Boom in Business 6 2019

Jaargang 10 6 - 2019

Boom in Business

HET ANDERE VAKBLAD VOOR DE BOOMKWEKERIJ

WE GAAN PAS SAMENWERKEN ALS ER URGENTIE IS Negende Boom in Business-kerstdiner over Samenwerken in de keten 2020: nieuwe groene uitdagingen

Strategisch inschrijven verstoort de markt

CO N N E C T I N G G R E E N P R O F E S S I O N AL S

Hoaf Twin maakt korte metten met onkruidzaad REGIO IN BEELD KERSTDINER

Boom in Business MaBo Boomkwekerijen Achterstraat 12 6668AA Randwijk T: +31(0) 488 – 491271 F: +31(0) 488 – 491342 E: info@mabo.nl

Fransebaan 9, 5091 JN Oostelbeers T: 06-13377945 F: 0499-841400 info@vangerwenboomkwekerij.nl WWW.VANGERWENBOOMKWEKERIJ.NL

HandelskwekerijHoogenraad Rijksweg 30a 6744 WB Ederveen Email: info@hoogenraadplant.nl Phone: 0318 57 1665 Fax: 0318 57 3456

Boomkwekerij Jac. Laban & zn Voorweg 139 2391 AJ HAZERSWOUDE-DORP 06 - 214 535 28 info@labanenzn.com

Van Aart Boomkwekerijen

Plantgoed tot 2 meter Lage Heide 20 5521 NM Eersel T: +31(0)6 20 40 50 75

Voor al uw gewortelde stekken Gommelsestraat 2 5074 NG Biezenmortel T: +31 (0)135113396 F: +31 (0)135114183 M: +31 (0)651222823 www.hecostekcultures.nl info@hecostekcultures.nl

FAIRPLANT B.V. Gildenweg 15 8304 BD Emmeloord T: +31 (0)527 202 377 M: +31 (0)620 618 901 F: +31 (0)527 202 604

Handveredelingen van loofhout en coniferen Groene Woud 33B 4731 GT Oudenbosch Tel/Fax 0031(0)165310190 www.vanaartboomkwekerijen.nl info@vanaartboomkwekerijen.nl

Vollegronds plantgoed o.a.

Prunus laur. cult.

Magnolia cult.

Ilex cult.

Grote maten Prunus in C20.

T: 076 5972920 www.boomkwekerijhuijbregts.nl

+ '( %$..(5

( ;3(57,6(%85($8

Hoeven 5 5688 GS Oirschot T: 0499 574 153 F: 0499 577 070 info@bressers-laanbomen.nl

• schade aan plantopstanden • schaderegeling • onteigening • planschade • LRGD geregistreerd deskundige • NIVRÉ Register-Expert • Lid N.V.A.E. • Prijzenregister Boomkwekerij

www.bakkerexpertise.nl

Gespecialiseerd in spillen en lichte laanbomen voornamelijk eigen wortel Servennenstraat 5 5066 PS Moergestel T: 013-5131555 / 06-30148454 F: 013-5133819 www.jvanroesselboomkwekerij.nl info@jvanroesselboomkwekerij.nl

Gespecialiseerd in alle gangbare Rhododendrons, van 50 cm tot XL. Europaweg 269 7766 AJ Nieuw Schoonebeek T: 06-10393307 F: 0524-541239 info@kerperien.nl www.kerperien.nl

VOORUITSTREVEND IN FOLIEKASSEN Frankrijklaan 9 2391 PX Hazerswoude T +31 (0) 172 235 890 F +31 (0)172 235 995 info@foliekassen.com www.foliekassen.com

Gespecialiseerd in teelt van vaste planten in pot Antoniusstraat 32 6011 SE Ell (L) Telefoon: +31 (0)495 555000 Fax: +31 (0)495 555001 E-mail: info@linderskwekerijen.nl www.linderskwekerijen.nl

300 Ha met o.a. Coniferen, Buxus, Prunus, Taxus, Kerstbomen en Rhododendrons.

Zowel volle grond als potgekweekt.

Eperweg 52 8167 L J Oene T: +31(0)578-641422 F: +31(0)578-641404 info@debuurte.nl www.debuurte.nl

Bloemendaalseweg 4a 2741 LE Waddinxveen 0182-394496 www.broereberegening.nl

Akkerstraat 2a 5084 HL Biest-Houtakker T: 0135054084 M: 0622777615 info@vromanskwekerijen.nl www.vromanskwekerijen.nl

Zaailingen van bos en haagplantsoen Taxus 1/0 2/0 en plantgoed van Ilex

Postbus 31 5070 AA Udenhout (NL) Schoorstraat 23 5071 RA Udenhout (NL) T+31 (0)13-51 17 512 M+31 (0)6-51 616 646 WWW.UDENHOUT-TREES.NL

Achtmaalseweg 140 4881 AW Zundert, Nederland T: +31 (0)76 5972590 M: +31 (0)6 20248160 F: +31 (0)76 5976041 E: info@boomkwekerijbarryvanaert.nl WWW.BOOMKWEKERIJBARRYVANAERT.NL

Kuil 25a 5071 RH Udenhout 06 53 34 93 54 info@boomkwekerijvanstrijdhoven.nl

028

Linders en Van Lanen besparen ruim 5.000 euro per jaar door LvS Sinds juli 2019 worden de percelen van boomkwekerij Linders en Van Lanen met een nieuwe LvS-machine vrijgehouden van onkruid, met als gevolg een duizelingwekkende besparing. Op 19 oktober hielden Linders & van Lanen, Willems Techniek en Agricult een praktijkdemonstratie op een van de percelen in Ledeacker.

www.boom-in-business.nl

3

INHOUDELIJK

boom_inbusiness bladboominbusiness

014 Aaltjesinjectie beproefd in golfwereld, maar nieuw voor boomkwekerij BASF werkt momenteel samen met boomkwekerij Hartemink in Zelhem, die zijn steek- en snoeimachine inzet voor de injectie van aaltjes. De partijen willen onderzoeken of engerlingen in de boomkwekerij beter bestreden kunnen worden als Nemasys-aaltjes dichter bij de plaag worden gebracht.

024

022

018

Nandina ‘Blush Pink’: een fijne toevoeging waar de markt blij mee is

Ruimte voor nog wel honderd paniculata cultivars

Nandina domestica ‘Blush Pink’ (‘Aka’PBR) EU 36057 is een nieuwe soort die uit Amerika komt. ‘Aka’ is Japans voor rood; Blush Pink valt dan ook op door de felrode kleuren. In de zomer kleurt het blad roze.

Op GrootGroenPlus en Plantarium waren dit jaar onder de nieuwigheden diverse Hortenisa paniculata’s te vinden. Lendert de Vos van de gelijknamige boomkwekerij toonde White Light en Valkplant BV stuurde Fire Light in voor GrootGroenPlus.

049 ‘We hopen dat we in de toekomst op de Lefferts kunnen bouwen’ Bij Boomkwekerij Ahlers rijden twee elektrische Lefferts FM-50 van Frisian Motors door het bedrijf om bestellingen van klanten te verzamelen.

4

6/2019

054 Vragen of opmerkingen?

Sjoerd Rispens Vakredacteur E: sjoerd@nwst.nl T: 024-360 2454 M: 06-53286177

Alberto Palsgraaf Uitgever E: alberto@nwst.nl T: 024-360 2454 M: 06-20436728

We gaan pas samenwerken als er urgentie is Een kerstdiner met als thema ‘Samenwerken in de keten’ is hoogst actueel in een tijd dat de bomen bijna tot in de hemel lijken te groeien. Als je in je eentje de kost goed kunt verdienen, is de noodzaak tot samenwerken misschien wat minder urgent.

Maar één ding is zeker: deze hoogconjunctuur voor kwekers blijft niet bestaan.

Lendert de Vos, Boomkwekerij Lendert de Vos

Het nut van investeren in paniculata’s ‘Verbetering gaat altijd in kleine stapjes’, zegt De Vos. ‘Je vergelijkt de verbetering altijd met het op een na beste product. Dat moet je meten over een langere periode. Je kunt het vergelijken met auto’s: een auto uit 2019 rijdt ook beter dan eentje uit 1960. Dat is bij planten ook zo.

Toen ik begon, dertig jaar geleden, was het kweken van paniculata’s lastig. Als je datgene wat je nu kweekt naast de paniculata’s van dertig jaar geleden zet, zie je grote verschillen. Toen kweekte je nog paniculata’s met scheve takken.’ De Vos gaat verder: ‘Maar als je datgene wat je vandaag vindt vergelijkt met wat je gisteren vond, zie je maar een klein stapje. Er is nog zat ruimte voor verbetering. De grootste fout die mensen maken, is vandaag denken dat er morgen geen ruimte is voor verbetering. In de tijd van Napoleon werden er al rozen gekruist en dat gebeurt nog steeds. Met hortensia’s zijn we pas twintig jaar bezig; die ontwikkeling is nog jong.’

‘In deze branche accepteren aanbestedende diensten veel op dit gebied’ Er wordt door boomkwekers een wijdverbreid spel gespeeld om offertelijsten voor gemeentes op een calculerende, strategische manier in te vullen. Soms zetten ze bomen die ze niet uit hun assortiment kunnen leveren toch heel goedkoop op hun lijstje. Onder de streep scoort hun offerte dan beter.

VERDER 006 024 032 035 038 042 058

Kort nieuws We moeten samenwerken om stappen te zetten in de precisielandbouw Hittebehandeling vormt goed alternatief voor gebruik bodemherbiciden Flormart worstelt en komt weer bijna boven 2020: nieuwe groene uitdagingen Ondanks ophef lijkt algenkalksteen weinig te doen voor buxus Hoofdredactioneel

Lees verder op pagina 18

COLOFON Boom in Business wordt 6 keer per jaar in een gemiddelde oplage van 3250 exemplaren verspreid onder boomkwekers en toeleveranciers. REDACTIE & COMMERCIE NWST NeWSTories bv, Fransestraat 41, 6524 HT Nijmegen, T 024-3602454, F 024-3602464, www.boom-in-business.nl HOOFDREDACTEUR Hein van Iersel (hein@nwst.nl) OPERATIONEELMANAGER Peter Jansen (peter@nwst.nl) REDACTEURS Linde Kruese (linde@nwst.nl) Willemijn van Iersel (willemijn@nwst.nl) Nino Stuivenberg (nino@nwst.nl) Karlijn Klei (karlijn@nwst.nl) Sjoerd Rispens (sjoerd@nwst.nl) VORMGEVING StudioBont Nijmegen ADVERTENTIES Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl) Rik Groenewegen (rik@nwst.nl) SALES SUPPORT Lieke van der Weijde (lieke@nwst.nl)ABONNEMENTEN € 84,- per jaar. De abonnementsperiode loopt tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. Voor opgave van een nieuw abonnement belt u met (024) 360 24 54.

Op alle abonnementen zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze vindt u op www.boomzorg.nl/pages/8/abonneren ISSN: 2211-9884 Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Boom in Business c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveel­voudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, foto-kopie, elektronisch of op welke wijze dan ook.

Boom in Business wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekst­ bijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeld­materiaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatieen/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

www.boom-in-business.nl

5

Mitsui & Co neemt aandelen Belchim Management over

Mitsui & Co. Ltd., een meerderheidsaandeelhouder van Certis Europe, heeft een overeenkomst gesloten om een meerderheidsbelang in het Belgische Belchim Crop Protection te verwerven. Deze overeenkomst werd op 6 december gesloten. In de praktijk betekent het dat MASI (Mitsui AgriScience International) 62 procent van de BCPaandelen zal verwerven van de oprichter van

Nieuwe voorzitter Plantion RenĂŠ Willemsen is de nieuwe voorzitter van Plantion. Willemsen werd door middel van een stemming verkozen tijdens de algemene ledenvergadering van Plantion.

Willemsen, een Kalanchoe- en Calceolaria-kweker

6

6/2019

BCP, Belchim Management. De overname, die in twee fasen zal plaatsvinden, is echter nog niet helemaal afgerond. In eerste instantie zal 30 procent van de aandelen worden verworven, samen met de bestuurscontrole van de onderneming. De Europese Commissie moet daar haar goedkeuring aan geven. De resterende 32 procent zal in februari 2021 worden overgenomen.

Mitsui wil Certis Europe en Belchim als twee afzonderlijke bedrijven gaan besturen, terwijl de mogelijkheden voor samenwerking en verbetering van de dienstverlening aan klanten worden onderzocht. Met deze stap wil Mitsui zijn ontwikkelings- en distributiemogelijkheden uitbreiden om producten van Japanse innovatie en onderzoek op de Europese markt te kunnen brengen.

uit Gendt, volgt Jos Kersten op. Kersten vervulde de functie elf jaar. Daarvoor was Kersten twaalf jaar lang directeur bij Bloemenveiling OostNederland. Hij nam direct afscheid op de ledenvergadering.

De leden van Plantion gingen ook akkoord met de toetreding van rozen- en hortensiakweker Mickey Hogervorst uit Stompwijk tot de personele unie van bestuur en de raad van commissarissen. Naast deze veranderingen werd op de alv onder meer de prognose voor 2019 bekendgemaakt. Plantion gaat uit van 2,3 procent meer omzet in vergelijking met 2018. Na een daling vorig jaar herstelt de bemiddeling zich uitstekend: +6,3 procent. Groencentrum Plantion profiteert verder van de grote vraag naar tuinproducten: +5 procent. De omzet via Plantion Digitale Marktplaats neemt met 10 procent toe. De klokomzet daalt 1,9 procent, maar inmiddels is de dalende lijn omgebogen; in 2020 verwacht Plantion met de klok 3 procent in de plus te eindigen.

PFAS-analyse bij boomkluit niet nodig De vakgroep bomen en vaste planten van LTO gaf eerder aan zich ervoor in te zetten dat er geen aanvullende eisen worden gesteld aan het gehalte PFAS van de grond die meekomt met kluiten. Volgens het Bodemloket zullen die extra eisen er niet komen.

Het helpdeskloket, dat deel uitmaakt van Rijkswaterstaat, meldt dat het bij het planten van een boom nu eenmaal onvermijdelijk is dat er wat aanhangende grond aan de kluit zit.

Dit moet men niet beschouwen als een toepassing van grond waarop alle regels uit het BBK (Besluit bodemkwaliteit) van toepassing zijn.

De kluit aan bomen is noodzakelijk om de kwaliteit van de bomen zoveel mogelijk te behouden als het gaat om verhandeling, verplaatsing en transport. De kluit aan een boom, heester of conifeer is ervoor bedoeld om de wortel te beschermen en voldoende onbeschadigde haarwortels mee te geven. De kluit bestaat uit de grond waarin de plant is gegroeid en bevat schimmels en bodemorganismen die in symbiose met de plant leven.

Sinds 1 oktober worden uit voorzorg strengere eisen gesteld aan de verontreiniging van grond met stoffen die behoren tot PFAS. Voor het verplaatsen en aanbrengen van grond geldt het volgende: onbeperkte toepassing blijft mogelijk als de grond minder dan 0,1 microgram PFOS, PFAO of andere PFAS per kilogram bevat.

Bij een gehalte PFOS, PFAO of overige PFAS boven 0,1 microgram per kilogram grond is toepassing mogelijk indien de grond niet meer PFOS, PFOA of ander PFAS-stoffen bevat dan de ontvangende bodem. Dit is mogelijk tot maximaal 3 microgram per kilogram grond.

NIEUWS

#TRENDING

Meest gelezen op boom-in-business.nl

NWST en partners gaan bomen planten in Kenia NWST gaat samen met zijn contentpartners een bijdrage leveren aan stichting Africa Wood Grow in Kenia. Dat heeft hoofdredacteur Hein van Iersel maandag 18 november bekendgemaakt op de Partnerbijeenkomst van NWST.

Handel in eiken naar VK niet meer mogelijk Het was inmiddels al een gewoon gezicht. Op zaterdag bij de gemeentelijke vuilstort: enorme hopen kaalgevreten buxusstruiken die door hun eigenaars letterlijk bij het grofvuil worden gezet.

Lees hier verder: www.boom-in-business.nl/article/31630/handel-in-eiken-naar-verenigd-koninkrijk-niet-meer-mogelijk

BTN en Van Ommeren verkocht aan DC Netherlands BTN/Van Ommeren maakt bekend deze week 100 procent van de aandelen verkocht te hebben aan DC Netherlands, moederbedrijf van onder andere Destil Prolians, KROON Prolians en Dexis Netherlands.

Lees hier verder: www.boom-inLees hier verder: www.boom-in-business.nl/article/31525/ nwst-en-partners-gaan-bomen-planten-in-kenia

Via vlog inkijkje bij boomkwekerijen

Realisatie Laanboomhuis dichterbij

Op initiatief van Talentboom bezocht YouTuber Lise van Wijk twee boomkwekerijen, om te laten zien hoe bomen gekweekt worden. De vlog is bedoeld om jongeren bekend te maken met het werk van boomkwekers. Studenten en werknemers vertellen in de video over de werkzaamheden die ze uitvoeren. In de vlog worden twee Brabantse kwekers bezocht: kweker Joost Sterke en Boomkwekerij Udenhout. In de vlog komt onder meer Martijn van der Bruggen aan het woord, die vertelt over zijn ervaringen als vertegenwoordiger bij het bedrijf uit Udenhout. Van der Bruggen zegt verder dat er ook interessante commerciĂŤle en logistieke functies zijn in de kwekerswereld. In de vlog krijgen jongeren ook informatie van scholingsconsulent MariĂŤlle Mulder over waar en hoe je een opleiding tot boomkweker kunt volgen.

TCO-voorzitter Kees van Rooijen en Hans Keuken, wethouder van de gemeente NederBetuwe, hebben een opstalovereenkomst voor het Laanboomhuis ondertekend. Het Laanboomhuis moet in het Agro Business Centre in Opheusden verschijnen. Op een deel van de gemeentekavel wil TCO in de toekomst naast het Laanboomhuis een bedrijfsverzamelgebouw ontwikkelen. Dit gebouw heeft tot doel het laanboomcluster zichtbaarder te maken en de concurrentiepositie, kennisinfrastructuur, werkgelegenheid, leefomgeving en het vestigingsklimaat te versterken.

Naast de opstalovereenkomst werd ook een intentieverklaring ondertekend. Met deze afspraken over de grond kan TCO de planvorming afronden en de omgevingsvergunning voor het Laanboomhuis indienen. De start van de bouw van het Laanboomhuis wordt in het eerste kwartaal van 2020 verwacht.

business.nl/article/31624/btn-envan-ommeren-verkocht-aan-dcnetherlands

TCO heeft het 'recht van opstal' gevestigd om het Laanboomhuis en de assortimentstuin te kunnen ontwikkelen. De grond blijft eigendom van de gemeente; het Laanboomhuis wordt eigendom van TCO. Voor het realiseren van het Laanboomhuis zijn een bijdrage van de provincie en ondersteuning uit de opbrengsten van het ABC-terrein gekoppeld aan het project.

Hierdoor kan TCO het Laanboomhuis de komende tien jaar kostenneutraal gaan ontwikkelen en exploiteren.

www.boom-in-business.nl

7

We gaan pas samenwerken als er urgentie is Negende Boom in Business-kerstdiner over Samenwerken in de keten Een kerstdiner met als thema ‘Samenwerken in de keten’ is hoogst actueel in een tijd dat de bomen bijna tot in de hemel lijken te groeien. Als je in je eentje de kost goed kunt verdienen, is de noodzaak tot samenwerken misschien wat minder urgent. Maar één ding is zeker: deze hoogconjunctuur voor kwekers blijft niet bestaan.

Auteur: Hein van Iersel

8

6/2019

www.boom-in-business.nl

9

Ank van Lier

10

NFO Fruitteelt

Christiaan Kersten

DE FRUITHOF

Dennis van Willegen

Arie Bouman Tuinplanten

Paul van Kempen

ICL

John Steenbakkers

Delphy

Dirk Bouman

Arie Bouman Tuinplanten

6/2019

5 min. leestijd

KERSTDINER TRADITIE Het is een mooie traditie dat Boom in Business voor de laatste uitgave van het jaar een kerstdiner organiseert waarbij een selecte groep kwekers en leveranciers uit de sector kan aanschuiven. Op 12 december vond bij Arie Bouman Tuinplanten de negende editie van dit diner plaats.

Het thema dit jaar: ‘Samenwerken in de keten’. Zeventien kwekers en leveranciers discussieerden en dineerden na een korte rondleiding door ceo Dirk Bouman over het indrukwekkende bedrijf van Arie Bouman Tuinplanten. Een noviteit die Bouman bij deze gelegenheid deelt, is de introductie van een nieuw heesterconcept genaamd First Editions, met onder andere een bontbladige Hortensia. Bouman werkt op dit gebied samen met een aantal Amerikaanse breeders.

Ik open de discussieavond met de stelling: Ketensamenwerking remt innovatie. Dennis van Willegen van Arie Bouman Tuinplanten reageert daar meteen op met de uitspraak: ‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder’. Traditioneel is dit natuurlijk de strijdkreet van brancheorganisaties als de LTO, die bij het diner aanwezig is in de persoon van Jan van Leeuwen. Eigenlijk is met deze slogan heel veel gezegd als het over samenwerken gaat. Er is simpelweg geen beste methode. Welke manier je kiest voor innovatie, is afhankelijk van het type ondernemer, maar vooral ook de businesscase waarvoor jouw innovatie bedoeld is. Soms wil je een korte klap

maken. Dan is samenwerken te complex en te omslachtig. Anno 2019 zijn veel innovaties gericht op het stroomlijnen van processen en delen van informatie via ICT. In principe kun je dat als individueel bedrijf nooit alleen. Het gaat immers om het delen van informatie over verschillende schakels in de waardeketen. Daar zijn altijd meerdere bedrijven in de handelsketen bij betrokken. Dirk Bouman heeft tijdens de rondleiding al verteld hoe zijn bedrijf samenwerkt met retailers en met kwekers. Arie Bouman Tuinplanten neemt daar steeds nadrukkelijker de rol van ketenregisseur op zich, bijna zelfs als een soort manager van de tuinplantenafdeling van zijn klanten. Het bedrijf stelt zich niet langer op als de ouderwetse handelaar die passief wacht op nieuwe orders en deze dan zo snel en correct mogelijk probeert af te leveren, maar is eigenlijk een soort schapmanager voor de retailers. Samen met de retailers wordt een programma opgesteld, dat ervoor moet zorgen dat de retailer in kwestie het hele seizoen omzet heeft en een aantrekkelijke winkel. Volgens Dirk Bouman is het voor een individuele tuincentrummanager bijna onmogelijk om het hele jaar door te zorgen voor goede en visueel aantrekkelijke handel in de winkel op het juiste moment.

