผมก็เ ริ่ มถ า ยรู ป อีก แลว และก็เ หมือ นเดิ ม ถ า ย จนกระทั่ ง เจ า หนา ที่ ตํา รวจรั ก ษาความปลอดภั ย มาบอกให ห ยุด ผมก็ ห ยุด ตามคํ า สั่ ง ความรู สึ ก วั น นี้ แ ตกต า งจากวั น ก อ น เพราะเวลาเห็ น พระคาร ดิ นั ล ก็ เ ริ่ ม รู สึ ก เฉยๆ เหมือนกับเปนภาพปกติ พระคารดินัลบางองคก็ดี ไมถือตัว บางองคก็เฉยๆ พระคารดินัล ของเราคอนขางจะเปนกันเองกับทุกๆ คน ระหวางที่รอ เลขาฯ Simonist ก็พาผมเขาไปใน มหาวิหาร ลําพังผมคนเดียวเขาไมไดหรอก แตพอองคนี้เขามีวิธีของเขา พาผมเขาไปขาง 17

ในจนได ผมก็เลยเขาไปสวด และก็เดินไปเดินมา รวมฟงมิสซาที่แทนพระจิตเจาในมหา วิหาร วันนี้มีพระสงฆรวมถวายมิสซานี้ประมาณ 200 คน และพระสังฆราชประมาณ 20 กวาองคได เสียดายไมรูจักประธานวาเปนใคร? มิสซานี้เขาขับ Requiem ฟงแลวไพเราะ มาก เพราะรองแบบที่ตางจากเมืองไทยรอง พวกเรารองกันโดยใชเสียงดังเปนหลัก เรียกงายๆ วาเปลงเสียงใหดังที่สุด แตที่นี่ทุกคนรองใหเสียงออกมากลมกลืน คือ ตางคน ตางคอยๆ รอง ไมเปลงเสียง ไมตะโกน ไมแหกปาก แตเขาบีบปากรอง หรือหอคอรอง ทําใหเสียงที่รองมารวมกันเปนหนึ่งเดียว ทําใหผมรักเพลงเกรโกเรียน (Gregorian) ขึ้นอีก มาก พอถึงตอนเทศน ผมก็ฟงนิดหนอย ฟงรูเรื่องซะสวนใหญ แตไมมีใจศรัทธา ก็เลย ออกมาดีกวา หาหนังสือพิมพอานแลวก็รอพระคุณเจา ระหวางนั้นก็หาเพื่อนคุยไปเรื่อยๆ พอประชุมเสร็จ เราก็กลับบานดวยการเดินฝาฝูงชน และนักขาว ที่มีทั้งมาสัมภาษณ ทั้ง ถายรูป ไมรูวาติดรูปผมไปดวยรึเปลา เพราะผมก็พยายามเดินใหใกลพระคุณเจามากที่สุด ก็นาจะติดไปบางเหมือนกันแหละ

ตอนบ า ยมี โ ทรศั พ ท ม าหาผม โดยใช เ บอร บ า นที่ บ า นพั ก บอกว า โทรมาจาก ลอนดอน สถานีวิทยุบีบีซีภาคภาษาไทย จะขอสัมภาษณพระคุณเจาเกี่ยวกับพิธีปลง พระศพพระสันตะปาปาในวันพรุงนี้ ผมเห็นวาจะเปนประโยชนสําหรับผูฟงภาษาไทย ก็เลยตกลงวา บาย 4 โมงครึ่งใหโทรมาสัมภาษณได ตองขอชมเชยจริงๆ วา พวกนักขาว นี่เกงจริงๆ ไมรูวาไปไดเบอรโทรศัพทที่บานที่เราพักที่โรมไดอยางไร แถมรูชื่อผมซะดวย พระคุณเจากับผมก็เลยเดากันวา สงสัยสอบถามจากใครซักคนที่เมืองไทย ผมก็เลยชมไป วา คนที่ใหขาวนี้ก็ดีหลาย ใหละเอียดจริงๆ ทั้งชื่อ ทั้งเบอรโทรศัพท ผมลงไปบอกกับที่ แผนกติดตอบานพักวา หากมีโทรศัพทถึงผมก็ขอใหโอนสายไปหองพระคารดินัลเลย แลว ผมก็เลยไปอยูในหองพระคุณเจา คุยกันเรื่องนี้เรื่องนั้น รอเวลาโทรศัพท พระคุณเจาก็ให ผมอานเอกสารหลายอยางที่เกี่ยวของกับการประชุม ผมรูแลวก็ไดแตรําพึงอยูแตในใจ เพราะจะพูดอะไรใหใครฟงไมได ที่ทําใหผมทึ่งก็คือ เขาแจกหนังสือพิธีปลงพระศพของ พระสันตะปาปาแกพระคารดินัลทุกองค เปนหนังสือที่มีระเบียบ ระบบ และการจัดการ ขั้นตอนตางๆ ละเอียดมาก จนบอกไดวาตองชมพระศาสนจักรคาทอลิกที่วางบรรทัดฐาน เรื่องตางๆ ไวอยางดี จนกระทั่งวา ไมวาเวลาจะผานพนไปนานสักแคไหน ก็สามารถที่จะ ดําเนินรอยตามไดอยางไมผิดเพี้ยนทีเดียว ที่สุด โทรศัพทก็เขามาเวลา 17.00 น. พระคุณ เจาไดใหสัมภาษณทางโทรศัพท และก็คงออกอากาศทั่วประเทศไทย แตก็เฉพาะผูที่ฟงบี บีซีเทานั้น และผมก็ไมรูดวยวาจะออกอากาศเวลาใด? พระคุณเจากับผมนัดกันวา เวลา 19.00 น. จะไปที่มหาวิหาร เพื่อไปรอรับ ฯพณฯ สุรเกียรติ์ เสถียรไทย ซึ่งจะเปนผูนําพวงมาลาของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว สมเด็จ พระนางเจาพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมฯ และสมเด็จพระเทพรัตนฯ เปนการไว อาลั ย ต อ พระสั น ตะปาปา พิ ธี ก ารครั้ ง นี้ ค อ นข า งจะสั บ สนและซั บ ซ อ นพอสมควร เนื่ องจาก เวลาที่ กํา หนดไว คือ 20.00 น. แตก อ นหนา นี้ไ มน าน ก็ มี ผูบ ริห ารประเทศ ออสเตรียมาคํานับพระศพ และที่สําคัญก็คือ กษัตริยและราชินี Sofia ของ Spain ก็มา คํานับพระศพดวย ทําใหมีพิธีการคอนขางมาก ฝายเราก็มีการนําเอาพวงมาลามากอน เพื่อเตรียมตัว โดยมีเจาหนาที่จาก Secretary of State มาประสานงาน รวมทั้งหัวหนา องครักษ Swiss Guard มาชวยอํานวยความสะดวก พิธีการมอบพวงมาลานี้ ทางวาติกัน ไมเคยใหใครทําไดมากอนเลย แตเนื่องจากพระคารดินัลไดติดตอโดยตรง และชี้แจงวา นี่เปนเกียรติสูงสุดที่พระเจาแผนดินของเราทรงมอบใหแดองคพระสันตะปาปา ทาง วาติกันจึงอนุญาตและใหวางพวงมาลาได โดยมี ฯพณฯ สุรเกียรติ์ เปนผูวางพวงมาลา ของพระบาทสมเด็ จ พระเจ า อยู หั ว ร ว มกั บ พระคุ ณ เจ า ต อ หน า พระศพของ พระสันตะปาปา เปนภาพที่นาประทับใจมาก ผูมารวมพิธีนี้ก็มีทูตไทยประจําสันตะสํานัก ทูตไทยประจําอิตาลี และเจาหนาที่ทุกระดับชั้น ถายทอดออกอากาศทาง T.V. RAI ของ อิตาลี ไมแนใจวา CNN ไดถายทอดหรือเปลา เพราะตอมา บรรดาพระสงฆบานที่ผมพัก อยู ก็บอกผมวาเห็นผม 19

อยูในโทรทัศนดวย ผมก็เลยบอกวา ตอนนี้ผมเปนพระเอกหนังอยู หลังจากพิธีแลว ทาน ทูตไทยประจําประเทศอิตาลียังไดเชิญพระคารดินัลและผมดวย ใหไปเยี่ยมสถานทูตไทย และรับประทานอาหาร ก็ยังไมรูวาจะไปไดวันใด พิธีวันนี้ก็ผานไปดวยดี แถมขากลับบาน เจาหนาที่วาติกันยังจัดเจาหนาที่คนหนึ่งนําทางไปสงบานเปนกรณีพิเศษอีกดวย พรุงนี้ จะเปนวันที่สับสนวุนวายที่สุดวันหนึ่งของโรมและวาติกัน โรมกําลังปวดหัว เกี่ยวกับการรักษาความปลอดภัยสําหรับผูนําประเทศตางๆ และเกี่ยวกับการจราจร รวมทั้งบรรดาผูแสวงบุญ ซึ่งคาดวาจะมีประมาณ 4 ลานคน สวนวาติกันก็กําลังปวดหัว เกี่ยวกับพิธีมิสซาปลงพระศพ การจัดสถานที่ และพิธีการตางๆ ผมอยูที่นี่ก็มองเห็นวา นาปวดหัวจริงๆ ไมโกหก แตก็บรรยายไมถูก หลังอาหารเย็น ทางวาติกันติดตอมาเพื่อ บอกพระคุณเจาวา พรุงนี้จะสงรถมารับพรอมรถตํารวจนําหนาไปที่วาติกัน เวลา 07.30 น. ทั้งๆ ที่มิสซาเวลา 10.00 น. นี่ขนาดบานเราอยูหางวาติกันเพียง 10 นาทีเดินเทานั้น ยังตองทํากันขนาดนี้ เขาบอกวา พรุงนี้กลัววาจะไมสามารถเดินไปถึงที่ได คิดดูก็แลวกัน ( ศุกร 8 เมษายน 2005 ) พระคารดินัลที่พักที่บานหลังนี้มีทั้งหมด 7 องค ผมก็เพิ่งจะรู เพราะบางทีเราก็คิด ว า เขาเป น พระสั ง ฆราช คนที่ อ ยู ที่ นี่ มี กั น หลายคน กว า จะรู ว า ใครเป น ใครก็ ใ ช เ วลา เหมือนกัน มีพระสังฆราชที่นี่ 2 องค ที่คุยกับผมเหมือนกับวาเปนพระสงฆ แตที่ไหนได เปนพระสังฆราชก็มี ทั้ง 7 องคไดรับการปฏิบัติอยางดี วันนี้มีรถไปสงที่วาติกัน ปกติจาก บานเราเดินไมนาเกิน 5 นาทีก็ถึงแลว แตวันนี้เปนวันไมปกติ ที่จริง จะมีรถตํารวจนํา ทางเขาไปดวย รอแลวรอเลาก็ไมเห็นมา คุณพออธิการที่นี่ก็เลยตัดสินใจขับรถเขาไปเลย ผมยังนึกสงสัยวา เวลาไปคงไมมีปญหา แตเวลากลับนี่สิจะกลับไดยังไง ตกลงพระคุณ เจาก็ออกเดินทางไปวาติกัน ตั้งแตเวลา 07.30 น. โดยไมไดทานอาหารเชาเลย และที่ วาติกันก็ไมมีอะไรใหทานซะดวย นี่ก็เปนอยางหนึ่งที่ผูใหญตองเจอ ผูนอยนั้นจะทําอะไร 21

