BADANIA NIETOPERZY W PARKU-ARBORETUM

W lipcu na terenie gołuchowskiego parku-arboretum trwały badania nietoperzy. Dzięki nocnym odłowom w sieci wiemy, że najliczniej notowane są tu karlik drobny oraz borowiec wielki. Po oznaczeniu gatunków i wykonaniu niezbędnych pomiarów badacze zwrócili zwierzętom wolność.

Park-arboretum w Gołuchowie to miejsce o dużym znaczeniu dla chiropterofauny. Letnie badania wykonano w jego północnej części, charakteryzującej się zwartym i urozmaiconym drzewostanem, sędziwymi, dziuplastymi drzewami i obecnością stawów. Aktywny, zwinny lot nietoperzy, możliwy dzięki przednim kończynom przekształconym w skrzydła, obserwować można nad polanami, drogami, w pobliżu skraju lasów i wód. W takich właśnie miejscach badacze z Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra” rozstawili delikatne sieci chiropterologiczne. W ciągu czterech nocy odłowili w nie siedemdziesiąt jeden osobników z dziewięciu gatunków.

Obecność dziesiątego gatunku – karlika malutkiego – potwierdzono na podstawie rejestracji detektorowych. Nietoperze w czasie lotu wydają nieustannie serie niesłyszalnych dla człowieka sygnałów o bardzo wysokiej częstotliwości. Odbijają się one od wszelkich napotkanych przeszkód i powracają do uszu zwierząt w postaci echa, co pozwala im orientować się w przestrzeni, rozpoznawać przeszkody, a nawet lokalizować niewielkie ofiary. Detektory ultradźwiękowe umożliwiają przekształcanie tych dźwięków na słyszalne dla ludzi. Nietoperze wydają również odgłosy rejestrowane przez człowieka – głównie jako piski i ciche „ćwierkania” – bez dodatkowych urządzeń. To dźwięki kontaktowe, które służą m.in. do porozumiewania się matek z młodymi, oraz sygnały godowe samców.

Karlik drobny (fot. R. Jaros)

Nasłuchując w ciągu dnia odgłosów wydawanych przez zwierzęta w dziuplach, można z kolei zlokalizować niektóre kolonie. W trakcie takiej kontroli w dziuplach i szczelinach drzew parku-arboretum znaleziono kryjówki czterech: po jednej karlika drobnego i mopka zachodniego oraz dwie – borowca wielkiego. Stwierdzono również duże prawdopodobieństwo rozrodu nocka rudego, nocka Natterera i gacka brunatnego, odłowiono bowiem osobniki młode, a także karmiące samice.

Przyroda parku-arboretum w Gołuchowie oraz obecność na jego terenie starych zabytkowych budynków stwarzają dla nietoperzy optymalne warunki bytowania. Letnie badania w okresie rozrodczym, jak i zimowe liczenie hibernujących osobników przeprowadzone w tym roku wykazały łącznie dziesięć gatunków tych latających ssaków. W Polsce aktualnie występuje dwadzieścia siedem gatunków. Wszystkie objęte są ścisłą ochroną.

Alicja Antonowicz