Productschap John Steenbakkers van Delphy herinnert de aanwezigen even aan de oude situatie, waarbij iedere ondernemer verplicht geld moest ophoesten voor onderzoek. Dit geld werd vooral ingezet voor onderzoek door Wageningen.

Die situatie ligt helemaal achter ons en zal

waarschijnlijk nooit meer terugkomen. De laatste jaren is er een aantal initiatieven ontstaan waarbij clubs ondernemers samen de promotie van een bepaalde productgroep op zich nemen. Hans van Hage is biologisch rozenkweker bij het bedrijf De Bierkreek. Net als Arie Bouman Tuinplanten is hij betrokken bij het initiatief Roses4Gardens. Niet alleen rozenkwekers hebben zich zo verenigd; dit geldt ook voor vasteplantenkwekers in de vorm van het initiatief Perennial Power. Dennis van Willigen ziet er allemaal niet zoveel heil in en dat lijkt, heel voorzichtig, de conclusie van meerdere aanwezigen, hoe sympathiek dit soort samenwerkingsverbanden ook is. Het blijft allemaal gekriebel in de marge en richt zich alleen op de promotie van een bepaalde productgroep.

Peter van Rijssen is van Plantipp. Zijn business is het positioneren van nieuwe cultivars samen met kwekers en veredelaars. Hij vertelt over de moeite die hij gedaan heeft om een nieuw snackappeltje op de markt te brengen.

Van Rijssen kreeg de handen daarvoor niet op elkaar, omdat de handel conservatief en voorzichtig zou zijn. Omdat er in de boomkwekerij geen allesomvattend afzetkanaal is zoals de veiling in de fruitsector of de corporatie in de melksector, worden innovaties veel sneller opgepikt en uitgetest. Dirk Bouman herkent dat. Volgens hem zorgt een veiling ervoor dat (bijna) iedere innovatie zorgvuldig de nek wordt omgedraaid door het voorzichtige denken en handelen van die veiling.

Fruit Het forum wordt ook bijgewoond door het vakblad NFO Fruitteelt, in de persoon van redacteur Ank van Lier. We vragen haar wat het grootste verschil is tussen de fruitteelt en AANWEZIGEN Rozenkwekerij De Bierkreek, Hans van Hage Arie Bouman Tuinplanten, Dirk Bouman Arie Bouman Tuinplanten, Dennis van Willegen Arie Bouman Tuinplanten, Marco Schrijvers MPS, Raymond Scheepens Telermaat, Jeroen Fase Vromans Kwekerijen, Ad Vromans Plantipp, Peter van Rijssen LTO, Jan van Leeuwen Boom in Business, Hein van Iersel NFO Fruitteelt, Ank van Lier Christiaan Kersten, DE FRUITHOF Delphy, John Steenbakkers ICL, Paul van Kempen Boomkwekerij de Liesvelden, Teunis Versteeg

www.boom-in-business.nl

11

Hans van Hage

12

Rozenkwekerij De Bierkreek

Raymond Scheepens

MPS

Teunis Versteeg

Boomkwekerij de Liesvelden

Hein van Iersel

Boom in Business

Jeroen Fase

Telermaat

Marco Schrijvers

Arie Bouman Tuinplanten

6/2019

KERSTDINER de boomkwekerij. Volgens Van Lier is de fruitteelt veel beter in staat om met één mond te spreken en zich als één sector te presenteren.

Dat beeld wordt enigszins pijnlijk herkend door het overgrote deel van de andere dinergasten.

Als excuus wordt daarbij vermeld dat de boomkwekerij veel diverser is dan de fruitteeltsector.

Dat klopt, maar ook weer slechts ten dele. Bijna alle Nederlandse boomkwekers zijn bezig met het vergroenen van de stad; er zijn dus gezamenlijke thema’s. Thema’s ook die met het oog op de klimaatcrisis steeds actueler en steeds urgenter worden.

Volgens Jan van Leeuwen is het glas vooral halfvol als het gaat om samenwerken. Hij wijst op de samenwerkende rozen- en vasteplantenkwekers en op het werk dat LTO doet rondom gewasbescherming en andere vormen van belangenbehartiging. Maar ook de explosieve groei van Varb is – aldus Van Leeuwen – een signaal dat er volop wordt samengewerkt in de boomkwekerij.

Ad Vromans weet de discussie in een verfrissend perspectief te plaatsen. ‘Je gaat pas samenwerken als er geld te verdienen is.’

Volgens Vromans is er op dit moment niet zo’n enorme drang om intensief samen te werken.

Ondernemers verdienen hun geld toch wel in de hedendaagse markt. Als er dan toch wordt samengewerkt, is het volgens Vromans belangrijk dat dit op basis van wederzijds respect gebeurt. Teunis Versteeg van Boomkwekerij

De Liesvelden sluit zich hier voor de volle honderd procent bij aan. Boomkwekers hebben in het algemeen heel ander DNA dan andere ondernemers in de agrarische sector. Waar een melkveehouder alleen maar rekening heeft te houden met de corporatie die zijn melk afneemt en een fruitteler met de veiling, kan een boomkweker zijn eigen mix van afnemers samenstellen.

Pijn delen John Steenbakkers is van Delphy en verbaast zich over de vaak weinig professionele manier waarop er wordt samengewerkt. Als je samenwerkt, kan dat naar zijn mening alleen succesvol zijn als je allebei investeert in die samenwerking. Het kan volgens Steenbakkers niet zo zijn dat jij als kweker eenzijdig moet investeren en het risico mag lopen, maar dat jouw afnemer als hem dat uitkomt de order kan afbestellen. Dennis van Willigen van Arie Bouman Tuinplanten is het daarmee eens en ziet dat deze situatie inmiddels redelijk gebruikelijk is. ‘In de huidige markt is dat eigenlijk een must. Anders krijg je geen boomkwekers meer bereid om een bepaalde productie op te starten.’ Steenbakkers: ‘Mooi dat jullie dat doen, maar volgens mij is dit nog steeds een uitzondering. De boomkwekerijsector is op dit gebied sowieso een uitzondering. Als je dit vertelt aan iemand in de levensmiddelenbranche, verklaart die jou voor gek.’ Paul van Kempen van ICL herkent dit als geen ander, mede door zijn verleden in de boomkwekerij. Van Kempen: ‘Dat

wordt dan verkocht als kwekersrisico. Onzin; samenwerken betekent dat je de winst mag delen, maar ook dat je de pijn moet delen als het onverhoopt wat minder gaat.’

Ad Vromans zit in de handel en productie van grote heesters en coniferen en heeft 300 tot 400 klanten door heel Europa. Hij herkent het beeld dat Steenbakkers schetst. Dat is voor hem exact de reden dat hij geen producties voor klanten opzet; alles gaat weg als standaardproduct.

LCA-meting Raymond Scheepens is van MPS en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor certificatieschema’s zoals Global Gap. Volgens Scheepens kan de sector nog veel leren van andere agrarische sectoren als het gaat om samenwerken.

Scheepens beschrijft een project waarbij hij op dit moment betrokken is. Samen met Royal Lemkes en een aantal kamerplantenkwekers is hij bezig met een project waarbij de complete LCA van een product wordt bepaald. Volgens Scheepens zal dit soort zaken in de toekomst steeds belangrijker worden en gaan retailers en afnemers hier in steeds grotere mate om vragen. Scheepens denkt dat kwekers sowieso veel kunnen leren van de groente- en fruitsector.

Gezonde rem Het is onvermijdelijk dat in een discussie over samenwerken ook het thema personeel om de hoek komt kijken. Uiteindelijk hangt de kwaliteit eerst en vooral af van de kwaliteit van de medewerkers. Ad Vromans heeft – ongeveer als enige – geen problemen met de aanwas van getalenteerd middenkader. Bij hem zit het probleem eerder in de hoeveelheid handjes.

De meeste aanwezige ondernemers zien het tegengestelde probleem: te weinig middenkader. Een beeld dat bevestigd wordt door John Steenbakkers van Delphy. Hij ziet dat overigens niet zozeer als een probleem, maar eerder als iets positiefs: een gezonde rem op de groei van bedrijven. Ad Vromans ziet het donkerder in: hij ziet bedrijven die 80 tot 100 hectare planten hebben klaarstaan, maar eenvoudiger geen mensen hebben om ze uit de grond te halen.

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31798/wegaan-pas-samenwerken-als-er-urgentie-is

www.boom-in-business.nl

13

Aaltjesinjectie beproefd in golfwereld, maar nieuw voor boomkwekerij BASF is op zoek naar effectieve toepassing van nematoden bij ziekten- en plagenbestrijding in boomkwekerij

BASF werkt momenteel samen met boomkwekerij Hartemink in Zelhem, die zijn steek- en snoeimachine inzet voor de injectie van aaltjes. De partijen willen onderzoeken of engerlingen in de boomkwekerij beter bestreden kunnen worden als Nemasys-aaltjes dichter bij de plaag worden gebracht.

Auteur: Karlijn Santi Raats

14

6/2019

De aaltjes worden opgevangen uit de machine

3 min. leestijd

om te worden getest. Na onderzoek blijkt dat ze in goede staat uit de machine komen, actief en levend.

ACTUEEL gebeurt gedoseerd. Hartemink gebruikt aaltjes in de vorm van Nemasys H van BASF. Deze aaltjes bestrijden taxuskeverlarven, engerlingen, slawortelboorderlarven en miljoenpoten. De dosering is 2,5 miljard aaltjes per hectare. ‘Aaltjes worden natuurlijk al jarenlang toegepast in de boomkwekerij. Ze worden beregend of gereden over een vochtige bodem en daarna ingeregend, zodat ze naar de wortels toe kunnen bewegen.

Door te injecteren, gebruiken we de helft van de dosering die normaliter wordt toegepast bij volleveldsbespuiting’, vertelt Piet van Boven van BASF. ‘Proeven rond precisietoepassing bij andere gewassen hebben namelijk aangetoond dat bij een gerichte worteldosering de helft van de aaltjes per aantal planten per hectare nodig is. Engerlingen bevinden zich vooral aan de onderkant van de wortelkluit en kunnen tot op grote diepte in de bodem voorkomen. Door de aaltjes direct dieper in de bodem aan te brengen, bereiken ze de engerlingen sneller. We willen onderzoeken of de voordelen van injectie ook gelden in de boomkwekerij.’

‘Of injecteren rendement oplevert, zullen we proefondervindelijk moeten ontdekken’

Aaltjes levend uit injectiepennen BASF en Hartemink hebben aaltjes bij de wortels van laurier geïnjecteerd. Wat zijn de risico’s als het gaat om beschadiging of het doodgaan van de aaltjes? ‘Die risico’s zouden er kunnen zijn. Daarom hebben we eerst onderzocht of de basisoplossing Nemasys-aaltjes goed was. De aaltjes die daarin zaten, bleken volop levend en actief. Daarna hebben we de aaltjes boven in het vat van de machine gedaan en ze uit de injectiepennen opgevangen in een petrischaal.

Opnieuw bekeken we ze onder een microscoop.

Ze bleken nog steeds goed actief en onbeschadigd. We weten nu dus zeker dat ze in goede staat uit de injecteermachine komen. Wat het effect ondergronds is, zullen we proefondervindelijk moeten vaststellen. Het kan zijn dat we bepaalde zaken moeten bijstellen in het technische proces.’

Omdat Rudi Hartemink, kweker van verschillende soorten heesters in de volle grond, zijn bestaande gps-machine van Gebr. Ezendam in Borne vaker wilde inzetten, paste hij deze samen met de machinebouwer aan. In de golfwereld worden al enkele jaren aaltjes geïnjecteerd onder de zode, al is dat wel met een ander type machine. In de boomkwekerij is aaltjesinjectie een nieuwe techniek. Hartemink: ‘Ik ben

Meerdere plagen bestrijden Het is dus nog de vraag of injecteren beter werkt dan aangieten. ‘Beide methoden kunnen tot ruim 80 procent plaagdoding opleveren bij een geslaagde toepassing’, stelt Van Boven. ‘Met water kun je de aaltjes naar de engerlingen toe spoelen; met injectie ben je er direct dichtbij.

Mocht je erg veel last hebben van engerlingen, dan zou je de behandeling met aaltjes kunnen opsplitsen. Het voordeel hiervan is de timing: je pakt tweemaal een bestrijdingsmoment mee, namelijk medio juli voor de meikeverengerling

benieuwd of injecteren voordelen biedt. We gaan het zien. Daarvoor gaan we de methode de komende tijd finetunen.’

Aanpassing van machine De aanpassing is een injectiegedeelte, dat bestaat uit pennen en een voorraadvat. Aaltjes, maar ook biostimulatoren kunnen hiermee direct bij de wortels worden aangebracht. Dit

www.boom-in-business.nl

15

www.vingerwieder.nl www.torsiewieder.nl

Hoogenraad handelskwekerijen zoekt

medewerker boomkwekerij Op onze locatie in Achterberg Samenwerking en betrokkenheid heeft bij ons hoge prioriteit.

Wij hebben plaats voor: Medewerker boomkwekerij in vaste dienst Medewerker boomkwekerij in opleiding

Frato

info@frato.nl Tel: 024-6411151

45 jaar ervaring!

Functie-eisen: • Sortimentkennis en ervaring in de boomkwekerij is een pré • Leiding kunnen geven • In het bezit van een rijbewijs • In het bezit van een spuitlicentie • Stressbestendig en geen 8 tot 5 mentaliteit

Wat bieden wij: • Leuke collega’s, goede werksfeer • Een 40-urige werkweek Salariëring: cao Boomkwekerij Stuur of mail je brief naar: Hoogenraad Handelskwekerijen Rijksweg 30a, 6744 WB Ederveen T: 0318-571665 E: info@hoogenraadplant.nl

www.hoogenraadplant.nl.

NATURALLY INNOVATING Sinds 1997 het bio-technisch onderzoeksbureau gespecialiseerd in de ontwikkeling van plantenvoeding, substraten, stimulatoren, boosters en additieven

Join the Atami Universe !

www.atami.com

ACTUEEL Helemaal links: Rudi Hartemink

en eind augustus, begin september voor de larve van de taxuskever, de meikeverengerling en de miljoenpoot.’

Piet van Boven

Groei stimuleren In de proef worden twee effecten tegelijk getest.

Hartemink heeft als aanvulling de biostimulant Biopak van Plant Health Cure toegevoegd aan de Nemasys-aaltjes, als stimulans voor de wortelgroei. Van Boven: ‘Dat wordt in de praktijk veel gedaan. Biopak is een mengsel van zes rhizosfeerbacteriën, zeewierextract en fulvine- en huminezuren, die een positief hebben op de voedingsstoffenopname en groei en herstel van de wortel. Aan de ene kant haal je de schadeverwekkers weg door de toepassing van aaltjes, aan de andere kant geef je de wortels een boost.’

‘Indien dit rendement oplevert, kunnen grotere kwekers hun steek- en snoeimachine voor meerdere dingen gaan benutten’

Opgetelde voordelen De omgebouwde steek- en snoeimachine is groot en duur; alleen de grotere vollegrondsboomkwekers hebben deze. Van Boven: ‘In de containerteelt kun je nematoden makkelijk aangieten of spuiten. Indien uit onze proef blijkt dat het injecteren van aaltjes rendement oplevert, kunnen grotere kwekers hiertoe overgaan en hun steek- en snoeimachine voor meerdere dingen gaan benutten. Een bijkomend voordeel is dat zij dan biologisch bestrijden en werken met een precisieaanpak. Dat zijn allemaal positieve aspecten.’

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31642/aaltjesinjectie-beproefd-in-golfwereld-maar-nieuwvoor-boomkwekerij

www.boom-in-business.nl

17

Hortensia paniculata Skyfall’ (‘Frenne’ PBR) van Guido Rouwette en Plantipp

Ruimte voor nog wel honderd paniculata cultivars Kwekers vertellen over nieuwe paniculata’s Op GrootGroenPlus en Plantarium waren dit jaar onder de nieuwigheden diverse Hortenisa paniculata’s te vinden. Lendert de Vos van de gelijknamige boomkwekerij toonde White Light en Valkplant BV stuurde Fire Light in voor GrootGroenPlus. Boomkwekerij Lucassen heeft sinds kort Hydrangea ‘Skyfall’ in het assortiment. Nu zijn er al heel veel paniculata’s; waarom investeren kwekerijen hier nog steeds in?

Auteur: Sjoerd Rispens

‘Het is jammer dat je juist nu langskomt voor White Light’, zegt Lendert de Vos aan tafel in de kantine van zijn kwekerij in Reeuwijk (ZuidHolland). ‘Normaal ziet de soort er heel mooi uit, maar nu zijn de bladeren al bruin geworden.’

De Vos stuurde White Light in als nieuwigheid op de beurs Plantarium. Wat onderscheidt deze variant? ‘Hij is compacter dan alle anderen, en hij heeft een donkergroen blad’, zegt De Vos. ‘Bij veel soorten wordt het blad geel, alsof de voeding eruit gaat. Maar White Light houdt tijdens de bloei een hardgroen blad, dat donkergroen wordt. Dat maakt hem uniek. Hij vertakt ook goed. Andere soorten hebben vier of vijf takken, maar dit is een enorme bos. Door zijn uiterlijk is hij ook prettiger om naar te kijken. En met White Light ben ik na twee jaar knutselen

18

6/2019

klaar, terwijl dat bij andere soorten misschien drie jaar duurt. Dat is voor mij als kweker natuurlijk een groot voordeel.’

Eyecatcher Een compacte groeiwijze, mooie volle bloemen die vurig rozerood worden en sterke takken.

Dat zijn de eigenschappen die Fire Light, die op het testveld van Valkplant BV in HazerswoudeDorp staat, onderscheidend maken, volgens medewerkster Esther Wientjens. ‘De bloem gaat van wit naar rozerood. Omdat Fire Light bloemen blijft aanmaken, zie je tijdens de zomermaanden de verschillende bloemkleuren. Dat maakt deze plant tot een echte eyecatcher.’

Tweekleurig Waarom is Valkplant met deze nieuwigheid in

zee gegaan? ‘Natuurlijk vanwege de mooie en unieke eigenschappen van deze plant, maar daarnaast zijn we sinds 2016 agent voor Proven Winners’, vertelt Wientjens. ‘Proven Winners is een internationaal merk voor kwaliteitsplanten met een breed assortiment heesters. Daar horen Hortensia paniculata’s uiteraard ook bij.

Wij werken veel samen met Spring Meadow Nursery in Amerika. Deze soort was daar al geïntroduceerd en viel binnen de Proven Winners-range. Wij kijken dan of het een goede soort is om toe te voegen aan ons Europese Proven Winners-sortiment. Dit doen we onder andere door de planten op ons testveld te testen. We kijken dan of de plant hier dezelfde performance laat zien als in Amerika en of de soort echt een toevoeging is voor de Europese markt. Dat was bij Fire Light het geval. Naast Fire Light hebben we in de Proven Winnersportfolio nog twee paniculata’s. Little Quick Fire is kleiner, blijft compacter en bloeit vroeg.

En dan is er nog Pinkachu, waarvan de bloem lange tijd tweekleurig is, wit met zachtroze, en vervolgens hardroze wordt.’

Hyacint ‘Qua groei en grootte lijkt Skyfall op Limelight’, vertelt Jorik Wolsing van Boomkwekerij Lucassen in Vorden over de nieuwigheid in hun assortiment. ‘En de bloem lijkt op een

5 min. leestijd

ACTUEEL hyacint; dat is echt vernieuwend. Wat hem daarnaast onderscheidend maakt, is dat de bloem veel groter is dan bij Limelight. Verder is het een heel gezonde plant met een enorme groeikracht. Je kunt hem in alle tuinen kwijt.

Dat zijn de sterke punten. Alle hortensia’s zijn winterhard en deze dus ook. Hij overleeft een temperatuur van -25 graden.’

‘Naast Skyfall hebben we nog een nieuwigheid staan’, gaat Wolsing verder: ‘Hydrangea paniculata ‘Little Spooky’. Die doet het ook goed. Little Spooky valt vooral op doordat hij heel compact is en grote bloemen heeft.’

Boomkwekerij Lucassen heeft Skyfall dit jaar voor het eerst op de kwekerij staan. ‘Ze staan er nog niet zo lang, maar ze doen het erg goed’, zegt Wolsing. ‘We wilden deze soort graag naar onze kwekerij halen. Skyfall ziet er ook opvallend fris uit; hij valt echt op. Als je van een afstand aan komt lopen, springt hij er meteen tussenuit. Vanwege de tijd van het jaar is hij nu helaas bruin, maar anders is het een genot om naar te kijken.’

Afnemers De Vos en Wolsing merken al dat de afname van hun nieuwigheden goed is. ‘Hoveniers, tuincentra en handelsbedrijven willen hem als noviteit presenteren op de komende beurzen in de winter’, vertelt Wolsing. ‘Via de handelsbedrijven gaat Skyfall al heel Europa door. Onze verwachtingen voor Skyfall en Little Spooky liggen dan ook hoog.’

Wolsing plaatst nog wel een kanttekening. ‘Als kweker denk je wel vaker dat jouw product het goed gaat doen. Maar soms doet een soort het

Hydrangea Skyfall

eerst enkele jaren heel goed en raakt hij daarna toch wat in de vergetelheid en gaat dan tegenvallen. Dat kan met deze soort ook gebeuren, maar als ik zie hoe goed hij het nu al doet, denk ik dat niet. Deze stap pakt vooralsnog best lucratief uit.’

White Light is enorm populair, tot tevredenheid van De Vos. ‘Dit heb ik nog nooit meegemaakt’, zegt hij glimlachend. ‘Ik heb het gevoel dat ik dit maar één keer in mijn leven ga meemaken.

