stwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych, 5. osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, 6. osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, 7. funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz służby więziennej, 8. osoba pełniąca czynną służbę wojskową, 9. pracownik Międzynarodowego Trybunału Karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe. Jeśli pismo ma uzyskać status dokumentu urzędowego, musi być sporządzone „w zakresie działania” organu wystawcy. Na zakres działania organu składa się jego właściwość rzeczowa i miejscowa. W przypadku naruszenia przez organ właściwości miejscowej przy sporządzaniu dokumentu utrzyma on charakter dokumentu urzędowego. Natomiast wydanie dokumentu z przekroczeniem zakresu kompetencji rzeczowej powoduje, że traci on przymiot dokumentu urzędowego3. Cechą charakterystyczną dokumentu urzędowego jest urzędowa pieczęć, wskazująca na pochodzenie danego dokumentu od organu, który go wydał. W piśmien-
nictwie uznaje się, że nie ma potrzeby opatrzenia dokumentu pieczęcią urzędową, jeżeli został on sporządzony na druku urzędowym, gdyż zawiera on już dane wystawcy dokumentu4. W nauce dominuje pogląd, że przesłanką decydującą o przyznaniu dokumentowi charakteru urzędowego jest istnienie podpisu z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do działania w charakterze organu urzędowego (zob. art. 107 k.p.a.). Podpis stanowi dowód zamiaru wywołania określonych skutków, dowodzi zakończenia dokumentu wraz z określeniem ostatecznej wersji zawartego w nim oświadczenia5. Szczególnym dokumentem urzędowym są akta stanu cywilnego. Z treści art. 3 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1741 ze zm.) wynika, że akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Dokumentem urzędowym nie są akta sprawy karnej w całości, lecz poszczególne protokoły przesłuchań świadków, biegłych, oskarżonych, opinie biegłych itp. zawarte w aktach karnych (zob. wyr. SN z 23 listopada 2011 r., IV CSK 142/11). Za dokumenty urzędowe uznawane są orzeczenia izb morskich, których zasadniczym celem jest orzekanie o przyczynach wypadków morskich. Orzeczenia izb morskich nie zawierają ani oświadczeń, ani zaświadczeń, o których mowa w art. 244
M. Krakowiak, [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, art. 1-729, komentarz A. Góra-Błaszczykowska, wyd. 2, Warszawa 2016, s. 756.
4
3
Tak: tamże, s. 39–40. Zob. K. Knoppek, Dokument w procesie cywilnym, Poznań 1993, s. 79. 5
WARTO WIEDZIEĆ WIĘCEJ
75