Boom in business4 2014

Jaargang 5 nr. 4, 2014

Het andere vakblad voor de boomkwekerij

Een wake-up call voor tuincentra én kwekers

Plantmateriaal • De gelukkige ondernemer • Stokken steken • Een wake-up call voor tuincentra én kwekers • Nieuwe schimmelbestrijder • Gevolgen van de nieuwe Participatiewet • Schoon schip maken • Het pad naar de tuincentra gaat niet altijd over rozen • Meet&Green 2014 • Plantversterkers: sterker dan de chemische opponent?

MOV-ADV-FRU-280312

Lees vóór gebruik eerst het etiket.

STOP het verstoppertje spelen!

Door de unieke systemische werking beschermt Movento de plant volledig tegen zuigende insecten, ook daar waar de insecten zich verschuilen.

Movento in ‘t kort:

• Dubbel systemische werking, van blad naar blad en van blad naar wortel • Een zeer breed werkingsspectrum o.a. bladluizen, appelbloedluis, perenbladvlo, koolwittevlieg, slawortelluis en beukenbladluis • Toegelaten in de fruitteelt en de onbedekte teelt van vollegrondsgroenten, boomkwekerijgewassen en vaste planten • Langdurige werking • Past uitstekend in geïntegreerde teelten

Meer informatie: ga naar movento.bayer.nl

Tegen moeilijk te raken insecten

16

Natuurlijk is een vermindering van gebruik mogelijk, maar we moeten opletten dat we niet dezelfde fout maken als bij de discussie over residu in het groenteschap

Met samengeknepen billen bekeken veel tuincentrumondernemers en kwekers de uitzending van Radar van afgelopen tweede paasdag.

Gelukkig net niet voor het economisch zo belangrijke paasweekend, maar wel in het voorjaar, de tijd dat het overgrote deel van de omzet binnengehaald moet worden. Voor de vakbladen Tuinzaken en Boom In Business was de uitzending aanleiding om in gezamenlijkheid met de belangrijkste partijen om de tafel te gaan zitten.

3

Colofon Boom in Business wordt 8 keer per jaar in een gemiddelde oplage van 3250 exemplaren verspreid onder boomkwekers en toeleveranciers.

28

Actueel

Redactie & commercie NWST NeWSTories bv Postbus 569 Fransestraat 41 6500 AN Nijmegen 6524 HT Nijmegen T 024-3602454 F 024-3602464 Hoofdredacteur: Hein van Iersel (hein@nwst.nl) Vakredactie: Santi Raats (santi@nwst.nl)

Broer de Boer (broer@nwst.nl) Vormgeving: Marie Cecile Oosterhout Advertenties: Peter Jansen (peter@nwst.nl) Alberto Palsgraaf (alberto@nwst.nl)

Abonnementen î Ľ68,- per jaar. De abonnementsperiode loopt tot en met 31 december van ieder jaar en uw abonnement zal jaarlijks automatisch worden verlengd, tenzij uw schriftelijke wederopzegging uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan de nieuwe abonnementsperiode in ons bezit is. Voor opgave van een nieuw abonnement belt u met (024) 360 24 54.

Op alle abonnementen zijn onze leveringsvoorwaarden van toepassing. Deze vindt u op www.boom-in-business.nl/abonnement ISSN: 2211-9884 Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Boom in Business c.q. de betreffende auteur. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook.

Boom in Business wordt tevens elektronisch opgeslagen en geĂŤxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

4

Gevolgen van de nieuwe Participatiewet voor de boomteeltsector

Met ingang van 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. In totaal moeten 400.000 mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben aan het werk.

Ook de (sw-)kwekerijen hebben hun handtekening gezet onder het sociaal akkoord dat dit regelt, maar zijn er wel banen beschikbaar?

36

Scheidende handelaren moeten veren laten

en verder

Juridisch

Actueel In april van dit jaar diende voor de

7 Nieuws

rechtbank van Arnhem een geschil

9

Gemeentes nemen zelf de regie

tussen twee boomkwekers, dat

over het plantmateriaal

interessant is voor andere kwekers die met elkaar willen samenwerken.

Achtergrond

Advocaat Jilles van Zinderen beschrijft

14

Stokken steken

de uitspraak.

34

Schoon schip maken

46 Baumbett

Column 13

De gelukkige ondernemer

50 Hoofdredactioneel

inhoud 48

Plantversterkers: sterker dan de chemische opponent?

Achtergrond Telers kunnen er gedurende het groeiseizoen voor kiezen om, naast curatieve bestrijding, de planten preventief weerbaarder te maken tegen ziekten en plagen.

Plantversterkers zouden hiervoor een oplossing kunnen bieden. Het aanbod hiervan is echter dynamisch en overweldigend te noemen. Om telers bij deze keuze te ondersteunen, is er een onderzoek uitgevoerd naar het aanbod van plantversterkende middelen. Dit onderzoek heeft de afgelopen maanden plaatsgevonden in opdracht van Cultus Agro Advies en werd uitgevoerd door een student bedrijfskunde & agribusiness van de HAS Hogeschool.

24

Nieuwe schimmelbestrijder Ziekten & Plagen Henk Raaimakers van kwekerij Bestplant in Best gebruikt een nieuwe formule tegen schimmels. Hij is er erg tevreden over. Het middel werkt goed, is breed inzetbaar en kan zonder al te veel riscico’s worden toegepast. ‘Ik praat hem echt geen producten aan waar ik zelf niet achter sta’, zegt commercieel adviseur Ton Groenewegen van toeleveringsbedrijf Vos Capelle in Sprang-Capelle.

38

Het pad naar de grote tuincentra gaat niet altijd over rozen Actueel De uitzending van Tros Radar op 21 april wond er geen doekjes om.

Greenpeace had 69 planten, bollen en heesters van 31 verschillende soorten onderzocht bij Intratuin, Groenrijk en Boerenbond/Welkoop.

Ze kwamen zo’n tachtig tot negentig soorten residuen gif tegen.

Slechts één monster bevatte géén giftige stoffen. Op alle andere monsters zaten schadelijke pesticiden, waarvan er vijftien verboden zijn in Nederland! Een onomstotelijk feit, waar biologische kwekers mooi op kunnen inspringen, zou je zeggen.

5

Boomkwekerij

H. KNOL B.V. Jodendijk 51, 7211 EM Eefde NL. E-mail: b.knol@planet.nl

Hereweg 344a 9651 AT Meeden T: 06-21804886 F: 0598-35 2232 www.boomkwekerijboneschansker.nl

DEN MULDER Boomteelt 5971NL Grubbenvorst T: 077 3662289 F: 077 3662784 www.denmulderboomteelt.com

“Onze kwaliteit is onze toekomst”

Telefoon: +31-575-540279

Telefax: +31-575-540232 Internet: www.knolplant.nl

Vaste plantenkwekerij Eldertstraat 8 Zundert T: 076-5973026 F: 076-5972888 info@marijnissenvasteplanten.nl

leverancier van Buxusstek Sempervirens, Faulkner & Prunus Novita

www.wilbertstek.nl Smidstraat 1 - 6691 ES - Gendt Tel. 0481 - 425543 | Mob. 06 - 54255446 Fax 0481 - 422963 | info@wilbertstek.nl

Boomkwekerij Boomkwekerij

H. KNOL H. B.V. KNOL B.V. Gespecialiseerd in beworteld stek en plantgoed van Azalea japonica.

Leucothoe in soorten, ook gepantenteerd Pieris japonica in soorten. Vaccineum vitis Idaea gepatenteerd.

Voor al uw gewortelde stekken Gommelsestraat 2 5074 NG Biezenmortel T: +31 (0)135113396 F: +31 (0)135114183 M: +31 (0)651222823 www.hecostekcultures.nl info@hecostekcultures.nl

Grotebaan 6, 5428 NH Venhorst M: 06-53141408 mbloemenvof@hetnet.nl

• 1.5 miljoen plantgoed/uitgangsmateriaal.

Kwekerij Meuter Geusert 7a 6093 NR Heythuysen Tel. 0031-0653750573 www.kwekerijmeuter.nl info@kwekerijmeuter.nl Gespecialiseerd in bijzondere coniferen.

Hoofdstraat 74-76 4041 AE Kesteren T: 0488-482450 F: 0488-482858 E: info@bpboomkwekerijen.nl www.bpboomkwekerijen.nl

300 Ha met o.a. Coniferen, Buxus, Prunus, Taxus, Kerstbomen en Rhododendrons.

Zowel volle grond als potgekweekt.

Eperweg 52 8167 L J Oene T: +31(0)578-641422 F: +31(0)578-641404 info@debuurte.nl www.debuurte.nl

6

Vollegronds plantgoed en container, o.a. Prunus laur. cult., Taxus, coniferen, Buxus en div. Ilex var.

BTW nr. NL 8110 04 521 B Inschrijvingsnr. K.v.K. 08073225 Groene Woud 33B Maalbergenstraat 12 Postbank: 94 06 45 Handelsvoorwaarden HBN/ANTHOS ING Bank Deventer: EG kwaliteit 4731 GT Oudenbosch 4884 MT Wernhout rek.nr. 65 79 54 640 EG Plantenpaspoort, NL Swiftcode: ING BNL 2A Naktuinbouwkwaliteitscontrole Tel/Fax 0031(0)165310190 T: 076 5972920 800024 IBAN NL 36 INGB 0657 95 Naktuinbouwnummer 21852 www.vanaartboomkwekerijen.nl F: 076 597zijn 0720 Op al onze offertes en overeenkomsten zijn de HBN voor Nederland van toepassing.

Deze voorwaarden gedeponeerd op 10 juni 1994 ter Griffie www.knolplant.nl Arrondissementsrechtbank te ’s Gravenhage onder nummer 95/1994. Voor het buitenland gelden de ANTHOS voorwaarden. Op verzoek worden deze toegez info@vanaartboomkwekerijen.nl M: 06 221 171 25 Betalingen binnen 45 dagen netto. info@knolplant.nl 361

Slikke rentmeesters

Hoornaar/Ellemeet T 0111 671735 www.vdslikke.nl onteigening  bemiddeling bij aan- en verkoop  schade-expertise aan gewassen  Prijzenregister Boomkwekerij 

Gespecialiseerd in stek, p9,

Laan-, Sier- en Parkbomen Solitair en meerstammigen 100 ha. Volle grond en 4 ha. container

Handveredelingen van loofhout en coniferen

• 1.5 miljoen heesters en rozen als leverbaar product.

zwart

vander

Van Aart Boomkwekerijen

• 10 ha pot- en containerteelt, 6.5 ha recirculatie.

verdelingen en spillen

Engelandstraat 1b 6669 DX Dodewaard T: +31 (0)488 413 097 F: +31 (0)488 411 088 info@batouwe.com www.batouwe.com

Gespecialiseerd in Cornus – Salix – bijzondere heesters De Hege Bouwen 1a 8566 JB Nijemirdum T: 0514-571809/ 06-22144806 F: 0514-593272 Info@eurodogwoods.com www.eurodogwoods.com

Gespecialiseerd in spillen en lichte laanbomen voornamelijk eigen wortel Servennenstraat 5 5066 PS Moergestel T: 013-5131555 / 06-50874190 F: 013-5133819 www.jvanroesselboomkwekerij.nl

Gespecialiseerd in alle gangbare Rhododendrons, van 50 cm tot XL. Europaweg 269 7766 AJ Nieuw Schoonebeek T: 06-10393307 F: 0524-541239 info@kerperien.nl www.kerperien.nl

Gespecialiseerd in teelt van vaste planten in pot Antoniusstraat 32 6011 SE Ell (L) Telefoon: +31 (0)495 555000 Fax: +31 (0)495 555001 E-mail: info@linderskwekerijen.nl www.linderskwekerijen.nl

Zeer uitgebreid assortiment Koepelstraat 3 4884 MV Wernhout T: 076-5974349 M: 06-51519763 F: 076-5976152 domenweijgers@hetnet.nl

Heesters in volle grond Biggelaarstraat 1 4881 JA Zundert T: 076-5975071 M: 06-51426755 F: 076-5976708 E: info@boomkwekerijkwillemsenbv.nl www.boomkwekerijwillemsenbv.nl

makes your world green Handelskwekerij G. Hoogenraad B.V. Rijksweg 30a 6744 WB Ederveen tel. 0318 571665 info@hoogenraadplant.nl www.hoogenraadplant.nl

Akkerstraat 2a 5084 HL Biest-Houtakker T: 0135054084 M: 0622777615 info@vromanskwekerijen.nl www.vromanskwekerijen.nl

Kwekerij 't Plantloon Groot assortiment coniferen, buxus , taxus en prunus lauro in soorten Plantloonseweg 3 5171 RD Kaatsheuvel T: 0416 339996 F: 0416-348516

Nieuws

Ook toelating BOOMBAND/BINDBUIS

ingetrokken

Hakvoort Westzaan Telefoon 075-616 59 41 Email info@boomband.nl

www.boomband.nl

"Uw partner voor de beste start"

Geusert 13 6093 NR Heythuysen (NL) T. +31 (0)475 49 86 00 F. +31 (0)475 49 86 09 E. info@bergs.nl I. www.bergs.nl

VOOR ALLE SOORTEN VARENS!

www.vitroplus.nl Tel: 0111-468088

Horstedijk 116 5973 PR Lottum T: 077-366 4080 F: 077-366 4081 E: info@rotjes.com I: www.rotjes.com

Monam De Staatssecretaris van Economische zaken heeft per direct een voorlopig moratorium ingesteld op het gebruik van metamnatrium (Monam). De aanleiding hiervoor is een tussentijdse evaluatie van het risico voor omwonenden, uitgevoerd door het Ctgb. Monam is in diverse gewassen toegelaten voor de bestrijding van aaltjes, onder andere in de boomteelt. Het gebruik van het middel stond al enige tijd onder druk.

Dit in verband met het risico voor omwonenden. De afgelopen maanden heeft over dit onderwerp intensief overleg plaats tussen het Ministerie van Economische Zaken, het Ctgb, LTO Nederland, Plantum en Certis /Taminco. In een brief, die licentiehouder Certis heeft verstuurd, wordt gemeld dat het bedrijf verwacht dat een herregistratie op basis van de Annex I lijst succesvol zou moeten zijn. In deze nieuwe toelating zou ook rekening gehouden worden met de belangen van omwonenden. Dit door het invoeren van een substantiĂŤle bufferzone.

De werkzame stof metam-natrium wordt gebruikt in natte grondontsmettingsmiddelen. Daarvan zijn in Nederland drie middelen toegelaten. Deze worden voornamelijk gebruikt om nematoden ('aaltjes') in de grond te bestrijden. Naast Basamid is Monam een volgende grondontsmettingsmiddel waarvan het gebruik op de tocht komt te staan.

Reglement rijbeGespecialiseerd in vaste planten in p9.

Tevens kruiden, grassen en varens.

info@plantenkwekerij-veroude.nl

Ongeworteld stek EversGroen Gerrit Achterbergstraat 13 4043 GH Opheusden Tel/Fax: 0488-428095 Mob: 06-21886091 Prijslijst: www.eversgroen.nl

wijzen gewijzigd Het Reglement rijbewijzen wordt gewijzigd in verband met de invoering van het T-rijbewijs. Voertuigen als tractors mogen straks de openbare weg op als de bestuurder in het bezit is van het nieuwe T rijbewijs. Het T-rijbewijs is te behalen vanaf 16 jaar. De ministerraad heeft hiermee ingestemd op voorstel van minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu. Het ontwerpbesluit wordt nu voorgelegd aan de Tweede en Eerste Kamer. In de afgelopen jaren is de verkeersveiligheid in Nederland

sterk verbeterd. Het aantal ongelukken waarbij landbouw- en bosbouwtrekkers en motorrijtuigen met een beperkte snelheid betrokken waren, is echter relatief hoog gebleven. De slachtoffers zijn voornamelijk voetgangers, fietsers en automobilisten; niet de bestuurders van de trekkers zelf.

Daarnaast nemen dit soort voertuigen steeds vaker deel aan het verkeer op de openbare weg. Door de instelling van het T-rijbewijs kan worden getoetst of iemand beschikt over de daarvoor benodigde kennis, rijvaardigheid en rijgeschiktheid. Voor het besturen van bepaalde voertuigen, zoals kleine straatveeg- en maaimachines, is het niet nodig een T-rijbewijs te hebben. Ook blijft het mogelijk om zonder T-rijbewijs op bijvoorbeeld een akker te rijden. Het streven is om de regelgeving per 1 januari 2015 in te laten voeren.

Dijksma verwacht dat Basamid in heel de EU verboden wordt Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken schrijft in antwoord op vragen vanuit de Tweede Kamer dat ze verwacht dat Basamid in bos- en haagplantsoen in heel de EU verboden wordt. Dijksma heeft geen nieuwe vrijstelling verleend voor het gebruik van Basamid om onkruiden te bestrijden in de zaaibedden voor bos- en haagplantsoen.

Het College voor de toelating van wasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) heeft een negatief advies gegeven omtrent deze vrijstellingsaanvraag omdat de toepassing risicovol is voor de toepasser, omstanders en gewaswerkers. Bij de toepassing van Basamid komt formaldehyde vrij.

7

Nieuws Formaldehyde is risicovoller dan lang werd aangenomen. Het is daarom door het Risk Assessment Committee (RAC) in een hogere carcinogeniteitsklasse geplaatst. Naar verwachting zal de EFSA (European Food Safety Authority) dit overnemen.

Dat betekent dat de blootstelling nihil moet zijn.

