Het Andere Gedicht Groeimagazine editie januari 2018 by ONO-ONO

editie 2, januari 2018

Yvonne

Dicht erop los en doe mee! 1

https://youtu.be/M5jrzMXj_-0

DICHT MEE, DOE MEE! 29 oktober 2014, Amersfoort.Tijdens het Groot Poëziefeest met muziek, theater, poëzie, bekende Nederlanders en prijsuitreikingen beklom Stijn het podium. Hij droeg zijn gedicht Pen voor. Ik weet nog ieder woord, elke beweging. Stijns voordracht was ontroerend mooi. Wat mij zo raakte? Hoe hij met woorden die helemaal van hém waren, uitdrukking gaf aan wat hij beleefd had. Ik zal dat moment nooit vergeten, het staat op mijn netvlies gebrand. In onze individualiserende samenleving wordt een steeds groter beroep gedaan op zelfstandigheid en mondigheid. En daarmee op communicatieve vaardigheden. Ook van mensen met een verstandelijke handicap. Continue aandacht voor taalvaardigheid is voor deze groep mensen nog altijd geen vanzelfsprekendheid. Met Het Andere Gedicht hopen we hierin verandering te brengen.

Door training en coaching worden begeleiders en leerkrachten vaardig(er) in het werken met taal en poëzie. Op een manier die voor iedereen toegankelijk en uitdagend is. In drie regio’s strijkt Special Arts neer om taalvorming door middel van poëzie op de kaart te zetten. En ik mag mee! Dat belooft veel. Verbazing bij begeleiders als zij ontdekken hoe je ook met mensen die niet kunnen schrijven gedichten kunt maken. Ontroering en plezier als de eerste gedichten ontstaan en je getuige mag zijn van de trots. Maar vooral kijk ik uit naar al het moois dat in een regio gaat ontstaan als we de gedichten verbinden aan andere kunstdisciplines, organisaties, burgemeester en wethouders. Als dichters het podium betreden en wij de poëzie blijvend achterlaten met verlangen naar meer… Ik heb nu al heimwee! Wil je mee? Dat kan via het digitale groeimagazine, straks met de dichtbundel en natuurlijk door mee te doen en naar de manifestaties te komen!

Het Andere Gedicht 2017 belooft een bijzonder, veelzijdig project te worden: met een landelijke poëziewedstrijd dagen we mensen met een verstandelijke handicap uit om uiting te geven aan hun eigen authentieke wereldbeeld. Met een dichtbundel en diverse manifestaties, waaronder een poëziefeest, bieden we een podium aan dichters en hun teksten.

Tine Veldhuizen t.veldhuizen@specialarts.nl www.facebook.com/hetanderegedicht

Kennismaking met juryvoorzitter Ester Naomi Perquin

Fotograaf: Lenny Oosterwijk

eigen voorkeur. Ik heb bijvoorbeeld een gedicht geschreven toen Dick Bruna stierf en dat kun je eigenlijk alleen maar doen in de stijl van de man zelf. En dat is helemaal niet zo makkelijk als het lijkt.

Ester Naomi Perquin is Dichter des Vaderlands 2017 – 2019 en voorzitter van de jury van de Special Arts poëziewedstrijd Het Andere Gedicht. Wat wordt er als dichter des vaderlands precies van je verwacht? Er wordt verwacht dat ik ongeveer zes gedichten per jaar maak, maar verder zijn er weinig richtlijnen of restricties. Als dichter des vaderlands moet je heel erg geënt zijn op de actualiteit. Je moet bereid zijn dat als onderwerp te nemen en te kijken welke vorm daarbij past. Die kan anders zijn dan je

Wanneer is het dichter des vaderlands-schap voor jou geslaagd? Ik wil dat mijn gedicht terecht komt bij mensen die niet per se iets met gedichten hebben, maar wel met het onderwerp. Toen ik hoorde dat de basisschoolleerkrachten gingen staken, dacht ik: dit onderwerp gaat ook over alle Nederlanders, in ieder geval alle kinderen. Ik wilde hen een gedicht geven. Ik heb het aangeboden aan een van de initiatiefnemers van de staking en die vroeg of ik het wilde voorlezen in Den Haag. Stond ik daar met 60.000 leraren voor m’n neus. Mijn grootste spreekbeurt aller tijden. Je hebt zelf heel veel prijzen gewonnen. Hoe belangrijk is het dat die prijzen er zijn? Het toekennen van prijzen is een manier om het vak serieus te nemen. Je hebt prijzen voor banketbakkers, biertappers en koffiezetters. Dan is het goed dat er ook een paar vakprijzen voor dichters zijn. De beste prijzen zijn die waarbij poëzie zichtbaar wordt gemaakt. De VSB doet dat heel goed met een hele tournee langs middelbare scholen. Daar wordt echt een brug geslagen naar nieuwe lezers. Waar let jij op als juryvoorzitter van Het Andere Gedicht? Of mensen eigen beelden durven te gebruiken. Ook als die een beetje vreemd zijn. Dat vind ik spannend. Dus geen beelden en zinnen waarvan je halverwege al kunt voorspellen hoe die gaan lopen. Wat ik ook fijn vind, is als er een soort ‘verlekkering’ inzit. Dat kun je niet lezen, maar wel voelen. Als dichter moet je het lekker vinden om bepaalde dingen zo te zeggen. Het vermogen om woorden als klank lekker of mooi of goed te vinden, wordt minder naarmate je meer rationele kennis vergaart. Mensen die meer in contact staan met hun zintuigen hebben hierbij dus een voordeel.

Op 11 april 2018 worden de winnaars van Het Andere Gedicht tijdens een spetterend poĂŤziefeest bekend gemaakt. In pArt 2018/I staat een uitgebreid interview met Ester Naomi Perquin.

Gedicht Ester Naomi Perquin n.a.v. de lerarenstaking, oktober 2017 Op televisie zegt een meneer dat er niet zoveel geld is voor meesters en juffen. En ik weet niet of hij liegt maar hij kijkt wel een beetje vies, alsof hij een bord vol beestjes leeg moet eten. Er zijn veel mensen bij, met cameraâ&#x20AC;&#x2122;s. Ze willen dingen weten. Ze praten over investeren, over de toekomst van het leren en ze vragen of hij weet wat domheid kost. De meeste klinken nogal boos. En die meneer krijgt rode wangen, zijn stem raakt langzaam in de knoop, ze vragen steeds maar dingen waar hij geen antwoorden op heeft. Ze zeggen dat hij geld in mooie woorden heeft gestopt. Slecht heeft opgelet. Dat zijn rekensom niet klopt. Hij zegt iets en stopt en zegt iets en stopt. Zijn zinnen vallen steeds kapot. En ik weet hoe dat is: als je iets graag wil zeggen maar je hoofd het vertikt. Dan komt er niets meer. Ik vind het wel zielig voor die meneer. Daarom mag hij morgen best mijn meester lenen. Want die kan hem leren hoe dat moet: eerst goed denken, dan goed delen.

(ON) ZEKER IN TAAL Door: Inge Raadschelders

“HEB IK HET NU GOED GEDAAN?” HOOR IK VAAK. “JA”, ZEG IK DAN ALTIJD. “JE HEBT HET GOED GEDAAN. WAT DEED JE PRECIES?”

Taalvorming en het maken van gedichten van mensen met een verstandelijke beperking gaat niet om de wetten van de klassieke poëzie. Het gaat ook niet over spelling en grammatica, stijlregels, woordenschat of begrijpend lezen. Taalvorming gaat over je vrij uiten. In vrije uitingen is niets goed of fout. Lees meer - http://www.specialarts.nl/339894

7 Tips VOOR BEGELEIDERS EN DOCENTEN

Gebruik de 10 stappen (poezie.specialarts.nl) als leidraad, niet als vast programma.

Laat je cliënt of leerling eerst met een gerichte opdracht een tekening maken en vraag dan: wat gebeurt er op jouw tekening?

4 5

tellen wat Begin met iets eenvoudigs te ver dan eens, je zelf hebt meegemaakt en vraag maakt? heb jij zoiets ook weleens meege

Luister en vraag je eens af: zie ik t, het voor me? Snap ik het? Zo nie je r zorg dan dat je het snapt en voo ziet, door daarover verdere vragen te stellen.

Vraag altijd naar een moment, een ervaring. Vraag zo min mogelijk naar feiten. Vraag door met: hoe was dat dan? Wat gebeurde er dan precies? En toen je de eerste druppel voelde, wat dacht je toen?

Durf het zelf ook niet te weten of zelf fouten te maken. Dat geeft je leerling of cliënt ruimte om te experimenteren. Zoek eventueel samen op hoe iets ‘moet’, of permitteer jezelf en de ander gewoon fouten. Fouten kunnen prachtig zijn als je het als eigenheid labelt. 7

Neem je eigen oordelen en waarnemingen waar en laat ze voor wat ze zijn. Er is geen goed er is geen fout. Er is contact. Er is taal.

Harrie Hazelhoff, Appel van de boom (4 kleuren)

SAMEN GROEIEN DOOR TAAL Door: Inge Raadschelders

Spelen met taal. Taalvaardiger worden. Mondiger. Woorden geven aan een persoonlijke ervaring, gedachte of gevoel. Met anderen delen wat je bezighoudt, raakt of ontroert. Je eigen geluid laten horen. Iets van jezelf wat eerder nog verhuld was, krijgt vorm in taal en wordt gelezen, gehoord. Dat is een vorm van erkenning. En dat zorgt ervoor dat je je een completer mens voelt: mondiger, waardig, jezelf. Dichten is misschien wel een van de meest persoonlijke manieren om je te uiten.

“Als je leert buiten kaders te denken, kom je ook tot andere oplossingen. Het resultaat is veel groter dan alleen maar taalvaardig worden. Het heeft ook effect op je wereldbeeld. Het leert je: je kunt op meer dan één manier naar dingen kijken.” Inge Kappert, directeur Poëziepaleis, samenwerkingspartner Het Andere Gedicht

Lees meer over taalvorming | http://bit.ly/2hgEFVK

TAALVORMING Als je de tekst hiernaast leest, denk je misschien: best hoge doelen. De weg daar naar toe moet wel heel ingewikkeld zijn. Gelukkig is dat niet zo. Spelen met taal kan op ieder niveau. Iedereen kan dichten. Ook mensen met een verstandelijke handicap. Bijvoorbeeld door de werkwijze Taalvorming door middel van poĂŤzie te gebruiken. Dit is een manier van werken die op een laagdrempelige manier uitgaat van eigen ervaringen, en is daarmee heel geschikt voor mensen met een verstandelijke handicap. Vanuit kleine, alledaagse onderwerpen verleid je iemand tot het vertellen over

een persoonlijke beleving of gebeurtenis. Wat hij of zij vertelt of op een ander manier overbrengt, schrijf je op en geef je samen vorm. DE DRIE PIJLERS VAN TAALVORMING 1. WILLEN: Iedereen heeft de wens tot communiceren. 2. KUNNEN: Degene met wie je werkt bepaalt het niveau. 3. ERVAREN: Je gaat uit van eigen ervaringen.

Inspiratie uit Friesland

blog poëziebundel: Betty en Karel van Daeldersplak

‘Wij houden van woorden’ Betty Vogels: “Het begint er mee dat Karel en ik erg van taal, gedichten, songteksten, filmteksten, literatuur etcetera houden. Special Arts kwam in 2014 met dat geweldige dicht-erop-los-idee, ik heb de twee workshopdagen van Blindschelders & Raadsman toen met groot plezier gevolgd en ben ermee aan de slag gegaan op Daeldersplak. We dichten nu met zijn allen tegelijk, 3 tot 5 keer per jaar. Er staat een doosje ‘Mooie Woorden‘ in de kast waarmee we kunnen starten. De meeste kunstenaars hadden voordat ze op de werkplaats kwamen geen ervaring met dichten. Ze vinden het ook best moeilijk, maar er zijn er ook een paar bij die het dichten heel leuk vinden. Evelyn Kennedy dicht nu met regelmaat en vaker dan die 3 tot 5 keer per jaar, gewoon als ze een goeie gelegenheid of aanleiding ziet. Dichter Evelyn schrijft zelf daarover : '... dat je taal en passie kunt delen. Je kunt je hoofd leeg maken, en gedichten ligt mij goed, je leert ervan…'. Lees meer | http://bit.ly/2icetIz

Tobias rabelink

‘ Elk liedje is een gedicht‘

Tobias Rabelink (23) is gefascineerd door geluid en muziek. Al jong was hij geïnteresseerd in het geluid van ventilatoren, helikopters, sirenes, kerkklokken en: muziek. Tobias kreeg drumles en later kwamen daar andere instrumenten bij. Hij speelt nu drums, gitaar, basgitaar, toetsen, accordeon en hij zingt. Het liefst zijn eigen teksten. Tobias is een muzikale duizendpoot met liefde voor taal. In geluiden om mij heen hoor ik muziek “Ik maak liedjes over allerlei onderwerpen. (…) De rode draad in veel van mijn liedjes is geluid. Vaak hoor ik in allerlei geluiden om mij heen muziek. Maar ik heb ook liedjes gemaakt over de reizen die ik heb gemaakt, bijvoorbeeld over mijn reis naar Zuid-Afrika. (…) Schaven aan tekst en muziek Soms heb ik een interessant onderwerp waar ik een tekst over schrijf. Vervolgens componeer ik er de muziek bij. Maar ik maak ook wel eerst muziek (soms met mijn iPad) en daarna de woorden. Tekst en melodie moeten natuurlijk op mekaar afgestemd zijn, dus het is ook een proces waarbij je dan weer aan de tekst schaaft en dan weer aan de muziek. Totdat het resultaat naar wens is. Ik denk dat elk liedje een gedicht is. Misschien soms een beetje kort of met een beperkte inhoud, maar ik ken ook gedichtjes van maar een paar zinnen.” Lees meer | http://www.specialarts.nl/340666

POËZIE PRET PLACEMAT T

ot eind januari ligt bij 75 pannenkoekenrestaurants in Nederland de PoëziePretPlacemat. Zo leuk! Vivian en Samantha van Sherpa presenteerden de eerste placemat en het bijbehorende affiche bij Pannenkoekenboerderij ‘De Wildenburg’ in Baarn. Dichter Barabara Hietink uit Zalbommel was er bij en droeg haar gedicht Binnenpretjes voor.

Klik op de link om Barbara te zien en te horen http://bit.ly/2CblpO6 Wil je weten waar je de PoëziePretPlacemat overal kunt tegenkomen? Kijk dan op: www.pannenkoekenrestaurants.nl Dit is de website van de Vereniging van Erkende Pannenkoekenrestaurants.

Op de PoëziePretPlacemat staan foto’s, filmpjes en gedichten. De placemat nodigt pannenkoekeneters met en zonder handicap uit om zelf een gedicht te maken.

Een preview van de PoëziePretPlacemat was te zien tijdens Sint Pannenkoek op 29 november in Groningen. Placemat downloaden | www.specialarts.nl/340664

Product inspiratie

WOORDKUNST EN BEELDENDE KUNST, EEN MOOI KOPPEL

Lino poëziedoosje

Poëziewaaier

Atelier Appingedam

AtelierZ

Poëziepost

Poëziebundel

Atelier De Witte Olifant

Special Arts

Inspiratie uit Overijssel

Poëzie bij avelijn met stadsdichter Hengelo ‘We laten ons door geen enkele handicap belemmeren’

“In het kader van de landelijke poëziewedstrijd Het Andere Gedicht, heb ik tweemaal een workshop gegeven bij twee dagcentra van Aveleijn (Hengelo en Borne). Sommige deelnemers zijn analfabeet. Sommigen kunnen niet schrijven. Doch, we laten ons door geen enkele handicap belemmeren. Ik begin met korte kindergedichtjes voor te lezen. Daarna vertaal ik het thema in een vraag en leg dit aan de groep voor die begint te schrijven. Voor E.

(doofstom) zet ik de vraag op papier. De begeleiding loopt rond om te helpen (niet inhoudelijk). Na vijf minuten stoppen we. Dan mag ieder zijn of haar gedichtje voorlezen; ik lees de tekst van E. voor. Zo houden we het een klein uurtje vol met heel aardig resultaat en bovenal veel plezier.”

Marijke Agterbosch Stadsdichter Hengelo (mei 2016-2018)

Inspiratie uit Brabant

Atelier Kustfabriek Oss

Van workshop tot expositie Rood rode gras Ik lag in het jurk In mijn zomer wil jou Ik dacht: ik eet buiten Het was bloedh nacht vogel in de Er vloog een Grinsven Marjolijn van riek Oss Atelier Kunstfab

Voetbal

Ene Ruitur

Spiegel

Blauw

Het paart en ene ruitur De man die gaat rijju

Ik zit al een tijd op de klok te kijken Ik ga naar de spiegel Ik kijk hoe mooi ik ben Ik schuif het gordijn dicht En besef dat niemand mij meer ziet

Licht blauw, mijn zwembroek Zwemmen, lekker zwemmen

Berry Dappers Atelier Kunstfabriek Oss

Jurien Peters Atelier Kunstfabriek Oss

De bal is wit Ik hou van voetbal Shirts zijn rood De speler eet zijn brood Zijn broek is grijs met zwart De speler heeft genoeg gehad

Zee Blauw, het zwembad Hoofd onder water, tien banen Blauw, kleur van zwembroek en zwembad Ik duik in het blauw

De Kabowtur en de Eesul

Vakantie

De Kabowtur zit op zijn eesul Vort, vooruit, rijju mar

Het was lekker aan zee Alleen de warmte viel niet mee In het hotel lekker gegeten In drie sterren, Dat was niet afgemeten

Berry Dappers Atelier Kunstfabriek Oss

Jurien Peters Atelier Kunstfabriek Oss

Bernadette Tuerlings Atelier Kunstfabriek Oss

Marcel Eijsvogels Atelier Kunstfabriek Oss

Dierentuin Verschilende dieren Kleine bruine eekhoor n Stier met allerle i kleuren Een Regenboogvis Wollen gebreide slang Kunstfabriek: dierent uin Christa Geerts Atelier Kunstfabri ek Oss

Een expositie en ansichtkaarten van je eigen geïllustreerde gedichten? Acht kunstenaars van Atelier Kunstfabriek Oss maakten het mee.

Marjolijn van Grinsven is beeldend kunstenaar en schrijft regelmatig gedichten. Soms verwerkt zij haar gedichten in een schilderij. Bij speciale gelegenheden zoals de opening van een expositie wordt haar vaak gevraagd om een van haar gedichten voor te lezen. Deze keer zijn twee van haar eigen gedichten (‘Appeltaart’ en ‘Rood’) onderdeel van een expositie. “En dat voelt goed!”, lacht Marjolijn.

Dankzij de goede contacten met de gemeente Oss mochten de posters vervolgens een maand lang worden tentoongesteld in de hal van het gemeentehuis. Linda: “Daar kwamen heel enthousiaste reacties op. Mensen vroegen: komt er een vervolg? Maken jullie ook iets speciaal voor kerstmis?”

Creatief begeleidster Linda van Nistelrooij–van den Akker vertelt hoe het allemaal zo is gekomen. “In september hebben acht van onze kunstenaars een poëzieworkshop gevolgd bij de Vlaamse dichteres Erica de Stercke. Zij doet regelmatig poëzieprojecten in Nederland. Naast Marjolijn was er nog één kunstenaar die ook veel met taal doet; hij schrijft raps. Voor de anderen was het nieuw om poëzie te schrijven.” “We moesten eerst een onderwerp en een favoriete kleur kiezen”, vertelt Marjolijn. “En daarna een gedicht schrijven.” Een week na de workshop hebben de kunstenaars een illustratie gemaakt bij hun gedichten. Linda: “Ik was verrast dat er in zo’n korte tijd zulke leuke gedichten ontstonden! Het resultaat was zo mooi, dat we besloten om de geïllustreerde gedichten te laten drukken op ansichtkaarten en posters, die te koop zijn in onze eigen winkel”, voegt Marjolijn toe.

De kunstenaars zijn nu van plan hun gedichten in te sturen voor de poëziewedstrijd Het Andere Gedicht. Zo kunnen straks misschien nog meer mensen genieten van hun pennenvruchten.

Het paard uine paard Het donker br t donker gras In een wei me en een staart Lange manen deken op de ro n En ee e paard uin br er nk do Het pimpelpaars is uw to el nd Het wa en een staart Lange manen Christa Geerts abriek Oss Atelier Kunstf

Vraag en antwoord van blindSchelders en raadsman Petra van Kordelaar, Carnaval

We hebben geen tijd!

at horen we veel en dat is ook zo. Respect voor het werk dat jullie allemaal al verzetten. Wat is wél haalbaar? En wat is belangrijk om na te streven? Die vragen aan jezelf beantwoorden geeft wellicht wat focus bij het schipperen met de tijd. Project Het Andere Gedicht en de werkwijze Taalvorming gaan in essentie maar over één ding: aandacht voor de eigen taal. Dat betekent dat de meest uitgeklede vorm het praatje is dat je toch al maakte bij de koffieautomaat, onderweg in het busje, of wachtend op… Daarbij hoef je maar ‘weinig’ te doen; écht luisteren en een oprecht geïnteresseerde

vervolgvraag stellen die wat er net verteld is verdiept, de verteller even laat nadenken, of verder laat vertellen. Vraag daarbij altijd naar een persoonlijke, specifieke ervaring, probeer algemene vragen te vermijden. Binnen Het Andere Gedicht geven we door de manier van werken misschien de indruk dat je een hele setting moet maken voordat je kunt beginnen met Gedichten maken. Maar dat is niet persé nodig. Even samen iets opschrijven, of vooral even die extra vraag stellen en goed luisteren, dat is waar het werkelijk over gaat. Daar heb je niet zo heel veel tijd voor nodig. Lees meer: http://bit.ly/2D2RjAr

Inspiratie uit Utrecht

Poëzie bij STIP VSO Utrecht

et is weer een beweeglijke woensdagmorgen. Louise Doornebal, is al druk met de eerste groep waar ze het project mee uitvoert. Alle drie de groepen zijn van de dagbesteding, maar ze zijn allemaal op een totaal andere manier bezig met het project. Bij STIP hebben ze gekozen voor het thema: feestmaand. Dit was leuk voor deze tijd van het jaar met Sinterklaas, Kerst en Oud en Nieuw. Na de finish van het project met de dagbesteding is het ook tijd voor de andere afdelingen en dan zal het thema naar de interesses van die groepen worden gevormd.

ik het uurtje de groep overneem, maar zij zijn een deel van het project en participeren bij alle lessen mee. De samenwerking van een hele klas doet veel met het pedagogische klimaat, door de invulling van elkaars ideeën.’’

Louise vertelt: ‘’Het project is opgebouwd in vijf lessen. Ze werken iedere les naar het uiteindelijke ‘kunstwerk’ toe. Het is een bijzonder project met deze groepen, omdat een aantal van hen niet kan lezen. Dat maakt ons doel van samenwerking en betrokkenheid zo belangrijk. Ik ben druk bezig geweest om het lesprogramma samen te stellen en het voor de docenten van de groepen ook toegankelijk te maken. Het is namelijk niet de bedoeling dat

Om tot een goed resultaat te komen is wel sturing nodig: door te vertellen welke feestdagen er zijn of door het eerste stuk tekst van het verhaal te beginnen met ‘Er was eens’. ‘’Ik heb ‘Het Andere Gedicht’ in vier fases ingedeeld en in de vijfde les is het gedicht compleet. Iedere week maken ze naar aanleiding van het besproken onderwerp of thema een tekening. Op die manier probeer ik ze op verschillende manieren creatief bezig te houden. Daarnaast is de tekening voor hen een herinnering aan wat ze de week ervoor hebben gedaan.’’

Lees hier de opzet van de vijf lessen: http://www.specialarts.nl/340777/.html

Inspiratie uit Friesland

Atelier bascule art Talent in Taal

et zoals bij de vorige editie doen er weer veel enthousiaste dichters mee aan de poĂŤziewedstrijd Het Andere Gedicht. Special Arts kreeg een leuke foto opgestuurd van Bascule, een winkel en atelier in Sneek, onderdeel van zorgorganisatie Talant. De ateliergroep is enthousiast aan het dichten geslagen. Elke week proberen ze op een andere manier een gedicht te maken. Ze willen zelfs een groepsgedicht schrijven. Geweldig om te ervaren dat iedereen zo gemotiveerd is om mee te doen. Wij kunnen niet wachten om de gedichten te mogen lezen!

Wil jij ook een gedicht opsturen? Dat kan! Schrijf een gedicht over het thema : Onderweg Ga naar: http://bit.ly/2BxRC36 en zend je gedicht voor 31 januar i 2018 in!

Inspiratie uit Utrecht

‘Dat je van zoiets kleins een gedicht kan maken’ Dichten moeilijk en elitair? Tijdens hun eerste kennismaking met dichten verrasten acht deelnemers zichzelf. ‘Ik wist niet dat ik een dichter ben.’ Machteld van der Grift, trajectbegeleider bij Boogh Baarn, over de geboorte van nieuwe dichters. Lees het blog en bekijk drie gedichten | www.specialarts.nl/340669

Onderweg In de gouden laan kant huizen langs de het was er stil.

en en Tussen alle bom het grijze gedoe de gouden laan n ging. waar ik door hee , Het voelde rustig oten. ik heb er van gen n De mooie kleure i vanuit de regiotax o, bestuurd door Arn de chaffeur. Ik weet niet of hij blij was met het uitzicht.

Maya Paul-Duijste

"Er kwamen grote en kleine emoties los. Mensen voelden zich op hun gemak en gaven zich bloot. Alle deelnemers waren blij en verbaasden zichzelf. Zij gaven aan vaker te willen vertellen en dichten."

Inspiratie uit de praktijk

HELP, EEN POËZIETALENT, WAT NU? Hoe creëer je voor mensen met een handicap een ‘taalvriendelijk’ klimaat waarin poëtisch talent kan ontwikkelen en groeien? Hendrik Frankena, één van de kunstenaars van De Witte Olifant in Almere, kreeg eind 2015 de Special Award 2015 Jong Talent Prijs. Zijn prijs heeft hij ingezet om zijn belangstelling voor filmen en zijn poëtische ontwikkeling verder te ontwikkelen. Met Laurien van der Zwan ging hij aan de slag met film, de Amstelveense stadsdichter Matthijs den Hollander koos hij als voordrachtcoach en Kristien Sonnevijlle begeleidde hem bij het maken van poëzie. Hendrik, Kristien, Matthijs en Laurien over hun ervaringen

“Ik vind gedichten maken leuk. Er zijn geen regels en je kunt dingen verzinnen. En je leert ervan kijken en schrijven.” Hendrik Frankena

“Mijn rol is vooral: hem vanuit telkens een ander perspectief laten kijken naar zijn onderwerp.”

“Achteraf bleek het vooral te gaan om Hendriks zelfbewustzijn, zijn besef dat hij iets moois te zeggen heeft en dat hij daarmee een bron heeft aangeboord die bijna als vanzelf stroomt.”

Kristien Sonnevijlle

Matthijs den Hollander

“Het gaat niet om goed of fout, maar om de vraag ‘Wat wil jij vertellen?” Laurien van der Zwan

Lees het volledige artikel | http://www.specialarts.nl/340220 filmpje | https://www.youtube.com/watch?v=XPACk1fv6uI 20

Inspiratie uit Gelderland

BONT PALET VAN TEKENINGEN, VERHAALTJES EN GEDICHTEN DONDERDAG DICHTERSDAG Elke donderdag is ‘dichtersdag’ in atelier ’n Bont Palet in Zaltbommel. Er doen zo’n tien mensen aan mee. Aan de hand van een thema worden gedachten en ideeën uitgewisseld. Daarna maakt ieder een tekening over het onderwerp en vertelt zijn eigen verhaal bij de tekening. Dit verhaaltje is ‘het gedicht’.

Klant Ik ben toch geen klant! Cliënt! Misschien is hij abuis Een klant komt even op bezoek die Cliënten zijn er de hele dag, werken gewoon hier Een klant zeg je gedag Tegen een cliënt zeg je alleen keer Goeiemorgen

WERKEN AAN EIGENWAARDE Dichtersdag draagt bij aan het (leren) vrij formuleren van eigen gedachten en ideeën, het onder woorden brengen van wat je bezig houdt, het luisteren naar elkaar en belangstellend zijn naar wat de ander vertelt en het versterkt de eigenwaarde omdat het ertoe doet wat je zegt.

één

enwijs

Ik denk dat hij een beetje eig was Cliënten zijn we gewoon

Lees het volledige artikel | www.specialarts.nl/340150

Klaar! 21

Inspiratie uit Zuid-Holland

‘DE WOORDEN ZIJN ZO LEUK EN EIGEN DAT HET HELEMAAL KLOPT’ Blog Rudolf Steiner zorg

e talenten ontwikkelen kan op allerlei gebieden. Ook dichten hoort daarbij! Daarom geven we bij de dagbesteding van Rudolf Steiner Zorg veel aandacht aan deze kunstvorm. Met thema’s en door gedichten aan publiek te laten zien. Maar vooral door oog te hebben voor de verschillen in aanpak van onze dichters. Jet, Annemieke en Florinde volgden in september 2017 de training Gedichtenlabratorium in gebruik.

De manieren om met onze deelnemers tot een gedicht te komen verschillen. Soms ontstaat een gedicht vanuit een woorden-brainstorm rondom een thema (bij eten denk ik aan...), om vervolgens met behulp van de verzamelde woorden zinnen te maken. Bij iemand anders helpt het stellen van veel vragen

om tot een gedicht te komen. Er zijn ook deelnemers die bijna zonder hulp een gedicht schrijven. Niet iedereen weet en snapt wat een gedicht is, en niet iedereen heeft ook door wanneer hij of zij een mooi gedicht maakt. Maar hun woorden zijn dan zo leuk en eigen dat het helemaal klopt. Lees het volledige artikel | http://bit.ly/2jHNULI

Product inspiratie

WOORDKUNST EN BEELDENDE KUNST, EEN MOOI KOPPEL

Poëzieschaal

Onderzetter

Cijfer en letter chips

Poëziebundel

Kijkoor

Special Arts

Atelier Appingedam

Kunst-Lijn 3

Inspiratie uit Noord-Holland

“ WE PROBEREN SAMEN DINGEN UIT, HET IS EEN HEEL PROCES” Joke Baas werkt in Hilversum op de VSO-afdeling van de Mozarthof, een school voor zml. Een dag in de week staat ze voor de groep, twee dagen per week werkt ze in het atelier, waar ze naast schilderen en tekenen ook allerlei andere beeldende technieken aanbiedt. DICHTEN BIJ EEN SCHILDERIJ “Ken je het boekje van Kijkoor ‘Ik heb je zolang niet gemist’? Dat boekje combineert beeld met poëzie. Toen ik dat zag, dacht ik: zou ik dit ook met onze leerlingen kunnen doen? Omdat dichten voor mij helemaal nieuw is, heb ik mij vervolgens opgegeven voor de training Gedichtenlaboratorium in gebruik op 16 september 2017. De methode die er werd aangeboden, vind ik voor onze leerlingen erg moeilijk. Een opdracht als ‘Beschrijf iets wat je vandaag gezien hebt’ moet ik echt zien te vertalen. Maar dat geeft niet. De training heeft me wel geïnspireerd om het omgekeerde te doen: naar aanleiding van een schilderij een gedicht maken!”

BEST VERRASSEND “Gedichten maken vinden de leerlingen nog heel gek hoor. Zij moeten eraan wennen en ik moet mijn weg er nog in vinden. Daarom beginnen we klein, door eerst alleen aan het eind van een les te dichten. Het is nu Kinderboekenweek en het thema is griezelen. Vandaag hebben we monsters geschilderd. Happy monsters, gekke monsters. En we hebben al geprobeerd om daarbij een paar gedichtjes te schrijven. Het was best verrassend wat eruit kwam. (Lachend:) Moet je deze horen: Bij een van de monsters schreef een leerling: ‘Deze is scherp. Veelste scherp.’ We proberen samen dingen uit, het is een heel proces, we zijn daar het hele schooljaar nog wel mee bezig, denk ik. Het leuke is: inmiddels zijn bestuur en directie ook enthousiast. Met hun steun kan er straks een gedrukte bundel verschijnen.”

“ Inmiddels zijn bestuur en directie ook enthousiast. Met hun steun kan er straks een gedrukte bundel verschijnen.” 24

Inspiratie uit Zuid-Holland

POÃ&#x2039;ZIE IN DE PRAKTIJK filmpje | https://youtu.be/8IfVvaGDYHU

BIJ ATELIER DE KWAST 25

Inspiratie uit Zuid-Holland

Volgende keer weer? Ja, graag! Blog Ron Goud

kapper, hondjes… Ze kijkt me vragend aan en zegt: ‘Hoe moet ik hier een gedicht van maken?’ Gelukkig schiet een begeleider van Abrona te hulp. Eliah zag zichzelf in een Porsche rijden langs sportvelden. Liz droomde onderweg dat ze op een podium stond. Ze deelde handtekeningen uit nadat ze een zelfgeschreven nummer had gezongen over trouwen met haar vriend en misschien wel kinderen krijgen. Jorike zag eenden vechten om een broodje dat in het water werd gegooid. Emeka moest, rijdend langs boerderijen, aan haar vader denken die op Curaçao woont en in februari misschien naar Nederland komt.

p een winderig station keer ik in gedachten terug naar de workshop gedichtenschrijven bij NU DOEN! Abrona in Woerden.

We zitten in de bieb met uitzicht op een regenachtig winkelplein. Terwijl we aan een kaasstengel knabbelen, vraag ik aan de zes deelnemers: ‘Wat ben je tegen gekomen toen je vanmorgen naar je werk ging, en waar moest je aan denken?’ Het wordt stil. Was mijn inleiding te kort? Verkeerde moment gekozen? Een ander onderwerp moeten kiezen? Langzamerhand gaan de pennen een voor een omhoog en komen de tongen los. En voor ik er erg in heb, bevind ik mij midden in een delta aan vertel- en schrijfstromen. Ik voel mij als een vis in het water. Angela keek nergens naar en dacht nergens aan, anders zou ze tegen een paal aan rijden. Tijdens de plaspauze maakt ze een heel mooi gedicht over de kerstboom van haar moeder. Joy stelt een lijst samen met letterlijk alles wat ze van Montfoort tot Woerden heeft gezien: fietsers, de

Ik moet loslaten wat ik had voorbereid om deze zes debuterende dichters te kunnen ondersteunen in hun proces; een van de eerste dingen die ik van Inge Raadschelders leerde tijdens een training on the job, alweer 17 jaar geleden. Het loopt dus anders dan verwacht, maar we hebben onze doelen bereikt, zoals gedichten schrijven voor de poëziewedstrijd. De tijd is om. We nemen afscheid van elkaar, maar gelukkig niet voor altijd. Eliah vraagt: ’Ron, volgende keer weer?’ Ja graag!’, hap ik toe. De volgende workshop wordt meteen geboekstaafd in onze agenda’s en op neonroze post-it blaadjes. De trein naar Leiden van 16:04 rijdt het perron binnen. Ik kruip uit mijn schulp en voeg mij tussen de medereizigers op de witte streep. Ik zoek een plekje bij het raam, haal de map met gedichten tevoorschijn uit mijn doorweekte rugzak en geniet opnieuw van wat we samen hebben beleefd. De gedichten komen los van het papier. De gedichten dansen hand in hand voor mijn ogen.

Arnold Fietje, Bootje AF 10

Inspiratie van Myra Steens

HET DRAAIT OM DE VERTELSTROOM Myra Steens is miMakker en eigenaar van Neus voor Contact. Gewapend met clownsneus, kostuum en eventuele attributen gaat ze haar neus achterna om contact te maken met mensen die moeilijk te bereiken zijn. Dat kunnen bijvoorbeeld mensen met dementie zijn, of mensen met een verstandelijke beperking. Myra deed mee aan de training ‘Gedichtenlaboratorium in gebruik’ op 16 september.

MYRA’S EYEOPENERS

Het draait om de vertelstroom. Pen en papier mogen eerst nog even blijven liggen. Je moet eerst de tijd nemen om in de mood te komen, elkaar te ontmoeten, er zin in te krijgen. Daarna pas kun je samen een beeldende vorm proberen te vinden voor wat de ander wil zeggen.

Het kan echt over álles gaan, en alles is goed. Een ogenschijnlijk klein dingetje kan al het onderwerp zijn van een gedicht, je kunt inzoomen op één waarneming en die combineren met je fantasie.

“DICHTEN WORDT SOMS ALS EEN TIKKELTJE ELITAIR BESCHOUWD. JE KUNT HET OOK KNUTSELEN MET WOORDEN NOEMEN.”

Inspiratie uit Overijssel

Blog Kunst-Lijn 3: Een prijs met lef

Hoe dan ook lef Marcel Wiemers neemt Lefprijs in ontvangst

e wens van zes dichters en illustratoren om een gedichtenbundel uit te geven werd werkelijkheid toen zij een cheque van € 1.500, de Lefprijs van Frion, in de wacht sleepten. Een mooi bedrag, maar een bundel maken en uitgeven is een dure aangelegenheid. Er moest meer geld bij. De kunstenaars stelden daarom op eigen initiatief voor een extra bedrag te lenen. Zij zagen kansen om dit terug te betalen uit de opbrengst van de te verkopen gedichtenbundel. En dat eigen ondernemerschap sprak de jury van de Lefprijs aan.

Het ei is gelegd Na de presentatie zitten de dichters en illustratoren ontspannen en trots achter een tafel met stapels bundels. Klaar om te signeren. Een rij mensen schuift aan hen voorbij. Er worden veel bundels verkocht: van de 500 beschikbare exemplaren gaan er een kleine 200 over de toonbank. Dichters Sevin Tanoglu, Robert Prummel, Jooske Zult-Reuver, Marcel Wiemers, Alfons Jans, Joey van de Weg

De bundel 'Hoe dan ook' is een mooi voorbeeld van de regie in eigen hand nemen en hebben. Iets wat Frion stimuleert bij haar cliënten. Een initiatief waar meerdere cliënten van moeten kunnen profiteren, dat lef toont en nieuw is. Een podium dat barst vanpoëzie Op donderdagmiddag 23 november 2017 was het zover. In de zaal van de Creatieve Coöperatie in Zwolle presenteerden de zes kunstenaars hun gedichtenbundel 'Hoe dan ook’. Marieke van Bolderen, voormalig stadsdichter en eigenaar van uitgeverij Ervaar Boeken heette hen en het publiek welkom. Daarna lazen alle dichters voor uit eigen werk. Naast dichters bleken de kunstenaars ook podiumartiesten te zijn die er duidelijk plezier in hadden hun gedichten voor te dragen.

Lees meer | http://bit.ly/2n526jM

Landelijke poĂŤziewedstrijd Voor iedereen vanaf 12 jaar met een verstandelijke handicap

Jouw gedicht in een dichtbundel? Schrijf zelf een gedicht over het thema...

onderweg Stuur voor 15 december 2017 je zelfgeschreven gedicht in via poezie.specialarts.nl

verlengd tot 31 januari 2018

POĂ&#x2039;ZIEFEEST 11 april 2018 in Theater Flint Lees meer | http://poezie.specialarts.nl/wedstrijd.php

Dicht erop los en doe mee! 29

Gooi & Eemland

Het poëzie-virus is los bij Sherpa Leo de Ruyter, De Boot

Samen met zorgorganisatie Sherpa zet Special Arts de komende tijd poëzie op de kaart in regio Gooi- en Eemland. Sherpa is een zorginstelling in de regio Gooi & Vechtstreek, Eemland en Utrecht-West, die mensen met een beperking ondersteunt. Voor begeleiders van Sherpa organiseerde Special Arts op locatie de laagdrempelige training Gedichtenlaboratorium in gebruik. Samen met Inge Raadschelders, docent, taalcoach en taalvormer leerden 22 begeleiders en vrijwilligers hoe ze gedichten kunnen maken met mensen met een (verstandelijke) beperking.

BEGELEIDER ELLY SCHOENMAKER EN ALFONS “Maar ik kan niet schrijven”, zegt Alfons als ik hem vraag of hij het leuk zou vinden om samen met mij een verhaal te schrijven. Ik vertel hem dat dat niet hoeft, dat ik het voor hem kan opschrijven. En ik vertel hem over de dichtwedstrijd waar je aan mee kan doen. Dat lijkt hem superleuk! “Maar… waar vertel ik dan over?” Ik geef aan dat hij kan vertellen over de knieoperatie die hij gisteren moest ondergaan, het revalidatiecentrum waar hij sinds een dag verblijft, de kerstlichtjes die hij in de uitverkoop heeft gekocht en heeft meegenomen om het hier gezellig te maken, maar die hij niet durft aan te doen (‘want je weet nooit wanneer de batterij ermee ophoudt’). Hij kiest de kerstlampjes en vertelt. Ik schrijf het op en typ het uit. En op zijn verzoek maak ik een foto van de lampjes, voor bij het gedicht.”

Leo de Ruyter, Muse-

Eenzaam en alle

en Het is bijna kerst.

Ik ben nu in een

herstellingsoord. En om het kerstfe est te vergroten heb ik deze licht jes gekocht. Straks vier ik echt kerst, in Valkenburg. Omdat ik me altij d verdrietig en al leen voel met kers t, wil ik niet thuis zi jn. Ik heb geen famili e. Ik heb geen plek om kerst te vieren . Daarom zoek ik ee n plek: vorig jaar naar he t Leger des Heils en dit jaar naar Va lkenburg. Ik ben alleen op

de wereld En door deze licht jes Voel ik me minde r alleen. Alfons

Gooi & Eemland

VAN TRAINING... “Na een voorstelrondje je naam opschrijven en iets wat je gezien hebt, een moment. Vervolgens maken we tijdens een associatieronde lijstjes van die momenten die bijvoorbeeld gaan over het samenzijn en aandacht hebben voor elkaar. Met dit verhaaltje kan iedereen aan de slag: je ervaring (be)schrijven, voorlezen en vervolgens herschrijven, daarbij vooral lettend op klankovereenkomsten. Tijd om te tekenen bij het verhaal wat in de tekst is weggelaten. En voilà, een gedicht gereed voor publicatie!” De groep is enthousiast: "Ik heb er zin in; Ik ben nieuwsgierig; Ik denk dat ik de cliënt beter leer kennen; Ik ben superenthousiast, maar zie ook nog wel wat praktische hobbels…" Maar iedereen staat te popelen om te starten met de cliënten. Een enkeling was er zelfs al mee begonnen!

Uit de praktijk Mirjam & Elize “Samen met Mirjam, die bij mij op de dagbesteding zit, ga ik de uitdaging aan om een eerste gedicht te maken. Jeetje, best spannend, hoe ga ik dit in een goede vorm gieten…. Mirjam kan lezen, schrijven en is verbaal goed in haar woorden. Maar ze vindt het moeilijk om in een verhaal/ droom te komen. Ik vraag me af hoe ik kan voorkomen dat het niet mijn verhaal/gedicht gaat worden. Mijn eerste vraag aan Mirjam is: “Wat vind jij heel erg leuk?” Ze begint te stralen en noemt muziek, Adèle. Zo begint ze aan haar ‘droom’. Ik vraag haar: “Ga eens in je hoofd naar die droom. Wat zie je?” Mirjam benoemt wat ze ziet en noteert steekwoorden. Die gebruiken we voor een gedicht. Een gedicht waarop ze trots als een pauw is. Bij het volgende gedicht merk ik dat ze al meer van woorden naar zinnen gaat is en ik daar weinig aan hoef bij te stellen. Elke vrijdag als ik Mirjam zie, zit ze al klaar met haar blocnote en is ze druk bezig herinneringen op te halen voor het volgende gedicht.” Elize van der Grift

“Het is belangrijk dat het iets oproept bij jóu, jouw ervaring telt”

...NAAR VOORBEELDLES Voorbeeldles bij Sherpa Het is altijd bijzonder om mee te maken hoe werelden voor je neus geschapen worden, vooral omdat deelnemers - als de sfeer veilig genoeg is - gewoon vertellen wat hen bezighoudt. Ik kan nog zo mijn best doen een vertelkring te houden over onderweg zijn, Emma vertelt toch echt over de herinneringen aan haar oma, die pas overleden is. Even is het een wat onsamenhangend verhaal, Emma wil het blijkbaar even kwijt. We luisteren en ik stel haar een paar vragen en ineens vertelt ze over de sieraden die ze met oma kocht en die

haar helpen om te herinneren. Door de tijd te nemen, mijn eigen plan los te laten, en even samen te zoeken, komt bijna iedere deelnemer op het verhaal dat er echt toe doet, dat meer is dan alleen een antwoord op een vraag. Luisteren naar en schrijven met of voor je cliënt is ook voor jou als begeleider (en mij als begeleider van de begeleiders) een inspirerend en soms daadwerkelijk leerzame bezigheid. Het gaat om uitwisseling en wisselwerking. Lees de gehele blog via www.specialarts.nl/340732

In mijn droom voel ik me groot Ik loop op mijn dansschoenen naar het podium in mijn mooie jurk Ik sta achter de microfoon mijn uitstraling naar het publiek is vrolijk Samen met Adele treed ik op mijn armen gaan omhoog het orkest begint te spelen Samen zingen we het nummer “to make you feel my love” ik krijg een glimlach Ik voel me groot

Gooi & Eemland

Vraag en antwoord van blindSchelders en raadsman Paul Leeuwis, Festival Story Special

Als schrijven niet vanzelf gaat... Vraag van Ingrid Nordt, begeleider bij Sherpa 'Sommige deelnemers kost het veel moeite om iets op te schrijven, zich aan het onderwerp te houden, verder door te schrijven of te herschrijven. Hoe ga ik daar mee om?' Antwoord van Blindschelders & Raadsman Het is van belang dat te zien en dat OK te vinden. Er moet namelijk nooit iets. Nooit. Je nodigt mensen alleen maar uit tot stapjes. Als ze die niet willen zetten, dan worden ze niet gezet. Als begeleider heb je de schone taak aansluiting te vinden op de deelnemer. Je zoekt aansluiting op het onderwerp (waar wil iemand iets over vertellen), maar ook op het niveau (wat kán iemand). Pas als er aansluiting is - iemand voelt zich gezien, gehoord, erkend - dan kun je diegene uitnodigen om een stapje verder te zetten. Zullen we nog eens samen lezen? Wat denk je: is de tekst zo helemaal duidelijk? Zal ik eens voor je schrijven, zodat jij je goed kunt herinneren hoe het ook al weer ging? Daarbij kun je prima je eigen leeservaring gebruiken: Deze zin snap ik niet helemaal. Kun je nog eens uitleggen hoe…? 34

Plezier in schrijven kan handig zijn, maar plezier in tekenen of vertellen volstaat ook. Gebruik wat er is. Soms kun je mensen leren dat schrijven of herschrijven leuk is, door het samen te doen. Maar boven alles geldt altijd: niets moet. Er moet geen ‘mooie’ tekst uitkomen, er moet geen ‘kloppende’ tekst uitkomen, er hoeft zelfs geen tekst te komen. Het mág. Een taaltekening is ook een gedicht. Een woord is ook een persoonlijke uiting. Gehoord worden zonder dat het verder krijgt is ook een waardevolle ervaring. Gooi dus al je eigen eisen en wensen overboord en sluit aan op je deelnemer.

Vragen van Lieveke Mama wanneer kan ik lezen? Mama ik kan dat nooit niet..... Mama ik wil ook lezen..... Mama alle kindjes in de klas kunnen lezen en zij noemt de namen van de kinderen die dat inderdaad kunnen.... ze begint te huilen, te schreeuwen, verwoestend pijnlijk, ze is ontroostbaar. Mama waarom lukt mij dat niet......? Lieveke

Lidy Besteman, Maria

Onderweg Het is koud! Els loopt in de regen. De sjaal om haar hoofd getrokken. “Dat staat mooi, Els, Je lijkt Maria wel!” “Waar ga je naar toe?” Els weet het wel en zegt,: Ik ben op weg naar Betlehem! Uit het boek 25 jaar Kijkoor

“ Ik vind het bijzonder wanneer mensen hun gevoelens en gedachten opschrijven in de vorm van poëzie. Het raakt je diep van binnen. Het is heel mooi dat onze cliënten daarmee aan de slag gaan.”

Een giechel en een glimlach Henk Kouwenhoven, bestuurder bij Sherpa, woont een voorbeeldles bij van Het Andere Gedicht. Hij wordt meteen aan het werk gezet; samen met Marise maakt hij enkele gedichten. Marise vertelt over het groene autootje, dat 25 mag, maar 40 gaat en over de tandemfietstocht die ze met haar begeleider maakte. Henk vertelt over de wieg die hij ziet staan, waar binnenkort zijn eerste kleinkind in komt te liggen. Samen gebogen over de teksten giechelt Marise en glimlacht Henk. Ze schrijven met en voor elkaar en luisteren naar elkaars verhalen.

Henk Kouwenhoven (bestuurder van Sherpa)

Lees meer | www.specialarts.nl/340842 35

Groningen

HEEL GRONINGEN DICHT Eén van de regio’s waarin Special Arts poëzie door middel van Taalvorming op de kaart zet is Groningen. Dit gebeurt in samenwerking met COSIS.

POËZIEMOLEN BIJ NOVO APPINGEDAM

STAP 1 UIT HET GEDICHTENLABORATORIUM Iedereen vindt het leuk te vertellen over de dingen die hij meemaakt. Het dagelijks leven is dan ook het meest toegankelijke onderwerp voor een gedicht. De dichter hoeft niets te bedenken, maar kan putten uit zijn herinnering.

filmpje | https://youtu.be/EBmwdbU8RZY

GEDICHT MIERY 36

VAN FOTOALBUM . BEKIJK HET GRONINGEN IN N E IT E IT IV ALLE ACT n68iZz http://bit.ly/2

POËZIEMENUKAART Aan de slag op de eigen locatie met een verrassend workshopprogramma. Mee doen? Meld je aan bij p.vanderbroek@cosis.nu klik hier om de poëziemenukaart te downloaden www.specialarts.nl/340229

Poëzie menukaart Groningen De menukaart-workshops worden gehouden op vijf verschillende locaties (per locatie één workshop).

DICHTER ZOEKT MAATJE Ken je René Alberts, Esmé van den Boom, Kasper Peters en Lilian Zielstra? Deze Groninger dichters gaan binnenkort samen met een dichtersmaatje op pad en daarover een gedicht schrijven.

1. dichter zoekt maatje Vijf bekende dichters uit Groningen zoeken een dichtersmaatje om samen de stad in te gaan en daarover een gedicht te schrijven. Ben jij een van hen? Stel jezelf voor met een gedicht en een foto!

Samen met: René Alberts, Esmée van den Boom, Kasper Peters en Lilian Zielstra Waar: op afspraak Wanneer: In overleg met jou Contact: Tine Veldhuizen, t.veldhuizen@specialarts.nl

2. spoken word Heb je een gedicht geschreven en wil je dat laten horen? In deze workshop leer je hoe je jouw gedicht mooi kunt voordragen aan een groep.

Samen met: Urban House Groningen Waar: jouw locatie? Wanneer: dinsdag 14 nov. 2017 Er is plaats voor 8 tot 12 personen Tijd: van 13.00 tot 15.00 uur Contact: Tine Veldhuizen

3. theaterminiatuur Met elkaar maken we aan de hand van een gedicht een kleine theatervoorstelling.

Samen met: Werktheater MOI Waar: NOVO Klinkhamer Wanneer: dinsdag 7 nov. 2017 Er is plaats voor 8 tot 12 personen Tijd: 13.00 tot 15.00 uur Contact: Froukje Bos, NOVO Uithuizen

4. fotografie en poëzie

Rene Alberts

Foto: Peter van Hal

Kun je dat wat een gedicht vertelt ook met een foto laten zien? Dat onderzoeken we in deze workshop.

Esmé van den Boom Foto: Reyer Boxem

Samen met: dichter en fotograaf René Alberts Waar: jouw locatie? Wanneer: woensdag 1 nov. 2017 Er is plaats voor 6 tot 8 personen Tijd: 2 uur Contact: Tine Veldhuizen

5. poëzie collagetechniek We nemen een gedicht, verschillende soorten papier, zand, allerlei tekenen schildermaterialen en gaan aan de slag.

Samen met: VRIJDAG Waar: Confiance 1 Ouderengroep DB Wanneer: dinsdag 14 nov. 2017 Er is plaats voor 8 tot 10 personen Tijd: 13.00 tot 15.00 uur Contact: Barbara Jelsma

6. werkmantechniek Van jullie ingestuurde gedichten maakt stadsdichter Lilian Zielstra één samengesteld gedicht. Van dit gedicht maak je zelf een affiche voor de poëzieshow op 22 november. Daarbij leer je de druktechniek van de bekende Groninger kunstenaar H.N. Werkman gebruiken!

Kasper Peters Foto: Dick Pots

Lilian Zielstra

Foto: Reyer Boxem

LOKALE POËZIESHOW GRONINGEN Feestelijke afsluiting voor alle deelnemers op 22 november 2017 van 19.00 tot 20.30 uur

Samen met: GRID Grafisch Museum Waar: Sint Jansstraat 2, Groningen Wanneer: donderdag 2 nov. 2017 Er is plaats voor 10 tot 15 personen Tijd: van 13.30 tot 15.30 uur Contact: Tine Veldhuizen

Groningen

dichter zoekt maatje Samen dichten begint met samen beleven en samen delen. De drie Groninger dichters Esmé van den Boom, Kasper Peters en Lilian Zielstra gingen op pad met een maatje met een verstandelijke beperking. Hun verhalen lees je hier: Lees meer | www.specialarts.nl/340685

Kasper & Michael

“BLIJ MET ONS GEDICHT DAT WE ENKEL SAMEN HADDEN KUNNEN SCHRIJVEN”

Gedicht: LoetsUhdAp Kijk om je heen op ooghoogte als je door de schaduw van bomen loopt felle kleuren die oplichten, verraden de LoetsUhdAp die heeft van kleuren uit de buurt besluit hij te verhuizen dan krimpt hij eerst tot een NijnoeWok die goed kan springen de kleuren op zijn nieuwe woonplek smaken goed. - Gemaakt door Michael Smit en Kasper Peters

Lilian & Sander

“STIEKEM WAS IK EEN BEETJE JALOERS OP SANDER”

Esmé & Mion

“ZO’N ZIN, DENK IK, DAT IS NOU AL IETS HEEL MOOIS OP ZICHZELF”

Groningen

‘Mijn gedicht blinkt zo mooi’ Van je zelfgeschreven gedicht kun je een prachtige, persoonlijke collage maken. Dat ervoeren de bewoners van NOVO Confiance aan den lijve tijdens een workshop Poëzie Collagetechniek onder leiding van beeldend kunstenaar en kunstdocente Akke de Groot bij VRIJDAG.

”IK HEB NOG NOOIT MET EEN PASJE GESCHILDERD” De zes deelnemers (Pieter, Wilbert, Gina, Jantien, Mery en Jan) maken allereerst een achtergrond. Dat doen ze met een pasje dat ze in acrylverf dopen. Op deze achtergrond plakken ze hun zelf uitgeknipte gedicht. Tot slot gaan ze hun collage versieren.

“MIJN GEDICHT GAAT OVER GREET, MIJN OVERLEDEN VOGELTJE”

“HET IS WEER EENS WAT ANDERS OM TE MAKEN” Begeleidster Janna laat weten dat ze het fijn vindt dat de deelnemers deze dag kunnen meemaken. Prachtig om te zien dat de mensen het zelf kunnen. Tijdens de workshop is er alle ruimte en tijd voor de deelnemers om de collages en hun gedichten zelf te ervaren.

“IK GA MET MIJN GEDICHT NAAR HET WK DICHTEN”

Laagjestaart van Nancy

Groningen

WORKSHOPS De workshops dans en graffiti werden gegeven door Naomi, Elroy en Alex van Urban House Groningen (UHG). Urban House Groningen is een non-profit cultuurorganisatie die zich inzet op het gebied van ‘Urban Arts’, waarbij urban slaat op de hedendaagseof moderne cultuur. In de vorm van graffiti, dans, sport, spoken word en muziek dragen ze bij aan cultuureducatie en talentontwikkeling.

DANS De deelnemers hadden gedichten meegebracht waarvan ze er eentje hebben uitgezocht om daar in twee uur tijd een dans op te bedenken. Uiteindelijk is het gedicht ‘hondenblafalarm’ van Wendy door de groep gekozen als basis voor de dans. Ingrid Baron van NOVO Kunst: “Het is een laagdrempelige en vooral plezierige manier om deelnemers te stimuleren om over de betekenis van woorden na te denken. Op een creatieve manier is iedere zin op een letterlijke, maar in eigen interpretatie uitgebeeld en natuurlijk zelf bedacht! Iedereen was dolenthousiast en achteraf helemaal buiten adem van het dansen! Het is volgens mij belangrijk dat dergelijke workshops worden aangeboden. Het is zeker een zorg om iedereen op een plek te krijgen en het kost geld, maar ik hoop dat het we het vaker kunnen doen.”

GRAFFITI Graffiti is letterlijk de ‘handtekening’ van de kunstenaar, die erkenning wil krijgen voor zijn werk. Daarom werkt de graffitiartiest vaak met een bepaalde signatuur zodat hij herkent en gezien kan worden. De ‘fame’ zoals dat ook wel wordt genoemd. Vergelijkbare doelstellingen heeft Het Andere Gedicht: mensen met een verstandelijke handicap een stem geven, met een grotere eigenwaarde, zelfverzekerdheid en taalvaardigheid als gevolg, en de uitingen een podium geven. De kunstenaars hebben allemaal hun eigen draai gegeven aan het thema Onderweg en dat resulteerde in flink wat diversiteit. Van gestileerde namen van de makers, tot draken en strandtaferelen.

Mieke (63) “ Iedere dag schilder of teken ik. Het liefste vogels en andere dieren. Daar wordt ik altijd zo blij van! Graffiti heb ik nog nooit eerder gedaan, maar het was heel erg leuk. Ik vond dat zelfs het leukste van de hele dag! Ik heb een strand gemaakt. Met vogels, een boot, een parasol en een strandtas. Onderweg betekent voor mij de strandtas, want we gaan naar het strand toe.”

Andrea (34) “ Ik ben fan van Jan Smit en daarom staat hij op mijn tekening. In het vuur van een draak. De foto gaan we posten op de Facebook van Jan Smit! Ik heb heel veel zin in de dichtwedstrijd, want daar ga ik mijn gedicht voordragen. Dat gaat over naar de camping gaan. Daar zetten we de tent op en pakken we de auto uit. En dan is het vakantie!”

Frederik (31) “ Ik bouw graag met lego en tekenen vind ik ook heel erg leuk.Dat doe ik dan op hele grote vellen papier en teken dan vaak draken en kastelen! Een gedicht heb ik niet geschreven maar eigenlijk doe ik dat wel graag. Ik heb mijn naam geschreven in graffiti en ondanks dat ik geen diepte kan zien heb ik dat in perspectief gedaan!”

Groningen

VAN TRAINING... Inge Raadschelders: "Al in de voorstelronde gebeurt het, is de taal iets om mee te spelen, uit te proberen en om verwonderd door te raken. Zo eenvoudig is het. Maar ook meteen voel ik hoe kwetsbaar taal is. Hoe snel mijn eigen onzekerheid al toeslaat, hoe snel we gaan twijfelen als de toehoorder niet meteen precies snapt wat we bedoelen, hoe snel taal tot (onterechte) conclusies kan leiden. Zo breekbaar ook is het. Een paar minuten zijn we bezig en meteen voel ik al weer de noodzaak van Het Andere Gedicht: taalvaardigheid betekent zoveel meer dan de taal kunnen gebruiken.

/.html

.specialarts.nl/339894 Lees meer | http://www

...NAAR VOORBEELDLES Ingrid Baron van NOVO Kunst: "De lengte van de workshop, twee uur, was goed. Alle cliënten bleven bij de les en de tijd vloog. (...) Na afloop waren de cliënten apetrots. Het leuke van dichten is ook dat het de gespreksonderwerpen tussen hen en hun begeleiders verandert. Die gaan vaak over praktische zaken zoals dingen waar iemand hulp bij nodig heeft, of over ‘grote’ ervaringen als vakantie en uitjes, en minder vaak over de kleine dingen in het dagelijks leven. Het dichten biedt een vorm waarin dat wél kan.”