ก็ได แตผูใหญจะทําอะไรตามใจคงไมได พิธีปลงพระศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 จะเริ่มเวลา 10.00 น. พอผมทานอาหารเชาเสร็จก็รีบออกไปดูที่ถนนกลางที่เรียกวา Conciliazione ปรากฏวา ฝูงชนแนนขนัด ธงประเทศตางๆ ปลิวไสวทามกลางฝูงชน มาก หนอยก็คือธงของประเทศโปแลนด บรรยากาศดีมาก ทุกคนดูสดชื่นและมุงมั่น ที่จริงผม ก็ตั้งใจจะไปรวมถวายมิสซาที่ลานมหาวิหารดวย แตเนื่องจากการเดินเรื่องขออนุญาตนั้น คอนขางซับซอน การเดินทางไปติดตอก็ลําบาก ผมก็เลยตัดสินใจอยูบานดูทางโทรทัศน ดีกวา เพราะรูมากอนหนานี้แลววา พิธีกําหนดจะใชเวลาประมาณ 3 ชั่วโมง ถารวมเวลาที่ จะตองรอ รวมทั้งเวลาขากลับ ก็ตองมีไมนอยกวา 4 ชั่วโมง ทําใหนึกถึงบรรดาพระคาร ดินัล พระสังฆราช และพระสงฆทั้งหลาย โดยเฉพาะผูอาวุโส ที่อาจจะจําเปนตองเขา หองน้ํา เวลาขนาดนี้ไมงายนักหรอกครับที่จะทนเอาไวได ผมโชคดีที่อยางนอยแมไมได เข า ร ว มถวายมิ ส ซา แต ผ มก็ มี คู มื อ พิ ธี ก รรมวั น นี้ ซึ่ ง พระคุ ณ เจ า ให ผ มไว ดู รวมทั้ ง กําหนดการตางๆ อยางละเอียด ทําใหผมรูตารางเวลาวาจะทําอะไรกันบาง โดยใคร พิธี วันนี้เปนพิธีที่ทําใหผมรูสึกประทับใจมากๆ การจัดพิธีทําไดอยางสงางาม ผูเขารวมพิธีก็ เปนบุคคลสําคัญของโลก ฝูงชนก็รวมมือในพิธีกรรมอยางนาชมเชย อากาศก็ดีมากๆ ทางสถานีโทรทัศนเขาไดพยายามตัดตอภาพไปยังสถานที่ตางๆ ทั่วกรุงโรม และเมือง ใหญของประเทศอิตาลี ใหเห็นคนมากมายชุมนุมกันอยู ดูจอยักษ และรวมสวดภาวนา เวลาที่โรมเขาปรบมือ ตามเมืองตางๆ ก็ปรบมือตามไปดวย คนถายภาพก็พยายามตัดตอ ภาพผูคนที่กําลังรองไหดวยความซาบซึ้งใจ

สํ า หรั บ เรื่ อ งพิ ธี ป ลงพระศพนี้ ผมคงไม อ ธิ บ ายมาก เพราะมี ก ารถ า ยทอดสดไปยั ง เมืองไทยดวย ไดฟงจากพอวรยุทธวามีถายทอดสดหลายชองซะดวย คริสตชนชาวไทย คงไดติดตามเรื่องนี้อยางละเอียดแลว สวนที่นี่ ผมไดเห็นภาพจากสถานที่ตางๆ ทั่วกรุง โรม ผมเห็นชาวโปแลนดที่ตองพักตามสถานที่ตางๆ โดยอาศัยถุงนอน-ผาหมที่ไดเตรียม มา คนที่ไมสามารถไปที่มหาวิหารได ก็ดูจอยักษตามที่ตางๆ ที่ผมสามารถเห็นอยางหนึ่งก็ คือ เวลารับศีล จะมีพระสงฆออกมาแจกศีลตามที่ตางๆ นั้นดวย เหมือนกับวา โดยผาน ทางมิสซาไฮเทค (Hi-tech) ก็เปนมิสซาเหมือนกัน บางแหงไมมีมิสซา ก็มีสุภาพสตรีผูหนึ่ง กําลังแจกศีล ไมรูเหมือนกันวาที่นี่เขาตกลงกันอยางไร หรือมีขอยกเวนเปนกรณีพิเศษ หรือไม ในระหวางพิธี ผมก็เห็นพระคุณเจาในการถายทอดสด 2-3 ครั้งดวยกัน ทําใหเกิด ความรูสึกวา แมวาเราจะเปนพระศาสนจักรเล็กๆ แตก็เขามามีสวนในเรื่องระดับโลกได เหมือนกัน ที่จริง บานที่พักเขาก็มีจอยักษอยูภายในบานใหดูดวย แตมีคนดูอยูหลายคน ผมก็เลยไปดูที่หองโทรทัศนธรรมดา ซึ่งไมมีใครดูเลย ผมจึงไดอยูคนเดียว ดูตามใจชอบ ไม ใ ชดู เ พีย งชอ งเดีย ว ทํ า ให เ ห็น บรรยากาศหลายๆ แหง พร อ มๆ กั น พิ ธีมิ ส ซาปลง พระศพนี้ ทางวาติกันใหเกียรติชาวโปแลนดคอนขางมาก เพราะใหมีผูแทนชาวโปแลนด เข าร วมพิธี ได ถึง 3 พัน คน ป ายที่พ วกเขาแห เข ามาในพิธี เขีย นไวว า Santo Subito หมายถึง ให ยอหน ปอล ที่ 2 เปนนักบุญโดยทันที เพราะเชื่อเหลือเกินวาพระองคอยูใน สวรรคแลว ในบทเทศนของพระคารดินัล Ratzinger เอง ก็พูดไวเชนเดียวกันวา ยอหน ปอล ที่ 2 เคยประทับที่หนาตางหองทํางานและอวยพรเรา เวลานี้พระองคประทับที่ หนาตางในบานบนสวรรค กําลังดูเรา อวยพรเราเชนเดียวกัน ทําใหผมเริ่มคิดวา อีกไม นาน พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 จะไดรับการดําเนินเรื่องเปนบุญราศีและนักบุญใน เร็วๆ นี้ อยางไรก็ตาม เรื่องนี้ก็ตองการอัศจรรยเชนเดียวกัน ในที่สุด พระคุณเจาของเรา ก็กลับมาถึงบานพักได ผมรออยูหนาบาน เห็นมีพอองคหนึ่งนําทางมาดวย พิธีปลงพระ ศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 จบสิ้นลงอยางสงางามที่สุด เทาที่ประวัติศาสตร มนุษยชาติจะมีได เปนบุรุษ

ผูยิ่งใหญที่สุด และเปนผูที่นาเคารพรักจากทุกมุมของโลกใบนี้ เรื่องนาแปลกอยางหนึ่งก็ คือ บายวันนี้ฝนตกลงมามากมาย จนกระทั่งอดคิดไมไดวา หากฝนตกมาในระหวางพิธีจะ ทํากันอยางไร และถาหากวาพรุงนี้ฝนตกมาตอนเชา ก็ตองบอกวาเปนอัศจรรยจริง ๆ!

เวลานั้น พระคุณเจานัดกับพระสงฆของกรุงเทพฯที่กําลังเรียนอยูที่โรม ซึ่งมี ทั้งหมด 5 องคดวยกัน คือ : 1. คุณพอ อนุสรณ แกวขจร ซึ่งเรียนพิธีกรรมปสุดทาย และกําลังจะจบแลว 2. คุณพอ เอกรัตน หอมประทุม เรียนวิชาคําสอน เพื่อจะไดไปชวยพอวีระตอไป 3. คุณพอ ยอดชาย เล็กประเสริฐ เรียนวิชาสังคมศาสตร เพื่อจะไดไปชวยงาน ดานสังคม 4. คุณพอ สมหมาย มธุรสสุวรรณ เรียนปรัชญา เพื่อจะไดไปสอนบานเณรใหญ 5. คุณพอ ทัศนุ หัตถการกุล เรียนวิชาพระคัมภีร เพื่อจะไดไปสอนเชนเดียวกัน และก็ยังเชิญคุณพอจากสังฆมณฑลจันบุรีอีกองคหนึ่งมาดวย คือ คุณพอ ธรรมรัตน เรือนงาม ทั้งหมดนี้ก็ไดมาพบพระคุณเจา และไดคุยกันจนกระทั่งอาหารค่ําที่ภัตตาคาร จีนเสร็จสิ้ นลง และก็เพิ่งจะรูวา คุณพอ เอกรัตน หอมประทุม และคุณพอ สมหมาย มธุรสสุวรรณ ไดไปผจญภัยดวยการตอแถวเพื่อจะไดเขาไปคํานับพระศพ รวมทั้งสิ้น 15 ชั่วโมง ไดยินแลวก็นึกอดชม 2 คนนี้ไมได เพราะไมไดนอนเลย และก็มีเรื่องสนุกๆ หลาย เรื่อง ซึ่งไดยินวาไดสงเรื่องนี้มาลงอุดมสารไปเรียบรอยแลวดวย อยากรูวาสนุกยังไง ก็ คงตองไปหาอานเอาเองแลวละครับ ( เสาร 9 เมษายน 2005 ) ตื่นขึ้นมาก็พบวามีฝนตก และทองฟาก็ดูเหมือนวาจะมีฝนตกทั้งวัน เชื่อเหลือเกิน วา ใครๆ ก็คงตองคิดวา นี่เปนเรื่องที่นาประหลาด เพราะหากวาตกเมื่อวานนี้ มิสซาปลง พระศพของพระสันตะปาปาก็คงจะตองมีความยุงยากอยางมากทีเดียว อัศจรรยหรือไม อัศจรรย สําหรับผม นี่คืออัศจรรยอยางหนึ่งทีเดียว พออนุส รณเลาใหฟงวา มีเรื่องแบบ นี้บอยๆ ที่กรุงโรม ฝนจะตกหลังจากพิธีสําคัญๆ ผานพนไปแลว วันนี้ พระคุณเจาจะมี ประชุมบรรดาพระคารดินัลเวลา 10.00 น. ตองนั่งรถแท็กซี่จากบานเพื่อไปที่ประชุม เพราะฝนตกมากเกินกวาที่จะเดินไป ปกติ หากเดินไปก็ใชเวลาไมเกิน 5 นาทีก็ถึงแลว นั่ง แท็กซี่ไปก็จายไปเพียง 7 ยูโร ประมาณ 3 รอยกวาบาท ผมสงพระคุณเจาแลวก็วาง ก็ เลยเดินดูศาสนภัณฑ และซื้อเสื้อกันหนาวและเสื้อ Clergy ใหพระคุณเจา ตามที่ทาน ตองการ จากนั้น ก็ไปรอรับพระคุณเจากลับบาน คราวนี้ใชเดินกลับ เพราะเห็นวาฝนเริ่ม บางมากแลว สวนตอนบายก็ไมมีอะไรพิเศษ อยูบานก็นาเบื่อ เลยออกไปดูของอีก คราว นี้ไปพบกางเขนอันหนึ่ง เปน Crystal ดูสวยมากทีเดียว แตพอถามราคาแลว เขาบอกวา ราคา 205 ยู โ ร นั่ น ก็ คื อ หมื่ น บาทเศษๆ เลยตั ด สิ น ใจไม เ อาดี ก ว า ร า นนี้ แ พงเกิ น ไป (Ancora) จึงเดินดูไปเรื่อยๆ แลวก็เขาไปดูตามรานที่เขียนวา Ricordi di Roma ซึ่งก็มีอยู หลายๆ รานในบริเวณนั้น ก็ไปพบกางเขนนี่อีก เหมือนกันทุกอยาง แตที่นี่ติดราคา 184 ยูโร ถูกขึ้นมาอีก ผมก็ยังไมซื้อ เดินมาถึงราน Commandini ก็เจอเหมือนกัน ครั้งนี้ราคา 120 ยูโ ร ผูอา นก็ คิดดู เอาเองก็ แลว กัน แต ผมก็ยัง ไม ซื้อนะ บายนี้ดู อยา งเดียวกอ น