Als je hem ziet, denk je: daar heb je er toch al een paar van? Maar vooral tijdens Plantarium zeiden mensen uit Australië, Zuid-Korea en Japan dat ze hem wilden kweken. Overal waar we de plant naartoe hadden gestuurd, kwam hij goed uit de testen. Iedereen ziet meteen die drie dingen: het donkergroene blad, de compactheid en het makkelijke vertakken. In zekere zin verbaast het me dat mensen dat zo snel zien. In Japan leverden we vorig jaar duizend planten; dit jaar wilden ze er twintigduizend.

Dat is toch apart.’

Lendert de Vos

Potentie ‘De nieuwigheid wordt al door een aantal kwekers gekweekt’, zegt Wientjens over Fire Light.

‘De kwekers zijn er enthousiast over en zien er potentie in. Het is nog te vroeg om iets te kunnen zeggen over de verkoop aan de consument.’

Ontwikkeling Op de vraag of het nog loont om in paniculata’s te investeren, antwoorden alle drie eensgezind bevestigend. ‘Verbetering gaat altijd in kleine stapjes’, zegt De Vos. ‘Je vergelijkt de verbetering altijd met het op een na beste product.

Dat moet je meten over een langere periode.

Je kunt het vergelijken met auto’s: een auto uit 2019 rijdt ook beter dan eentje uit 1960. Dat is bij planten ook zo. Toen ik begon, dertig jaar geleden, was het kweken van paniculata’s lastig.

Als je datgene wat je nu kweekt naast de paniculata’s van dertig jaar geleden zet, zie je grote verschillen. Toen kweekte je nog paniculata’s met scheve takken.’ De Vos gaat verder: ‘Maar als je datgene wat je vandaag vindt vergelijkt met wat je gisteren vond, zie je maar een klein stapje. Er is nog zat ruimte voor verbetering. De grootste fout die mensen maken, is vandaag denken dat er morgen geen ruimte is voor verbetering. Kijk naar telefoons. Eerst kochten we allemaal een Nokia. Daar raak je dan aan gewend, dus koop je opnieuw een Nokia. Nu hebben we smartphones. Zo zijn er over dertig jaar ook weer betere paniculata’s dan die we nu

Peter van Rijssen

Jorik Wolsing

www.boom-in-business.nl

19

Wintermaterialen uit voorraad leverbaar

Vandaag besteld, morgen in huis Bel nu!

Gaaslappen

Altijd d e scherp ste prijs!

Gaaslappen

088-4500400 Telermaat Zundert De Ambachten 27 zundert@telermaat.nl

Telermaat Hengelo Beneluxlaan 305 hengelo@telermaat.nl

Telermaat Boskoop Zijde 135 boskoop@telermaat.nl

3 IN 1 EFFECT 1

Wateropname

2

Herverdeling

3

Herbevochtiging

Grip op uw watergift www.icl-sf.nl

Draadkorven

ACTUEEL Hydrangea paniculata White Light

Hydrangea paniculata Fire Light

hebben. Ik vergelijk het altijd met rozen. In de tijd van Napoleon werden er al rozen gekruist en dat gebeurt nog steeds. Met hortensia’s zijn we pas twintig jaar bezig; die ontwikkeling is nog jong.’

eenzijdig. Ik denk dat er voor ons als kwekers zeker een rol is weggelegd om hortensia’s te blijven vernieuwen, zodat het assortiment vergroot en vooral ook verbeterd kan worden. Er is altijd nog terrein te winnen.’

Altijd terrein te winnen ‘Wij blijven altijd geïnteresseerd in nieuwe en verbeterde soorten’, zegt Wientjens. ‘Ook als het om paniculata’s gaat, bijvoorbeeld één die vanaf het begin een rode bloemkleur heeft of die geschikt is om op stam te kweken. Dit zouden interessante vernieuwingen zijn waar zeker een markt voor is.’ Wolsing onderstreept de uitspraken van De Vos en Wientjens. ‘Het assortiment voor bijvoorbeeld tuincentra lijkt soms best wat

Toegevoegde waarde Managementbureau Plantipp werkt onder andere samen met kwekerij Lucassen en vertegenwoordigt wereldwijd veredelaars en hun nieuwigheden. Ziet het IJsselsteinse bedrijf nog heil in paniculata? ‘Het klopt dat er veel soorten worden geïntroduceerd’, laat Peter van Rijssen desgevraagd weten. ‘Vaak zijn dat me-toosoorten met weinig toegevoegde waarde. Wij concentreren ons bij een nieuwe soort volledig

Proven Winners® Hydrangea pan. 'SMHPFL' Fire Light

op de toegevoegde waarde. De kweker moet namelijk wel bereid zijn om meer te betalen dan voor het bestaande assortiment. Zo hebben wij bijvoorbeeld recent Hydrangea ‘Skyfall’ geïntroduceerd, die kwekerij Lucassen in het assortiment heeft. Daarvan zijn de bloemblaadjes vele malen groter dan bij bestaande soorten; dat zie je direct.’

Habitus ‘Daarnaast bloeit de soort makkelijker en heeft hij een compactere habitus. Dat is een toegevoegde waarde voor kleinere tuinen (de consument) en voor het transport (de kweker)’, gaat Van Rijssen verder. ‘Bij paniculata is er nog veel te scoren op het gebied van kleur, volle bloemen en verschillende bloeiperiodes. We staan nog maar aan het begin van de evolutie van Hydrangea paniculata en andere soorten. Er zitten zeker soorten aan te komen die de markt volledig op zijn kop gaan zetten. Het is belangrijk alleen die soorten te introduceren. Daarbij moet je verhaal compleet zijn en moet iedereen in de sector er iets aan hebben.’

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31666/ruimte-voor-nog-wel-honderd-paniculata-cultivars

www.boom-in-business.nl

21

Nandina ‘Blush Pink’: een fijne toevoeging waar de markt blij mee is Blush Pink behoudt zijn kleuren het hele jaar Nandina domestica ‘Blush Pink’ (‘Aka’PBR) EU 36057 is een nieuwe soort die uit Amerika komt. ‘Aka’ is Japans voor rood; Blush Pink valt dan ook op door de felrode kleuren. In de zomer kleurt het blad roze. Managementbureau Plantipp uit IJsselstein en kwekers vertellen over Blush Pink en wat er bijzonder aan is.

Kleuren Dat Blush Pink het hele jaar door zijn kleur houdt, was voor ons de reden om ermee in zee te gaan’, zegt Peter van Rijssen van Plantipp.

‘Dat maakt het qua verkoop ook lucratief, want de verkoopperiode is daardoor jaarrond.

Andere Nandina’s worden in de winterperiode minder mooi; die raak je na de zomer minder makkelijk kwijt. En hoe sneller je met een felgekleurde Nandina op de markt kunt komen, hoe beter. Het verkoopt makkelijker.’

Auteur: Sjoerd Rispens

Aanvulling De felle kleuren kunnen ook bij kwekers op goedkeuring rekenen. ‘Die zijn echt geweldig, heel mooi’, zegt Ron van Opstal van de gelijknamige kwekerij uit Zundert enthousiast over Nandina ‘Blush Pink’. ‘Vergeleken met Nandina ‘Fire Power’ zijn de kleuren veel intenser. Dat is meteen ook het meest onderscheidende aan de soort. Blush Pink is een sterke aanvulling.’

‘Hij springt wel in het oog met die felrode kleuren’, zegt René Coonen van de gelijknamige kwekerij in Baarlo over Blush Pink. ‘Ik vind het wel grappig dat er “pink” in de naam staat, want er zit weinig roze bij. Blush Pink komt voort uit

22

6/2019

de serie Fire Power. Ik vind de soort een lichte verbetering. De kleurstelling is iets uniformer en het rood trekt over de hele plant heen. Het zorgt voor een mooie beplanting. We hebben hier in totaal zo’n negen soorten Nandina staan en je kunt Blush Pink zeker een aanvulling noemen. De markt vraagt er ook om.’

Tuincentra De kleur heeft volgens Van Rijssen meer impact dan bij andere Nandina’s. Hij onderstreept het oordeel van Van Opstal: ‘Daardoor is Blush Pink heel aantrekkelijk voor bijvoorbeeld tuincentra.

Of Blush Pink mooier is dan andere Nandina’s, blijft een kwestie van smaak. Ik vind hem persoonlijk wel mooier.’

Verschil Er zijn verschillen tussen Fire Power en Blush Pink, maar daar moet je volgens Coonen wel op gewezen worden. ‘Ik was onlangs in Portugal en zag daar Blush Pink staan. Het is dat ik de soort nu zelf in de kwekerij heb staan, anders had ik hem niet herkend. Met het blote oog zou je niet zeggen dat Blush Pink een andere soort is.’

‘Ik begrijp wel dat René Coonen zegt dat je het

3 min. leestijd

ACHTERGROND verschil soms moeilijk kunt zien’, vult Peter van Rijssen aan. ‘Maar het hangt er ook van af op welk moment in het seizoen je hem bekijkt.’

‘Blush Pink is een sterke aanvulling’ Kweken Blush Pink wordt altijd buiten gekweekt. ‘Dat moet wel’, legt Van Opstal uit. ‘Anders komt die mooie kleur niet tot uiting. De compactheid is

ook goed. Verder is de soort bossig, maar niet per se bossiger dan andere soorten.’

‘Hij is vrij gemakkelijk te kweken’, zegt Coonen.

‘Daar zijn verder geen bijzonderheden bij. Er zijn dus ook geen noemenswaardige problemen bij het kweken, behalve een paar kleinigheden, maar dat heb je wel vaker. Je hoeft Blush Pink niet veel te snoeien; dat is ook prettig. Hij groeit als een bolletje. Het is een heel mooie tuinplant en hij doet het ook goed op een terras. Het belangrijkste is dat je Blush Pink beschut houdt; anders komt hij niet goed tot zijn recht.’ Coonen heeft 1500 tot 2000 Blush Pinks op de kwekerij staan. Behalve in Portugal is Blush Pink ook al te vinden in andere ZuidEuropese landen, zoals Italië en Spanje.

Afname ‘Wij hebben er nu zo’n 25.000 staan in de kwekerij’, zegt Van Opstal. ‘Het kweken van de plant gaat heel gemakkelijk, bijna vanzelf, eigenlijk. Hij is goed te kweken en ligt goed in de markt; dat is een prima combinatie voor mij als kweker. De klanten zijn ook meteen positief.

Ik hoef ze maar een fotootje te sturen of de soort een keer te laten zien, en ze zijn verkocht.

Tuicentra zijn er dol op. Van mij mogen er nog wel wat kwekers bij komen. Hij hoeft niet overal gekweekt te worden, maar het moeten er ook niet te weinig zijn. Daar moet je een balans in zoeken.’

Toepassing Ook Van Opstal ziet veel toepassingsmogelijkheden in de tuin en op het terras. ‘Je kunt de soort in groepjes van drie of vijf planten of solitair. De soort is stevig genoeg om niet meteen dood te gaan als er een kind of hond of kat tegenaan loopt. In het najaar kan deze soort

met die mooie felrode kleuren een heel mooie toevoeging zijn voor het terras.’

‘Maar je moet hem niet te veel op de wind zetten’, waarschuwt Coonen. ‘Dat is niet goed.

Daarom is de soort voor sommige gemeenten wel een goede toevoeging, maar voor andere niet. In Alkmaar of Den Helder zal hij het niet goed doen, maar in Drenthe of in het zuidoosten van Nederland bijvoorbeeld wel. Hij moet wel voldoende warmte hebben; met de grondsoort in het westen heb je dat minder.’

Winterhardheid Met de afname gaat het goed, volgens Van Rijssen. ‘Van Opstal is de grootste kweker van Blush Pink. Er is veel vraag naar. De afgelopen twee jaar waren er meer dan honderdduizend in omloop. Dat zijn goede cijfers. De verspreiding is op dit moment prima, maar als er nog meer vraag naar komt, staan we daar natuurlijk voor open. In Duitsland is Blush Pink nog niet heel populair, maar ik verwacht dat daar over een paar jaar verandering in komt. Ze hadden daar wat twijfels over de winterhardheid, maar de winters worden zachter; dat kan hun twijfels wegnemen.’

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31668/nandina-blush-pink-een-fijne-toevoeging-waar-demarkt-blij-mee-is

www.boom-in-business.nl

23

We moeten samenwerken om stappen te zetten in de precisielandbouw Professionals zien nog volop ruimte voor ontwikkelingen in robotisering Bedrijven en organisaties werkten de afgelopen jaren samen om de precisielandbouw te versnellen. Hiervoor worden technologieën als gps, maar ook robots en drones ingezet. Hoe ver zijn we met de inzet van robotica en hoe efficiënt zijn deze?

Auteur: Sjoerd Rispens

Iemand die veel van robotisering en precisielandbouw weet, is Geert Hermans, adviseur innovatie bij ZLTO. ‘Ik omschrijf mezelf als business developer’, zegt Hermans. ‘Ik ben ooit begonnen om een ZLTO-strategie rond precisielandbouw op te zetten. Verder ondersteun ik ondernemers op dit gebied. Wij zijn nu bijvoorbeeld bezig om te kijken hoe we techbedrijven makkelijker kunnen laten aansluiten bij de sector.’

De robotisering heeft positieve gevolgen, volgens Hermans. ‘Met de huidige middelen kun je veel onkruid weghalen, maar niet alles. Daar kunnen robots bij helpen. Er is ontzettend veel kennis aanwezig bij individuele bedrijven, maar die kennis moet op een centraal punt bij elkaar komen. Dat proberen we op dit moment met ZLTO voor elkaar te krijgen. Dan kun je een consortium van bedrijven vormen.’

Ontwikkelingen ‘Er zijn op dit moment volop ontwikkelingen gaande in de robotisering’, zegt Hermans over de huidige status. ‘Een paar jaar geleden waren er nog maar een paar zelfrijdende machines; nu

24

6/2019

zijn dat er veel meer. Het is de bedoeling dat er over vier jaar prototypes zijn die niet alleen helpen bij het schoffelen, maar ook onkruid in de rij weg kunnen halen. Maar wij kijken ook naar innovaties voor de langere termijn. Een belangrijke vraag waarmee we ons bezighouden, is: hoe krijgen we de grond van boomkwekerijen voor de komende decennia in een zo goed mogelijke staat?’

App Een van die ontwikkelingen is de QMS-app, een app die gebruikt kan worden in de boomteelt.

De app kan onder meer voorspellen welke middelen er gebruikt moeten worden. ‘De app moet bijdragen aan verdere digitalisering van de teelt’, legt René Bal van Delphy uit. ‘Wij zijn bezig om te kijken hoe we dit proces kunnen stimuleren. De plant blijft wel altijd centraal staan. We hebben daarnaast ook een app voor gewasbescherming; die kun je in het veld als naslagwerk gebruiken.’ Ook Telermaat heeft een dergelijk app, onder de naam Maatwerk.

Beide apps van Delphy zijn al enkele jaren in omloop. Bal begon zelf in 2012 met de QMSapp en maakte van dichtbij de groei mee. ‘Je

6 min. leestijd

ROBOTICA kunt de app ook voor automatisch irrigatieadvies gebruiken; je ziet sneller met welke grondsoort je te maken hebt en met welke verdampingcoëfficiënt. Met de QMS willen we er uiteindelijk naartoe dat je op het perceel kunt zien wat je bij welke klimaatkarakteristieken precies nodig hebt. Bijvoorbeeld dat de bodemtemperatuur de rijpingsverschillen tussen meerdere percelen kan weergeven.’

De QMS kan ook voor het gewas zelf worden gebruikt. ‘De grootste vraag van onze klanten is altijd: wanneer kan ik beginnen met oogsten?

Dat kun je vaak drie weken van tevoren met grote zekerheid vaststellen door middel van hardheid- en suikermetingen. En de app is zo ingenieus dat we al veel eerder een streefdatum kunnen noemen. Dan heb je geen garantie dat die klopt, maar wel een indicatie. Je kunt de app gewoon op je telefoon gebruiken, maar het is wel raadzaam om hem zoveel mogelijk op de computer te gebruiken; dan krijg je een optimale interpretatie. De nauwkeurigheid is van levensbelang. Een app op je telefoon gebruik je vaak wat vluchtiger.’

‘Met de QMS willen we ernaartoe dat je op het perceel kunt zien wat je bij welke klimaatkarakteristieken precies nodig hebt’ ‘Deze app is eigenlijk nooit af’, gaat Bal verder.

‘Als collega’s onder elkaar zeggen we altijd: We zijn klaar met deze app op het moment dat de adviseur overbodig is geworden. Dat zeggen we natuurlijk gekscherend, omdat dit niet haalbaar is. Maar hoe meer we digitaliseren, des te meer controle we hebben over de teelt.’

Voordelen Ook Bal ziet veel voordelen op het gebied van robotisering en digitalisering. ‘Allereerst omdat

de bedrijven steeds groter worden’, zegt hij.

‘Voor kwekers wordt het daardoor steeds moeilijker om overzicht te houden. Ze moeten met te veel facetten rekening houden. En omdat je zonder digitale hulp moeilijker overzicht houdt, is het risico dat het fout gaat ook veel groter.

Apps, drones en robots kunnen je daarbij helpen. Nu gebeurt het nog te vaak dat je als kweker achteraf moet zeggen: we hadden veel problemen in de bloeiperiode. Als een app je voor dat soort dingen kan waarschuwen, waarom zou je die dan niet gebruiken?’

Hermans is tevreden over de nauwkeurigheid waarmee sommige machines in de landbouw hun werk kunnen doen, maar er zijn nog altijd verbeterpunten. ‘Sommige machines kunnen al op 2 centimeter nauwkeurig werken, maar dat is niet voldoende om onkruid in de rij te verwijderen’, zegt hij. ‘En sommige zouden wat lichter gebouwd kunnen worden, ook om bodemverdichting te voorkomen.’

Volledig autonoom Jan Ezendam produceert met zijn bedrijf in Borne machines die onder andere voor de precisielandbouw gebruikt kunnen worden.

‘Wij zijn op dit moment met een nieuwe elektrische machine bezig’, vertelt Ezendam. ‘Het is de bedoeling dat dit een volledig autonoom voertuig wordt. We hebben hier ook de Globus Trac en de Trike, die voor negentig procent autonoom op gps rijden. Deze machines moet je aan het einde van de rij wel manueel omkeren. De nieuwe machine kan dat allemaal zelf.

In februari of maart kunnen we de volgende stappen zetten met deze machine.’

Veel van de machines die Ezendam bouwt, zijn multi-inzetbaar, van planten tot oogsten. Gps zorgt daarvoor. Maar ook met technische hulp blijven er problemen. ‘Met losse wortels blijf je problemen houden; dat is heel lastig’, zegt Ezendam. ‘Dat gaat ook met robotisering nooit helemaal foutloos.’

Nadelen Desondanks zitten er ook nadelen aan robotisering. ‘De nauwkeurigheid zal altijd een punt blijven’, zegt Bal. ‘Soms zijn er op een perceel temperatuurverschillen. Ook met apps, drones en robots gaat het om finetunen en blijft het een uitdaging.’

Secuur ‘Robotisering is zeer efficiënt; ook boomkwekers kunnen daar veel voordeel uit halen’, zegt directeur Ezendam. ‘Want wat een machine kan, kan een mens niet zo zorgvuldig en secuur uitvoeren. Mensen willen bijvoorbeeld vier dagen per week werken. Drones en robots kunnen altijd doorgaan. Ook speelt mee dat de vraag naar medewerkers groot is.’

Laagvolumevloeistoffen Adriaan van de Ven is directeur van het bedrijf Agricult, dat zich met vloeistofverdeeltechnieken bezighoudt. Wat doet hij met robotisering?

‘Wij ontwikkelen nieuwe spuittechnieken’, vertelt hij. ‘Onze nieuwste gps-laagvolumespuiten worden al op robots gezet. De vloeistoffen worden verveeld in mooie, gelijke, uniforme druppels. Daardoor worden er minder middelen gebruikt en is er minder emissie: beter dus voor het milieu. Daarnaast kunnen robots langer doorwerken.’

Variabelen ‘Er wordt geweldig veel ontwikkeld en er komen allerlei robots op de markt’, vertelt Van de Ven. ‘De inzetbaarheid is van veel variabelen afhankelijk, onder andere van de vraag hoe alle data praktisch inzetbaar zijn. Er worden veel data verzameld.’

Van de Ven ziet op het moment geen grote trends op het gebied van nieuwe spuittechnieken. ‘Onze LvS-techniek biedt de sector al grote capaciteits- en milieuvoordelen’, zegt hij. ‘Maar wij blijven innoveren.’

‘Machines kunnen meer hectares bewerken’, gaat Ezendam verder. ‘We hebben in een boomkwekerij een bijzondere machine staan die vijf rijen tegelijk kan snoeien. De kwaliteit is daarbij ook hoger en het beeld is voor alle planten exact gelijk.’

Ezendam is een groot voorstander van de moderne technieken. ‘Die kunnen we ook niet tegenhouden. De Trike vind ik een heel fijne machine. Ik heb nog nooit een klant gehad die daar ontevreden over was.’ Ezendam ziet nog voldoende kansen voor meer innovatie: ‘Wij zijn nu bezig een machine te maken die onkruid op sportvelden moet tegengaan.’

Duurzame investering Hoever zijn we op dit moment met de robotisering? ‘In ons land gaat het nog niet snel genoeg’, zegt Hermans. ‘Frankrijk en Oostenrijk zijn veel verder. Het is daarom enorm belangrijk dat we in Nederland de krachten bundelen. We zijn een klein land; de kennis is volop aanwezig, maar we moeten het echt samen doen, willen

www.boom-in-business.nl

25

• minder emissie • minder kosten ntr -co o

n

el

af

rs

gif

vo o

te

r lle

gps

M I L I E U B E W U S T E V E R D E E LT E C H N I E K

• minder middel • minder tijd

he

id s a f a n k e li h

jk

e

Laagvolume onkruidbeheer

Laagvolume onkruidbeheer

Laagvolume verdeeltechniek

Lichter, makkelijker en tot meer dan 3 x sneller dan de rugspuit! Overal inzetbaar, duurzaam, drift-/emissiearm en middelreductie tot meer dan 75%.

