Studentenblad Modulair 1_1011

m

Student Peter Schouten:

‘Begin een nieuw leven’

dulair

o n d er zo e k

7 10

nummer 1

10 septemb er 2010

A lu m n i

14

jaargang 26 w w w.ou.nl

T e n ta m e n

20

Vertrekkende prof. Arno Korsten:

Mariet Verberkt en Lizzy Wiggers:

Desirée Joosten en Fred de Roode:

‘Passie voor de bestuurskunde’

‘Aandacht voor vrouwen’

'CBT vergroot flexibiliteit'

c

lofon

Modulair verschijnt maandelijks, telt 32 pagina’s en een oplage van 33.000 exemplaren. Het blad wordt uitgegeven door de afdeling Voorlichting, Service en Informatie van de Open Universiteit Nederland (ISSN 0920-2560). Studenten en alumni krijgen het blad (gratis) bezorgd. Er is ook een digitale editie waarin een selectie (preview) en archief: www.ou.nl/modulair

14

Alumni

Trotse vrouwen met meerdere boeken op hun naam

Redactie Hoofdredactie/eindredactie: Frans Bogaert Redactionele bijdragen Marijke te Hennepe, Zweitze W. Hofman, Fred Meeuwsen, Frans Bogaert, Leon Mussche (cartoon), Paul Troost, Ramona Ghijsen, Ton Reijnaerts Overige bijdragen Walter Bazen, Nanda Boers, Bep Franke, Paul Franck, Peter Nederlof, José Muijtjens, Paul van de Boorn, Marion Timmermans, John Dohmen, Bert Verleysen, Nathalie Dhondt-Storcken

Onderzoek

Grafische vormgeving Visuele communicatie en documentverwerking, Jules Verschaeren Basisontwerp: Exit Communicatie, Wessem Fotografie Peter Strelitski, Chris Peeters, Henk van der Veen, Flip Franssen, Bert Woltjes, Andre van den Akker, Superchango Druk OBT, Den Haag Terrapress mat 80gr

Vertrekkende prof. dr. Arno Korsten:

‘Ik kijk terug op een leven vol passie voor de bestuurskunde!’

Advertenties Voor advertenties kunt u rechtstreeks contact opnemen met de hoofdredactie Redactieraad Modulair (en e-Modulair) worden redactioneel bewaakt binnen de uitgangspunten zoals geformuleerd door de Redactieraad.

Leden: voorzitter Koos Baas, ing.

(Informatica); drs. Nanda Boers (Psychologie); Frans Bogaert MA (Voorlichting, service en informatie); drs. Dick Disselkoen (Cultuurwetenschappen); drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen); Peter Honig (studiecentra); dr. Marga Winnubst (CELSTEC); Bernadette Kop (Ondernemingsraad/ Studentenraad); drs. Max van Luik (Managementwetenschappen); Henny Schut (Marketing en communicatie); drs. Bep Franke (Natuurwetenschappen).

Redactieadres Secretariaat: Nicolle Delnoy (045-5762645) of Romy Ewoldt (045-5762858) Postadres: Valkenburgerweg 177 Postbus 2960, 6401 DL Heerlen t 045-5762670 (hoofdredactie) f 045-5762766 e-mail: modulair.redactie@ou.nl www.ou.nl/modulair

Open Universiteit

Maandelijks 4

Nieuws

12 s t u d e n t e n r a a d

18 s e r v i c e

5

co lu m n S t u u tj e

13 d e s t u d i e p l e k

23 o n d e r w i j s

6

e n d a n n o g d e s t u d i e 15 co lu m n z w e i t z e

7 D e S t u d e n t

16 a c t i V i t e i t e n r o o s t e r

30 t e n ta m e n i n f o 30 AFGESTUDEERDE N

inh

ud

De Student Student Rechtsgeleerdheid (en duizendpoot) Peter Schouten:

‘Begin op je vijftigste een nieuw leven’

Studentenraad

Vlaamse OU-studenten kunnen opleidingscheques blijven gebruiken

Op tentamen

Verdere toename computergebaseerde toetsing Forum

‘Met belangstelling artikel over diploma per post gelezen’

12 20 22

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

3

nie

ws

Prof. Kroeze persoonlijk hoogleraar Wageningen Universiteit heeft prof. dr. Carolien Kroeze benoemd tot persoonlijk hoogleraar. Dit geschiedt op grond van voortreffelijke verdiensten in het eigen vakgebied, onderwijsprestaties en grote persoonlijke kwaliteiten. Carolien Kroeze is hoogleraar bij de faculteit Natuurwetenschappen van de Open Universiteit en universitair hoofddocent bij de leerstoelgroep Milieusysteemanalyse van de Wageningen Universiteit. Als hoogleraar bij de OU doet zij onderzoek op het terrein van milieutoekomstverkenningen, en levert daarmee een bijdrage aan het onderzoeksthema van de faculteit Natuurwetenschappen: 'Naar een duurzame samenleving: verkennen, leren, sturen'. Binnen de groep Milieusysteemanalyse van de Wageningen Universiteit leidt zij het onderzoek rond ‘Pollution management’. Kroeze is een zeer gewaardeerde docent en haar wetenschappelijk toonaangevende onderzoek staat internationaal in hoog aanzien. Haar wetenschappelijke innovatie is het modelleren van nutriëntenstromen van land, via rivieren naar kustgebieden en oceanen. Daarnaast heeft ze bijgedragen aan verschillende rapporten van het VN-Klimaatforum (IPCC).

Prof. dr. Carolien Kroeze tijdens het uitspreken van haar inaugurele rede als hoogleraar bij de OU op 4 juni dit jaar

4

Facebook niet goed voor studieresultaten

OU en NHL tekenen promotieovereenkomst

Het gebruik van Facebook en andere sociale netwerksites is niet goed voor de studieresultaten van studenten. Dat blijkt uit een onderzoek onder Amerikaanse studenten van prof. dr. Paul Kirschner van het Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) van de Open Universiteit en dr. Aryn Kaprinksi van Ohio State University. De studenten die actief zijn op Facebook halen gemiddeld lagere cijfers dan niet-actieve studenten. Ook besteden ze minder tijd aan hun studie en hebben ze minder vaak werk dan studenten die niet actief zijn op netwerksites. Vaak wordt beweerd dat jongeren vandaag de dag kunnen multitasken. Onderzoek wijst echter uit dat multitasken helemaal niet efficiënt is. Het tegelijkertijd verwerken van twee informatiestromen (in dit geval studie en Facebook) maakt dat de mutitasker meer tijd nodig heeft om hetzelfde leerresultaat te bereiken en dat hij meer fouten maakt. Het onderzoek werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Computer in Human Behavior en kan worden gedownload (http://www.sciencedirect.com). Daarnaast werd Kirschner over de onderzoeksresultaten geïnterviewd door NRC, Brabants Dagblad, Stentor Apeldoornse Courant, Radio 1 en de Belgische krant De Standaard.

Op 16 juli is in Leeuwarden een promotieovereenkomst getekend tussen de OU en de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL).

Hierin ligt de samenwerking tussen beide partijen vast betreffende promotietrajecten van NHL-medewerkers bij de OU. Zowel de OU en de NHL als de promovendi hebben baat bij de overeenkomst.

De OU realiseert zo haar aspiratie meer promovendi aan zich te binden, die bovendien door hun werkgever in de promotie worden ondersteund. De NHL kan zo haar ambitie op het gebied van toegepast onderzoek nader vormgeven, door het aantal gepromoveerde medewerkers te vergroten. Voor promovendi betekent de overeenkomst dat hun promotietrajecten zo optimaal mogelijk verlopen. De NHL en de OU zorgen gezamenlijk voor kwalitatief goede begeleiding en voorzieningen.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

Collegevoorzitter drs. Theo Bovens en collegelid NHL mw. drs. A.C. KeizerMastenbroek bekrachtigen de overeenkomst met een handdruk

c

lumn

Uitgelote student kan (ook) bij OU terecht Dit jaar zijn zo’n 12.500 studenten uitgeloot voor de studie van hun eerste keuze. Voor studies als rechtsgeleerdheid, psychologie en bedrijfskunde, kunnen zij er ook voor kiezen alvast de propedeuse bij de OU te halen en zo tijd te winnen. De OU kent geen loting.

Volgend jaar kunnen zij dan alsnog overstappen naar een traditionele universiteit, met behoud van het recht op studiefinanciering.

De OU valt immers niet onder de wet studiefinanciering. Uiteraard kunnen deze studenten hun studie bij de OU voortzetten en alhier gaan voor een volwaardig universitair bachelor- of masterdiploma.

Ruim 2.500 studenten jonger dan 26 jaar studeerden in 2009 vanuit thuis of werkplek bij de OU. Overigens biedt de OU jongeren ook anderszins aanvullingen op het aanbod van traditionele universiteiten. Zo kunnen scholieren met een verkeerd gekozen vakkenpakket alsnog de studie van hun keuze aan hogeschool of universiteit volgen, met een Voorbereidingscursus en Voortentamen van de OU voor de ontbrekende vakken. Tevens biedt zij vwo-leerlingen uit de bovenbouw de unieke mogelijkheid om kennis te maken met het wetenschappelijk onderwijs via Academic Experience. Hierbij bestudeert de leerling een cursus uit een OU-bacheloropleiding, die zijn of haar belangstelling heeft.

Voorbereidingscursus biologie als afstandsonderwijs Ter verbetering van de voorkennis of het wegwerken van een deficiëntie biedt de OU diverse voorbereidingscursussen aan, ook contactintensieve. Voor Biologie is er nu ook een variant met meer zelfstudie en begeleiding op afstand. Bij deze variant horen slechts vier klassikale bijeenkomsten waarbij de docent en de cursisten elkaar ontmoeten. Daarnaast zijn er drie digitale bijeenkomsten via internet. Alle andere contacten verlopen via e-mail en de elektronische leeromgeving. Voordelen hiervan zijn dat de student minder reistijd en reiskosten heeft en nagenoeg zelf zijn tijd kan indelen.

Kijk voor meer informatie op: www.ou.nl > studeren > studieaanbod > korte studies.

e modulair

Dat zul je altijd zien: meld ik in de vorige column dat ik toeslag betaal omdat ik al hoger onderwijs heb gevolgd, wordt het voor mij afgeschaft omdat ik dat diploma voor 1 september 1991 heb behaald. Althans, dat maak ik op uit het artikel in de vorige Modulair en het bijbehorende schema (en ook dát zal je altijd zien: doen ze hun best om alle ingewikkelde informatie overzichtelijk weer te geven, wordt het waarschijnlijk tien keer nagekeken, zit er toch een fout in). Als ik het dus goed gelezen heb, ga ik profiteren van deze maatregel. Uit de discussiegroep ‘Kroeg’ op Studienet blijkt echter dat er ook studenten zijn die ernstig benadeeld worden door de wijzigingen. Ze melden schrijnende gevallen: mensen die ineens niet meer in aanmerking komen voor de reductieregeling omdat ze na 1 september 1991 een ho-diploma hebben gehaald of in een ‘verkeerd’ land wonen. Dat kan volgens mij nooit de bedoeling zijn: mensen die al lang met de studie bezig zijn mogen niet de dupe worden van tussentijdse veranderingen van financiële regelingen. Er moet dus absoluut een overgangsregeling komen.

Maar nu de studiekosten in het artikel in Modulair zo keurig op een rijtje zijn gezet, blijkt dat ook voor nieuwe studenten de financiën een obstakel kunnen vormen: een studie aan de OU is niet goedkoop. Als ik het goed uitreken, dan kost je een hele studie zonder vrijstellingen bij het huidige prijspeil zonder toeslagen al rond de 15.000 Euro. Ik kan me voorstellen dat dit bedrag voor sommige studenten, die net niet een minimuminkomen hebben waarmee ze in aanmerking komen voor de kortingsregeling of al een ho-diploma hebben, een onoverkomelijke hindernis is. Als je mensen oprecht een tweede kans wilt geven, moet het toch niet zo zijn dat alleen hele rijke en hele arme mensen kunnen studeren. Nu wordt mij ook ineens duidelijk waarom er zoveel mensen studeren die al een ho-onderwijsdiploma hebben: zij kunnen het betalen. Op Studienet werd al geopperd een noodfonds op te richten en dat lijkt me een goed idee. Er zijn vast dankbare studenten en afgestudeerden te vinden die willen bijdragen om hun minder gefortuneerde medestudenten uit de brand te helpen met lening of bijdrage. En ik zou daar als arme student niet op gaan zitten wachten want ik hoop dat het nog even duurt, maar ik zou zo’n studiefonds van de OU best in mijn testament op willen nemen. In ieder geval stort ik, als het waar is dat ik geen toeslag meer hoef te betalen, dat wat ik uitspaar in het fonds. Welke mecenas doet een eerste forse storting en geeft het fonds zijn/haar naam?

Studenten

Mecenas gezocht

Stuutje

Actueel nieuws – Voor (meer) actueel nieuws over de Open Universiteit kunt u zich abonneren op de OU-nieuwsbrief: www.ou.nl > Actueel > Nieuws > Nieuwsbrief – Voor studenten is er een aparte nieuwsbrief van e-Modulair: www.ou.nl/modulair > Abonnement nieuwsbrief (linkermenu)

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

5

en dan (nog) de st

die

Ben Giffard Studeren bij de Open Universiteit kan vanuit verschillende motieven.

Interesse, vergroten van de deskundigheid of gaan voor die felbegeerde academische titel. Al of niet om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Zo’n solistische studie vereist echter ook de kunst van het inpassen in een leven dat zich in velerlei opzicht kenmerkt door drukte. En dan nog de studie. Hoe inventief zijn onze studenten? De redactie vroeg dat aan Ben Giffard (58), student Rechtsgeleerdheid.

Tekst: Ramona Ghijsen

Beeld: Henk van der Veen

Belangrijkste bezigheden overdag?

Andere bezigheden waartegen de studie het moet opnemen?

‘Ik ben een van de laatste bevoorrechten in Nederland die van een VUT-regeling gebruik mogen maken. De grote hoeveelheid vrije tijd die daardoor beschikbaar is gekomen, verdeel ik tussen mijn hobby’s: klussen in en rondom het huis, tokkelen op mijn gitaar, muziek luisteren uit de roaring sixties, vakantie vieren en studeren.’

‘De eerste jaren heb ik mijn studie gecombineerd met een fulltime baan bij de afdeling automatisering van een zorgverzekeraar.

Tegenwoordig is de grootste concurrent van de studie mijn reizen.

Mijn vrouw en ik zijn verliefd op Gran Canaria, waar wij minimaal één keer per jaar naar toe gaan. Daarnaast bezoeken we Europese hoofdsteden. Volgende maand staat Kopenhagen op het programma. De boeken gaan overigens altijd mee. Niets is zo prettig als studeren onder een palmboom.’

Studeer bij de Open Universiteit sinds…

‘2002. In dat jaar ben ik 50 geworden. Mijn vrouw en drie zonen – 31, 29 en 24 jaar – hebben mij toen een langgewenst cadeau gegeven, een rechtenstudie. Lang geleden kreeg ik een oud Burgerlijk Wetboek in handen. Dit was het begin van een nooit meer afnemende belangstelling in ons rechtsstelsel. Je leert veel over de samenleving en je ziet dat problemen vaak meerdere kanten bevatten. Door verschillende factoren ben ik echter pas in 2006 echt van start gegaan.’

‘Reizen is de grootste concurrent van de studie’

Blijft wekelijks (gemiddeld) over voor de studie?

‘De laatste maanden studeer ik gemiddeld tien uur per week met een ruime pauze tussen de verschillende modulen.’

Studieproblemen?

‘Studeren vergt een strakke discipline. Dat is soms moeilijk op te brengen, zeker als het even wat minder makkelijk gaat.’

Wo-studie of een enkele cursus?

Leukste opmerking van de achterban over mijn studie?

‘Een wo-studie. Het studietempo is niet erg hoog, want ik blijf studeren als een hobby zien. En een hobby doe je op de momenten dat je er zin in hebt. Mijn einddoel blijft echter het behalen van de mastertitel. Het maakt niet uit hoe lang het duurt.’

‘Met jouw studietempo ben je straks de eerste 100-jarige die afstudeert.’

Nog te gaan?

‘Momenteel heb ik acht modulen van de bacheloropleiding afgerond. Het einde is nog lang niet in zicht, maar dat vind ik niet erg.

Wat moet ik dan met al die vrije tijd? Overigens heb ik nu al profijt van mijn studie. Door het werk van mijn vrouw ben ik in aanraking gekomen met bejaarden die soms van het kastje naar de muur worden gestuurd en vaak niet weten waar ze recht op hebben. Zij vangen regelmatig bot omdat ze de weg niet weten en daardoor de moed opgeven. Dankzij mijn rechtenstudie ben ik een enkele keer in staat geweest om voor deze mensen iets te betekenen. Een betere motivering om door te gaan met de studie kan ik mij niet wensen.’

Lees altijd in Modulair?

‘Ik lees meestal alles in de Modulair, maar altijd als eerste de rubriek de student. Het motiveert mij enorm om te lezen hoe andere studenten tegenslagen overwinnen en hoe het hun vergaan is na het afsluiten van de studie.’

Binding met de Open Universiteit?

‘Ik heb altijd zelfstudies gevolgd, zoals de avond-havo, sociale verzekeringen en bedrijfscursussen. Het is mij altijd goed bevallen om alleen te studeren. Van een echte binding kan ik dan ook niet spreken. Dat neemt niet weg dat ik de opzet en de mogelijkheden van de OU zeer waardeer.’

Wat de Open Universiteit vooral (niet) moet doen?

‘Probeer de kosten van de modulen in de hand te houden, zodat studeren voor iedereen bereikbaar blijft.’

Ultieme tip(s) voor medestudenten?