รานคาตางๆ ที่เคยไปซื้อของก็ยังคงเหมือนเดิม ไมคอยมีอะไรเปลี่ยนแปลง ที่เห็นวา เปลี่ยนแปลงก็คือ ราน Soprani รานที่สองที่เคยมี เวลานี้ไมเห็นมีแลว

เดินจนเมื่อย ก็ยังมีเวลาอีกเยอะ ผมก็ เลยเดินเขาไปที่ขายรูปของ Osservatore Romano ไปดูรูปงานศพพระสันตะปาปาเมื่อวาน ซึ่งมีมากมายใหเราเลือกที่จะสั่ง ที่นี่สั่ง แลวจายเงินเลย มีรูปที่เกี่ยวของ แมบางทีไมไดถายทอดโทรทัศน ก็มีรูปดวย เชน รูปที่ กําลังบรรจุพระศพลงในโลงศพ และรูปที่เกี่ยวกับการปลงพระศพ เอาพระศพฝงในดิน ขางลาง (Grotta) รูปเหลานี้เราไมไดเห็น

ในโทรทัศน ผมไดเห็นรูปของ ฯพณฯ สุรเกียรติ ผูแทนจากประเทศไทยดวย ผมพยายาม หารูปพระคุณเจาก็ยังไมเห็น ผมก็มองๆ เอาไวกอน ตั้งใจวาจะมาสั่งวันจันทร แลวผมก็ เดิ นไปที่ CTV เพื่ อจะขอซื้ อ Beta สํ าหรับ สื่ อมวลชนคาทอลิ กแหง ประเทศไทย แต Office ก็ปด ตองรอวันจันทรจึงจะไปซื้อใหม วันนี้ พอยอดชายไดจัดการสงรูปถายที่ อยูในกลองของผมไปใหสื่อมวลชนรอบหนึ่งแลว เปนรูปที่พยายามถายมา โดยเฉพาะรูป ถายบรรดาพระคารดินัลที่ผมเลาใหฟง ไมแนนะครับ หนึ่งในนั้นอาจเปนโปป ซึ่งผมไดจับ มือมาแลวก็ได เรื่องเลาวันนี้ก็ไมมีอะไรมากนัก ที่โรมก็ยังมีนักทองเที่ยวชาวโปแลนดอยู มาก วันนี้ไดพบซิสเตอรกลุมหนึ่งพาเด็กๆ ชาวโปแลนดมาดวย เดินรองเพลงตามถนน เดินไปไหนก็รองเพลง ทําใหทุกคนดูสดชื่น ขึ้นพอสมควร วันนี้ 17.00 น. ใน Basilica มี มิสซาสําหรับพระสันตะปาปาดวย พระคารดินัลที่เปนประธานถวายมิสซาที่แทนกลาง ซึ่งเปนแทนที่เฉพาะพระสันตะปาปาเทานั้น คือแทนเหนือพระศพของนักบุญเปโตรนั่น แหละครับ เดี๋ยวตองถามผูรูซะหนอยวานี่เปนเรื่องปกติหรือพิเศษกันแน ซึ่งนับจากเมื่อ วาน จะตองมีมิสซาอุทิศใหพระสันตะปาปา 9 วัน เกี่ยวกับเรื่องประชุมของพระคารดินัลวันนี้ พระคุณเจาก็เลาใหฟงเทาที่จะเลา ได โดยสวนใหญก็เปนเรื่องเล็กๆ นอยๆ รายละเอียดที่ควรรูเกี่ยวกับการประชุม คอนเคลฟ เพราะวา เกือบทุกคนที่จะเขาคอนเคลฟเปนคนที่ไมเคยเขามากอนเลย จึงตองตกลงกัน ดีๆ เพื่อมิใหผิดพลาดได มีเรื่องหนึ่งที่นาสนใจก็คือ ตึก ซานตา มารธา คือตึกซึ่งบรรดา พระคารดินัลจะตองอยูประจําในขณะที่ประชุมคอนเคลฟ พระคารดินัลหลายองคก็เขา มาอยูแลว ประมาณ 60-70 องค เพราะคิดวาไหนๆ ก็จะตองมาอยูแลว ก็อยูซะเลย จะไดไมตองหาที่พักในโรม ที่ไหนได ทุกคนที่อยูในตึกซานตา มารธา มีคําสั่งใหออกจากที่ พักภายในวันพรุง นี้ เพื่ อจะได จัด เตรี ยมคอนเคลฟ ห องของบรรดาพระคาร ดินั ลจะ กําหนดไมได เขาจะใชวิธีจับฉลาก พระคารดินัลที่อยูกอนนี่แ หละ ก็เลยตองลําบาก เพิ่มขึ้น แทนที่จะสบาย เพราะตอนนี้ตองหาที่พักประมาณ 1 อาทิตยภายในโรม สวน พระคุณเจาของเรามีที่พักอยูแลว ก็เลยคอยยังชั่วหนอย และก็คงมีการตกลงเกี่ยวกับ เรื่องคาใชจายตางๆ กันบางเหมือนกัน พรุงนี้วันอาทิตยไมมีประชุม จะเริ่มประชุมใหมวัน จันทรที่ 11 เมษายน 2005 ( อาทิตย 10 เมษายน 2005 ) วันนี้วันอาทิตย พระคุณเจาไมมีประชุม เหตุการณทุกอยางปกติดี ฝนตกทั้งวัน เบาบางหนักบาง ตอนเที่ยง แมร มีเรียม และพออภิสิทธิ์ กฤษราลัมณ เจาคณะพระ มหาไถ มาพบพระคุณเจา ทานอาหารเที่ยงดวยกันที่ บานพักเลย เพราะฝนตก ไปทาน ข า งนอกลํ า บาก ตอนบ า ย ผมก็ อ อกไปเดิ น เล น ตามที่ ต า งๆ ที่ รู จั ก เดิ น ดู ข องบ า ง บรรยากาศบาง ไมมีอะไรพิเศษเลย พรุงนี้คงจะมีอะไรใหทํามากกวานี้ 27

( อังคาร 12 เมษายน 2005 ) เมื่ อวานนี้ ไ มมี อะไรพิเ ศษ นอกจากไปต ออายุ Passport Diplomatique ของ พระคุ ณ เจ า ไปกั บ พ อ อนุ ส รณ กว า จะไปถึ ง เจ า หน า ที่ ไ ด ก็ ใ ช ขั้ น ตอนเยอะเหลื อ เกิ น ในที่สุด ก็สง Passport ใหเขาไป เสร็จแลวเขาก็จะโทรศัพทมาบอกเองวาใหไปรับ สวน ตอนบาย ก็ไปเดินเลนกับพอเอกรัตน เพราะพอเขาเอาบัตรโทรศัพทมาให เปนบัตรที่ สามารถโทรไดนานแตราคาถูก บัตรใบละ 4 ยูโร แตสามารถคุยกับเมืองไทยได 90 นาที เดินเลนไปถึง Piazza Navona พอกลับมาถึงก็รูสึกวาอาการไมดี มีไข พอตกเย็นมาก ๆ ทานอาหารเสร็จ ก็กินยา แลวเขานอนเลย นี่ก็เปนเรื่องของเมื่อวาน ส ว นวั น นี้ พ อ วรยุ ท ธโทรศั พ ท ม าสั ม ภาษณ อั ด เทปรายการโทรทั ศ น เ กี่ ย วกั บ ความรูสึกของประชาชนที่นี่ เราก็อธิบายไปวา ความรูสึกของคนทั่วไปแสดงออกมาดวย คํา 3 คํา คือ “Grazie” ขอบคุณโปป มิไดบอกเลยวาจะสวดภาวนาใหโปป เพราะเชื่อ เหลื อ เกิ น ว า โป ป อยู ใ นสวรรค ด ว ยกิ จ การดี ม ากมายที่ พ ระองค ท รงกระทํ า “Santo Subito” หมายถึง ใหพระองคเปนนักบุญโดยทันที และคําสุดทายที่เห็นก็คือ “Il Grande” ผูยิ่งใหญ นอกจากนี้ ความเรียบงายของพิธีแตสงางาม หีบพระศพซึ่งเปนหีบศพเรียบๆ ไมมีการตกแตงอะไรเลย ยิ่งทําใหเกิดความรูสึกประทับใจมากขึ้น นอกจากนี้ พอวรยุทธ ยังถามถึงเรื่องการเลือกตั้งพระสันตะปาปาองคใหม ผมก็อธิบายไปเทาที่จะสามารถทํา ได ตกตอนเย็น พระคารดินัลมีการถวายมิสซารวมกันในมหาวิหารนักบุญเปโตร ผมไปสง พระคุณเจาแลวก็ไปรอตอแถวซื้อแสตมปซึ่งออกวันนี้เปนวันแรก ชื่อวา Sede Vacante เปนรูปเทวดาถือรม ชุดหนึ่งมี 3 ดวง 3 ราคา แตรูปเดียวกัน ตางกันตรงราคาและก็สี ตอนแรกผมก็เขาใจวาจะมีรูปโปปบาง แตเจาหนาที่เขาอธิบายวา Sede Vacante จะมีรูป โปปไมได

