JAARABONNEMENT OPZIJ + BOEK CADEAU

Over liefde, feminisme, single-zijn en andere ontboezemingen

Zeventien jaar lang schreef Saskia Noort columns over liefde, moederschap, daten en seks - maar ook over het kronkelige pad van het single-leven, ouder worden en seksisme. In haar columns neemt ze bored couples en single mannen van middelbare leeftijd op de hak en schrijft ze onder andere over feminisme en daten na het #MeToo-tijdperk. En natuurlijk spaart ze zichzelf ook niet.

‘Intelligent, scherp, gevat, open en eerlijk over onderwerpen die vaak in de taboesfeer zitten. Wat een dijk van een schrijfster. Genoten van elke column. Zowel tranen gelaten als regelmatig enorm hard gelachen.’

Dat meisjes en vrouwen eindelijk – na eeuwen van achterstelling, ontmoediging en verboden – steeds langer naar school gaan, steeds meer doorstuderen, steeds vaker de hoogst mogelijke onderwijsniveaus halen, is een verheugend feit. (Op donkere oorden na als Afghanistan en Iran en andere plekken waar barbaarse wetten gelden en waar mannen uit oude religieuze boeken inspiratie halen om hun moeders, vrouwen en dochters te ketenen aan aanrecht en echtelijke sponde).

Dat ze daarbij jongens en mannen ‘inhalen’ is ook een feit – er wordt al gesproken van een groeiende genderkloof in het onderwijs. Dit heeft, zo blijkt uit cijfers van de rijkelandenorganisatie OECD, niet alleen te maken met de betere mogelijkheden die meisjes voor maar €47,50 na een lange strijd hebben verworven, maar ook met de jongens zelf. Het aantal jongens en jonge mannen dat een middelbare school afmaakt, begint aan hoger onderwijs en dit ook afmaakt is in diverse rijke landen in de afgelopen dertig jaar gedaald. Nieuw Duits onderzoek van het IZA Instituut, dat wereldwijd economische arbeidsmarktvraagstukken onderzoekt, levert interessante inzichten op. Jonge mannen, zo blijkt uit de paper Transitory earnings opportunities and educational scarring of men van Josef Sigurdsson, zijn eerder geneigd tot kortetermijnplanning. Als zich de kans voordoet om geld te verdienen, zullen ze eerder dan meisjes of jonge vrouwen stoppen met hun school of studie. De onderzoeker nam een periode uit het verleden in IJsland onder de loep, waarin een drastische belastingverlaging het heel aantrekkelijk maakte om te gaan werken, en vond ook dáár dit effect dat al in eerdere onderzoeken was opgeworpen als verklaring voor de genderkloof in het onderwijs: jonge mannen wegen eerder de huidige kosten van studeren af tegen de huidige opbrengsten van nietstuderen. Waardoor in tijden van een economische boom, wanneer er banen in overvloed zijn, de vraag naar arbeidskrachten groot en de beloningen navenant, jongens eerder het onderwijs verlaten. Dat is niet slim, want daarmee schaden deze mannen op de lange termijn hun kansen op beter verdienend werk en op meer carrièremogelijkheden. En zelfs op het vinden van een partner en het krijgen van kinderen, want de meisjes laten zich niet afleiden, blijven gestaag doorstuderen en willen later een man die dat ook heeft gedaan. Waarmee de vroege schoolverlaters zichzelf in potentie een hoop boosheid en frustraties cadeau doen – in hoeverre dit fenomeen een voedingsbodem is voor het fenomeen ‘boze man’, is onderwerp voor een heel ander onderzoek. O

Van jongs af aan wilde Desta Jong (1986) al stand-upcomedian worden. Maar hoe word je dat? Er is immers geen opleiding voor. Nu staat ze wekelijks op podia door het hele land haar grappen te vertellen en wordt ze het aanstormende talent van 2023 genoemd. “Zo omschrijven ze me al een tijdje. Het zou fijn zijn als ik eind van het jaar eindelijk ‘gearriveerd’ talent word genoemd.”

What’s up Leiden? Zo begint Desta haar show bij een Leidse comedyclub. Ze opent de avond, de mc kondigt haar aan. Ze vertelt over haar leven. “Ik was ooit getrouwd. Op een gegeven moment bleken we beiden toch heel anders naar het leven te kijken. Ik zag die auto aankomen, hij niet.” Gelach in de zaal, maar ook wat ongeloof. Het blijkt later echt zo te zijn, Desta is weduwe. “Mijn stijl is best rauw ja, ik ga er met gestrekt been in. Ik praat graag over mijn eigen ervaringen, ook als die niet zo mooi zijn.”

Als jong meisje keek ze met haar familie naar Eddie Murphy. “Iedereen vond hem grappig. Het viel me destijds wel al op dat er alleen mannen comedy deden. Gelukkig is dat nu wel anders, denk aan Amy Schumer en Ali Wong, maar de verhouding is nog niet gelijk.”