6

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

‘Zie je studie als een hobby, dan blijft het leuk en komen de resultaten vanzelf.’

de st

dent

'Begin op je vijftigste een nieuw leven' Om te voorkomen dat hij 'in de carrousel van het dagelijks bestaan' terecht zou komen, nam Peter Schouten zich jaren geleden voor op zijn vijftigste iets anders te gaan doen. 'Wat roestig is, moet je op zijn tijd polijsten.' Ondernemend als hij is, voegde hij de daad bij het woord en begon na een leven als zakenman aan een rechtenstudie. Vier jaar gunde hij zichzelf en het ziet ernaar uit dat hij daarin slaagt. Een beoogde carrière als strafadvocaat krijgt tijdens zijn studie al langzaam maar zeker vorm. Onlangs kwam hij opvallend in het nieuws door zijn woordvoerderschap van Pink Army.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

7

de st

dent

Tekst: Paul Troost Beeld: Peter Strelitski

Ondernemend en vernieuwend was Peter Schouten (53) al op zijn vijftiende, toen hij als vakantiekracht bij een Haarlemse groothandel een rolletjessysteem voor het intern transport van studieboeken bedacht. Hij zag ook dat desktoppublishing het mogelijk maakte boeken met een kleine oplage goedkoop uit te geven. Het resultaat was een fonds met veertig gespecialiseerde uitgaven. Intussen volgde hij de havo en later in de avonduren het vwo. Het succes bij de boekhandel smaakte naar meer. Hij werd journalist bij de Staatscourant waar hij 'met veel bravoure' artikelen onder zijn eigen naam schreef. 'Na koning Willem III had dat nog niemand gedaan.'

Door de journalistiek ontmoette Schouten captains of industry. Hij besefte dat de wereld van topondernemers 'niet zo heel apart' is en dat daar mogelijkheden lagen. Hij begon een PR-bureau en kreeg opdrachten van de overheid en grote bedrijven. Zo schreef hij communicatieplannen, onder andere voor een verwerkingsbedrijf van nucleair afval en het kabelexperiment in Zuid-Limburg. Zijn adviesbureau groeide en op zijn vierentwintigste vroeg VNU hem de marketing voor abonnee-TV te doen. 'Het succes verraste me, want ik heb maar ĂŠĂŠn jaar economie gestudeerd.' De knowhow maakte hij zich eigen door contacten met de juiste mensen en door zijn gezond verstand te gebruiken. Creatief wordt hij door veel te lezen. 'Je ziet dan welke ontwikkelingen zich tegelijk voordoen en die probeer ik dan bij elkaar te brengen.' Een sterke kant van Schouten is dat hij een fijne neus heeft voor wat er gaat gebeuren.

'Als je met je doordachte en gerichte focus een gat in de markt brandt, dan wordt het een succes.'

8

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

Bel gewoon de Astrofoon Met zijn talent zette hij een nieuwe stap in zijn carrière. In New York zag hij op tv dat je een sekslijn kunt bellen. Dat moet ook met sterrenbeelden mogelijk zijn, dacht hij. 'Het idee was om de twaalf sterrenbeelden een eigen 06-nummer te geven en om onder de slogan "Raadpleeg toch gewoon de Astrofoon" elke dag nieuwe horoscopen aan te bieden.' Hij nam een astroloog en enkele medewerkers in dienst en huurde een opnamestudio. 'Het kostte me veertigduizend gulden per maand en daar schrok ik van. Maar het liep fantastisch. De eerste maand leverde twee ton op, 460.000 keer was er gebeld.' In diezelfde maand accepteerde hij een aanbod van Audax in Gilze-Rijen om daar uitgever te worden en opeens zat hij met twee arbeidsintensieve banen.

Het Astrofoon-geld investeerde hij in nieuwe mediabedrijven als Teleworld, die telefonisch informatie leverden, en in teletextdiensten voor RTL4. Ook stond hij aan de wieg van de multi-user games.

'Ik bedacht het plan om mensen via teletekst mee te laten schaken met het wereldkampioenschap tussen Kasparov en Short in 1992.'

Enige tijd later verkocht hij al zijn mediabedrijven aan Philips en KPN. Maar Schouten bleef actief in de mediasector en begon samen met Telekom Malaysia een nieuw bedrijf voor telefoondiensten en interactieve televisie. In 1999 koos hij Londen als basis voor zijn internet-business, waaronder een softwarebedrijf voor veilinghuizen.

‘Het is geweldig om je leven in twee mootjes te hakken' Financieel debacle Bij uitgeverij Audax leerden ze Peter Schouten kennen als een man die je niet in huis haalt om op de winkel te passen. Hij voorzag de medialisering van de criminaliteit en vroeg daarom misdaadverslaggever Peter R. de Vries om in Actueel, een magazine van Audax, daarover te gaan schrijven. Tegelijk bleef Schouten internationaal actief. Hij had de primeur met een internetbank voor moslims en ook dat leek een succes te worden. 'Toen zag ik die vliegtuigen de Twin Towers binnenvliegen en wist dat het goed fout zat. Geld om in die bank te investeren kreeg ik niet meer en in 2002 maakte ik mijn eigen financieel debacle mee: in drie dagen waren mijn aandelen aan de Londense beurs niets meer waard.'

Het oude plan om op zijn vijftigste iets anders te gaan doen, werd toen actueel. 'Ik was 49, kende de zakenwereld wel en de drive om te ondernemen was weg. Ik wilde iets gaan doen waarmee ik een zinvolle bijdrage aan de maatschappij kan leveren en waarop ik trots kan zijn. Is er dan iets mooiers dan de advocatuur? Strafrecht is bovendien een discipline waarmee een oude vent als ik zelfstandig aan de slag kan gaan.' Dat hij aan de Open Universiteit ging studeren, lag voor de hand, want hij bracht in de beginperiode van zijn studie een groot deel van zijn tijd bij vrouw en kinderen in Maleisië door.

Naam: Leeftijd: Woonplaats: Vooropleiding: Beroep: Begonnen: Afgerond: Bezig met: Studiecentrum:

Peter Schouten 53 jaar Breda MAVO, HAVO, Atheneum Zakenman, fulltime student 2006, Masteropleiding Rechtsgeleerdheid 49 modulen Scriptie (3 modulen) Breda

Nieuw juridisch thema Schouten gaf zichzelf vier jaar, want voor een langere periode had hij geen geld. Zonder tegenslag studeert hij komende herfst af, want op enkele tentamens en een scriptie na heeft hij zijn studie afgerond. 'Bij de Open Universiteit kun je al tijdens je bachelor aan je master beginnen en dan schiet het op.' In het begin vond hij de studie ronduit saai. 'In de masterfase komt de OU haar belofte na en is het een academische opleiding.' Schouten maakt er ook een interessante studie van. Zijn scriptie gaat over een nieuw thema in het recht: waarheidsvinding en de invloed daarop van de media.

De rechtszaak tegen de wegens zedendelicten veroordeelde zwemleraar Benno L. gebruikt hij als casus. 'Die zaak volgde ik in de rechtszaal. De officieren gedroegen zich soms niet magistratelijk, maar de rechtbank liet zich daardoor niet beïnvloeden, ondanks alle media-aandacht.’

Zo'n concrete casus maakt het gezapige studentenleven acceptabel voor iemand die hectiek gewend is. Studeren vindt hij net topsport: het is afzien en doorbijten. Hij is dan ook regelmatig in de sportschool te vinden. 'Achter het bureau blijven zitten, is een groot probleem, maar ik heb af en toe leuke klussen.' Toen zijn vriend Peter R. de Vries een politieke partij wilde beginnen, was Schouten stafchef en voor De Vries regelde hij de Amerikaanse uitzending met de tv-bekentenis van Joran van der Sloot. De Vries kreeg er een Emmy Award voor.

Pink Army Een kwestie die Schouten enkele maanden geleden veel publiciteit opleverde, was Pink Army. Onrecht ergert hem en toen de Amerikaanse generaal Sheehan beweerde dat Srebrenica mede gevallen was door de inzet van homoseksuele militairen, richtte Schouten Pink Army op. 'Een succes, want het COC en veel verontwaardigde mensen sloten zich aan en een meerderheid in de Tweede Kamer steunde het initiatief. In tien dagen hebben we die generaal op de knieën gekregen.'

Met zijn studie en 'tussendoortjes' richt Schouten langzaam maar zeker zijn toekomst als advocaat in. 'Eigenlijk zou iedere 50-jarige iets nieuws moeten beginnen. Je wordt er actief van en je stopt met allerlei nare eigenschappen. Ik heb een nieuw netwerk met jonge mensen opgebouwd. Het is geweldig om je leven in twee mootjes te hakken.'

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

9

Vertrekkende hoogleraar die school heeft gemaakt

Arno Korsten: man met passie voor de bestuurskunde Professor dr. Arno Korsten begon in 1986 als hoogleraar Bestuurskunde bij de Open Universiteit en daar kwam in 1991 een bijzonder hoogleraarschap Bestuurskunde van de lagere overheden bij de Universiteit Maastricht bij. Op de dag dat deze Modulair uitkomt, houdt hij zijn afscheidsrede. Tijdens het eerdere interview spreekt hij opmerkelijk vaak in de derde persoon: ‘Korsten wilde vooral een goede hoogleraar zijn, passie, vuur!’ Een bevlogen hoogleraar aldus die zowel inhoudelijk als in zijn performance school heeft gemaakt.

Korsten is academicus pur sang met een uitermate herkenbaar profiel en niet wereldvreemd. Altijd onderweg met zijn koffer óf schrijvend. Hij komt geregeld bij gemeenten, provincies en ministeries over de vloer en kent dus tal van burgemeesters, ministers en topambtenaren. Hij beweegt gemakkelijk in zijn rol als debatleidermet-microfoon, neemt graag stelling, schuwt evenmin publiciteit.

En dan ook nog veel boeken, artikelen en columns op zijn naam.

Zijn persoonlijke website ademt een niet te verhullen oproep dat er gewerkt moet worden. Zijn boeken en bundels bestrijken meer dan anderhalve meter. Het vastleggen van de afspraak voor een interview via de mail – Korsten antwoordt, gelijk Vestdijk, sneller dan God kan lezen – komt schrijver dezes al meteen te staan op een duizelingwekkende bespiegeling over het vak. Daarbij zetten stijlmiddelen als uitroeptekens, kapitalen en onderstrepingen, zijn overtuiging kracht bij. Als ik mijn eerste observatie met hem deel, is de toon voor een geanimeerd en lang interview gezet: ‘U raakt mij.’

Arno Korsten is van origine socioloog. Hij werkt in de jaren zeventig bij het Nijmeegse onderzoeksinstituut ITS, doet daar onderzoek naar inspraak. In 1979 volgt de promotie aan de KUN ten overstaan van de bekende hoogleraar bestuurskunde Roel in ’t Veld als promotor.

Vele publicaties volgen. Korsten gaat (o.a.) in een tijdschriftredactie zitten en in het bestuur van de landelijke Vereniging voor Bestuurskunde. De door hem mee georganiseerde symposia, congressen en debatten rijgen zich aaneen. Het eerste hoogleraarschap volgt in 1986. Een in zijn ogen glanzende carrière krijgt een vervolg met een erelidmaatschap van de Vereniging en een Koninklijke onderscheiding. Met die bagage ook en met goedkeuring van het College van bestuur krijgt hij de (impliciete) taak mede de OU landelijk te verankeren.

Wat acht u de belangrijkste wapenfeiten in het OU-deel van uw loopbaan?

‘Ik denk dat ik een zeer productieve hoogleraar ben geweest. Ik memoreer tevens de samenwerking aan cursussen, twee positieve visitaties van de opleiding Bestuurskunde en het feit dat ik drie keer interim-decaan was. De belangrijkste wapenfeiten echter liggen op het vakgebied: meer dan 300 artikelen in tijdschriften en bundels; vele boeken; vijf promoties. Ik maakte bundels en schreef boeken voor het onderwijs dat het een lieve lust was, met mensen uit het hele land. Dat droeg tevens bij tot verankering van de OU in het land – nadrukkelijk op verzoek van het CvB – en dat viel de visitatiecommissies natuurlijk ook op.’

Het moet u goed doen dat uw boeken ook elders worden gebruikt …

Tekst: Frans Bogaert Beeld: Chris Peeters 10

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

‘Als onderzoeker ben je daar natuurlijk niet ongevoelig voor. Mijn boek Lokaal bestuur in Nederland is onder meer in Rotterdam, Leiden en Tilburg gebruikt. Oud-Kamerlid Joost Eerdmans, nu wethouder in Capelle aan de IJssel, debatleider op BNR, riep het laatst nog toen hij mij in het programma had: “Meneer Korsten, wat leuk dat ik u aan de lijn heb. Tijdens mijn studie Bestuurskunde in Rotterdam heb ik boeken van u bestudeerd. Kloeke werken. Veel aan gehad. Ze staan nog in mijn boekenkast.”’

Als bestuurskundige bent u dikwijls gevraagd voor interventies …

‘Ik was o.a. informateur en procesbegeleider bij lokale collegevorming in Den Bosch in 1998, en Heerlen in 1994. In beide gevallen was de informatie succesvol. Rond 2008 ben ik voorzitter geweest van een beraad van alle Commissarissen van de Koningin, onder wie mensen als Hans Alders, Ed Nijpels, Hanja May-Weggen. Zij moesten naar de minister van Binnenlandse Zaken een visie formuleren over de toekomst van hun ambt. Het leukste is misschien nog wel mijn recent verschenen boekje De kus en de oorvijg. Een klein boekje over een burgemeester, met een fictieve naam, die struikelt.’

Wat behelst bestuurskunde eigenlijk?

‘Bestuurkunde heeft betrekking op de bestudering van de problemen in het openbaar bestuur en de oplossing daarvan, en dus hoe je dat organiseert. Denk maar eens aan de vraag of je het binnenlands bestuur anders moet inrichten. Provincies opheffen? Of gemeentelijke herindeling nuttig is? Verder is Bestuurskunde of Public Administration een internationaal studiegebied met eigen tijdschriften, organisaties, congressen, opleidingen.’

Hoe heeft het vak specifiek binnen het OU-curriculum haar beslag gekregen?

‘Meer en meer onderschreef ik het belang van (meer) onderzoek naar gemeenten – ik had er zelf al veel over gepubliceerd. Tevens speelde mee dat deze universiteit nogal ver verwijderd was van Den Haag, terwijl studenten afkomstig zijn uit het hele land. Veel van diezelfde studenten zijn ook werkzaam bij gemeenten. Dat zou dus interessante invalshoeken opleveren voor scripties. Overigens kennen we nu enkel nog een mastervariant Public management.

Natuurlijk betreurde ik de opheffing van de oude doctoraalopleiding. Evenmin was ik het eens met de argumenten. Over dat proces laat ik me zelden meer uit. Ik ben realist. Wie blijft mokken moet een andere baan zoeken. Ik ben gebleven en dan moet je loyaal zijn.’

Toch heeft u uw elan weten te behouden …

‘Van de nood kun je een deugd maken. Wie het niet van de aantallen studenten moet hebben, kan het beste overleven door een voorloper in vernieuwing te zijn. Dan kunnen ze niet om je heen.

De staf heeft zich toen op de master gestort en het competentiegericht leren. Ik heb daaraan vol elan meegewerkt. Er verscheen onder meer een cd-rom Kennisdomein Bestuurskunde van pakweg 2000 pagina’s. Grotendeels zelf geschreven met gebruikmaking van wat ik allemaal eerder had gepubliceerd. Daaruit hebben we substantieel geput voor het formuleren van diverse competenties – sociale, communicatieve, methoden en technieken, vakmatige – opdrachten, taken en cases.’

Heeft u door de krimp in zekere zin niet ook wat meer ruimte gekregen?

‘Dat kan ik niet ontkennen. Ik kreeg iets meer tijd voor onderzoek en publicaties. En ik ben met verve het vakgebied, ook buiten de OU blijven uitdragen. Zo ben ik van 2001 tot 2009 lid geweest van de Raad voor het openbaar bestuur, het adviesorgaan voor regering en parlement. Met o.a. Bram Peper maakte ik deel uit van de denktank van Gerrit Zalm, vice-premier in het kabinet Balkenende-II en -III. Laat ik mij hiertoe beperken en zeggen: zie mijn CV.’

Hoe belangrijk is bestuurskunde maatschappelijk gezien?

‘Hartstikke belangrijk! We hebben sinds 1950 steeds meer overheid gekregen: meer nota’s en wetten, omvangrijker begrotingen, meer ambtenaren. De overheid pakte steeds nieuwe onderwerpen op die politici of burgers aandroegen, zoals het aanpakken van files, veiligheid op straat, noem maar op. Dat vroeg om bestuurskundigen die beleid kunnen ontwerpen en uitvoeren, benul hebben van project- en programmamanagement of evaluaties verrichten.’

Navraag leert dat u scriptiestudenten op een geweldige en zeer inspirerende manier begeleidde. U begeleidt tevens acht buitenpromovendi. Onderzoek is dus belangrijk?

‘De omgang met studenten is doorgaans leuk en nuttig. Als het goed is, kun je ook van studenten wat leren over de praktijk. Dat is van groot belang, want cursussen moeten niet wereldvreemd zijn. Daarnaast is het altijd mijn volle overtuiging geweest dat een hoogleraar onderzoek hoort te doen, en de wetenschappelijk medewerkers ook. Dat komt het onderwijs ten goede, is goed voor ieders ontplooiing en voor de arbeidsmarktpositie. Zonder onderzoek, boeken, artikelen en proefschriften kan een discipline zich niet ontwikkelen. Als persoon moet je wel over een zekere gedrevenheid beschikken. Zit dat goed, dan vind je ook tijd voor onderzoek.’

U heeft ongetwijfeld ook gekeken naar de OU als bestuurskundig fenomeen …

‘Laat ik mij beperken tot een enkele waarneming. De OU heeft niet altijd een gouden hand gehad in het succesvol binnenhalen van externe organisatieadviseurs. De toepassing van methoden waar zij zich van wilden bedienen, was in de context van een universiteit als de OU – waarbinnen academici met vrijheid van handelen creatief proberen te werken – ongewenst. Maar ook de instelling zelf moet kritisch reflecteren op de precieze opdracht en de keuze van een methode.’