Dit kan niet worden gegarandeerd en daarom adviseert het Ctgb de vrijstelling niet te verlenen.

Een vrijstellingsaanvraag voor het gewasbeschermingsmiddel formaline, waarbij ook formaldehyde vrijkomt, heeft Dijksma om diezelfde reden onlangs afgewezen. Daarnaast voldoet de toepassing evenmin aan de criteria voor uitspoeling en de eisen van vogels, waterorganismen, zoogdieren, bijen, niet-doelwitarthropoden en wormen.

Glyfosaat verdwijnt uit de Intratuin schappen Intratuin zal gaan stoppen met de verkoop van glyfosaat in haar winkels. De winkelketen is van mening dat er voldoende alternatieven voor glyfosaat voorhanden zijn en dan zowel chemisch als niet-chemisch. Eerder was Intratuin nog van mening dat de winkel gewoon Round-up zou blijven verkopen, omdat er geen verbod op het middel was. De beslissing is waarschijnlijk niet los te zien van de recente uitzending van Radar, waar onderzoeksresultaten van Greenpeace naar residuen van gewasbescherming op tuinplanten werden gepresenteerd.

Vaste plant als alternatief voor gras In tuinen wordt steeds vaker gekozen voor vaste planten als bodembedekker in plaats van gras. Tuinliefhebbers die houden van een groene tuin, maar een glad gazon wat saai vinden, kiezen steeds vaker voor ‘bodembedekkers’. Dat zijn planten en plantjes die samen snel een netwerk vormen van wortels en bladeren en daarmee grote oppervlakten kunnen afdekken. Ze verhinderen de groei van onkruid, dat alleen hoeft te worden verwijderd in het voorjaar, als het sneller groeit dan de bodembedekker. Bodembedekkers houden onkruid tegen doordat zonlicht de bodem eronder niet meer bereikt. Ze hebben ook het voordeel dat de bodemtemperatuur onder die plantenlaag gelijkmatig blijft, wat goed is voor de wortels van de andere tuinplanten en heesters. Ook is de waterhuishouding in de grond onder bodembedekkers vaak beter, omdat het water er niet zo snel verdampt. Je hoeft daardoor minder vaak water te geven. De meeste bodembedekkers vragen zelf vrijwel toch al weinig of geen onderhoud, afgezien van een beetje (kunst-)mest en water. Alleen sterk woekerende soorten moeten zo nu en dan wat worden ingetoomd. Alternatieven voor gras als bodembedekker zoals Loopkamille (Chamaemelum nobile ‘Treneague’, Tijm (Thymus), Cotula squalida of Stekelnootje (Acaena novae-zelandiae) zijn wel beloopbaar, maar niet intensief. Tijm geeft door het te belopen daarbij een heerlijke geur af.

Overigens komen er op bovenstaande planten volop insecten (bijen) en vlinders af. Vaste planten dragen dus – in tegenstelling tot gras – bij aan een hoge mate van biodiversiteit. Het ene leven trekt het andere leven aan.

Nederlandse Platanen weer welkom in Verenigd Koninkrijk De Department for Environment, Food and Rural Affairs (DEFRA) erkent de door Nederland gehanteerde systematiek voor de Pest Free Area met betrekking tot Platanen. Dat meldt Anthos op haar website. De export is mogelijk op basis van

8

een ZP code (Zone Protecta) voor Ceratocystis platani met het Verenigd Koninkrijk als bestemming. De ZP code die gebruikt dient te worden is ZPc01. Bedrijven die platanen naar het Verenigd Koninkrijk willen exporteren worden verzocht contact op te nemen met de Naktuinbouw keurmeester.

Geen juridische basis verbod op neo's Een brief van het Ministerie van Economische Zaken lijkt er op te wijzen dat er geen juridische basis zou zijn voor een verbod op neonicotinoïden en triazolen. Staatssecretaris Dijksma heeft in een brief naar de tweede kamer gereageerd op een aantal moties van Partij van de Dieren Kamerlid Esther Ouwehand. Volgens Dijksma is een verbod voorlopig niet aan de orde. Belangrijkste reden daarachter is dat eerst onderzocht moet worden of de risico's van deze middelen niet op een andere manier verminderd kunnen worden. De Staatssecretaris ziet daarnaast geen kansen om de toelating via het CTBG in te trekken.

Niet alle gemeentes krijgen het juiste plantmateriaal geleverd, dus‌ Gemeentes, neem zelf de regie over het plantmateriaal Staan in uw gemeente wel echt de bomen die besteld zijn? Sommige gemeentes ontvingen bomen die ze niet besteld hadden of bomen van inferieure kwaliteit. Dat kan op de korte of lange termijn voor problemen en extra kosten zorgen.

Auteur: Joke Heikens In april werd in alle Nederlandse gemeentes een koningslinde gepland ter ere van de troonswisseling op 30 april. Dat gebeurde ook in Berghem in de gemeente Oss. Tenminste, dat was de bedoeling. Heemkundevereniging Berchs-Heem uit Berghem ontdekte dat de geplante koningslinde aan de Wilhelminasingel geen lindeboom is, maar een es.

Een aantal gemeentes heeft problemen met de aankoop van plantmateriaal. Doordat de inkoop van plantmateriaal vaak bij de aanbesteding inzit, doet een aannemer dit. Die kan onvoldoende kennis in huis hebben om dit goed te kunnen doen. Daarnaast zal hij, om kosten te sparen, zo voordelig mogelijk inkopen bij kwekerijen of, in het ergste geval, bij handelaren. Dit kan leiden tot een kwaliteit die te wensen over laat, en er is sneller nieuw plantmateriaal nodig dan wanneer wel het juiste plantmateriaal van goede kwaliteit besteld en geleverd was. Het gevolg: andere dan de bestelde plantensoorten of planten van

een slechte kwaliteit, en meer kosten voor de gemeentes. Soms zijn bomen op foute onderstammen geĂŤnt, waardoor zij niet voldoende groeien. Sommige kwekers geven niet goed aan of een boomsoort wel geschikt is voor een bepaalde plek. Zonder eigen groenmedewerker

Johan Melsen

bij de gemeente, die weet welke plantensoorten wel en niet geschikt zijn en welke voor de juiste sfeer zorgen, kan een gemeente duur uit zijn.

Teruggestuurd Johan van Melsen van de gemeente Assen kwam

Martin Tijdgat

9

voor veel problemen te staan bij de levering van plantmateriaal. ‘Toen ik in 2007 werd aangesteld als bomencontroleur, heb ik vrachtwagens vol bomen teruggestuurd naar de kwekerij. Meestal leken de bovenste vijf wel goed, maar wat eronder zat, was bagger. Boomstronken, half vergane of zelfs bevroren bomen, ik heb het allemaal meegemaakt. De kwekerijen weten nu dat ik hier werk, dus durven ze niet meer met inferieur materiaal aan te komen. Maar ik houd de vinger aan de pols en ik stel me heel zakelijk op.

Je moet wel durven tegen de kwekerijen en de vertegenwoordigers, want ze zeggen rustig dat jij het niet weet. Als je dan niet zeker van je zaak bent, laat je je snel overbluffen. Ik heb diverse keren een contra-expertise laten doen en alle keren kreeg ik gelijk.’

In de markt wordt Van Melsen inmiddels ook al als het witte schaap gezien. Breng Assen ter sprake bij een kweker, en het gesprek lijkt als vanzelf op Van Melsen te komen. Assen heeft in de visie van deze kwekers zijn zaakjes goed op orde.

En de aanpak die Assen hanteert, wordt onder andere door Ronnie Nijboer van Boomkwekerij Noordplant gezien als een voorbeeld voor het handhaven van de kwaliteit van leveringen. Het motto lijkt daarbij: vertrouwen is goed, controle is beter.

Trainingen Ook zelfstandig boomadviseur Thale Roosien heeft tips voor gemeentes. ‘Bomen worden meestal in de winter geleverd, zonder blad.

Dan moet je echt kennis van zaken hebben om de boom te herkennen. Vaak wordt de inkoop gedaan door mensen met verstand van geld en zakendoen, met alle gevolgen van dien. Ik heb diverse gemeentes aangeboden om te helpen,

Jaap Smit

10

maar daar wilde men geen geld aan besteden.

Ook trainingen ziet men als overbodig. IPC De Groene Ruimte gaf trainingen in boombeoordeling, maar ook daar liep het niet storm. Over de hele linie van bestelling en levering van plantmateriaal moet er bewustwording en verantwoordelijkheidsgevoel komen. De kennis van het bomensortiment is nergens meer wat het vroeger was, en dat is heel jammer. Je zou denken dat ze die dingen op het mbo en het hbo nog wel leren, maar daar lijkt het niet op. En zo ingewikkeld is het niet, zeker niet het proces van leven en planten: waar kun je een boomsoort wel planten en waar niet? Je moet je wel houden aan de juiste procedures voor verschillend plantmateriaal.’

Zwarte lijst Martin Tijdgat van de gemeente Wijdemeren noemt zichzelf een bomenspecialist. Hij is lid van de NDV (Nederlandse Dendrologische Vereniging) en heeft kennis van sortiment. Tijdgat heeft meer adviezen voor gemeentes: ‘Vraag de kweker naar de papieren. Van iedere boom is duidelijk waar deze vandaan komt; dat moet de leverancier kunnen laten zien. Als je dat niet zwart op wit kunt krijgen, doe dan geen zaken. Je bent er dan niet zeker van dat het een goede boom is. Vraag ook actief om garantie en laat je niet afschepen met een smoes. We zien regelmatig dat bomen geënt worden op onderstammen waarmee ze niet verenigbaar zijn. Daarvoor moet je wel weten op welke onderstam geënt is. Niet iedere kweker geeft meteen duidelijke informatie; daar moet je naar vragen. Fout geënte bomen groeien niet zoals het moet en gaan lang voordat het hun tijd is, dood. Daarnaast besparen gemeentes vaak op nazorg, wat uiteindelijk ook alleen maar voor meer kosten zorgt. Het begint bij de kwaliteitsen nazorgprotocollen van de gemeentes. Als

Thale Roosien

die niet goed zijn, is er geen beginnen aan. Ga dan na bij welke kweker de fout geënte bomen vandaan komen en zet die kweker op een zwarte lijst. Geef dat ook door aan andere gemeentes.

Door samen te werken, kun je zorgen voor meer kwaliteit. Uiteindelijk spaart dat kosten uit.’

Hardsteen uit China Toon Ebben van Boomkwekerij Ebben BV vindt dat gemeentes besparen op de verkeerde dingen, of juist aan het ene te veel en aan het andere te weinig geld besteden. ‘Het is bepaald niet netjes van kwekerijen die andere boomsoorten leveren dan er besteld zijn. Het is bij de levering best moeilijk om te herkennen of het hier om de goede boomsoort gaat. Wat gemeentes wel kunnen doen, is goed omschrijven welke kwaliteit ze willen en vooraf op de kwekerij bomen selecteren. Ik zie dat de beplanting in veel gevallen een ondergeschoven kindje is; de civiele aannemer die over de nieuwbouw gaat, moet ook de beplanting regelen. Daarbij wordt vaak meer naar de kosten gekeken dan naar de sfeer en het uiterlijk van een boom of plant, terwijl juist die beplanting een groot deel van de sfeer bepaalt.

Voor architecten is hier een grote rol weggelegd.

Eigenlijk zouden zij tijdens hun opleiding stage moeten lopen bij een kwekerij, waar ze veel kunnen leren over bomen en over selectie. De lage betrokkenheid bij beplanting vind ik zorgelijk.

Architecten reizen wel naar China om hardsteen uit te zoeken, maar de beplanting laten ze aan ondeskundigen over. In de ons omringende landen zoals Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland is een kwekerijstage deel van de opleiding. Dat zou hier ook moeten. Daarnaast kunnen gemeentelijke medewerkers cursussen volgen om bomen te leren herkennen en sorteren. Zo’n cursus geven wij ook.’

Toon Ebben

Boomlabels Als een consument bij Intratuin een bak viooltjes voor in de tuin gaat halen, maar hij krijgt een bak geraniums mee, dan gaat hij terug. Hij klaagt net zo lang tot hij zijn bak viooltjes krijgt. Bij gemeentes is dat lastiger. Gemeentes zijn gebonden aan protocollen, aanbestedingen en allerlei richtlijnen, maar het ontbreekt ook wel eens aan de assertiviteit om fout geleverd plantmateriaal simpelweg terug te sturen. Boombeheerder Jaap Fioole – al bijna 40 jaar in gemeentedienst en dus een oude rot –besloot in ieder geval een adviesbureau in te huren in plaats van gewoon de bomen terug te sturen, toen hij bij een levering van plantmateriaal aan gemeente Zoetermeer een hoog percentage fout geleverde bomen ontdekte. De aannemer had via het bestek de taak om plantmateriaal en bomen in te kopen. Maar het ontbrak hem wellicht aan kennis om de soortechtheid te controleren. Naar aanleiding daarvan schreef teamleider en dendroloog Jaap Smit van Cobra Boomadviseurs een rapport. ‘Meestal zijn twijfels over de kwaliteit of soortechtheid van bomen bij onze opdrachtgevers aanleiding voor een eerste inspectie. De afwijking van de te leveren soorten en cultivars ten opzichte van de werkelijk geleverde bomen en struiken is groot, soms tot wel 40 procent. Geleverde bomen hebben ook vaak gebreken: kruisende takken, pas verwijderde klikken, bomen met een slecht ontwikkelde harttak of onregelmatig verdeelde of eenzijdig aanwezige gesteltakken, een afwijkende kluitdiameter of transportbeschadigingen. In samenspraak met opdrachtgever en leverancier wordt dan bekeken hoe en wanneer de levering hersteld kan worden.

In de gesprekken die volgen, blijkt regelmatig dat de omschrijving in de uitvraag niet altijd eenduidig is. Door de volledige juiste naam (uit

Herman Wevers

de Naamlijst houtige gewassen 2010-2015) te geven, de “Kwaliteitsnormen en omschrijvingen van Boomkwekerijproducten 2012” geldig te verklaren en eventueel door het stellen van aanvullende eisen (zoals “eigen wortel”) en het uitsluiten van bepaalde artikelen, is het veel eenvoudiger om de leverancier aan te spreken op een verkeerde levering. Wees dus direct duidelijk, is mijn advies. En vraag eventueel onze hulp.

Wanneer gemeentes bomen op kwekerijen uitzoeken, worden die vaak met een bandje of sleufetiket gemerkt. We zien dat die nog weleens worden verhangen. Wij ontwikkelden daarom een intelligent label dat niet onbeschadigd verwijderd kan worden. Op het label verwijst een unieke QR-code naar het online platform: boomlabels.cobra360.nl. Wanneer de QR-code wordt gescand met een smartphone met internetverbinding, wordt een webapp geopend met een kaart waarop de gewenste plantlocatie van de boom staat. Ook kunnen kenmerken, bestanden en foto’s aan die boom gekoppeld worden. Hiermee is voor alle geautoriseerden te zien waar een boom staat, waar die naartoe moet en in welke staat de boom verkeert.’ Een aantal gemeentes neemt naar aanleiding van voorbeelden zoals hierboven uitgelegd zelf weer de regie in handen bij de aankoop van plantmateriaal. Het gebeurt niet meer door aannemers, maar de gemeentes zorgen zelf voor de juiste beplanting. Alleen het aanplanten wordt aan de aannemer overgelaten.

Meetbare kwaliteitseisen Herman Wevers, directeur van ‘Alles over groenbeheer’, biedt nieuwe hoop: ‘Ik pleit voor de bijschaving van de al bestaande boeken over kwaliteitseisen. Het IPC en de Raad voor de Boomkwekerij zouden met een standaardwerk

moeten komen waar iedereen zich aan moet houden. De kwaliteitseisen zijn niet duidelijk, het is niet helder geschreven. Ik kan wel zeggen dat de CROW –waar ik deel van uit maak – met een nieuw boekje uitkomt. Dit moet het nieuwe standaardwerk worden, waarin nieuwe garantiebepalingen staan waar iedereen zich aan moet houden. Het huidige boekje is verouderd en er staan te veel onduidelijkheden in. De tekst moet uitgebreid worden en er moeten meetbare kwaliteitseisen komen. Daarnaast laten veel gemeentes zich adviseren door verkopers en soms ook kwekerijen die niet altijd het juiste advies geven.

Voordat je het advies in de praktijk brengt, moet je eerst nagaan of het klopt, maar daarvoor is er bij veel gemeentes te weinig soortenkennis.

Daarnaast is het verstandig als gemeentes kennis inhuren; dat is altijd een winstgevende investering. Misschien kost het je nu wat meer, maar het betekent wel dat je over drie tot vijf jaar niet weer opnieuw hoeft te beginnen met nieuwe beplanting, wat uiteindelijk veel meer geld kost.’

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-4572

11

Woensdag 10 en Donderdag 11 September 2014 - NSC Papendal, Arnhem

Boom in Business 190x65 mm.indd 1

15-5-2014 16:18:37

Horsterdijk 116, 5973 PR Lottum, T 077 366 4080, F 077 366 4081, E info@rotjes.com

p e m nz d o k o raa .co kij or Be vo jes ele ot r ctu

a w. w w

Gewortelde stek van Hebe - Rosa - Vinca sier-, en bodembedekkende heesters

De gelukkige ondernemer Waarmee bereik je de beste resultaten: is dat het product, of zijn dat gemotiveerde werknemers?