Lichte kruiwagen, elektrisch met pomp, bestrijding tot in de rij. Duurzaam, drift-/ emissiearm en middelreductie tot meer dan 75%. Ook elektrisch aangedreven.

Rijsnelheidsafhankelijk onkruid bestrijden.

Tijd- en kostenbesparend. Drift-/emissiearm en middelreductie tot meer dan 75%.

Ook voor vloeibare bemesting.

BEL: (0499) 490714 MAIL: INFO@AGRICULT.NL OF KIJK OP: WWW.AGRICULT.NL

VERDEEL EN BEHEER

De Groene Sector Vakbeurs 2020 Het kennis- en netwerkmoment voor de groene branche

14, 15 en 16 januari 2020 Evenementenhal Hardenberg Bestel uw gratis tickets: www.groenesector.nl/tickets Uw registratiecode: 2001

al media!

Volg ons via soci

@ degroenesectorvakbeurs @ GS_EH #GSHB2020 @ degroenesectorvakbeurs in @ degroenesectorvakbeurs #GSHB2020

Bezoek onze nieuwe website: www.groenesector.nl

ROBOTICA René Bal

Jan Ezendam

Adriaan van de Ven

we stappen zetten.’ ‘We staan op een heel goed punt’, zegt Ezendam. ‘Het gebeurt wel dat we een nieuwe machine hebben gemaakt met de nieuwste technologische snufjes, maar dan toch een probleempje tegenkomen. Dat is altijd wel te verhelpen, maar wat betreft de communicatie naar buiten houden we een slag om de arm. Er staat hier nu een machine die zes jaar lang heeft gedraaid en duizenden uren actief is geweest. Die machine heeft nooit een probleem gehad. Kwekers hebben daar veel profijt van.

Dan maakt het niet uit dat ze iets meer moeten betalen.’

Groeimarkt Als robots het werk overnemen, komt de angst voor banenverlies vaak om de hoek kijken. Hoe kijken de bedrijven daartegenaan? Ezendam vreest voor zijn eigen bedrijf geen banenverlies.

‘Wij komen juist mensen tekort. Wij streven er nu naar om jong personeel aan te nemen. Die zijn meer gewend om met moderne middelen te werken.’ Ook Bal is niet bang dat de digitalisering banen overbodig gaat maken. ‘Het gaat juist werkgelegenheid opleveren’, zegt hij. ‘Er is sprake van vergrijzing in de agrarische sector,

maar de moderne bedrijven die met de app werken, zijn heel positief. Jongeren zijn meer gewend om met digitale hulpmiddelen te werken. Dit creëert nu al een groeimarkt.’

Ook Van de Ven is niet huiverig voor de toekomst als het gaat om banen. ‘Ik ben niet bang voor banenverlies bij de inzet van onze LvStechniek, ook niet in combinatie met robots. De kennis en kunde van de medewerker die het spuitwerk doet, zal men bij elk bedrijf graag willen behouden. Over het gebruik van robots wordt vaak gezegd: het kost banen, maar het levert ook banen op. Dus ja, waar stopt het wiel?’

Zee van mogelijkheden Bal is nog met andere ontwikkelingen bezig.

‘We willen dat metingen door drones optimaal ingezet kunnen worden’, geeft hij aan. ‘We hebben vorig jaar dronebeelden gemaakt met het bedrijf Dronewerkers; er is ruim 200 hectare in beeld gebracht. Die beelden moeten geoptimaliseerd worden, zodat de balans op het perceel verbeterd wordt. De zorg voor bomen moet zo gelijkmatiger worden. Dat gaat heel snel; we focussen nu volledig op boomniveau. En wat je

in 2019 toepast, heeft in 2020 effect. Daar moet je altijd een jaar voor rekenen. Deze ontwikkeling is heel hoopvol voor de praktijk.’

Mindset Robotisering kan een welkome toevoeging zijn voor boomkwekerijen. ‘Maar de mindset moet anders’, waarschuwt Hermans. ‘Ik heb eens met een boomkweker gepraat over dit onderwerp.

Maar hij maakte zich meer zorgen over zijn concurrenten, die sneller zouden zijn en dan meer geld konden verdienen dan hij. Dan denk ik: het is het een of het ander; je zult moeten samenwerken, dan heeft iedereen er profijt van.’

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31796/wemoeten-samenwerken-om-stappen-te-zettenin-de-precisielandbouw

www.boom-in-business.nl

27

‘Helaas wordt er op hoger niveau nog niet meegewerkt aan specifiekere en betere bestrijding’ Linders en Van Lanen besparen ruim 5.000 euro per jaar op 3 hectare Sinds juli 2019 worden de percelen van boomkwekerij Linders en Van Lanen met een nieuwe LvS-machine vrijgehouden van onkruid, met als gevolg een duizelingwekkende besparing. Op 19 oktober hielden Linders & van Lanen, Willems Techniek en Agricult een praktijkdemonstratie op een van de percelen in Ledeacker. Dit trok natuurlijk de nodige aandacht.

Auteur: Karlijn Santi Raats

28

6/2019

Boomkwekerij Linders & van Lanen in Ledeacker kweekt Buxus, Ilex crenata en Taxus baccata. Sinds juli dit jaar gebruiken Koen Linders en Tim van Lanen voor de bestrijding van onkruid de nieuwe machine van Willems Techniek. Doordat de machine is uitgerust met de laagvolume-strooitechniek (LvS) en gps van Agricult én doordat hij twee bedden in één werkgang meeneemt, kunnen zij nu sneller en efficiënter werken.

Praktijkdemo voor kwekers en omgeving Er was slecht weer voorspeld, dus stonden er twee verwarmde tenten opgesteld bij het demonstratieperceel. Gelukkig bleef het droog.

‘Er waren zo’n veertig belangstellenden. Onder hen waren kwekers die nog met de traditionele

hoogvolumetechniek onkruid bestrijden en die niet bekend waren met de LvS-techniek, maar ook kwekers die al met deze techniek werken. Zij wilden graag ervaringen uitwisselen. Bovendien waren ze benieuwd naar de nieuw ontworpen machine van Aron Willems, van Willems Techniek. Heel positief was ook dat er mensen uit de buurt kwamen kijken.

Zij zien ons natuurlijk weleens rijden met de machine, en waren blij verrast om te horen dat we er alles aan doen om het milieu minder te belasten. In deze tijd, waarin boeren, maar ook boomkwekers onder de loep liggen en met de stikstofdiscussie, is het goed om te blijven communiceren. Als boomkweker kun je laten zien hoe goed je je best doet.’

Linders en Van Lanen legden uit waarom zij

4 min. leestijd

ROBOTICA BEREKENING LVS-BESPARING VOORHEEN NU Besparingen Eenheid besparingen Traditionele rijenspuit LVS Machine in % Aantal Eenheid Aantal Eenheid BASISGEGEVENS Rijafstand 5 km/ha 2,5 km/ha 2,5 km/ha 50% Rijsnelheid 5 km/uur 7 km/uur 2,0 km/uur 40% Spuit-/Strooivolume 350 L/ha. 40 L/ha. 310,0 L/ha. 89% Aantal spuitrondes 2019 8 ronden 8 ronden = ronden Arbeidskosten spuiten/ strooien 20 euro/uur 20 euro/uur = Arbeidskosten wieden (hand) 10 euro/uur 10 euro/uur =

BRANDSTOF Verbruik traktor per km 0,5 L/km 0,4 L/km 0,1 L/km 20% Kosten brandstof (diesel) per liter 1,20 euro/L 1,20 euro/L Kosten brandstof (diesel) per hectare 3,00 euro/ha 1,20 euro/ha 1,80 euro 60% Kosten brandstof (diesel)per spuitronde 9 euro 3,6 euro 5,40 euro 60% Kosten brandstof (diesel) per jaar 72 euro 28,8 euro 43,20 euro 60%

ONKRUIDBESTRIJDINGSMIDDEL Dosering per hectare 4,5 Liter 1 Liter 3,5 Liter 78% Dosering / verbruik per spuitronde 13,5 Liter 3 Liter 10,5 Liter 78% Dosering / verbruik per jaar 108 Liter 24 Liter 84,0 Liter 78% CLM Milieumeetlat grondwater per hectare 131 MPB 29 MBP 102,0 MBP 78% CLM Milieumeetlat grondwater per spuitronde 393 MPB 87 MBP 306,0 MBP 78% CLM Milieumeetlat grondwater per jaar 3144 MPB 696 MBP 2.448,0 MBP 78%

Kosten middel gem. per liter 28,75 euro 28,75 euro =

Kosten middel per hectare per keer 129,38 euro 28,75 euro 101 euro 78% Kosten één spuitronde 388,13 euro 86,25 euro 302 euro 78% Kosten per jaar 3105 euro 690 euro 2.415 euro 78%

ARBEID - UREN Vullen per spuitronde 1 uur 0,25 uur 0,75 uur 75% Spuiten + Vullen per spuitronde 4 uur 1,3 uur 2,7 uur 67% Spuiten + Vullen per jaar 32 uur 11 uur 21 uur 67% Onkruid wieden per jaar 300 uur 70 uur 230 uur 77% Totaal per jaar 332 uur 81 uur 251 uur 76%

ARBEID - KOSTEN Spuiten + Vullen per spuitronde 80 euro 26 euro 54 euro 67% spuiten + Vullen per jaar 640 euro 211 euro 429 euro 67% Onkruid wieden kosten 3000 euro 700 euro 2.300 euro 77% Totaal spuiten/vullen + wieden per jaar 3640 euro 911 euro 2.729 euro 75%

TOTAAL - KOSTEN PER JAAR 6817 euro 1630 euro 5.187 euro 76% Oppervlakte:

3

hectare (= 1 spuitronde)

CLM milieumeetlat: gerekend met het hoofdmiddel Finale SL14; en alleen gekeken naar grootste reductie inpackt namelijk die op het grondwater vanwege de fors lagere dosering.

deze machine hebben laten ontwerpen als vervanger van de traditionele kappenspuit, wat voor hen de voordelen zijn en hoe de ervaringen tot nu toe zijn. Machinebouwer Willems hield het technische verhaal over de machine, het ontwerp en de mogelijkheden. Adriaan van de Ven van Agricult vertelde over de LvStechniek en ging dieper in op druppelgrootte, bedekking en emissie. ‘Iedereen hield de aandacht er goed bij. De presentaties waren bondig, zodat de informatie goed blijft hangen.’

Omslag nodig bij beleidsmakers Dit was één van de weinige voorlichtingsbij-

www.boom-in-business.nl

29

gebruiksvoorschriften van de middelen. Zo mag je van bepaalde middelen per jaar per hectare in totaal 10 liter spuiten in twee keer. Wil je echter 4 liter in vier keer spuiten, dus 6 liter minder per jaar, dan mag dat niet! Hoe moeten we het middelgebruik dan reduceren? Als je de etiketdosering aanhoudt, moet de bodem in één keer een piekbelasting van 5 liter middel per hectare afbreken. Dit is voor het bodemleven een enorme hoeveelheid.’

eenkomsten die specifiek zijn gericht op de LVS-techniek. Linders: ‘Klopt, er is nog weinig over te vinden. Het is natuurlijk geen nieuwe techniek, maar hij wordt nog veel te weinig ingezet. Kwekers die de LvS-techniek gebruiken, ontdekken vaak zelf welke middelen en combinaties werken en welke lage doseringen gehanteerd kunnen worden. Bij de voorlichting

is dit niet altijd bekend. Ook wordt er te weinig onderzoek gedaan naar onkruidbestrijding met LvS. Verder vraag ik me af of bepaalde middelen niet behouden kunnen blijven mits toegepast met de LvS-techniek: omdat er dan veel minder middel in het milieu komt, omdat er simpelweg minder nodig is!’

‘Nog een belangrijk punt zijn de wettelijke

‘Er zijn heel wat akkerbouwmiddelen die met de LvS-techniek toegepast kunnen worden. Omdat daarbij onder de planten door gespoten wordt, is er geen of een minimaal risico op schade. Helaas zijn deze akkerbouwmiddelen vanwege financiële en aansprakelijkheidsbelangen niet toegelaten in de boomkwekerij’ Koen Linders

30

6/2019

Boomkwekerij Linders & van Lanen

Ledeacker

‘De toegelaten middelen in de boomkwekerij zijn schaars, nu in januari 2020 ook Basta en Finale wegvallen. Terwijl er in de akkerbouw voldoende middelen zijn die ook in de boomkwekerij toegepast kunnen worden, zeker met de LvS-techniek, waarbij onder de planten door gespoten wordt, zodat er geen of een minimaal risico op schade is. Helaas zijn deze middelen vanwege financiële en aansprakelijkheidsbelangen niet toegelaten in de boomkwekerij.

Als wij op ons perceel links Taxus hebben staan en rechts mais of aardappelen, dan mogen we rechts doeltreffendere middelen toepassen voor de bestrijding van onkruid dan links.

Omstandigheden zoals grond, lucht, omgeving, kans op uitspoeling, buren et cetera zijn precies gelijk. Daarnaast zijn mais en aardappelen voedingsgewassen en Taxus niet. Toch is het niet toegestaan om deze middelen te gebruiken.

Dat is toch eigenlijk absurd! Zeker als we de bestrijding daardoor specifieker en beter kunnen uitvoeren, waardoor er uiteindelijk minder

ROBOTICA Toelichting BASISGEGEVENS Rijafstand Minder rijden per hectare, door verdubbeling werkbreedte (bij gemiddelde lengte van de bedden).

Rijsnelheid Hogere rijsnelheid van de trekker Spuit-/Strooivolume Lager volume per hectare Aantal spuitrondes 2019 Arbeidskosten spuiten/strooien Arbeidskosten wieden (hand)

BRANDSTOF

Verbruik traktor per km Minder brandstof door hogere versnelling bij lager motortoerental bij LvS machine (geen aandrijving aftakas) Kosten brandstof (diesel) per liter Gemiddelde dieselprijs 2019 Kosten brandstof (diesel) per hectare Lagere dieselkosten per hectare Kosten brandstof (diesel) per spuitronde Lagere dieselkosten per spuitronde Kosten brandstof (diesel) per jaar Lagere dieselkosten per jaar

ONKRUIDBESTRIJDINGSMIDDEL Dosering per hectare Reductie verbruik onkruidbestrijdingsmiddel per hectare Dosering / verbruik per spuitronde Reductie verbruik onkruidbestrijdingsmiddel per spuitronde Dosering / verbruik per jaar Reductie verbruik onkruidbestrijdingsmiddel per jaar CLM Milieumeetlat grondwater per hectare MBP score grondwater zakt van klasse oranje naar groen CLM Milieumeetlat grondwater per spuitronde MBP score grondwater zakt van klasse oranje naar groen CLM Milieumeetlat grondwater per jaar MBP score grondwater zakt van klasse oranje naar groen

Kosten middel gem. per liter Gemiddelde prijs onkruidbestrijdingsmiddel Kosten middel per hectare per keer Kosten reductie onkruidbestrijdingsmiddel per hectare Kosten één spuitronde Kosten reductie onkruidbestrijdingsmiddel per spuitronde Kosten per jaar Kosten reductie onkruidbestrijdingsmiddel per jaar

ARBEID - UREN Vullen per spuitronde Minder vultijd (1 x vullen 120 liter LvS tank tegen voorheen meerdere malen vullen 600 ltr water/ha.)

Spuiten + Vullen per spuitronde Minder arbeid per spuitronde (totaal vullen en spuiten) Spuiten + Vullen per jaar Minder arbeid per jaar (totaal vullen en spuiten) Onkruid wieden per jaar Minder arbeid onkruidwieden / na bijwerken na het spuiten (incl. nieuwe aanplant op LvS perceel met zeer hoge onkruiddruk) Totaal per jaar Totaal minder arbeidsuren per jaar

ARBEID - KOSTEN Spuiten + Vullen per spuitronde Minder arbeidskosten per spuitronde - spuiten/vullen spuiten + Vullen per jaar Minder arbeidskosten per jaar - spuiten/vullen Onkruid wieden kosten Minder arbeidskosten per jaar - wieden Totaal spuiten/vullen + wieden per jaar Minder arbeidskosten per jaar - spuiten/vullen + wieden

TOTAAL MINDER KOSTEN PER JAAR

‘Toch is het niet toegestaan om deze middelen te gebruiken. Dat is toch eigenlijk absurd!’ kilo’s werkzame stof nodig zijn. Helaas wordt daar op hoger niveau nog niet aan meegewerkt.’

Voor elk gewas een LvS-machine Voor machinebouwer Willems bieden de diversiteit van de boomkwekerijsector en diverse vraagstukken van kwekers interessante uitdagingen. Hij heeft de machine voor Linders & van Lanen in elk geval zodanig ontworpen, dat de detailfuncties zoals klemsystemen en

de paralellogrammen goed uitgedacht zijn en ook op andere machinetypes toepasbaar zijn. Verschillende kwekers hebben interesse getoond en gaan samen met Willems kijken wat voor hun bedrijf een goede oplossing kan zijn.

Besparing én onkruidvrij beeld Linders en Van Lanen hebben de resultaten van het werken met de LvS-techniek in een overzicht gezet en dit gepresenteerd tijdens de

praktijkdemonstratie. Het komt er in het kort op neer dat ze 60 procent op brandstof hebben bespaard en 76 procent op het aantal spuituren en het handmatig nalopen van onkruid. Hierbij moet worden opgemerkt dat er met de nieuwe machine twee bedden tegelijk meegenomen worden in plaats van één bed met de gangbare kappenspuit. Daarnaast hebben ze 78 procent bespaard op onkruidbestrijdingsmiddelen. Het beeld is volledig schoon.

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31283/ helaas-wordt-er-op-hoger-niveau-nog-nietmeegewerkt-aan-specifiekere-en-beterebestrijding

www.boom-in-business.nl

31

Zaaibedbereiding met de nieuwste brandertechnologie

Hittebehandeling vormt goed alternatief voor gebruik bodemherbiciden Hoaf Twin maakt korte metten met onkruidzaad Een zaaibedtoplaag vrij van kiemende onkruidzaden. Dat is de droom van iedere boomteler.

De steeds verdere inperking van het gebruik van (bodem)herbiciden bezorgt menig boomteler echter nachtmerries. Door de toplaag van het zaaibed te verhitten, kan de kweker met onkruidzaden afrekenen. Boomkwekerijen rondom Zundert doen al ervaring op met dit concept.

Auteur: Broer de Boer

De Bruijn Mechanisatie uit Zundert is één van de bedrijven die veel in de moderne brandertechniek zien. Het gaat hierbij om het gebruik van branders zowel voor zaaibedverhitting als onkruidverbranding. Het bedrijf investeerde recentelijk in de nieuwste apparatuur op dit gebied. Eigenaar Silvan Leenaerts vertelt dat zijn landbouwmechanisatiebedrijf met acht medewerkers zich vooral op de boomkwekerij en tuinbouw richt: ‘We zien onze markt in de Nederlandse boomkwekerij veranderen.

Daarom hebben we het voortouw genomen met de aanschaf van een Hoaf KB 1.5 Twinbrander. Dat is het nieuwste van het nieuwste als je praat over onkruidbranders.’ Leenaerts bevestigt dat boomkwekers incidenteel al

32

6/2019

langer met de bestaande techniek werken op teeltpercelen, maar zegt er meteen bij dat het dan vaak om oudere of omgebouwde apparatuur gaat. Helaas is deze brandertechnologie na opkomst van de zaailingen ongeschikt!

Zaaibedbereiding De meerwaarde van de Hoaf KB 1.5 Twin zit duidelijk in het traject van het gereedmaken van het zaaibed en de opkomst van zaailingen.

De Bruijn demonstreerde de nieuwe machine in november aan een aantal Zundertse boomtelers. Primagaz leverde op locatie het propaangas waarmee de brander werkt. Dat maakt meteen duidelijk dat je goed vooruit moet denken over de logistiek van de aanvoer

van het propaangas. Even tussendoor naar een tankstation rijden dat deze fossiele brandstof levert, is natuurlijk onhandig. Bij het systeem dat De Bruijn Mechanisatie inzet, hangt een gastank van circa 800 liter in de fronthef van de tractor. Het gaat om een speciale ADRgekeurde gastank, waarmee bij deze vorm van vervoer van gevaarlijke stoffen ook over de openbare weg gereden mag worden. ‘Met één charge kun je ongeveer driekwart hectare bed behandelen, 1.200 liter per hectare dus. Bij het uitsluitend wegbranden van onkruid is per hectare ongeveer 600 liter nodig’, is de ervaring van Leenaerts.

Project en handboek Maar er gebeurt in het Zundertse momenteel méér met de brandertechnologie.

Teeltdeskundige Simon van Houwelingen schreef over de toepassing van branders in de boomteelt een projectvoorstel. Hij deed dit vanuit zijn bedrijf Compas-Agro. Medio november presenteerde hij het aan Treeport Zundert. Volgens Van Houwelingen is de verduurzaming van onkruidbestrijding op zaaibedden in de boomteelt binnen de koepel van het

6 min. leestijd

TECHNIEK Productschap destijds onvoldoende aan bod gekomen. ‘Aan verduurzaming van teelten is in de koepel wel aandacht besteed, maar wat onkruidbestrijding in zaaibedden betreft, valt er nog een inhaalslag te maken. Sinds 2016 komt er steeds meer aandacht voor het branden van onkruid. Dit wordt zeker gestimuleerd door de beperkingen en gebruiksverboden van producten als Finale, Reglone, Pyramin en Centurion (niet volvelds). In breedwerpig gezaaide teelten hebben de beperkingen de meeste ongunstige effecten; je kunt dan immers geen rijbespuitingen toepassen.’ Uiteindelijk is het de bedoeling om te komen tot een handboek met daarin alle ins en outs over de toepassing van brandertechnologie voor onkruidbestrijding in de boomteelt. Van Houwelingen: ‘Deze manier van onkruid behandelen vraagt om een gebruiksaanwijzing. Hier zit een totaal ander verhaal achter. De kostprijs van zaailingen zal zeker omhooggaan als we duurzaam willen of moeten produceren zonder (bodem)herbiciden.’

Zaaiklaar maken Uit het relaas van Simon van Houwelingen blijkt een aantal interessante aandachtspunten met betrekking tot het zaaiklaar maken

van zaaibedden met de brandertechnologie.