( พุธ 13 เมษายน 2005 ) วั น นี้ เ ป น วั น สงกรานต ป ใ หม ไ ทย พระคุ ณ เจ า ก็ ไ ปประชุ ม ตามปกติ แต ว า หลังจากประชุมแลว ทานทูตไทยประจําอิตาลีไดเชิญพระคุณเจาไปทานอาหารเที่ยงที่ สถานทูตไทย โดยใหคุณชัชวาล ซึ่งเคยเปนเณรรุนเดียวกับพอสํารวย และทํางานอยูที่ สถานทูตไทย ขับรถมารับที่บานพัก ซึ่งก็พอดีคุณนกและคุณ Enrico ก็ไดมาคํานับและขอ พรปใหมจากพระคุณเจาดวย อาหารที่ทานทูตเลี้ยงนั้นก็เปนอาหารไทย ซึ่งพวกเรากําลัง อยากทานพอดี การสนทนากับทานทูตและคณะ ครั้งนี้ทําใหเห็นวา ทูต ทานนี้ใหความ สนใจเรื่องราวตางๆ ในอดีต และหาความรูอยูตลอดเวลา ทานชื่อวราพจน สนิทวงศ ณ อยุธยา ทานรูจักกับพระอัครสังฆราช Luigi Bressan แหง Trento และยังไดติดตอเพื่อ ศึกษาใน Archivio Segreto Vaticano อีกดวย นับวาเปนโชคดีของคนไทยที่ไดทาน สนับสนุนงานดานนี้อีกผูหนึ่ง ก็ถือวา งานเลี้ยงนี้เปนงานเลี้ยงปใหมไทย ซึ่งก็ทําใหพวก เรารูสึกดีใจมิใชนอย ตกเย็น กลุมพระสงฆไทยและครูคําสอนก็มารวมคํานั บที่บานพัก พระคุณเจาเพื่อขอพรปใหม ก็เลยไปทานอาหารเชนกันที่รานอาหารจีนกันตามระเบียบ และที่รานนี้เอง ก็ไดพบกับพระคารดินัลอีกองคหนึ่งที่มาจากอเมริกาใต แตไมทราบชื่อ ก็มาทานอาหารดวย

ลืมเลาไปวา ตอนบาย ผมไปยืนเขาแถวเพื่อขอซื้อแสตมปชุด Sede Vacante อีกครั้งหนึ่ง โดยครั้งนี้ ไดซื้อของและนําไปปมตราวาติกัน ลงวันที่ 12 เมษายน ซึ่งออก วันแรกดวย ทั้งหมด 10 ชุด เพราะคนสะสมแสตมปเขาชอบที่จะมีแสตมปที่ใชแลว และ ลงวันที่ออกวันแรก เขาวาจะมีราคาดีมากในอนาคต ( พฤหัสบดี 14 เมษายน 2005 ) ไปสงพระคุณเจาเขาหองประชุมแลว ผมก็ไปเขาแถวเพื่อเขาไปคํานับพระศพ พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 รอคิวอยูพอสมควร ระหวางทางก็ผานหลุมศพของ พระสัน ตะปาปาหลายๆ องค ก็พยายามถ ายรูปเก็บไว เพื่อเปรียบเที ยบดูวา มีความ แตกตางกันอยางไร รูปแบบของหลุมศพพระสันตะปาปาองคนี้เปนแบบเดียวกับ พระ สันตะปาปา เปาโล ที่ 6 แตมีการตกแตงมากกวานิดหนอย เรียบงาย ระดับเกือบเสมอ พื้นดิน เนื่องจากมีคนมามากพอสมควร เจาหนาที่จึงไมคอยใหอยูนาน ผมก็สวดภาวนา ถึงโปป พรอมกับระลึกถึงคนหลายๆ คนที่มีพระคุณ ที่รูจักตางๆ และที่ฝากมาสวดดวย ผมก็ไดทําใหแลว จากนั้น เจาหนาที่ก็ใหออก ซึ่งทางออกก็เปนอีกทางหนึ่ง ซึ่งจะเขาไปใน มหาวิหารก็ไมได ถาจะเขาในมหาวิหาร ก็ตองไปเขาคิวใหมอีกครั้งหนึ่ง ผมก็เลยไปซื้อ ของกับพออนุสรณและพอยอดชาย ที่ราน Comandini และก็สั่งใหสงไปเมืองไทยดวย โดยที่เราไมตองขนเอง

หลังการประชุม พระคุณเจามีนัดทานอาหารกับ Monsignor Pinto ซึ่งเปน อาจารยสอนกฎหมายพระศาสนจักรที่มหาวิทยาลัย Urbaniana เปนอาจารยของพวกพอ เราหลายคน เชน พอวิษณุ พอวิชา พอเอกพร ไมแนใจวาเปนอาจารยของพออดิศักดิ์ และพอทวีศักดิ์ดวยหรือไม นอกจากนี้ ทานยังเปนผูที่ทํางานอยูใน Rota Romana อีกดวย เวลานี้ เขียนหนังสือ Comment เรื่องกฎหมายไว 3 เลมใหญ ทานก็เลยถือโอกาสนี้มอบ ใหพระคุณเจาดวย 1 ชุด ทานพาเราไปทานอาหารที่บานพักของทานที่ S. Callisto อยู บริเวณ Trastevere เปนบานพักและที่ทํางานของหนวยงานหลายฝายของพระศาสนจักร มีพระคารดินัลอาศัยอยูที่นี่ 7 องคดวยกัน เปน Apartment ที่อาศัยที่หรูหรามาก ภายใน ตกแตงอยางดีและกวางขวาง เพราะที่นี่เคยเปนที่อยูของพระคารดินัลชาวเวียตนามมา กอน การสนทนาวันนี้ก็สังเกตวา Msgr. Pinto ไมคอยชอบและไมเห็นดวยกับองคกรใหม หรือขบวนการใหมๆ ที่มีในพระศาสนจักร และก็เลาใหฟงวา

คารดินัลเวลานี้ทําอะไรกันบาง และยังเสริมดวยวา การเลือกตั้งครั้งนี้คงใชเวลานาน เพราะวา พระคารดินัลแบงเปนกลุมหลายกลุม ซึ่งกวาจะลงตัวก็คงใชเวลานานกวาครั้ง ที่ผานๆ มา พูดงายๆ ก็คือ เชิญพระคุณเจามาเพื่อแสดงความคิดเห็นเรื่องคอนเคลฟ นั่น แหละ เพราะพระคุณเจาก็บอกวา ทานก็ไมไดสนิทอะไรกับ Msgr. Pinto มากอนเลย พระคุณเจาก็จะเลี่ยงเรื่องนี้ออกไป โดยจะบอกเสมอวา นี่จะเปนงานของพระจิตเจา คุณพอผูชวย Msgr. Pinto ชื่อ P. Meunier เปนชาวฝรั่งเศส ก็มีความเห็นเดียวกับ Msgr. Pinto เลาใหฟงหลายเรื่องเกี่ยวกับ Movement ตางๆ ในพระศาสนจักร ซึ่งทําตัวอยูนอก อํานาจพระสันตะปาปา สวน Msgr. Pinto มักจะบอกวา พวกเหลานี้เห็นเงินเปนใหญกวา คนจน ซึ่งพระศาสนจักรตองอยูเคียงขางดวยเสมอ นอกจาก Msgr. Pinto แลว วันนี้ ยัง มีอาจารยคนหนึ่งแหงสถาบันวัฒนธรรม Lepanto สงจดหมายมายังบรรดาพระคารดินัล ที่อยูบานเราทั้งหมด อาจจะสงที่อื่นๆ ดวยก็ได พยายามที่จะขอใหเลือกพระสันตะปาปา ชาติที่สามารถตองานของ พระสันตะปาปา ยอหน ที่ 23 ใหได สื่อมวลชนตางๆ ก็ 32

วิจารณกันไปตางๆ นานา จนไมรูวาจะเปนอยางไร ที่จริง ก็ยังไมมีใครสามารถคาดเดา อะไรไดทั้งนั้น บรรดาพระคารดินัลก็พยายามใหมีกลุม เพื่อพิจารณาสถานการณของ พระศาสนจักรโดยสวนรวม และนํามาถกเถียงกัน เพราะนอกจากจะเรียนรูพระศาสน จักรมากขึ้นแลว ยังสามารถรูจักกันมากขึ้นดวย กอนที่จะมี คอนเคลฟ พระคุณเจาเอง ระหวางนี้จะพูดอะไรมากก็ไมได รูสึกกดดั นไปหมด ตองระมัดระวังเรื่องตางๆ หลาย เรื่อง นาเห็นใจมาก มินา วันนี้ พระคุณเจาถึงบอกวา อยากกลับบานเร็วๆ แลว อยูที่นี่ อึดอัด จะทําอะไร ไปไหนมาไหนไมสะดวก อยูบานเรายังสามารถทําอะไรไดบาง พออนุสรณและพอเอกรัตนเอาแสตมปเกาของ Sede Vacante รุนเกามาใหดู ก็ เปนรูปรมทั้งหมด โดยมีแตกุญแจไขวกันอยูที่ใตรม ซึ่งแสดงถึงการปกปองในระหวางที่ ไมมีโปปหรือตําแหนงโปปวางลง แสดงวา เปนธรรมเนียมที่จะตองใชสัญลักษณรมแทน ตําแหนงที่วางลง พระคุ ณ เจ า เล า ให ฟ ง ว า วั น นี้ พระคาร ดิ นั ล มี ก ารจั บ ฉลากห อ งพั ก กั น แล ว พระคุณเจาจับไดเบอร 520 และจะเขาไปพักที่ตึกซานตา มารธา วันอาทิตยนี้ ( ศุกร 15 เมษายน 2005 ) สงพระคุณเจาเขาหองประชุมเสร็จแลว ก็ใชเวลาสบายๆ เขาไปที่มหาวิหารอีก ครั้งหนึ่ง ไดเขาไปคํานับพระศพพระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 ผูคนก็ยังคงเขาแถว มาคํานับพระศพอยูตลอดเวลา เจาหนาที่ ก็พยายามเรงรัดคนใหใชเวลานอยๆ นาเห็นใจ ทั้ง สองฝ าย ต า งคนต างก็ ทํา หน าที่ ผมเห็ นเขามี เขตพิ เศษหน าหลุม พระศพ ใหค นที่ ตองการสวดภาวนาจริงๆ เขาไปสวด ในบริเวณนั้นก็มีซิสเตอรคุกเขาสวดอยู มีพระสงฆ และฆราวาสบางคนอยูดวย ผมก็เลยเขาไปขอสวดขางในดวย เจาหนาที่ก็เปดเชือกใหเขา ไป ก็เลยไดมีเวลาพิจารณาดูหลายๆ อยางละเอียดมากขึ้น เห็นความสนใจของคนที่เขา มา หลายคนขอใหเจาหนาที่เอาสายประคํา รูปพระของตน ไปแตะตองหลุมพระศพให ทําใหเขาใจวาพวกเขาเคารพรักโปป เชนเดียวกับนักบุญองคหนึ่ง หลายคนเห็นทําอยางนี้ ก็เลยเอากันใหญ บางคนอาจสงสัยวา ผมเขาไปดูหรือสวดกันแน ตองเดาไมถูกแนๆ วา ผมสวดสายประคําไป 1 สาย คิดถึงหลายๆ คนในคําภาวนา และก็สวดขอโปปดวย ผม เองก็เชื่อวาคนที่ทํางานถึงขนาดนี้ อุทิศตนขนาดนี้ อาจจะมีความออนแอบาง แตยังไงก็ ควรไดรับสวรรคเปนรางวัลแนนอน และทันที เชื่อวา ตอนนี้ทานฟงภาษาไทยชัดเจน ที เ ดี ย ว จากนั้ น ผมก็ เ ดิ น เข า ไปภายในมหาวิ ห าร วั น นี้ ถ า ยรู ป ที่ ฝ ง พระศพพระ สันตะปาปาตางๆ ไวหลายองค ไมแนใจวารูปจะออกมาชัดเจนหรือไม แตก็ลองดู เชื่อวา จะมีประโยชนในภายหลัง พูดถึงความรูสึกของผูคนตอนนี้ที่มีตอโปปก็นาสนใจ เดินไปตามรานขายของที่ ระลึ ก ต า งๆ ก็ เ ห็ น ผู ค นซื้ อ หาหนั ง สื อ เกี่ ย วกั บ โป ป ของที่ ร ะลึ ก รู ป ภาพต า งๆ อยู ตลอดเวลา ไมนาเชื่อเลยวา เวลานี้ มีหนังสือออกมาใหม 2 เลมที่พูดถึงโปปจนถึงนาที 33

