Gepubliceerd in Ons Erfdeel 2009/1. Zie www.onserfdeel.be of www.onserfdeel.nl.
Het Europees Parlement in Brussel in opbouw, 1999, Foto Fabien de Cugnac.
[B]
DE EUROPESE UNIE VOOR BEGINNERS In het najaar van 2003 brak het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zich het hoofd over Europa. Er stonden tien nieuwe lidstaten op de drempel, de Europese verkiezingen kwamen eraan (juni 2004), het Nederlandse EU-voorzitterschap (najaar) en tegelijkertijd brokkelde het enthousiasme bij de burger voor de Europese Unie snel af. Kortom: de EU moest broodnodig aan de Nederlanders verkocht worden. Een dozijn ambtenaren en een duurbetaald communicatiebureau gingen aan de slag en na maanden brainstormen kon toenmalig staatssecretaris van Europese Zaken Atzo Nicolaï het resultaat van deze creatieve golf presenteren: Europa. Best Belangrijk. Een slogan die ook door de regeringspartijen direct werd afgeserveerd als “slappe thee”. Hadden Nicolaï en zijn communicatie-experts het boek Hoe Europa ons leven beïnvloedt maar tot hun beschikking gehad. Dan was de slogan meteen veranderd in: Europa. Overal! Want dat toont het werk van de Vlaamse auteurs Hendrik Vos (docent
185
Europese politiek Universiteit Gent) en Rob Heirbaut (VRT-journalist, volgt Europa) op heldere wijze aan: de Europese Unie is alomtegenwoordig. De lucht die we inademen, het water waarin we zwemmen, de telefoonrekening die we betalen en het eten op ons bord: de EU oefent er (een vaak beslissende) invloed op uit. En toch gaat dit aan de meeste burgers voorbij. Heirbaut en Vos noemen de Unie een “raadselachtige organisatie” waar ook de Brusselaar, al woont hij op een steenworp afstand van haar instituties, niets mee heeft. Zo dicht op de huid — soms zelfs onder de huid, de EU limiteert de chemische sto¤en die we binnenkrijgen — en toch lichtjaren verwijderd van onze belevingswereld. Vos en Heirbaut brengen stap voor stap in beeld waarom dit het geval is. Hun boek begint met een overzicht hoe Europa “geruisloos” ons leven is binnengedrongen. Met de euro bijvoorbeeld, waar inmiddels 320 miljoen burgers in vijftien EU-landen iedere dag mee betalen. Zonder deze munt waren de gevolgen van de huidige kredietcrisis veel harder voelbaar geweest.