‘Het alternatief van werken zonder herbiciden, schoffelen met gps, ligt natuurlijk voor de hand, maar bij zaaibedden heb je daar na opkomst totaal niets aan. In biologische groenteteelten worden geen herbiciden op de zaden of in het zaaibed toegepast. De ervaring daar was dat branden van het zaaibed voor korte teelten zeer goede resultaten geeft. Verder bleek dat de capaciteit van de oudere generatie branders te beperkt is. Bij de nieuwe branders van Hoaf kun je met een hogere rijsnelheid werken en het geheel is veel fijner af te stellen om het zaaibed te kunnen verhitten en/of onkruid weg te branden. De investering ligt tussen de 15.000 en 20.000 euro. Voor het zaaiklaar maken van een bed met een brander moet je ongeveer tien uur rekenen per hectare. Daarbij gaat het om rijsnelheden van 200 tot 400 meter per uur.

Dan doodt je in de bovenste centimeters de onkruidzaden, maar het gaat ook ten koste van de organische stof. Als de grond te droog is, werkt het branden niet. Vochtige grond geleidt beter, waardoor de temperatuur beter indringt.

Maar bij nattere grond is ook meer energie nodig. De techniek is ook toe te passen na het inzaaien. Bij dieper gezaaide najaarszaai kun

je de nog niet gekiemde onkruidzaden in het zaaibed ruim voor opkomst met succes en zonder schade nog eens te lijf gaan. Als we duurzaam moeten produceren, zonder herbiciden, komt er een ander kostenplaatje aan de zaailingen te hangen. Naast investeringen en arbeid zijn immers de kosten voor de benodigde fossiele brandstof per hectare ook hoog!’

Vals zaaibed Ook in het Zundertse zijn er gebruikers van branders die deze techniek combineren met het aanleggen van een ‘vals zaaibed’. Ook dit is een methode om het bodemherbicidengebruik te verminderen. Daarbij wordt het onkruid bij opkomst en voor inzaai afgebrand. Zoals we in Boom in Business reeds meldden, past de Zundertse familie Domen deze techniek al drie jaar toe op de kwekerij. Na drie jaar een onkruidbrander – ook een Hoaf – gehuurd te hebben van een lokale groenvoorziener, schaften ook zij een Hoaf 1.5 Twin aan, want delen van een machine in het voorjaar blijkt niet ideaal. ‘Deze nieuwste Hoaf heeft een dubbele rij branders, waardoor we bijna dubbel zo snel kunnen werken’, meldden ze. ‘We zijn onze nieuwe machine nog een beetje aan het uitpro-

Alleen met een speciale ADR-gekeurde gastank mag je op de openbare weg komen.

Voor een goed resultaat is de vochtigheid van belang

www.boom-in-business.nl

33

Met de nieuwe Hoaf KB 1.5 Twin moet je rekenen op rijsnelheden van 200 tot 400 meter per uur.

TECHNIEK

verder van elkaar af dan in de laanbomenteelt, zodat men bij het branden makkelijker afstand kan houden tot de stammen. Volgens insiders is er een algemeen risico op schade aan de stam en het loof door de opstijgende warmte.

Ook dat is een onderwerp dat ongetwijfeld in het handboek over brandertechnologie in de boomteelt belicht zal worden.

Menno Looman

Hoaf Infrared Technology

beren qua snelheid en gasverbruik, maar we zijn er zeker tevreden over.’ Verder bouwde Hans van Meer van Parasolboom een Hoaf Weedstar 100 met infrarode stralingswarmte om. Daarmee brandt hij zaaibedden én brandt hij het onkruid tussen de bomen- en plantenrijen. Van Meer claimt dat zijn methode geen enkele schade aanricht, ook niet aan jonge spillen of gevoelige boomsoorten zoals lindes. ‘Intrarijbranden’ is in landen zoals Frankrijk en Australië een bewezen methode in de wijnbouw en fruitteelt. In deze teelten staan de ranken en bomen wel een stuk

34

6/2019

Verduurzamen Net als Silvan Leenaerts van De Bruin Mechanisatie klinkt Simon van Houwelingen enthousiast over de mogelijkheden van het verhitten van het zaaibed. ‘Ik hoef niet te vertellen hoezeer het gebruik van herbiciden in de boomteelt onder druk staat. De nieuwe generatie Hoaf KB Twin-onkruidbrander kan zeker bijdragen aan het verduurzamen van de boomteelt, in het bijzonder bij teelt- of zaaibedden. In beginsel kun je de techniek toepassen voor alle teelten voor zaaien; misschien moet het teeltsysteem eraan aangepast worden. Zeker is dat je ook rust voor de grond kunt creëren. Je kunt het zaaibed eerder klaarleggen en veel onkruid weghalen voor het inzaaien. Bij teelten die je in het voorjaar zaait, kun je hiermee de beste resultaten bereiken. Wat de meerjarige effecten zijn, is nog onbekend.’

TECHNIEK Wat is de Hoaf KB 1.5 Twin? Welke techniek schuilt er achter de Hoaf-methode van onkruidbranden en zaaibedbehandeling?

Menno Looman, accountmanager bij Hoaf Infrared Technology in Oldenzaal (Ov.), vertelt hierover het volgende: ‘Qua branders werkt de apparatuur met infrarode stralingswarmte in combinatie met warme lucht.

Hierbij kan de oppervlaktetemperatuur oplopen tot boven de 80 graden Celsius en tot 3 centimeter in de grond doordringen bij 55 graden. Deze temperaturen worden bereikt bij een rijsnelheid van 500 meter per uur bij een laag vermogen.’ Het bedrijf startte al in 1970 met deze technologie voor de landbouw. Looman: ‘We leveren de apparatuur af fabriek met van tevoren ingeregelde kleine computers, de zogenoemde PLC’s. Deze besturingssystemen regelen bij inbedrijfstelling de branderunit zelf in. Deze PLC’s sturen verder de branders aan, zorgen zeg maar voor het juiste gasmengsel. Daarbij is er ook interactie met het load sensing-systeem van de tractor en het hydraulieksysteem, in het bijzonder de oliepomp. De ventilator die voor de luchtstroom zorgt en lucht door de venturies perst, wordt namelijk met een hydromotor aangedreven. De tractorchauffeur kan de digitale bedieningsdisplay met een zuignap op het raam bevestigen. Het is een kwestie van starten via de display met een druk op de knop. De gasklep gaat open, het juiste gas-luchtmengsel wordt met een bougie ontstoken en de andere volgen. Gebruikers kunnen kiezen uit twee vermogensinstellingen. De laagste stand gebruikt de minste fossiele brandstof. Optioneel is een temperatuursensor achter de brander mogelijk. Ook dat is een belangrijke tool waarmee je op het gasverbruik kunt besparen.’v

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31640/ hittebehandeling-vormt-goed-alternatief-voorgebruik-bodemherbiciden

Flormart worstelt en komt weer bijna boven Italiaanse sierteeltbeurs zet voorzichtig stap naar voren, maar is nog lang geen Grootgroen of IPM Beurzen hebben het lastig. Dat geldt in Nederland, maar misschien nog wel meer in landen waar boomkwekers minder dik gezaaid zijn, zoals ItaliĂŤ. Boom in Business ging op reis naar Padova om te kijken hoe de Italiaanse beurs Flormart het doet.

Auteur: Hein van Iersel

Vriend en vijand zijn het erover eens: Flormart komt van ver. Maar de beurs laat bij haar 70e editie ontegenzeggelijk de ambitie zien om minimaal nog eens 70 edities te organiseren.

Met 70 jaar is Flormart weliswaar met een paar straatlengtes voorsprong de oudste sierteeltbeurs van Europa, maar allang niet meer de grootste. Beurzen als ons eigen Grootgroenplus en natuurlijk het Duitse IPM zijn Flormart allang voorbijgestreefd. Flormart heeft historisch gezien een mythische naam. De beurs is het best te vergelijken met een beurs als Grootgroenplus. En als je de oude Boskopers mag geloven, was Flormart in vroegere jaren een giga-cashcow. Italiaanse boomkwekers stonden in een lange rij te wachten om hun orders door te geven aan de Boskoopse exposanten. Die tijd is echter voorbij en zal ook nooit meer terugkomen, al was het alleen maar omdat Nederlandse standhouders de beurs helemaal links laten liggen. De enige Nederlandse standhouder die ik heb aangetrof-

fen, is Alwin Ebbens, die met collega-kweker Peter Stolk, tevens zijn agent voor ItaliĂŤ, een stand heeft gehuurd. Ebbens heeft naast Groningse vruchtboomonderstammen ook een meer Boskoops sortiment meegenomen.

Van 1200 naar 300 standhouders In de goede oude tijd stonden op de beurs in Padova soms wel 1200 standhouders. Dat aantal wordt al jaren niet meer gehaald, maar in vergelijking met vorig jaar zou een heel klein plusje zijn gemaakt. Het aantal meters standruimte was echter iets minder dan vorig jaar.

Die neergang is aan de ene kant organisch.

Beurzen hebben anno 2019 een heel andere rol dan tien of twintig jaar gelden. Daarnaast is de concurrentie op de Italiaanse markt van een beurs als My Plant Milaan klaarblijkelijk moordend.

Flormart gebruikt in die concurrentiestrijd dezelfde wapens als de Italiaanse marktleider in

www.boom-in-business.nl

35

Uw portaaltractor specialist Voor zowel 3wd en 4wd tractoren tot een maximale doorgang van 250cm Gebr. Ezendam BV is al vele jaren bezig met de ontwikkeling en produc e van machines voor de boomwekerijsector. Ze hebben interna onaal naam en faam gemaakt met de Globus vormsnoeimachines en de Globus combi kluitsteek/vormsnoeimachines. Door ontwikkelingen in de markt zijn ze zich ook gaan toeleggen op de ontwikkeling en produc e van portaaltractoren.

Alles is hierbij mogelijk: o.a. plantgatenboren, vormsnoeien, kluitsteken, ondersnijden, schoffelen, (LVS)rijenspuiten.

Rijenkunstmeststrooien met variabele afgi e. Eventueel kan dit alles volautoma sch op GPS . u wensen wat betre een portaaltractor? Kijk op info@ezendamborne.nl of neem contact op. Gebr. Ezendam BV komt met een oplossing!

He

Gebr. Ezendam BV Oonksweg 35 7622 AW Borne (NL)

0031-74-2670635 0031-74-2669197 www.ezendamborne.nl info@ezendamborne.nl

2 min. leestijd

BEURZEN

Maar de beurs laat bij haar 70e editie ontegenzeggelijk de ambitie zien om minimaal nog eens 70 edities te organiseren Milaan. De beurs wordt niet, zoals in Nederland, geopend met een overjarig broodje kaas, maar met een avondvullende show met zang, dans, muziek en natuurlijk de nodige vino.

Ook op andere momenten kun je zien dat het nieuwe management gelooft in de bijna honderd jaar oude beurs. Ondergetekende was één van de bijna twintig internationale journalisten die waren uitgenodigd om op kosten van de

beurs een bezoek te komen brengen. Behalve met journalisten zat het Sheraton-hotel van Padova ook vol met inkopers van grote retailers, die vanuit alle hoeken van de wereld naar de beurs waren genodigd. Een indrukwekkende, maar vooral ook dure prestatie, waarvan je je kunt afvragen of dit voldoende is. Ik kan me vergissen, maar geloof niet dat deze inkopers een representatieve selectie van de belangrijkste aanbieders kregen gepresenteerd.

Andere markten Je kunt duidelijk zien dat Flormart aan het experimenteren is. Ooit was het een beurs specifiek voor siertelers, maar de toekomst wordt nu veel breder gezien. Een voorbeeld daarvan is een hal met ‘de toekomst van de groene sector’: onder meer specialisten op het gebied van dakgroen.

Heel leuk, natuurlijk, maar of je daarmee boomkwekers teug naar de beurs krijgt, is maar de vraag.

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31777/flormart-worstelt-en-komt-weer-bijna-boven

www.boom-in-business.nl

37

2020: nieuwe groene uitdagingen Branchegenoten blikken vooruit op het nieuwe jaar De naderende feestdagen zijn een mooie gelegenheid om de balans op te maken en (vooral) vooruit te kijken naar het nieuwe jaar. Wat zijn de (groene) voornemens? Welk hoofdpijndossier heeft een goede pijnstilling nodig? Wat zijn de toekomstige trends in de boomkwekerij? Het woord is aan Peter van Dongen (Telermaat), John Willemsen (InfoGroen), Jan van Hemert (Rovero) en Joost Nijssen (Bayer).

Auteur: Emiel te Walvaart

WELKE TRENDS ZIE JE VOOR 2020?

John Willemsen (Infogroen): ‘Bedrijven willen steeds meer een geïntegreerde softwareoplossing. Dit bespaart tijd en geeft meer overzicht. Voorheen werd er vaak stukje voor stukje geautomatiseerd, waarna je na een aantal jaren verschillende eilandjes had.

Daar bouwt men ervaring mee op, maar dan ontstaat het probleem dat het dubbel werk kost om data van het ene naar het andere eilandje te krijgen. We zijn nu in de gelukkige omstandigheid dat het vak onze software waardeert. Je hebt nu één schermpje waarop je toegang hebt tot alle functionaliteiten. Meer snelheid, overzicht en arbeidsbesparing. Naast geïntegreerd werken staat het werken in de cloud ook hoog op het wensenlijstje van de klant. Belangrijk is dat de basis goed is en dat vandaaruit de oplossing verder wordt uitgebouwd. In het verleden werd daar niet echt aandacht aan geschonken, ook al hadden we een mooie oplossing. Je ziet dat daar nu anders over wordt gedacht. De klant heeft tegenwoordig een betere focus en komt zelf met een wensenlijstje in plaats van af te wachten. Een ander punt is de omzetgroei; die was goed, het afgelopen jaar. Deze trend wordt in 2020 voortgezet. Een van de redenen is dat het in de sector nu beter gaat, waardoor er meer geïnvesteerd wordt. Er is sprake van schaarste voor een aantal producten en daardoor gaan de prijzen omhoog. Daar profiteert de kweker van.’

Peter van Dongen (Telermaat): ‘Neem Bayer; die voorspelt binnen vijf jaar een halvering van het aantal toelatingen van gewasbeschermingsmiddelen in Nederland. De trend is dus vergroening in de hele breedte van de agrarische en tuinbouwsector, en dat zal ook niet meer stoppen. Ik hoop alleen dat de sector de tijd krijgt om zich aan te passen. Dat doen we al in een heel hoog tempo. Die snelheid moet niet nog hoger komen te liggen; dan komen we in de problemen. Want ik heb een zekere mate van wantrouwen tegenover de dossiers die er liggen: klopt de wetenschappelijke onderbouwing wel op basis waarvan de beslissingen worden genomen? Daar ben ik een beetje bang voor.’

Van Hemert (Rovero Systems): ‘Het afgelopen jaar werd er door boomkwekers wat minder geïnvesteerd in onze Roll-Air-kas dan verwacht. Het was niet zo hectisch als de jaren ervoor; misschien juist wat normaler. Maar de vooruitzichten voor 2020 zijn goed.

We hebben alweer een aantal zaken lopen en verwachten weer nieuwe investeringen. Daar is ook ruimte voor, want voor de meeste kwekers was 2019 een goed jaar. Voor veel kwekers is de Roll-Air-kas echt een uitkomst.’

38

6/2019

8 min. leestijd

ACTUEEL

WAT ZIJN DE ‘GROENE VOORNEMENS’ VOOR HET NIEUWE JAAR? Van Dongen: ‘We zitten in een situatie dat er steeds minder gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar zijn voor de boomteelt, en dat er minder middelen zullen worden geïntroduceerd door al dan niet emotie-gestuurde beslissingen van het Ctgb. Dit betekent dat de sector het zal moeten doen met minder ‘chemische’ middelen, die schadelijk zouden zijn, en dus naar groenere middelen moet. Maar met groene middelen alleen kom je er niet. Dan zul je een concept moeten uitdenken waarmee je een teelt kunt verbeteren. Het begint met resistentie, dus moet je een gewas kiezen dat beter tegen ziektes kan. Verder zou je planten die vanzelf al niet te handhaven zijn, niet meer moeten kweken en verkopen. We gaan dus naar een beperkter assortiment. Vervolgens moet je omstandigheden creëren die zorgen voor een minimale ziektedruk. Het betreft dan goede potgrond, de juiste manier van bemesten en bewateren, met druppelaars in plaats van grote beregeningsinstallaties. Als we dat goed voor elkaar hebben, blijven er nog wat plantversterkers en meststoffen over, waarmee we de plant gezond kunnen houden. Als dit alles niet mag baten, dan hoop ik toch dat er nog een paar middelen overblijven die ons kunnen helpen de plantjes in het schap van de grootwinkelbedrijven te krijgen. Daarnaast moet de consument ook niet langer verwachten dat alles perfect is. Als je een plantje bij het tuincentrum koopt, moet daar ook eens een beestje op kunnen kruipen. De consument moet dus wat makkelijker worden in zijn keuze en ook meedenken. Het groene denken houdt niet op bij ons.’

Willemsen: ‘We willen nog meer functionaliteit vanuit GroenVision via de app Vision-Mobile beschikbaar stellen. Wij zijn al decennia bezig met de backoffice van het kantoor en de zorg dat alles goed verwerkt wordt. We proberen een zo goed mogelijk lijntje te realiseren tussen het kantoor en de werkzaamheden buiten. Er verdwijnen nogal eens allerlei papieren, etiketten en dergelijke door verschillende oorzaken. Wij willen onze klanten daarbij helpen doordat ze als het ware het kantoor in hun broekzak hebben zitten. Daarin wordt zwaar geïnvesteerd en wij hebben er de goede gereedschappen voor. Dit is voor ons de heilige graal voor volgend jaar. De bedrijfsvoering bestaat uit allerlei deelprocessen die we via een app hebben ontsloten of gaan ontsluiten, zodat er binnen een seconde up-to-date informatie is. Omdat het om seizoenswerk gaat, komt er periodiek een grote hoeveelheid werk op onze klanten af. Als je er dan wat schakels uit kunt halen, ben je op zulke cruciale momenten ook beter bij.’

Joost Nijssen (Bayer CropScience): ‘Bayer wil zijn portfolio met groene middelen graag uitbreiden en samen met de praktijk werken aan een optimale inzet van deze middelen. We zien nog veel meer mogelijkheden dan er tot nu toe worden opgepakt.

Dus we kijken uit naar het nieuwe jaar, om weer samen hiermee aan de slag te gaan. In de boomteelt heeft Bayer een breed pakket groene middelen, zoals Xentari, Bio 1020, Flipper, Sonata, Serenade en Contans. Hiermee kan een breed scala aan ziekten en plagen effectief worden bestreden. We werken ook nog steeds aan bredere etiketten bij deze middelen, zodat de boomkwekerijsector optimaal gebruik kan maken van het pakket groene middelen. Kortom, de boomkwekerijsector zal de komende jaren een slag moeten maken vanwege verdere verschraling van het pakket chemische middelen.’

van Hemert: ‘Wij zijn producent van folietunnels en -kassen. Eén van onze belangrijkste producten is de Roll-Air-kas, die wij zelf hebben ontwikkeld en die wereldwijd wordt toegepast. De kas is revolutionair omdat hij een volledig te openen dek heeft. Het voordeel voor de kweker is dat hij de plant vanuit de kas kan opkweken en de kas ook kan gebruiken voor het afharden van gewassen. Dat kost minder logistieke handelingen, met als gevolg duurzamer werken: je hebt minder arbeid nodig en hoeft minder met machines rond te rijden om planten te vervoeren. Een andere pre is dat je een buitenklimaat in de kas creëert. Ook bij regenval kun je de kas openen, zodat een beregeningssysteem overbodig is. Rovero is continu bezig om dit systeem door te ontwikkelen, inspelend op de nieuwste behoeften en eisen van de kweker, en dit proces gaat in 2020 gewoon door.

Verder zou het stikstofbeleid volgend jaar ook nog wel een rol kunnen spelen. Ik ken al wat kwekers bij wie de bouw stilligt vanwege de stikstofkwestie.

Maar ik ga ervan uit dat het niet zo’n groot probleem wordt als in de veehouderij.

Ook de brexit is van invloed op de business van morgen. Normaal doen we ook zaken met Britse kwekers, maar afgelopen jaar was er weinig activiteit.

We moeten afwachten wat er volgend jaar gaat gebeuren.’

www.boom-in-business.nl

39

WELK HOOFDPIJNDOSSIER GAAN WE NU ÉCHT OPLOSSEN EN WAT IS DE GESCHIKTE PIJNSTILLING? Van Dongen: ‘We hebben het afgelopen jaar te maken gehad met de eikenprocessierups, buxusmot en taxuskever. Dit zijn eigenlijk drie hoofdpijndossiers, tussen aanhalingstekens. Aan de eikenprocessierups kunnen we in feite niet zo veel doen, want eiken staan al honderden jaren in ons land. De oorzaak is het gebruik van steeds meer selectieve bestrijdingsmiddelen, waardoor een brede bestrijding niet mogelijk is. Hierdoor wordt veel andere methodes de pas afgesneden. We hebben een effectieve bestrijdingsmethode met minimale milieudruk, maar deze mag hier niet worden toegepast vanwege het gevaar voor andere rupsensoorten. In Nederland hanteren we onze eigen bestrijdingsmethoden, waardoor het probleem hier groter is dan elders. Op het gebied van gewasbescherming kan de Europese regelgeving veel en veel beter.

Het probleem van de buxusmot is ontstaan doordat we massaal buxussen in onze tuin zetten. We kregen zo een enorme monocultuur van buxus in Nederland. Bij de kwekers werd de buxusmot op een efficiënte manier bestreden, maar de consument liet het hierbij afweten. De buxusmot heeft geen natuurlijke vijand, met als gevolg dat er een plaag ontstond. Nu worden buxussen massaal afgevoerd, omdat niemand ze meer wil. Over drie jaar is er geen buxus meer te bekennen. Maar wij hebben deze monocultuur zelf aangejaagd en de gevolgen niet onderkend. De kwekers zitten nu met de handen in het haar omdat de buxussen niet meer worden verkocht. We hadden het kunnen zien aankomen, maar hebben te laat ingegrepen. Het derde hoofdpijndossier is de taxuskever. Daar zijn we zelf mede debet aan door het gebruik van eenzijdige insecticiden, die vrij snel resistent werden.