Een greep uit CV Arno F.A. Korsten 1971 Studie sociologie aan KU Nijmegen (KUN) voltooid 1978 G.A. van Poelje-prijs voor beste bestuurskundig onderzoek 1979 Promotie ‘Het spraakmakende bestuur’, KUN 1985 Lid bestuur Ned. Kring voor Wetenschap der Politiek 1986 Hoogleraar bestuurskunde OU 1989 Lid bestuur Ver. voor Bestuurskunde (tot 2003) 1991 Bijz. hoogleraar UM 1991 Oprichting tijdschrift Bestuurskunde 1997 Plaats 11 op ranglijst meest publicerende sociologen, 1993 t/m 1996 2000 Benoeming tot ‘hoogleraar 1’ 2001 Lid van de Raad voor het openbaar bestuur 2004 Lid van Verdienste in Vereniging voor Bestuurskunde 2005 Officier in de Orde van Oranje-Nassau 2006 Voorzitter midterm review opleiding bestuurskunde Erasmus Universiteit 2010 Advies Regeren met programma’s i.o.v. secretaris generaal Vernieuwing rijksdienst (ook als boek

verschenen)

Lees verder op pagina 13 Open Universiteit Modulair 10 september 2010

11

dentenbelangen

In weerwil van de berichtgeving in de media hierover, heeft

s t u d e n t e n

de Studentenraad weten te bewerkstelligen dat Vlaamse OU-studenten toch gebruik kunnen blijven maken van de zogeheten opleidingscheques. In tweede instantie hebben de discussiegroepen op Studienet – de OU overweegt om die stil te leggen – volop de aandacht van de Studentenraad, mede als gevolg van de massale reacties van studenten.

Bert Verleysen bericht.

Vlaamse OU-studenten kunnen opleidingscheques blijven gebruiken Vakantietijd … komkommertijd … maar de Vlaamse regering zit tijdens deze ‘stille’ periode allerminst stil en gebruikt deze om langs de achterdeur andermaal tegenover de Vlaamse OU-student een extra drempel op te werpen: alleen opleidingen die erkend zijn voor Betaald Educatief Verlof komen per 1 augustus 2010 nog in aanmerking voor opleidingscheques. En dan te bedenken dat tijdens de bijzondere OU-lustrumviering vorig jaar in december te Brussel de Vlaamse minister van Onderwijs de meerwaarde benadrukte van het studeren aan de OU, vooral in het kader van leven-lang-leren. Nochtans blijft men drempels opwerpen voor Vlaamse studenten die via een studie aan de OU een professionele loopbaan willen uitbouwen. Aangezien afstandsonderwijs geen lesuren bevat, kunnen studenten aan de OU niet genieten van Betaald Educatief Verlof. Daar waar alle andere studievormen in het volwassenenonderwijs de nodige faciliteiten krijgen om tijdens werkuren te studeren, moet de OU-student elk verloren of vrij uurtje voor en na het werk inzetten om een diploma te behalen. En dan nu de klap op de vuurpijl: geen Betaald Educatief Verlof, dus ook geen opleidingscheques meer.

Ondanks de vakantieperiode waren de Studentenraad en de verantwoordelijken van de Vlaamse studiecentra alert en hebben dan ook onmiddellijk de bevoegde diensten over deze maatregel om uitleg gevraagd. Blijkbaar heeft men daar ingezien dat studeren aan de OU niet kan gelijkgeschakeld worden met het volgen van een cursus bloemschikken in het kader van een hobby. Voor bachelor- en masterstudies aan de OU kunnen opleidingscheques dus verder gebruikt worden!

Dit werd formeel bevestigd door het College van bestuur. Indien er Vlaamse studenten nog moeilijkheden ervaren over het gebruik van opleidingscheques kunnen zij contact opnemen met de Studentenraad.

Overigens is er ook over de gelijkschakeling van buitenlandse diploma’s al veel onderhandeld, en eindelijk zijn er met sommige Vlaamse universiteiten concrete afspraken gemaakt, maar nog steeds is er geen eenduidige richtlijn, en blijft elke OU-student afhankelijk van individuele afspraken.

Discussiegroep zinvol bij return on investment In de besprekingen binnen de projectgroep Student meer centraal bleek dat er sommige discussiegroepen totaal niet voldeden aan de opzet. Zolang er bij een bepaalde module veel studenten ingeschreven waren, was er meer dan voldoende uitwisseling in de discussiegroepen, maar vanaf het ogenblik dat er maar weinig studenten ingeschreven waren, viel de communicatie dan ook volledig

12

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

Bert Verleysen

stil in de betreffende discussiegroep, tenzij … ja, tenzij de docent actief was. En hier was dan het probleem: bij sommige discussiegroepen was het niet duidelijk of de betrokken docent ook daadwerkelijk actief was. Dit was dan ook de aanleiding voor de werkgroep om een duidelijk statement af te geven: discussiegroepen hebben alleen zin als de deelnemende studenten een ‘return on investment’ ervaren, dus als de student een antwoord krijgt op de gestelde vraag. In het verleden bleven veel studenten met onbeantwoorde vragen zitten, en daarom zou het misschien beter zijn om geen verwachtingen te creëren naar de werking van de discussiegroepen, en dus enkel de discussiegroepen ‘open’ te stellen zodra de betrokken docent de discussiegroep ook daadwerkelijk actief begeleidt.

Uit de talloze reacties van studenten nu is gebleken dat de discussiegroepen een onmisbaar onderdeel uitmaken van het bestuderen van een module. Het kan niet dat er op Studienet een module ter beschikking wordt gesteld, zonder een actieve discussiegroep. De Studentenraad zal de komende periode samen met de werkgroep Student meer centraal actie ondernemen om te bezien hoe discussiegroepen een zinvolle bijdrage aan de studie kunnen leveren. Als we daarin tot de conclusie komen dat het voor bepaalde vakken niet zinvol is, moeten we dat ook onder ogen zien.

Wordt dus zeker vervolgd …

raad

st

de st

dieplek van ...

Francis Nienhuis Als het even kan, moet studeren (ook) leuk zijn. Sommige studenten hebben daartoe een meer dan gewone studieplek. Modulair brengt die bijzondere plekken graag in beeld. Deze keer de studieplek van Francis Nienhuis (53), student cultuurwetenschappen.

‘Naast thuis, is mijn favoriete studieplek de Wereldwinkel in Vries (Drenthe) waar ik regelmatig werk als vrijwilliger. Een erg leuke plek Tekst:leuke Ingriddingen Frints in waar het erg rustig is. Ik spreek dan ook niet van het verenigen van het nuttige met het aangename, maar liever van twee één klap.’

Heeft ook ú een bijzondere studieplek, laat het ons dan weten: modulair.redactie@ou.nl.

Vervolg pagina 11

Heeft u wellicht nog een aanbeveling voor de OU? ‘De OU moet koers houden met goed beoordeelde studierichtingen maar zich niet alléén als onderwijsuniversiteit presenteren.

Bladen als Elsevier maar ook auteurs op opiniepagina’s of de VSNU begrijpen dat niet. We doen hier inmiddels volop aan onderzoek.

Breng in samenhang hiermee ook de hoogleraren en anderen, zeker als ze het bepaald goed doen – er verschijnt weer een boek, artikel of bijzondere cursus – beter over het voetlicht. Ten slotte: steeds als ik geïnterviewd word, blijkt dat men een universiteit zonder locatie niet goed kan plaatsen. Bij de UM zegt men: aha, Maastricht! Bij de OU zeggen dat het een landelijke universiteit is, dat werkt niet goed. Men zoekt naar een ankerplaats.’

Kijkend naar uw CV kan men niet anders concluderen dan dat uw werkweek de 40 uur ruimschoots overschreed …

‘Ik ken inderdaad mijn hele leven al werkweken van gemiddeld 50 uur. Ik wilde doelen realiseren, hoe dan ook. En was enthousiast.

Dan kijk je niet op 1 uurtje. Bedenk dat een week in totaal 168 uur telt. Dus dan stelt een werkweek van 40 uur niet zoveel voor. Alleen wie een beetje extreem is in zijn ambitie, kan verschil maken. Ik had ideeën die ik wilde realiseren. Dan wordt er aangepakt. Daarbij gingen werk en privé vloeiend in elkaar over. Een hoogleraarschap is geen negen-tot-vijf-baan. Als je ambitie hebt, houdt je werk in feite nooit op. Bedenk wel, er is altijd een goede correctiefactor: de echtgenote die eens met je praat als het te gortig wordt …’

tempo maken en knopen doorhakken. Ik ben in de loop der jaren natuurlijk steeds meer getraind geraakt in regelen, schrijven, ordenen en structureren. Ik schrijf liefst elke dag drie uur, zo mogelijk meer. Tot rust komen en denken. Er zijn op een deelgebied altijd talenten en schrijvers die ook wat willen. Die moet je proberen te engageren, te strikken voor een concept waar je een uitgever voor hebt. Ik kon ze verleiden door ze voor te houden dat een boek zou verschijnen. Je moet dus slim energie aanwenden en zo het totaal aan energie vergroten. Zo heb ik met tientallen mensen gewerkt.’

Is er een leven ná de Open Universiteit?

‘Ik moet er voor waken dat ik het niet nog drukker krijg. Een coachingspraktijk voor burgemeesters? Een accreditatiepraktijk voor gemeenten? Ik blijf aan als onbezoldigd hoogleraar en ik blijf bijzonder hoogleraar aan de UM. Ik hoop nog enkele promovendi over de eindstreep te krijgen. Misschien nog een boek. Hier en daar een speech of advies. En meer met echtgenote – ‘Je bent echt wel genoeg gelauwerd, Arno!’ – naar een museum. En, meer aandacht voor onze leuke kleinzoon.’

Hoe wil prof. Korsten herinnerd worden?

‘Als een zeer productieve hoogleraar die zijn hele ziel en zaligheid gegeven heeft voor de Nederlandse bestuurskunde. Die veel bereikt heeft. Met boeken die ertoe deden, met een goede score op outputrangordes, met de oprichting van een tijdschrift, met enkele adviezen en interventies in de praktijk. En voldoende gelauwerd. Ik kan zeer positief terugkijken. Fantastische carrière gehad.

Kortom: een leven vol passie voor de Bestuurskunde!’

Dan nog, wat is de methode-Korsten?

‘Ik heb leren werken, organiseren, leidinggeven. Dat begon al op het ITS met onderzoeksprojecten. Daar werkte je op tarief. Dan telt elk uur en dat moet je verantwoorden. Dan leer je aanpakken,

Dit is een beknopte weergave van het zeer uitgebreide interview met Arno Korsten. De integrale versie is te vinden op zijn persoonlijke website (www.arnokorsten.nl) maar tevens op e-Modulair (www.ou.nl/modulair).

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

13

al

mni

Met de bul als bagage Regelmatig wordt de redactie van Modulair in kennis gesteld van een verschenen boek van alumni. Opvallend vaak betreft het studenten cultuurwetenschappen. Daarom een interview met twee van hen.

‘De ambitie om te schrijven is gevormd door de Open Universiteit.’

Tekst: Fred Meeuwsen Beeld: Flip Franssen

Trotse vrouwen met meerdere boeken op hun naam Door het interview ontmoeten ze elkaar voor het eerst. Maar al snel lijkt het of ze elkaar al jaren kennen. De een, drs. Mariet Verberkt (rechts op foto), studeerde af in 2002, de ander, Lizzy Wiggers-van Schoot MA in 2009. Het zijn dames op leeftijd met hun 75 en 76 jaar. Het zijn trotse vrouwen, trots op wat ze bereikt hebben en trots op het feit dat ze een of meerdere boeken op hun naam hebben staan. Wat hen verder bindt is de interesse in architectuur, geschiedenis en vrouwenemancipatie. Dat ze er boeken over zouden schrijven lag bij de een echter meer voor de hand dan bij de ander.

Wiggers-van Schoot had niet de pretentie ooit een boek te schrijven, maar op aandringen van anderen gebeurde het. Hermanna Elisabeth Molkenboer-Trip, Fabrikante en Feministe is een historisch boek over de fabrieksdirectrice en vrouwenvoorvechtster Hermanna Molkenboer. ‘Een bijzondere vrouw, wonend in mijn geboorteplaats Oldenzaal, die eind negentiende eeuw twaalf jaar lang textielfabriek Molkenboer leidde, nadat haar man was overleden. En ze voedde ook nog eens vier kinderen op’, zegt Wiggers-van Schoot vol bewondering. Het boek is de handelsversie van haar afstudeerscriptie.

Scriptie verdiende groter publiek In eerste instantie leek het geen geschikt onderwerp omdat er weinig gegevens uit de eerste hand waren. ‘Maar toen ik in contact kwam met haar achterkleinkinderen, onder anderen in Zwitserland, ging het lopen. Zij hadden brieven en andere documenten van Hermanna in hun bezit.’ Bij de buluitreiking drong een van die achterkleinkinderen erop aan van de scriptie een boek te maken. ‘Ze vonden het leuk en bijzonder dat ik zoveel informatie had gevonden en verwerkt over hun overgrootmoeder en zouden het zonde vinden als de scriptie zou verstoffen in een archief en hoogstens bij een paar familieleden en vrienden terecht zou komen. De scriptie verdiende een groter publiek. Dat waren toch wel redelijke en mooie argumenten en het gegeven dat er tot mijn spijt over vrouwengeschiedenis sowieso weinig gepubliceerd is deed me zwichten.’

Met steun van het plaatselijk museum Palthe-Huis en enkele sponsors, onder wie de nazaten Molkenboer, kon de scriptie door Wiggers-van Schoot tot een boek verwerkt worden en worden uitgebracht. Het was een hele klus, die ze niet snel zal herhalen.

‘Ik regelde alles zelf, terwijl ik natuurlijk geen ervaring had. Toen het boek er eenmaal 14

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

was, was dat een grote opluchting. Zeker als je bedenkt dat je vanaf het prille begin van het scriptieproces tot de publicatie twee keer kanker hebt moeten overwinnen. Dat geeft wel een extra tintje aan het boek.’

Aandacht voor vrouwen belangrijk Mariet Verberkt heeft meer ervaring met het schrijven en uitgeven van boeken. Ze heeft, naast een behoorlijk aantal artikelen, drie boeken op haar naam staan. Boeken die vooral voortkomen uit haar actieve leven in haar woonplaats Venlo. Verberkt bemoeit zich, met alle plezier, met van alles en nog wat in deze Limburgse gemeente. Zo zet ze zich in voor het behoud van het culturele erfgoed en toont ze veel interesse voor de lokale architectuur en geschiedenis. En dat leidt regelmatig tot een boek. In haar eerste boek, geschreven in opdracht van het gemeentearchief, waar ze als vrijwilligster al jaren actief is, verhaalt ze over de spoorwegstaking in 1903 en de gevolgen voor Venlo. En onlangs publiceerde ze een boek over elf vooraanstaande vrouwen in Venlo, naar aanleiding van negentig jaar vrouwenkiesrecht.

‘Het zijn portretten van vrouwen die politiek actief zijn geweest. De eerste vrouwelijke burgemeester, de eerste vrouwelijke wethouder enzovoort. Ik vind aandacht voor vrouwen belangrijk, vandaar dat boek. Nu ben ik bezig met een boek met een stadswandeling langs de plekken waar deze vrouwen gewoond hebben. ’

c Hulde voor OU Net als Wiggers-van Schoot smeedde Verberkt haar scriptie om tot een boek. Een speciale wijk. Het Rosarium in Venlo 1915-1940 schreef ze op verzoek van het gemeentearchief.

De wijk is geïnspireerd door het expressionisme en de Amsterdamse school. ‘Heel bijzonder, want Venlo was een conservatieve gemeente en bouwde toch, een voor die tijd, moderne wijk. Dat kwam vooral door de toenmalige burgemeester Van Rijn, die tegen de verdrukking in zich inzette voor de bouw van deze wijk.’ Samen met het gemeentearchief financierde Verberkt het boek. Er werden 2000 exemplaren van gedrukt. De ambitie voor het schrijven heeft ze te danken aan haar studie, zegt Verberkt.

‘Toen kreeg ik de smaak echt te pakken. Ik kwam erachter dat ik onderzoek heel leuk vind en dat ik het allemaal op wil schrijven. Ik wil mijn kennis delen met anderen en ze inspireren. Op de OU leerde ik m’n ideeën goed te beargumenteren en te onderbouwen, heel belangrijk als je wetenschappelijke pretenties hebt. Hulde voor de OU kortom.’

‘Persoonlijk contact is heel belangrijk’ Studiecentra Naast de loftuitingen moet de dames een ding van het hart: de OU had nooit de kleinere studiecentra mogen sluiten. Beiden kregen ze ermee te maken en ondervonden ze hoe groot het gemis was. ‘Persoonlijk contact is heel belangrijk. De mensen van het studiecentrum zijn het gezicht van de OU. Ze motiveren je, houden je bij de les. Ze zijn de oren en ogen van de OU’, zegt Wiggers-van Schoot. ‘Heerlen realiseert zich niet hoe belangrijk dat is, helaas. Dat gaat uiteindelijk studenten kosten, daar ben ik van overtuigd’, vult Verberkt aan, tot haar grote spijt.

‘Want de OU is een geweldige instelling. Ik heb er heel veel aan gehad en ook de nodige leuke contacten aan overgehouden.’ Regelmatig maakt ze met oud-studiegenoten een stedentrip of bezoeken ze een lezing. Zo ook Wiggers-van Schoot. ‘Ik heb er de nodige vriendinnen aan overgehouden met wie ik veel onderneem. En in oktober gaan we naar de landelijke cultuurwetenschappendag in Nijmegen.

Altijd heel leuk.’ Verberkt zal er ook zijn. ‘Leuk om elkaar dan weer te ontmoeten.’

Meandering …

Wat een prachtige zomer in Nederland die van 2010. Het warme en mooie weer gaat zo maar maanden lang door. Ik liep daarom de voettocht die Twentepad heet in een zonnig en kleurig landschap. Door landgoederen als Singraven en Hakenberg, door het Springendal en de steile oevers van de meanderende Dinkel.

Zo’n tocht is zuiverend voor lichaam en geest. Het maakt je creatief en naar mijn gevoel zuiver kritisch beschouwend. Naast het genieten van de gouden en purperen kleuren van Havikskruid, Galega en de Pimpernellen gingen mijn gedachten naar mijn studie. Zoals het landschap om mij heen traag kaleidoscopisch veranderde, zo deden dat studiebeelden. Zoiets noem ik soms introspectie. Ik dacht ook aan collegegeld en bedragen van cursussen en de manier waarop de Open Universiteit steeds duurdere modules* aflevert. Kwam het door het passeren van een prachtig oud eikenbosje aan de Hunzebeek dat een schaduw over mijn gedachten trok? De prijs van de studie maakt nu al dat ik niet zo snel kan studeren als ik wil. Het wordt te duur.