สุดทาย อีกเลมหนึ่งพูดถึงพิธีมิสซาปลงพระศพโปปดวย ยังเห็นกลุมคนมากมายเขาไป เยี่ยมพระศพโปป พูดถึงโปป หนังสือพิมพและโทรทัศนก็ยังออกขาวเกี่ยวกับโปปอยูเสมอ ดังนั้น นอกจากเรื่องเกี่ยวกับการเลือกตั้งโปปองคใหมแลว ซึ่งก็ตองเดากันไปตางๆ นานา เรื่อง พระสันตะปาปา ยอหน ปอล ที่ 2 ดูเหมือนวา จะเปนเรื่องที่พูดกันไดไมมี สิ้นสุดเหมือนกัน ตามรานหนังสือ เวลานี้ ก็จะมีห นังสือมากมายเกี่ยวกับการเลือกตั้ง เวลาเดียวกัน ก็มีหนังสือไมนอยที่เกี่ยวกับบรรดาพระคารดินัล และที่พระคารดินัลเขียน ขึ้นมา ก็ดูจะคลายๆ Promote พระคารดินัลอิตาเลียนกันกลายๆ เพราะสวนใหญที่เขียน ลวนเปนชาวอิตาเลียน เห็นจะมีพระคารดินัล Walter Kasper องคเดียว ที่มีหนังสือ ออกมาดวย ออ ! ยังมีพระคารดินัล Ratzinger อีกองคหนึ่ง ทั้งคูเปนชาวเยอรมัน หนังสืออีกชุดหนึ่งที่นาจะดีคือ หนังสือบทเทศนของพอ Raniero Cantalamessa เปน พระสงฆ O.F.M. Capuchin มีชื่อเสียงมากเรื่องการเทศน เปนที่รูจักทั่วไป จะไดรั บเชิญ ใหมาเทศนใหบรรดาพระคารดินัลดวย พระคุณเจายังกลาวชมวาเทศนไดดีมาก ๆ ( เสาร 16 เมษายน 2005 ) ฝนตกตั้งแตเมื่อคืนที่ผานมา อากาศวันนี้ก็เลยดูไมนารื่นรมย แตก็สดชื่นไปอีก แบบหนึ่ง พระคุณเจามีประชุมวันนี้เปนวันสุดทายกอนที่จะตองเขาไปพักประจํา ที่ตึกซาน ตา มารธา ภายในรัฐวาติกันในวันอาทิตย และจะเริ่มประชุม คอนเคลฟ ในวันจันทรที่ 18 เมษายน สงพระคุณเจาแลว ผมก็เดินเขาไปในมหาวิหารนักบุญเปโตรอีกครั้งหนึ่ง เวลา เดินผานมหาวิหาร สังเกตเห็นวา เขากําลังตกแตงระเบียงกลาง (Balcony) ซึ่งจะเปน สถานที่จะประกาศพระสันตะปาปาองคใหม โดยใชผาแดงผืนใหญเปนพื้นหลัง วันนี้มีคน เขามาคํานับหลุมพระศพพระสันตะปาปากันมากเหมือนเดิม สวนภายในมหาวิหารก็มีการ เตรียมการสําหรับมิสซาในเย็นวันนี้ ซึ่งบรรดาพระคารดินัลจะถวายรวมกันเวลา 17.00 น. เวลา 16.30 น. พระคารดินัลกับผม ก็ ออกจากบานมุงตรงไปยังมหาวิหารเพื่อ รวมถวายบูชามิสซา ระหวางทางไดพบกับ Monsignor คนหนึ่งหนาตาคุนๆ อยูเหมือนกัน แตก็จําไมไดวาเห็นที่ไหน เดินไปคุยไป พระคุณเจาตอนนั้นเขาใจวา

เปนคารดินัลองคหนึ่งเพราะแตงชุดดวยกระดุมสีแดงเหมือนพระคารดินัล ทุกอยาง ถา หากไมสังเกตดีๆ แตก็สังเกตุยาก เพราะแกใสเสื้อคลุมยาวทับไว โนน พาเดินไปจนถึง ทางหนาหองแตงตัวพระคารดินัล จึงมารูจากทหารสวิสวา เปน Monsignor เขาไมได เราสองคนหัวเราะกันใหญเพราะวา Monsignor คนนี้ พักอยูบานเดียวกับเรานั่นแหละ มินาละ หนาตาคุนๆ ในระหวางมิสซาตอนเย็น ผมดูถายทอดสดทางโทรทัศนอยูที่บาน มิสซานี้จะเปนมิสซาครบ 9 วันสําหรับพระสันตะปาปา จบจากวันนี้แลว วัดตางๆ ในกรุง โรมทั้งหมดจะถวายมิสซาในวันพรุงนี้เพื่อการเลือกพระสันตะปาปาองคใหม มหาวิหารลา เตรันจะเปนผูเชิญพระคารดินั ลที่ไมสามารถเขา คอนเคลฟได ไปถวายมิสซาแตละวันๆ เปนกรณีพิเศษ สถานีโทรทัศนวาติกันจะถายทอดสดมิสซาเหลานี้ตั้งแตวันพรุงนี้ดวย สวนวันจันทรจะมีพิธีการถายทอดสดการเผาหญาครั้งแรกที่จะออกมาทางปลองไฟของ โบสถซิสติน เวลา 18.55 น. ทําไมตองกําหนดเปนเวลานี้ก็ไมรู และจะตรงเวลาหรือเปลา ก็ไมรู ตั้งใจวา วันแรกนี้จะไปดูสักหนอยวาจะมีคนใหความสนใจมากนอยแคไหน ขาวดีอีกอยางหนึ่งก็คือ พอ Giulio อธิการที่นี่อาสาจะไปสงบรรดาพระคารดินัล เขาคอนเคลฟ ในวันพรุงนี้ พระคุณเจาของเราจะออกจากบานนี้เวลา 17.30 น. เพราะ ตามกําหนด เขาใหเขาตั้งแต 16.00 น. – 19.00 น. และเวลา 20.00 น. บรรดาพระคาร ดินัลจะทานอาหารเย็นรวมกัน ภายในเขาเตรียมหมอไว 3 คน เพื่อเตรียมพรอมสําหรับ กรณี ฉุ ก เฉิ น ดู เ หมื อ นว า ทุ ก อย า งจะพร อ มแล ว หลาย ๆ คนที่ เ ดิ น ทางมาที่ นี่ ก็ เ ริ่ ม อยากจะกลับบานกันแลว ผมคุ ยกับเลขาฯพระคารดินัลหลายๆ ชาติที่เดินทางมา ก็มี ความรูสึกเดียวกัน คือ อยากใหเสร็จเร็วที่สุด และจะไดกลับบานซะที

อาจารยชัยณรงค มณเฑียรวิเชียรฉาย ติดตอมาตั้งแตเมื่อวานนี้วาจะมาถึงเย็น วันนี้ ตอนนี้ก็ยังมาไมถึงเลย อยางไรก็ตาม ผมไดเชิญอาจารยใหมารวมมิสซาพรุงนี้ 10.00 น. ที่บานพักพระคุณเจา และไดใหพระสงฆและคนไทยที่อยูโรมมารวมดวย เพื่อ ภาวนาเปนพิเศษสําหรับการคอนเคลฟของบรรดาพระคารดินัล โดยเฉพาะสําหรับพระ คารดินัลของเรา 35

( อาทิตย 17 เมษายน 2005 ) วัดทุกวัดในกรุงโรม จะถวายมิสซาเพื่อการเลือกตั้งพระสันตะปาปาองคใหม คน ไทยในโรมจึงมารวมตัวกันที่บานพักพระคุณเจา เพื่อรวมมิสซาตามจุดประสงคนี้ มิสซา เริ่มตนเวลา 10.00 น. มีพอคนไทยมากันหลายคน รวมทั้งพออภิสิทธิ์ กฤษราลัมณ เจา คณะพระมหาไถ พ อ วสั น ต ที่ ป รึ ก ษาคณะรอยแผลศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ ทั้ ง ฆราวาส มาเซอร อาจารยชัยณรงค รวมแลวก็ประมาณ 20 คน ทําใหมิสซาวันนี้คึกคักเปนพิเศษ หลัง มิสซาแลว พระคุณเจาก็ไดพบปะกับคนไทยที่นี่ทุกคน พูดคุยกันเกี่ยวกับเรื่องตางๆ ทําให ทุกคนไดรับความรู และรูสึกวาใกลชิดกับพระคุณเจามากขึ้น คุยกันจนถึงเที่ยง พระคุณ เจาก็เลยชวนทุกคนไปทานอาหารดวยกันที่ภัตตาคารจีน