De taxuskever, die ook op andere plantensoorten voorkomt, is heel lastig te bestrijden. Daar komt bij dat de tolerantie van larven van de kever bij de export van planten nul is. Wordt er iets gevonden, dan wordt de complete partij afgekeurd. Gelukkig blijft het nu nog binnen de perken, maar het zou rampzalig kunnen zijn voor onze export. Biologische bestrijding is mogelijk door de larven te bestrijden met aaltjes, maar deze methode moet zich technisch nog uitkristalliseren. Dat heeft echter tijd nodig en dan moeten we niet ingehaald worden door andere regelingen.’

Willemsen: ‘Eigenlijk kan ik vanuit mijn vakgebied geen hoofdpijndossier vinden. Als softwareleverancier heb je de dag van morgen, volgende week of volgende maand al lang in beeld, maar je moet het “nog wel even doen”. Met ons hoofd zijn we alweer een paar stappen verder. Software ontwikkelen is een voortdurend proces en je hebt een langdurige focus. Daar heb ik geen hoofdpijn van. We blijven met de klant in control bij de invoering van een softwaresysteem. En we hebben maandelijkse updates, zodat de druk minder groot is.’

Van Hemert: ‘De pfas-problematiek kan menigeen toch wel enige hoofdpijn bezorgen. Een van onze klanten moest onlangs een stuk containerveld opruimen en de grond afgraven. Het kostte hem veel moeite om zijn grond af te voeren.

Een ander issue dat op de voorgrond treedt, is de regelgeving. Het is soms best moeilijk voor een kweker om een vergunning te krijgen. Het verschilt nogal per gemeente of deze wel of niet meewerkt. Er is geen eenduidige richtlijn voor de foliekassenbouw in Nederland. Daar zou de overheid wat aan moeten doen.’

'Met ons hoofd zijn we alweer een paar stappen verder'

40

6/2019

ACTUEEL WE BEGINNEN AAN EEN NIEUW DECENNIUM. WAAR STAAT DE BOOMKWEKERIJ IN 2030? HOE ZIET DE SECTOR ER DAN UIT? Van Dongen: ‘Ik zie een positieve ontwikkeling: de boomkwekerij draagt bij aan de vergroening van Nederland. In dit opzicht staat onze sector niet onder druk. In hectares zullen we niet groeien, want de ruimte is op en dat is al jaren zo. Wel zal er verdere schaalvergroting optreden. Kleine bedrijfjes die niet meer aan al die regelgeving kunnen voldoen, worden overgenomen door de grotere ondernemingen die daartoe wel in staat zijn. Een andere trend is dat er steeds meer boven de grond in plaats van ín de grond wordt geteeld, dus in substraatsystemen, waardoor je jaarrond kunt afleveren. Bovendien is grondgebonden teelt onderhevig aan nog zwaardere regelgeving op het gebied van bemesting, herbiciden enzovoort. De teelt in de volle grond neemt ook af door de schaarste van grond in ons land. Ten slotte zal onze sector ook specialistischer worden. We moeten niet in bedreigingen denken, maar in kansen. Als er een gewasbeschermingsmiddel verdwijnt, kun je als bedrijf ook uitvogelen hoe je het conceptmatig wel voor elkaar kunt krijgen. De Nederlandse land- en tuinbouw is juist heel goed in innovatief denken. Ruim twintig jaar geleden werd ook al geroepen dat de boomkwekerij in ons land op sterven na dood was, maar niets is minder waar: de boomkwekerij is misschien wel de meest bloeiende sector in de land- en tuinbouw.’

Willemsen: ‘Voor het efficiënt verwerken van voorraden en orders zou het fijn zijn als er één standaard beschikbaar was voor de gehele sector. Samenwerking binnen de keten staat bij ons dan ook hoog in het vaandel. Als softwarebedrijf willen we stimuleren dat mensen handig en efficiënt werken. Dat roep ik al dertig jaar, maar de branchepartijen die er wat over te zeggen hebben, handelen op dat vlak niet of te weinig. Het zou mooi zijn als na al die tijd toch nog successen op dat gebied worden geboekt. Dan krijg je als sector vleugels. Dat heeft echter ook te maken met transparantie, en daaraan ontbreekt het bij sommige partijen, die dergelijke initiatieven dan ook niet omarmen. We hebben het in feite over de evolutie van de sector; het zou leuk zijn als daarin wat stappen worden gezet. Er zijn al signalen dat het lukt; daar word ik blij van, als mens en als bedrijf. We willen die samenwerking graag technisch faciliteren.’

Van Hemert: ‘Ik denk dat de inzet van arbeidskrachten een belangrijk onderwerp wordt in de toekomst. Er zijn bedrijven die willen uitbreiden, maar daarvan afzien omdat ze niet voldoende gekwalificeerd personeel kunnen krijgen. Deels ligt het aan een gebrek aan interesse bij jongeren. Er is te lang ingezet op doorstuderen in bijvoorbeeld de ICT, met minder nadruk op praktijkscholen. Nu ontstaat het probleem dat je te weinig vakmensen hebt.’

Nijssen: ‘De ambities zijn groot, maar het zal nog een behoorlijke uitdaging zijn om deze te realiseren. Innovaties moeten hierbij een sterke bijdrage leveren en we zullen zeker weer stappen zetten tot 2030. De natuur is echter slim en zal ons weer voor nieuwe uitdagingen stellen.’

'Kleine bedrijfjes die niet meer aan al die regelgeving kunnen voldoen, worden overgenomen door de grotere ondernemingen die daartoe wel in staat zijn'

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31705/2020nieuwe-groene-uitdagingen

www.boom-in-business.nl

41

Ondanks ophef lijkt algenkalksteen weinig te doen voor buxus

Heinrich Beltz

Duits wetenschappelijk instituut doet onderzoek naar ‘wondermiddel’ tegen buxusschimmel. De resultaten zijn matig tot slecht Tuinliefhebbers waren dolblij: eindelijk leek er een remedie te zijn voor hun buxus. Maar klopt dat wel? Heinrich Beltz van LVG Bad Zwischenahn deed onderzoek.

Auteur: Heidi Peters

Op de redactie van Boom in Business horen we het vaker: er schijnt een veelbelovend middel tegen een lastige ziekte of plaag te zijn. Hoe handig zou het dan zijn als dat middel in één moeite door ook wat andere plagen of ziektes kon wegvagen? Zoiets gebeurde een aantal jaar geleden met knoflookextracten. Als we de leveranciers mochten geloven, waren die overal goed voor. Behalve tegen een slechte adem.

Maar als iets too good to be true lijkt, dan is het dat meestal ook.

Buxushaagjes in parken en tuinen hebben de laatste jaren fiks te lijden gehad van schade veroorzaakt door een lastige schimmel: Cylindrocladium. Vorig jaar werd in de Duitse

42

6/2019

pers breed uitgemeten dat het milieuvriendelijke ‘huismiddel’ algenkalksteen de schimmel onder controle kon krijgen. Het enthousiasme was zo groot dat het product op veel plaatsen niet meer verkrijgbaar was: uitverkocht. Hoe zit het nu werkelijk met die effectiviteit? Het Duitse LVG Bad Zwischenahn onderzocht dat en publiceerde het resultaat in het Duitse vakblad Deutsche Baumschule. Wij willen u de resultaten niet onthouden.

Ervaringen in Niederrhein Twee hobbytuinders uit Niederrhein bestrooiden de laatste jaren hun buxusplanten met algenkalksteen en constateerden dat de planten daarna betrekkelijk gezond waren.

Berichten hierover werden vervolgens door tuinmagazines, dagbladen, tv en internet verspreid. Ook een aantal gerenommeerde Duitse vaktijdschriften droegen hieraan hun steentje bij.

Het feit dat producten die ingezet worden als bestrijder van ziekteverwekkers of ongedierte een goedkeuring moeten hebben, die algenkalksteen in dit verband natuurlijk niet heeft, werd in de berichtgeving goeddeels genegeerd. Wetenschappelijke of bijna-wetenschappelijke experimenten naar de werking van algenkalksteen waren er niet. Lehr- und Versuchsanstalt für Gartenbau (LVG) Bad Zwischenahn besloot in 2018 enkele kleinschalige experimenten uit te voeren, om te kijken hoe het nu werkelijk zit met het beweerde effect. Dat bleek tegen te vallen.

Test bladverlies In mei 2018 werden zes verschillende metho-

3 min. leestijd

ACTUEEL des tegen Cylindrocladium getest. Naast het bekende standaard schimmeldodende product Mirage 45 EC (Prochloraz) werden Kumulus WG (netto zwavel, een biologisch goedgekeurde fungicide) en Serenade ASO (goedgekeurd in bepaalde groente- en fruitculturen) en een biologisch anti schimmelmiddel met de bacterie Bacillus amyloliquefaciens getest.

De alleen als meststof toegelaten algenkalksteen werd volgens de aanbevelingen van de Duitse hobbytuinders toegepast en ter vergelijking werd de meststof gebluste kalk (calciumhydroxide, Ca(OH)2) gespoten, waarvan ook wordt gezegd dat het in bepaalde omstandigheden een schimmeldodende werking heeft. Een derde deel van de planten werd met siliciumkunstmest (Silamol) bespoten, dat de celwanden versterkt en daardoor de planten resistent zou maken.

In elk testgebied werden vier willekeurige replica’s gemaakt, elk bestaande uit twintig planten van drie verschillende variëteiten: de zeer kwetsbare Buxus sempervirens ‘Rotundifolia’, de iets stevigere Buxus microphylla ‘Pincushion’ en Buxus microphylla ‘Faulkner’, die niet heel kwetsbaar zou zijn. De planten werden geplant op een terrein waar de ziekteverwekker Calonectria henricotiae al aanwezig was door een eerdere teelt van buxus. Ze werden dus blootgesteld aan een natuurlijke plaagdruk.

Omdat de zomer van 2018 extreem droog was, bleven de planten aanvankelijk grotendeels gezond, ondanks de aanwezige infectiedruk, zelfs in de onbehandelde plantgroepen. Ook in parken en tuinen werden amper problemen met bladverlies gemeld. Om voor de ziekteverwekker iets gunstiger klimatologische infectieomstandigheden te creëren, werden de planten vervolgens in september bevochtigd en gedurende twee dagen getunneld.

Wentelen van de rupsen in algenkalksteen had geen zichtbaar effect

Dat algenkalksteen geen toelating had, werd grotendeels genegeerd Werking tegen Cylindrocladium Begin oktober werden eindelijk duidelijke symptomen van besmetting zichtbaar en op 17 oktober 2018 waren alle planten aangetast.

De onbehandelde planten van de twee gevoeliger variëteiten, ‘Rotundifolia’ en ‘Pincushion’, vertoonden duidelijke symptomen, terwijl ‘Faulkner’, waarvan bekend is dat het een van de robuustere soorten is, slechts licht was aangetast. Er waren weinig symptomen bij de planten die waren behandeld met het schimmelwerende Mirage 45 EC of Kumulus WG. De goedgekeurde fungiciden hadden behoorlijk goed gewerkt. Maar er was geen effect waarneembaar bij de planten waaraan de meststoffen algenkalk, kalkafval of siliconenmeststoffen of de schimmeldoder Serenade ASO waren toegevoegd.

Hoewel de met gebluste kalk behandelde planten een iets betere score hadden dan die in de controlegroep, moet wel vermeld worden dat deze bedekt waren met een grijze kalkaanslag en dat daardoor bepaalde plaagplekken onopgemerkt bleven. In de variant met algenkalk werd zelfs een jonge rups van de buxusmot gevonden. Het enige effect van de algenkalksteen was de verhoging van de pH van de grond van 4,5 naar 5,0.

Werking tegen rupsen In een andere proef werd het effect van algenkalksteenop buxusmotten getest. Voor dit doel waren 21 rupsen in verschillende ontwikkelingsstadia beschikbaar, die willekeurig werden verdeeld over 21 zaailingen van Buxus sempervirens var. Arborescens in potten van 9 cm. Een dag later werd een derde van de planten met algenkalksteen bestoven, een derde werd ter vergelijking besproeid met het daarvoor toegestane biologische insecticide Xentari (Bacillus thuringiensis) en het laatste derde deel, het controlegebied, bleef onbehandeld. Tien dagen nadat enkele van de overlevende rupsen waren verpopt, werden de planten onderzocht en de rupsen geteld.

Van de zeven rupsen die in elk testgebied werden blootgesteld, werden er in elke sectie zes gevonden. De rest was dood, afgedwaald of over het hoofd gezien in de telling. Dat het aantal ‘vermiste’ rupsen in elke sectie gelijk was, was toeval.

Er zat wel verschil in de toestand van de dieren: in het onbehandelde controlegebied en in de variant met algenkalksteen waren alle rupsen springlevend en leken onaangedaan. In de sectie die was behandeld met het insecticide Xentari waren alle rupsen dood. In de controlesectie waren vier van de zes dieren verpopt, in de variant met algenkalksteen drie. Er was dus geen sprake van een noodpopulatie, wat af en toe voorkomt bij insecten die aan stress lijden.

In een aparte test werden individuele rupsen van de buxusmot gevoed met takken die zwaar beladen waren met algenkalksteen en werden andere dieren in algenkalksteen gewenteld.

Ook dit had geen zichtbare effecten op de vitaliteit van de rupsen.

Helaas: kalk is geen wondermiddel Hoewel de testen in Bad Zwischenahn geen effect vertoonden, vroeg het onderzoeksinstituut zich af of algenkalksteen in principe een positief effect op buxus kan hebben.

Ineffectiviteit kan feitelijk niet worden bewezen, maar er is niet wetenschappelijk vastgesteld waarom algenkalksteen een effect zou moeten hebben tegen de buxusmot.

Calcium voor versterking?

Er wordt soms gezegd dat de effecten van algenkalkbehandelingen pas na enkele jaren waarneembaar zijn. Dit zou kunnen worden verklaard door het feit dat planten het calcium in de kalksteen van de algen slechts langzaam absorberen en vervolgens resistenter worden door een verhoogde calciuminname, bijvoorbeeld door sterkere celwanden. Maar problemen bij buxus komen op calciumrijke grond in dezelfde mate voor als op calciumarme grond.

www.boom-in-business.nl

43

Groei met Groenvision Voor de boomkweker en handelskwekerij.

Complete bedrijfssoftware die eenvoudig meer grip geeft op uw bedrijfsvoering.

Tel. +31 (0)172 23 54 44 www.groenvision.com

KOM NU GRATIS PROEFRIJDEN!

DE GROENE WERKPAARDEN DE TOEKOMST IS ELEKTRISCH

- Trendsetter in 100% elektrisch aangedreven werk- en voertuigen - Subsidiemogelijkheden en géén wegenbelasting, BPM en bijtelling - Standaard geleverd op kenteken, maar ook verkrijgbaar op landbouwkenteken - Optioneel met 4x4 aandrijving - Snelheid ca. 60 km/u en een actieradius van ca. 80 kilometer

Advertentie Leffert 190x135.indd 1

LEFFERT

www.frisianmotors.com

06-12-19 10:16

ACTUEEL Peter van Dongen van Telermaat over de toegestane middelen in Nederland: ‘In Nederland zijn voor de professionele teelt Captan, Merpan, Mirage, Spirit, Switch, Alibi Flora, Flint en Signum toegelaten. Voor de particuliere markt is er eigenlijk niets. Maar Cylindrocladium geeft de laatste paar jaar eigenlijk geen problemen in particuliere tuinen in Nederland, dankzij de droge zomers en veel minder infectiedruk door een afnemend areaal.

Er zijn verschillende insecticiden tegen de buxusmot goedgekeurd. Speciaal aanbevelingswaardig zijn XenTari, Florbac, Dipel ES en Turex, op basis van de toxine van de bacterie Bacillus thuringienses subsoort aizawai of subsoort kurstaki. Voor de particulier zijn de middelen Decis en Karate Zeon toegelaten.’

Peter van Dongen

Telermaat

Koolzuurkalk heeft geen desinfecterende werking De ene kalk is de andere niet Kalk wordt gebruikt als desinfectiemiddel in stallen en bij ziektebestrijding. Het klinkt dus in eerste instantie geloofwaardig dat rupsen niet uit hun eieren kunnen komen na het aanbrengen van algenkalksteen op buxusplanten.

Voor desinfectie worden echter gebrande kalk (CaO) en gebluste kalk (Ca(OH)2) gebruikt.

Algenkalksteen bestaat uit koolzuurkalk, dat geen desinfecterende werking heeft. Permanent bedekken is eigenlijk sowieso geen optie, omdat het product wordt afgespoeld door de regen.

Wat te doen?

Geen algenkalk gebruiken, in ieder geval. LVG Bad Zwischenahn ontraadt het gebruik zolang er geen betrouwbare testresultaten beschikbaar zijn die een effect van algenkalksteen op Cylindrocladium of buxusmot aantonen. Het is zeer de vraag of dit effect ooit gevonden zal worden. Hetzelfde geldt natuurlijk voor vele andere meststoffen en huismiddeltjes, die

steeds opnieuw worden aanbevolen tegen ziekten en plagen. Toegestane middelen helpen veel beter tegen Cylindrocladium. Ook koper- en zwavelmonoxide, die zelfs zijn toegestaan in de biologische landbouw, hebben een positief effect, maar zijn alleen voor professioneel gebruik goedgekeurd.

Een probleem is echter dat het gebruik van schimmeldoders in het geval van Cylindrocladium preventief moet zijn en dat de infectietijd van de ziekteverwekker erg lang kan zijn (mei tot oktober). Daarom is een effectieve strategie tegen de schimmel in particuliere tuinen in de praktijk moeilijk te implementeren, en moet de schimmel indien mogelijk zoveel mogelijk worden voorkomen met resistente rassen zoals ‘Herrenhausen’ (Rococo) of ‘Faulkner’.

Omdat de rupsen erg vraatzuchtig zijn, moet de juiste behandeltijd in acht worden genomen en niet worden gemist! April en juli zijn de gunstigste perioden. Regelmatig controleren van de planten, ook binnenin, is absoluut aan te

bevelen. Bij correct gebruik zullen een of twee behandelingen per jaar voldoende zijn voor een effectieve bestrijding.

Naar verwachting komen er dit najaar nieuwe, zeer resistente rassen van kwekerij Herplant op de markt. De naam van dit product is Better Buxus. Volgens het hoofd onderzoek van LVG Zwischenahn, Henrich Beltz, worden deze cv’s volgend jaar in zijn instituut getest. Met de resistentie tegen buxusschimmel lijkt het wel goed te zitten, maar de resistentie tegen de rups moet nog beter worden onderzocht.

Bron: Algenkalk: Wundermittel für den Buchsbaum? uit Deutsche Baumschule 02/2019

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31637/ ondanks-ophef-lijkt-algenkalksteen-weinig-tedoen-voor-buxus

www.boom-in-business.nl

45

Intermediair tussen fabrikanten en markt Netwerkbedrijf zoekt speciale producten van minder bekende fabrikanten die bij multinationals onder de radar blijven Bion International BV is een jong, flexibel netwerkbedrijf op het gebied van meststoffen en biostimulanten. De naam ‘Bion’ staat voor ‘biologisch’ en ‘innovation’. Het bedrijf heeft wereldwijd antennes en slaat een brug tussen productie-initiatieven en de behoefte in de markt aan biostimulanten, biologische gewasbeschermingsmiddelen en speciale meststoffen. Aan het roer staan zeer ervaren ondernemers, die hun sporen hebben verdiend bij multinational ICL. Oprichters John Feyaerts uit België en Nederlander Fred Bosch zijn razend enthousiast over hun bedrijf en de legio mogelijkheden die nog braak liggen.

Auteur: Sylvia de Witt

46

6/2019

John Feyaerts en Fred Bosch hadden een lange carrière bij ICL, de fabrikant die wereldwijd meststoffen produceert op basis van unieke mineralen en productiemethoden. Zo leidde Bosch het hoofdkantoor van ICL Specialty Fertilizers in Nederland en was Feyaerts 31 jaar country manager Benelux. Vanwege een reorganisatie in 2017 verlieten zij ICL en vonden ze elkaar achter de schermen. Bosch wilde iets doen met al zijn contacten in de meststoffenwereld. Nog datzelfde jaar werkte hij een concept uit om een nieuw bedrijf te starten. In 2018 besloot Feyaerts in te stappen; aan het eind van dat jaar richtte hij in België een eigen vennootschap op. In 2019 zag Bion Benelux BV officieel het levenslicht. Bosch en Feyaerts zijn de bestuurders. Daarnaast hebben ze ook nog een Chinese en een Spaanse partner, die eveneens hun sporen hebben verdiend bij ICL. De Bion Holding BV, die al deze bv’s verenigt, is in feite een netwerkstructuur van zeer ervaren, superenthousiaste ondernemers die allen zowel eigenaar als bestuurder zijn. Dit concept lijkt

aan te slaan, getuige de uitbreiding die binnenkort verwacht wordt.

Bion wil niet alleen een netwerk in de wereld zijn, maar ook als bedrijf zélf.

‘In grote bedrijven zit veel logheid; dat is geen geheim’, zegt Bosch. ‘Daar moeten vele politieke beslissingen worden genomen. Wij willen gewoon flexibel en wendbaar zijn en een grote persoonlijke verantwoordelijkheid dragen.’

Intermediair Bion Benelux en Bion International BV zijn gevestigd in Beuningen, maar in de nabije toekomst wordt er waarschijnlijk uitgeweken naar Wageningen. Daar zit veel kennis door de aanwezigheid van ‘s werelds beste landbouwuniversiteit; daarmee kunnen dan korte innovatielijnen onderhouden worden.

Het netwerkbedrijf richt zich op speciale meststoffen (zie kader), die een brede waaier beslaan van producten voor de land- en tuinbouw en het openbaar groen. Het zijn gecontroleerd vrijkomende, traag werkende en

ADVERTORIAL Diverse speciale meststoffen Het diverse gamma bestaat uit een breed scala van producten voor land- en tuinbouw en openbaar groen.