En terwijl ik de pracht van een Bolderik bewonderde, dacht ik dat we langzaamaan weer terug zijn in de vijftiger jaren, toen je niet kon studeren, studeren was voor de elite, de geldhebbers. Is hogere ontwikkeling nu dan al weer een privilege van klassen? Ik sprak enige tijd geleden met een teamleidster van Slachtofferhulp Nederland die jarenlang als droom had na haar pensionering Geschiedenis te gaan studeren. Ik vertelde haar over Cultuurgeschiedenis en de mogelijkheden bij de OU. Ik ging haar wat voorrekenen en over termijnen praten en zo. Ik schrok van een beverrat die plotseling in het water van een beek plonsde. ‘Rot beest’, dacht ik. Ik schrok ook van de bedragen die ik voorrekende. De dame in kwestie nu vertelde me onlangs, haar stem klonk triest, dat ze toch maar niet ging studeren. Studeren is te duur zei ze, ik kan dat niet betalen. En ja: de OU, eens dé universiteit van tweedekansers, zit nu ook in de hoek van de ‘Greedy Ones’.

De elite zal haar zeker gebruiken. Jammer voor de niet zo rijke tweedekansers. Gelukkig kun je altijd nog een voettocht maken door de zon, door het lange gras langs beken en riviertjes zodat je tot aan je knieën nat wordt van de dauw. Verfrissend. Laat de schaduw die van eiken blijven en het licht schijnen in onze Universiteit, denk je dan, met de Dinkel meanderend in gedachten …

Zweitze

* Per 1 september 2010: 270 euro per module.

Aan het eind van het interview ruilen de dames van boek.

‘Ik ga dat van jou zeker lezen en laat horen wat ik ervan vind’, zegt de een. ‘Ik ook’, zegt de ander. ‘Ik ben heel nieuwsgierig. In de trein begin ik er meteen aan.’

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

15

Alumni

Sprekend over de OU komt al snel de naam van een persoon ter tafel: Irmin Visser. ‘Hij was mijn scriptiebegeleider.

Ik heb erg veel aan hem gehad, een ware inspirator en betrokken man,’zegt Verberkt. Wiggers-van Schoot kent Visser ook en beaamt de lovende woorden. Maar ze wil ook over háár begeleider, Frank Inklaar, de loftrompet steken. ‘Net als Visser is Inklaar een uitstekende begeleider.

Iemand die altijd met je meedenkt en voor je klaar staat.

Hij heeft me ook gestimuleerd om mijn boek te publiceren.’

lumn

activiteitenr

In deze rubriek staan activiteiten

oster

wo 29 • 3e Talkshow ‘Flevoland Duurzaam: de smaak van morgen is duurzaam’ o.l.v. Sebastiaan Labrie (sc Almere)

• Workshop Leerstrategieën (sc Eindhoven) do 30 • Symposium: ‘De catacomben van Valkenburg’ (De Verlichting, sc Eindhoven)

zoals lezingen, symposia, bijeenkomsten van studentenverenigingen en landelijke dagen, die

georganiseerd worden door Nederlandse en Vlaamse studiecentra, faculteiten of studentenverenigingen. Het gaat om activiteiten die (in principe) alle studenten kunnen bijwonen. Voor de meest actuele informatie en aanmelden, verwijzen wij u naar de webpagina’s van uw faculteit en/of studiecentrum op www.ou.nl.

SEPTeMBER

za 11 ma 13 wo 15

do 16

• Open Monumentendag (sc Groningen en sc Den Haag) • MeetingPoint Psychologie (sc Zwolle) • Workshop Timemanagement (sc Almere) • Culturele Contactgroep (sc Zwolle) • Introductie Studienet (sc Eindhoven) • Workshop Mindmappen (sc Groningen) • Leesgroep Woud der verwachting van Hella Haasse (Valchof, sc Nijmegen)

• Discussieclub ‘De nationale grondwet vs. de Europese, en Toetsing aan de grondwet (De Verlichting, sc Eindhoven) za 18 • Workshop Mindfulness (sc Breda)

• Rondleiding universiteitsbibliotheek en Studienetpracticum (sc Groningen) ma 20 • Workshop Mindmappen (sc Enschede)

• Open College RW: ‘De strafrechter, waarheidsvinder of geschilbeslechter’ (sc Den Haag) di 21 • Lezing René van Delft: 'Hegel, 1770-1831' (De Verlichting, sc Eindhoven)

• Introductiebijeenkomst (sc Parkstad Limburg) wo 22 • Workshop Tentamenvrees (sc Nijmegen) do 23 • Kenniscafé (sc Almere)

• Workshop Inspirerend Presenteren II (sc Eindhoven) 24 tot 26 • Diabolodagen: excursie Ardennen (NouW) vr 24 • Diploma-uitreiking Psychologie (sc Zwolle)

• Juridische filmavond (sc Utrecht) za 25 • Excursie jaaropening Leiden (Suster Bertken, sc Utrecht)

• Jaaropening (Valc-hof, sc Nijmegen)

• Workshop Mindfulness (sc Almere)

• Aanvang Pleitcyclus, sessie 1e voorronde Privaatrecht (AJV, sc Amsterdam) ma 27 • Lezing Thijs Rijnbergen MSc, een interactief programma over teamontwikkeling (De Studiekamer, sc Den Haag) di 28 • Workshop Digitaal Mindmappen II (sc Amsterdam)

16

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

O ktober

za 2 en zo 3 • Weekendexcursie Mechelen (De Verlichting, sc Eindhoven) di 5 • Workshop Tentamenvrees (sc Utrecht) wo 6 • Lezing over de FIOD (sc Den Haag) do 7 • Leesclub Ademschommel van Herta Muller (De Verlichting, sc Eindhoven) za 9 • Landelijke dag Cultuurwetenschappen (sc Nijmegen, zie deze Modulair)

• Landelijke dag Natuurwetenschappen (sc Utrecht, zie deze Modulair) di 12 • Workshop Timemanagement (sc Utrecht)

• Workshop Tentamentraining (sc Amsterdam)

• Workshop Tentamentraining (sc Eindhoven) wo 13 • Workshop Tentamentraining (sc Groningen)

• Workshop Stressmanagement (sc Almere) do 14 • Lezing ‘Autisme en eenzaamheid’ door Baukje van Kesteren (sc Zwolle) 15-17 • Najaarsreis Ruhrgebied (Suster Bertken, sc Utrecht) vr 15 • Diploma-uitreiking Psychologie/Onderwijswetenschappen (sc Eindhoven) di 19 • Workshop Leerstrategieën (sc Parkstad Limburg) wo 20 • Studium Generale lezing dr. Jos Pouls ‘Caravaggio, Pasolini van de 17e eeuw’ (Homo Ludens, sc Amsterdam) di 26 • Lezing door Marjon de Groot (De Verlichting, sc Eindhoven)

• Workshop Presenteren (sc Antwerpen)

• Lezing ‘Religie’ (sc Parkstad Limburg) wo 27 • Lezing ‘Religie’ (sc Eindhoven) do 28 • Kenniscafé (sc Almere)

• Workshop Mindmappen II (sc Utrecht) za 30 • Workshop Mindfulness, verdieping (sc Breda)

ma 1

N ovember

• Rechtbankexcursie meervoudige strafkamer Rechtbank Groningen (sc Groningen) di 2 • Workshop Timemanagement (sc Groningen)

• Culturele Contactgroep (sc Zwolle) do 4 • Workshop Presenteren (sc Den Haag) za 6 • Workshop Mindfulness (sc Utrecht) do 11 • Workshop Mindmappen 1 (sc Vlissingen) • Leesclub Het winterjaar van Ton van Reen (De Verlichting, sc Eindhoven) za 13 • Symposium NW (sc Eindhoven, zie deze Modulair) wo 17 • Workshop Mindmappen 1 (sc Almere)

• Introductie Studienet (sc Eindhoven)

do 18 za 20 ma 22 di 23

• Workshop tentamenvrees (sc Zwolle) • Rondleiding universiteitsbibliotheek (sc Groningen) • MeetingPoint Psychologie (sc Zwolle) • Introductiebijeenkomst (sc Parkstad Limburg) • Algemene ledenvergadering (De Verlichting, sc Eindhoven) wo 24 • Workshop Mindmappen 1 (sc Eindhoven) do 25 • Workshop Stressmanagement (sc Den Haag) Kenniscafé (sc Almere)

• Lezing drs. Wouter Steffelaar ‘De Goldbergvariaties van Bach’ (sc Nijmegen) vr 26 • Diploma-uitreiking Rechten (sc Zwolle)

• Juridische filmavond (sc Utrecht) za 27 • Workshop Mindfulness, verdieping (sc Utrecht)

• Lezing en poetry reading door Gandolfo Cascio ‘De Italiaanse liefdespoëzie’ (Homo Ludens, sc Amsterdam)

• MW- alumni- en studentendag (Den Bosch, zie deze Modulair) di 30 • Workshop Leerstrategieën (sc Parkstad Limburg)

Academische zittingen Ook dit jaar vinden diverse academische zittingen – oraties, afscheidsredes, dies natalis – plaats. Deze zittingen zijn meestal op de vrijdag en beginnen traditiegetrouw om 16.00 uur, in het congresgebouw Pretoria op de Heerlense campus.

• 10 september: 16.00 uur afscheidsrede prof. dr. A.F.A. Korsten (faculteit Managementwetenschappen) • 17 september: 16.00 uur promotie drs. José P.W. Janssen (CELSTEC) • 1 oktober: 16.00 uur oratie prof. dr. E.C. Curfs (faculteit Managementwetenschappen).

AVOU komt naar de regio Regiovorming is een idee dat al veel langer bij de Alumnivereniging Open Universiteit (AVOU) als idee bestond, maar waar nu door het bestuur ook invulling aan wordt gegeven. Binnen de vereniging zullen regio’s tot doel hebben activiteiten dichter bij de leden te brengen. Door het land te verdelen op grond van de studiecentra en toe te delen aan regiovertegenwoordigers, zullen we bereiken dat leden meer activiteiten krijgen aangeboden én dat die activiteiten dichter bij huis plaatsvinden. Op de oproep voor regiovertegenwoordigers door het bestuur is behoorlijk enthousiast gereageerd. Inmiddels hebben we een aantal alumni die met ons meedoen zodat we van start kunnen gaan met de regio-organisatie. Eind mei 2010 heeft er een bespreking plaatsgevonden tussen voorzitter Rob van 't Hof en de Sectormanager studiecentra, Ton Loos, en de eerstverantwoordelijke voor de samenwerking van de zijde van de OU, Steven Schoevaart. Daar heeft het bestuur haar plannen ontvouwd en kreeg zij alle instemming en medewerking tot regionalisatie. De aanspreekpunten in de regio’s zijn de hoofden van de studiecentra. De contacten zullen worden onderhouden door al genoemde regiovertegenwoordigers en voorlopig (ook) nog door de voorzitter van de AVOU als portefeuillehouder voor regiovorming.

Vijf alumni hebben op dit moment de taak van regiovertegenwoordiger op zich genomen. Dat zijn er nog steeds zo’n drie te weinig, maar wel voldoende om al van start te gaan. Op 14 juni jongstleden is er een startvergadering geweest in Utrecht waarbij de algemene lijnen zijn uitgezet.

Daaropvolgend hebben de regiovertegenwoordigers hun voorkeur uitgesproken voor een bepaalde regio en zij gaan daarmee aan de slag. Voorlopig zijn er de volgende regio’s: Rotterdam, Den Haag, Nijmegen, Eindhoven, Breda en Vlaanderen, Leeuwarden, Emmen en Enschede. De overige regio’s zullen door de zojuist geworven regiovertegenwoordigers of een bestuurslid worden waargenomen tot in de vacatures is voorzien. Ook bleek tijdens de startvergadering dat het enthousiasme groot was en men gelijk aan de slag wilde met het organiseren van activiteiten. In een volgende Modulair vindt u een activiteitenkalender. Daarin kunt u lezen wat er voor de komende tijd op stapel staat. Door het bestuur zal de exacte omvang van de regio’s nog worden vastgesteld, daartoe ligt nu een voorstel op tafel. De regiovertegenwoordigers beschikken inmiddels over de mail- en adresgegevens van de leden van de AVOU om op basis van postcodegebieden de leden actief te kunnen benaderen. Let op de daden van uw bestuur: binnenkort komt de Alumnivereniging naar u toe.

Drs. Zweitze W. Hofman

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

17

service en inf

rmatie

Inlichtingen Er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie: • Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van Modulair, inschrijving, kosten, procedures en regelgeving.

– www.ou.nl/vragen, 24 uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een mailtje sturen)

– 045-5762888. Maandag 10.00-16.30 uur; dinsdag tot en met vrijdag 9.00-16.30 uur.

• Voor meer specifieke vragen – vrijstelling/toelating, EVC, besteladvies, studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking – kiest u eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) doorverbonden met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt met de faculteit.

• Over een cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. Studienet).

• Voor contact met een studiecentrum: www.ou.nl/studiecentra.

Studiebegeleiding De laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op Studienet of het publieke ‘studieaanbod’ op de centrale webpagina (www.ou.n.). In dit bericht maken wij studenten alleen attent op cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor precieze informatie moet u de cursussite zelf raadplegen.

Het gaat om de volgende cursussen: C13122 Inleiding filosofie C19112 Inleiding kunstgeschiedenis C44122 Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen

Per 1 september dit jaar is de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek (WHW) gewijzigd. Vanaf die datum wordt er onderscheid gemaakt tussen wettelijk collegegeld en instellingscollegegeld. U heeft daarover uitgebreid kunnen lezen in de vorige Modulair (8).

Wij herhalen hier nog eens de eisen waaraan u moet voldoen om voor het wettelijk collegegeld in aanmerking te komen.

S13121 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S16212 Gespreksvoering S61321 Klinische gespreksvoering

Wettelijk collegegeld is verschuldigd door studenten: - die voldoen aan het nationaliteitsvereiste (d.w.z. een EU/EERnationaliteit of de Surinaamse nationaliteit hebben); - én woonachtig zijn in Nederland, België, Luxemburg, of een van de Duitse Bondsstaten Noord-Rijnland-Westfalen, Nedersaksen of Bremen;

T07131 Discrete wiskunde A T14151 Databases T25151 Objectgeoriënteerd programmeren in Java 1 T33121/T33131 Discrete wiskunde B

Lees verder pagina 19 onderaan

R01152 Basiscursus recht R05151 Inleiding staatsrecht

18

Wijziging collegegeld per 1 september 2010

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

iP

Meeste cursussen in QMP beschikbaar Het IPO-project Computergebaseerd toetsen (CBT) bevindt zich momenteel in de implementatiefase. Onderdeel hiervan is onder andere het opnemen van de cursussen - waarvoor nu sys-tentamens worden afgenomen – in het systeem Question Mark Perception (QMP).

Inmiddels zijn reeds 44 van de 101 sys-tentamens beschikbaar in QMP. Question Mark Perception Doel van het project is de implementatie van Computergebaseerd toetsen als een standaardfunctionaliteit binnen het onderwijs van de OU en de integratie ervan met de elektronisch leeromgeving en studentenadministratie (zie ook interview op pagina 20; red.). Het projectteam heeft QMP gekozen als meest geschikte online toetsafnamesysteem hiervoor. Het tentamenproces wordt grotendeels geautomatiseerd. Daarbij gaat het om zaken als het ontwikkelen van itembanken en assessments, het roosteren van tentamens, het aanmelden voor tentamens, het afnemen van tentamens en het analyseren en rapporteren achteraf.

Infrastructuur Naast het invoeren van de cursussen voor individuele tentamens (CBI) zullen ook groepstentamens (CBG) in het systeem opgenomen worden. Hiervoor moet echter eerst de infrastructuur in de studiecentra toereikend zijn en dient de organisatie te beschikken over de juiste plannings- en roosteringstools. Ook het formuleren van nieuwe beleidskaders, het inrichten van processen, het schrijven van handleidingen en instructies en het opleiden van docenten en medewerkers van de afdeling Tentaminering en certificering komen tijdens de implementatie aan bod. De verwachte einddatum voor de implementatiefase is 1 september 2011.

- én die – blijkens het Centraal register inschrijving hoger onderwijs (CRIHO) – een eerste bachelor- en/of een masteropleiding volgen en aan wie sinds 1 september 1991 nog geen graad Bachelor respectievelijk Master (of gelijkgestelde graad) is verleend door een door de Nederlandse overheid bekostigde instelling. De overige studenten betalen het instellingscollegegeld.

Zie voor uitgebreide informatie: www.ou.nl/kosten. U vindt hier ook het schema* waarmee u zelf kunt bepalen welk collegegeld op uw inschrijving van toepassing is. * In het schema in Modulair 8 (pagina 21) stonden helaas twee storende fouten.

Via een afzonderlijke nieuwsbrief in week 29 zijn alle studenten daarover geïnformeerd.

Aantal Vlaamse studenten In het (ruime) fotobijschrift op pagina 32 van Modulair 8 staat eveneens een onjuistheid. Het totale aantal Vlaamse studenten moet 2700 zijn (in plaats van 1700).

Invoering Wet versterking besturing Per 1 september 2010 worden de meeste wijzigingen in de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek doorgevoerd die op grond van de Wet versterking besturing in de Eerste en Tweede Kamer zijn aangenomen.

IPO staat voor Instellingsbreed Programma Onderwijs. Daaronder vallen diverse verbeterprogramma’s, met prominente aandacht voor de elektronische leeromgeving, maar ook zaken als kwaliteitszorg of het algehele onderwijsconcept. Onder het verbeterprogramma ‘elektronische leeromgeving’ vallen de volgende deelprojecten: Studienet, online begeleiding, online toetsing, multimedia en ontwikkeling digitaal onderwijsmateriaal. Alle IPO-projecten staan op www.ou.nl: > organisatie > missie > onderwijsprogramma IPO.