กลับจากทานอาหารกันแลว ผมกับพออนุสรณและพอยอดชาย ก็มาชวยพระคุณ เจาจัดของลงกระเปา เพราะวันนี้ พระคุณเจาจะตองเขาพักที่ตึก ซานตา มารธา โดย กําหนดวา พระคุณเจาจะเขาเวลา 17.30 น. ดูๆ พระคุณเจาออกจะเครียดๆ นิดหนอย ไม ตื่ น เต น แต ก็ ค งรู สึ ก อึ ด อั ด พอดู พอถึ ง เวลา ผมก็ นั่ ง รถไปส ง พระคุ ณ เจ า ด ว ย พออธิการที่นี่ พอ Giulio ขับรถไปสง เวลาที่รถผานประตู S. Ufficio ที่นั่นก็จะมีบรรดา นักขาวเต็มไปหมด ถายรูปพระคารดินัลทุกองคที่นั่งรถเขาไป ทุกคนรูดีวา วันนี้พระคาร ดินัลทุกองคตองเขาพักในที่เรนลับนี้ ที่จะเรียกในวันพรุงนี้วา คอนเคลฟ พอรถเราไปถึงก็ จะมีเจาหนาที่มาที่รถ เปดทายรถ ถามจํานวนกระเปา และจัดการยก พาพระคุณเจาเขา ไปขางใน พวกเราไมตองทําอะไรเลย พอ Giulio และผมก็ทําการจับมืออําลาพระคุณเจา พระคุณเจาก็ขอใหพวกเราสวดใหดวย และจะทําหนาที่ใหดีที่สุด ขอสารภาพตรงๆ วาผม มีความรูสึกแปลกๆ อยูเหมือนกันที่อยูกรุงโรม แตเหมือนไมไดอยูดวยกัน คลายๆ กับมี ความหมายวาจากกัน อะไรทํานองนี้แหละ 37

วันพรุงนี้ก็นัดกับบรรดาคุณพอที่โรมวา เวลาเย็นจะมาดูปลองไฟของโบสถซิสติน ดวยกัน เพราะอยูที่นี่ไมไปดูก็ขายหนาคนที่ไมไดอยูที่นี่ แตอยากจะดู ทั้งๆ ที่รูวา ครั้ง แรกนี้ ควันจะออกมาเปนสีดําแนนอน นี่แหละครับ ที่เราเรียกวาบรรยากาศ ดูรายการโทรทัศนถ ายทอดสดที่ เมือง Viterbo อันเปนเมื องเกา แกที่โ ปปเคย ประทับอยูนานในอดีต วันนี้เขามีมิสซาพิเศษระลึกถึงการที่เคยมีประชุมเลือกโปปที่นี่ ถา ฟงไมผิด ในป 1258 และที่นี่เองที่เปนที่กําเนิดคําวา คอนเคลฟ ขึ้น และใชตั้งแตนั้นเปน ต น มา ส ว นที่ โ บสถ ซิ ส ติ น นั้ น เขาก็ ถ า ยทอดการจั ด เก า อี้ -โต ะ ที่ จ ะใช ใ นการเลื อ กตั้ ง รวมทั้งถายใหเห็นทอทองแดงที่ทํายื่นขึ้นไปถึงปลองไฟ ตอนแรกผมเขาใจวาเผาหญาที่ เตาไฟที่มีอยูแลว แตปรากฏวา เปนทอที่ตองทําขึ้นมาเพื่อการนี้โดยเฉพาะ

( จันทร 18 เมษายน 2005 ) วันนี้ เปนวันเริ่มตนการประชุมแบบคอนเคลฟ 10.00 น. เริ่มดวยมิสซา โดยมีพระ คารดินัล Ratzinger เปนประธาน มีการถายทอดสดดวย ผมเองมีเวลามากหนอยวันนี้ ก็ ออกเดินซื้อของฝากตางๆ เทาที่ได ตอนบายก็ออกไปหาซื้อของอีกตามเคย รอเวลา จนกระทั่งถึงเวลาที่เขาประกาศวา จะมีผลการเลือกตั้งครั้งแรก คือเวลา 18.55 น.

พวกเราก็ไปรอกันที่มหาวิหาร คอยดูปลองควันวา ควันที่จะออกมานั้นเปนสีอะไร ผูคนก็ ทะยอยมากันเรื่อยๆ จนกระทั่งเกือบเต็มลานมหาวิหาร กลองจากสํานักขาวตางๆ อยู เต็มไปหมด มีการถายทอดสดปลองควันดวยวาจะออกผลเปนอยางไร คนสวนใหญก็ รูอยูแลววาจะเปนสีดํา เพราะเลือกรอบแรกคงไมมีทางเปนไปได แตก็ยังมีความหวังกัน อยูวาอาจจะเกิดขึ้นไดเหมือนกัน การเลือกตั้งครั้งนี้ เขาคํานวณออกมาแลววา ตองไดไม ต่ํากวา 77 องค จาก 115 องค จึงจะไดโปปองคใหม พวกเรารออยูจนกระทั่งเวลา 20.04 น. ควันก็เริ่มออกมาจากปลอง กอนหนานั้น ผูคนที่รอคอยตางก็ปรบมือ เรียกรอง ใหดําเนินการเร็วๆ หนอย เพราะรอมานานมากแลว ในที่สุด เวลาระทึกใจก็มาถึง ควันที่ ออกมาครั้งแรกนี้สีขาว ผูคนแตกตื่นกันมาก ทั้งวิ่ง ทั้งเดิน โกลาหลกับอึกทึกไปหมด แต วา ตอมาอีก 4-5 วินาที ควันก็เริ่มเปนสีดํา และยิ่งทียิ่งดําจนเห็นไดชัด ทุกคนก็รูวาการ เลือกตั้งครั้งนี้ไมสําเร็จ ตางคนตางก็เดินกลับบานกัน โชคดีที่อากาศเย็นนี้ดีมาก เลยทํา ใหรูสึกสนุกกับการยืนรอดู และอยูในบรรยากาศรวมกันอีกครั้งหนึ่ง ทางสถานีโทรทัศนก็ ออกขาววา ตอนแรกควันเปนสีขาว ตอมาก็ดํา เพราะฉะนั้น หลังจากควันแรกออกมา ตองใชเวลาอีก 4-5 วินาที รอดูวาควันเปนสีอะไรกันแน

( อังคาร 19 เมษายน 2005 ) ออกเดินไปซื้อของในชวงเชา พอใกลเวลา 12.00 น. ผมก็ไปที่จตุรัสเซนตปเตอร เพื่อดูควันวาจะออกมาเปนสีอะไร ตามเวลากําหนดก็คือเวลา 12.00 น. แตพอเวลา 11.55 น. ควันก็เริ่มออกมาแลว เปนสีขาวซะสวนใหญ แตเนื่องจากลมแรงมาก เลยทําใหไม แนใจวาขาวหรือดํากันแน ทุกคนตางก็ลังเลใจกันพักหนึ่ง พอตอนสุดทาย ทุกคนบอกวา ระฆังไมตี ก็แสดงวาเปนสีดํา ที่จริง เขาเผาถึง 2 ครั้งติดกันดวย เพราะคงรูวาขางนอก ลังเลใจ ภาคบายผมก็ออกไปเดินเลนรอเวลา จนกระทั่งเวลา 17.30 น. ผมก็กลับมาที่พัก ดูโทรทัศน เพราะคนแนนมาก และเทาที่รู กวาจะเผาหญาก็ตกเวลา 19.00 น. ขณะที่ดู โทรทัศนอยู เวลา 17.45-17.50 น. ควันก็เริ่มออกมาจากปลองไฟ ผมผิดสังเกตทันที 42

เพราะหากเผาชวงกอนเวลากําหนด แสดงวาตองมีอะไรพิเศษ ผมรีบวิ่งออกจากหอง โทรทัศน วิ่งไปที่ลานมหาวิหาร พอออกมา ก็เห็นคนวิ่งกันเต็มไปหมด พากันไปที่มหา วิหาร ผมบอกพออธิการบานวา ดูเหมือนวาควันขาว พอบอกวา ไม ใชๆ ดํา ผมก็ไมเชื่อ แก วิ่งไปที่มหาวิหาร ผูคนมาจากทุกทิศ ตํารวจปดถนน Conciliazione พอไปถึง ควันที่ ออกอยูตลอดเวลา เปนควันสีขาว แตก็ไมแนใจ ทางโทรทัศนเขาบอกวาเปนควันสีเทา ที นี้ทุกคนก็คอยดูที่ระฆัง หากมีการตีระฆัง ก็แสดงวาไดโปปแลว รออยูพักใหญ ควันก็ ยังคงออกมา ประมาณเวลาวา 18.10 น. ระฆังก็เริ่มตี คราวนี้ มีการปรบมือโหรองกัน ขนานใหญ ผูคนโทรศัพท ถายรูป และสงเสียงกันเซ็งแซไปหมด รอคอยเวลาประกาศ อยางเปนทางการ คราวนี้ คนก็ยังแนนมากขึ้นๆ ธงประเทศตางๆ ปลิวไสว เพราะยังไมรู วาใครเปนโปป บรรยากาศแบบนี้เปนเรื่องเฉพาะจริง ๆ บางคนสวด บางคนโหรอง บาง คนสงขาว แตทุกคนตื่นเตนดีใจมากๆ ที่การเลือกตั้งเสร็จสิ้นลงแลว พอประมาณเวลา 18.40 น. เจาหนาที่ก็เปดประตูที่ระเบียงกลางมหาวิหาร แคเปดประตู ทุ กคนก็โหรอง ตอ นรั บ แล ว จากนั้ น ไม น านเท า ไร พระคาร ดิ นั ล ผูที่ ถู ก กํ า หนดไว ก็ อ อกมาประกาศ Habemus Papam ชื่อ Josephus พระคารดินัล Ratzinger เทานั้นแหละ ก็มีการปรบมือโห รองอยูพักหนึ่ง และที่สุด ก็ประกาศวา พระองคใชนามวา Benedict 16 ก็มีการโหรอง อีก สักพักหนึ่ง พระสันตะปาปาองคใหมก็ออกมาที่ระเบียง ทุกคนซาบซึ้งใจมาก พวกอิ ตาเลียนที่อยูขางหนาผม พรอมกันตะโกนออกมาวา Benedetto ๆๆๆๆ ทําใหเห็นวา เขา ยอมรับไดโดยทัน ที ชาวโปแลนดเ องก็เขียนไวที่ผา วา พวกเราเปน ผูจงรักภักดีเสมอ จากนั้น พระสันตะปาปาองคใหมก็กลาวปราศรัย : “หลังจาก Pope John Paul II the Great บรรดาพระคารดินัลไดเลือกขาพเจา ซึ่งเปนคนงานที่ต่ําตอยและสุภาพ ใหมาทํางานในสวนองุนของพระองค สิ่งที่ บรรเทาใจขาพเจาก็คือ พระองคทรงรูวาจะทําอะไร และจะใชเครื่องมือของ พระองคอยางไร ขาพเจารอพึ่งองคพระผูไถ และพระมารดาผูศักดิ์สิทธิ์ สําหรับ การทําหนาที่นี้” จากนั้น พระองคก็ประทานพรเปนภาษาลาติน ซึ่งเทาที่ผมจะเขาใจได พระองค ให พ ระคุ ณ การุ ณ ย ค รบบริ บู ร ณ อภั ย บาปและโทษบาปทั้ ง สิ้ น เรื่ อ งนี้ ผ มต อ งไปขอ คําอธิบายจากผูรูกอน เพราะไมคอยแนใจ