Ze besluit dat ze het comedyvak in wil. Op school maakt ze al grapjes in de klas. “Ik hield ervan om de boel te ontregelen. Ik kan nu wel zeggen dat ik destijds gewoon een vervelend kind op school was. Het was fijn om op deze manier controle te hebben, controle die ik thuis niet had.”

Thuis moest ze op haar tenen lopen door de onvoorspelbare karakters van haar vader en zijn vriendin. “Er was continu spanning, het waren onvoorspelbare mensen. Je wist nooit hoe ze zouden reageren. Er was geen communicatie thuis, je kon zomaar een tijd lang genegeerd worden zonder dat je wist wat er was.”

Haar Surinaamse moeder was niet aanwezig in haar jeugd. “Ik weet niet waar ze was, op een dag was ze met de noorderzon vertrokken, ze kwam sporadisch langs. Als kind vond ik dat lastig, nu heb ik er vrede mee.”

Islam en vergeving

Door haar werk in een joods verzorgingshuis begon ze zich in religies te verdiepen. Uiteindelijk bekeerde ze zich tot de islam. “In de bibliotheek ben ik gaan lezen en kwam ik de islam tegen. Ik vond het fijn om een boek te hebben dat me vertelde dat ik een reden had om te bestaan, dat er een lot is voor mij. Tot die tijd voelde ik dat niet, het leven voelde leeg en nutteloos. Het geloof bracht me balans, rust en regelmaat.”

Vergeving in de islam is belangrijk, zegt ze. “Ik heb uiteindelijk mijn ouders kunnen vergeven, dat heeft wel even geduurd.”

Open mic night

Na haar studies verpleegkunde en pedagogiek gaat ze werken op een school voor speciaal onderwijs.

“Mensen zeggen altijd: volg je droom, maar ze doen het niet. Wie droomt er bijvoorbeeld van om leraar te worden? Op de school waar ik werkte, zag ik leraren met gebroken dromen. Mijn droom was om mensen te laten lachen over onderwerpen die per definitie niet iets zijn om over te lachen.” Ze besluit wat minder te gaan werken en meldt zich aan bij een Open mic night in Amsterdam. “Ik kreeg leuke reacties. Vooraf was ik zenuwachtig, ik dacht: er kan van alles gebeuren, maar ik ga in ieder geval niet dood, niet letterlijk. Dat hielp. Door het rouwen om mijn partner voelde ik geen grenzen meer.”

Lachen om de dood

Eerst trad ze zelden op, maar inmiddels is dat zo’n drie keer per week, door het hele land. “Als ik onderweg ben naar Lutjebroek voor een optreden, merk je dat je bepaalde vooroordelen hebt over mensen uit een dorp. Wij Amsterdammers voelen ons wereldburgers, maar dat zijn we dus echt niet.”

Desta verwerkt haar eigen ervaringen in haar grappen. “Ik probeer een negatieve situatie een positieve draai te geven. Ik wil mensen het positieve van elke gebeurtenis laten zien en hoop dat ze dat een ander perspectief geeft. Op een avond speelde ik in de Meervaart in Amsterdam. Een oudere dame wachtte me op na een show. Ze vroeg of het echt zo was dat mijn partner was overleden. Ja, hij is dus echt verongelukt. Haar man was ook overleden. Ze vertelde dat zij zich schaamde om af en toe te lachen om zijn dood. Maar doordat ze zag dat ik het kon en het mij had geholpen met rouwen, stond ze er nu voor open. Dat deed veel met me. Zo nu en dan denk ik aan haar en hoop ik dat zij ergens heel hard staat te lachen.”

Alles is inspiratie Inspiratie kan zomaar komen. “De pubers waarmee ik werk, zijn grappig. Ik vind het leuk om grappen te maken over vrouw-zijn. Ik zie weleens reclames op tv die zo idioot zijn, dat ze een inspiratiebron vormen. En we mogen seks hebben met wie we willen, onder het mom van vrijheid, maar als we misbruik aangeven, worden we vaak niet geloofd. Laatst las ik dat een verkrachter slechts drie maanden gevangenisstraf kreeg. Dan denk ik, er zijn mensen die langer op vakantie gaan dan dat.”

Er staan steeds meer vrouwen op het podium. “Jonge meiden van twintig doen het. Dat vind ik zo leuk om te zien. We hebben een inhaalslag gemaakt. Er wordt vaak gezegd: vrouwen zijn helemaal niet grappig. Dan zeg ik: ik ken meer mannen die niet grappig zijn.” Haar droom is uiteindelijk een onewomanshow “Als de vrouwelijke Eddie Murphy. En dan Nederland een beetje ontregelen, daar kijk ik naar uit.” O

Bubbels, bergen en een bevlogen vrouwenbeweging: