Post 12e jaargang Nr.2 - oktober 2009 Historisch Genootschap Oud Middelye - Middelie

[|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ bâw@`|wwxÄçx

Wx c É á à

12e Jaargang, Nummer 2, Oktober 2009 __________________________________________________________________________________ __ Â W x cÉáà Â verschijnt tweemaal per jaar en wordt gratis onder de leden verspreid.

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

V

Uitnodiging an de voorzitter.

Bij aanvang van de eerste bestuursvergadering na het plotselinge overlijden van Piet Laan, die de motor was van het Historisch Genootschap OudMiddelye, was er natuurlijk mijn vraag: wie zit er voor? Het antwoord van de aanwezige bestuursleden was unaniem. Jij, jij bent er van het begin af aan bij en er het meest bij betrokken.

Het zal niet meevallen, want ik ben geen geboren en getogen Middeliër en heb dus ook niet de kennis die Piet had, maar met de hulp die mij door mijn medebestuursleden en anderen is toegezegd wil ik proberen zijn werk zo goed mogelijk voort te zetten.

Blij ben ik met de hulp van Karin van der Kamp, met het eerste deel van haar bijdrage aan deze “Post” over de toneelclub “Eendracht Maakt Macht” (EMM) en waarvan het tweede deel in het volgende nummer zal worden gepubliceerd.

Het was nog een wens van Piet Laan om de genealogie van zijn familie verder uit te zoeken. Hij sprak daarover met genealoog Jaap van Kuler bij zijn laatste bezoek aan het Waterlands Archief een paar dagen voor zijn overlijden. Samen met Jaap heb ik zijn kwartierstaat verder uitgezocht en deze staat als een cirkeldiagram met 5 generaties in deze aflevering.

Ons Genootschap doet veel aan o.a. onderzoek in archieven en aan interviews met oudere streekbewoners. Heeft u af en toe een uurtje tijd om daaraan mee te werken of gaat een stukje schrijven u redelijk goed af? Wij verwelkomen u graag in onze redactiecommissie. Bel dan even 0299 621730.

Ik hoop dat u ook dit nummer weer met veel belangstelling zult lezen.

Gerry van der Wegen-Mulders.

Voor de najaarsbijeenkomst op maandag 16 november 2009 om 20.00 uur in de Doopsgezinde Kerk, Middelie 79.

Lia Vriend zorgt er voor dat het een zeer interessante avond wordt. Haar verhaal heeft als titel: “Landschappen ontdekken in een aantrekkelijke vorm, het ontstaan van Middelie”

Lia is geboren en getogen op het platteland van Noord-Holland en heeft een grote liefde voor het open landschap van deze provincie. Als geograaf heeft ze meer dan 25 jaar aardrijkskundeles gegeven, vooral in het volwassenenonderwijs. In deze periode is haar enthousiasme voor haar vak steeds groter geworden en is ze zich gaan specialiseren in de historische ontwikkelingen in de Noordhollandse Landschappen, waarin zowel de natuur als de mens een belangrijke rol spelen.

Naast haar baan in het onderwijs heeft ze vele cursussen, dialezingen en excursies verzorgd, onder andere als bestuurslid van de Stichting Landschap Informatie. Verder heeft ze in een cursus 'Ecologisch Groen Beheer' veel kennis opgedaan over de principes van 'natuurontwikkeling'.

Omdat van de ontwikkelingen in het landschap (nog) veel te zien is legt ze dit op talloze digitale opnames vast.

Lia is een docent in hart en nieren. Haar enthousiasme en haar grote kennis en ervaring motiveren vele mensen.

We zien u graag op maandag 16 november a.s.!

◄●

Inhoud: Van de voorzitter.

(Gerry v.d. Wegen-Mulders) In Middelie ging alles met de boot (Piet Laan) Uitreiking van het tegeltje (Gerry v.d. Wegen-Mulders) Advertenties (Redactie) Advertenties (Redactie) Advertenties (Redactie) Advertenties (Redactie) Eendracht maakt Macht (Karin v.an der Kamp) Over Louw-louw, de schoonmaak en andere gewoonten.(Dieuwke de Boer-Muts) Dorpsjeugd in de winter (Piet Hetjes)

Kwartierstaat van Piet Laan In Memoriam

(Piet Laan) (Jack Dekker)

pag. pag. pag. pag. pag.

- 3- 6- 9-10-11-

pag. -12pag. -13pag. -15pag. -19-

pag. -21pag. -22pag. -23-

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @F@

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @G@

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr gen gingen op die manier. In het voorjaar werd de boot ook gebruikt voor de schoonmaak; je kon op n Middelie ging alles met de boot. en over de boorden gemakkelijk vuile spullen schoonmaken als de boot in ruim water lag. Met naTot de jaren vijftig van de vorige eeuw ging het ver- me bij de grote schoonmaak van de inventaris van voer op de (melk)veehouderijbedrijven in Middelie, de stal was dat een vast gebruik. De boot werd ook maar ook in de andere dorpen in de Zeevang en gebruikt bij het uitbaggeren van grote sloten en Edam, nog grotendeels over het water. Een wat vaarten en bij het zgn. “kleitrekken”. Hier werden spottend rijmpje luidde: ” In Warder kan je harder soms ook kleinere boten voor gebruikt zgn. vletten. noch varder, alleen met de schuit kun je het dorp Het belangrijkste gebruik was dus ten dienste van de uit”. In “de Post” van april 2007 staat een artikeltje boeren. In de winter werd de mest met de kruiwaover de verschillende typen roeibootjes die in gen uit de stal gereden en in de boot gekieperd, afhankelijk van de grootte van de veestapel werd één Middelie, ook door particulieren, werden gebruikt. of meerdere keren in de week naar het, meestal losliggende, land gevaren. De mest werd dan met de De koeboot.

Bij de boeren waren zgn. koeboten in gebruik. Dit hand op een bult gegooid. De volgende zomer werd waren houten boten, meestal van eikenhout. Zij deze, nadat een perceel was gehooid, weer met de hadden een platte voorkant en een punt aan de ach- kruiwagen over het land verspreid. In de jaren twinterkant. De lengte was acht à tien meter, een bodem- tig bouwden veel boeren een gierkelder. Als de kelbreedte van ca. twee meter en boven aan de boor- der vol was werd ook de gier in de boot gepompt en den ca. twee meter vijfentwintig. De hoogte van de naar het land gebracht. Daartoe werden er meestal iets schuin naar buiten staande boorden was ca. zes- twee schotten in de boot geplaatst en met mest dicht tig centimeter. De dubbele bodem bestond onder uit gesmeerd zodat de gier in het middelste gedeelte lange planken in de lengte en boven uit korte in de bleef. Het goedje werd al varende met de breedte. De boot was plat en had geen kiel of iets “boeischop” over het land gehoosd, voor de wind dergelijks. De diepgang was gering zelfs met lading, af, of in de kruiwagen geschept en dan uitgehoosd zodat men ook in kleinere, ondiepere sloten kon Het rijden met een kruiwagen vloeistof over het land varen, mits die maar breed genoeg waren. De boten is een helse klus! (leuk spelletje voor Koninginnehadden een draagvermogen van ca. drieduizend kilo. dag). ’s Zomers werd het hooi met de boot van het Tot kort na de tweede wereldoorlog waren er drie land naar de boerderij gevaren. Het goed laden van timmerbedrijfjes, die ook een botenhelling hadden. het droge hooi was nog een hele kunst. Werd de laDaar werden nieuwe boten gebouwd, maar zij waren ding scheef gelegd, dan bestond het gevaar dat de meer ingericht voor het onderhoud. Eigenlijk moest lading afschoof of dat er water aan één kant binnen de boot ieder jaar wel een keer op de helling en werd liep. Vooral bij harde wind was het varen van een dan ook meteen geteerd. Dat gaf de eerste dagen, na flink geladen boot met hooi een kunst en soms een het weer te water laten, prachtige gekleurde vlekken hachelijke klus. De hoogte van de lading was bein het water. De meeste boeren hadden een boot in perkt, want deze werd niet vastgelegd. Vooral als er eigendom, maar de botenbouwers hadden ook bo- vaste bruggen gepasseerd moesten worden, zoals in ten in de verhuur. Iedere boer had wel een boot in de Jaagweg (nu N247) was dat bepalend voor de lading die meegenomen kon worden. gebruik.

Een geregeld gebruik in de zomer was het verweiden van de koeien; dus het verhuizen van een koppel Het gebruik.

Zoals gezegd, bij de boerenbedrijven ging veruit het koeien van een kaalgegeten perceel naar een ander meeste vervoer per boot, maar ook particulieren perceel. Gemiddeld konden er zes volwassen koeien maakten soms gebruik van bv. buurmans boot als per keer in de boot. Daartoe zaten er ringen in de dat zo uit kwam of gemakkelijker was. Aanhangwa- aan de binnenkant uitstekende spanten. De koeien kregen een touw om de horens en werden kop aan gentjes waren er niet, paard en wagen nauwelijks.

In “de Post” van april 2003 is de ontwikkeling van kont, dus om en om, aan de ringen vastgezet met de de dorpsweg van Middelie beschreven, tot eind kop kort op het boord zodat ze niet zoveel bewenegentiende eeuw niet meer dan een schelpenpad. ging konden maken. Werd de boot te zwaar beladen Toen ging eigenlijk alles wat niet op een honden dan bestond het gevaar dat bij te veel beweging één wagen paste met de koeboot. Bouwmateriaal, grind, boord water schepte en de koeien allemaal de andere kant op wilden, wat dan meestal tot gevolg had dat zand, brandstoffen, noem maar op. Ook verhuizin rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @H@

I

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr de boot zonk. Er kwam dus nogal wat ervaring bij kijken om geen ongelukken te veroorzaken. De koeien werden op een zodanige wijze vastgezet, dat zij met één beweging weer losgemaakt konden worden. De dieren waren het overigens wel gewend en liepen meestal gemakkelijk de boot in, wetend dat er een nieuwe weide voor hen was. Vaak moest er meer dan één maal gevaren worden om het hele koppel te verhuizen. Sommige dieren waren zo ongeduldig dat ze met de eerste boot mee moesten, anders stapten ze in de sloot en zwommen achter de boot aan. Het was dan vaak een heel werk om zo’n dier weer op het droge te krijgen.

De kloet werd dan aan de achterzijde, de punt, achter de laatste iets verhoogde spant gestoken en op een bepaalde manier kon de schipper dan de boot, al lopende op het land langs de sloot, vooruit duwen. “treilen” noemde men dat hier. Bij de oversteek over een dwarssloot of veenrivier, stapte de schipper op het achterdoft in de punt en kloette, met het dikke einde in de bodem, dan de boot naar de overkant.

Het varen.

Tot de standaarduitrusting bij het varen met een koeboot behoorde een haak en een kloet.

De haak was een meestal grenen stok van ca. vijf meter met een haak en punt aan een kant. De kloet was een wat zwaardere grenen stok van ca. vijf à zes meter met aan het dunne eind een held of knop en aan het ondereind een schuin in de stok lopende klamp. Als er twee “bemanningsleden” waren gebruikte ieder één van beide. Was de schipper (boer) alleen, dan gebruikte hij de kloet. Dat alleen varen was een kunstje apart.

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @I@

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr Het einde.

Eeuwenlang zullen de boeren zo hun producten vervoerd hebben, tot na de tweede wereldoorlog.

Toen na de oorlog in eerste instantie de nadruk werd gelegd op herstel van de voedselproductie, ontwikkelde zich tevens het gebruik van machines voor de landbouw. Dit beleid liet al gauw zien dat het werken op de traditionele manier met de koeboot niet met de tijd mee kon komen. Dat leidde in 1948 tot de aanvraag tot ruilverkaveling in de Zeevang. Het resultaat was een totale verandering in de manier van vervoer bij de agrarische bedrijven. Het varen werd vervangen door rijden. Opvallend was dat, toen de wegen eenmaal aangelegd waren, er binnen enkele jaren nauwelijks nog een koeboot te vinden was: of zij werden verkocht of zij werden gesloopt. Hier en daar zal nog wel een gezonken exemplaar liggen. Tot de afronding van de aanleg van de ontsluitingswegen ontstond er een tussenfase van mechanisatie, die nog met de traditionele boot vervoerd moest worden. Dat gaf vaak vreemde situaties, veel improvisatie en oponthoud.

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @J@

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr Enkele ervaringen.

Het besef dat mechanisering op de boerenbedrijven onvermijdelijk was, leidde in 1948 tot de oprichting van de “Coöperatieve Werktuigen Vereniging”. (zie “de Post” okt. 2004). Uw penvoerder in deze is een aantal jaren chauffeur bij deze coöperatie geweest en heeft deze periode dus van zeer nabij meegemaakt.Deze vereniging schafte uiteindelijk o.a. een Ferguson trekker aan van 28 pk. met een gewicht van ca. 1500 kg.

En onvermijdelijk moest deze trekker ook met de koeboot naar de nog niet via een weg ontsloten percelen. Dat leidde tot onverwachte problemen. Om de trekker de boot op te rijden werden stevige houten goten gemaakt. Via de platte voorkant reed de chauffeur dan de trekker op de boot. Vóór aan de boot zat een ketting van ca. twee meter met een ijzeren pen, om de boot vast te leggen. Het gebeurde nog al eens dat bij het oprijden, door het gewicht van de trekker, de pen uit de grond ging, zodat de boot los kwam en de trekker wel met de achterwielen in de boot stond maar de met voorwielen in de walkant wegzakte; dat was dus een probleem. Dan moest er een dommekracht en veel stophout aan te pas komen om de trekker weer omhoog te krijgen.

Dit soort oponthoud kwam nog al eens voor, met veel tijdverlies en gefoeter tot gevolg. Voortaan werden deze spullen al uit voorzorg meegenomen, want het gebeurde ook nog al eens dat de trekker, b.v. bij het maaien, in de walkant of een slappe plek wegzakte, zodat ook dan met veel improvisatie het geval weer op de vaste kant geholpen moest worden.

Zoals gezegd was dit een overgangsfase die gelukkig niet zo lang heeft geduurd. Halverwege de jaren vijftig waren alle percelen via de verharde ruilverkavelingwegen te bereiken en dus was het bestaansrecht van de vertrouwde koeboot vervallen. Een tijd die ook op veel andere terreinen het vertrouwde plattelandsleven veranderde en gebruiken en tradities in onbruik en vergetelheid deed raken.

Piet Laan..

◄●

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @K@

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

U

itreiking van het tegeltje

aan Henk de Vos. Eigenlijk hadden ze niet naar de jaarvergadering willen komen Henk en Gré de Vos. Ze hadden een drukke dag gehad. Maar zoals het vaker werkt, even een onderonsje met de echtgenote en daar waren ze.

Het liep niet als gepland. Piet Laan had een ongelukje met z’n auto, maar was nog net op tijd om na het officiële gedeelte, overgenomen door Jack Dekker, de uitreiking van het tegeltje te doen en de bloemen te overhandigen. Door de schrik schoot een speech erbij in. Toch wil ik in dit stukje nog even duidelijk maken waarom wij als bestuur vonden dat hij het verdiend had.

Henk is een van de initiatiefnemers tot de oprichting van ons Historische Genootschap samen met Wim Muts, de vader van Dieuwke de Boer, Piet Laan en Jan Kout en een eerste bestuurslid.

Hij is een geboren Middelieër maar woont hier al lang niet meer, komt nog wel regelmatig bij Jaap en Gré Laan zijn oomzeggers en is heel goed op de hoogte van het reilen en zeilen van dit dorp.

Hij kent vooral de oudere bewoners goed, waardoor

hij vaak meegevraagd wordt als wij hen een interview willen afnemen. Je hoeft dan niets te zeggen, de verhalen komen vanzelf los.

Zo ging ik met hem naar Marietje Plas in Zandvoort, die als kind in de boerderij van M. Vink woonde die dit jaar honderd jaar bestaat. Ook naar Pieter de Haan, die voor mij onverwachts een echte prater bleek te zijn. Ik weet niet of me dat zonder Henk ook gelukt was.

Met een paar Oud-Middeliers zijn we begonnen aan de bewonersgeschiedenis van alle huizen hier in het dorp. Henk is hierbij een geweldige hulp met verhalen van vroeger die deze geschiedenis leuk moet maken. Zo waren er oude inwoners met dezelfde (achter)naam, die aangeduid werden met de voornaam van hun ouders of echtgenoot of van alletwee.

Mooi voorbeeld vind ik nog steeds “Anne van Jan van Hein” De vrouw van Jan die een zoon was van Hein.

Sinds 2006 zit hij niet meer in het bestuur maar nog steeds bezorgt hij heel plichtsgetrouw samen met Gré op de fiets “de Post” in Purmerend.

Henk en Gré hartelijk bedank voor jullie inzet.

Gerry van der Wegen-Mulders

◄●

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @L@

APOLLO DUMPSTORE

MR A.P. BAKKER

Notaris Camping en Outdoor artikelen.

Zeevangsdijkje 4, 1471 EA Kwadijk Telefoon 0299-621371 Fax 0299-621552

AUTOMOBIELBEDRIJF H.J. LANGE Gespecialiseerd in Volvo

Raadhuisstraat 8, 1474 HE Oosthuizen Telefoon 0299-401351 Fax 0299-403654 E-mail: notaris@bakker.oosthuizen.knb.nl

VAN OVERBEEK MAKELAARS & TAXATEURS

Onderhoud, verkoop en inkoop van nieuwe en gebruikte auto's,

Voor optimale behartiging in onroerend goed

Middelie 119-120, 1472 GV Middelie Telefoon 0299-621318 Fax 0299-621671 E-mail: info@hjlange.nl Internet: www.hjlange.nl

Kleine Kerkstraat 4, 1135 AT Edam Telefoon: 0299-373040 Fax 0299-373060 E-mail: edamvolendam@vanoverbeek.nl Internet : www.vanoverbeek.nl

F. VAN DE ZEE

HENNEPHOF ZEEVANG Bestratingsbedrijf

Verkoop en reparatie van Audio en Video.

Phillips - Sony - Aristona - Grundig

Tevens verkoop van oude gebakken bestratingsmaterialen, zand en grond.

Snelle service, mogelijkheid tot plaatsing van een ruil-TV

Bezorging mogelijk.

Middelie 65, 1472 GS Middelie Telefoon 0299-621735

Beetsdijkje 3, 1474 HP Oosthuizen Telefoon 0299-403985 Gsm 06-5331 22 38

DRUKKERIJ VAN DER MOLEN B.V.

ONDERLINGE VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ “ZEEVANG”

Handels- en Familiedrukwerk.

Specialist in het drukken van etiketten op rollen.

Ambachtsweg 6, 1474 HW Oosthuizen Telefoon 0299-402720 Fax 0299-402360 E-mail: vdmolen@xs4all.nl Internet: www.drukkerijvandermolen.nl

De Maatschappij met het “bekende gezicht”

Raadhuisstraat 12, 1474 HG Oosthuizen Telefoon 0299-401578 Fax 0299-401551 E-mail: info@onderlingezeevang.nl

BERGHROOS

HET WAPEN VAN MIDDELIE

Bloemen en planten.

hotel-café-feest-evenement-bijeenkomsttraining

Wormerplein 116, 1442 CE Purmerend Telefoon 0299-421983

Brink 1, 1472 GB Middelie Telefoon 0299-621376 Fax 0299-623530 E-mail: info@hetwapenvanmiddelie.nl Internet: www.hetwapenvanmiddelie.nl

R ABOBANK W ATERLAND E . O .

Rabobank Waterland en Omstreken

APOLLO DUMPSTORE

Persoonlijk en Deskundig

Camping en Outdoor artikelen.

Wielingenstraat 2, 1441 ZR Purmerend Postbus 6, 1440 AA Purmerend Telefoon 0299-410310 Fax 0299-410700 E-mail: info@waterland.rabobank.nl

Zeevangsdijkje 4, 1471 EA Kwadijk Telefoon 0299-621371 Fax 0299-621552

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN

P. KOOPMANS & ZN. MACHINEVERHUUR WARDER

Toonaangevend en innovatief.

Sluisweg 1, 1474 HL Oosthuizen Telefoon 0299-409500 Fax 0299- 409555 E-mail: info@vroom.nl Internet: www.vroom.nl

Molenweg 1, 1473 Warder (post Purmerend) Telefoon 0299 – 372152 Fax 0299 - 373658 Mobiele nummers: Piet 06-5321 36 70 Peter 06-5321 84 01 Cor 06-2299 46 13

R. BIBO BOUWBEDRIJF

CATTERY VEUGER

Voor al uw timmerwerk en ver- en nieuwbouw.

Brits Korthaar / British Shorthair

Middelie 23, 1472 GP Middelie Telefoon 0299-621524

Monique en Ron Batenburg - Veuger It Ald Hôf 4, 8822 WP Arum Telefoon 0517-580797 Fax 0847-451435 Internet: www.catteryveuger.nl

TERRA KERAMIEK ATELIER

GUUST OUTDOOR

EN

TRAVEL

Jaqueline Schager

Alles in huis om uw reis compleet te maken!

Workshops-Servies-Vloertegels Middelie 39, 1472 GP Middelie Telefoon 0299-621903 E-mail: terra@terrakeramiek.nl

Westerstraat 6, 1441 AS Purmerend Telefoon 0299-423281 E-mail: shop@guust.nl Internet: www.guust.nl

HAVIK BV BOUW- EN HANDELSONDERNEMING

HIER KAN UW ADVERTENTIE STAAN

Hout- en plaatmaterialenhandel Heeft u interesse, om hier een advertentie te plaatsen en ons daarmee te steunen?

Fortweg 3, 1471 EB Middelie Telefoon 0299-621617 Fax 0299-621581 E-mail: chiel.mhavik.nl Internet: www.mhavik.nl

Neem contact op met het bestuur.

RECLAME. NOTEER MIJ Zoals eerder al is opgemerkt doen wij ons uiterste best om de doelstelling van onze vereniging zoveel mogelijk te verwezenlijken. Daarbij hoort o.a. het zo goed mogelijk verzorgen van ons verenigingsblad “de Post”. Daarnaast hebben wij nog veel noodzakelijke wensen. Daarom hebben wij besloten om naamsbekendheid/reclame uitingen in ons blad op te nemen; de eerste pagina’s hiervan vindt u in het midden van ons blad. Wij brengen hierbij de bedrijven en organisaties dank voor hun ideële, medewerking. Het is natuurlijk heel goed mogelijk dat er meerdere personen, bedrijven en organisaties zijn die dergelijke uitingen in ons blad willen plaatsen.

Dat kan voor het kleine bedrag van € 25,= per jaar. Neem daarvoor even contact op met Ron Batenburg of een ander bestuurslid.

Zie ook voor de adressen van onze sponsoren op onze website www.oudmiddelye.nl Het is voor ons een welkome steun in de rug

0 Als nieuw lid voor € 12,50 per jaar.

0

Als donateur voor €

per jaar.

0

Voor een advertentie € 25,= per jaar.

0

Wijzig mijn adres als onderstaand.

0

Voor ___________________________

Naam

: ___________________________

Adres

: ___________________________

Pc/Plaats: ___________________________ E-mail:

___________________________

Handtekening:

CATTERY VEUGER

HONDENUITLAATSERVICE “DE ROEDEL”

Brits Korthaar / British Shorthair

Voor het uitlaten van uw hond(en) op regelmatige basis of incidenteel bij ruimte.

Vraag naar de voorwaarden.

Monique en Ron Batenburg - Veuger It Ald Hôf 4, 8822 WP Arum Telefoon 0517-580797 Fax 0847-451435 Internet: www.catteryveuger.nl

Stremselstraat 44, 1445 MC Purmerend.

Telefoon 0299-643569 Fax 0299 476969 Internet www.de-roedel.nl

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN

HET WAPEN VAN MIDDELIE

Toonaangevend en innovatief.

hotel-café-feest-evenement-bijeenkomsttraining

Sluisweg 1, 1474 HL Oosthuizen Telefoon 0299-409500 Fax 0299- 409555 E-mail: info@vroom.nl Internet: www.vroom.nl

Brink 1, 1472 GB Middelie Telefoon 0299-621376 Fax 0299-623530 E-mail: info@hetwapenvanmiddelie.nl Internet: www.hetwapenvanmiddelie.nl

ADVERTEREN

R. BIBO BOUWBEDRIJF

In ons verenigingsperiodiek?

Voor al uw timmerwerk en ver- en nieuwbouw.

Neem daarvoor even contact op met Ron Batenburg of een ander bestuurslid.

Middelie 23, 1472 GP Middelie Telefoon 0299-621524

PANDA / PRODUCTS AND ADVICE

Ron Batenburg, Grafisch Intermediair

FIRMA LAAN

Uw wiel- en bandenservice in de landbouw Robert Laan mobiel 06 – 536 251 28

It Ald Hôf 4, 8822 WP Arum Telefoon 0517-580797 Fax 0847-451435 Internet: www.panda-productsandadvice.nl

Molenweg 2, 1473 BG Warder Telefoon 0299 - 373219 Fax 0299 - 371716 E-mail: wslaan@xs4all.nl

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ DG

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

E

endracht Maakt Macht

de jaren 1927 tot 1940 Op tafel ligt een groot schrift met een harde kartonnen kaft, het omslag heeft een geaderd patroon, aan de hoeken is het versleten. Wanneer je het openslaat, zie je een stempel: het is gekocht bij H.W.Honijk, een firma voor boeken, papier en platen, tevens boekbinderij, aan de Hoogstraat te Purmerend.

De bladzijden zijn dicht beschreven, aan beide zijden; het handschrift, in inkt natuurlijk, is meestal regelmatig en goed leesbaar. Ze bevatten de notulen van de Rederijkerskamer Eendracht Maakt Macht, vanaf 8 september1927 tot 4 oktober 1963. De toneelvereniging, zoals de kamer later gaat heten, was overigens al in 1871 opgericht.

De Algemene Vergadering Rederijkerskamer E.M.M. wordt bij K. Molenaar gehouden.

De voorzitter J. Laan heet de aanwezigen welkom, ‘in het bijzonder de dames die hierdoor blijk geven van hun belangstelling voor onze kamer.’ Later ‘komt de voorzitter uit de hoek, en zegt dat ’t niet kwaad zou wezen als de secretaris weer eens begon met de Notulen der vergadering bij te houden terwijl hij lachend naar de secretaris kijkt die er nu direct niet op gesteld is maar er toch in toestemt om het te doen’.

Dit vormt dus het begin van de officiële notulen In kas is fl.71,-. Bij alle volgende vergaderingen vormt de toestand van de kas een terugkerend thema en zelden één dat tot tevredenheid stemt. Men uit de wens voor een nieuw achterdoek. Het spijt de vereniging dat zij haar recht inzake toneelbenodigdheden aan de kastelein heeft afgestaan. Inmiddels heeft de penningmeester, de heer Vroom, de kastelein voor de tweede maal rond laten gaan, ‘waarin ook de heer Molenaar niet ten achter blijft.’

Rondvraag: Sanders vraagt of er misschien voor gezorgd kan worden dat het met de repetities wat warmer is: anders moet hij de vereniging vaarwel zeggen. Oplossing: bij kou gaan ze repeteren achter de schermen zodat dan een kleinere ruimte verwarmd moet worden.

Het is dus niet zo dat de kachel harder mag branden. Daarin zie je parallellen met de huidige tijd. De achtergrond is echter heel anders: vroeger was het een centenkwestie, nu houdt het verband met de energiecrisis.

.De penningmeester, Vroom wordt herkozen. Deze plakt er nog drie jaar aan, zodat hij dan een halve eeuw (!!!) penningmeester van de vereniging is. De heer Huiberts vraagt dan of hij, de bibliothecaris, nog niet aan de beurt is om af te treden. Het antwoord luidt:’Nee, Piet, deze functie blijf je bekleden zolang je artiest bent!’ Waaruit blijkt dat (ook?) amatéurtoneelspelers zichzelf als artiesten zagen.

Molenaar wil het gehele toneel vernieuwen. De kosten worden beraamd op fl.1000,-. De kastelein wil dus een bijdrage van de club. Vroom stelt fl.30,- toneelhuur voor. De voorzitter gaat niet akkoord en biedt fl.5,- per uitvoering.

Molenaar kan nog niet zeggen of hij op zijn beurt daarmee akkoord gaat ‘omdat hij niet weet hoe de andere verenigings daarover denken.’

Rondvraag: er komt een voorstel om het aantal werkende leden uit te breiden en men besluit tot ‘een oproeping voor een paar dames en heren.’

Hier is voor de eerste keer sprake van werkende leden; bedoeld worden de mannen of vrouwen die bereid zijn een rol te vervullen. Daarnaast had de vereniging nog gewone leden, bestuursleden en begunstigers, die we tegenwoordig donateurs zouden noemen.

17 aug. 1928 In kas: fl.63,40 Er vindt een bestuurswisseling plaats; ieder blijft drie jaar in functie. De penningmeester, Vroom wordt herkozen. Deze plakt er nog drie jaar aan, zodat hij dan een halve eeuw (!!!) penningmeester van de ver eniging is. De heer Huiberts vraagt dan of hij, de bibliothecaris, nog niet aan de beurt is om af te treden. Het antwoord luidt:’ Nee, Piet, deze functie blijf je bekleden zolang je artiest bent!’ Waaruit blijkt dat (ook?) amatéurtoneelspelers zichzelf als artiesten zagen.

Molenaar wil het gehele toneel vernieuwen. De kosten worden beraamd op fl.1000,-. De kastelein wil dus een bijdrage van de club. Vroom stelt fl.30,toneelhuur voor. De voorzitter gaat niet akkoord en biedt fl.5,- per uitvoering. Molenaar kan nog niet zeggen of hij op zijn beurt daarmee akkoord gaat ‘omdat hij niet weet hoe de andere verenigings daarover denken.’

Rondvraag: er komt een voorstel om het aantal werkende leden uit te breiden en men besluit tot ‘een oproeping voor een paar dames en heren.’ ●► * Verantwoording: de gecursiveerde tekst is van de schrijver van dit artikel. De rest is een weergave van de notulen; meestal betreft het de letterlijke tekst. In voorkomende gevallen is de telegramstijl bewerkt tot lopende zinnen; afkortingen zijn volledige woorden geworden. Deze niet-cursieve tekst bevat geen inhoudelijk commentaar van de schrijver.

17 aug. 1928 In kas: fl.63,40 Er vindt een bestuurswisseling plaats; ieder blijft drie jaar in functie rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ DH

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr Hier is voor de eerste keer sprake van werkende leden; bedoeld worden de mannen of vrouwen die bereid zijn een rol te vervullen. Daarnaast had de vereniging nog gewone leden, bestuursleden en begunstigers, die we tegenwoordig donateurs zouden noemen.

14 september 1929 Vraag: Wat moet een entreekaartje kosten? De prijs wordt als volgt vastgesteld: voor de jongelui 75 cent met vrij bal en voor de gehuwden 40 cent voor dekking der kosten. In verband met de toestand van de kas kan het niet gratis. Opvallend is dit verschil in prijs wel te noemen; het wordt veroorzaakt door de kosten van de muzikanten op het bal; waarschijnlijk vertrekken de getrouwde stellen al voor het bal begint.

Mejuffrouw Nel Molenaar-Jofriet doet het voorstel om er een paar dames bij te nemen; daartoe wordt ook besloten: er mogen drie dames bij, die een proeftijd van twee jaar krijgen.

Door het woord proeftijd dringt de overeenkomst met een nieuwe baan zich op; toneelspelen is een bloedernstige zaak- voor artiesten!

L. Molenaar wil de contributie verhogen van fl.2,naar fl.2,50. Jan Huiberts en Jan Bark verklaren zich tegen ‘omrede het er de tijd niet naar is’. De voorzitter ontraadt eveneens een verhoging ‘omrede hij vreest bedankjes te zullen krijgen want er zijn leden die door omstandigheid nooit op onze uitvoering komen maar toch lid blijven om ons te steunen.’

Het is het jaar 1929, het jaar waarin op 24 oktober te New York de Beurskrach losbarstte, de ineenstorting van de beurzen die wereldwijd een periode inluidde, die bekend staat als de Grote Crisis en waarin grote werkloosheid en armoede heersten. In de zomer van ’29 waren de eerste tekenen al waar te nemen en vielen de eerste ontslagen. In dat licht bezien krijgt het eenvoudige zinnetje ‘omrede het er de tijd niet naar is’. een heel andere lading. Vergelijk het met nu, inmiddels tachtig jaar later: ook nu crisis, ook nu zal er in menig gezin van zaken worden afgezien, om dezelfde reden: het is er de tijd niet voor.

Verwarring omtrent Piet Vink: is hij nu lid of niet?

De voorzitter weet het zelf niet meer. Hij had Vink gevraagd of hij de tweede uitvoering ook mee wilde doen, maar Vink zei dat niet te willen ‘omrede hij drukte genoeg had”. De voorzitter zal het dus met Vink bespreken.

Aan het einde van de bijeenkomst is er een woord van dank voor Molenaar voor het nieuwe decor dat hij heeft laten maken: het is een grote verbetering voor de vereniging. Molenaar ‘heeft daarmee getoond veel voor de vereniging te voelen.’

29 augustus 1930 Het kassaldo is slechts fl. 4,19. Het jaar daarvoor is de contributie niet verhoogd; mogelijk is dit het effect daarvan.

De secretaris Sanders moet aftreden, maar wordt opnieuw benoemd. De penningmeester J.Vroom zegt zijn functie neer te leggen, daar zijn leeftijd het bezwaarlijk maakt om vergaderingen en repetities te bezoeken. Het gaat hem aan het hart, na 49 jaar die functie vervuld te hebben en na 54 jaar lang lid te zijn geweest.

De voorzitter, Laan, zegt ook af te treden, daar het niet op zijn weg ligt voorzitter te zijn nu hij geen werkend lid meer is. Na protest van de aanwezigen blijft hij toch aan. Dan bedankt P. Huiberts Jr. als lid daar hij meent te oud te zijn om met de nog jongere krachten te werken. Er komen een heleboel vergeefse protesten. De heer Kout gaat weliswaar Vroom vervangen, maar er moet wat gebeuren. Er zijn nl. nog maar twee mannelijke leden, Kout en Sanders.

Wel een paar vrouwen.

De rondvraag heeft dus maar één onderwerp: nieuwe leden! Men doet een beroep op de jeugd!

Molenaar wil de belastingkosten delen; de gemeenteverordening op de vermakelijkheidsbelasting is echter onduidelijk. Burgemeester vragen!

4 november 1930 Twee maanden na de vorige vergadering.

P. Kout en C.J. Sanders ‘wenschen niet meer mee te spelen daar zij als bestuursleden van de Gym naar hunne meening niet naar behoren zijn behandeld.’

Dan de vereniging maar opheffen en de donateurs hun geld teruggeven.

De heer Sanders vraagt ‘of dit wel direct noodzakelijk is, de vereniging kan toch voor een tijdje in rust gaan. Doch dit schijnt bij de overige leden niet te kunnen, alzoo heeft e.m.m. opgehouden te bestaan.’

Een drama dat zijn oorzaak vindt in gekwetste trots. Vraag is natuurlijk wie hen niet naar behoren heeft behandeld: vast niet alleen de gymleden, want dan zouden ze niet bedanken voor het toneel. Wanneer Sanders een tussenoplossing biedt, een tijdelijk in ruste gaan, willen de aanwezigen daar niet van weten. Hadden we het gezelschap die avond kunnen zien, dan was het grote aantal rooie koppen ons vast opgevallen…

11 november 1930 Een goede week later dus, er vond een eindbespreking plaats.

De heer Laan hield een vurig pleidooi, hij betreurde ‘dat een vereniging die 59 jaar heeft bestaan en die hem lief was geworden en een deel van zijn leven, zoo moest eindigen. Maar de mooie woorden van de heer Laan kon bij de de Heeren Kout en Sanders geen verandering brengen en bleven bij hun besluit.

Daarop verzocht de heer Laan aan Kout en Sanders

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ DI

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr om te vertrekken, waaraan op vriendschappelijke manier gehoor werd gegeven.’

Waren er op de vorige vergadering al hevige emoties te constateren, nu zien we ze weer: de woorden van Laan zijn een soort liefdesverklaring aan zijn ‘kluppie’, waar hij dan ook een halve eeuw lid van is. Zoiets zien we tegenwoordig nog wel bij oude supporters van bepaalde voetbalclubs: door dik en dun blijven ze trouw aan de club, die inmiddels een deel van hun leven geworden is.

Nadat de beide heren vertrokken waren, werd er door de overige dames en heren nog een bespreking gehouden. De heren J. Huiberts en L.Molenaar verklaarden bereid te zijn deze winter een rol te vervullen. Hierna werd terstond een nieuwe vereniging opgericht met dezelfde naam, Eendracht Maakt Macht, met zes leden. De heer Laan nam het voorzitterschap weer voor zijn rekening terwijl aan L. Molenaar het secretariaat en penningmeesterschap werden opgedragen. Hierna sluit de voorzitter met een woord van dank de vergadering en spreekt hij

de wens uit dat ‘de nieuwe vereniging mag groeien en bloeien en tot nut van Middelie mag zijn.’

Vooral die laatste woorden zijn veelzeggend: toneel, kunst in het algemeen, had nut. De verheffing van het volk was een nobel doel. Nog bestaat op verschillende plaatsen, in Edam bijvoorbeeld, de Maatschappij tot Nut van ‘t Algemeen, afgekort tot Het Nut. Nu zou dat neerbuigend overkomen, en in elk geval anders verpakt worden. In de vorige eeuw moesten veel groeperingen nog emanciperen, omhoog gestoten worden, zoals de ‘gewone’ arbeider, de katholiek of, later nog, de vrouw.

15 september 1931 Nieuwe leden: J. Bark en juffrouw T. Huiberts. Ze wensen als lid aangenomen te worden. Daartegen bestaat bij de leden geen bezwaar aangezien ze meermalen op de planken hebben gestaan en een goed figuur maakten. Toch protesteerde Bark wat tegen een nieuwe rol i.v.m. drukke werkzaamheden in het voorjaar. De boeren alhier zullen zich daar goed in herkennen. De seizoenen hebben immers hun eigen ritme en dat zorgt in het voorjaar voor veel werk.

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ DJ

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr Enfin, ze worden allen toch aangenomen. Dat wordt met gejuich begroet. Nu zijn er elf werkende leden, vier dames, zeven heren. Verzoek aan een aantal jonge dames en heren om deze winter een gastrol te vervullen.

Rondvraag: er gaat een verzoek naar gemeente om ontheffing van de vermakelijkheidsbelasting. Men sluit met de wens ‘dat wij deze winter weer nuttig werk mogen leveren.’

16 augustus 1932 Jaarvergadering in de zaal van Molenaar te Axwijk, gemeente Middelie Vraag aan de heer D. Ossebaar om bij alle zondagavonduitvoeringen voor de vereniging de entreegelden te innen omdat het voor Jan Wal te druk loopt.

Zijn salaris zal 3 gulden per avond bedragen.

Juffrouw Molenaar stelt een aantal bezuinigingen voor, bijvoorbeeld een kleiner formaat programma’s, daarnaast moet men minderen op kosten van kostuums en kapper. Men wil er rekening mee houden.

Nog het punt van de vermakelijkheidsbelasting. Er is geen reactie van de gemeente binnen gekomen.

Voorstel: de zaak te laten rusten, ‘misschien zou het eerder een nadeel dan een voordeel wezen.’ Ja, op het terrein van financiën moest je slim zijn!

5 september 1933 Vijf aspirant-leden worden aangenomen als werkende leden. Blijkbaar hebben ze hun proeftijd goed doorstaan.

4 september 1934.

De gebruikelijke zaken, niet het vermelden waard.

13 april 1937 Buitengewone vergadering. In de winter van 19361937 wordt een nadelig saldo opgetekend. Men doet pogingen het tekort op te lossen. Voorstel: men wil een verloting houden en hiervoor toestemming aan het gemeentebestuur vragen. Die vergunning is inmiddels verkregen. Er werden 700 loten verkocht tegen 25 cent per lot. De opbrengst was fl.175,-. De tekorten werden voldaan, de rest ging naar de Boerenleenbank. De kas kreeg fl.71,23. De hoofdprijzen waren een stofzuiger, een elektriciteitslantaarn en een schemerlamp.

In september 1937 is er geen vergadering ‘wegens ongesteldheid van de penningmeester.’

De laatste die publiekelijk deze woorden gebruikte om een niet ernstige ziekte aan te duiden, was volgens mij ex-premier Van Agt. 26 juli 1938 Voortaan wordt er wekelijks een contributie van 10 cent geheven, iedereen is het daarmee eens. Men besluit om Molenaar per repetitie een vergoeding van 2 gulden te geven voor verwarming en licht.

13 september 1939 De notulen van deze vergadering leveren niets bijzonders op.

Dit staat in schril contrast met de daarop volgende jaren, maar daar konden de leden op dat moment nog geen vermoeden van hebben. In de volgende Post komen de jaren 1940 tot 1952 aan bod.

Karin van der Kamp

◄●

4 september 1935 Onderwerp van gesprek is de bode, Beemster, over wie meermalen klachten zijn gekomen. Er wordt besloten een nieuwe, Oosterhout, te benoemen, die al eens eerder bodewerk had waargenomen.

Voorstel: men wil taarten verloten tijdens de uitvoering met het oog op de toestand van de kas. Dat voorstel wordt in overweging genomen.

8 september 1936 De entreeprijs wordt van 70 cent naar 60 cent gebracht.

Dit lijkt niet te rijmen met de toestand van de kas (zie 4 september 1935), waarschijnlijk verlaagt de vereniging de prijs zoals dat nu ook gebeurt: om meer mensen over de streep te trekken, zodat meer kleine bedragen toch nog een positief saldo opleveren. rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ DK

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

O

ver Louw-louw, de schoonmaak

en andere gewoonten.

Aan de koffie met Wim en Gré Vink.

Het uitroepen van 2009 tot het jaar van de traditie is voor een historische vereniging een aanleiding de verandering en het verdwijnen van gewoonten onder de loep te nemen.

Om een beeld te krijgen van de tradities op het platteland, met name Middelie, heb ik een keuze gemaakt uit de lijst met de 100 belangrijkste tradities en deze besproken met de heer en mevrouw Vink, Middelie 63.

Met stip op nummer 1 staat Pakjesavond op de eerdergenoemde lijst. Aan de spanning rond dit kinderfeest zal niet veel veranderd zijn, ware het niet dat de hoeveelheid cadeautjes behoorlijk is toegenomen.

Wim herinnert zich nog dat hij voornamelijk houten speelgoed kreeg, zoals een pakhuis. Hij heeft ook eens een blauwe autoped gekregen waarmee hij naar school kon steppen in plaats van lopen.

Aan een ander decemberfeest, Kerstmis, werd bij hem thuis weinig aandacht besteed. Een kerstboom in de woonkamer, zoals wij nu gewend zijn, was er niet bij.

Koninginnedag werd voornamelijk gevierd met de eigen buurt, vergelijkbaar met wat je nu een buurtvereniging zou noemen. Wim en Gré geven aan dat de buurt sowieso een grotere betekenis had dan nu.

Bij een trouwerij bijvoorbeeld werd de hele buurt uitgenodigd. Vaak werden er dan ‘stukjes’ gere peteerd en uitgevoerd. Vooral de repetities zorgden voor veel plezier en werkten mee aan een hechte band in de buurt.

En als er een kindje geboren was, ging je samen met de buren op kraamvisite en werd er gezamenlijk een cadeau gegeven. Dit zie je tegenwoordig nog wel, maar volgens Wim en Gré raakt de gewoonte er zo zoetjes aan wel uit.

De geboorte van de baby werd niet zoals nu bekendgemaakt door middel van een geboortekaartje, maar werd ‘rondgezegd’ door (buur) kinderen, die hiermee wat centjes verdienden.

Evenals het rondzeggen van een geboorte, werd ook een overlijden rondgezegd.

Eerst door Jacob Beets, daarna door Jan Has : “Heden overleden ………….”.

Het vervoer van de overledene ging voorheen per koets met zwarte paarden van Siem Bruning. Vooral ’s winters wanneer er veel sneeuw lag, vroeg een begrafenis een gedegen voorbereiding in verband met het sneeuwvrij maken van de weg en het kunnen ‘keren’ van de koets en paarden: de dorpsweg was smal en er waren geen dammen, maar bruggetjes.

Een en ander heeft regelmatig voor hachelijke taferelen gezorgd.

Een jaarlijks terugkerend fenomeen was de grote schoonmaak. Het streven was voor kermis ‘schoon’ te zijn, wat met name voor de boeren en boerinnen een behoorlijke klus was, met een strakke volgorde.

Wanneer de beesten buiten liepen, begonnen zij met het ragen en vegen van de zolder met een takkenbezem. Daarna ging men stalhorten (=weghalen van strooisel) en werd de stal in de week gezet. Met een boeischop werd het slootwater uit een teil geschept.

Na het inweken werd de stal geschrobd met de bezem: zolder, bergkant, schotten (met sodawater), goot, muur, stalhout en gang. Na het schrobben kon de stal drogen en eventueel gewit worden en was het uitrollen van de ‘loper’ het laatste karwei.

Daarna was het woonhuis aan de beurt: kasten, slaapkamers, woonkamer en keuken werden gereinigd, en wanneer jouw slaapkamertje schoon was, mocht je trakteren.

En mocht je in alle drukte vergeten dat de kermis in aantocht was, werd je er op attent gemaakt door de schoolkinderen die zingend vanuit het Noordeinde liepen: “Louw-louw, trek an ’t touw, morgen over een week is ’t kerremis”. Onderweg sloten steeds meer kinderen aan en eenmaal in het Zuideinde aangekomen, moesten ze snel terug naar school.

Voor de meest kinderen lagen de nieuwe kermiskleren al klaar. Die werden met kermis geshowed aan de buren, opa’s en oma’s, wat resulteerde in een extra kermiscentje.

De kermis kende ook een vast patroon. Zo stond de maandagmiddag in het teken van het tonen van de kinderen. De vrouwen trokken met kinderwagens naar de kermis om lekker bij te kletsen en een borreltje te drinken.

Een zomerse traditie op het platteland was het hooibouwverlof van maximaal 14 dagen.

In die tijd konden de kinderen thuis op de boerderij helpen.

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ DL

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

Wim herinnert zich dat hij blij was dat het tijdens dat verlof een dag regende en verheugde zich op een vrije dag. Maar nee hoor, hij moest naar school, want dan hadden zij die dag nog tegoed wanneer het nodig zou zijn.

Deze terugblik is een greep uit de tradities van ruim een halve eeuw geleden, voor sommigen herkenbaar, voor anderen compleet nieuw.