Het een kan niet zonder het andere, maar hoe moet dat? Als je zelf werkt, heb je behoefte aan een vrolijk gezicht en een beetje aandacht kan natuurlijk ook geen kwaad. We zijn tenslotte nog steeds mensen en geen machines. Heb je wel eens in de spiegel gekeken en je afgevraagd hoe je het zou vinden om voor jezelf te werken? Zou je daar blij van worden?

Heb je wel eens in de spiegel gekeken en je afgevraagd hoe je het zou vinden om voor jezelf te werken? Zou je daar blij van worden?

Er is niet veel gratis in deze wereld, maar woorden zijn dat wel, in overvloed zelfs. Gebruik ze eens voor een complimentje of vraag eens hoe het met iemand gaat; dat doet wonderen. Een beetje interesse voor de ander is erg belangrijk. Als het pauze is, neem dan ook even rust. Het levert je daarna extra energie op, zodat je langer en beter werkt: het kost geen tijd, het levert tijd op! De boeren, vroeger op het land, namen altijd pauze.

Daardoor konden ze beter doorwerken en waren ze veel minder ziek.

Voor ondernemers is het een gegeven dat de mensen die voor hen werken plezier moeten hebben om gemotiveerd te blijven. Ga eens één keer per week samen zitten, gezellig met een kratje bier en een snack; dat doet nog steeds meer dan duizend woorden! Happy hour-tijd: maak er een vaste gewoonte van. Je zult verrast zijn door het resultaat.

Er is niet veel gratis in deze wereld, maar woorden zijn dat wel, in overvloed zelfs.

Gebruik ze eens voor een complimentje of vraag eens hoe het met iemand gaat; dat doet wonderen

zonder gemopper. Het is mijn werk om de werknemer beter gemotiveerd te krijgen en daardoor beter te laten presteren. Maar als de werkgever niet meedenkt en zich niet aanpast, is dat lastig. Het vervelende is dat het ziekteverzuim dan hoog wordt, en dat kost meer dan een kratje bier.

Het gaat niet om dat pilsje, maar om de sfeer. Het zijn vaak de kleine dingen die een ommekeer geven; dat is nu net het leuke eraan. Zeker tijdens rustmomenten hoor je wat er speelt. Maak hiervan gebruik voor het aanpakken van de problemen die de werknemers zelf niet kunnen oplossen. Dat is alert zijn zonder dat het energie kost.

Veel succes!

Frida Lieman

Werknemers zijn geen ondernemers zoals jij dat bent, maar zijn wel geïnteresseerd in hun eigen belang, in wat het hen oplevert. Iedereen heeft zo zijn dingen die hij waardeert. Dat kan een complimentje zijn of een aanwijzing – aan jou als ondernemer de taak om uit te vinden wat dat is.

Vaak zijn het juist de kleine dingen die het doen. En weet je het niet, vraag er dan eens naar!

Zet eens een andere pet op dan de werkpet; alleen maar de werkpet, dat is ‘pet’!

Ik snap best dat dit niet vanzelf gaat. Je moet erbij nadenken, je moet het plannen. Schrijf het desnoods op in je agenda. Maar als je er tijd voor blijft vrijmaken (het ‘feest van de traditie’), dan zul je zien dat het leidt tot een betere sfeer en dat men vaker en met meer plezier iets extra’s doet

De auteur, Frida Lieman (info@oal-lieman.nl), is coach en bedrijfstrainer in Dreumel. Kerngedachte hierbij is het goed functioneren van mensen in samenhang met ondersteuning op de werkvloer.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4627

13

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4631

14

Stokken steken Henk (sr.) en Gijs Tijssen van loonbedrijf Tijssen uit Opheusden plaatsen met een zogenoemde stokkensteekmachine, tonkinstokken (soort bamboe) naast de lindebomen van boomkweker W. van Lent & Zn. Op het perceel in Kesteren moeten zo'n 4000 jonge boompjes voorzien worden van een extra steun, zodat de kruinen recht groeien en ze bij harde wind niet omwaaien. Nederlandse boomkwekers hebben op dit moment een serieus stokkenprobleem. Jaarlijks worden er tientallen miljoenen tonkinstokken geïmporteerd vanuit China. Door het groeiende areaal aan laanboompercelen dreigt er een tekort aan stokken te ontstaan. Bovendien wordt de kwaliteit van de Chinese stokken steeds slechter, met gevolg voor de kwaliteit van de boom en hogere arbeidskosten. Het vervangen van de stokken is veel werk. Een tonkinstok gaat slechts één teelt (3-4 jaar) mee.

Foto: Gert Janssen

15

Een wake-up call voor tuincentra én kwekers Kwekers en tuincentra moeten samen een ketenbenadering opzetten voor tuinplanten Met samengeknepen billen bekeken veel tuincentrumondernemers en kwekers de uitzending van Radar van afgelopen tweede paasdag.

Gelukkig net niet voor het economisch zo belangrijke paasweekend, maar wel in het voorjaar, de tijd dat het overgrote deel van de omzet binnengehaald moet worden. Voor de vakbladen Tuinzaken en Boom In Business was de uitzending aanleiding om in gezamenlijkheid met de belangrijkste partijen om de tafel te gaan zitten.

Auteur: Hein van Iersel

Het bijzondere aan de problematiek die in de Greenpeace-rapportage werd aangeboord, is het feit dat er veel, heel veel partijen bij betrokken zijn. Allereerst natuurlijk tuincentrumondernemers, maar ook kwekers, adviseurs, brancheorganisaties, de gewasbeschermingsmiddelenindustrie en als laatste de certificeringsorganisaties. De laatste groep was zelfs in drievoud op komen dagen. Een van deze clubs, de MPS, speelde zelfs een hoofdrol in de forumdiscussie, die werd gehouden bij Intratuin Elst. Ondernemer Joep Ebben meldde tijdens de voorbesprekingen herhaaldelijk: 'Ik voel mij betoept en bedonderd. Als ondernemer, maar ook als sector hadden wij het idee dat wij onze zaken op orde hadden, maar dat blijkt nu een illusie.’ En het werd tijdens de discussie niet hardop gezegd, maar zijn ergste frustratie gold de rol van de MPS.

16

Aanleiding Even een stukje voorgeschiedenis. Greenpeace kocht half maart 2014 69 planten, bollen en heesters van 31 verschillende soorten bij de drie grootste tuinketens van Nederland: Intratuin, Groenrijk en Welkoop. Greenpeace kocht met name bloeiende tuinplanten. Deze werden vervolgens in een gespecialiseerd laboratorium onderzocht, met de bekende pijnlijke resultaten.

Slechts één monster bevatte geen bestrijdingsmiddel. Alle andere monsters bevatten wel bestrijdingsmiddelen, waaronder veel middelen die verboden zijn. Op 69 monsters werden 505 gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen, een gemiddelde van meer dan zeven per plant.

Op 38 van de 69 planten werden gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen die illegaal zijn of niet toegelaten in de Nederlandse sierteelt. Acht

keer werden pesticiden aangetroffen die in de hele EU verboden zijn; vijf andere stoffen mogen in Nederland helemaal niet worden gebruikt.

Van negen andere middelen is het gebruik in de Nederlandse sierteelt illegaal. Daarnaast bleken de geteste planten in totaal 57 keer te zijn behandeld met een van de 22 verboden bestrijdingsmiddelen.

Een van de aanwezigen bij Intratuin was Michiel van Geelen van Greenpeace. Hij startte de discussie met een korte presentatie van het Greenpeace-rapport. Opmerkelijk was dat iedereen in zekere zin respect had voor de stellingname en de aanpak van Greenpeace. Natuurlijk hoorde dit vakblad tijdens de voorbereidingen het nodige gemopper over de aanpak van Greenpeace en de ronduit provocerende planning, maar meestal ging dat gepaard met een

zeker respect. Zelfs Jo Ottenheim, die in het forum de gewasbeschermingsindustrie vertegenwoordigde, was opvallend mild over het rapport.

‘Over bepaalde zaken zullen we het nooit eens worden’, meldt Ottenheim als hij het woord richt tot Greenpeace-vertegenwoordiger Van Geelen, ‘maar wel over het feit dat in de sierteelt illegale middelen worden gebruikt. Niets meer, niets minder. Wij willen als Nefyto echter wel meer nuance in de discussie, bijvoorbeeld met betrekking tot het feit dat een aantal middelen die neonicotinoïden bevatten in Nederland legaal zijn toegestaan.

Kwekers mogen die gewoon gebruiken. Het is niet juist om die te afficheren als bijendoders.’

Ottenheim gaf daarmee tussen de regels door aan dat hij geen problemen heeft met clubs die illegaal gebruik aan de kaak stellen, omdat ook de chemische industrie belang heeft bij een goed gebruik van middelen.

Dorus Rijkers, werkzaam als adviseur gewasbescherming bij Cultus Agroadvies, huldigde min of meer hetzelfde standpunt: ‘Middelen als Admire en Calypso zijn gewoon toegestaan; dat kun je een kweker niet verwijten.’ Klopt zegr Geelen van Greenpeace, maar gebruik van Admire is wel aan strengere normen gebonden en recent zijn die normen nog verzwaard.

Planten komen uit het tuincentrum Voor een consument die zijn de plantjes in een tuincentrum komt halen, is de hele residu-dis-

Sicco de Boer en Rob Hanken.

cussie lastig te doorgronden. Die denkt wellicht dat planten door Intratuin, Groenrijk of Welkoop zelf worden gekweekt en beseft in ieder geval niet dat de planten die op het schap staan het resultaat zijn van een lange, complexe en soms ook internationale keten. En daarin zit hem al snel de crux, als het gaat om gewasbescherming en de residudiscussie. Het zou zo moeten zijn dat de opeenvolgende partijen in de keten elkaar informeren over de middelen die gebruikt zijn, bijvoorbeeld bij de stekproductie. De goede bedoelingen zijn er wat dat betreft wel, maar in de dagelijkse praktijk lijkt daar weinig van terecht te komen. MPS-vertegenwoordiger Harold Beek geeft dat meteen toe. ‘In het MPS-ABC-certificaat van een kweker wordt het verbruik van gewasbeschermingsmiddelen in het uitgangsmateriaal niet meegenomen. Bij MPS-GAP moeten kwekers wel informeren welke middelen er bij de vorige stap zijn toegepast.’

MPS is bij de productie van tuinplanten de enige certificerende partij die een rol van belang speelt. In de institutionele markt, bijvoorbeeld voor de productie van laanbomen en heesters voor gemeentes, ligt dit anders. Ook hier wordt weliswaar geklaagd over de matige interesse van gemeentes voor duurzaamheid en duurzaam inkopen, maar in deze markt loont het voor kwekers om te investeren in certificering. Daar is Milieukeur de leidende partij en probeert concurrent Groenkeur zich in te vechten in de markt.

Het verschil tussen MPS en Milieukeur is dat MPS

feitelijk geen certificeerder is. Het registreert het verbruik van de aangesloten leden, maar daar blijft het bij. De echte angel blijkt als Harold Beek in de discussie inbrengt dat MPS geen leden meer zou overhouden als ze heel streng zouden optreden. Hans van Hage, biologisch rozenkweker, vindt dat een rare opstelling: het behouden van klanten kan nooit de insteek zijn. Beek verweert zich daartegen met de argumentatie: wij kiezen ervoor om met een grote groep kwekers kleine stapjes te maken.

Harold Beek van MPS: ‘MPS is gewoon geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie. Het systeem is gebaseerd op betrouwbare registratie, maar stelt ook eisen. Voor gewasbescherming stellen we eisen aan de hoogte van het verbruik en de milieurisico’s van middelen. Verder zijn niet alle middelen toegestaan in MPS-ABC. Hier wordt’, aldus Beek, ‘ook op gecontroleerd.

Komen we zaken tegen die niet kloppen, dan wordt er streng opgetreden.’

Van Hage vindt als een van de weinige werkende biologische kwekers dat MPS lang niet ver genoeg gaat. Zijn bedrijf produceert rozen onder SKAL en sinds kort ook onder het nog strengere Bio Suisse-label. Wat Van Hage lijkt te willen benadrukken, is dat het mogelijk is om met minder middelen te telen. Ook hierin staat hij overigens niet alleen. Gewasbeschermingsmiddelenspecialist Fons van Kuik van PPO Wageningen geeft hem hierin gelijk, maar ook Dorus Rijkers van Cultus.

Dorus Rijkers

17

Joeb Ebben

Wat wil de consument?

Ellen Steinmann van retailer Hornbach mengt zich in de discussie en geeft een passend voorbeeld. Zij verkoopt in haar winkel twee soorten keukenkruiden in pot: de biologische kruiden van Radder en traditioneel gekweekte kruiden.

Steinmann: ‘Wij hebben een paar keer getest, maar zelfs onze eigen medewerkers pakken tijdens de zesweekse trainingen die wij organiseren toch heel snel de traditioneel gekweekte kruiden.

Die zien er gewoon mooier uit.’ Voor Rijkers van Cultus is dat een belangrijk punt: ‘Net als in de supermarkt eist de consument een product dat honderd procent vrij van ziektes is en dat gaat nu eenmaal niet vanzelf.’ Biologische rozenkweker Van Hage bestrijdt dat en dropt de stelling dat je juist dat luisje op de plant nodig hebt. Van Hage: ‘Kijk eens naar het assortiment biologische bestrijders van Koppert. Die hebben overal beestjes voor en om die beestjes in leven te houden, heb je soms wat luizen nodig als prooi. Als je op het label uitlegt dat je biologie nodig hebt om je plagen onder controle te houden, is dat juist een extra argument.’ Ottenheim van Nefyto hoort het verhaal van Van Hage aan en is het daar duidelijk niet mee eens: ‘Natuurlijk kun je een “verhaal” maken van biologisch bestrijden’, is zijn mening, ‘maar dat is maar een klein deel van de markt.’

De marktpraktijk lijkt Ottenheim daarin gelijk te geven. Het aantal kwekers dat biologisch werkt, is op de vingers van een hand te tellen.

Een andere stelling van Van Hage oogst wel meer instemming: tuincentra kunnen door het kiezen

18

Wim Uljee

van het juiste sortiment heel veel gewasbescherming uitsluiten. Van Hage geeft een voorbeeld uit zijn eigen rozenkwekerij. ‘Ons wordt ook gevraagd om de roos Schneewittchen te leveren.

Dat kunnen wij en dat doen wij ook, maar deze roos is bij ons lang niet zo mooi als bij een traditionele kweker.’ Deze opmerking van Van Hage wordt breed herkend. De vraag is alleen wat ermee te doen. Tuincentra bestellen klaarblijkelijk jaar op jaar hetzelfde sortiment en er is niemand die hen erover informeert dat bepaalde soorten en cultivars toch echt meer gewasbescherming nodig hebben.

Dorus Rijkers tipt nog een ander aspect aan: het verschil tussen kwekers onderling. Zijn bedrijf adviseert door heel Nederland op het gebied van gewasbescherming en dus ook over middelen. Hij komt kwekers tegen die met veel minder middelen toe kunnen, omdat ze de materie beter in de vingers hebben.

Aanbod- of vraaggestuurd?

De discussie verplaatst zich naar het onderwerp wie nu eigenlijk het sortiment bepaalt. Volgens Wim Uljee is het sortiment in belangrijke mate aanbodbepaald. Als een bepaald product op een bepaald moment niet in het tuincentrum staat, wordt het eenvoudig niet verkocht. Volgens Steinmann van Hornbach is dat maar een deel van het probleem en de waarheid. Als retailer heb je niet de luxe om bepaalde soorten uit het sortiment te halen. De consument verwacht dat bepaalde planten het hele jaar, en het liefst

bloeiend, op het tuincentrum staan. Hortensia is daarvan een goed voorbeeld.

Niet alleen de soortkeuze, maar ook het moment in het jaar is bepalend voor het middelengebruik.

Wat dat betreft zijn de ontwikkelingen van de laatste jaren eerder negatief dan positief. Het belangrijkste verkoopmoment van het jaar is het vroege voorjaar. De consument verwacht dan een tuincentrum met bloeiende planten. Dat betekent dat deze planten, die het seizoen daarvoor op

Sicco de Boer en Rob Hanken.

een containerveld hebben gestaan, in de kas in bloei worden getrokken. Dorus Rijkers: ‘Op een containerveld staat die plant buiten in de wind, maar als deze in de winter naar een kas gaat om te worden voorgetrokken, is hij veel gevoeliger voor allerlei ziektes. Dat laatste half jaar zou wel eens meer inzet van gewasbescherming nodig kunnen zijn dan tijdens het hele opkweekproces daaraan voorafgaand.’ Rijkers maakt het nog wat ingewikkelder voor ons. ‘Wat wij als kwekers eigenlijk doen is niet het seizoen vervroegen, maar het seizoen verlengen. Veel van de soorten die intensief verkocht worden, zijn herfstbloeiers, bijvoorbeeld Skimmia of hortensia. Die planten zijn dus bedoeld voor levering in het najaar.

Tegenwoordig vindt de handel in deze planten grotendeels echter pas in het volgende voorjaar plaats.’

Verschraling Tuincentrumondernemer Joep Ebben ziet deze ontwikkeling ook met lede ogen aan: ‘Dat het voorjaar het belangrijkste verkoopmoment is, betekent dat er een verschraling van het sortiment plaatsvindt.’ Dit is koren op de molen van vasteplantenkweker Sicco de Boer van DeckerJacobs. Hij heeft direct na het Greenpeacerapport onderzoek laten doen op zijn eigen bedrijf door bladmonsters te laten controleren, en zijn bedrijf bleek schoon te zijn. De Boer herkent het verhaal van Ebben over verschraling van het sortiment en de bedreiging die dat vormt voor

Hans van Hage, Dirk Keuper en Matthijs Mesken.

de biodiversiteit van de Nederlandse tuin. Dat is waar hij zich als kweker hard voor wil maken.

