Tekst: Frans Bogaert
Accreditatie voor geheel nieuwe hbo-bachelor aangevraagd
OU op hbo-markt met innovatief netwerkconcept De Open Universiteit wil (ook) de markt van hbo-opleidingen betreden met het innovatieve concept Netwerk Open Hogeschool (NOH). Sleutelbegrip is blended learning: een mix van afstands- én contactonderwijs, inbreng van werkervaring, en werkplek-leren. De eerste loot aan de NOH-stam is de
Toetsing nieuwe opleidingen Zowel in Vlaanderen als in Nederland moeten nieuwe opleidingen in het hoger onderwijs aan een aantal
hbo-bacheloropleiding Informatica, waarin wordt samengewerkt met vier
voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden hebben
hogescholen. NOH-Informatica kreeg onlangs het groene licht van OCW en
betrekking op de potentiële kwaliteit van de aange-
is nu voor accreditatie ingediend bij de NVAO. Modulair sprak met drs. Ben Janssen, namens de OU programmamanager NOH, en prof. dr. Lex Bijlsma,
vraagde opleiding en de macrodoelmatigheid ervan. Een hoger-onderwijsinstelling moet de macrodoelmatigheid van de nieuwe opleiding laten toetsen
decaan van de faculteit Informatica. Beiden zijn zeer enthousiast: ‘We weten
bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs
waar we naartoe willen, en hebben samen die weg afgesproken.’
(CDHO). Dat gebeurt op een zodanige wijze dat de
Het kan verkeren… Vanaf de oprichting (1984) van de OU was het feitelijk al de bedoeling om, naast innovatief universitair (afstands)onderwijs, ook hbo-onderwijs te verzorgen. Om allerlei redenen kwam dat echter nauwelijks van de grond, onder meer doordat deze toen nog jonge instelling vooraleerst een volwaardige universiteit wilde worden. En dat kun je aan wetenschappers wel overlaten, want die universiteit – alle academische rituelen incluis – is er gekomen: geaccrediteerd en in nationale rankings bepaald goed scorend. Tijd aldus om ook de oude belofte in te lossen. Daarbij hoeft niet te worden ontkend dat de markt voor het ‘traditionele’ tweedekansonderwijs nog maar traag groeit. Meer specifiek op de arbeidsmarkt speelt de sinds 2000 sterk opkomende, ook door de politiek onderschreven noodzaak tot leven-lang-leren (lees: bijscholen). Tegen die achtergrond transformeert het OU-onderwijs ook steeds meer naar tweedewegonderwijs (alternatieve route én flexibele vorm) waarin alle expertise en samenwerking van de voorbije jaren cumulatief samenkomen.
Het ministerie van OCW heeft positief beslist … u zult blij zijn? Janssen: ‘Ontzettend blij … de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er op departementaal niveau beleidsmatig nogal lang geaarzeld is, en dat vanuit de principiële vraag of dit een zaak is voor het bekostigde onderwijs. Mede op advies van de Commissie Doelmatigheid erkent het ministerie als zodanig dat de OU ook in het veld van de leven-lang-lerenden respectievelijk werkenden een complementaire taak heeft ten opzichte van het bestaande aanbod. Het wachten is nu op de accreditatie.’
middelen die de overheid voor het hoger onderwijs
Maar er zijn toch ook andere aanbieders?
ter beschikking stelt, doelmatig worden besteed.
Janssen: ‘Dat valt wel mee … we spreken hier over 14 bekostigde en geaccrediteerde opleidingen. Als je de arbeidsmarktprognoses bekijkt, dan moeten er jaarlijks 10.000 diploma’s éxtra komen om aan de toekomstige vraag naar hoger-opgeleiden te voldoen. Meer specifiek wordt bij informatica uitgegaan van de noodzaak tot minimaal 2000 hoger-opgeleiden jaarlijks, oplopend tot ongeveer 7000. Aan die zogeheten vervangingsvraag kan niet worden voldaan, noch door de initiële opleidingen, noch door het duale onderwijs of het deeltijdonderwijs.’ Bijlsma: ‘Bij het bestaande ict-deeltijdonderwijs speelt ook mee dat het aantal deelnemers per locatie gering is, terwijl er wel gewerkt wordt met programma’s van de dagopleiding, wat voor de student neerkomt op heel veel niet-begeleide zelfstudie. Dát nu proberen wij juist te ondervangen door het concept van blended learning.’
Vervolgens beslist de minister van OCW, op advies van
Dat moet u nader toelichten …. Bijlsma: ‘Om te beginnen, is er geen sprake van zuiver afstandsonderwijs. Er zijn namelijk ook structureel face-to-face contactmomenten voorzien. Door het landelijk netwerk van geografisch gespreide hogescholen, kunnen studenten zich redelijk dicht bij hun eigen regio tot een hogeschool richten. Ofschoon geen expliciete eis, zal het hebben van een baan de leercurve ook positief beïnvloeden, in het gunstige geval als voor de reeds opgedane competenties vrijstellingen (EVC) kunnen worden afgegeven. Het werkplek-leren maakt bovendien het doen van projecten en het oefenen van allerlei vaardigheden mogelijk. Voorts wordt binnen deze opleiding
de CDHO, over de aanvragen. Daarna wordt de nieuwe opleiding voorgelegd aan de NVAO (NederlandsVlaamse accreditatieorganisatie). Deze is verantwoordelijk voor het toetsen van een nieuwe opleiding op haar potentiële kwaliteit. Met een positieve toetsing geeft de NVAO te kennen dat de opleiding potentieel aan eisen van basiskwaliteit voldoet. Wanneer de toets positief is, kan de universiteit of hogeschool die opleiding als nieuwe opleiding laten registreren in het CROHO (Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs) en is de opleiding wettelijk erkend.
optimaal gebruikgemaakt van digitale leeromgevingen, wat ook de communityvorming ten goede zal komen.’
Waarin verschilt hbo-informatica inhoudelijk van de wo-bacheloropleiding informatica? Bijlsma: ‘Binnen de hbo-opleiding wordt vooral de status quo van ict bestudeerd. Je leert hoe je de dingen in de praktijk kunt toepassen, met welke tools, kortom: wat de state of the art van het aanpakken van problemen is. Binnen het wo-programma onderzoek je veel meer de achterliggende principes, kijk je naar de volgende generatie ontwikkelingen. Daardoor ben je ook meer bestand tegen zogeheten paradigmawisselingen.’ Dus u maakt niet een-op-een gebruik van OU-modules? Janssen: ‘Voor de NOH-Informatica-opleiding wordt geheel nieuw materiaal ontwikkeld, voor elk semester afzonderlijk. Voor de volledigheid: een deel van diezelfde materialen willen wij op termijn ook beschikbaar stellen als open educational resources, opdat (nog) niet deelnemende partijen daar ook gebruik van kunnen maken. Lees verder op pagina 13 Open Universiteit Modulair 29 oktober 2010
11