Over deze wijzigingen is inmiddels al het een en ander gepubliceerd in Modulair. Zo is al aangegeven dat de medezeggenschapsstructuur gewijzigd wordt, waardoor de medezeggenschapsrechten van de Studentenraad worden uitgebreid. Ook is reeds aangegeven dat de cursusgeldstructuur gewijzigd wordt in een collegegeldstructuur, waarbij de wetgever minimum- en maximumbedragen heeft vastgesteld.

Naast deze reeds gepubliceerde veranderingen wijzigen: - de toegang respectievelijk invulling van de rechtsbeschermingsmogelijkheden voor studenten op grond waarvan het ‘1-loket Klachten en geschillen’ is ingericht; - de voorwaarden en vereisten om studenten tegemoet te komen in hun studiekosten(KCOU); - de sanctiemogelijkheden ingeval studenten zich niet aan hun plichten houden.

Voor meer informatie over deze onderwerpen kunt u terecht op onze website: www.ou.nl onder het tabblad ‘studeren’. De informatie over de rechtsbeschermingsmogelijkheden staat daar bij ‘Klachten en geschillen’. De informatie over de tegemoetkoming in de studiekosten vindt u bij ‘Studie-informatie’ > kosten, en de sanctiemogelijkheden staan in de Huis- en gedragregels die zijn opgenomen bij ‘Regelingen en procedures’.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

19

p tentamen 'In het hoger onderwijs lopen we in veel opzichten onverminderd voorop'

Toename computergebaseerde toetsing Is de toets het visitekaartje van elke OU-opleiding? Wat kan

Hoe zit dat bij andere onderwijsinstellingen?

anders of beter? Modulair vroeg het aan dr. Desirée Joosten

‘Het beleid van examineren met gesloten vragen is ingegeven door de hang naar objectivering. Ook in de rest van het onderwijs zag en zie je dat. Daarbij speelt de financiële beheersbaarheid van de, zeker bij de OU zeer flexibele tentaminering, nadrukkelijk op de achtergrond mee. Een cursus moet wél betaalbaar blijven. In de rest van het hoger onderwijs zie je nu een steeds verdergaande ontwikkeling van digitale toetsen, met daarbij het gebruik van gesloten vragen.’

ten Brinke (op foto) en drs. Fred de Roode, alle twee onderwijstechnoloog bij het Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC). Het interview met beiden, die een langjarig verleden als fulltime toetsdeskundige delen, leverde verrassende eye-openers en een boeiend tijdsdocument op.

Tentaminering, certificering en diplomering behoren tot de primaire processen binnen elke instelling voor hoger onderwijs. Wat dat betreft is het goed om weet te hebben van de verschillende verantwoordelijkheden binnen de OU. Welnu: de Commissie voor de examens (CvE) is formeel verantwoordelijk voor de goede gang van zaken rond tentamens.

Maar de CvE bemoeit zich niet met de wijze waarop deze worden afgenomen, en evenmin met de inhoud ervan. Voor de inhoud en het type tentamen zijn de faculteit, respectievelijk de decaan en de examinator verantwoordelijk. De onderwijs- en toetsdeskundigen van CELSTEC zijn verantwoordelijk voor advies, ontwerp en vernieuwing.

De afdeling Tentaminering en certificering is belast met zaken als praktische organisatie, uitvoering en beheer. En tot slot is er ook nog de OU-brede werkgroep Kwaliteitszorg onderwijs.

Studenten vinden dat de nadruk teveel ligt op MC-tentamens en detailkennis …

‘Als leerdoelen gericht zijn op "kennis verwerven over" of "inzicht hebben in" dan zijn meerkeuzevragen gewoon een heel goede en efficiënte manier van tentamineren. Dat geldt zeker voor de basiscursussen. Soms is detailkennis ook noodzakelijk. Van de ongeveer 350 cursussen van de OU hebben 130 cursussen toetsen met meerkeuzevragen, waarvan 103 in sys/CBI (zie verderop; red.). De andere cursussen worden afgesloten met bijzondere verplichtingen, mondelinge tentamens (21) of open vragen. De verhouding van (gesloten) meerkeuzevragen naar meer bijzondere verplichtingen is de laatste jaren overigens duidelijk verschoven. Neem de masteropleiding Onderwijswetenschappen, die vanuit CELSTEC wordt geregisseerd: de gehele opleiding wordt afgesloten met bijzondere verplichtingen in de vorm van werkstukken tot en met de scriptie.’

20

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

Doet de OU het slechter of beter dan andere onderwijsinstellingen?

‘In vergelijking met de rest van het hoger onderwijs lopen we in veel opzichten onverminderd voorop. We zijn de enige onderwijsinstelling die al twintig jaar lang een geautomatiseerd systeem kent in de vorm van sys. En dit systeem wordt in de nabije toekomst verder gedigitaliseerd. Nergens anders in het hoger onderwijs worden ook consequent statistische analyses van alle tentamens gemaakt.’

Kunnen jullie in het kort iets vertellen over de inbreng van toetsdeskundigen?

‘Vijf full time toetsdeskundigen vervulden lange tijd – ongeveer tot 1997 – een cruciale spilfunctie in het tentamentraject. In die periode was er een heel intensieve band tussen de toetsdeskundigen en de examinator. Geen enkele examinator kon om de toetsdeskundige heen. Elk schriftelijk tentamen, elk sys-bestand, moest ons passeren. We bekeken elk item en elke vraag voordat die bij de student terechtkwam. Wij screenden alleen op toetsdeskundige aspecten.

Dan moet je denken aan relevantie, leesbaarheid en objectiviteit van vragen. Ook maakten wij de analyse. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat een toets betrouwbaar is geweest of dat een vraag toch wel erg slecht gemaakt was. Pas nadat de analyse was besproken met de examinator en eventuele fouten hersteld waren, kon de uitslag worden vrijgegeven.’

Daar blijkt later verandering in gekomen …

‘Dat vloeide voort uit een bestuurswisseling halverwege de jaren negentig. De nieuwe collegevoorzitter oordeelde dat alle toetsdeskundigen naar het OTEC (nu CELSTEC; red.) moesten. Het standpunt was toen: als examinatoren advies willen of steun, dan kunnen ze aankloppen bij jullie. Dat vonden we niet onlogisch, maar het betekende voor ons wél een breuk met de tentamenpraktijk. In zekere zin is de stringente bewaking toen toch wat meer losgelaten.’

Daarmee is een belangrijk element in de kwaliteitsbewaking verloren gegaan?

‘De examinatoren hebben uiteraard nog altijd de beschikking over de analyses na het tentamen. En deze worden ook nog altijd gebruikt voor een interpretatie van de resultaten. Hoe dan ook konden wij er toen voor zorgen dat de tentamens aan alle toetskundige eisen voldeden. Om dat te waarborgen, hebben we in het verleden ook heel veel docenten getraind. Je merkt dat deze docenten hun kennis weer deels doorgeven aan nieuwe docenten. Maar nieuwe docenten weten gewoon niet alle zaken van toetsing. Helaas zien we dat sommige vragen minder goed van kwaliteit zijn.’

Dat hebben studenten ook gemerkt?

Zijn er nog nieuwe ontwikkelingen?

‘Als je kijkt naar de vragen, dan zit er een blijvende basiskwaliteit in door de ervaring van de oudere docenten. Maar er zitten soms ook vragen bij die wij zouden herzien of verbeteren. Die variatie in kwaliteit zullen studenten waarschijnlijk ook merken.’

‘We zitten momenteel in de overgang naar computergebaseerd toetsen (CBT), waarbij het hele tentamentraject verder wordt gedigitaliseerd. Studenten leggen direct vanachter de computer de toets af. Bij de CBT-tentaminering maken we gebruik van Questionmark Perception (QMP). Daarmee zijn meerdere soorten vragen mogelijk: open vragen, standaard vierkeuzevragen, aanvulvragen, kort-antwoord-vragen en combineervragen. Studenten kunnen dan, net zoals bij sys nu, op flexibelere tijden tentamen doen. Een nieuw aspect is dat QMP onthoudt welke vragen een student al heeft gehad. Bij een hertentamen krijgt een student dan nooit meer exact dezelfde vragen. Uiteindelijk willen we ook een kwaliteitsslag maken in het schrijven van items die bij casussen horen.’

En dus?

‘Er moet gezocht worden naar een juiste balans van toets- en vraagvormen over de opleiding heen. Je merkt overigens dat faculteiten langzaam terug willen naar de good practices van goede en beschikbare ondersteuning. De vraag van de faculteiten naar toetsingsdeskundigheid heeft inmiddels geleid tot het opnieuw aanstellen van een universitair docent bij CELSTEC, met als primaire taak toetskundige ondersteuning van de faculteiten. Verder draagt het zogeheten BKO-traject – (bij)scholing in didactische bekwaamheid – ook bij tot kwaliteit.’

Uit welke tentamenmogelijkheden kan de docent kiezen?

‘We kennen vier hoofdcategorieën: de schriftelijke tentamens, in jargon reguliere tentamens, die drie keer per jaar in gesloten of open vorm of combinatie daarvan, worden afgenomen in studiecentra, en soms ook in het buitenland. Verder kennen we de sys-tentamens. Deze schriftelijke variant wordt langzaam vervangen door individuele computerafnamen, de zogenaamde CBI-tentamens. Dat zijn tentamens die samengesteld worden uit vragen uit een vragenbank. Studenten krijgen bij deze tentamenvormen direct na het afleggen van de toets hun uitslag. Ook kennen we bijzondere verplichtingen, dat zijn opdrachten tot de scriptie aan toe. Meestal zijn dat schriftelijke werkstukken. En in heel bescheiden mate mondeling tentamens. De examinatoren maken uiteraard de vragen, wij combineren die tot een itembank.’

Hangt de manier van tentamineren niet af van de leerdoelen?

‘Ja, natuurlijk! Bij een masteropleiding mag je meer reflectieve vaardigheden, schrijfvaardigheid en argumenterend vermogen verwachten. Dat kun je minder gemakkelijk toetsen met meerkeuzevragen. Ook het aantal studenten weegt mee. En, wederom spelen de beheersbaarheid van het systeem, financieel en organisatorisch, natuurlijk ook een rol. Leerdoelen gericht op kennisverwerving en inzicht zijn, zoals gezegd, zeer geschikt voor toetsen met gesloten vragen. Kritiek is vaak dat die vragen dan te veel op details gericht zijn. Soms is detailkennis echter ook noodzakelijk, maar indien dat niet gewenst is, kan dat voorkomen worden.’

Wat leren jullie van de projectgroep Struikelvakken, in het bijzonder waar het gaat om de bredere toepassing van de voorgestelde oplossingen?

‘Het probleem van struikelvakken los je niet op door iets te doen aan de tentamens. De eisen blijven dezelfde, daar moet je ook niet mee willen sjoemelen. Tentamens veranderen niet qua inhoud en vorm. Het is wél zaak om voortijdig te signaleren, om te voorkomen dat mensen halverwege stuklopen en een hoop tijd en geld kwijt zijn. De oplossingen bij struikelvakken liggen in de opleidingsrichting, voorkennis en voortgangstoetsen. Je moet dus een scherp onderscheid maken tussen voortgangstoetsen, en tentamens die het eindniveau meten. Als je een item-bank hebt, kun je met behulp van voortgangstoetsen studenten tijdens de cursus al na 30 uur studie een toets voorleggen. Studenten hoeven dan niet te wachten tot ze 200 uur gestudeerd hebben, om te zien waar ze staan.’

Vergroot het CBT-systeem ook anderszins de flexibiliteit?

‘Ja, met name ten aanzien van de tentamens die nu nog niet in sys zitten. Er kunnen nu ook itembanken ontwikkeld worden voor open vragen, waardoor ook die flexibel afgenomen kunnen worden.

Daarnaast zijn bij CBT ook andere toepassingen mogelijk. We kunnen bijvoorbeeld met videobeelden en audio werken. Daarmee kun je de toetsing nog verder laten aansluiten bij de praktijk, casusgericht dus. De student krijgt ook meteen na afloop van zijn/haar tentamen feedback. En, op het beeldscherm ziet hij/zij direct de voorlopige uitslag.’

Wat is de actuele stand van zaken?

‘De sys-tentaminering loopt nog tot 1 september 2011. Het overzetten van de sys-banken naar CBI (individueel) moet eind dit jaar voor alle faculteiten gerealiseerd zijn. De overgang van de schriftelijke groepstentamens naar computergebaseerde tentamens zal ook in 2011 verder worden uitgewerkt. We willen minder groepstentamens en meer individuele tentamens gaan tentamineren. Overigens worden studenten hierover altijd tijdig geïnformeerd.’

Hoe reageren studenten op de vernieuwing?

‘We hebben nu 44 cursussen in CBI en 4 cursussen in CBG (groep).

Ruim 90 procent van de reacties is positief: fijne manier van afname, het systeem werkt goed, fijn dat uitslag meteen bekend is.

Overigens vinden de meeste studenten het ook heel fijn om hun antwoorden te typen, want ze zijn tegenwoordig niet meer echt gewend om te schrijven.’

In de reeks ‘Op tentamen’ worden diverse onderwerpen belicht uit het algehele proces van de OU-tentaminering, van inschrijving tot certificering. De volgende onderwerpen passeerden reeds de revue: Tentamen doen in het buitenland (Modulair 8, juli 2010); Struikelvakken (Nummer 7, juni 2010); Administratie en beheer (Nummer 6, mei 2010). In e-Modulair kunt u de artikelen raadplegen via het speciale dossier.

Tekst: Ton Reijnaerts Foto: Chris Peeters Open Universiteit Modulair 10 september 2010

21

forum Forum publiceert ingezonden brieven van studenten en medewerkers van de Open Universiteit die discussies kunnen uitlokken over actuele onderwerpen. De redactie moedigt reacties van studenten graag aan. Wilt u een bijdrage leveren aan de rubriek Forum dan kunt u uw brief sturen naar de redactie van Modulair, Postbus 4444, 6401 CX Heerlen of e-mail: modulair.redactie@ou.nl. De lengte van uw inzending moet (bij voorkeur) 150 woorden zijn. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen en brieven te redigeren en in te korten

Diploma per post (1) In de laatste Modulair stond het artikel over de buluitreiking nieuwe stijl. Nu, een jaar na het behalen van mijn bachelor, doet het me nog steeds pijn om dit artikel te lezen. Ik haalde mijn bachelor na september 2009 en had me ingeschreven voor de uitreiking op, ik meen 9 oktober 2009. Mijn man had al vrij gevraagd op zijn werk, toen ik werd gebeld door een medewerker van de OU, die me vroeg of ik prijs stelde op een diplomauitreiking. Behalve mijzelf was er 1 afgestudeerde master, met wie hij geen contact kon krijgen. De meneer die ik gesproken had, was echt heel vriendelijk, maar het werd me duidelijk dat de OU liever niet een hele uitreiking wilde organiseren voor slechts 1 kandidaat. Daarom heb ik mijn diploma per post laten bezorgen. Dat de uitreiking niet doorging, vond ik heel erg omdat ik me daar al jaren op verheugd had. Dat de uitreiking een aantal maanden na het afronden van de bachelor plaatsvond, nam ik op de koop toe. Ik vond het ook jammer dat de uitreiking niet in mijn studiecentrum was, maar ach. Mijn man en kinderen keken ook uit naar de uitreiking, want ook zij hebben moeten afzien. Hoewel ik begrip heb voor het standpunt van de OU, voelt het alsof mij iets is ontnomen. Over een paar maanden verwacht ik mijn master te halen en eerlijk gezegd kijk ik nu al naar de diploma-uitreiking uit. Hopelijk gaat die dan wel door.

I.H., studente gezondheidspsychologie

Diploma per post (2) Het artikel over diploma per post trok mijn aandacht. In het bijzonder de zinsnede ‘nee toch zeker’. Zelf ben ik op redelijk gevorderde leeftijd vijf jaar geleden afgestudeerd en voer sindsdien met niet te verhullen trots de titel ‘Mr.’ Ik denk dat ik niet alleen een van de oudste afgestudeerden ben maar tevens een van degenen die er het langst over heeft gedaan. Iedereen weet dat afbakening van een scriptieonderwerp ongeveer het lastigste is van de hele opleiding. De begeleiding hierbij door een bepaalde docent – ik zal zijn naam niet noemen, maar ben hem allerminst vergeten – verliep helaas niet vlekkeloos. Gelukkig door ingrijpen van prof. Rinkes werd de zaak in handen gegeven van een geweldige begeleider, mevrouw Idenburg. Zij heeft mij naar de eindstreep geholpen op een voortreffelijke manier. De diploma-uitreiking zou plaatsvinden in Rotterdam, waar ook de

22

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

ww

gewraakte docent aanwezig zou zijn. Omdat ik mijzelf voldoende ken, heb ik gevraagd om het diploma per post toegestuurd te krijgen, en zo is het gegaan. Ik verzeker u, dat is niet de kroon op het werk. Toch bewaar ik uitstekende herinneringen aan de OU. C. Bax, alumnus rechtswetenschappen

Diploma per post (3) In de laatste Modulair vond ik een artikel over het uitreiken van het diploma per post, wat mij tegen de borst stuit. Begin jaren negentig van de vorige eeuw was er met een aantal bedrijven en organisaties veel mis. Men boekte slechte resultaten en werknemers en klanten hadden veel klachten over zowel producten als diensten. Het antwoord kwam uit de V.S. (Demming) en Japan: kwaliteitsverbetering! Zo ontdekten we dat er ook zoiets als een klant bestond en we gingen onze organisatie kwaliteitsbewust maken; het klantenonderzoek en de rages van enquêtes waren geboren.

En dan nu een artikel in Modulair, waarin verteld wordt dat er een studentenonderzoek is geweest naar de uitreiking van het diploma.

Wat een schok: 73% wil het document per post ontvangen. Dat kan toch niet, zo doen wij dat niet, is vervolgens de reactie. Beste Open Universiteit, ik begrijp uw aanpak niet. Twee vragen: 1. waarom houdt u een enquête als u bij onverwacht/ongewenst resultaat een verkapt voorstel doet om het resultaat te negeren? 2. Is het artikel een poging om nog maar eens aan die ‘gemakzuchtige’ studenten uit te leggen dat ze zich toch wel vergissen? Gelukkig laat u de mogelijkheid open dat er een kans is dat de student ook in de toekomst zelf mag blijven kiezen wat hij wil. Begrijp mij goed, ik spreek me niet uit voor of tegen een feestelijke uitreiking, maar wel tegen de inhoud van het tendentieuze artikel waarin een lans wordt gebroken om ongewenste uitkomsten van een enquête te negeren.

