Zer-nolako oroitzapenak dituzu umetako garaiez?
Luis Ezeiza aita, haren motorrean.
Nire txikitako oroitzapenak Matteokin lotuta daude, taberna bat izateaz gain zirku bat baitzirudien, egunero ikuskizun eta artista desberdinekin hala-nolako xelebrekeriak egiten. Lana bukatutakoan etortzen ziren eta hori izaten zen haien momentua. Bakoitzak litro erdi ardo eskatzen zuen elkarren artean banatzeko kaxula batzuen laguntzarekin. Herri osoak ezagutzen zituen beren izengoitiengatik: xagua, azeria, katua, latxa... Beste batzuk, berriz, berezko izenetik: Tronpeoko Justo, Sebastian Ortelanua, Tierra-Mar y Aire anaiak, Ibarreko Emilioren kuadrilla... Zein baino zein hobeak, beti adarra jotzeko prest.
Egunerokotasuna hobeto eramateko festa desberdinak antolatzen zituzten. Gogoan dut, adibidez, Tronpeoko Justo eta Sebastian Ortelanuak Isastiko errekan antolatutako txintxorro txapelketa. Garai hartan elektrizitate zentral bat zegoen han eta bertara iristen zen erreka txikian erloju kontrako proba famatua egin zuten. Jendez gainezka zegoen auzoa egun hartan. Dirudienez, Sebastian izan zen irabazle baina badirudi zentraleko konporta ireki ziotela abiadura gehiago hartzeko. Ikusten duzuenez, trikimailu guztiak erabiltzen zituzten.
Anaia Inaxiorekin.
Horretaz gain, urte osoan Matteoko ataria gertaera askotarako leku hautatua izaten zen. Adibidez, auzotik entierro bat pasa behar bazuen herriko elizarantz, Matteo aurrean mahai bat jartzen zuten gorpua pausatzeko, eta eramaten zutenek tabernan zapatak aldatu eta zerbait hartzen zuten indarberritzeko, aldapa luzea baitzeukaten aurretik. Hurrengo geltokia elizan sartu aurretik Xabale aurrean izaten zen.
Atari horretan etxeko txerri hiltzeak ere egiten zituzten, normalean arratsaldez eta gauerako txerri festa antolatzen zen, odolki freskoak jatera etortzen zirenekin.
Maria Ibarguen ama, Inaxio anaia eta osaba Miguel.
146 | SEME-ALABAK
Baina gehien gogoratzen dudana gaueko boxeo saioak dira. Etxekoek argi izaten zuten zenbait baserritarrek beste batzuekin tabernan topo egiten bazuten afaldu ostean, elkarri dinbi-danba mutur-joka hasten zirela, zizpatuak baitzeuden jada. Harrigarriena hurrengo egunean ezer gertatu ez balitz bezala zeudela denak.