Marcel In het begin vond ik het spannend. Gedichten maken is nieuw voor mij, heel mooi om te doen. En ik leer er wat van. Goed om het vaker te doen, om het schrijven te oefenen. Ik heb het aan mijn ouders verteld en die waren trots. Ze zeiden tegen mij: je moet het blijven doen Marcel, niet opgeven, gewoon doorzetten en mooie gedichten maken.

Harmanna "Heel fijn dat ik mocht vertellen hoe ik de dingen beleef en wat indruk op mij maakt."

link naar blog | www.specialarts.

nl/340252

Pebbles "Spannend en daarna heel erg leuk. Ik wil er wel mee verder maar ik denk niet elke dag."

Jarka en Sietske van NOVO Appingedam De voorbeeldles van Inge en Naomi deed ons inzien dat het werken met de cirkels toch het allerbeste werkt. Voor de cliënten is het duidelijk en concreet om met tekeningen en beelden te werken. Ze komen zo tot een beter resultaat. Verder is het belangrijk (én leuk!) om als begeleider zelf ook echt mee te doen. Wij gaan ermee door. Wij zijn helemaal om!”

Tekening Marcel

Groningen

Onderweg met Henk de Roos

Uit de blogserie Onderweg met Henk de Roos Door: Luc Leenknegt

et Gedichtenlaboratorium is een methode waarin ik me heb verdiept om met Henk aan de slag te gaan. Ik heb hem voorgesteld iets met gedichten te gaan doen en zijn gedicht in plaatstaal uit te voeren. Typisch voor Henk begon hij in zijn handen te wrijven ten teken van enthousiasme. Ik weet dat Henk ook muziektherapie krijgt en liedjes samen met de begeleiding schrijft. Dit komt al een beetje in de buurt van gedichten maken. Wat opvalt aan Henk als je met hem werkt is dat hij vaak benoemt wat hij allemaal kan. Hij is daar trots op en het is dan ook belangrijk voor hem dat hij nieuwe vaardigheden leert. Een stevige basis is al aanwezig, want Henk is heel leergierig en nieuwsgierig. Wat hij vooral leuk vindt, is om samen te werken. Ook dit benoemt Henk veelvuldig. Henk is begonnen een verhaaltje te schrijven. Voorafgaand hadden we een gesprek over zijn werkzaamheden hier. Daarover heeft hij wat geschreven en voorgedragen, want Henk kan heel mooi voorlezen. Dit verhaal wordt denk ik de aanleiding om het gedicht te gaan schrijven: 47

De satelliet ziet vulkanen, bergen, de blauwe zee en beelden van Henk en Ad. Henk en Ad zijn aan het booglassen en CO2 lassen. Slijpen en snijbranden. En ik heb de grote poepende hond samen met Derk en Camiel in elkaar gelast. En de poepende hond is verkocht aan de gemeente. En ik heb de kleine hond aan de wethouder gegeven. Volgend week ga ik de houten vrouw afmaken samen met Ad. Henk is in De Verbinding de picknicktafel aan het schuren. De blogs zijn terug te lezen via | http://bit.ly/2BltbVH

workshop poĂŤzie in metaal 48

workshop fotografie en poëzie Mark

Martien

Alle Poëziefoto’s zijn nu te zien bij Landgoed Ekenstein, Alberdaweg 70 in Appingedam

Interview Stadsdichter Groningen

“ZONDER DAT ZE HET ZELF DOOR HEBBEN, ZEGGEN MENSEN VAAK AL HEEL MOOIE DINGEN” De Groninger Stadsdichter Lilian Zielstra draagt de komende tijd haar steentje bij aan Het Andere Gedicht 2017. Een interview met deze woordkunstenaar over poëzie, stadsdichter zijn en dichten met mensen met een verstandelijke handicap.

oëzie onder de aandacht brengen in en om Groningen. Dat is de belangrijkste taak van stadsdichter Lilian. Stadsdichter wordt je niet zomaar. Je wordt er door een jury voor benoemd, voor een periode van twee jaar. “Als stadsdichter moet je tenminste zes gedichten per jaar over de stad schrijven en aanwezig zijn bij eenzame uitvaarten. Ook probeer ik zoveel mogelijk naar mensen en evenementen te gaan, waarvoor ik word gevraagd om een gedicht te schrijven. Bijvoorbeeld naar het afscheid van een burgemeester, een buurtfeest, de vrouwenopvang, of een inbrengwinkel voor tweedehands kleding.” Lilian maakt dan ter plekke een gedicht, of ze maakt aantekeningen die ze gebruikt om na afloop een gedicht te schrijven.

“ Poëzie is voor mij een ingedikte vorm van schrijven” HOE GEEF JIJ JOUW EIGEN KLEUR AAN HET STADSDICHTERSCHAP? “Door een accent te leggen op ouderen. Ik organiseer een poëzie-tour langs verzorgingstehuizen. In de tijd dat ik zelf met ouderen werkte, merkte ik dat zij vaak geraakt worden door liedjes, versjes, gedichten. De poëzietour brengt mensen die graag naar gedichten luisteren samen met mensen die graag gedichten maken.”

laten kijken naar emoties of situaties. Ik merk dat mensen soms schrikken van het woord ‘poëzie’ en het woord ‘gedichten’ toegankelijker vinden. Poëzie wordt al snel geassocieerd met hogere kunst, zweverig, moeilijk. Dat kan natuurlijk, maar poëzie kan ook humor bevatten, helder zijn. Net als iedere kunstvorm heeft ook dichten te maken met echt luisteren, vooroordelen opschorten en kijken met een open blik. Als je door de stad fietst en denkt het allemaal al te weten, zie je niets. En als je goed luistert, hoor je dat mensen soms heel mooie dingen zeggen, vaak zelfs zonder dat ze het zelf door hebben!”

WAT IS POËZIE VOOR JOU? “Poëzie is voor mij een ingedikte vorm van schrijven. Een vorm die mensen op een nieuwe manier kan

WAAROM HEB JE VOOR DEZE KUNSTVORM GEKOZEN? “Voor mij is schrijven en dichten een manier om hardop na te

Lilian Zielstra, foto: Olaf Otto

denken, mijn mening of visie aan te scherpen en te verhelderen en die te laten zien aan anderen. En ik houd ervan, iets moois te maken. Liefst met taal, want dat is hoe ik nadenk: in woorden. Taal ligt mij van nature, ik kan me er makkelijker in uitdrukken dan in beelden, als kind schreef ik al verhaaltjes. Ik lees ook graag. Meer proza dan poëzie. Misschien ook doordat ik in een boekhandel werk en daar meer in aanraking kom met proza. Mijn gedichten zijn ook vrij proza-achtig.”

“ Misschien kan er verrassend mooie kunst ontstaan als je onbevangenheid in een mooie vorm kan gieten”

STADSDICHTER BIJ HET ANDERE GEDICHT “Het Andere Gedicht 2017 heeft als thema: Onderweg. Dit thema - ik ben het al eerder tegen gekomen, bij Dichters in de Prinsentuin – kun je op veel verschillende manieren duiden. Van letterlijk tot symbolisch. Dat geeft veel vrijheid. Op 2 november ga ik een samengesteld gedicht maken aan de hand van een aantal gedichten van mensen met een verstandelijke beperking. Daarnaast ben ik een van de vijf Groninger dichters die de komende tijd met een dichtersmaatje op pad gaat. Twee activiteiten binnen het project Het Andere Gedicht waar ik veel zin in heb. Ik ben er nieuwsgierig naar hoe het is om poëzie te maken met juist die groepen die minder

voor de hand lijken te liggen. Met mensen die misschien nog wat meer onbevangen zijn, soms zelfs wars van regels omtrent poëzie. Die onbevangenheid in een mooie vorm gieten kan verrassend mooie kunst opleveren, denk ik.”

“ Net als iedere kunstvorm heeft ook dichten te maken met echt luisteren, vooroordelen opschorten en kijken met een open blik”

Groningen Poëzieshow

Aanstekelijke vrolijkheid bij Poëzieshow Na sommige lange werkdagen wil je het liefste onder een dekentje met een kopje thee op de bank. Maar eigenlijk zou je na dat soort dagen altijd verplicht naar een Poëzieshow van Het Andere Gedicht moeten gaan, want daar knap je veel meer van op dan van bankhangen. Als je binnenkomt bij de Poëzieshow zoals die op 22 november in Groningen plaatsvond, dan kun je haast niet anders dan vrolijk worden. Je wordt vriendelijk begroet, er is een prachtig programma samengesteld en iedereen is vrolijk. De hele ruimte is feestelijk aangekleed en overal, op de muren, de ramen, tussen de mensen, is poëzie. Er zijn gedichten met metaalbewerking op grote metalen platen afgebeeld, er is een gedichtenmolen waar je (helemaal gratis!) aan mag draaien, er zijn chipsgedichten, cakegedichten, taartgedichten, gedichten met tekeningen en gedichten met foto’s, en natuurlijk is er ook een podium waar gedichten worden voorgedragen. Je kunt niet anders dan de poëzie helemaal beleven, door te horen en te kijken.

Op het podium is er onder andere miniatuurtheater te zien, waar een gedicht wordt voorgedragen en uitgebeeld. Iemand die net nog een boom was, is daarna een hert, dan weer een briesend paard. Het is net alsof we als publiek door het gedicht lopen. Er is dans op popmuziek, maar ook de muziek die in ieder gedicht zit komt naar voren als dichter Michael het gedicht voordraagt dat hij samen met Kasper Peters heeft geschreven. Hij zingt het gedicht en laat zo ook allemaal nieuwe woorden, die hij zelf heeft verzonnen, aan het publiek horen. Sommige woorden blijken zó persoonlijk dat mensen ze liever voor zichzelf houden, zoals Mion, die een gedicht voor haar zus heeft geschreven. Andere mensen delen juist het liefst alle woorden en zijn bijna niet meer van het podium te krijgen. Het plezier straalt van alle gezichten, er staan dropjes op tafel. Was er maar een poëzieshow op Netflix.