Cor van Deursen, student cultuurwetenschappen

Academische titel in adressering Ik zal vast niet de enige zijn die er een mail over schrijft, en er zal vast een reden voor zijn waarom er geadresseerd wordt op de huidige manier. Maar als alumnus heb ik mij er altijd over verbaasd dat je jarenlang studeert voor een titel, en dat de Alma Mater nota bene, je post toestuurt zonder je titel te gebruiken. Niet dat het stante pede ingevoerd dient te worden, maar ik begin wel nieuwsgierig te worden waarom dat eigenlijk niet gedaan wordt ;-) (Drs.) Wilmar Taal Reactie van de redactie

Tegen de achtergrond van de op deze pagina gevoerde discussie over de diploma-uitreiking als bekroning op een universitaire studie heeft u zeker een punt. Zeker als we daarbij andere rituelen tellen zoals fraai ogende visitekaartjes of binnen de instellingen prominent gevoerde titulatuur op de deurposten van de dames en heren academici. De kwestie is onder de aandacht gebracht van de werkgroep Student meer centraal. Een eerste reactie vanuit dat gremium leert dat in principe technisch ‘alles’ mogelijk is, maar ook dat de aanpassing van de diverse administratieve computersystemen – hard gecodeerde velddefinities – bepaald bewerkelijk is. Wordt aldus vervolgd.

nderwijs Managementwetenschappen

ww.ou.nl/psychologie

Startgesprekken voor beginnende bachelorstudenten Veel studenten beginnen hun studie aan de Open Universiteit met een startpakket. Zo ook bij de faculteit Managementwetenschappen, waar studenten de bacheloropleiding Bedrijfskunde beginnen met de startcursus Managen en ondernemen.

Echter, in vergelijking met reguliere onderwijsinstellingen kent de OU een relatief hoge uitval, met name in het begin van de studie.

Oorzaken zijn onder andere de open inschrijving, de geringere sociale binding door afstandsonderwijs en de langere doorlooptijd en lager commitment omdat studie geen hoofdtaak is. Als trendsetter binnen de OU van het bachelormentoraat is de faculteit Managementwetenschappen een pilotproject gestart om middels studiekeuzegesprekken een betere match te bewerkstelligen tussen de verwachtingen en potenties van aankomende studenten en de eisen die aan een studie bij de OU worden gesteld. Het uiteindelijke doel is dat een betere inschatting kan worden gemaakt van individuele faalfactoren, zodat via gerichte ondersteuning de kansen op uitval kunnen worden gereduceerd.

Sinds april dit jaar wordt studenten met een startpakket gevraagd om deel te nemen aan dit project. Deelname begint met het invullen van een lijst met tien vragen, hetgeen een student nog geen vijf minuten tijd kost. Op basis van deze lijst krijgt de beginnende student een startgesprek met de opleidingsconsulent, die tevens begeleider is van de startcursus. Aan de hand van de antwoorden op de lijst en het gesprek ontstaat een beeld van de specifieke uitval- of faalrisico’s die betreffende student loopt, en kan de student gericht worden geadviseerd.

De aanpak is gebaseerd op een theoretisch model. Op basis van eerder onderzoek en ervaring blijkt dat het studiesucces binnen de OU in hoge mate kan worden herleid op twee groepen variabelen: - intellectuele capaciteiten om een academische opleiding te volgen - het vermogen om te voldoen aan de eisen die afstandsonderwijs aan motivatie, gedrag en tijdbesteding stelt.

Het kennismakingstraject heeft mede ten doel om bij studenten het gevraagde intellectuele niveau te toetsen.

Studiekeuzegesprekken en de ondersteunende instrumenten richten zich vooral op de tweede groep. De belangrijkste variabelen daarbij zijn: - het bewaken van de voorgenomen tijdsbesteding - het zorgen voor condities die de studie bevorderen (vaste plek, vaste tijd, support van partner en kinderen) - het aanleren van de vaardigheden om zelfstandig te werken en indien nodig gebruik te maken van de verschillende begeleidingsmogelijkheden - het zelfstandig organiseren van samenwerking met medestudenten.

In het najaar gaan we evalueren of deze aanpak zin heeft gehad, en zo ja, gaan we onderzoeken of we aan de hand van risicoprofielen heel gericht hulp kunnen gaan aanbieden waar die hulp naar verwachting het meest effectief is. Studie-uitval voorkomen is immers vaak een kwestie van het opsporen en versterken van de zwakste

www.ou.nl/management

schakel. Timemanagement is een voorbeeld van zo’n mogelijke zwakke schakel. Een opleidingsconsulent kan hulp en tips geven hoe je hier beter mee om kan gaan. Bij de al genoemde vragenlijst zit een eenvoudig instrumentje waarmee je ‘ongewenste tijdvreters’ bij jezelf kan opsporen. In het gesprek met de consulent kan je manieren bespreken hoe je die tijdvreters kan terugdringen.

De overdraagbaarheid van de resultaten is groot, in ieder geval binnen de context van de OU, en ook daarbuiten gelet op het groeiende belang van een leven-lang-leren waarmee ook reguliere instellingen in toenemende mate te maken krijgen.

Nieuwe cursus: Wetenschappelijk literatuuronderzoek Op 1 juli jongstleden is de cursus Wetenschappelijk literatuuronderzoek (B10131) in het aanbod genomen. Deze cursus is enkel bestemd voor studenten die vóór 1 januari 2009 via een schakelprogramma van losse cursussen academische vaardigheden zijn toegelaten tot een van de masteropleidingen van Managementwetenschappen. Betreffende studenten die zijn ingeschreven voor de cursus Onderzoek en presentatie (B10111/ AV1) of Scientific literature review (B10121), maar deze niet vóór respectievelijk 1 juli 2011 en 1 januari 2012 afronden, moeten om het schakelprogramma te kunnen voltooien, de eerstgenoemde cursus Wetenschappelijk literatuuronderzoek bestellen. Let wel: deze cursus is tijdelijk in het aanbod en kan slechts tot 1 juli 2012 worden besteld.

MW-studenten- en alumnidag In ons lustrumjaar 2009 organiseerden wij een studenten- en alumnidag. Uit de vele reacties begrepen wij, dat dit zeer op prijs gesteld werd. De faculteit Managementwetenschappen zal daarom dit jaar weer een dergelijke dag organiseren, waarop studenten en alumni, samen met de staf van MW, elkaar kunnen leren kennen.

Er zullen lezingen worden gehouden door prof. dr. N. Groot, bijzonder hoogleraar Management in complexiteit, en prof. dr. E. Curfs, bijzonder hoogleraar Maatschappelijk ondernemen door zorgverzekeraars. In de middag zullen de afstudeerkringen HRM, Accounting, en Innovatie ingaan op hun onderzoek in een interactieve meeting. Bij voldoende belangstelling zal ook een sessie georganiseerd worden rond het thema ‘promoveren bij MW’, door prof. dr. R. Tuninga.

De studenten- en alumnidag 2010 zal plaatsvinden op zatedag 27 november in Den Bosch: markeer deze dag alvast in uw agenda! Binnen enkele weken is meer informatie beschikbaar en wordt het programma gepubliceerd (zie website faculteit). Voor vragen of anderszins meer informatie kunt u een mailtje sturen naar: studentendagMW@ou.nl.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

23

natuurwetenschappen

www.ou.nl/milieu

Landelijke NW-dag over REACH

NW-symposium over water als bron van conflicten Op zaterdag 13 november discussiëren we in studiecentrum Eindhoven over water als potentiële bron voor conflicten. Vanaf 10.30 uur ’s morgens bent u welkom. Water speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de menselijke samenleving. Water is een eerste levensbehoefte, de landbouw kan niet optimaal produceren zonder voldoende water en veel steden liggen aan rivieren of zeeën vanwege de gunstige mogelijkheden voor handel en transport. Wereldwijd neemt het watergebruik sterk toe, waarbij vaak verontreinigingen optreden. Ook dreigt water op veel plaatsen een schaars goed te worden. Waterconflicten kunnen ontstaan als er in een gebied of land niet voldoende schoon water voorhanden is, of als er een teveel aan water is waardoor overstromingen dreigen. Waterconflicten kunnen zich voordoen tussen verschillende landen of regio’s, tussen verschillende sectoren die afhankelijk zijn van water, maar ook tussen verschillende generaties. Met de gevolgen van de te verwachten klimaatverandering kan de strijd om water uitgroeien tot het conflict van de toekomst. Of weten we het gebruik van water tijdig in een meer duurzame richting bij te sturen?

In het ochtendprogramma benaderen drie sprekers de conflicten rond water, ieder vanuit hun eigen expertise: - prof. dr. Lucas Reijnders, hoogleraar natuurwetenschappelijke milieuwetenschappen OU en hoogleraar milieukunde UvA - prof. mr. Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht UU - prof. dr. Pieter van der Zaag, hoogleraar Integrated water resources management bij het UNESCO-IHE Institute voor Water Education in Delft.

Dagvoorzitter is prof. dr. Piet Glasbergen, OU en UU. Nadere details over het programma vindt u binnenkort op de website: www.ou.nl/ nw-symposium.

24

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

Op zaterdag 9 oktober vindt in studiecentrum Utrecht de landelijke NW-dag over REACH plaats. Die naam staat voor Registration, Evaluation, Authorisation and restriction of CHemical substances.

Het in kaart brengen van chemische stoffen wordt met de komst van REACH verschoven van de overheid naar het bedrijfsleven.

REACH is de omvangrijke Europese verordening voor de evaluatie van alle industriële chemicaliën. Het ochtendprogramma start met een gastcollege door dr. Dick Sijm, werkzaam bij het Bureau REACH van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), over de theoretische aspecten van REACH. Hierna volgt een workshop over REACH in de praktijk, ingeleid door een presentatie van drs. Jeroen Provoost, werkzaam bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) in Helsinki. ‘s Middags ligt het accent op de begeleiding van cursussen. Studenten die op deze dag een poster willen presenteren of een klein colloquium willen houden, moeten zich zo spoedig mogelijk aanmelden bij dr.

Threes Smijs: threes.smijs@ou.nl. Het programma kunt u downloaden op de website van de faculteit (www.ou.nl) onder nieuws. Hier kunt u zich ook aanmelden.

Nieuwe handleiding master Milieu-natuurwetenschappen Er is een nieuwe versie verschenen van de Handleiding masteropleiding Milieu-natuurwetenschappen: van intake tot diploma. Deze handleiding is belangrijk voor studenten vanaf de eindbachelorfase. Met name in de hoofdstukken over begeleiding en verslaglegging zijn antwoorden op veelgestelde vragen verwerkt. De handleiding wordt vanaf nu automatisch toegezonden aan alle studenten die zich inschrijven voor de afstudeeropdracht, zodat zij over de meest recente informatie beschikken. Daarnaast blijft de masterhandleiding op aanvraag beschikbaar voor belangstellende studenten via: info@ou.nl.

De handleiding ligt ook ter inzage in de studiecentra.

Voorbereidingscursus biologie nu ook als afstandsonderwijs De Open Universiteit biedt voorbereidingscursussen aan in diverse vakken (www.ou.nl/voorbereidingscursussen). Studenten kunnen met de voorbereidingscursussen hun voorkennis verbeteren of een deficiëntie wegwerken als ze gaan starten met een studie in het hoger onderwijs. Voorbereidingscursussen worden gegeven door ervaren docenten en vinden plaats in de studiecentra. Naast contactintensieve voorbereidingscursussen is er voor biologie nu ook een variant met meer zelfstudie en begeleiding op afstand.

Bij deze ‘afstandsvariant’ zijn slechts vier klassikale bijeenkomsten waarbij de docent en de cursisten elkaar daadwerkelijk ontmoeten.

Daarnaast zijn er drie digitale ‘bijeenkomsten’ via internet. Alle andere contacten verlopen via e-mail en de elektronische leeromgeving. Voordelen van deze variant voor de student zijn dat hij/zij minder reistijd en reiskosten heeft en bijna helemaal zelf zijn/haar tijd kan indelen. Je moet wel goed zelfstandig kunnen studeren. De cursusperiode is van 6 november 2010 tot 5 april 2011.

onderwijswetenschappen www.ou.nl/onderwijs

Bijzondere verplichting Leren en ontwikkeling Voor de cursus Leren en ontwikkeling (O18321) zijn de richtlijnen t.a.v. het completeren van het portfolio gewijzigd per 1 juli dit jaar. De bijzondere verplichting rond het portfolio moet voltooid en nagekeken zijn voorafgaand aan het tentamen.

Het portfolio is dan automatisch gekoppeld aan de drie tentamenkansen die men in een jaar heeft. Er is een uitloopregeling voor zittende studenten die al tentamen hadden gedaan in november 2009 of in april 2010. Ook studenten die in augustus 2010 tentamen hebben gedaan, kunnen een onderbouwd verzoek tot uitstel indienen bij de docent mw. Monique Bijker MSc: monique.bijker@ou.nl.

Prof. Kirschner voorzitter ISLS Prof. dr. Paul Kirschner (op foto) is benoemd tot voorzitter (president) van de International Society of the Learning Sciences (ISLS). De benoeming is ingegaan op 1 juli 2010. ISLS is een vereniging voor academici, professionals en studenten op het gebied van Onderwijswetenschappen die ernaar streven om de wetenschap en de praktijk op het gebied van leren te bevorderen. ISLS brengt mensen bijeen die belangstelling hebben voor leerervaringen op school, thuis, op het werk en in gemeenschappen en die willen begrijpen hoe samenwerking en leren mogelijk worden door kennis, instrumenten, netwerken en sociale structuren. Prof. Kirschner is programmadirecteur van het Learning & Cognition programma van CELSTEC.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

25

PSYchologie

www.ou.nl/psychologie

Diverse mentoraatsvormen: propedeuse, bachelor en master Bij de faculteit psychologie zijn diverse vragen binnengekomen over de mentoraatsvormen. Wat is het verschil? Wie zit in welk mentoraat? Je hebt al een mentor en krijgt een uitnodiging voor een nieuwe mentoraatsvorm? Stap je automatisch over van het ene naar het andere mentoraat?

Individueel: wegwijs maken, aanspreekpunt

Master: vervolg en nieuwe vragen

Onze faculteit biedt aan elke student de mogelijkheid om gebruik te maken van het individuele mentoraat. Studenten komen bij een studiecentrum en maken kennis met een docent van de faculteit.

Meestal bij de cursus Inleiding in de psychologie. Bij het vervolg van de opleiding blijft deze docent uw aanspreekpunt. De docent organiseert jaarlijks een groepsactiviteit in een studiecentrum. Dat kan variëren van een lezing tot en met een workshop. Doel van het individuele mentoraat is om de student wegwijs te maken in het begin van de studie. Tevens staat binding met de OU voorop.

Afstandsonderwijs kan een eenzame weg zijn, contacten met docenten en medestudenten zijn nodig om de weg af te leggen.

Dat hoeft niet frequent contact te zijn. Als u maar weet bij wie u terecht kunt met vragen.

Na verloop van tijd kent u de weg door de opleiding steeds beter en zullen er misschien minder vragen opkomen. U kunt tenslotte al gebruik maken van uw eigen mentor in het studiecentrum. Uiteindelijk gaat u de bacheloropleiding afronden. Dan komt een nieuw moment met nieuwe vragen. Vragen over de vervolgrichting in de masteropleiding, over de stage, over de scriptie, over de Basisaantekening psychodiagnostiek, over de procedure bij het afstuderen etc. Soms ontdekten studenten dat ze te laat waren gestart met het zoeken naar een stageplaats.

Ook was de keuze voor de stagevorm niet altijd juist, gezien de ambities en mogelijkheden van de student. Voor deze vergevorderde groep is de faculteit gestart met het mastermentoraat.

We selecteren daarvoor de studenten die bezig zijn met de bachelorthesis of deze al hebben afgerond. Drie keer per jaar maken we een selectie van de nieuwe studenten en wordt de groep mastermentoraatstudenten steeds groter. Ook in deze selectie kunnen studenten zitten die al een mentor uit een studiecentrum hebben. Dat is helemaal geen probleem. Uw huidige mentor stemt af met de mentoren uit het mastermentoraat welke vragen het best door wie beantwoord kunnen worden.

Bachelor: automatische attendering of telefoontje Twee jaar geleden heeft een centrale afdeling van de Open Universiteit, het Onderwijs Service Centrum (OSC) in het kader van het omvangrijke project ‘Student meer centraal’ het initiatief genomen tot de invoering van een bachelormentoraat.

Dit is een mentoraatsvorm waarbij startende studenten de mogelijkheid wordt geboden om automatisch geattendeerd te worden op belangrijke ‘events’ ten behoeve van de studie. Denk aan het benutten van tentamenkansen, het informeren over verlopen rechten en vervolginschrijvingen, etc. Dit alles verloopt via automatische e-mails. Indien een student lang geen contact heeft gelegd met de OU, bellen medewerkers de student op. Uit onderzoek (Studentinzicht) blijkt dat studenten deze aandacht wenselijk vinden.

Propedeuse: persoonlijke mentor Vanwege de selectie van studenten (in het bachelormentoraat worden alleen de nieuwe studenten opgenomen) heeft de faculteit sinds september 2009 het propedeusementoraat ingericht. Dit is een mentoraatsvorm die aangeboden wordt aan studenten die de cursus Inleiding in de psychologie succesvol hebben afgerond.

Onze docenten in de studiecentra benaderen daarvoor de geselecteerde studenten. Was Inleiding in de psychologie ook uw eerste cursus, dan kunt u in het bachelormentoraat en tegelijkertijd in het propedeusementoraat zitten. Het propedeusementoraat heeft als voordeel dat u een eigen persoonlijke mentor krijgt. Deze mentor blijft uw contactpersoon gedurende de rest van de propedeuse. De mentor kan tevens dezelfde docent zijn die al beschikbaar was via de individuele mentoraatsvorm. Maar omdat niet elke student de bijeenkomsten volgt, is een extra mogelijkheid geboden om van een mentor gebruik te maken, namelijk het propedeusementoraat.

