Boek op recept

Fictie

Vol trots toon ik altijd aan bezoek mijn boekenkast, waarbij ik Clinical Medicine – met pagina’s die er haast uitvallen - toch wel aanwijs als mijn bijbel. Echter, na het zwoegen voor zo’n tentamen en je de beleidsopties wel kunt dromen, is het toch wel eens fijn om iets anders te lezen. Zodoende hier drie fictieboeken, met oplopende moeilijkheidsgraad, zodat je ook een beetje empathie kunt ontwikkelen voor zaken buiten je eigen wereldje.

Allendes repertoire is er één waar je u tegen zegt. Opgegroeid met een vader die alles las, ben ik echter nooit echt fan van haar geweest: ik vond het iets te populaire literatuur. Bloemblad van zee is misschien anders. Het is een historische roman die ook vandaag zeer relevant is. Allende juxtapositioneert de Spaanse en Chileense burgeroorlogen en stelt zich hardop de vraag wat een thuis definieert. De Chileense dichter Pablo Neruda stuurt in 1939 een schip naar Frankrijk om 2.000 Spaanse republikeinen naar Chili te halen, ten gevolge van Franco’s overwinning. Hierbij zitten de legerarts Victor Dalmau en zijn zwangere, geweduwde schoonzus Roser Bruguera, die zich proberen te wortelen in Chili, wat aardig lukt. Met het lot blijkt echter niet te tarten: in 1973 wordt de linkse regering aldaar omvergeworpen en er ontstaat een dictatuur. De beschreven mensonterende omstandigheden laten je nadenken over politieke vluchtelingen en wat zij moeten doorstaan. Het liefdesverhaal is daarentegen behoorlijk afgezaagd.

Eerst maar een disclaimer: Een klein leven is niet zo klein, namelijk zo’n zevenhonderd pagina’s. Dat geeft eigenlijk niet, want de stijl is vrij eenvoudig. De setting is vergelijkbaar met matige vooravondseries zoals Friends: vier vrienden in New York worden zo’n dertig jaar gevolgd en hun lief en leed worden uitgebreid verslagen. Toch komt er wel een tandje bij. Gedurende het boek komt Jude steeds meer op de voorgrond. Je vraagt je af waar zijn wonden vandaan komen, waarom loopt hij mank, waarom zit hij soms in een rolstoel? De drie vrienden durven het niet te vragen, dus komt Yanagihara met flashbacks, minutieus gedoseerd door de hele roman heen. Het verhaal is heftig, met getouwtrek tussen geluk en verdriet – Jude krijgt een hoge positie bij een advocatenkantoor, zijn vriend duwt hem uit het raam. Hoewel gedoopt tot ‘Great gay novel’, houdt Yanagihara zich ver van labels en houdt zich liever bezig met onnodig lange, haast realistische beschrijving. Het verhaal van Een klein leven is goed en raakt je echt, maar de taal, de woordkeuze en de stijl doen voor mij niet onder voor een tweedeklasopstel.

Er wordt wel beweerd dat Ulysses (Latijns voor Odysseus), na de Bijbel en de Odyssee het meest bestudeerde boek is. Wie dit boek gelezen heeft, zal ongetwijfeld begrijpen waarom. Het is niet voor niets dat Ulysses volgens The Guardian tot de minst uitgelezen boeken behoort. Er lijkt geen enkele structuur te zitten in de verhaallijn en dat maakt het wellicht lastig. Ook is de stijl soms pittig; Joyce maakt veel gebruik van de stream-of-consciousnesstechniek, oftewel de letterlijke gedachten van personages in vaak onvolledige zinnen noteren (er worden veertig pagina’s gevuld met welgeteld acht zinnen). Dit klopt wel met Joyce’s intenties, hij heeft gezegd dat hij het boek zo moeilijk mogelijk wilt maken zodat er nog eeuwen over gesproken zou worden. De achthonderd pagina’s beschrijven gebeurtenissen gedurende zestien uur in Dublin, op 16 juni 1904. Het heeft weinig zin om hier een uitgebreide plotsamenvatting te geven. Ulysses is een moderne parallel aan de Odyssee waarin Joyce commentaar geeft op (Ierse) thema’s in de twintigste eeuw. Het is een boek dat iedereen moet proberen, maar als je de Saskia Noortjes gewend bent zal het hem niet worden.