1 Wateroplosbare NPK-meststoffen in verschillende samenstellingen, al dan niet aangevuld met biostimulantcomponenten, sporenelementen en additieven. Hierbij kan maatwerk geleverd worden.

2 Gecoat N (PCU). Deze innovatieve fabrikant biedt de hoogste PCU-analyse aan, namelijk 45-0-0, met een werkingsduur van 2-3 maanden bij 21C°.

3 Gecoat kaliumnitraat (PCNK, 12-0-43) met verschillende werkingsduur.

4 Volledig sortiment traagwerkende en gecontroleerd vrijkomende meststoffen, evenals wetting agents voor openbaar groen, sport en golf. De producten op basis van MU (methyleenureum) zijn zorgvuldig gekozen op basis van fijnheid, stofvrijheid en snelle dispersie bij gebruik op kortgemaaid gras op greens en tees.

Elke fijne korrel (0,6-1,5 mm) bevat NPK, MgO en variabele gehalten sporenelementen, evenals de eigen biostimulant/aminozuren: Stymbion.

5 Het assortiment zal in de toekomst uitgebreid worden met diverse hoogwaardige blends met gecoate NPK en ongecoate NPK, aangevuld met gecoate N voor diverse vollegrondtoepassingen. wateroplosbare NPK-meststoffen in verschillende samenstellingen, al dan niet aangevuld met biostimulante componenten, sporenelementen en additieven. Het assortiment zal in de toekomst worden uitgebreid met diverse hoogwaardige blends, gebaseerd op gecoate NPK, gecoate N en ongecoate NPK, voor diverse vollegrondstoepassingen.

‘Wij kennen over de hele wereld partijen die graag in de hoogtechnologische agrarische markt van Nederland en België willen komen’, legt Bosch uit, ‘maar niet de intentie hebben om er een verkoopteam op te zetten. Wij kunnen voor hen een intermediair zijn. De kennis van onze netwerken om deze producten in diverse landen in de markt te zetten, is dus onze grote kracht.’

Nutricote Osmocote is marktleider op het gebied van gecontroleerd vrijkomende meststoffen, maar er zijn mondiaal tal van andere fabrikanten met

dergelijke producten die op de Belgische en Nederlandse markt nog maar weinig marktaandeel hebben verworven.

Zo’n fabrikant is het Japanse Arysta LifeScience met het product Nutricote. Nutricote is even oud als Osmocote en heeft een sterke reputatie in Amerika, Japan en Australië, maar is in de Benelux nooit doorgebroken. Arysta LifeScience investeerde hier weliswaar in verkoop, R & D en marketing, maar nooit in een distributiestructuur.

Nutricote is volgens Feyaerts altijd meegenomen in concurrentieproeven, waardoor hij wist dat dit een goed product was. ‘Maar als je dit niet bekendmaakt, komt het niet echt van de grond. Wij zijn voor Arysta nu distributeur voor de Benelux, om deze zaak hier van de grond te krijgen. Het is nu aan ons om ervoor te zorgen dat Nutricote een goede positie krijgt in de Benelux.’

Nutricote is één van de pioniers op het gebied van gecontroleerd vrijkomende meststoffen.

Het werkingsprincipe is niet anders dan dat van andere gecontroleerd vrijkomende meststoffen, alleen wordt de vrijgave niet geregeld door de dikte van de coating, maar door een ‘agent’ in de coating. Hierdoor heeft de coating voor elke werkingsduur dezelfde dikte. Het voordeel hiervan is dat de NPK-analyse ook voor elke werkingsduur hetzelfde is. En door de flexibiliteit en elasticiteit is deze coating ook beter voorspelbaar in extreme omstandigheden, dus bij zeer hoge en lage temperaturen. Uniek zijn Micro 12-10-10 + 2 MgO en sporen met een korrelgrootte van 1 tot 1,3 millimeter. Deze stoffen zijn veel fijner en bevatten veel meer korrels per gram dan andere stoffen die momenteel op de markt zijn voor kleine potvolumes, pluggen en zaaitrays.

Feyaerts: ‘Andere innovaties van Arysta zijn dat gecoat kalksalpeter (CaN03) beschikbaar is met verschillende werkingsduur, en de beschikbaarheid van gecoat kalisulfaat. Beide stoffen zijn uniek in de markt voor de boomkwekerij en perk- en potplantenbedrijven.’

Eigen productie Bion International opereert wereldwijd; alles is mogelijk. De ondernemers van Bion kennen de wereld van meststoffen en gewasbeschermers zo goed, dat ze deze schakelingen kunnen maken. Bosch vindt het interessant dat ze voorheen een multinational vertegenwoordigden, maar nu zelf als kleine ondernemer opereren.

Bosch: ‘Wij hebben bij een groot bedrijf met een miljardenomzet gewerkt, maar willen nu als

‘We willen juist ook alternatieve partijen aan tafel hebben’ kleine onderneming wat meer beantwoorden aan de behoefte van distributeurs in Nederland, die niet altijd over de hele wereld contacten hebben. Zij willen weleens een alternatieve partij aan tafel hebben, niet alleen de grote multinationals.’

Bion International zit in de initiële fase. Het eerste jaar is besteed aan het opzetten van de onderneming; daarna werden producenten en partners gezocht. Nu zijn de ondernemers van Bion bezig om in de diverse marktsegmenten klanten te zoeken.

‘De mogelijke vervolgfase is dat we ook een eigen productie gaan opzetten van heel specifieke middelen, waarmee we ons kunnen onderscheiden’, vervolgt Bosch. ‘We kunnen deze zelf ontwikkelen, of samenwerkingsverbanden aangaan met bedrijfjes die hiermee bezig zijn.’

Distributie en opslag Bion gaat met zijn klanten werken op basis van een zekere selectiviteit en exclusiviteit.

Multinationals hebben een dealerstructuur nodig om breed te distribueren. Als gevolg van onderlinge dealerconcurrentie is de marge daardoor beperkter, maar ze krijgen wel alle service.

Feyaerts: ‘Wij draaien het om: onze servicemogelijkheden zullen aanvankelijk mogelijk minder zijn dan die van een multinational, maar wij kunnen wél lagere overheadkosten garanderen, waardoor wij een overeenkomst kunnen bieden met een ruime marge. Distributieorganisaties worden groter in Nederland, volumes worden belangrijker, maar ten koste van de marges. Wij zijn intermediair en hebben hier momenteel nog beperkte opslag, maar zullen ooit een buffer moeten creëren, waarbij ook logistiek en warehousing om de hoek komen kijken. Maar

www.boom-in-business.nl

47

ADVERTORIAL

Werkingsduur (dagen/25C°)

40-70-100-140

180-270-360

18-6-18 + 2 MgO + TE

Nutricote Total

25 kg

15-9-10 + 2 MgO + TE

Nutricote Total

25 kg

13-11-13 + 2 MgO + TE

Nutricote Total

25 kg

10-8-18 + 2 MgO + TE

Nutricote Total “High K”

25 kg

12-10-10 + 2 MgO + TE

Nutricote Total Micro

10 kg

2-0-38

Nutricote (gecoat SOP)

25 kg

12-0-0 + 23 CaO

Nutricote (gecoat CN)

25 kg

40-0-0

Meister (gecoat ureum)

20 kg

Nutricote (CRF), gecontroleerd vrijkomende meststof

Stymbion – unieke biostimulant met alle 20 essentiële aminozuren in de oplossing Stymbion is een biologisch product, natuurlijk en gecertificeerd voor de biologische teelt. Het is onschadelijk en respectvol en beschermend voor mens en milieu.

1. Het gebruik wordt aanbevolen op momenten dat een gewas een grotere stofwisselingsactiviteit heeft en daardoor een grotere energiebehoefte, zoals bij het kiemen, verplanten, bij de bloei, vruchtzetting en vruchtrijping, en om stresssituaties in het algemeen te verlichten.

2. Geeft de plant grotere weerstand en meer veerkracht bij ongunstige groeiomstandigheden en zorgt voor een sneller herstel.

3. Zorgt voor betere werking van gewasbeschermingsmiddelen en vermindering van mogelijke negatieve neveneffecten van de toegepaste behandelingen.

BLADTOEPASSING: Gebruik 200 tot 300 ml/100 l water (0,2-0,3%). Zorg dat de spuitvloeistof de gehele plant goed raakt.

BODEM-/WORTELTOEPASSING: 4 tot 6 l/ha aan het einde van de irrigatie

48

6/2019

wij staan er ook voor open om een distributeur, als die groot genoeg is, producten onder zijn eigen naam te laten produceren met een eigen verpakking. Anderzijds bouwen wij verder aan onze eigen merken die we in de markt bekend willen maken. Het zal een tweespan worden: enerzijds merknamen van Bion, anderzijds volumematig onder de merknaam van een distributeur.’

Stymbion Stymbion is een product waarvan Bion International wereldwijd de exclusieve rechten heeft en dat onder eigen naam zal worden uitgebracht. Feyaerts is er razend enthousiast over. ‘Deze biostimulant is afkomstig van een Spaanse producent en écht uniek van samenstelling, doordat het alle twintig essentiële vrije

aminozuren bevat. In Nederland is het product inmiddels geregistreerd, in België is de registratie aangevraagd. Stymbion is een honderd procent natuurlijk product, dat kan worden toegepast in alle land- en tuinbouwteelten en in verschillende groeistadia. Het is zeer effectief en veilig omdat het geen chloride, natrium of andere verontreinigingen bevat. Het gebruik ervan wordt aanbevolen op momenten dat een gewas een grotere stofwisselingsactiviteit heeft en daardoor een grotere energiebehoefte, zoals bij het kiemen, verplanten, bij de bloei, vruchtzetting en vruchtrijping, en om stresssituaties in het algemeen te verlichten. Stymbion geeft de plant grotere weerstand en meer veerkracht bij ongunstige groeiomstandigheden en zorgt voor een sneller herstel.

Het is het enige product in de hele markt dat alle twintig essentiële aminozuren heeft in één oplossing. Nou, dat zegt toch wel wat’, besluit Feyaerts.

Bion Benelux BV Dijk 45 6641 LA Beuningen Contactpersoon: John Feyaerts T: +32 483 343456

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31787/intermediair-tussen-fabrikanten-en-markt

‘We hopen dat we in de toekomst op de Lefferts kunnen bouwen’ Elektrische transporters halen stop and go bestellingen uit de kwekerij

Bij Boomkwekerij Ahlers rijden twee elektrische Lefferts FM-50 van Frisian Motors door het bedrijf om bestellingen van klanten te verzamelen. Boomkweker De Regt test of deze transporters geschikt zijn om een vast onderdeel te worden van de snelle, efficiënte en duurzame bedrijfsvoering.

Auteur: Karlijn Santi Raats

De boomkwekerij Gerard de Regt van Boomkwekerij Ahlers, net over de grens in het Duitse Westerstede, kweekt coniferen, rododendrons, hortensia’s, heesters, een breed assortiment zomerbloeiende heesters en klein fruit op 30 hectare containerveld. Van het klein fruit kweekt hij 900.000 stuks in tweeliterpot. Boomkwekerij Ahlers verzorgt jaarlijks de beurs voor Royal Flora Holland en loopt flink voorop met trends en eigen ontwikkelingen. Zo zijn er twee mobiele oppotwagens, snoeimachines die zijn omgebouwd van benzine- naar accu-aandrijving, zelfgebouwde potwasmachines, sorteermachines en een eigen intern transportsysteem, met de snellere en terreinbestendige Weidemannvorkhefmachines in plaats van heftrucks. De aluminium draagvorken worden in het bedrijf zelf gelast. Bij welke boomkwekerij gebeurt dat allemaal? Precies, nergens.

Goed over zaken nagedacht De bedrijfsvoering van de boomkwekerij is bedachtzaam. ‘In het hele bedrijf proberen we zo milieuvriendelijk mogelijk te produceren.

We hebben een gesloten watersysteem, een Global Gap-certificaat en zijn bezig om het Bio-certificaat voor ons fruit te behalen. Verder proberen we zo weinig en effectief mogelijk te rijden.’ De filosofie van snelheid en efficiëntie heeft invloed op de logistiek. De Regt: ‘Alles begint bij de bestellingen. Die delen we in groepen in, zodat we niet tien keer naar dezelfde plek op het veld hoeven te rijden. We kunnen dan de grootst mogelijke aantallen ophalen in één keer.’

Museumstukken Het logistieke proces was de reden dat De Regt in aanraking kwam met Frisian Motors.

Tijdens het ombouwen van zijn voertuigen van

www.boom-in-business.nl

49

diesel naar elektrisch stuitte hij op internet op dit bedrijf. Hij nam contact op in verband met bepaalde onderdelen. De voertuigen rijden op een Mercedes-motor en hebben een automatische versnellingsbak. ‘Die hebben we al vijfentwintig jaar. Je kunt ze nergens kopen, want ik heb ze zelf gebouwd. We wilden ze het liefste naar elektrisch ombouwen met een accupack, een vertragingsbak en een elektromotor, maar Frisian Motors durfde dat niet aan vanwege de garantie. Onze voertuigen zijn museumstukken en bestaan uit bij elkaar gezochte onderdelen.

Frisian Motors toonde ons toen de Lefferttransporter FM-50 met een laadvermogen van 1000 kg. Die zagen we ook wel zitten.’

Aanpassingen De Regt schafte twee Lefferts aan, een in 2018 en een in 2019. De Leffert uit 2019 rijdt op een lithiumaccu. Beide Lefferts zijn aangepast aan het bedrijf, onder andere met een vertragingsbak. Daardoor is de maximumsnelheid 45 in plaats van 60 km per uur en hebben de wagens wat meer kracht om de aanhanger met een capaciteit van 1000 kg te kunnen trekken. De Regt heeft er zelf nog spatborden aan gebouwd, de zitplaatsen verhoogd en de rugleuningen naar achteren gezet. De behoefte aan extra zitruimte heeft De Regt ook besproken met Frisian Motors. Wellicht wordt dit opgepakt in de productie. ‘De Lefferts rijden door het bedrijf en verzamelen de bestellingen van klanten stop and go op 30 hectare. De oppervlakte van de aanhangwagen is 1,65 x 4,50 m, de draagkracht is 1000 kg. Voordelen van de Lefferts zijn dat ze geen lawaai maken en geen luchtverontreiniging geven, en we hoeven geen olie te verversen.’

Gerard de Regt

50

6/2019

De Regt en zijn collega’s maken gebruik van allerlei eigen uitvindingen, zoals de aangepaste vorken van een Weidemann.

'In het hele bedrijf proberen we zo milieuvriendelijk mogelijk te produceren'

Gerard de Regt

Boomkwekerij Ahlers

3 min. leestijd

ACHTERGROND

'In het hele bedrijf proberen we zo milieuvriendelijk mogelijk te produceren' Test voor de toekomst De accu’s houden het volgens De Regt nog niet lang genoeg uit. ‘We redden het er net acht uur mee. We hebben eigenlijk een accu nodig die tien uur mee kan. Ook hebben we twee keer een accu gehad die na een jaar kapot was.

Frisian Motors is nu bezig met modificeren. Ze gaan de optrekkracht omlaag brengen om de belasting van de accu te verlagen tijdens het stop and go-rijgedrag als de planten worden opgehaald uit het containerveld, want dat kost bergen accukracht. De Leffert uit 2018 krijgt ook een lithium-ionaccu. We gaan de komende drie tot vier jaar kijken of de accu’s het zo lang uithouden dat de voertuigen geschikt zijn voor

de boomkwekerij. In de tussentijd houden we de bestaande dieselaangedreven voertuigen aan. Maar we zullen deze oude beestjes toch moeten vervangen, temeer omdat er onderdelen in zitten die niet meer verkrijgbaar zijn. In de toekomst moeten we alles in dit bedrijf kunnen vervangen door standaard onderdelen van een normale dealer, in plaats van eBay te moeten afstruinen om ze te vinden of ze zelf te moeten bouwen.’ De Regt verwijst daarmee indirect naar zijn oudste zoon, die machinebouw heeft gestudeerd en nu bezig is aan een opleiding voor de boomkwekerij. Het lijkt een teken te zijn dat hij over tien tot vijftien jaar zijn vader wil opvolgen.

De Regt: ‘Het is goed dat hij een technische

achtergrond heeft in machinebouw, maar als hij mij opvolgt, heeft hij daar zelf natuurlijk geen tijd meer voor. Laten we hopen dat we voor de toekomst op de Lefferts kunnen bouwen.’

In de tussentijd heeft De Regt ervoor gezorgd dat de HSH-dealer in de buurt Leffertvertegenwoordiger is geworden.

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31639/wehopen-dat-we-in-de-toekomst-op-de-leffertskunnen-bouwen

www.boom-in-business.nl

51

‘Samenwerking dankzij onderling vertrouwen, openheid en kennisuitwisseling al jaren een goede match’ Partners van Vos Capelle over de kracht van een effectief samenwerkingsverband Vos Capelle vierde het afgelopen jaar zijn 75-jarige bestaan. Een mooie prestatie, die het bedrijf samen met klanten, leveranciers en partners vierde. Vijf van die partners, Husqvarna, Aqua Aid

meer te vinden zijn op een tweetaktmachine.

Gelukkig zien we de medewerkers van Vos Capelle altijd op onze trainingen.’

Europe, ICL Specialty Fertilizers, Barenbrug en Melspring International, vertellen over de kracht van hun samenwerking met Vos Capelle.

Auteur: Linde Kruese

Anton de Jong, general manager voor de Benelux bij Husqvarna, omschrijft Vos Capelle als ‘een zeer stabiele businesspartner, die samen met ons de markt van zowel de particuliere als de professionele klant wil bewerken.’ In 2007 werd Vos Capelle dealer van Husqvarnatuinmachines, nadat een andere dealer wegviel.

De Jong waardeert vooral dat Vos Capelle op kundige wijze nieuwe trends en innovaties signaleert en daar snel op inspeelt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de verschuiving van benzineaangedreven producten naar accu-aangedreven producten en robots. ‘Er vond een ontwrichting plaats in de markt toen benzine-aangedreven producten zoals zitmaaiers steeds vaker ingeruild werden voor de Husqvarna Automower, een robotmaaier. Men zag het gemak van een robot in de tuin wel zitten en Vos Capelle

52

6/2019

heeft hier sinds de start van het dealerschap op ingespeeld. De passie en kennis waarmee bijvoorbeeld de Automower wordt verkocht, kenmerken Vos Capelle. Bij de introductie van Husqvarna-accuproducten weet Vos Capelle ook de weg te vinden naar zowel particuliere als professionele klanten.’

Monteur wordt programmeur ‘Nu er een verschuiving plaatsvindt van handgedragen producten op benzine naar accuhandgedragen producten, zie ik dat Vos Capelle dit omarmt. Dat is zowel in de showroom als in de werkplaats te merken.’ Nu de markt verandert naar computergestuurde apparatuur, moeten dealers meer gaan investeren in de kennis van werknemers, zegt De Jong. ‘De tweetaktmonteur wordt programmeur, nu er geen afstelschroeven

Groeien dankzij Vos Capelle Aqua Aid Europe is een jong bedrijf dat wereldwijd gedijt in de professionele sport-, golf- en tuinbouwsector. Het bedrijf levert producten die het bodemvocht regelen en de agronomie ondersteunen en diverse biostimulanten die als alternatief voor chemie ingezet kunnen worden. De producten worden gebruikt op tal van toonaangevende locaties in Europa, waaronder de Ryder Cup-baan 2018, Le Golf National, Bernardus, Real Madrid en vele andere. Voor eigenaar Hans de Kort is Vos Capelle de aangewezen partner voor deze sector: ‘De samenwerking met Vos Capelle bestaat sinds vijf jaar.

Dankzij de goede vertegenwoordiging waren wij in staat om te groeien. De toegevoegde waarde van Vos Capelle is voor mij de vertaling van concepten naar de markt. De samenwerking is gebaseerd op vertrouwen, inzet en gezamenlijk beleid. Dit plaatst Vos Capelle boven de concurrentie.’

Advies op maat ICL Specialty Fertilizers biedt kwalitatief hoog-

ADVERTORIAL waardige meststoffen en zaden die golfbanen sneller, sportvelden sterker en parken groener maken. Het partnerschap met Vos Capelle in de golf-, sport- en openbaargroenmarkt is ontstaan in 2017 en vanaf 2018 werkt ICL Specialty Fertilizers op exclusieve basis samen met Vos Capelle. De bedrijven zijn de samenwerking aangegaan om beide kwaliteitsproducten in de vorm van A-merken te kunnen aanbieden. De bedrijven versterken elkaar daarbij.

De toegevoegde waarde van Vos Capelle zit hem voornamelijk in het geven van advies op maat, zegt Monique van Slobbe, segmentsalesmanager Benelux bij ICL. ‘De markt gaat steeds meer over op duurzaam beheer; Vos Capelle anticipeert hierop met adviezen over dosering en producten. Zo is het ICLnajaarsprogramma op het gebied van chemievrij beheer op golfbanen opgenomen in het VOSCAgezondergrasconcept.’ Met dit concept adviseert Vos Capelle de beste producten op basis van vier pijlers: gebruik de juiste grassoort, stimuleer groei, verminder stress en bescherm de grasplant. ‘Vos Capelle staat midden in de markt naast greenkeepers, fieldmanagers, gemeenten en hoveniers. Door ICL te promoten bij deze doelgroepen, heeft Vos Capelle de afgelopen twee jaar bijgedragen aan een mooie groei.’

Voor ICL Specialty Fertilizers is het belangrijk om samen te werken met een partij die de toegevoegde waarde van de producten ziet en ervaart. Dat doet Vos Capelle, volgens Van Slobbe. ‘Kennis wordt vandaag de dag steeds belangrijker, zeker in een steeds transparanter wordende markt. Alle adviseurs van Vos Capelle zijn dan ook expert natuurgras, wat bewijst dat het kennisniveau meer dan voldoende is. Dat maakt van Vos Capelle een sterke partner om mee samen te werken.’