26

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

En zo ontstaat er een groter geheel van mentoraatsactiviteiten die gericht zijn op studievoortgang, specifieke studie-informatie, studieplezier en gericht contact. Gezien de aard van ons afstandsonderwijs hoeft dat niet altijd face to face te zijn. Een telefoontje doet wonderen.

Alle mentoraatsvormen van onze faculteit zijn vrijblijvend, u hoeft er geen gebruik van te maken indien u dat niet wenst. U wordt automatisch benaderd voor deelname en u kiest zelf de voor u meest geschikte vorm: telefonisch contact of contact per e-mail (of allebei). Bent u al toegelaten tot de masteropleiding en heeft u vragen over de stage, dan kunt u sowieso terecht bij de opleidingsmanagers die genoemd worden in de studiegids psychologie. Verder kunt u alle vragen mailen naar info@ou.nl, of vragen naar de opleidingsadviseurs psychologie via 045-5762888.

Scriptiestudent gezocht voor onderzoek ‘stoppen-met-roken begeleiding’ Bij de faculteit Psychologie wordt onderzoek gedaan naar (o.a.) de wijze waarop hartpatiënten effectief begeleid kunnen worden bij stoppen met roken. In dat kader gaan wij inventariseren onder welke voorwaarden afdelingshoofden bereid zijn om ‘stoppen-met-roken begeleiding’ op afdelingen cardiologie te implementeren. Daarnaast onderzoeken we in hoeverre verpleegkundigen bereid zijn om patiënten te begeleiden bij het stoppen met roken en onder welke voorwaarden.

Het onderzoek bestaat uit twee delen. Het eerste onderzoek onder ongeveer 60 afdelingshoofden cardiologie heeft de vorm van een kort telefonisch interview. Het tweede onderzoek onder ongeveer 180 verpleegkundigen cardiologie heeft de vorm van een survey. In overleg met dr. Catherine Bolman en drs.

Nadine Berndt wordt de precieze vorm van het onderzoek nader bepaald. Telefoonkosten en/of portokosten voor het onderzoek worden door de OU betaald en komen niet voor rekening van de student. Meer informatie over theoretische achtergronden voor dergelijk onderzoek is te vinden op het Scriptieweb bij het scriptiethema ‘Verspreiding van interventies in de zorgsector’ (zie Studienet).

Wij zoeken een enthousiaste student die dit inventariserend onderzoek wil uitvoeren en beschrijven. U dient in de masteropleiding Gezondheidspsychologie te studeren. Als u interesse hebt in deze studie, neem dan contact op met Catherine Bolman (catherine.bolman@ou.nl / tel 045-5762626) of Nadine Berndt (nadine.berndt@ou.nl / tel 045-5762172).

Bachelorthesisonderzoek boekt succes op twee congressen De bachelorthesis van studenten Bert Verleysen, Mariëlle Boogaard, Kelly Franssen en Kathleen Dolce, onder begeleiding van universitair docent dr. Frederik Van Acker, werd deze zomer op twee wetenschappelijke congressen gepresenteerd: de International Self-Determination Theory Conference te Gent, en de European Conference on Positive Psychology te Kopenhagen. Het onderzoek handelde over de effectiviteit van Appreciative Inquiry (AI), een methode van organisatieverandering die uitgaat van de positieve aspecten van de organisatie in plaats van wat fout loopt. Met behulp van een vragenlijst, die bij een steekproef van Belgen en Nederlanders werd afgenomen, werd de relatie tussen AI en verschillende psychologische variabelen zoals psychologisch kapitaal en burnout onderzocht. Een van de studenten, Bert Verleysen, communiceerde zelf de resultaten op de twee congressen in de vorm van een poster en kreeg heel wat bijval.

De bachelorthesis is een viermoduulscursus en is het laatste onderdeel van de onderzoekscompetentielijn in de opleiding. Deze cursus vormt de afsluiting van de bacheloropleiding Psychologie.

De student leert om wetenschappelijke artikelen te beoordelen en doorloopt het proces van het uitvoeren en verslaan van een wetenschappelijk onderzoek. Studenten bouwen voort op kennis en vaardigheden die ze in eerdere onderzoekspractica hebben opgedaan.

Discussie Conclussie Rapportage (APA-format)

Probleemstelling en Onderzoeksvraag

Analyse en interpretatie

Zoekplan en uitvoering ervan

In elk practicum wordt deze cirkel doorlopen (zie figuur). De student komt zo op een steeds hoger niveau. Tenslotte zijn alle cirkels tot de buitenste cirkel gevuld en beschikt de student over het eindniveau dat vereist is voor het afronden van de bacheloropleiding psychologie. Studenten kunnen na het kiezen van een specialisatie in de masteropleiding en de inhoudelijke verdieping op masterniveau met een gerust hart aan de scriptie beginnen. Meer informatie over de bachelorthesis is te vinden bij de psychologietab in Studienet.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

27

CULTUURWE TENSCHAPPEN

foto: Superchango

Gastspreker prof. Maarten van Rossem

Landelijke dag in teken van ‘Angst en onheil’ Traditiegetrouw organiseert de faculteit Cultuurwetenschappen aan het begin van het academisch jaar een landelijke studiedag voor al haar studenten/alumni en medewerkers. Dit jaar is dat op zaterdag 9 oktober in en om de collegezalen van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het thema van de dag is Angst en onheil. Gastspreker is prof. Maarten van Rossum. Deze dag is al jaren een onverdeeld succes, niet in de laatste plaats vanwege de sociale component. Na de ontvangst met koffie/thee om 10.15 start het programma om 11.00 uur.

De angst voor, en verwerking van epidemieën, natuurrampen, oorlogen, of grootschalige ongelukken in literatuur, kunst en filosofie in heden en verleden vormt de thematiek van de landelijke dag.

Voorbeelden van onderwerpen die tijdens deze dag aan de orde zouden kunnen komen, zijn de angst voor de pest en uitbarstingen van antisemitisme in de middeleeuwen, filosofische reacties op de aardbeving van Lissabon in 1755, de angst voor en maatregelen tegen de Spaanse griep, het beeld van overstromingen in schilderkunst en literatuur in Nederland, de angst voor de atoombom kort na de Tweede Wereldoorlog, de literaire verbeelding van de watersnoodramp van 1953, het zogeheten China syndrom of de angst voor terrorisme in romans van na de aanslag op het World Trade Centre.

Breed palet lezingen Tijdens het ochtendprogramma wordt een breed palet aan lezingen en werkcolleges door CW-stafleden aangeboden. 's Middags verzorgt prof. dr. Maarten van Rossem een lezing over het onderwerp. Prof. Van Rossem is gespecialiseerd in de geschiedenis en politiek van de Verenigde Staten, en is bijzonder hoogleraar Amerikanistiek aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij is een veelgevraagd spreker, en verzorgt dikwijls bijdragen voor radio en televisie. Zo is hij regelmatig een graag geziene gast in het (VARA)programma De wereld draait door. Tot zijn belangrijkste publicaties behoren De Verenigde Staten in de Twintigste Eeuw (2001), Amerika voor en tegen (2003), Drie oorlogen. Een kleine geschiedenis van de 20e eeuw (2007) en natuurlijk de glossy Maarten!

28

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

www.ou.nl/cutuurwetenschappen

Aansluitend volgt traditioneel de prijsuitreiking van de essaywedstrijd over het thema. Het septembernummer van Locus is hier geheel aan gewijd en bevat naast de prijswinnende essays een aantal bijdragen van medewerkers van de faculteit. Met om 12.20 uur de lunch, wordt het programma rond 15.45 afgesloten met een borrel. Overigens zijn alle studenten reeds via een persoonlijke mail uitgenodigd. Mocht u deze niet ontvangen hebben of wilt u meer informatie, neem dan contact op met het secretariaat van de faculteit: secretariaat.cultuurwetenschappen@ou.nl.

OU-studenten gaan mobiel leren in Florence Wandelen door Florence terwijl je via je smartphone achtergrondinformatie, feedback en opdrachten krijgt over datgene waar je op dat moment naar kijkt. Als iets je opvalt, kun je dat inspreken of geluiden opnemen en die opnames aan de informatie toevoegen. En dat zonder dat je ingewikkelde codes of nummers moet intikken. Dat is hetgeen het project Audio Augmented Spaces for Learning nastreeft. Op 27 juli – de groep studenten is reeds definitief samengesteld – vond bij het Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) de kick-off plaats.

Eind 2010 vindt de studiereis naar Florence plaats. Via de smartphone krijgen de studenten informatie en opdrachten over hetgeen ze zien, kunnen ze hun eigen audiofragmenten opnemen en kunnen ze audiofragmenten van andere studenten beluisteren. De smartphone registreert zelf in welke richting ze bewegen of kijken, zodat de studenten hun aandacht nauwelijks hoeven te richten op het apparaat en zich volop kunnen blijven focussen op de omgeving.

De beschikbare informatie wordt gekoppeld aan Google maps. Dat geldt ook voor de informatie die de studenten zelf ter plekke inspreken of opnemen. Op die manier kunnen studenten na thuiskomst via een webbrowser virtueel teruggaan naar de bezochte plaatsen, de informatie en de gemaakte commentaren beluisteren en zo hun werkstuk of opdracht uitwerken. Het project valt onder het Learning Media programma van CELSTEC, in samenwerking met de faculteit Cultuurwetenschappen. Het wordt mede gefinancierd door het Innovatieprogramma van SURFnet/Kennisnet. De technische componenten en leerscenario's worden openbaar gemaakt en de software wordt beschikbaar gesteld onder een Open Source licentie. Kijk voor informatie over het Augmented Reality project op: http://celstec.org/.

Rechtswetenschappen www.ou.nl/rechtswetenschappen

Voortgangstoetsen met mogelijkheid bonuspunten Basiscursus recht Aan studenten die zich in de maanden april tot en met september hebben ingeschreven voor de Basiscursus recht (R01152) wordt bij wijze van proef een extra, potentieel lucratieve begeleidingsvorm aangeboden. Dit najaar start bij de Basiscursus recht een serie van drie ‘voortgangstoetsen’, die u elk apart op een bepaalde avond thuis online kunt afleggen. De toetsen tezamen bestrijken de gehele stof van de cursus, worden na elkaar aangeboden en sturen u in studietempo naar het doen van tentamen vanaf eind januari 2011.

Na afloop van elke toets kunt u kennisnemen van uw resultaat en van de vindplaatsen in de cursus van de juiste antwoorden; die vindplaatsen kunt u dan ook meteen naslaan en bestuderen.

Door deel te nemen aan de voortgangstoetsen biedt u uzelf periodiek een controlemoment op uw studievoortgang. Ben ik bij? Snap ik het min of meer? En u krijgt, bij een goede terugkoppeling naar uw cursusmateriaal, direct na afloop de mogelijkheid om ‘pijnpunten’ uit de cursusstof te registreren die bij de verdere studie/tentamenvoorbereiding extra aandacht behoeven. De voortgangstoetsen kunnen een mooie aanvulling zijn op deelname aan groepsbegeleiding, maar ze kunnen ook een meer individuele zelfstudie nader structureren. Een prettige bijkomstigheid is dat de voortgangstoetsen bij een voldoende resultaat bonuspunten voor het tentamen opleveren. Dit kan resulteren in ophoging van het behaalde cijfer voor het tentamen met één rapportcijferpunt (zo kan bijvoorbeeld een 5 een 6 worden).

Prof. Rinkes voorgedragen visitatiecommissie QANU In het kader van de voorbereidingen van de onderwijsvisitatie Rechtsgeleerdheid is op voordracht van de betrokken instellingen prof. mr. Jac Rinkes, hoogleraar privaatrecht (op foto), voorgedragen als lid van de visitatiecommissie. Het gaat om een omvangrijke visitatie: de commissie die QANU gaat instellen, zal tien instellingen bezoeken en meer dan 80 opleidingen beoordelen.

Het is de bedoeling dat de bezoeken van de commissie beginnen in september 2010 en doorlopen tot in 2011.

Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) is een onafhankelijke stichting, voortgekomen uit de afdeling Kwaliteitszorg van de VSNU. De medewerkers van QANU hebben dan ook een jarenlange ervaring met beoordelingen van universitaire onderwijs- en onderzoeksprogramma's. QANU werkt onafhankelijk van de universiteiten. De organisatie past in de wettelijke structuur van beoordeling, accreditering en bekostiging van universitair onderwijs en onderzoek.

Op de betreffende cursussite van de Basiscursus in Studienet vindt u alle verdere informatie over de voortgangstoetsen, de toekenning van eventuele bonuspunten en de wijze van deelname. Let op: iedere voortgangstoets staat maar gedurende één avond open.

Wij raden u aan meteen de avonden waarop de toetsen worden afgenomen in uw agenda te reserveren: - voor de eerste voortgangstoets: vrijdagavond 15 oktober 2010 - voor de tweede voortgangstoets: donderdagavond 9 december 2010 - voor de derde en laatste voortgangstoets: donderdagavond 20 januari 2011.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

29

tentameninf AANMELDEN, TENTAMENPERIODEN EN SLUITINGSDATA

CULTUURWETENSCHAPPEN

Aanmelden voor een tentamen doet u door in te loggen in Mijn account in Studieaanbod en te klikken op Mijn tentamenaanmeldingen of door gebruik te maken van een aanmeldingsformulier.

Maakt u gebruik van een formulier dan stuurt u de aanmelding voor een computergebaseerd en een regulier tentamen naar de afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen. Een aanmelding voor een sys-tentamen stuurt u naar het studiecentrum waar u dit sys-tentamen wilt afleggen. Alleen studenten die in het buitenland een sys- of CBItentamen maken of studenten die behoren tot speciale categorieën (bijvoorbeeld handicap of detentie) kunnen hun sys- of CBI-aanmelding sturen naar de afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen. U vindt uitgebreidere informatie hierover op de website www.ou.nl/tentamen Tentamenperioden en sluitingsdata: - 8-11 t/m 10-11-2010, sluitingsdatum 13 oktober 2010, - 24-1 t/m 26-1-2011, sluitingsdatum 29 december 2010, - 4-4 t/m 6-4-2011, sluitingsdatum 9 maart 2011, - 20-6 t/m 22-6-2011, sluitingsdatum 25 mei 2011, - 29-8 t/m 31-8-2011, sluitingsdatum 3 augustus 2011.

De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster.

Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen

Tentamensessies individuele tentamens Kijkt u op www.ou.nl/studiecentra voor de individuele tentamensessies in het studiecentrum van uw keuze. Als u zich via www.ou.nl/mijnaccount aanmeldt voor een individueel tentamen, worden de beschikbare sys- en CBI-sessies getoond nadat u het studiecentrum heeft gekozen.

Samenvallende tentamens Volgens vast beleid van de Commissie voor de examens (CvE) mogen er niet meerdere (regulier schriftelijke) tentamens op één dag afgelegd worden. In uitzonderlijke omstandigheden kan de Commissie hiervan afwijken. Zij beoordeelt dit aan de hand van een schriftelijk, gemotiveerd verzoek van de student. De CvE kan een hardheidsclausule toepassen voor die studenten die gehinderd worden in hun studievoortgang door het hanteren van drie tentamenavonden. Het kan namelijk voorkomen dat twee cursussen in elke ronde op dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u bij dergelijke situaties contact op met de afdeling Service en informatie. Het gaat dan om studenten die in de problemen komen die niet te wijten zijn aan de eigen planning. Mocht u uiteindelijk tot de conclusie komen dat er een aantoonbaar probleem is, dan kunt u een verzoek indienen bij de Commissie.

Tentamendata uitlopende cursussen en errata Met klem adviseren wij studenten kennis te nemen van de nadere informatie omtrent cursussen die uit het onderwijsaanbod zijn genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in het academisch jaar 2010-2011.

Deze vindt u op www.ou.nl/tentamen > Laatste tentamendata en niet in Modulair. Aanvullingen hierop worden wel vermeld in Modulair. De informatie vindt u ook op de cursussite. Een overzicht van de errata op de studiegidsen vindt u op www. ou.nl/vraagenantwoord.

CULTUURWETENSCHAPPEN C14222 Van Babylon tot Brugge De tentamenvorm is sinds 11 juni 2010 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

30

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

C17311 Oudnederlandse schilderkunst In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de Modulair van juni 2010 is opgenomen dat de cursus uit het cursusaanbod wordt genomen en dat de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus in november 2011 is. Dat is niet juist. De cursus blijft in het cursusaanbod.

INFORMATICA T21321 Distributed computing In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de Modulair van juni 2010 is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid voor deze cursus in november 2011 zal zijn. Dat is niet juist. De laatste tentamenmogelijkheid is 9 november 2010.

T26241 Datastructuren en algoritmen Sinds 1 juli 2010 zijn de volgende hulpmiddelen toegestaan: een 'schoon' exemplaar van het tekstboek en een 'schoon' exemplaar van het werkboek.

T31311 Onderzoeksontwerp voor bedrijfskundige informatica De cursus wordt stopgezet. De laatste inleverdatum voor de opdracht is 31 augustus 2011.

T40211 Publiekgericht schrijven en spreken De cursus is stopgezet. De laatste inleverdatum van de opdracht is 30 september 2010.

T41221 Logica en informatica Het tekstboek dat u bij het tentamen mag gebruiken moet met ingang van het tentamen van november ‘schoon’ zijn.

MANAGEMENTWETENSCHAPPEN B10111 Onderzoek en presentatie (AV1) De laatste inleverdatum van de opdracht is 30 juni 2011 B34111 Administratieve organisatie De tentamenvorm is sinds 1 juli 2010 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

NATUURWETENSCHAPPEN N43211 Gedrag en effecten van contaminanten Met ingang van het tentamen van januari 2011 mag u bij het tentamen ook gebruikmaken van een ‘schoon’ Binas tabellenboek, een zakrekenmachine en een ‘schoon’ Engels-Nederlands woordenboek.

dhr. P.C. Bassant BA, Schiedam Afstudeeropdracht: Variaties in een Methode, Methode in de Variaties. Een analyse van interpretaties van de Marskramer Tondo van Bosch in de voetsporen van Panofsky. mw. H.J. Hooghiemstra BA, Nijmegen Afstudeeropdracht: De visie van Richard Rorty op taal, zoals hij deze beschrijft in zijn boek.