Decker-Jacobs kweekt op dit moment een sortiment van ongeveer 1500 soorten. Hij ergert zich dan ook aan kwekers als Hans Kramer van De Hessenhof, die, in zijn visie, over de rug van collega’s beweren dat zij het allemaal zo goed doen. De Boer: ‘Ik zie mijzelf niet als een mindere kweker. Wij zijn voor biodiversiteit, ook al zijn we niet bio.’

Vergissing Van Geelen stelt het forum een vraag: ‘Gaat het hier om soorten die uit de kas komen of van buiten?’ Volgens Rijkers van Cultus is daar eigenlijk geen twijfel over. De producten die half maart in de tuincentra staan, komen bijna zonder uitzondering uit de kas, ook al zijn ze opgekweekt op een containerveld. De tweede vraag is of dit producten zijn uit het binnen- of buitenland.

Ook hier is volgens Rijkers weinig twijfel over mogelijk. Wellicht komt het uitgangsmateriaal uit het buitenland, maar het overgrote deel van de producten zal uit Nederland komen. De kweker zal zelfs makkelijk zijn te achterhalen, omdat het gaat om producten die onder kwekerslicentie gekweekt worden en dus maar bij één of enkele kwekers vandaan komen. Geelen: 'Er is veel onduidelijkheid is over herkomst en teeltwijze van producten, terwijl dit van groot belang is voor wat wel en niet is toegestaan in gebruik middelen. Wij vermoeden dat aantal overtredingen groter is dan wij hebben gesteld omdat wij in het

geval van alleen toelating in de kas en niet voor buiten uit zijn gegaan van kasteelt.

Kennis Ottenheim gooit de discussie over een andere boeg. ‘Natuurlijk is een verdere vermindering van het gebruik mogelijk, maar we moeten opletten dat we niet dezelfde fout maken als bij de discussie over residu in het groente- en fruitschap. Daar zijn door de milieuorganisaties alle kaarten gezet op het residu-niveau dat te vinden is op producten in het schap. Dat zet kwekers ertoe aan om aan het begin van het seizoen massaal in te grijpen met gewasbescherming, met de garantie dat het middel op het moment van uitlevering wel verdwenen zal zijn. Van Geelen van Greenpeace geeft hem daarin gelijk: ‘Dat is een foute benadering geweest van de milieuorganisaties.’

Ottenheim is in de winning mood en brengt nog een tweede argument in: ‘We moeten ophouden met meten in kilo’s gewasbescherming. Dat is zo ‘jaren negentig’. Het gaat niet om kilo’s, maar om milieubelasting. Dat is de enige reële manier om zaken te vergelijken.’

Volgens Harold Beek van MPS zou het systeem eigenlijk omgegooid moeten worden. Op dit moment is de kweker alleen verantwoordelijk voor de middelen die hijzelf gespoten heeft. Alles wat in het uitgangsmateriaal, in het irrigatiewater, als drift van de buurman of op welke andere manier dan ook op de plant terechtkomt, is niet de verantwoordelijkheid van de kweker. Volgens Beek zou er meer duidelijkheid ontstaan als dit

19

Het beste bewijs voor de onbekendheid van de sector met de problematiek is wel de snelheid waarmee zaken gerealiseerd worden. Amper twee weken na de uitzending stuurde Intratuin een persbericht rond dat Roundup uit de schappen gaat. Een ander voorbeeld van het gebrek aan kennis komt naar voren als Jo Ottenheim voor de discussie Intratuin-ondernemer Joep Ebben aanschiet met de mededeling: ‘Jij hebt hier een fruitvliegjesmiddel in het schap staan dat volgens mij verboden is.’ Dit middel is natuurlijk een van de vele duizenden middelen die bij Intratuin in het schap staan, maar er is bij leveranciers klaarblijkelijk geen instrument om dit soort relatief kleine ‘vergissingen’ uit de schappen te filteren.

'We moeten ophouden met meten in kilo’s gewasbescherming. Dat is zo ‘jaren

Brenda Horstra

negentig’. Het gaat niet om kilo’s, maar om milieubelasting. Dat is de enige reële manier om zaken te vergelijken’ Brenda Horstra van Tuinbranche Nederland: ‘Voor ons is, net als voor alle anderen in de sector, het gebruik van illegale middelen taboe. Het rapport van Greenpeace zien wij daarom ook als een wake-upcall voor de sector. We zullen dit probleem op moeten lossen. Wat ons wel stoort, is het eenzijdige verband dat wordt gelegd tussen middelengebruik en bijensterfte. Dat ligt allemaal wat genuanceerder.’

Tjeerd Posthumus en Fons van Kuik.

werd vervangen door een systeem dat vergelijkbaar is met het dopingsysteem bij sporters. Een sporter is zelf verantwoordelijk voor de gehaltes van bepaalde stoffen in zijn bloed of urine; het maakt niets uit of hij echt verboden middelen heeft geslikt, een stukje varkensvlees of een hoestmiddel.

Voor dit alles is echter een totaal andere insteek bij de kweker en het tuincentrum nodig. De grote

20

retailers kennen deze benadering al wel en hanteren deze ook al bij tuinplanten. Voorbeelden daarvan zijn Ikea en Lidl, die bovengemiddelde eisen stellen aan de gehaltes gewasbescherming die hun tuinplanten mogen bevatten. Het gemiddelde tuincentrum is nog niet zover en het forum constateert uit verschillende monden dat er in de sector nog een wereld te winnen is.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4625

Totaal mee eens

Tuincentra en boomkwekers moeten samen optrekken in GBM problematiek.

Mee eens

Eens noch oneens

Mee oneens

Totaal mee oneens

9%

29%

21%

35%

6%

30%

41%

14%

9%

6%

Tuincentra denken alleen aan korte termijn succes bij hun inkooppolitiek.

51%

26%

14%

3%

6%

De consument verwacht vijf perkplanten voor twee kwartjes. Het is naïef om te denken dat deze volstrekt duurzaam geproduceerd kunnen worden.

54%

35%

9%

2%

0%

Het Greenpeace rapport is in zeker zin een blessing in diguise voor Nederlandse kwekers.

Tuincentra zullen meer gaan afnemen van Nederlandse kwekers om risico’s zoveel mogelijk te voorkomen.

21%

26%

25%

9%

9%

De sierteeltsector moet veel meer uitdragen, dat de laatste tien jaar de milieubelasting met bijna 90 procent is afgenomen. Door rapporten als van Greenpeace wordt alleen de negatieve kant belicht.

66%

21%

8%

0%

5%

Tuincentra zijn veel te afwachtend geweest.

Iedereen had kunnen voorspellen dat na de residu-discussie in de supermarkt wereld de tuincentra nu aan de beurt zouden komen.

32%

44%

9%

12%

3%

Als tuincentra afspraken maken over residuen op tuinplanten, moeten afspraken gemaakt worden op basis van milieubelasting. Afspraken op aantallen middelen zullen kunnen leiden tot meer gebruik van minder middelen en resistentie.

33%

38%

23%

6%

0%

27%

45%

18%

6%

6%

23%

27%

26%

21%

3%

Als tuincentragedwongen worden uitsluitend Nederlandse productie inkopen zullen de risico’s mbt niet toegelaten middelen aanzienlijk dalen.

In een pan-europese markt is het vooralsnog een illusie dat illegale middelen niet meer gebruikt worden.

De gebruikte certificeringen in de retail bieden weinig tot geen zekerheid als het gaat om middelengebruik.

21

Jo Ottenheim Dirk Bouman Fons van Kuik Ellen Steinman Rob Hanken Dorus Rijkers Dennis van Hornbach Intratuin Cultus Agro Willegen Nefyto Arie Bouman PPO Nederland Advies A.B. Tuinplanten Tuinplanten Tuincentra en boomkwekers moeten samen optrekken in GBM problematiek.

Als tuincentragedwongen worden uitsluitend Nederlandse productie inkopen zullen de risico’s mbt niet toegelaten middelen aanzienlijk dalen.

Tuincentra denken alleen aan korte termijn succes bij hun inkooppolitiek.

De consument verwacht vijf perkplanten voor twee kwartjes. Het is naïef om te denken dat deze volstrekt duurzaam geproduceerd kunnen worden.

Het Greenpeace rapport is in zeker zin een blessing in diguise voor Nederlandse kwekers. Tuincentra zullen meer gaan afnemen van Nederlandse kwekers (met een deugdelijke certificering) om risico’s zoveel mogelijk te voorkomen.

De sierteeltsector moet veel meer uitdragen, dat de laatste tien jaar de milieubelasting met bijna 90 procent is afgenomen. Door rapporten als van Greenpeace wordt alleen de negatieve kant belicht.

Tuincentra zijn veel te afwachtend geweest.

Iedereen had kunnen voorspellen dat na de residu-discussie in de supermarkt wereld de tuincentra nu aan de beurt zouden komen.

Als tuincentra afspraken maken over residuen op tuinplanten, moeten afspraken gemaakt worden op basis van milieubelasting. Afspraken op aantallen middelen zullen kunnen leiden tot meer gebruik van minder middelen en resistentie.

In een pan-europese markt is het vooralsnog een illusie dat illegale middelen niet meer gebruikt worden.

De gebruikte certificeringen in de retail bieden weinig tot geen zekerheid als het gaat om middelengebruik.

22

Totaal mee eens

Mee eens

Eens noch oneens

Mee oneens

Totaal mee oneens

Tjeerd Posthumus Tuinzaken

Hans van Hage Sicco de Boer Joep Ebben Rozenkwekerij Kwekerijen Intratuin Elst de Bierkreek Decker-Jacobs BV

Wim Uljee SMK

Matthijs Mesken Stich. Groenkeur

Dirk Keuper CLM Onderzoek & Advies bv

Harold Beek Michiel MPS van Geelen Greenpeace

Brenda Horstra Tuinbranche

23

Nieuwe schimmelbestrijder: ‘Je bent ervan verzekerd dat het wat langer in je gewas aanwezig is’ Henk Raaimakers van kwekerij Bestplant in Best gebruikt een nieuwe formule tegen schimmels. Hij is er erg tevreden over. Het middel werkt goed, is breed inzetbaar en kan zonder al te veel riscico’s worden toegepast. ‘Ik praat hem echt geen producten aan waar ik zelf niet achter sta’, zegt commercieel adviseur Ton Groenewegen van toeleveringsbedrijf Vos Capelle in Sprang-Capelle.

Auteur: Sylvia de Witt

Als ik aankom bij kwekerij Bestplant in Best, komt een uit de kluiten gewassen labradormix luid blaffend op me afgestormd. Gelukkig ben ik niet bang voor honden. En daarbij: ik ben goed volk. Drie medewerkers zijn net aan het eten en het bakbeest blijkt aan een van hen toe te behoren. Heerlijk als je je hond gewoon mee naar je werk kunt nemen. Kweker Henk Raaimakers en commercieel adviseurTon Groenewegen van Vos Capelle zitten net aan de koffie – ja, natuurlijk lust ik er ook wel eentje – en ons gesprek kan beginnen. Een korte introductie van het bedrijf is altijd een goed begin.

24

Begonnen met kool en peulen Bij Bestplant wordt op twee hectare een breed assortiment heesters gekweekt. Er zijn wel meer dan honderd verschillende soorten heesters en enkele klimmers voor de aanleg, de doorteelt en de visuele markt.

‘Alle planten zijn potgekweekt in verschillende potmaten’, vertelt Raaimakers, ‘waardoor ze bijna jaarrond leverbaar zijn en geplant kunnen worden. Wij maken gebruik van grondmengsels met langzaamwerkende meststoffen, zodat de planten voor een langere periode over voldoende meststoffen kunnen beschikken, ook in het verdere afzetkanaal. De opkweek van het plantgoed

gebeurt grotendeels hier, want wij willen wél de kwaliteit kunnen garanderen. Daarna leveren we onder meer aan de groothandel, tuincentra, hoveniers, tuinarchitecten en ook andere kwekers.’

Raaimakers vertelt verder dat hij niet altijd heesterkweker is geweest. In 1986 begon hij hier op deze zelfde plek met groente: kool en peulen, heel kleinschalig. Tot 1992, toen de boterham in de groenteteelt nog maar dun belegd kon worden. Maar Raaimakers was niet voor één gat te vangen en besloot er fulltime bij te gaan werken als keurmeester in de groente. ‘s Avonds werkte

soorten schimmelziekten, waaronder meeldauw en bladvlekkenziekte, is Vos Capelle, waar Ton Groenewegen nu zo’n zeven jaar werkt. Voor die tijd had hij zelf een boomkwekerij in Haren, dus hij weet exact waarover hij praat als hij langs zijn klanten gaat. Ook hij heeft met zijn voeten in de klei gestaan.

Voor Vos Capelle heeft hij een klantenbestand van 300, waarvan hij er 150 actief bezoekt. Als commercieel adviseur komt hij inmiddels zo’n jaar of zes bij Henk Raaimakers om hem met raad en daad bij te staan. De mannen kunnen goed met elkaar overweg.

'Schimmel ontstaat op een laag dauwpunt en bij koude nachten komt er eerder condensatie op je gewassen, waardoor schimmels ontstaan'

Henk Raaimakers en Ton Groenewegen.

‘Maar ik ben dan ook meer een adviseur dan een commerciële man’, zegt Groenewegen lachend.

‘Ik probeer mensen op weg te helpen. Daar hoort natuurlijk ook wel een product tegenover te staan, maar vooral het adviseren speelt bij mij een grote rol. Ik praat de kwekers echt geen producten aan waar ik zelf niet achter sta. Ik ben zelf ondernemer geweest, dus ik weet precies “hoe de hazen lopen”, zeg ik altijd maar. Vanuit

mijn verleden weet ik hoe het werkt. Als kweker heb ik natuurlijk ook wel eens nieuwe spullen uitgeprobeerd. Dan kwam er weer zo’n kofferbakverkoper, die alleen met de opdracht kwam om spullen te verkopen.’

‘Omdat Ton zelf kweker is geweest, klikt het goed’, beaamt Raaimakers. ‘Bij sommige andere verkopers merk ik meteen dat ze zelf geen gevoel voor kweken hebben en alleen maar komen om te verkopen. Daar heb ik echt een hekel aan.’

Dát gaat werken!

Raaimakers past sinds twee jaar Folicur WG toe op zijn gewassen en is er ronduit tevreden over, zegt hij zelf. Voorheen gebruikte hij Topsin M voor meeldauwbestrijding na het toppen en maaien. De wonden in het blad en de stengel zijn immers een mooie invalsplaats voor schimmels.

Maar dit middel is inmiddels niet meer toegelaten.

‘Nu gebruik ik dus Folicur om een beschermlaagje over de wond te leggen.

Het is eigenlijk een heel breed schimmelbestrijdingsmiddel; de korrel is makkelijk in gebruik en hij lost goed op in het water. Ook is Folicur sterk bladsystemisch; de plant verdeelt het middel dus zelf in het blad. Het is alleen wel belangrijk om de vloeistof goed te verdelen, want alle delen van de plant moeten geraakt worden. Maar het middel werkt dus heel goed.’

hij in zijn kwekerij. Vrije tijd stond even op een heel laag pitje. ‘Maar toen de veiling vanuit Veldhoven ging verhuizen naar Breda, werd het transport van de groenten te duur en besloot ik het bedrijf om te bouwen naar heesters. In 2001 kwamen de eerste heesterplanten, en het ging goed. Maar we gaan dan ook echt voor kwaliteit, maaien regelmatig en hebben een goede bemesting en gewasbescherming, zoals nu sinds twee jaar Folicur WG.’ Kofferbakverkoper En daar gaat dit verhaal dus over. Distributeur van dit middel ter bestrijding van verschillende

25

Pioneering the Future

Haifa meststoffen

Voor boomkwekerij en sierteelt

Multicote

Polyfeed

Gecontroleerd vrijkomende meststof • Gecontroleerde vrijgave • Compleet gamma NPK formules • Financieel voordelig • RHP-gecertificeerd

Wateroplosbare NPK meststof • Hoog geconcentreerde formules • Laag in ballastzouten, lage EC • Breed assortiment NPK-formules • Gebruiksvriendelijk

www.haifa-group.com

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

“Onze kwaliteit is onze toekomst” leverancier van Buxusstek Sempervirens, Faulkner & Prunus Novita

www.wilbertstek.nl Smidstraat 1 - 6691 ES - Gendt Tel. 0481 - 425543 | Mob. 06 - 54255446 Fax 0481 - 422963 | info@wilbertstek.nl

U C T EN , N IE T A LL EE N D E P R O D R EE N Ó Ó K D E K EN N IS VO O B O M EN , G EZO N D E G R O EI VA N P LA N T EN EN G R A S. Hoofdstraat 35, Sprang-Capelle 0416 - 311 326 www.voscapelle.nl

Het is nooit hetzelfde, je bent altijd met de natuur aan het werk.’

Groenewegen: ‘Nu is het groeiseizoen, dus we krijgen snelgroeiende gewassen. Als er nu een hagelbui komt, dan betekent dat allemaal wondjes op het blad. Bij een gevoelig gewas moet je dan ook een bespuiting doen. In dat geval zou Folicur een heel goed middel zijn.’