Anton de Jong

Hans de Kort

Puzzelstukjes Barenbrug werkt al meer dan vijftig jaar samen met Vos Capelle. Daardoor weten beide bedrijven goed wat ze aan elkaar hebben, zegt Jan van den Boom, sales lead turf bij Barenbrug. ‘Als graszaadonderneming en leverancier van Vos Capelle vinden wij een goede samenwerking essentieel. Betrokkenheid, professionaliteit, integerheid en innovatie zijn voor ons belangrijke pijlers. Ik weet niet of Barenbrug al die tijd geleden voor Vos Capelle heeft gekozen of andersom, maar Barenbrug is vooruitstrevend op het gebied van grassen en Vos Capelle is vooruitstrevend in zijn verkoop en advisering. Dat sluit goed op elkaar aan. Om innovaties in de markt te zetten, is overtuiging en geloof in het concept van essentieel belang. De medewerkers van Vos Capelle zien de meerwaarde van onze innovaties. Voor hen is het dan ook geen probleem om deze met goede advisering in de markt te zetten.

Het grasplantje is één van de puzzelstukjes voor een perfecte grasmat. Met hun expertise op het gebied van de andere puzzelstukjes slagen de medewerkers van Vos Capelle erin om de kwaliteit van veel grasmatten in Nederland naar een hoger niveau te tillen. Dit resultaat straalt ook af op het merk Barenbrug.’

ons merk als A-merk in de markt, waardoor wij ons product verder kunnen ontwikkelen. Onze samenwerking blijkt al jaren een goede match door onderling vertrouwen, openheid, kennisuitwisseling, uitwisseling van productervaring en drang naar vernieuwing. Met goede resultaten op het gebied van volumegroei en positionering tot gevolg. We hopen nog vele jaren vervolg te geven aan onze prettige samenwerking.’ Dat de samenwerking zo goed verloopt is niet in de laatste plaats te danken aan de werknemers van Vos Capelle, vindt Van Steen. ‘Hun kennis en kunde zie je terug in de omgang met eindgebruikers. Ze zijn experts in het vertalen van de werking van onze producten in de praktijk.

Samen met de klanten stellen ze de meest geschikte voedings- en bodemstructuurprogramma’s op, passend bij hun situatie.’

www.voscapelle.nl

Goede match Melspring International werkt sinds begin deze eeuw samen met Vos Capelle, toen Melspring voor het eerst haar Marathon producten op de Nederlandse markt bracht. Samen met Vos Capelle heeft Melspring het organisch buffercomplex van Marathon uitgelegd aan professionals werkzaam in sport en de openbare ruimte. Volgens Jop van Steen, marketing coördinator bij Melspring, heeft Vos Capelle Melspring op nog veel meer vlakken verder geholpen. Van Steen: ‘Vos Capelle positioneert

Monique van Slobbe

Jan van den Boom

Jop van Steen www.boom-in-business.nl

53

‘In deze branche accepteren aanbestedende diensten veel op dit gebied’ Strategisch inschrijven verstoort de markt Er wordt door boomkwekers een wijdverbreid spel gespeeld om offertelijsten voor gemeentes op een calculerende, strategische manier in te vullen. Soms zetten ze bomen die ze niet uit hun assortiment kunnen leveren toch heel goedkoop op hun lijstje. Onder de streep scoort hun offerte dan beter.

Auteur: Broer de Boer

Als de kweker dan onder de streep het best scoort, de aanbesteding wint en de gemeente het bewuste product afroept, meldt de kweker ‘gewoon’ dat dit product tijdelijk niet leverbaar is. De gemeente is dan gedwongen om met haar contractant tot een oplossing te komen.

Vaak zal ze genoegen nemen met het alternatief dat de kweker aanbiedt. Als dit alternatief

54

6/2019

niet op het uitvraaglijstje stond, is dit product vrij te beprijzen.

Verschillende vormen Voor boomkwekers bestaan er verschillende vormen om producten voor (gemeentelijke) projecten te leveren. Voor echt specifieke projecten denken kwekers mee over het toe te

passen assortiment, afgestemd op de grondslag en de zienswijzen achter de uitvoering van het project. Vaak gaat dit om een-op-eenleveringen of voorschrijving in het bestek.

Dit kan ook gebeuren via een groepsuitvraag voor levering. Vaak zit daar vanuit de kopende partij een adviseur, een bureau of een externe architect achter. Prijzen van bomen, struiken en heesters worden dan projectmatig uitgevraagd via marktlijsten, waarop kwekers kunnen inschrijven. Hierbij wordt de winnaar meestal geselecteerd op basis van kwaliteit. Een andere vorm is het sluiten van overeenkomsten voor inboetprojecten en kleine projecten via meerjarige aanbestedingen. ‘Dat laatste zien we steeds meer’, zegt Martien Mantje. Hij is directeur van Boomkwekerij Udenhout. ‘Dergelijke aanbestedingen op de markt moeten meestal aan een aantal criteria en/of certificeringen voldoen om

7 min. leestijd

ACTUEEL

Kwekers offreren dan bijvoorbeeld een boom met een kostprijs van 75 euro voor 5 euro tot een level playing field te komen. Ook hier is vooral kwaliteit belangrijk. Bij “kwalitatief goede” overeenkomsten vindt vaak ook een bezoek aan de betreffende kwekerij plaats.’

Strategische inschrijving Er zijn echter ook ‘minder goede’ meerjarige aanbestedingen, zoals de boomkweker dat benoemt. Dat geldt in situaties waarin vooral de prijs leidend is. Er zijn boomkwekers die hier strategisch op inschrijven. Hoe werkt dat?

Martien Mantje bevestigt allereerst dat dit gebeurt: ‘Kwekers offreren dan bijvoorbeeld een boom met een kostprijs van 75 euro voor 5 euro. Ze gokken erop dat ze maar weinig van deze soort, maat of cultivar hoeven te leveren, terwijl ze in totaliteit goedkoop scoren. Bij afroep melden kwekers dan dat levering niet mogelijk is en zetten ze een ander soort in.

Vaak speelt dit bij meerjarige inboetcontracten en inbreidingsprojecten en in het algemeen bij de wat kleinere projecten.’ Martien is heel helder over deze praktijken: ‘Dit verstoort de

markt. Gemeenten gaan na een eventuele ingebrekestelling vaak niet procederen, zoals bij de grijze sector. Inkopers realiseren zich dat je bakstenen wel kunt bijbakken, maar dat dit bij bomen totaal anders ligt.’ De gedachte bij kwekers is door een lage prijs een order binnen te halen. Dan zijn ze bijvoorbeeld weer vier jaar onder de pannen. Maar er zit een lastigheid in dit spel. Martien: ‘Wij zijn van mening dat er geen sprake meer is van een eerlijke aanbesteding met gelijke kansen, als je continu de gevraagde soorten moet veranderen. Dus kiezen wij ervoor maar niet meer in te schrijven op prijsaanbestedingen.’ Voor kwekers blijft de strategische inschrijving echter een individuele keuze, op basis van de vraag wat nuttig is en wat noodzaak kan zijn, volgens Martien.

Sommige kwekers melden kort na de aanbesteding al dat ze een bepaalde maat of cultivar bij nader inzien toch niet kunnen leveren: ‘Als je specifieke bomen, cultivars of maten niet hebt, kun je natuurlijk terugvallen op je netwerk van leveranciers en voor een oplossing zorgen. Bij meer algemene soorten zal dat nog wel lukken.

Maar bij schaarse partijen staan collega’s niet te dringen om jouw problemen op te lossen.’

Vaak is ook in de overeenkomst vastgelegd dat een product uit een bepaalde teeltzone afkomstig moet zijn. Voor jong geïmporteerde buitenlandse producten is vaak een adaptatietijd op de kwekerij nodig. ‘In Italië snoeien ze heel anders, en ook de celstrekking wijkt af van die in Nederland. Een kenner ziet zoiets direct!’, licht Martien toe.

Voorwaarden In de overeenkomsten met kwekers wor-

den vaak de handelsvoorwaarden voor de boomkwekerij (HBN) uit 2008 aangehaald. Bij Boomkwekerij Udenhout passen ze evenwel die van Anthos toe, die meer toespitst zijn op internationale handelsovereenkomsten met kwekers. Daarnaast hanteert deze boomkwekerij als leverancier zijn eigen leveringsvoorwaarden.

‘De kopende partij heeft meestal ook zijn eigen koopvoorwaarden’, meldt Martien. ‘Daarom worden deze voorwaarden in de overeenkomst meestal uitgesloten, want ze kunnen tegenstrijdig zijn. Bij meerjarige projecten sluit je samen een overeenkomst op basis van een nota van inlichtingen, en je conformeert je wederzijds aan de voorwaarden, overeenkomstig het verkoopgesprek. Vaak moet je ook rekening houden met Europese aanbestedingen, waarbij de accountancy ook nog eens in het spel zit.’

Licenties op plantgoed Martien spreekt zijn respect uit voor kwekers die actief licenties verwerven, waarbij ook min of meer sprake kan zijn van strategische inschrijvingen. Zij geven afnemers dan een advies voor plantgoed met licenties, gericht op de toekomst, waarna ze deze soorten bij meerjarige aanbestedingen gebruiken om het werk binnen te halen. ‘Ook zij schrijven strategisch in voor deze producten, met de wetenschap dat de concurrentie die niet kan leveren tegen die prijs. Maar ze hebben er ook in geïnvesteerd: in licenties en voorbewerking van hun markt.’

Level playing field Jan de Vries, directeur van de Boot & Dart Group, geeft aan dat dit bedrijf zich houdt aan de voorwaarden waarin normaal gesproken is

‘Vaak zien we dat inschrijvers geconfronteerd worden met hoge boetes’

Alexander Klein Hofmeijer

Brackmann Aanbestedingsspecialist

www.boom-in-business.nl

55

‘Dit verstoort de markt’

Martien Mantje

Boomkwekerij Udenhout

opgenomen dat er geen sprake mag zijn van strategische inschrijvingen: ‘Er zijn veel verschillende manieren waarop aanbestedingen tot stand komen. Als een gemeente een lijst uitvraagt, dan kunnen dat veertien soorten zijn, maar ook tien A4’tjes met producten. Als kweker schrijf je hierop in. Wordt de opdracht voor directe levering je gegund, dan heb je eenvoudig als kweker de producten te leveren.

Meestal gebeurt dat met inachtneming van de kwaliteitsomschrijvingen in het Handboek Bomen, omschrijvingen van het CROW en/of de Kwaliteitsomschrijvingen van de Raad voor de Boomkwekerij. Gemeenten stellen soms ook aanvullende eisen, bijvoorbeeld ten aanzien van duurzaamheid. Ook gebeurt het dat

gemeenten aanbestedingen uitschrijven waarin ze kwekers uitnodigen om in te schrijven op een fictieve lijst. Daarbij gaat het hen dan puur om de prijsbepaling, zonder leveringsplicht.’ De Vries noemt eveneens dat gemeenten veelal de eis stellen dat hun eigen inkoopvoorwaarden gelden en dat ze daarbij andere handelsvoorwaarden uitsluiten. Bij voorbaat leggen ze ook nog een aantal andere inkoopvoorwaarden vast, bijvoorbeeld dat het leveren van alternatieven (soort, cultivar, diameter, red.) uitgesloten wordt. Op basis van de aanbestedingswetgeving is er nog iets bijzonders aan de hand: bij een uitvraag moet er sprake zijn van een level playing field. Gemeenten mogen geen producten op de lijst zetten die een kweker – juridisch

‘Wordt de opdracht voor directe levering je gegund, dan heb je eenvoudig als kweker de producten te leveren’ Jan de Vries

56

6/2019

Boot&Co

gezien – niet kan uitleveren. ‘Specifiek gaat dit om materiaal waarop een kwekersrecht gevestigd is’, verduidelijkt De Vries. ‘Kwekers die geen licentie hebben voor bepaalde planten – dat kunnen ook rozen zijn –, kunnen dan eenvoudig niet leveren. Een kweker die wil inschrijven en zoiets signaleert, zal direct reageren bij de uitvrager. De wetgeving vereist namelijk dat alle kwekers dezelfde kansen krijgen. In zo’n geval zal de gemeente zich rechtstreeks tot een kweker wenden die wel een licentie heeft om dat specifieke product te vermeerderen.’

Manipulatief inschrijven Alexander Klein Hofmeijer is aanbestedingsspecialist bij Brackmann Aanbestedingsspecialist

ACTUEEL Handelsvoorwaarden De handelsvoorwaarden voor de boomkwekerij uit 2008, de HBN, regelen de uitvoering van overeenkomsten tussen boomkwekers en afnemers. Dit zijn zogenoemde paritaire overeenkomsten.

Gemeenten worden in de twaalf jaar oude voorwaarden niet specifiek benoemd. De HBN spreekt zich in artikel 10 onder meer uit over berichten van afroep. Het lijkt erop dat vooral de rechten van de boomkweker hierin gewaarborgd zijn. Zo meldt lid 4 van dit artikel 10 dat een niet-tijdige afroep de verkoper vijf dagen na ingebrekestelling het recht geeft ‘de planten onverwijld te leveren.’ De eerste twee leden van artikel 15 lijken hier ook van belang, hoewel er niet gesproken wordt over niet geleverde of te leveren planten. In gewoon Nederlands: als na het sluiten van een koopovereenkomst de gekochte partij geheel of deels niet voldoet aan de kwaliteit en/of maten, moet de boomkweker dit bij constatering meteen meedelen aan de koper. Als een kwart van de gekochte partij hier niet aan voldoet, de verkoper geen schuld treft en de melding tijdig is gedaan, dan kan de koper zonder gerechtelijke tussenkomst de overeenkomst ontbinden.

Voor zover na te gaan, is er in de HBN niets opgenomen over het leveren van niet-voorradig plantgoed van een andere herkomst dan de boomkweker zelf, ook niet dat het nodig is om hierover mededelingen te doen. Bij reclames zal de koper ingevolge artikel 18, over planten die niet voldoen aan de overeengekomen voorwaarden of die zichtbare gebreken hebben, binnen vier werkdagen na aflevering hiervan schriftelijk melding moeten doen.

in Rotterdam. Zijn professie bestaat onder meer uit het geven van juridische adviezen. Dat doet hij zowel aan aanbesteders als aan leveranciers.

‘Vaak zien we dat inschrijvers geconfronteerd worden met hoge boetes. Daarnaast zien we vaak zeer ruim gedefinieerde aansprakelijkheden, waarvan de reikwijdte niet valt te overzien.

Ons bureau staat beide partijen bij, evenals aanbestedende diensten tijdens inlichtingenrondes.’ Over ‘strategisch inschrijven’, zoals we dit als redactie omschrijven in dit artikel, zegt Alexander: ‘Ik beschrijf dit in juridische termen als manipulatief en/of irreëel inschrijven. En manipulatief of irreëel inschrijven, zodat je de goedkoopste lijkt, is wettelijk niet toegestaan in Nederland. Van irreële inschrijvingen is sprake zodra een aanbesteder van tevoren kan weten dat de leverende partij, op basis van algemene regels, zijn levering niet kan nakomen.’ En dan noemt deze jurist nog een derde belangrijke regel bij aanbestedingen: de wet biedt de mogelijkheid om een inschrijving terzijde te schuiven als een inschrijver dusdanig laag inschrijft dat de aanbestedende dienst daaruit kan afleiden dat er wel ergens op beknibbeld zal worden, of dat de opdracht überhaupt niet conform de overeenkomst kan worden uitgevoerd. Tot op zekere hoogte is het volgens Alexander een heel gepuzzel om dit soort zaken buiten de deur te houden. Manipulatief inschrijven is volgens hem misbruik maken van de systematiek en absoluut niet toegestaan.

Daarentegen is een aanbestedende dienst niet verplicht om een offerte met abnormaal lage prijzen – de derde regel – terzijde te leggen.

Veel terughoudendheid Alexander Klein Hofmeijer schenkt klare wijn over het al dan niet leveren op basis van de geoffreerde lijst: ‘In beginsel komt een kweker met een gemeente via een (raam)overeenkomst een levering overeen. Als de gemeente die leve-

‘Ik zie echter een grote mate van terughoudendheid bij aanbestedende diensten’

ring wil handhaven, kan ze uiteindelijk naar de rechter stappen om die levering af te dwingen.

Ik zie echter een grote mate van terughoudendheid bij aanbestedende diensten om nakoming en schade te vorderen bij de rechter: aanbestedende diensten accepteren op dit gebied veel in deze branche.’ Bij een rechtsgang gaat het volgens de jurist van Brackmann om drie zaken: ‘Eén is de plicht te leveren; twee is het verhalen van schade doordat de gemeente elders plantgoed heeft moeten aankopen tegen een hogere prijs, en als derde kan de sanctie tot ontbinding van de overeenkomst aan de orde gesteld worden.’

Algemene voorwaarden uitsluiten Mogen bij overeenkomsten tussen gemeenten en kwekers bepaalde algemeen geldende voorwaarden uitgesloten worden? Zoals we eerder in dit artikel schreven, is dit vaak aan de orde.

Alexander bevestigt dat dit bijna altijd gebeurt: ‘Ik verwijs daarvoor bij aanbestedingen naar de Gids Proportionaliteit. Die is van belang bij overeenkomsten waarvoor algemene voorwaarden bestaan die paritair zijn opgesteld, zoals de HBN.’ De jurist verduidelijkt dat onder paritaire voorwaarden wordt verstaan dat ze zijn opgesteld door (belangrijke) vertegenwoordigers van opdrachtgevers en opdrachtnemers. Het geeft aan dat het gaat om een evenwichtig pakket voorwaarden. ‘Projectspecifieke omstandigheden kunnen het wenselijk maken om toch van die paritaire voorwaarden af te wijken’, zegt Alexander. ‘Als dat aan de orde is, dan moet de afwijking hiervan in de aanbestedingsdocumenten gemotiveerd worden. En daar schort het nogal eens aan in deze sector. Het is dus juridisch niet geoorloofd om paritaire voorwaarden zomaar terzijde te schuiven bij aanbestedingen.’

Be social Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/article/31745/ in-deze-branche-accepteren-aanbestedendediensten-veel-op-dit-gebied

www.boom-in-business.nl

57

HOOFDREDACTIONEEL

Boomkwekers zitten aan het stuur van het meest krachtige instrument op de klimaatcisis aan te pakken

Samenwerken Misschien op varkenshouders na is de boomkwekerij op dit moment de meest succesvolle sector van de agrarische wereld. Maar waar varkensboeren geplaagd worden door dreigende restricties op de emissie van stikstof, lijken boomkwekers hier allemaal geen last van te hebben. Alle boeren hebben de gunfactor van de gemiddelde Nederlander, maar boomkwekers hebben daarnaast nog eens het ijzersterke argument in de poten dat zij aan het stuur zitten van het meest krachtige instrument om de klimaatcisis aan te pakken. En dan heb ik het natuurlijk over het vergroenen van steden.

Boomkwekers zijn als het puntje bij het paaltje komt dus ook gewoon calculerende burgers

het samenwerkingsverband Roses4gardens. Dat samenwerking gold voor iedereen, behalve natuurlijk voor de eigen portemonnee. Boomkwekers zijn, als het puntje bij het paaltje komt, dus ook gewoon calculerende burgers die vinden dat er overal in de stad bomen geplant moeten worden. Maar niet op de eigen parkeerplaats, want bomen geven toch echt hardnekkige vlekken op je carrosserie.

Natuurlijk wordt er wel samengewerkt in de boomkwekerij. Ik noemde Roses4gardens al. Een andere voorbeeld is Perennial Power. En nu moet ik voorzichtig zijn. Heel veel voorstellen doet dat allemaal niet. De vakbladen van NWST ontvingen anderhalf jaar geleden exact één persbericht van Roses4garden en misschien twee of drie van Perennial Power. Nu is het ook allemaal niet zo makkelijk. Je doet niet zo heel veel met een paar duizend euro en de markt waar de Nederlandse boomkwekers zich op richten bestaat uit honderden miljoenen Europese burgers.

Met vriendelijk groet, Hein van Iersel (hein@nwst.nl) Hoofdredacteur

Tegelijk zijn boomkwekers een pain in the ass als het gaat om samenwerken. Ik heb aan wat laanbomenkwekers eens het voorstel gedaan om gezamenlijk sortimentsartikelen te plaatsen in onze bladen. Opmerkelijk hoe snel de toon van het gesprek dan verandert. Het ene moment staan alle ballen nog op een beter stedelijk milieu. Dat verandert in een een split second in een enorme angst dat die gewaardeerde collega één boom meer verkoopt dan de eigen kwekerij.

Ik belde gisteren nog een rozenkweker. Die vertelde over de al jaren durende neergang van deze sector. Ieder jaar vijf of meer procent minder omzet in deze koningin der bloemen. De oplossing ligt in samenwerken en gezamenlijkheid, wist hij verder stellig te melden. Maar hij had de ironie niet door toen ik hem vroeg waarom hij zich dan niet aansloot bij

58

6/2019

Be social Scan of ga naar: ww.boom-in-business.nl/article/31802/samenwerken

De partners van

Boom in Business

connecting green and infrastructure

AHA de Man uw golfbaan op zijn best

TRIPLE A LIGHTING

NL Gebieds label

Thuis in foliekassen voor de boomkwekerij Rovero heeft jarenlang ervaring op het gebied van foliekassen & folietunnels.

Onze ervaren adviseurs denken met u mee, om de beste denkbare oplossing aan te bieden om uw bedrijfsrendement te optimaliseren. Daarvoor hebben we een breed aanbod foliekassen en tunnels, en schermhallen. Bij Rovero kunt u rekenen op een helder en betrouwbaar advies.

ROVERO ROLL-AIR • Dé cabrioletkas • Uw gewas in enkele minuten binnen óf buiten • Altijd het ideale klimaat voor uw bomen en planten

ROVERO MULTI • Diverse types voor zowel grote als kleinere projecten • Kapbreedtes 6,40 / 8,00 / 9,60 / 12,80 m • Enkel- en dubbel zijdige nokluchting mogelijk, en diverse types gevelluchting

ROVERO TUNNEL • Wandelkappen, ronde tunnels, rechte tunnels • Voorzien van gevelluchting, of met nokluchting • Breedtes vanaf 4,40 m t/m 10,00 m

Krabbescheer 6

T +31 (0) 162 – 57 45 74

4941 VW Raamsdonksveer

F +31 (0) 162 – 57 45 00

Nederland

E info@rovero.nl

www.rovero.nl