PoĂŤzie en theater Piet van der Molen, werkzaam bij NOVO Klinkhamer, schreef het gedicht Natuur. Een groep deelnemers maakte er samen met Werktheater MOI theater van. Lees meer | www.specialarts.nl/340670

Natuur Ik loop door het bos Ik zie herten en vossen Ik hoor vogels, koeien en paarden Kronkelweggetjes 6 km lang ik heb ze vaak gelopen Mijn gevoel vertelt me waarheen Ik voel me ontspannen en veilig

MEER LEZEN EN ONTDEKKEN? Landelijke poëziewedstrijd Voor iedereen vanaf 12 jaar met een verstandelijke handicap

Jouw gedicht in een dichtbundel? Schrijf zelf een gedicht over het thema...

onderweg

Stuur voor 15 december 2017 je zelfgeschreven gedicht in via poezie.specialarts.nl

hoe kun je meedoen?

• Wil je hulp bij het maken van een gedicht? Ga dan naar het Gedichtenlaboratorium op poezie.specialarts.nl. Hier lees je hoe je in tien eenvoudige stappen een gedicht maakt. Je hoeft niet zelf te kunnen schrijven om een gedicht te maken. Ook iemand anders mag jouw gedicht opschrijven, zolang het maar jouw woorden • Heb je een gedicht over zijn. het thema Onderweg af? Stuur het digitaal in via poezie.specialarts. nl. Je mag met één, twee of drie gedichten meedoen. • Of print het deelnameformulie r uit en stuur je gedicht per post naar: Special Arts, Het Andere Gedicht, Zonnehof 4a, 3811 NC Amersfoort.

Dicht erop los en doe mee! wat kun je winnen?

Jouw zelfgeschreven gedicht in een dicht bundel De mooiste gedichten komen in een dicht bundel met Onderweggedicht en te staan. Deze bundel komt in de boekwinkel te liggen. En als jouw gedicht erin staat, krijg je er natuurlijk zelf ook één. Uit de bundel zal een aantal gedichten gekozen worden die een prijs waard zijn. Groepsprijs Maak kans op een leuke groepsworkshop met je hele klas, woongroep of andere groep! Hoe? Door als groep met elkaar

gedichten in te sturen. Dat doe je door gedichten het vakje groepsinzending bij de aan te vinken.

Thema: Onderweg voor wie?

jury

Voor wie zijn de prijzen? Dat bepaalt onze vakjury, voorgezeten door Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin.

De poëziewedstrijd van Special Arts is voor iedereen vanaf 12 jaar met een verstandelijke handicap. Je kunt meedoen via je school, woongroep of dagbesteding, maar je kunt ook thuis een gedicht schrijven.

het grote poëziefeest

De prijsuitreiking van de poëziewedstrijd vindt plaats tijdens een spetterend poëzie feest met theater, muziek en optredens van dichters. Houd www.specialarts.n l/poëzie in de gaten voor meer informatie, of volg ons op facebook.com/hetanderegedicht.

hoe weet je of je hebt

print uit en hang op!

Landelijke poëziewedstrijd

doe je mee?

Schrijf bijvoorbeeld over iets wat jij zelf hebt meegemaakt, gedroomd, gedacht of gevoeld toen jij ergens naar onderweg was, of over verdwalen, heimwee, de route naar school of werk. Alles mag, zolang het gedicht maar in het Nederlands is en je het zelf verzint en het jouw woorden zijn. Rijmen mag, maar hoeft zeker niet. Als je wilt, mag je een tekening bij je gedicht maken.

stuur je gedicht in voor 15 december 2017

gewonnen?

Komt jouw gedicht in de dichtbundel? Dan nemen we contact met je op. We kunnen helaas niet iedereen een bericht sturen over de uitslag.

Verrassingsprijs Daarnaast delen we ook verrassingsprijzen uit. Welke? Dat houden we geheim tot de uitreiking op het grote poëziefeest!

Informatie voor begeleid ers en leerkrachten poëzie in de groep

De landelijke poëziewedstrijd Het Andere Gedicht 2017 is een mooie aanleiding om in de groep met Taalvorming aan de slag te gaan. Het thema van de wedstrijd is Onderweg.

groeien door taal

Bij het schrijven van gedichten gaat het niet alleen om de schoonheid van taal. Dichten is misschien ook wel een van de meest per soonlijke manieren om je te uiten. En door het spelen met woorden en zinnen en het onder woorden brengen van wat je denkt en voelt, word je taalvaardiger en mondiger. Mensen met een verstandelijke handicap leren door het dichten beter communiceren, laten hun eigen geluid horen, delen met anderen wat hen bezighoudt, raakt of roert. Dat maakt hen onafhankelijker ont en zelfverzekerder.

Dicht erop los en doe mee!

gedichten schrijven, hoe begeleid je dat?

• Je gaat uit van de deelnemer zelf. Hierdoor werk je automatisch op het juiste niveau en zorg je dat de deelnemer zich laagdrempe

lig kan uiten, op een manier die past bij zijn of haar mogelijkheden. • Ga voor inspiratie en een handig stappen plan naar het Gedichtenlaborato rium op poezie.specialarts.nl. Je vindt daar ook een mindmap over hoe je meteen aan de slag kunt gaan met poëzie.

de meerwaarde van

gedichten

Gedichten zijn korte, beeldende en zorg vuldig vormgegeven teksten waarin ieder woord bewust gekozen is. Dat poëzie geen vaste vorm heeft, geeft ruimte aan de dichter om zijn ideeën op zijn of haar eigen manier te verwoorden.

trainingen

In verschillende regio’s organiseert Special Arts een basistraining voor begeleiders en leerkrachten. Hierin maak je kennis met de werkwijze Taalvorming. Je leert welke stappen je kunt nemen om iemand te bege leiden bij het schrijven van een gedicht, en wat het effect daarvan kan zijn op iemands ontwikkeling. Wil je je verder bekwamen, dan kun je een verdiepingstraining volgen. Hierin is er veel aandacht voor je eigen ervaringen en leer vragen. Ook oefen je nieuwe vaardigheden en leer je hoe je Taalvorming kunt imple menteren in het programma van je school of instelling.

Samen aan de slag met poëzie

Deelname aan de trainingen is gratis. Wil je meer informatie of wil je weten wanneer en waar de trainingen zijn en hoe je je kunt aanmelden? Kijk dan op www.specialarts.n l/poëzie.

meer weten?

Kijk voor meer informatie over de wedstrijd en het Gedichtenlaborato rium op poezie.specialarts.nl en op facebook.com/hetanderegedicht. Voor inspiratie en verdieping kun je terecht op kennisplatform.specialarts.nl. Heb je vragen of wil je deze informatieposter bestellen? Mail naar poezie@specialar ts.nl.

Stichting Special Arts Nederland heeft als doel mensen met handicap te stimuleren een om aan kunst te doen en hun pure talent te ontwikkelen. Daarnaast brengt de stichting de kunstuitingen mensen met een handicap van voor het voetlicht. Special Arts richt zich op alle kunstdisciplines (beeldend, theater, muziek, dans en poëzie) en op mensen met uiteenlopende beperkingen (verstandelijk, psychisch en fysiek). Het Andere Gedicht 2017 wordt georganiseerd in samenwerking met Het Poëziepaleis en Blindschelders & Raadsman. Beeld: Gert Nout. Grafisch

ontwerp: Anja Brunt

Informatieposter Het Andere Gedicht | www.specialarts.nl/340064

www.facebook.com/hetanderegedicht

print uit ! en hangLanop delijke poëziewedstrijd Voor iedereen vanaf 12 jaar met een verstandelijke handicap

Jouw gedicht in een dichtbundel? Schrijf zelf een gedicht over het thema...

onderweg

Stuur voor 15 december 2017 je zelfgeschreven gedicht in via poezie.specialarts.nl

spelregels

1. Schrijf maximaal drie gedichten, in het Nederlands, over het thema ONDERWEG.

2. Laat je fantasie de vrije loop! Schrijf bijvoorbeeld over iets wat jijzelf hebt meegemaakt, gedroomd, gedacht of gevoeld toen jij ergens naar onderwe g was, of over verdwalen, heimwee, de route naar school of werk. Alles mag, zolang je het maar zelf verzint en schrijft. Rijmen mag, maar hoeft zeker niet.

3. Stuur je gedicht voor 15 december 2017 in via poezie.specialarts .nl en maak kans op een plek in een dichtbun del.

Wil je tips voor het schrijven van gedichten? Neem dan een kijkje in het Gedichtenlaboratorium. Dat is te vinden via poezie.specialarts.nl.

wat kun je winnen?

De mooiste gedichten komen in een dichtbundel te staan. Uit de bundel zal de vakjury – voorgezeten door Dichter des Vaderlands Ester Naomi Perquin – een aantal gedichten kiezen die een prijs waard zijn. Volg Het Andere Gedicht 2017 op: www.facebook.com/he tanderegedicht

Dicht erop los en doe mee

Dicht erop los en doe mee!

https://kennisplatform.specialarts.nl/

Flyer Het Andere Gedicht | www.specialarts.nl/340066

www.gedichtenlaboratorium.nl

http://poezie.specialarts.nl/wedstrijd.php

Agenda 2018 25 t/m 31 januari

Poëzieweek

26 januari

PoëziePretMiddag

Bibliotheek Hilversum

30 januari

PoëzieTour Groningen

31 januari

Sluitingsdatum poëziewedstrijd

13 februari

Verdiepingstraining

14 maart 2018

PoëzieShow Sherpa

11 april 2018

Poëziefeest Theater Flint

Het Andere Gedicht wordt mede mogelijk gemaakt door:

REGIOPARTNERS

ondersteunt mensen met een beperking

Het Andere Gedicht 2017/2018 wordt georganiseerd door Special Arts in samenwerking met Het Poëziepaleis en Blindschelders & Raadsman.

Teksten Blindschelders & Raadsman Anita Drost Kees van Meel Thomas van de Pol Marijke de Val Ron Goud Foto's via ateliers, correspondenten, vrijwilligers, Bob de Vries, Caspar Huurdeman Ontwerp Akimoto Huisstijl elementen Het Andere Gedicht 2017 Gert Nout Meer weten? Wil je meer weten over dichten met/door mensen met een verstandelijke handicap? Klik dan op een van de links hier naast, of abonneer je op het kunstmagazine pArt. www.specialarts.nl/21713/part.html www.specialarts.nl/poezie of bel met Special Arts 033 432 80 33

Yvonne van Kasteel