เชื่อหรือไม หลังจากนี้แลว การติดตอทางโทรศัพทมือถือเปนไปไมไดเลย สัญญาณเต็ม หมด ไมสามารถใชการได ก็คิดดู คนเกือบทั้งจตุรัสกําลังติดตอใครบางคนอยู ค่ํานี้ เราพระสงฆไทยไปทานอาหารจีนกันฉลองโปป ใหม Habemus Papam

( พุธ 20 เมษายน 2005 ) สิ่งแรกที่คิดถึงวันนี้ก็คือ พระคุณเจาจะออกมาอยางไร จะใหเรารูอยางไร และ เราจะไปรับอยางไร เพราะพระคุณเจายังอยูในตึกซานตา มารธา ผมก็ไปถาม พอ Giulio ซึ่งก็โทรศัพททันทีเขาไปในตึกซานตา มารธา ปรากฏวา ตองหลังจากมิสซาของบรรดา พระคารดินัลในโบสถซิสตินจบซะกอน นั่นก็คือ ราวๆ 11.30 น. พอ Giulio บอกวา หากมี เวลาก็จะเขาไปรับพระคารดินัลดวย ผมก็ออกไปเดินนอกบาน ตั้งใจจะไปหารูปถาย โปปองคใหม และขาวคราวเกี่ยวกับโปปองค ใหมดวย ก็ไปเจอพออนุสรณในที่ ๆ ขายรูป ถายของ Osservatore Romano ผมซื้อรูปถายมา 2 ภาพ เผื่อจะตองใชในโอกาสขางหนา แลวก็เดินหาซื้อของที่ระลึกเล็กๆ นอยๆ กลับมาถึงบาน พระคุณเจาก็โทรศัพทมาใหไปรับที่ ซานตา มารธา แตพอ Giulio ไม อยู ไปว ายน้ํา เนื่ อ งจาก มีอ าการเจ็ บหลั ง และหมอแนะนํ า ให ทํ า ผมก็ เดิ น ไปรั บ พระคุณเจา แตตองเดินออมไปดานหลังตึกซานตา มารธา เพราะทางที่เขาประจํา ทหาร ยามไมใหเขา และนักขาวก็มีอยูเต็มไปหมด รอพระคุณเจาอยู พักหนึ่ง ก็พาพระคุณเจา เดินออกมาทางขางๆ พระวิหาร กลมกลืนไปกับฝูงชน ผานพนพวกนักขาวไปไดหมด

พระคุณเจาก็เลาเรื่องตางๆ ใหฟงบางเทาที่จะเลาได เพราะหลายอยางนั้นเปนความลับ จะเปดเผยไมได ผมเองก็ตองระวังที่จะถามเหมือนกันวา อะไรควรถามหรือไมควรถาม ตอนบาย พระคุณเจาใหจัดการนัดหมายกําหนดการตางๆ ภายในไมกี่วันนี้ โดยให นัด แมร มีเรียม วา พรุงนี้จะไปเยี่ยมบาน แมร มีเรียม ก็บอกวายินดี และจะใหรถไปรับ สวนตอนเที่ยง ผมก็นัดกับพระคารดินัล Sepe วา จะไปเยี่ยม และจะทานอาหารเที่ยง ดวย วันศุกรนัดกับ Monsignor Giuseppe Saia ผูดูแลวัด Lorenzo เวลา 8.30 น. จะไป ถวายมิสซาและเยี่ยมวัด สวนวันเสารนัดกับ Bro. Brunelli จะไปเยี่ยมบาน Don Calabria และทานอาหารเที่ยงพรอมกับสงฆกรุงเทพฯ วันอาทิตยเปนวันกําหนดขึ้นรับตําแหนง ของพระสันตะปาปา มิสซาเวลา 10.00 น. กําลังหาทางวา จะเขาไปรวมถวายมิสซา อยางไรกันดี วันจันทรเปนวันกําหนดกลับบาน กําลังจะจัดการเรื่องตั๋ว คิดแลวก็ดีใจที่จะ ไดกลับบานซะที เรื่องหนึ่งที่พระคุณเจาเลาใหฟง ก็คือ ทานถูกเลือกใหเปน 1 ใน 3 ของผูที่ขาน นับคะแนนการเลือกตั้ง บอกวาเปนประสบการณ ที่สนุกมาก และประทับใจมาก พระศา สนจัก รเปน ทั้ ง Human และ Divine จริง ๆ ทํา ใหผ มพอเขา ใจไดว า ภายในนั้น ก็ค งมี รู ป แบบของประสามนุ ษ ย อ ยู ด ว ยเหมื อ นกั น นอกจากนี้ พระคุ ณ เจ า ยั ง ชมเกี่ ย วกั บ ระเบียบและวิธีการจัดการวาทําไดดีมากและชัดเจนทุกขั้นตอน แมเกือบทุกคนจะเปน มือใหม แตก็ทําไดดีตามธรรมเนียมปฏิบัติ และผลที่เกิดขึ้นก็ดีมาก พระสันตะปาปาองคนี้เปนชาวเยอรมัน คนที่ 7 ในประวัติศาสตรพระศาสนจักร องคสุดทายสิ้นพระชนมป 1058 เรียกวาเกือบพันปที่ผานมา และเปนที่นาสังเกตดวยวา พระสันตะปาปาชาวเยอรมันทั้ง 6 องคนั้น อยูในสมณสมัยที่สั้นมากทุกองค ที่ยาวสุดก็ ไดแก เลโอ ที่ 9 อยูได 5 ป นอกนั้นก็ 1 ป 2 ป และ 3 ป กลาวกันวา องคนี้พูดไดถึง 10 ภาษา ไดรับเลือกตอนอายุ 78 ป

( พฤหัสบดี 21 เมษายน 2005 ) แมร มีเรียม เอารถมารับพระคุณเจาเพื่อขึ้นไปเยี่ยมศู นยกลางคณะเซนตปอล เดอ ชารตร ที่โรม โดยมี Sr. Bernadette ชาวเกาหลี เปนผูขับรถ ที่นั่น ก็ไดพบกับ Sr. Paul ซึ่งเคยอยูเมืองไทย ไดสนทนากันเรื่องเกี่ยวกับงานแพรธรรมในลาว เขมร และใน ประเทศไทย เยี่ยมชมวัดของศูนยกลาง และก็กลับมาที่บานพัก เนื่องจากเวลา 13.00 น. พระคุณเจามีนัดกับพระคารดินัล Sepe ที่บานพัก เพื่อทานอาหารเที่ยง ที่บานพักของพระคารดินัล Sepe มีซิสเตอรชาวฟลิปปนสดูแลอยู 2 คน ทานก็ให ความเปนกันเองดี คุยเรื่องตางๆ ใหฟง พระคุณเจาก็พยายามพูดคุยหลายๆ เรื่อง เรียก งายๆ วา แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันก็แลวกัน วันนี้ ผมไดจองที่นั่งกลับเมืองไทยทางโทรศัพท เราจะกลับกันวันจันทรที่ 25 แต กอนจะตองไปที่ออฟฟศเพื่อติด Sticker แตเดี๋ยวนี้ไมตองแลว สะดวกขึ้นมาก โทรศัพท จองก็พอแลว ดีใจที่อยางนอยก็รูวันกลับ และก็ไมชาเกินไปดวย

( ศุกร 22 เมษายน 2005 ) เชาวันนี้ พระสันตะปาปาเรียกประชุมบรรดาพระคารดินัล แตพระคุณเจาบอกวา ไมมีจดหมายหรือโทรศัพทมาบอก ก็คิดวา นาจะเรียกเฉพาะผูทํางานที่โรม พระคุณเจาก็ เลยตั้งใจวาจะไมไป ทําใหเชาวันนี้อาจจะวางๆ ก็เปนได วันนี้ก็เลยไปซื้อรูปโปปไดอีก 2-3 รูปที่ดูดี บาย 16.00 น. Monsignor Giuseppe Saia ซึ่งเปน Cappellano ของ Polizia de Stato เอารถตํารวจมารับพระคุณเจาไปที่ S. Lorenzo เพื่อเยี่ยมเยียนวัด และถวายมิสซา วัดนี้เปลี่ยนมือมา 3 ครั้งแลว ครั้งแรก จนถึงป 1992 พวก Franciscan เปนผูดูแลวัดนี้ จากนั้น 1992-2002 เปน Monsignor Giraldi กับคณะที่เกี่ยวกับการอบรมพระสงฆดูแล เวลานี้ตกเปนของกรมตํารวจ เวลาเดียวกันก็มีซิสเตอรคณะ Augustiana อยูประจําที่นี่ ดวย คุณพอผูชวยชื่อพอ Nicola การสนทนาก็เปนไปไดดวยดี เวลาทํามิสซา พระคุณเจา ก็เทศนเปนภาษาอิตาเลียนดวย ซึ่งทานก็ทําไดดี พระคุณเจาจะไดรับคําชมมากเกี่ยวกับ การเปนกันเอง Simpatico และ Simplicità ความเรียบงาย พระคุณเจาก็เลาเรื่อง เกี่ยวกับโปปใหฟง ซึ่งก็ทําใหทุกคนสนุกสนาน และก็ดูมีความสุขดีมาก

ตอนเย็น 19.00 น. Monsignor Neuhaus มารับที่บาน และพาไปทานอาหารเย็นที่ รานเดิม คือ ราน Tre Pupazzi ที่บอกวารานเดิมก็เพราะวา แกก็พามาทานที่รานนี้เสมอ รูจักกันมานานแลว และจะวาไป อาหารก็อรอยใชไดทีเดียว Msgr. Neuhaus มีความสุข มากที่ไดโปปเปนชาวเยอรมัน และเคยเปนอาจารย สอนเขามากอน เคยมาถวายมิสซาที่ บานแกหลายครั้ง ยิ่งทําใหแกปลื้มมากๆ และยังบอกอีกวา เปนคนที่เหมาะสมที่สุดในยุค นี้ Msgr. Neuhaus เลาใหฟงวา คําพูดของโปปในพิธีปลงพระศพประทับใจคนทั่วโลก ยกตัวอย างเชน พูดวา Santo Padre เคยอยูที่หนา ตางและอวยพรพวกเรา เวลานี้ พระองคอยูที่หนาตางในบานพระบิดา มองและอวยพรเรา จากนั้น ก็เรียกพระองควา Padre Santo อวยพรเราดวย แตสลับคํากันเทานั้น ความหมายก็เปลี่ยนไปมาก ทําใหเห็น วา โปปองคใหมนี้เปนผูชางคิด และคิดไดดีซะดวย เวลาที่พระคารดินัล Meisner ของ Köln เขาไปถวายความนบนอบ ทานพูดอะไรไมออกเลย โปปตองพูดวา “I will go to see you at Köln” ทําใหพระคารดินัล Meisner มีความสุขจนแทบจะตัวลอยทีเดียว ที่โตะอาหาร ไดพบกับชาวอังกฤษและอเมริกันที่เดินทางมาโรม พวกเขาดีใจกัน มากที่ไดพบกับพระคารดินัล วันนี้ ทานประดาปโทรศัพทมาวาจะมาถึงโรมพรุงนี้ และจะเชิญพระคุณเจามาดื่ม น้ําชาดวยกัน ผมก็บอกวาพรุงนี้มาถึงแลวคอยนัดกันอีกครั้งหนึ่ง ทานประดาปก็คือทูต ไทยประจําสันตะสํานัก ประจําอยูที่สวิตเซอรแลนด ( เสาร 23 เมษายน 2005 ) เชานี้พระคุณเจาเปนหวัดเล็กนอย ที่จริง ก็เปน หวัดมาตั้งแตเมื่อวานนี้แลว อาจ เปนเพราะออกจากบานหลายครั้ง ตองปรับตัวกับอากาศตลอดเวลา ดีที่ยังไมมีไขดวย วันนี้ก็ตองออกไปอีกครั้งหนึ่ง เวลา 9.30 น. Rai Vaticano ไดมาขอสัมภาษณพระคุณเจาเกี่ยวกับสถานการณใน ไทย ปญหาทางสังคม และความเปนไปของพระศาสนจักรคาทอลิก คําถามเหลานี้เขาได Fax มาใหแลวตั้งแตเมื่อวาน ผมก็เลยถือโอกาสขอทางเจาหนาที่ Rai Vaticano วา ไหนๆ 52