Groenewegen: ‘Toen Topsin M eruit ging, kwam de vraag: wat ga je dan gebruiken? Bayer kwam toen met een oplossing waarvan gezegd werd: dát gaat werken. Dat kon wel zijn, maar ik moest het zeker weten. Ik kan wel tegen kwekers zeggen dat het werkt, maar ik moet het toch eerst zelf gezien hebben. We zijn toen naar testdagen geweest en daar ben ik ervan overtuigd geraakt een goede formule in handen te hebben.’

'Folicur is een nieuwe fomule die curatief en ook preventief werkt. De plant verdeelt het middel dus zelf in het blad, waardoor er een betere werking ontstaat' Bescherming van de wonden Raaimakers wisselt Folicur af met andere schimmelbestrijders.

‘Je mag het spul drie keer per jaar in een teelt gebruiken; om resistentie te voorkomen, is het ook goed het af te wisselen met andere middelen. Bij een snelgroeiend gewas moeten we vaker terugkomen. Ik probeer het middel in de teelt wat minder te gebruiken voor bladbedekking, maar ik probeer het meer in te zetten ter pure bescherming van de wonden. Wij maaien

drie keer, dus er zit vaak wel een maand tussen. Anders is er een interval van circa twee, drie weken.’

Folicur is een nieuwe fomule die curatief en ook preventief werkt. De plant verdeelt het middel dus zelf in het blad, waardoor er een betere werking ontstaat. Folicur heeft dan als het ware een lange nawerking; dat is het voordeel van dit middel. Het wordt nu veel gebruikt.

Meeleven met de plant Schimmel ontstaat op een laag dauwpunt en bij koude nachten komt er eerder condensatie op je gewassen, waardoor schimmels ontstaan.

Groenewegen: ‘Bij koudere nachten zitten er lagere stikstofgetallen in je plant; dan heb je wat meer droge stof. Maar als je die planten dan wat meer kalium geeft, zijn ze al minder vatbaar.

Dus als je iets aan ziet komen en je gewas is erg mals, dan kun je het remmen met remstof of het minder water geven. Daardoor wordt het drogestofgetal al iets hoger. Als mensen meer gaan nadenken over wat er nu precies met die plant gebeurt, dan hoeft er minder gespoten te worden; en dat is echt waar! Je leeft mee met de plant, met de natuur.’

Raaimakers: ‘Als er gezegd wordt: over een week wordt het dertig graden, dan kun je daar iets mee als kweker. Zo ben je altijd bezig; het is een mooi vak.

Een stukje verzekering Bij Bestplant worden eveneens rozen gekweekt.

Hiervoor vindt Raaimakers het eveneens prettig dat Folicur ook systemisch in het blad werkt.

‘Een ander middel spuit je op het blad, waardoor er een laagje op ontstaat. Folicur trekt echt in het blad, zodat het in het blad wordt verspreid. Ik noem het eigenlijk een stukje verzekering: je bent ervan verzekerd dat een middel wat langer in je gewas aanwezig is. En wat ik helemaal fijn vind van dit product: op het moment dat het gewas droog is, kun je zelf onbeschermd weer aankomen. Het is een goed middel, dat niet giftig is. Bij echt giftige middelen mag je niet onbeschermd in het gewas werken. We proberen altijd in het weekend te spuiten, zodat er een dag niemand bij de gewassen is. Maar als dit is opgedroogd, mag je in principe na een paar uur alweer in je gewas werken, en dat is gewoon prettig’, besluit Raaimakers.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4624

27

Gevolgen van de nieuwe Participatiewet voor de boomteeltsector Per 1 januari 2015 moeten 400.000 mensen aan het werk Met ingang van 1 januari 2015 treedt de Participatiewet in werking. In totaal moeten 400.000 mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben aan het werk. Ook de (sw-)kwekerijen hebben hun handtekening gezet onder het sociaal akkoord dat dit regelt, maar zijn er wel banen beschikbaar? Om het doel toch te kunnen bereiken, krijgt Nederland de komende zeven jaar (2014-2020) bijna een half miljard euro uit het Europees Sociaal Fonds (ESF).

Auteur: Dick van Doorn Een van de grootste sociale werkbedrijven van Zuid-Nederland is de Diamant-groep uit Tilburg.

Het bedrijf heeft momenteel drieduizend mensen in dienst. Volgens Karel van Remunt, manager Groen Xtra, zijn vijfhonderd daarvan in dienst van Groen Xtra. ‘Op de kwekerijen werken in totaal ongeveer honderd mensen.’ De Diamant-groep heeft een eigen stekbedrijf, De Koningshoeven in Berkel-Enschot. Bij de kwekerij in zit een grote brouwerij van Bavaria. ‘Een van de projecten hier is het onderhoud van de kloostertuin voor de paters.’

Verder doet de Diamant-groep ook veel stekwerkzaamheden en kwekerij-gerelateerde

28

werkzaamheden voor diverse boomkwekerijen.

Bijvoorbeeld voor de Gebr. Van Oirschot, Boot & Co en tot voor kort M.F. van Kempen & ZN. ‘Van Kempen was onze grootste klant, maar helaas kon het bedrijf niet aan zijn contractverplichtingen voldoen’, aldus Van Remunt. Daarnaast heeft de Diamant-groep ook incidentele opdrachten, zoals bijvoorbeeld het vullen van bloembakken in de Piushaven in Tilburg.

De Diamant-groep kweekt maar liefst 1,2 miljoen planten op op De Koningshoeve. Inmiddels is de hele bedrijfsvoering overgegaan op containerteelt in plaats van gedeeltelijk nog vollevelds.

Vollevelds was te veel werk. ‘Van de 1,2 miljoen

planten gingen er 1 miljoen naar Van Kempen.

De overige 200.000 planten kweken we op in Oisterwijk op het bedrijf van de Gebr. Van Oirschot.’

'Het blijft hard werken' Voor de 1,2 miljoen planten die op De Koningshoeven opgekweekt worden, is de Diamant-groep momenteel in onderhandeling met diverse marktpartijen. ‘We moeten uiteraard zo snel mogelijk voor andere afnemers zorgen, anders loopt het spaak’, aldus Van Remunt. De grootste contractteler voor de Diamant-groep is nu Boot & Co, die 400.000 planten op jaar-

overigens niet dat er één grote afnemer op zal staan die vrijwel alles af wil nemen. Daar is het de tijd ook niet voor, gezien de crisis.’ Wel hoopt Van Remunt dat de huidige afnemers de planten meer op contractbasis willen afnemen.

Met Boot & Co wil de Diamant-groep intensief gaan samenwerken, omdat zij ook op basis van mvo-certificering (maatschappelijk verantwoord ondernemen) willen werken. ‘Ook als sw-kwekerij moeten wij scherp in de gaten houden dat we kunnen voldoen aan de maatstaven die op de markt worden geëist. Dat betekent voldoen aan MPS- en Milieukeur-certificering én zorgen voor een goede prijs-kwaliteitverhouding die marktconform is. Dat lukt ons tot nog toe goed, maar het is hard werken, dat kan ik je zeggen.’

basis afneemt. Daarnaast nemen de Gebr. Van Oirschot nog 300.000 planten per jaar af. Sinds kort neemt ook Groencentrum De Mortele uit Best 100.000 planten af. De restanten worden gekocht door bedrijven als Boomkwekerij Udenhout uit Udenhout en Boomkwekerij Ebben uit Cuijk, volgens Van Remunt. ‘Gelukkig hebben we in zeer korte tijd toch nog een afzetmarkt gevonden voor ons product.’

De manager van Groen Xtra ziet echter liever dat een paar grote marktpartijen contracten afsluiten met de Diamant-groep. ‘Dat geeft meer zekerheid. Wel is het zo dat spreiding van de afzet ook risicospreiding betekent. Ik verwacht

Meer met minder geld In de Participatiewet staat dat de SW-wet (Wet Sociale Werkvoorziening) per 1 januari 2015 stopt. Op dit moment kunnen mensen echter al geen sw-indicatie meer krijgen. Per 1 januari 2015 komt de Participatiewet in de plaats van de SW-wet. Dit houdt in dat alle mensen die in dienst zijn van een sw-bedrijf (momenteel zo'n 90.000 personen) en die een sw-indicatie hebben, hun rechten en plichten behouden. De nieuwe lichting mensen zonder reguliere baan en met een grote afstand tot de arbeidsmarkt valt voortaan onder de nieuwe wet. De nieuwe Participatiewet moet uitgevoerd worden door de gemeentes. ‘Zowel de uitvoering als de budgetten komen bij de gemeentes te liggen’, aldus Van Remunt. ‘We moeten echter met evenveel geld véél meer mensen aan het werk krijgen, c.q. laten participeren. Dit zijn bijvoorbeeld mensen uit de WWB, WSW en de Wajong. In het sociaal akkoord, waar ook de handtekening van werkgevers onder staat, is afgesproken dat er 125.000 extra banen worden geschapen. Daar kunnen reguliere kwekerijen, gerelateerd aan de situatie van de cliënt, dan ook subsidie voor krijgen.’

Als een kwekerij iemand op deze basis aanneemt, krijgt hij een loonkostensubsidie ‘nieuwe stijl’.

Dit houdt in dat de medewerker altijd het minimumloon krijgt. Als de ‘loonwaarde’ die iemand krijgt bijvoorbeeld 50 procent is, dan is het loonsubsidiebedrag 50 procent van de loonkosten. De loonwaarde wordt bepaald door het UWV. Per persoon kan een werkgever maximaal 5.000 euro begeleidingskosten krijgen.

Quotumregeling De Diamant-groep gaat bekijken hoeveel mensen zij op basis van deze nieuwe regels kunnen

aannemen. ‘Beschut werken blijft ook onder de Participatiewet bestaan’, aldus Van Remunt. ‘Dit zijn mensen die een arbeidscapaciteit hebben van 0 tot 30 procent.’ Zelfs reguliere kwekerijen kunnen mensen in ‘beschut werk’ aannemen. Per persoon krijgt een werkgever dan 22.000 euro subsidie.

'Alleen de werkzaamheden, zoals het potten, watergeven en stek maken worden uitgevoerd tot de planten weer opgepot worden op de eigen kwekerij' Van Remunt verwacht niet dat het het gezamenlijke bedrijfsleven en de overheid zal lukken om alle 400.000 mensen aan het werk te krijgen.

Verder vraagt hij zich af hoe gemeentes met de optie ‘beschut werk’ om zullen gaan. ‘Beschut werken is namelijk een heel dure optie. Het is dus de vraag of gemeentes op zulke dure plaatsen zitten te wachten, of dat ze het geld liever aan “normale” pw-plaatsen geven. Het ligt er ook aan hoe alles uitpakt. Als er weer verkiezingen komen, zal er waarschijnlijk weer een discussie ontstaan over deze maatregelen.’ Dat de crisis aan zijn einde lijkt te komen, kan volgens Van Remunt juist een positief effect hebben. ‘Als de markt aantrekt, zullen er ook weer meer banen komen. En dat zou wel eens een gunstig effect kunnen hebben op de uitvoering van deze nieuwe wet.’

Er is ook nog een stok achter de deur wat betreft de uitvoering van de Participatiewet. Het gaat daarbij om de quotumregeling, waarbij bedrijven een boete krijgen als ze te weinig mensen aannemen met een afstand tot de arbeidsmarkt. ‘VNO/ NCW is tegen de quotumregeling, vandaar dat deze wetgeving voorlopig nog is uitgesteld, maar het kan zijn dat ze er uiteindelijk toch komt’, aldus Van Remunt.

Steeds nauwere samenwerking De Gebr. Van Oirschot uit Biezenmortel werken al jaren samen met de Diamant-groep.

‘Onze vader werkte in de jaren negentig al bij de Diamant-groep. Omdat het werk als vrachtwagenchauffeur te zwaar werd, stapte hij over naar kwekerijwerkzaamheden’, zegt Karel van Oirschot. In 2007 besloten hij en zijn broer Dirk

29

6262 LEG adv Henk 92x175_Opmaak 1 26-05-14 21:12 Pagina 1

Partner in

Sierteeltmanagement

Henk Berendsen, verkoper:

Nederlandse kwaliteit rechtstreeks uit Letland!

Maatwerk in de groene branche Managementbegeleiding en Resultaatgerichte communicatietrajecten

Bel 088-0081800 en ik of één van mijn collega's komen graag langs om u alles te vertellen over onze potgronden en substraten.

Kan uw bedrijfsrendement nog groeien?

• Exploitatie- en liquiditeitsprognose afgestemd op variabele seizoenspatronen • Continue inzicht in uw toekomstige liquiditeitspositie • Maandelijkse bondige resultatenrapportage als sturingsmiddel voor uw bedrijfsvoering • Klankborden, sparren, brainstormen voor de ondernemer • Effectievere bedrijfsvoering en rendementsverbetering • Verantwoorde voorraadgroei, voorraadwaardering en voorraadfinanciering • Resultaatgerichte communicatieverbetertrajecten voor werkgever en werknemers • Maatwerk managementtrainingen • Werknemers-competentie-trainingen op de werkvloer

Post Sierteeltmanagement: Specialist in bedrijfsondersteuning in de groene branche.

www.legro.nl

Voor meer informatie: Post Sierteeltmanagement • Keukelenberg 20 • 7421 EA Deventer T 0570-511480 • info@sierteeltmanagement.nl • www.sierteeltmanagement.nl

als hobby ook met een kwekerij te beginnen. Dat beviel dermate goed dat op den duur potplanten als Potentilla's en Spirea's aan de Diamant-groep geleverd konden worden. Deze werden veel geleverd aan gemeentes voor borders en dergelijke.

Verder deden de Gebr. Van Oirschot loonwerk op De Koningshoeven in Berkel-Enschot. ‘Nu heeft deze kwekerij geen vollegrondsproducten meer, alleen nog containervelden.’

Zeven jaar geleden zijn de gebroeders nog nauwer gaan samenwerken met de Diamant-groep door de aankoop van een kwekerij in Oisterwijk met 1 hectare glas erbij. Dirk: ‘We moesten een bedrijf hebben dat deze kwekerij voor ons wilde gaan exploiteren.’ Binnen een halve dag wisten ze het al. ‘En het beviel meteen.’ Alles bleef eigendom van de Gebr. Van Oirschot. Alleen de werkzaamheden, zoals het potten, watergeven en stek maken en verzorgen, werden uitgevoerd door de Diamant-groep, tot de planten weer opgepot of uitgeplant worden op de eigen kwekerij in Biezenmortel.

Voorkeur voor re-integreerders Financieel gezien is het ook goed haalbaar, aldus de gebroeders. ‘Het zal ongeveer net zo duur zijn als wanneer we allemaal Oost-Europeanen hadden ingezet’, zegt Karel. ‘Maar dit heeft sterk onze voorkeur. Ik heb tijdens het bezoek van Rutte, Cohen en Roemer in 2012 gezegd dat het geld dat we hier uitbetalen weer in Nederland besteed wordt, en niet in Oost-Europa. Dus deze aanpak is beter voor onze Nederlandse economie.’ Als je een gezin hebt, ga je toch anders tegen zaken aankijken, volgens de gebroeders Van Oirschot. ‘Wij zien hoe deze mensen opfleuren van het werk dat ze mogen doen. Ze voelen zich weer gewaardeerd!’ Volgens de gebroeders

Karel van Remunt

Karel en Dirk van Oirschot

zijn er ook wel kwekerijen die deze werkzaamheden uitbesteden of werk laten verrichten om in aanmerking te komen voor MVO-certificering.

Hierdoor mogen ze leveren aan bijvoorbeeld lagere en hogere overheden of instellingen. ‘Wij doen het echter niet voor het certificaat, maar echt vanuit ons hart. Wij hebben namelijk geen klanten die om een MVO-certificaat vragen.’

De beide broers zijn blij dat de wet Werken naar Vermogen niet tot uitvoering gekomen is. ‘Als we verplicht zouden worden om mensen aan te nemen die een indicatie hebben, dan is het nog heel lastig om mensen te vinden die ze goed kunnen aansturen. Daar zat het grootste probleem voor ons.’ De Participatiewet zien zij overigens wel als een goede ontwikkeling. ‘Wij krijgen geen

subsidie voor het feit dat we sw-mensen aan het werk hebben, maar dat willen wij ook niet.’

Alle werkzaamheden die de Diamant-groep voor de kweker verricht, worden uitbetaald op basis van stuksprijs. Dat vinden zij ook het eerlijkst. Op de kwekerij van de gebroeders in Oisterwijk loopt een voorwerker die in dienst is bij de Diamantgroep. Deze persoon begeleidt de mensen op de kwekerij. ‘Wij vinden dat dit beter werkt dan wanneer we zowel begeleiders als mensen zelf in dienst moeten nemen. Daar moet je dan altijd achteraan zitten; dat is voor ons geen optie.’

Medewerkers van de broers halen de planten overigens zelf op. Zij plukken ook het onkruid tussen de planten, sorteren ze, maken de orders klaar en laden alles in en uit.

Jan de Vries

31

Kennisupdate | Demo’s

Boom Innovatie Dag

25 SEPTEMBER Udenhout

BOOM

INNOVATIE

DAG

2 5 S E P TEMBER 2014

www.demodagbomen.nl

25 september 2014 • 10.00 tot 16.30 uur Boomkwekerij Udenhout, Udenhout

32

GREEN INNOVATION

2014 award

V.l.n.r. Krijn Heezemans en Jean Pierre Brok.