Welk verhaal zullen jongeren van nu in het jaar 2050 schrijven over gewoonten die nu zo ‘gewoon’ lijken?

Met dank aan Wim en Gré Vink, in de hoop dat we nog eens een beroep op hen mogen doen, Dieuwke de Boer-Muts

◄●

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ EC

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

D

orpsjeugd in de winter.

Het had hard gevroren en de sloten waren al voorzien van een dikke laag ijs. Bij elke boerderij moesten de bewoners zorgen voor een brandbijt. Dat is een gat in het ijs uitgehakt, zodat bij brandgevaar de brandweer toch water uit de dicht gevroren sloot kon halen. De uitgehakte ijsblokken werden om de bijt heen gelegd om de jeugd te beschermen bij het priksleeën en het schaatsen. Een paar dagen bleef het hard vriezen en was zelfs het IJsselmeer helemaal dicht gevroren. Van het mooie sterke ijs profiteerde de jeugd geweldig. Een straffe oosten wind zorgde er voor dat je vanaf de jaagweg heerlijk met het windje in de rug naar het dorp kon schaatsen en priksleeën.

Maar toen begon het te sneeuwen en het bleef maar hard waaien. Dat betekende dat er sneeuwduinen werden gevormd op plaatsen waar een beetje luwte was. Van de eerste sneeuw hadden we al een grote sneeuwhut gemaakt midden voor de wegbrug. We konden dan van alle kanten sneeuw aanvoeren wat we dan ook deden, zelfs per grote rietslee. Door de aanhoudende harde oostenwind bleef de sneeuw maar stuiven. Door het dicht gevroren IJsselmeer werd ook daar vandaan veel sneeuw aangevoerd wat dan eerst achter de dijk bleef liggen zodat al gauw de weg langs de dijk onbegaanbaar werd.

Maar de stuifsneeuw was nog lang niet op. Daar hadden wij weer plezier van want dat vormde een dikke sneeuwbank voor onze hut. Na enig graafwerk hadden we een compleet fort gebouwd waar we met onze priksleetjes ons heerlijk konden vermaken.

Op een dag begon het ook nog te ijzelen en wel zo erg, dat we op straat konden sleeën en schaatsen. In allerijl maakten we van sneeuw een op- en afrit van de straat naar de sloot zodat we van de straat naar ons fort konden sleeën. Het schaatsen op straat viel erg tegen. Er waren te veel plekken met te weinig ijs.

De bakker had het er erg moeilijk mee. Die kon met z’n bakkerskar de klucht van de bruggen niet op komen. Maar wij vonden dat niet erg. We vonden het eigenlijk wel vermakelijk. Het was een heerlijke tijd.

Na enige tijd sloeg het weer om en begon het te dooien.

Zodra het kon werd het watergemaal in werking gezet, maar niet voordat er een waarschuwing werd gedaan van: “Het gemaal van de polder de Zeevang gaat weer malen. Het ijs zal dus snel, vooral in de hoofdsloten, zeer onbetrouwbaar en gevaarlijk worden.” Deze waarschuwing ging ook naar de scholen, zodat ook de kinderen ervan op de hoogte waren.

Voor ons fort werd het ook snel gevaarlijk. Het lag voor de wegbrug en door de stroming er onder en het gewicht van de hut zakte het geheel in en was voor ons de lol er goed af. Ook de winter was voor ons voorbij. Het is tevens het einde van dit winter verhaal.

Piet Hetjes

◄●

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ ED

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr

Kwartierstaat van Piet Laan Naast het vastleggen van de historie van huizen en bewoners in Middelie, was Piet Laan ook bezig met zijn eigen stamboomonderzoek.

De naam Laan komt vaker voor hier en hij was nieuwsgierig naar de relatie. Welke Laan(en) waren familie van elkaar? Heet u of een familielid van u ook Laan of denkt u via moederskant ook familie te zijn, kijk dan naar dit cirkeldiagram, waarin Jaap van Kuler en Gerry van der Wegen-Mulders de bij Piet nog ontbrekende gegevens hebben opgezocht. GvdW

rrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr [|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ Âbâw@`|wwxÄçxÊ ÂWx cÉáàÊ DE wx ]ttÜztÇz? aâÅÅxÜ E? b~àÉuxÜ ECCL @ EE

In memoriam voorzitter Piet Laan.

Volkomen onverwacht was Piet er niet meer. Onvoorstelbaar.

Bij veel mensen komen er dan van die tegelwijsheden boven drijven. Ook bij mij. ‘Van ’t concert des levens… …’ of ‘geniet voordat… …’.

Als je Piet sprak of als je ‘m tegenkwam maakte hij een tevreden indruk, genietend van het leven, van de natuur. Een rustige man, een luisterend oor. Veel interesses, onder meer voor het boerenbedrijf van zijn zoon en voor de historie van Middelie.

Piet wist als voorzitter van het Historisch Genootschap alle bestuursleden te enthousiasmeren, gaf iedereen de ruimte om op haar of zijn manier de vereniging van dienst te zijn. Zelf was hij het boegbeeld; kende iedereen en iedereen kende hem.

Het zal een hele opgave worden voor het Historisch Genootschap zonder stuurman Piet.

Maar we zullen ons uiterste best doen om in de geest van Piet het verleden van Middelie ook in de toekomst levendig te houden. Daar gaan we voor!

We wensen zijn vrouw en zijn gezin alle sterkte toe voor de toekomst.

Namens het bestuur, Jack Dekker.

Colofon:

[|áàÉÜ|áv{ ZxÇÉÉàáv{tÑ bâw@ bâw@`|wwxÄçx Bestuur: Piet Laan – Voorzitter E-mail: p.cllaan@quicknet.nl Jack Dekker – Penningmeester E-mail: jackdekker@quicknet.nl Eric van den Hudding – Secretaris E-mail: ericvandenhudding@hetnet.nl Overige Bestuursleden: Dieuwke de Boer - Muts Anja Frikkee Gema Karsten - Vink Gerry van der Wegen - Mulders – Informatie en Onderzoek Contactadres: Gerry van der Wegen - Mulders Edammerdijkje 26, 1472 GD Middelie Telefoon 0299-62 17 30 E-mail: gerryvanderwegen@hotmail.com Website van het Historisch Genootschap “Oud - Middelye” http://www.oudmiddelye.nl Betalingen aan het Historisch Genootschap “Oud - Middelye” kunnen worden overgemaakt op de rekening van de vereniging bij de Rabobank met nummer 367 32 55 78 Drukwerkverzorging: Lay-out & Coördinatie van het blad “de Post” – Webmaster Ron Batenburg It Ald Hôf 4, 8822 WP Arum Telefoon 0517-58 07 97 Telefax 0847-45 14 35 E-mail: mail@rwbatenburg.info Uitvoering drukwerk Copy-Power vof Dorpsstraat 84, 1713 HK Obdam

Prijs voor losse nummers “de Post” € 6,50