ก็เอากลองมาแลว ผมจะขอใหถายการสัมภาษณภาษาไทยดวย โดยขอใหไปที่หนามหา วิหารนักบุญเปโตร ซึ่งเขาก็ยินดีอยางยิ่ง ดังนั้น ผมก็ขอใหพออนุสรณเป นผูสัมภาษณ และก็ทําการถายทําที่หนามหาวิหาร มีผูใหความสนใจมากพอสมควรทีเดียว และพอ อนุสรณก็ทําไดดีมาก เจาหนาที่ Rai Vaticano เขาก็จัดทํา Betacam และ VDO ใหเรา ตอนบายเขาก็นํามาสงใหเลย ไมเสียคาใชจายดวย ตางคนตางก็ไดประโยชน

หลังจากสัมภาษณเสร็จแลว พอเอกรัตนก็มาพาเราไปเยี่ยมบาน Opera Don Calabria ซึ่ ง เป น ที่ พั ก ของพ อ เอกรัต น แ ละพ อ ยอดชาย ไปทานอาหารเที่ ย ง สนทนา เล็กนอยและก็กลับมาบานพัก

วันนี้ก็เปนวันที่วางพอสมควร ก็เลยชวนพอเอกรัตน พอสมหมาย พาเพื่อนที่เป นทหาร สวิสไปดื่มเบียรดวยกัน ชื่อ Stefano เขามีแฟนเปนคนไทย ทํางานที่สายการบิน Emirates เพิ่งจะรูจักกัน และก็อยากจะไปเมืองไทย

จากนั้น พอดีรานที่เราดื่มเบียรอยูติดกับ Apartment ของโปป พระองคมาที่นี่เพื่อเก็บ ของบางสวน ผูคนมากมายมุงรออยู พวกเราก็เลยเขาไปมุงดูดวย แตที่สุด ก็ไมไดเห็น อะไรเลย เพราะผูคนมุงดูมากเหลือเกิน เย็นนี้ พอเอกรัตนกับพอสมหมายก็ทานอาหาร เย็นกับพระคุณเจาที่บานพัก พรุงนี้จะเปนวันที่นาระทึกใจ เพราะจะมีผูคนมากมาย ประมาณกันวาหาแสนคน ทานประดาปโทรศัพทมานัดพระคุณเจาทานอาหารเที่ยง หลังพิธีพรุงนี้ พระคุณเจาก็ตก ลง 54

( อาทิตย 24 เมษายน 2005 ) เชาวันนี้อากาศดี หลังอาหารเชา ผมออกมาเดินดูประชาชน ซึ่งเดินแถวเขาไปที่ ลานมหาวิหารนักบุญเปโตร ดูแนนขนัดไปหมด โบกธงของชาติตางๆ วากันวา วันนี้ จะมี ชาวเยอรมันประมาณ 1 แสนคนมารวมพิธี แตก็ยังคงเห็นชาวโปแลนดมากมายอยูรวม พิ ธี และแสดงน้ํ า ใจกั บ โป ป องค ใ หม พิ ธี จั ด ได ยิ่ ง ใหญ ม าก เวลาประมาณ 9.00 น. เจาหนาที่ตํารวจก็มานําพระคุณเจาไปที่พิธี สวนผมอยูที่บานดูบรรยากาศขางนอก และ ติ ด ตามข า วจากโทรทั ศ น ท างประเทศไทย โดยพ อ วรยุ ท ธก็ ไ ด โ ทรศั พ ท ม าสั ม ภาษณ ออกอากาศเกี่ยวกับพิธีวันนี้ บรรยากาศ และความคิดเห็นตางๆ ดวย พิธีวันนี้จะมีการ มอบ Pallium เครื่องหมายแหงการแบกภาระตางๆ แบบลูกแกะที่หลงทาง และรวบรวม ฝูงแกะ สวนการมอบแหวนชาวประมง Fisherman’s Ring นั้น หมายถึงอํานาจของ พระองคในการปกครอง นอกจากนี้ ในพิธียังมีผูแทนฐานันดรตางๆ เขามาแสดงความ นอบนอมเชื่อฟงตอพระสันตะปาปา จบดวย Regina Coeli ครั้งแรกของพระสันตะปาปา หลั ง พิ ธี พระสั น ตะปาปานั่ ง รถออกมาพบปะประชาชนโดยรวม พิ ธี ก็ สิ้ น สุ ด ลง รายละเอียดติดตามไดจากวีดีโอซึ่งมีการถายทําไวมากมาย

พระคุณเจาไดรับเชิญจากทานประดาป ทูตประจําสันตะสํานัก ทานอาหารเที่ยง แตกวาจะไดทานก็ประมาณ 14.30 น. ทูตประจําอิตาลีก็มารวมดวย บรรยากาศการ สนทนาก็เปนไปไดดวยดี

ตอนเย็น พระคุณเจานัดเลี้ยงพระสงฆ -นักบวชที่โรม ที่รานอาหารจีน มากันทั้งหมด ประมาณ 16-17 คน และพวกพระสงฆนัดกันวา พรุงนี้จะไปสงพระคุณเจาที่สนามบิน ดวย

( จันทร 25 เมษายน 2005 ) วันสุดทายของการเดินทางมาโรมอันนาประทับใจ และก็เปนวันที่ผมอยากจะให มาถึงเร็วๆ เครื่องบินของเรา เที่ยวบิน TG 942 จะออกจากโรมเวลา 15.50 น. ทําใหเรามี เวลาพอสมควรในภาคเช า ผมก็ เ ลยออกไปหาซื้ อ รู ป โป ป องค ใ หม หวั ง ว า จะมี รู ป พระองคที่ทรงสวม Pallium และเห็นแหวนของพระองคเต็มยศดวย แตก็ไมเห็น คงจะ พิมพไมทัน ไมเปนไร ผมเคยเล็ง ๆ รูปพระไวรูปหนึ่ง ตั้งใจวาวันสุดทาย คํานวณสตางค ดูกอนวาพอซื้อหรือไม คํานวณดูแลววามีสตางคพอซื้อได ก็ไปซื้อ รูปนี้เห็นมีขายเพียง แหงเดียวเทานั้น เชื่อมั๊ยครับทานผูชม รานปดครับ รานอื่นเขาเปดกันหมด แตรานที่มีรูป 57

พระที่ผมตั้งใจจะซื้อวันสุดทายนี้กลับปด เปนคนไทยก็พูดคําวาไมเปนไร ผมก็ไปหาซื้อ ของฝากเล็กๆ นอยๆ เทาที่ได และก็กลับบานจัดกระเปาเตรียมตัวเดินทาง รถออกจาก บานพักเวลา 12.00 น. เดินทางไปสนามบินครั้งนี้ เราใชบริการ Auto Parco Vaticano ซึ่ง บริการพิเศษสําหรับพระสังฆราชและพระคารดินัลในราคาพิเศษ ใชรถมินิบัส เพราะมี คุณพอหลายองคจะไปดวย ซึ่งนับว าเปนเรื่องที่ดี เพราะชวยไดมาก ทั้งเรื่องกระเปา การจั ด การ พระสงฆ ที่ ก รุ ง โรมมั ก จะเก ง ในเรื่ อ งเหล า นี้ อ ยู แ ล ว อยู ก รุ ง โรมก็ ต อ ง ใหบริการสัตบุรุษผูมาเยือนอยูเสมอ พระคุณเจาก็ขอบใจพอทุกองค และยังไดใหคาขนม จํ า นวนหนึ่ ง สํ า หรั บ พ อ ทุ ก องค อย า งที่ พ ระคุ ณ เจ า ได ทํ า เสนอมา ไม เ คยขาดเลย ที่ สนามบินเราไดรับการบริการอยางดีจากเจาหนาที่การบินไทย ทางสถานทูตไทยประจํา อิตาลีไดอํานวยความสะดวกดวยการประสานงานมาทางสนามบินกอนหนานี้แลว พระคุณเจาไดพบกับพระคารดินัล Julius Darmaatmadja แหง Jakarta บน เครื่ อ งบิน ด ว ย แต พ ระคุ ณเจ า ก็ ไปนั่ ง คุ ย ดว ยไม น าน เจ าหน า ที่ ก ารบิ น ไทยก็ ม าเชิ ญ พระคุณเจาไปนั่งที่ชั้น 1 ของเครื่องบิน พระคุณเจาก็พยายามขอใหทางการบินไทยเชิญ พระคารดินัลแหง Jakarta มาดวย แตก็ไมมีใครสามารถอนุญาตใหไดอีก เพราะเขาขอไว เพียง 1 ที่นั่งเทานั้น เครื่องบินถึงเมืองไทยตามเวลาที่กําหนดไว สิ่งที่ไมเคยนึกถึงเลยก็เกิดขึ้นแลว ทานสมณทูต Salvatore Pennacchio มายืนรอรับพระคารดินัลที่ทางออกของเครื่องบิน พรอมกับคุณพอ วรยุทธ กิจบํารุง ไดนําชางกลองและนักขาวมาติดตามการกลับมาของ พระคุณเจาที่สนามบินดวย นี่แหละครับ เหตุการณทั้งหมดเทาที่ผมจําได และผมถือวา เปนความทรงจําที่มี คาสําหรับผมอยางมาก ขอบพระคุณพระคุณเจาสําหรับโอกาสที่มอบใหแกผมในครั้งนี้ Arrivederci, il Santo Padre Giovanni Paolo II Habemus Papam, il Santo Padre Benedetto XVI