Begeleiding specialistenwerk Volgens de Gebr. Van Oirschot zal ook de Participatiewet zorgen voor een nog grotere tweedeling wat betreft mensen met een beperking. ‘Je hebt bijvoorbeeld mensen die honderd plantjes per dag stekken, maar een ander wel duizend’, aldus Karel. ‘Degenen die niet meekunnen wat betreft sommige werkzaamheden, zullen wellicht meer de groenvoorziening-aannemerij in moeten.’ Al hebben de beide broers inmiddels twee mensen in dienst die voorheen bij de Diamant-groep werkten, ze zien het niet zitten om meer mensen met een beperking in dienst te nemen. ‘Het blijft een feit dat de begeleiding heel lastig is en dat je daar heel veel tijd in moet steken.’

Toon Althuizen

Ook Boot & Co Boomkwekerijen bv werkt samen met de Diamant-groep en re-integreert mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt.

‘Behalve met de Diamant-groep werken wij ook samen met Ergon Werkmakelaars en Avelingen Groep’, zegt directeur-eigenaar Jan de Vries.

Ieder re-integratiebedrijf heeft zo zijn sterke kanten, volgens hem. Zo is Avelingen Groep bijvoorbeeld goed in uitgangsmateriaal.

Boot & Co werkt bewust samen met deze bedrijven in verband met de MVO-certificering. ‘Social return on investment (SROI) is door ons bedrijf niet voor elke opdracht of aanbesteding lokaal bij de opdrachtgever te realiseren. Dat is slechts mogelijk op het eigen bedrijf, zoals bij ons in Boskoop en Zundert, en in opdrachten aan partijen die werken met mensen die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben.’ Belangrijk is volgens De Vries dat het niet alleen gaat om mensen met een beperking. Boot & Co heeft bijvoorbeeld ook herintredende vrouwen en schoolverlaters in dienst, die vaak een scholingstraject volgen. ‘Ook deze groep is voor ons heel belangrijk en scharen wij onder social return on investment.’

Boot & Co kiest voor mix Net als de gebroeders Van Oirschot wijst De Vries op het feit dat re-integratiebedrijven wel een kwaliteitsproduct moeten leveren. ‘Wij geven opdrachten aan deze bedrijven, maar er moet wel een goed product geleverd worden. Soms heeft het iets meer tijd nodig en gaat het met behulp van speciale begeleiding, maar dat is geen

bezwaar. Door hun lichamelijke beperking verrichten deze mensen bepaalde werkzaamheden soms net even iets anders. Dat is geen probleem.

Als het een goed product is, zijn deze mensen een verrijking voor je bedrijf.’

Boot & Co wil op termijn alleen nog maar intensiever samenwerken met de re-integratiebedrijven. De Vries is in gesprek met het reintegratiebedrijf over andere werkzaamheden die deze doelgroep nog zou kunnen verrichten. ‘Zij werken nu al op onze kwekerijen, fysiek. En wij zetten hun mensen in in het reguliere arbeidsproces.’ Zo is personeel van de Diamant-groep op dit moment bij Boot & Co aan het oppotten op de containervelden. Door hun werkervaring kunnen sommigen van hen op den duur zelfs re-integreren in het reguliere bedrijfsleven. ‘Wij hebben zelf ook mensen uit deze doelgroep in dienst; die hebben allemaal een mentor.’

Wat betreft de nieuwe Participatiewet, is De Vries benieuwd wat de lokale politiek ‘ervoor over heeft’. ‘Wij vragen ons dat wel af en overleggen hierover ook met de re-integratiebedrijven waarmee we samenwerken.’ Boot & Co streeft in ieder geval naar vaste contracten met leveranciers. ‘Wij willen een duurzame relatie met onze opdrachtnemers.’ Wat betreft de invulling van de Participatiewet zijn er volgens hem twee opties.

Je kunt als kwekerij direct invulling aan de nieuwe wet geven door zelf mensen aan te nemen, of indirect door met re-integratiebedrijven samen te werken. Boot & Co kiest duidelijk voor de mix.

Dus zowel mensen uit deze doelgroep werkzaamheden laten verrichten op het eigen bedrijf, en mensen in dienst nemen of stageplekken en leerwerktrajecten aanbieden. De Vries: ‘Ik vind inderdaad dat we meer mensen aan de bak moeten helpen. Ook de boomkwekerijsector kan deze mensen kansen bieden. En dat bedoel ik dan heel breed, dus niet alleen mensen met een beperking, maar bijvoorbeeld ook herintredende vrouwen of schoolverlaters.’ De Vries heeft het met de re-integratiebedrijven ook gehad over de vraag of gemeentes wel geneigd zullen zijn om mensen in ‘beschut werk’ een kans te geven. ‘Ik heb aangegeven dat wij als bedrijf, als het aannemen in “beschut werk” moeilijker wordt door de nieuwe wet, altijd willen bekijken of we ook voor deze mensen mogelijkheden hebben.’

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4632

33

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4630

34

Schoon schip maken Een enorme vuurzee maakt duidelijk dat laanboomkwekers in de Betuwe hun laatste kans grijpen om snoeihout te verbranden. Personeel van Huverba uit Opheusden stookt op een perceel in Ochten oude bomen, struiken en takken in de fik, om zo te besparen op het afvoeren van het groenafval. Boomkwekers krijgen daarvoor van de overheid anderhalve maand de tijd, tot 1 juni. Ze moeten vooraf wel een vergunning aanvragen. Om zoveel mogelijk snoeihout te kunnen verbranden wachten veel kwekers tot het laatste moment. En dan moet er toch gestookt worden, ook al regent het.

Foto en tekst: Gert Janssen

35

Scheidende handelaren moeten veren laten Rechtszaak tussen twee kwekers laat valkuilen zien voor andere samenwerkende kwekers In april van dit jaar diende voor de rechtbank van Arnhem een geschil tussen twee boomkwekers, dat interessant is voor andere kwekers die met elkaar willen samenwerken. Advocaat Jilles van Zinderen beschrijft de uitspraak.

Auteur: Jilles van Zinderen (Manz Legal) Twee groothandelaren in bloemen en planten besluiten in februari 2009 een samenwerking aan te gaan. Clootwijck Nurseries zal een aantal percelen met bomen ter beschikking stellen. De Molenpol Holland gaat proberen die bomen te verkopen en krijgt dan een provisie per boom, de helft van de opbrengst. Molenpol mag daar wel eerst â‚Ź 20,- per boom van aftrekken voor onderhoud van de boom en verzorging van de percelen van Clootwijck. In 2010 dient Molenpol de percelen van Clootwijck leeg, schoon en gefreesd op te leveren. Voor klanten die Clootwijck op zijn beurt aanbrengt bij Molenpol, krijgt Clootwijck 10% provisie. De afspraken werden vastgelegd in een schriftelijke samenwerkingsovereenkomst.

36

Dan komt er bij Clootwijck een prachtige offerteaanvraag van Natuurmonumenten binnen voor 750 laanbomen, 474 parkbomen en 1.940 veren, bij voorkeur op ecologische basis (SKAL) opgekweekt. Naar aanleiding daarvan worden in besprekingen en in e-mailcorrespondentie afspraken gemaakt die afwijken van de eerdere schriftelijke overeenkomst. Er wordt zelfs al nieuw plantmateriaal geleverd en door Molenpol geplant op de percelen van Clootwijck. Deze worden ook betaald door Clootwijck (â‚Ź 45.580,).

Dan ontvangen partijen bericht dat de order van Natuurmonumenten niet doorgaat.

Kort daarna komt de eerste mail van Clootwijck aan Molenpol waaruit blijkt dat Clootwijck vindt dat er een vergoeding betaald moet worden voor

een aantal kostenposten, en dat het onderhoud aan zijn percelen niet conform afspraak is uitgevoerd. Later komen er facturen voor kosten en schade. Het contact tussen partijen wordt steeds moeilijker en de discussie steeds heftiger.

In december 2011 laat Clootwijck een onderzoek doen naar de staat van de bomen op de percelen. De conclusie is dat door slechte verzorging een groot deel van de bomen van B-Kwaliteit is en een deel van C-kwaliteit. De bomen van C-kwaliteit kunnen het beste gerooid worden.

Van een groot deel van de B-kwaliteit kan nog A-kwaliteit worden gemaakt, maar de kosten daarvan zijn hoger dan van de alternatieve optie: weghalen en opnieuw beginnen. Aan de hand van het rapport wil Clootwijck de samenwerking

voor de gehele samenwerking, of alleen voor de misgelopen opdracht van Natuurmonumenten?

Van de facturen wijst de rechter een bedrag van € 1.750,- toe (iets meer dan 1% van de totale vordering). Van een factuur van € 6.148,- wordt € 4.127,- afgewezen. Voor het restant krijgt Clootwijck een bewijsopdracht. De schadevergoeding wordt integraal afgewezen, omdat Clootwijck Molenpol nooit in gebreke heeft gesteld. Een simpel briefje met een eis tot nakoming van de afspraken binnen veertien dagen was daarvoor al genoeg geweest. Door het ontbreken daarvan komt de rechter aan verdere beoordeling van de vermeende schade niet meer toe.

'Samenwerken kan lucratief en plezierig zijn en het gaat vaak goed zolang er geld wordt verdiend. Het is alleen wel verstandig om ook goede schriftelijke afspraken te maken voor het geval de plannen anders uitpakken'

bespreken. Besprekingen vinden plaats, maar Molenpol verbreekt daarna de samenwerking omdat hij het gevoel heeft dat het vertrouwen ontbreekt.

Daarna stuurt Clootwijck een aantal facturen aan Molenpol voor terugbetaling van zijn investeringen. Die facturen blijven onbetaald. De advocaat van Clootwijck komt op een totale vordering van € 134.423,53 uit, waarvan meer dan een ton uit schadevergoeding bestaat. Omdat er niet vrijwillig wordt betaald, wordt Molenpol gedagvaard.

De rechter in Arnhem heeft er nog een hele kluif aan om alle afspraken uit te leggen. Met name de tussentijdse afwijkende afspraken in de e-mails zorgen voor veel discussie. Gelden die nu

Door de bewijsopdracht is de zaak nog niet afgelopen, maar één ding mag duidelijk zijn.

Samenwerken kan lucratief en plezierig zijn en het gaat vaak goed zolang er geld wordt verdiend. Het is alleen wel verstandig om ook goede schriftelijke afspraken te maken voor het geval de plannen anders uitpakken. Wanneer er alleen maar kosten worden gemaakt, liggen de verhoudingen soms snel anders. Het maken van goede afspraken vooraf kan vaak discussies voorkomen.

En als het dan misgaat, laat je dan goed adviseren. Een klein juridisch gebrek had hier in ieder geval grote gevolgen. De vermeende schade werd niet toegewezen.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4626

De auteur, Jilles van Zinderen (jilles.vanzinderen@manzlegal.nl), is advocaat bij het kantoor Manz Legal in Utrecht

37

Het pad naar de grote tuincentra gaat niet altijd over rozen De uitzending van Tros Radar op 21 april wond er geen doekjes om. Greenpeace had 69 planten, bollen en heesters van 31 verschillende soorten onderzocht bij Intratuin, Groenrijk en Boerenbond/Welkoop. Ze kwamen zo’n tachtig tot negentig soorten residuen gif tegen.

Slechts één monster bevatte géén giftige stoffen. Op alle andere monsters zaten schadelijke pesticiden, waarvan er vijftien verboden zijn in Nederland! Een onomstotelijk feit, waar biologische kwekers mooi op kunnen inspringen, zou je zeggen.

Auteur: Sylvia de Witt ‘Dit slaat wel in’, zegt Jan Huibers van biologische kwekerij Dependens in Bennekom. ‘De dag na de uitzending stonden hier klanten die alleen nog maar biologische planten wilden.’

Jan Huibers heeft niet altijd biologisch gekweekt.

Na de middelbare tuinbouwschool in Nijmegen werkte hij acht jaar bij de gemeente Amerongen en vervolgens tien jaar bij een boomkweker in Baarn. In 2000 begon hij voor zichzelf en pas na vier jaar maakte hij de overstap van gangbaar naar biologisch kweken, toen zijn compagnon uit de zaak ging. Daarop ruilde hij zijn verkooppak (want hij werkte alleen op kantoor) in voor een werkbroek en moest hij het land op om te spuiten. Dat had hij nog nooit eerder gedaan en hij liet het er eigenlijk bij zitten. Tot hij merkte dat zijn planten het ook goed deden zonder chemicaliën. Vanaf dat moment werd zijn kwekerij

38

biologisch en vanaf 2007 is het bedrijf SKALgecertificeerd.

geleverd aan Intratuin in Amsterdam, die mij zelf heeft benaderd.’

Afschuw van etiketten Veel particulieren weten de weg naar hem te vinden, maar dat geldt niet voor de grote tuincentra. Het gaat er volgens Huijbers niet om dat die niet van een biologische kweker willen afnemen. ‘Maar de biologische kwekerijen die er zijn, zijn meestal wat kleinschaliger en vaak andersdenkend. De hele wereld denkt in concepten en etiketten en dat doe ik dus absoluut niet.

Ik heb er eigenlijk een soort van afschuw van.

Het is misschien flauw om te zeggen, maar bij een gemiddeld tuincentrum is het etiket belangrijker dan de plant. In de biologische sector wordt wat anders gedacht en dat past ook wel bij mij.

Nu heb ik sinds vandaag toevallig voor het eerst

Vast concept En dat terwijl Huibers al eerder bij verscheidene tuincentra langs was geweest met de vraag of hij daar zijn planten zou kunnen afzetten. Maar al gauw bekroop hem het idee dat ze geen gezeik en gezeur wilden en alleen maar geld wilden beuren. ‘Ze willen gewoon een compleet concept, het liefst met een tafel erbij die ik er ook nog zelf zou moeten neerzetten. Het zou ook fijn zijn als ik de vloer eronder nog even dweil en dan ook nog zelf de klanten meebreng’, zegt Huibers cynisch. ‘Afrekenen doen ze dan zelf nog wel. Dat is mijn ervaring, dus ik heb de moed al heel snel opgegeven. Tuincentra willen een vast concept. Maar dat heb ik niet en het kost mij ook

te veel geld om dat te laten maken. Daarbij kan ik de continuïteit daarvan ook niet waarborgen.

Mensen moeten gewoon een beetje meedenken; misschien dat er dan uiteindelijk wel een concept kan uitkomen. Maar goed, Intratuin in Amsterdam is echt geïnteresseerd. Dit filiaal durft dus anders te denken.’

Minitree hoef je niet te snoeien en te sproeien ‘Natuurlijk zouden we onze biologisch gekweekte bomen ook aan tuincentra kunnen leveren’, zegt Han Fleuren van boomkwekerij Fleuren in Baarlo.

‘Als ze er maar voor willen betalen. Door Radar zullen inkopers van tuincentra nu gaan beseffen dat ze misschien ook wel biologisch geteelde bomen moeten gaan verkopen.’

Fleuren is een van Nederlands grootste vruchtboomkwekerijen en van de honderd hectare is zo’n twaalf hectare biologisch. De biologische teelt gaat vooralsnog alleen nog naar professionele, biologische fruitteeltbedrijven.

Daarnaast is er voor de consument het product minitree van zijn zus en vrouw. Fleuren: ‘Dat zijn fruitbomen die je niet hoeft te snoeien en te sproeien; ze zijn heel geschikt voor particuliere tuinen. De eventuele bladluizen kan men met water en zeep proberen weg te krijgen. De meest voorkomende ziekte is schurft en daar zijn ze resistent tegen. Ze kunnen wel wat meeldauw krijgen, maar dat is nooit dodelijk voor de plant.

De minitrees zijn juist gekruist op ziekteongevoeligheid. We leveren dus niet direct aan de consument, maar indirect komen die bomen wel bij de consument terecht via de webshop. Maar een andere partij levert ze aan een toeleverancier van

Erwin Kooijman

tuincentra. Daarmee gaan er dus ook bomen van dit type naar tuincentra.’

Fleuren ziet veel in een combinatie van rassen die ze in de biologische teelt zetten met rassen die robuuster zijn na gangbare teelt. Dus als hij biologische fruitbomen gaat kweken, dan zal hij dat doen met rassen die van nature al robuuster zijn.

‘De minitrees zijn geschikt om bij ons in de biologische teelt neer te zetten. Dat is nog niet gebeurd door plaatsgebrek en mensen vragen ook nog niet specifiek naar biologisch geteelde minitrees.’

De markt moet eigenlijk omgaan Maar misschien vragen tuincentra er straks wel naar? ‘Tuincentra zijn meestal georganiseerde bedrijven en hoe georganiseerder je bent, des te meer standaardoplossingen er moeten komen.

Als jij een prachtige onbespoten plant levert, maar je hebt er geen barcode op, dan is dat lastig. Krijg je iets met een prachtige verpakking en een tekst in vijftien talen, dan zeggen ze: “Doe dat product maar.” Het een sluit het ander natuurlijk niet uit; je kunt biologische producten natuurlijk ook wel in groten getale aanleveren met displays en allerlei toeters en bellen. Maar je praat al over een nicheproduct met een uitdaging. Als je die telers ook nog dwingt tot een mooie presentatie, dan wordt de spoeling dunner dan dun. Als het product schaarser wordt, dan wordt het duurder. De burger wil biologisch en de consument koopt het goedkoopste. De markt moet eigenlijk omgaan. Tuincentra zijn gebaat bij lage prijzen, alles moet er presentatietechnisch mooi en gelikt uitzien en dan wordt er natuurlijk

een keer extra gespoten. Zo simpel is het. Als je daar een stoel koopt en je komt terug voor nog zo’n stoel, dan verwacht je weer precies dezelfde stoel. Zo worden planten ook bekeken. We moeten planten kweken die voldoen aan het idee wat de stadsmens heeft van groen. De biodiversiteit die je in de biologische teelt ziet, loopt niet simultaan met wat de tuincentra willen verkopen.