Contingentie, ironie en solidariteit. mw. M.C. Jonker BA, Alkmaar Afstudeeropdracht: Anna Bijns in de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Een onderzoek naar historiografische verschuivingen in de beeldvorming. dhr. F. Koekoek BA, Zutphen Afstudeeropdracht: Het Goede doen en het Kwade laten. Verschillen en overeenkomsten in de receptie van het werk van Jheronimus Bosch in Hieronymus Bosch van Walter S. Gibson (Londen 1973) en in Bosch van Laurinda Dixon (Londen 2003). dhr. M.J. Lenaerts BA, Tongeren, België Afstudeeropdracht: Het middenpaneel van Jheronimus Bosch’ zogenaamde triptiek De tuin der lusten volgens de wetenschappers D. Bax, P. Gerlach en W. Fraenger. Een vergelijkende analyse. mw. C.J. de Looze BA, Salem, Duitsland Afstudeeropdracht: Kunnen we het verleden kennen? Een vergelijkende beschouwing over de theorieën van Collingwood en Ankersmit. mw. G.E.M. Meurs-van der Werf BA, Soerendonk Afstudeeropdracht: Het onderwijsbeleid van Koning Willem I tijdens zijn koningschap van het ‘Verenigd’ Koninkrijk der Nederlanden 1815-1830.

Wo masteropleiding Algemene cultuurwetenschappen mw. J. van Noort-Wijzenbroek MA, Voorschoten Afstudeeropdracht: Van plattelandsgemeente tot forensenplaats Voorschoten 1945-1970. dhr. J. Overbeek MA, Den Haag Afstudeeropdracht: De Bril van Buitenlandse Zaken. Nederlandse diplomaten over Spanje onder Miguel Primo de Rivera 1923-1930.

PSYCHOLOGIE

INFORMATICA

S49111 Biologische grondslagen: cognitie De tentamenvorm is sinds 20 juli 2010 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

Wo bacheloropleiding Informatica

RECHTSWETENSCHAPPEN

Wo masteropleiding Computer Science

R04242 Overeenkomstenrecht In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de Modulair van juni 2010 en op pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat een van de laatste tentamenmogelijkheden van deze cursus 26 januari 2011 is. Dat moet 25 januari 2011 zijn.

dhr. I. Klinkert MSc, Assendelft  Afstudeeropdracht: Satellite Orbit Determination with the Global Educational Network for Satellite Operations. (GENSO).

R64342 Consumentenrecht In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de Modulair van juni 2010 en op pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus 30 juni 2011 is.

Dat is niet juist. De laatste inleverdatum van de opdracht is 30 september 2011.

mw. M. Vanderveken BSc, Riemst, België dhr. G. Wauters BSc, Oetingen, België

dhr. H. van de Ridder MSc, Putten Afstudeeropdracht: Onderzoek naar de toepasbaarheid van REA business patterns in een webgeoriënteerd framework voor administratieve toepassingen.

afgest MANAGEMENTWETENSCHAPPEN Wo bacheloropleiding Bedrijfskunde mw. A. Noyens BSc, Kasterlee, België dhr. R. van Someren BSc, Nieuwerkerk aan den IJssel Wo masteropleiding Management

mw. I. Hempenius MSc, Delft Afstudeeropdracht: De Competentieset van de Succesvolle Global Terminal Manager. mw. F.F. Hundertmark-van Dijk MSc, Beuningen Afstudeeropdracht: Change? Why would I want to? A research on the variables impacting Willingness to Change of Staff. mw. J.H. Idzinga MSc, Winsum Afstudeeropdracht: De relatie tussen Competenties en Burnout bij Afgestudeerden in de Zorg en de Invloed daarvan op de Vertrekgeneigdheid.

dhr. M.E.T. Goossens MSc, Amsterdam, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Technologie innovatie en de conjunctuurbeweging. Een onderzoek naar de ‘demand pull’- innovatietheorie binnen de Nederlandse Industrie voor hernieuwbare energiebronnen.

dhr. J.G. Rijksen MSc, Maartensdijk Afstudeeropdracht: Different project, different leadership.

mw. J. Kuperus MSc, Middelburg, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Het implementeren van een 0900 servicenummer als onderdeel van Customer Relationship Management strategie bij een nonprofit organisatie.

dhr. F.G. Scheffrahn MSc, Den Haag  Afstudeeropdracht: Is er iemand die genoeg weet om anderen te instrueren? Een empirisch onderzoek naar de relatie tussen structurerend leiderschapsgedrag, teamleergedrag en prestaties van projectteams, werkend aan bouwprojecten.

mw. A.T. van der Lee MSc, Deventer, keuzevariant Strategic human resource management Afstudeeropdracht: Managerial competencies, roles and effectiveness; rater perceptions and organizational measures.

dhr. P. Westerholt MSc, Culemborg Afstudeeropdracht: Prestatie management bij olieraffinaderijen. Een empirisch onderzoek naar de bijdrage van prestatie management instrumenten bij de sturing van de organisatie door de leiding van olieraffinaderijen.

dhr. N.S.C. van Vliet MSc, Breda, keuzevariant Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Air cargo alliances: Walking on a Thin Line. A study on the impact of air cargo alliances.

Wo masteropleiding Accounting and Finance dhr. J.H. Broersma MSc, Zwolle, keuzevariant Management Control (finance) Afstudeeropdracht: Informatieverwerking, overmoed en overnames. Een onderzoek naar relaties/ patronen tussen informatieverwerking, overmoed besluitvorming bij overnames en overnameresultaten dhr. M.R. Duijzer MSc, Dussen, Afstudeeropdracht: Herclassificatie van financiële instrumenten bij financiële conglomeraten ‘Amendement IAS 39 en IFRS 7’. dhr. R.A.J.M. Geurden MSc, Kerkrade, keuzevariant Accounting and control Afstudeeropdracht: Geeft de informatie van de RvC, verwoord in het jaarverslag, voldoende invulling aan de code Tabaksblat? Welke afwijkingen m.b.t. de “norm” kunnen geconstateerd worden? dhr. J.J. Pauw MSc, Hoboken, België Afstudeeropdracht: Diagnose Behandeling Combinaties. Wat zijn de gevolgen van het invoeren van DBC’s voor de greep op medisch specialisten in een algemeen ziekenhuis?

Wo masteropleiding Strategy and Organization mw. B. Bikhan MSc, Huizen Afstudeeropdracht: Stilstaan is achteruitgang! Een onderzoek naar competentieontwikkeling van HRM zelfstandigen zonder personeel (ZPP’ers) in de branche zakelijke dienstverlening. dhr. J.P.J.G.L. de Graef MSc, Weert Afstudeeropdracht: Leiderschap en verkoopresultaten: een winstgevende relatie? Een onderzoek naar leiderschap van salesmanagers in relatie tot de effectiviteit van veranderingen.

deerden

Wo masteropleiding Milieu-natuurwetenschappen dhr. A.R. Lengkeek MSc, Dalfsen  Afstudeeropdracht: De verzekerbaarheid van overstromingsrisico’s in buitendijkse riviergebieden. mw. T. Slooter-Hagemann MSc, Dordrecht Afstudeeropdracht: Alcohol en het Adolescente brein.

ONDERWIJSWETENSCHAPPEN Wo masteropleiding Onderwijswetenschappen dhr. J.H. Hoek MSc, Klaaswaal Afstudeeropdracht: Het Effect van Reflectieve Dialogen op het Zelfsturend Vermogen van Chronisch Zieke VMBO-Leerlingen.

PSYCHOLOGIE Wo bacheloropleiding Psychologie mw. C.L. Batalona BSc, Doorn mw. P.J.M. van den Berg-Wijen BSc, Peel en Maas mw. F. Bozkurt BSc, Weert mw. N.G. Broekman BSc, Rotterdam mw. R.C.A. Brouwers BSc, Breda

Wo masteropleiding Supply chain management

mw. K.M.J. van Diessen BSc, Maarheeze

dhr. D.G. von Bergh MSc, Hoofddorp Afstudeeropdracht: Customer Metrics, Waits and Anxiety in Multi-Stage Services.

mw. J.M.J. Geurts BSc, Sittard

mw. A.A. Bolazeva MSc, Overijse, België Afstudeeropdracht: Inter-organizational knowledge transfer mechanisms in the focal company: a case study.

mw. F. van Ginkel-Woelders BSc, Ede

mw. E.J.M. Giezenaar-Eussen BSc, Munstergeleen

dhr. J. de Greef BSc, Hasselt, België mw. G.M. de Groot-Horst BSc, Alkmaar

dhr. M.C. Hermsen MSc, Julianadorp Afstudeeropdracht: Make-or-buy decisions for defence logistics functions.

mw. G.S.A. Grundel BSc, Tilburg mw. G.F. van Haaften BSc, Zaltbommel

dhr. W.G. Klinkhamer MSc, Halsteren Afstudeeropdracht: The influence of absorptive capacity and relationship learning on companies’ innovation performance.

NATUURWETENSCHAPPEN Wo Bacheloropleiding Milieu-Natuurwetenschappen

mw. Y.R. Heeg BSc, Den Haag mw. E.C. Hoogendoorn-Kodde BSc, Bergschenhoek mw. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal BSc, Rotterdam

dhr. L.M. van de Beld BSc, Deventer Afstudeeropdracht: Adding Carbon Capture and Storage (CCS) to biomass energy in the Netherlands: how does it affect the process and costs?

mw. H.G. Jorritsma-Bolthuis BSc, Emmen

mw. A.C.M. van Bennekom BSc, Hansweert Afstudeeropdracht: Reductie emissie medicijnresten naar oppervlaktewater Zeeland. Casus: ziekenhuis De Honte.

mw. C.A.M. Lamers-van Rijsingen BSc, Budel

mw. A.G.M. Kerckhofs BSc, Berchem, België dhr. A. de Klerk BSc, Utrecht

mw. M. Martens BSc, Amsterdam mw. F. van Meggelen BSc, Delfgauw

dhr. S.V.I. Claus BSc, Drongen, België Afstudeeropdracht: Brandhoutverwerving voor residentiële verwarming in Vlaanderen.

mw. G.K. Meij-Gennari BSc, Heiloo mw. T.K. Oerlemans BSc, ’s-Graveland

dhr. N.W.M. Vlaar BSc, Rotterdam Afstudeeropdracht: Reductie emissie medicijnresten naar oppervlaktewater Zeeland. Casus: ziekenhuis De Honte. mw. H. Wouters BSc, Westerlo, België Afstudeeropdracht: 1 Bodem- en waterverzilting in Nederland: lessen uit de wereld.

2 Adding Carbon Capture and Storage (CCFS) to biomass energy in the Netherlands: how does it affect the process and costs?

mw. K.H. Prak BSc, Oirsbeek mw. P. Schaap BSc, Rotterdam mw. C. Steenkamp-Scheinhardt BSc, Moordrecht mw. S.S.M. Stolwijk BSc, Kapelle dhr. K.R.D. Vaessen BSc, Mill

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

31

deerden

mw. W.J.M. de Wit BSc, Amsterdam mw. M.M. van der Zwaag-Hogervorst BSc, Velserbroek Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting arbeids- en organisatiepsychologie dhr. M.P. Ardon MSc, Kamperland Afstudeeropdracht: De Invloed van Commitment op Emotieregulatie onder Veteranen. mw. S. Bakker MSc, Utrecht Afstudeeropdracht: Het effect van oefenitems op de Betrouwbaarheid en Score van een Adaptieve Intelligentietest. dhr. K.A. Brongers MSc, Groningen Afstudeeropdracht: Klaar om Weer te gaan Werken na ziekte of ongeval.

mw. A. Lukic-den Hartog MSc, Den Helder Afstudeeropdracht: Factoriële en inhoudsvaliditeit van Mindful Attention Awareness Scale (MAAS) bij bezoekers van de protestantse kerk in Nederland.

mw. E.M. Kleinsman LLM, Hengelo Scriptie: Wie slaat, staat op straat! Samenloop bestuursrechtelijke- en strafrechtelijke afdoening huiselijk geweld.

mw. B. Mensink MSc, Hoogwoud Afstudeeropdracht: Existentiële Zingeving, Werkdruk, Burn-out en Bevlogenheid bij Verzorgenden en Verpleegkundigen in de Gehandicaptenzorg.

dhr. P.J. Komduur LLM, Wijchen Scriptie: Europese invloed op het Rijnvaartregime.

CCR verliest terrein op de Rijn.

RECHTSWETENSCHAPPEN Wo bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid mw. A.L.J. Blok-Cornelisse LLB, Huizen mw. S.M. Bogdanski LLB, Leiden dhr. J.P. van den Bol LLB, Capelle aan den IJssel

dhr. M. Daerden MSc, Diepenbeek, België Afstudeeropdracht: De Relatie Tussen de Gehanteerde Copingstijl en Pesten op het Werk.

dhr. J.M. van Groningen LLB, Naarden

mw. Y.L.J. van Egeraat MSc, Tiel Afstudeeropdracht: De samenhang tussen Emotieregulatie en Burnout bij Brandweerlieden en de Invloed van Sociale Steun.

mw. S.J. Holland LLB, Rotterdam

dhr. J. Kusters LLB, Maarssen dhr. A.J. Ostachevski LLB, Rotterdam

dhr. A.H.L. van de Pavoordt LLB, Delft mw. J. van Rijn LLB, Haarlem dhr. A.H.M. van Rooij LLB, Helmond

mw. A.R. Timmermans-Dhore MSc, Den Haag Afstudeeropdracht: Shared Services, Shared Pain? Onderzoek naar het Arbeidsplezier van Medewerkers Werkzaam binnen een Shared Service Center.

dhr. J.R. Schepel LLB, Winterswijk dhr. C. Spek LLB, Zevenbergen mw. G.T. Viset LLB, Leidschendam

mw. H.A. van Waas MSc, Amsterdam Afstudeeropdracht: Evaluatie van een Training Onderhandelen.

mw. C. Zalm LLB, Heerhugowaard Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting gezondheidspsychologie

32

mw. H. van Eijk MSc, Delfgauw Afstudeeropdracht: Dagelijkse stress, negatief affect en consciëntieusheid en de relatie met het snackgedrag van mensen die op dieet zijn.

dhr. J.A. de Bont LLM, Drempt Scriptie: Consumentenbescherming in de luchtvaart: Een DBC’tje? Wordt met de toepassing vanVerordening EG/261/2004 de passagier voldoende beschermd tegen de gevolgen van instapweigering, annulering of langdurige vertraging?

mw. G.F. Ghafoer Msc, Rijswijk Afstudeeropdracht: Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties.

mw. J.M. Dekker-Koenders LLM, Purmerend Scriptie: De juridische aspecten van het zaaddonorschap.

mw. K.H. Hilbink MSc, Nieuwegein  Afstudeeropdracht: Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptonen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptonen.

dhr. M.J. Eggink LLM, Arnhem Scriptie: De fiscale voorlopige voorziening.

Kunnen we het echt niet leuker maken? Een onderzoek naar de effectiviteit van de voorlopige rechtsbescherming in het fiscale recht.

mw. W.H.M. Jacobs MSc, Groningen Afstudeeropdracht: Invloed van Psychologische en Demografische Factoren op Gedragsintentie tot Gewichtsreductie bij Patiënten met Type 2 Diabetes Mellitus.

dhr. S.A. de Groot LLM, Zelhem Scriptie: Het gevaar voor de rechtszekerheid op lange termijn als gevolg van de invoering van de elektronische akte.

Open Universiteit Modulair 10 september 2010

Wo masteropleiding Business Process Management and IT dhr. I. Buzugbe MSc, Voorburg Afstudeeropdracht: Volwassenheidsgraad van software acquisitie en kritieke succesfactoren. dhr. R.F.M. Rateischak MSc, Heerlen Afstudeeropdracht: De methode Prince2 en projectfalen.

dhr. J. Kabbedijk LLB, Den Helder

dhr. H.A.H. Pastoor LLB, Almere mw. A. Stolk MSc, Amersfoort Afstudeeropdracht: Het Belang van Rechtvaardigheid en Identificatie voor Motivatie van Deelnemers in het Middelbaar Beroepsonderwijs.

BUSINESS PROCESS MANAGEMENT AND IT

dhr. E.R.M. Huls LLB, Haren

mw. M. Kuijt LLB, Wassenaar mw. M.P.E.M. Segers-Noij MSc, Nederweert Afstudeeropdracht: Boze Sollicitanten: De Invloed van Procedurele en Distributieve Rechtvaardigheidspercepties en de Modererende Rol van Faalangst.

dhr. P.I.A.P.M. Zwaga LLM, Den Haag Scriptie: Voorstel EG richtlijn consumentenrechten.

mw. W.J. Hogebrug-Engelgeer LLB, Ermelo

dhr. R. Jacobs LLB, Koedijk mw. C.H.B. Rooth MSc, Hoofddorp  Afstudeeropdracht: Determinanten van Emotieregulatie.

dhr. G.J.W. van der Salm LLM, Burgh-Haamstede Scriptie: ‘Bestuurlijke handhaving bij een van rechtswege verleende vergunning’. De lex silencio positivo, ‘gewogen en te licht bevonden’.

dhr. A.J. van Rijn MSc, Zoetermeer Afstudeeropdracht: Beïnvloeding van het vertrouwen door proceswijzigingen in een samenwerkingsverband. dhr. F.W.A. Smit MSc, Voorburg Afstudeeropdracht: Patronen voor applicatie integratie met Workflow Management Systemen. dhr. L.C. Walhout MSc, Delft Afstudeeropdracht: Stabiliteit van Samenwerken.

Formele- en informele communicatiesignalen die binnen de projectcommunicatie de stabiliteit herkenbaar maken.

VRIJE WETENSCHAPPELIJKE OPLEIDING dhr. P.C. Slootweg LLM, IJsselstein, vrije wetenschappelijke masteropleiding rechtsgeleerdheid Scriptie: De rechtspositie van de ZZP’er, een zoektocht naar mogelijke verbeteringen.  Bij deze student werd aan het behaalde getuigschrift de waardering 'met Lof' toegekend (gewogen gemiddelde cijfer 8 of hoger, geen cijfer lager dan 7).

5710423

afgest