Maar als de burger nu zegt: “Wij willen onbespoten tuinplanten”, dan is dat het beste signaal dat je kunt hebben.

Als een tuincentrum het inmiddels toch belangrijk vindt om een hoek met biologische planten te gaan inrichten, dan is dat heel mooi. Daarmee test je werkelijk of de consument bereid is om biologisch materiaal te kopen. Als dat zo is, dan betekent dat voor die kleine groep biologische boomkwekers dat er een markt is. Dan hoeven de gangbare telers niet te zeggen: “Ach, laat die gekken maar.” Nee, dan kunnen we wat van elkaar leren. Als laatste wil ik ook nog zeggen dat ik wel blij ben met de belevingsfactor op de tuincentra anno 2014. Hierdoor komen ook mensen met niet-groene vingers in contact met de mooie producten uit onze sector.’

Van gangbare planten naar biologische kruiden Een biologische kweker die al wél jarenlang aan tuincentra levert, is Puur Aroma uit Margraten.

Alleen zijn het geen planten, maar biologische kruiden. Frank en Monique Radder zijn dertig jaar professioneel kweker en zijn van gangbare vastenplantenteler in de loop der jaren geswitcht naar food, kruiden dus. Dat is een heel proces geweest en uiteindelijk hebben ze er tien jaar

Frank Radder

39

At the Foundation of Growth Bas van Buuren B.V. Coldenhovelaan 10 2678 PS De Lier | NL T +31 (0) 174 53 54 55

Bij BVB Substrates zijn we er vast van overtuigd dat alleen een optimale basis garant staat voor een gezonde groei. Elke dag zorgen wij dan ook voor de productie en levering van die optimale basis: het substraat.

F +31 (0) 174 53 54 50

Euroveen B.V. Californischeweg 10-B 5971 NV Grubbenvorst | NL T +31 (0) 77 366 93 90 F +31 (0) 77 366 13 13

Met onze kennis, ervaring en moderne productiefaciliteiten zijn wij een betrouwbare leverancier voor kwekers in binnen- en buitenland. Bent u benieuwd wat BVB Substrates voor u kan betekenen? Kom dan gerust eens langs of bel ons voor een vrijblijvend gesprek.

www.bvb-substrates.nl

At the Foundation of Growth

De groene standaard:

Klasmann GreenFibre Klasmann GreenFibre is een substraatgrondstof die wordt verkregen door het vervezelen van Naaldhoutchips. Tijdens het productieproces ontstaan door hoge druk temperaturen tot 125 °C, waardoor de Klasmann GreenFibre gehygiÍniseerd en fysisch stabiel wordt.

Klasmann GreenFibre wordt zonder verdere toevoegingen geproduceerd en is PEFC gecertificeerd.

zonder Klasmann GreenFibre Luchtcapaciteit (pF 1,0) 13 Vol. %

20 % Klasmann GreenFibre Luchtcapaciteit (pF 1,0) 22 Vol. %

35 % Klasmann GreenFibre Luchtcapaciteit (pF 1,0) 30 Vol. %

info.benelux@klasmann-deilmann.com www.klasmann-deilmann.nl

KD12.121_Anz_NL_190x135_RZ.indd 1

31.07.12 14:57

over gedaan om dat voor elkaar te boksen met heel veel leergeld. Want die knop van gangbare sierplantenteler naar biologische kruidenspecialist zet je niet zomaar om. Radder: ‘Gewone kwekers leveren aan tuincentra in de vorm van een sierplant. Wij leveren ons product als food.

Tuincentra zijn onze doelgroep, naast natuurvoedingswinkels. Sinds 2009 zijn we officieel SKALgecertificeerd. We leverden in het verleden altijd al vaste planten aan grote ketens als Groenrijk en Intratuin. We hadden van tevoren wel even gebeld naar Intratuin met de mededeling dat we van plan waren op biologische kruiden over te gaan.’

Assortiment deels bepaald door het aanbod En... zagen ze dat wel zitten? Radder: ‘Nou, we zijn met open armen binnengehaald. Dus als het aanbod er is, willen ze wel en de mensen in de top weten toch ook wat de consument tegenwoordig wil.’ Wat het gemiddelde assortiment in het tuincentrum is, wordt niet alleen bepaald door het centrum zelf, maar ook deels door het aanbod. Zo zijn de 75 soorten in het assortiment niet altijd allemaal leverbaar. ‘Saffraan bijvoorbeeld – de duurste specerij ter wereld – is eigenlijk alleen in de maand november mooi. Want dan bloeit hij en dan is hij te oogsten. De rest van het jaar krijg je niks van dat plantje. Dan zijn er dus elf maanden in het jaar slechts 74 soorten in het assortiment. Zo zijn er nog wel meer soorten.

Globaal zou je kunnen zeggen dat we ernaar streven altijd een ijzeren voorraad van dertig soorten in de lucht te hebben.’

Hans van Hage

Waar zijn die biologische kwekers dan?

Erwin Kooijman van biologische bamboekwekerij Randijk in Leusden heeft recentelijk voor het eerst aan een Intratuin geleverd, en wel aan Intratuin Amsterdam, net zoals Jan Huijbers van Dependens. De vraag zal volgens hem gekomen zijn naar aanleiding van het forum dat op 13 mei in Elst plaatsvond. ‘Daar zaten inkopers van Intratuin, maar ook van Hornbach en Praxis. Het kwam erop neer dat ze allemaal zeiden: “Wij willen wel biologisch inkopen, maar waar zijn die biologische kwekers dan?” Mijn nummer is tijdens dat forum doorgegeven en meteen de volgende dag belde Intratuin Amsterdam om een bestelling te plaatsen die de dag erop al werd opgehaald.’

In Intratuin Amsterdam is voor de biologische waar nu ook een aparte hoek ingericht. Daar staan ook rozen van Bierkreek en planten van Dependent. Alles wat je op biologisch gebied kunt vinden in Nederland, komt daar nu samen.

Eigenlijk moet je dit zien als een soort pilot; dan kun je zien hoe het publiek erop reageert. Is het publiek bereid iets meer te betalen? Als je mensen vraagt: “Wilt u liever dat de bijen doodgaan of dat ze blijven leven?”, dan zegt iedereen natuurlijk dat ze moeten blijven leven. Maar wat hebben ze ervoor over? Er is een percentage mensen, en ik vermoed dat dit groeiende is, dat er echt meer geld voor over heeft om gifvrije planten in de tuin te zetten. Ook in biologische voeding zitten prachtige groeicijfers. Hoewel de stap naar biologische planten net weer een stapje verder is. Als dit aanslaat, wil Intratuin

Amsterdam er volgend jaar sowieso mee verdergaan en we zijn bezig grotere aantallen te kweken.’

Naast bamboe ook biologische kerstbomen En als volgend jaar, zeg maar, ineens alle Intratuinvestigingen bamboe willen van Randijk?

Kooijman: ‘Je moet natuurlijk ook stilstaan bij de vraag wat je kúnt leveren. Aan één vestiging leveren, dat gaat nog wel. Maar de vraag is: kunnen wij leveren aan 53 Intratuinvestigingen in Nederland? Daar ben ik niet op ingericht. Als iedere vestiging honderd planten moet hebben, dan spreek je over gigantische aantallen. Ik zou daar wel op kunnen inspelen voor de komende jaren, maar op korte termijn lukt dat niet. Nu is het hot en nu willen ze biologisch, maar voor onze sector is dat nogal ad hoc. Zo gaat het wel bij de reguliere kwekers; die hebben Intratuin al jaren als vaste klant en die weten welke aantallen er worden afgenomen. Als Intratuin vaste klant van mij wordt, dan weet ik waar ik op een gegeven moment op moet rekenen.’ Naast de bamboes zal Intratuin Amsterdam dit jaar waarschijnlijk ook voor het eerst biologische kerstbomen van Randijk gaan afnemen. ‘Hier kunnen wij wél grote aantallen van leveren. Biologische kerstbomen zijn verder bijna nergens te krijgen.

Mensen kunnen ook een eigen kerstboom adopteren. ’s Winters halen mensen hem op en zetten ze hem versierd in huis, daarna brengen ze hem weer teug. ‘s Zomers groeit hij lekker door bij ons op de kwekerij. Daar wordt hij verzorgd zonder kunstmest of chemische bestrijdingsmid-

Han Fleuren

41

DCM is een producent van organische meststoffen. De gebruikte grondstoffen voor de DCM meststoffen zijn allang niet meer alleen kippen- of koemestkorrels. Voor de samenstelling van DCM MIX 5 kan DCM een beroep doen op meer dan 40 verschillende grondstoffen o.a. beendermeel, vleesbeendermeel, haarmeel, hoefmeel, cacaodoppen, druivenpitten, vinasse-extract etc.

DCM MIX 5

NPK 10-4-8 + 3 MgO MINIGRAN® TECHNOLOGY en korrel ■

Complete basisbemesting met lange werkingsduur

■

36% organische stof

■

Optimale productie

■

Sterkere en aantrekkelijkere planten

■

Extra magnesium voor het goed op kleur komen van de bladeren

GUA

RA

N

T E

ED • GUARAN

Waarom een menging van deze grondstoffen? Omdat al deze grondstoffen een verschillende werking en voedingswaarde hebben voor de bodem en de plant. Voor de vollegronds boomkwekerij is DCM MIX 5 ideaal qua basisbemesting.

samengestelde organisch-minerale meststof NPK 10-4-8 (3)

www.dcm-info.com

Waarom DCM het zo goed doet in de boomkwekerij?

TE

E

D

•

GU

ARANTE

ED

Aldert Engelsman • Zuid-Holland, Zeeland • 06-236 89 287 a.engelsman@dcmnederland.com Mark Van Dulmen • Noord-Holland, Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel, Gelderland, Flevoland . 06-513 10 492 • m.vandulmen@dcmnederland.com Michel Jongenelen • Noord-Brabant, Limburg, Utrecht • 06-105 56 403 m.jongenelen@dcmnederland.com toepasbaar in rijbemesting

continue en gelijkmatige groei

W1402094_BoomInBusiness_liggend.indd 1

stimuleert bodemleven

DCM Nederland B.V. • Valkensburg 62a • 2223 KE Katwijk • Nederland tel: +31(0)71 401 88 44 • info@dcmnederland.com

20/02/14 16:54

delen. Bovendien krijgt elke boom een nummer, zodat iedereen “zijn” boom het jaar erop weer kan reserveren. Zo kan een kerstboom tot wel vijf keer worden hergebruikt. En zie je je eigen boom jaar na jaar groeien.’

Hoe uniform is je product?

Hans van Hage van Rozenkwekerij de Bierkreek in IJzendijke kweekt 2500 soorten rozen, waarvan een aantal zeer zeldzame. Een gedeelte daarvan gaat op pot en die worden aan tuincentra geleverd. Momenteel heeft de Bierkreek een zevental verkooppunten, waaronder Nijssen in Heemstede, Esveld in Boskoop, Intratuin Amsterdam en Dependens. ‘Het eerste jaar heb je wat opstartproblemen, want hoe gezond ga je het houden en hoe uniform is je product? Op een gegeven moment heb je dat redelijk in de vingers en kan het wedijveren met een gangbaar geteeld product. Dan gaan jouw rozen niet alleen meer naar dat ene tuincentrum waar ze er al ervaring mee hadden, maar ook naar 48 andere. Maar als die andere filialen van Intratuin er totaal geen verhaal en gevoel bij hebben, dan weet je eigenlijk al dat het niet lukt.’ Leg dat eens uit.

‘Als jij als klant een tuincentrum binnenkomt en je ziet een tafel met rozen voor 10,95 euro en een tafel met rozen voor 13,95 euro, maar je ziet het verschil niet, áls je dan als klant al vraagt naar het prijsverschil en zo’n jongen weet er niks op te zeggen, dan maakt hij het in plaats van een product met een meerwaarde tot iets wat onnodig duur is. Het is gechargeerd, maar dat is wat er in feite gebeurt. De mensen op de

Jan Huiberts

vloer hebben geen binding met het product, ze kunnen niet uitleggen waarom er bladluis op zit, ze kunnen niet uitleggen dat die bladluizen op onze rozen niet verkeerd zijn. Als ik een plant bij een tuincentrum neerzet, dan zit er altijd wel een larve op van een lieveheersbeestje, dan zit er altijd wel een wesp in. Ja, dat heeft wel enige uitleg nodig! Dus als je die rozen pardoes bij 49 vestigingen gaat neerzetten zonder uitleg, dan ga je de mist in.’

Er hoort een verhaal bij Aan kleine tuincentra kan dit verhaal echter wel goed worden uitgelegd, vertelt Van Hage.

‘Ik heb voor deze tuincentra een informatieavond gehouden en iedereen was enthousiast. Deze mensen kunnen nu aan de klant uitleggen waarom die rozen een meerwaarde hebben, dat er weliswaar een bladluisje op zit, maar dat dit bladluisje is geïnfecteerd met een sluipwespje en dat de rozen niet zijn bespoten met neonicotinoïden.

Nu kun je in grote tuincentra lieveheersbeestjes of sluipwespen kopen via bestelkaarten. Die hangen naast de rozen die wél bespoten zijn! Die van ons hebben die er al op zitten, alleen betaal je er ietsje meer voor. Je zou zo’n roos juist als een meerwaardeproduct moeten zien. Als de klant zo’n roos koopt, neemt hij in feite een heel ecosysteem mee naar huis. Maar daar hoort dus een verhaal bij!’

Miscommunicatie Een aantal jaren geleden liep het helemaal mis met grootschalige leveringen aan Zwitserland en

Intratuinfilialen in Nederland. Als je de potrozen van de Bierkreek bij de keuring in Lottum laat meedoen, dan zie je volgens Van Hage geen verschil. Het is met name het insectenverhaal, daar zit het ‘m in.

Van Hage: ‘Wij doen niets aan insectenbestrijding. Ik had van tevoren aan de inkoper gevraagd of hij rozen met of zonder beestjes wilde. Want wij kunnen met biologische middelen die bladluizen er wel uit krijgen. Dan is het nog steeds gecertificeerd. Zelfs voor Zwitserland zijn we gecertificeerd. Ik vertelde die man dat we de rozen dan van het veld halen en ze, voordat ze de vrachtwagen in gaan, nog kunnen bespuiten met een biologisch middel. Maar nee, dat wilde die man niet. Oké, dus dat hebben we niet gedaan. Uiteindelijk kom ik met de inkoper in Zwitserland aan in het eerste filiaal en zie ik tot mijn grote verbazing dat de rozen alweer ingepakt worden, omdat er beestjes op zitten. De inkoper vertelde daar nog dat dit juist de bedoeling was. Maar nee, ze moesten terug! Het gaat dus heel vaak mis met de communicatie.’

Na dit incident deed een nieuwe kans zich voor: de Bierkreek kreeg na een inschrijving subsidie via het project Bio-diversiteit & Bedrijfsleven.

‘Het gaat hierover: wat moet er veranderen om de klant te laten accepteren dat het eindproduct een beestje heeft, maar niet is bespoten met neonicotinoïden, zoals Tros Radar laatst aan de kaak stelde. Dat moet dus veranderen bij de leverancier van de potgrond, bij de kweker, bij de inkoper van het tuincentrum, bij de man op de vloer van het tuincentrum, bij de juffrouw aan de kassa van het tuincentrum en bij de consument.

De bedoeling is dat wij in dit subsidieverhaal een aantal gangbare bedrijven meenemen. Nou, we vroegen of ze niet een klein hoekje van hun veld wilden inrichten voor biologische producten. Er was niet een van de grote jongens die zei: “Ik wil wel.” Ze hadden het over imagoschade en dat soort dingen. Nou, die hebben nu allemaal de deksel op de neus gekregen.’

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4623

43

Meet&Green 2014 Voor het vijfde jaar op rij wordt er een Meet&Green georganiseerd in de regio Lottum. Dit jaar zal het evenement op 26 juni gehouden worden bij Mart van Dijk boomkwekerijen BV in Swolgen. In dit artikel een korte opsomming van wat de bezoeker kan verwachten.

Auteur: Chiel van der Voort en Ard Hendrix In 2010 werd de eerste Meet&Green georganiseerd door Agrocultuur en Cultus Agro Advies.

Tijdens deze eerste editie van Meet&Green kon men voornamelijk standhouders bezoeken, een plantenbeurs bekijken en enkele demonstraties van machines bezichtigen. Vanaf 2013 is de focus op deze dag echter veranderd naar het laten zien en toelichten van proeven en lopende projecten. Een aantal van deze proeven wordt door Cultus Agro Advies uitgevoerd voor toeleveranciers van de boomkwekerij, zoals bemestingsen gewasbeschermingsfabrikanten. Ook op het gebied van techniek zijn er enkele opvallende demonstraties te verwachten. Over de volgende zaken kan de bezoeker meer informatie vinden tijdens Meet&Green 2014: Gps-techniek Precisielandbouwtechnieken worden in de akkerbouw regelmatig toegepast. Recht rijden met behulp van rtk-gps is redelijk bekend in de akkerbouw en ook al deels in de boomkwekerij.

Daarnaast worden in de akkerbouw ook veel andere technieken toegepast, zoals gewas- of bodem-sensing, specifiek en gewasgericht spuiten, het maken van en werken met zogeheten taakkaarten enzovoort. Een aantal boomkwekers

44

(Mart van Dijk boomkwekerijen, boomkwekerij Fleuren, Coenders kerstbomen) wil samen met PPO-Boomkwekerij en Cultus Agro Advies, om ook die andere technieken toepasbaar en geschikt te maken voor de boomkwekerij en daar de voordelen van te behalen. Die kennis wordt in het kader van het praktijknetwerk ‘Precies wat boomkwekers willen’ ontwikkeld en tijdens Meet&Green2014 gedeeld.

Verticillium De verwelkingsziekte is al jaren een bedreiging voor de boomkwekerij, vooral in de teelt van laanbomen en rozen. De veroorzaker, de schimmel Verticillium dahliae, is moeilijk te bestrijden, en eenmaal in de bodem kan deze schimmel ook zonder waardplant jarenlang overleven.

Het praktijknetwerk ‘Biologisch redmiddel tegen verwelking in de boomkwekerij’ wil door samenwerking tussen boomkwekers en loonbedrijven en afstemming met onderzoeken op het gebied van teeltadvisering, de implementatie van biologische grondontsmetting stimuleren. Tijdens Meet&Green 2014 wordt informatie gegeven over de laatste ontwikkelingen.

Innovatief waterbeheer Onze boomkwekerijbedrijven kenmerken zich door meerjarige teelten van een grote diversiteit aan gewassen met een hoge economische waarde per hectare. Uitval of opbrengstvermindering kost snel veel geld; een goede watergift is essentieel. Door onderzoek en van toeleveranciers komen nieuwe, innovatieve meettechnieken beschikbaar, waarmee de groei geoptimaliseerd zou kunnen worden. Denk hierbij aan bodemscans, vochtsensoren, satellietopnames en sensing-technieken.

Het doel van het project ‘Innovatief waterbeheer’ is om een aantal innovatieve meetmethodes met elkaar te integreren, zodat inzicht ontstaat in de bodem wat betreft de waterbehoefte en gewasgroei en deze optimaal gestuurd kan worden.

Herbicidenproef In het kader van de omzetting van Wettelijk gebruiksvoorschrift en gebruiksaanwijzing (WGGA) naar Wettelijk gebruiksvoorschrift (WG) van herbiciden, zijn de etiketten van deze middelen verduidelijkt en indien nodig aangescherpt.

Om tot een juiste bestrijdingsstrategie van onkruid te komen, is het van groot belang om uit de beschikbare middelen de juiste keuze te

maken, rekening houdend met het tijdstip en de gewasstand. Om de effectiviteit van de diverse herbiciden te demonstreren, is een demonstratieveld aangelegd op Meet&Green. Behalve behandelingen volgens de conventionele methode liggen er ook objecten met bodemherbiciden die gespoten zijn met de lvs-techniek. Bij deze laagvolumemethode kan met zeer weinig water gespoten worden.

Groenbemesters Er is een demonstratieveld aangelegd met acht verschillende groenbemesters die gebruikt kunnen worden voor een teelt van boomkwekerijgewassen. Tijdens Meet&Green 2014 heeft u de kans om dit perceel te bezichtigen en krijgt u hierbij de juiste toelichting. Hierbij ligt ook een tweetal verschillende akkerrandmengsels, om meer natuurlijke vijanden naar het perceel te lokken. In combinatie met een insectenhotel is een dergelijke groenbemester een goede aanvulling op het duurzaam ondernemen in de boomkwekerij!

Demo gewasbeschermingsmiddelen Er zijn proeven te bezichtigen met gewasbeschermingsmiddelen die beproefd worden op diverse ziekten. Op onderstaande ziekten zijn diverse nieuwe en bestaande middelen getest.

• Cylindrocladium • Valse meeldauw • Echte meeldauw De resultaten zullen tijdens Meet&Green worden toegelicht.

Bemestingsproeven in vollegrond en containerteelt Zowel in de vollegrond als in containerteelt zijn proeven aangelegd met diverse meststoffen. In de vollegrond zijn hierin nu al verschillen zichtbaar.

Mechanische onkruidbestrijding Het aantal middelen en gebruiksvoorschriften van herbiciden wordt steeds beperkter. Voor het bestrijden van onkruid is het belangrijk om ook de mechanische mogelijkheden te blijven bekijken. Er zijn demo’s te zien van verschillende mogelijkheden, zoals schoffelen met lucht en vingerwieders, branden en heet water. Tevens wordt er toelichting gegeven op een innovatieve manier van onkruidbestrijding door middel van lasertechniek.

Uv-techniek In de potplantenteelt wordt op diverse bedrijven met succes gebruikgemaakt van uv-technieken om echte meeldauw te bestrijden. In de boomkwekerij onder glas kan dit ook een manier zijn om deze schimmel aan te pakken, of in ieder geval het aantal meeldauwbespuitingen terug te dringen. De techniek en bevindingen worden uitgelegd.

Beregening In de vollegrond watergeven kan efficiënter gedaan worden dan alleen door het gebruikmaken van de haspel. Er zijn al enkele kwekers die irrigatieslangen in het perceel hebben liggen om

water te geven. Een ontwikkeling in de akkerbouw is dat er water wordt gegeven met behulp van ingegraven irrigatieslangen, een methode die de laatste jaren opgang heeft gemaakt in de aardappelteelt. In demonstratievorm wordt getoond hoe slangen bij bestaande opplant in de grond worden gewerkt.

Tree Battle HAS Hogeschool Innovatieve ondernemers geven zich op voor de Tree Battle!

Bent u die innovatieve ondernemer in de boomkwekerij of heeft u een link met deze sector, altijd gericht op de toekomst, niet bang om de handen uit de mouwen te steken, en heeft u hét idee om uw eigen onderneming of de gehele sector een beter toekomstperspectief te bieden?

Dan is de Tree Battle iets voor u!

Dit jaar organiseert HAS Hogeschool in het kader van Center of Expertise Greenports de Tree Battle, een echte strijd tussen ondernemers uit de boomkwekerijsector met maar één doel voor ogen: een kennischeque ter waarde van € 10.000,-!

Ook dit jaar wordt het geheel weer georganiseerd door Cultus Agro Advies en Logiq assist.

Agrocultuur, Summa, Haifa en Everris zijn dit jaar de hoofdsponsoren van het evenement.

Verder zullen er 20 standhouders en demonstrateurs te zien zijn. Graag verwelkomen we u op Meet&Green 2014 bij Mart van Dijk Boomkwekerijen in Swolgen. Het evenement is te bezoeken tussen 13.00 en 18.00 uur. Indien u de dag wilt laten meetellen voor een spuitlicentiebijeenkomst, dan is dat mogelijk, maar u dient zich wel zelf op te geven via www.cultus.nl.

Meet&Green 2014 Zundert Op 10 september zal er ook een Meet&Green gehouden worden in Zundert, en wel bij Roelands boomkwekerijen. Ook tijdens deze dag zijn er diverse proeven te bezichtigen, vooral op het gebied van bos- en haagplantsoen.

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4628

45

46

Geheimtipp Een beetje boomkweker gaat dit jaar natuurlijk niet op vakantie in zo’n alledaags resort in Antalya, Andalusië of de Ardennen. Nee, die kiest iets wat bij zijn vak en interesse past. Misschien is dit boombed dan iets voor hem of haar. Klettern und Träumen in den Bäumen is het motto van evenementenpark Böhmerwald in Oostenrijk. Je slaapt tussen de bomen op een hoogte van vijf meter; langzaam deinend op de wind.

Google Baumbett en je kunt vandaag nog reserveren.

47

Plantversterkers: sterker dan de chemische opponent?

Telers kunnen er gedurende het groeiseizoen voor kiezen om, naast curatieve bestrijding, de planten preventief weerbaarder te maken tegen ziekten en plagen. Plantversterkers zouden hiervoor een oplossing kunnen bieden. Het aanbod hiervan is echter dynamisch en overweldigend te noemen. Om telers bij deze keuze te ondersteunen, is er een onderzoek uitgevoerd naar het aanbod van plantversterkende middelen. Dit onderzoek heeft de afgelopen maanden plaatsgevonden in opdracht van Cultus Agro Advies en werd uitgevoerd door een student bedrijfskunde & agribusiness van de HAS Hogeschool.

Auteur: Hein Verpaalen (HAS Hogescholen) en Dirand van Wijk (Cultus)

De vaak intensieve teeltplanning in de boomkwekerij heeft zijn effect op de bodemgesteldheid. Er is immers beperkte ruimte tussen teeltseizoenen in. Binnen deze korte periode van teeltwisseling is het aantal ideale momenten voor grondbewerking beperkt, rekening houdend met weersinvloeden. Door het intensieve gebruik van de grond nemen de biodiversiteit en het organischestofgehalte van de bodem af. De planten ondervinden de gevolgen hiervan: ze worden aantoonbaar gevoeliger voor ziekten en plagen.

Wet- en regelgeving beïnvloedt fabrikanten In de boomteeltsector komt de traditionele teeltwijze steeds meer onder druk te staan. De Nederlandse wetgever focust op milieubelasting; er worden minder chemische middelen toegelaten dan voorheen en het bestaande middelenpakket slinkt dankzij de steeds strenger

48

wordende wet- en regelgeving voor chemische toepassingen.

Hoewel er duidelijke regelgeving is opgesteld voor meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, verkeert de middelengroep ‘plantversterkers’ nog in het grijze gebied tussen deze twee groepen in. Fabrikanten profiteren van de laagdrempelige toetreding tot deze markt; voor een nieuw plantversterkend middel is immers geen (dure) toelating vereist. Nieuwe middelen die een plantversterkend effect beloven, schieten als het ware als paddenstoelen uit de grond. Omdat er geen toelating, GEP-onderzoek enzovoort vereist is, is de fabrikant tevreden met een kleinschalige proef naar de werking en het effect van het nieuwe middel. Onafhankelijk onderzoek (GEP) naar de deugdelijkheid van het nieuwe middel wordt

door de achterlopende regelgeving als het ware buitenspel gezet. Fabrikanten gaan met ‘veelbelovende’ plantversterkende middelen de boer op naar toeleveranciers en telers. De kans is aanwezig dat het veelbelovende effect van het middel slechts een toevalstreffer was in het kleinschalige onderzoek.

Het kaf van het koren scheiden Bij de literatuurstudie is een inventarisatie gemaakt van de aanwezige plantversterkende middelen in zowel de boomteelt, de tuinbouw als de akkerbouwsector. Het aanbod van middelen met een plantversterkend effect bleek enorm.

Deze middelen zijn opgesomd en vervolgens gegroepeerd. Er zijn overeenkomsten waargenomen tussen de verschillende samenstellingen van producten en de beloofde effecten. Zodoende

zijn de middelen op inhoud en dus werkingsspectrum gegroepeerd. Er zijn criteria verzameld uit de praktijk waaraan een plantversterker zou moeten voldoen, en er is inzicht verkregen in de middelen die zich in de tussentijd al praktisch bewezen hadden. Middelen met potentie en middelen met steun vanuit de praktijk zijn aan Cultus aanbevolen voor het vervolgonderzoek naar plantversterkers.

Kosten/baten Dat preventief toepassen van natuurlijke plantversterkers beter is voor het milieu, weet iedere teler in feite wel. Maar om hem echt over te halen om te kiezen voor plantversterkers, moet deze toepassing kostenbesparend zijn.

versterkende middelen toekomst kunnen hebben in de boomkwekerijsector. Na een eerste inventarisatie zijn er middelen gevonden die op korte termijn toepasbaar zijn. In het dynamische aanbod dient echter wel het kaf van het koren te worden gescheiden. Er zullen voortdurend nieuwe middelen worden aangeboden, en achterhaalde middelen zullen net zo snel weer verdwijnen als ze verschenen op de markt. Aangetoond is dat enkele plantversterkers kunnen worden ingezet als alternatief voor chemische bestrijding van valse meeldauw in rozenzaailingen.

Daarnaast worden middelen met potentie meegenomen in het vervolgonderzoek van Cultus, zodat ook van deze middelen de werking in de praktijk getoetst kan worden.

Hein Verpaalen

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4629

Dirand van Wijk

De middelen kaliumfosfiet en Bio Imune van Pure zijn als beste uit het onderzoek naar voren gekomen en worden daarom meegenomen in de kostenvergelijking. Er zijn enkele situaties uitgewerkt voor de bestrijding van echte en valse meeldauw in rozenzaailingen, zowel onder gemiddelde omstandigheden als onder een verhoogde druk.

Hieruit blijkt dat de middelen wel degelijk voordeliger zijn; de kostenbesparing varieert van 20% tot wel 52% bij de gecombineerde bestrijding van echte en valse meeldauw in rozenzaailingen.

De grote uitschieters zitten in de bestrijding van valse meeldauw. Het aantal bespuitingen (lees: arbeids-/loonkosten) daalt en de prijzen van de plantversterkende middelen zijn een stuk lager.

Conclusie Geconcludeerd kan worden dat bepaalde plant-

49

Krokodillentranen

Een keurmerk opzetten en klanten daarvoor winnen is één. Het echt toepassen in de praktijk is een ander chapiter Hé, zullen veel kwekers afgelopen weekend gedacht hebben, dat is nog eens leuk nieuws. De landelijke kranten kopten over een financieel schandaal bij Greenpeace. Een overijverige medewerker dacht de kredietcrisis nog eens dunnetjes over te doen en verloor bijna als vanzelf vier miljoen euro. Het gat zou gevallen zijn door valutatransacties. Dat hebben we vaker gehoord. Begon in 2008 onze huidige crisis niet met dit soort slimmigheidjes? Op zich is dat natuurlijk niet belangrijk. Van die vier miljoen zal Greenpeace niet omvallen en overal gaan wel eens dingen mis. Wat wel goed is om ons te realiseren, is dat Greenpeace feitelijk ook niets meer is dan een goed georganiseerde pr-machine, die op een bepaald moment even stokte. Greenpeace krijgt wereldwijd jaarlijks zo’n 300 miljoen aan donaties binnen en het belangrijkste doel van dat geld is het bewerken van de publieke opinie en de overheid. Driehonderd miljoen is serieus geld, geld wat de gemiddelde kweker niet heeft liggen.

Oké, nu hebben we ons voldoende verkneukeld in de ellende van anderen.

Wat gaat de hele Greenpeace-affaire nu betekenen voor onze sector? Als u mij dat op de man af vraagt: ik ben daar niet gerust op. Onze sector en de tuincentra hebben zitten slapen of zijn in slaap gehouden door de keuringsinstituten. Niemand wilde weten wat er aan de hand was; iedereen hield zich ziende blind. En de consument vindt en vond dat eigenlijk wel prima. Boomkwekers in Nederland zijn in staat om voor een grijpstuiver een visueel aantrekkelijk product bij de retailer af te leveren, dat gretig aftrek vond. En hoewel iedereen nu wat krokodillentranen huilt, weet iedereen of had iedereen moeten weten dat dit niet altijd honderd procent volgens het boekje is gelopen. Ik liep recent met een tuincentrumondernemer door zijn winkel. De naam krijgt u niet van me, maar eigenlijk was het een onthutsende ervaring. De man wilde feitelijk niet weten wat er in zijn eigen winkel aanwezig was en was ogenschijnlijk oprecht verbaasd dat hij

50

in zijn eigen schappen glyfosaat aantrof. Wat wil ik hier nu mee zeggen?

Dat kwekers en tuincentra bewust of onbewust onwetend waren en dat er feitelijk maar een klein plaagstootje van Greenpeace nodig was om de hele boel in beweging te zetten. Maar hoe moet het nu verder? MPS is op dit moment in de ogen van de tuincentra sowieso gedeclasseerd, en als het gaat om de andere certificerende organisaties word ik ook niet erg blij. Milieukeur is vooral ambtelijk bezig en lijkt amper in staat zijn huidige klanten in de institutionele markt tevreden te houden, en voor Groenkeur geldt hetzelfde. Een keurmerk opzetten en klanten daarvoor winnen is één. Het echt toepassen in de praktijk is een ander chapiter. Dan moet je namelijk iets doen wat voor een organisatie niet prettig is: je eigen klanten aan de hoogste boom hangen of hen in ieder geval een certificaat afpikken.

MPS zegt letterlijk in deze uitgave van Boom In Business dat ze dat ingewikkeld vinden. Groen- en Milieukeur kunnen in de tuincentrumsector weliswaar nog onschuld veinzen, maar hebben wat dat betreft in de sectoren waar ze wel sterk zijn, nooit iets van betekenis laten zien.

Hein van Iersel hein@nwst.nl Hoofdredacteur

Stuur of twitter dit artikel door!

Scan of ga naar: www.boom-in-business.nl/artikel.asp?id=23-4635

samenspannen tegen meeldauw

ten a l e g toe : w u e n!

Ni e z o r in

KARMA is een daadkrachtig nieuw middel tegen meeldauw

●

en is een welkome aanvulling op het pakket meeldauwmiddelen.

●

KARMA is een contactfungicide. Het middel werkt zowel preventief als curatief.

●

Sterk tegen meeldauw Een goede afwisselpartner; géén gevaar voor resistentie Biologisch en vrij van residu

Informeer bij uw toeleverancier of bij onze technische adviseurs naar de wijze waarop u effectief samenspant tegen meeldauw.

Certis Europe B.V. Tel. 0346 290 600, info@certiseurope.nl, www.certiseurope.nl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.