De geur van Spanje (2)
(SIERRA DE ANDÚJAR, 12-2-2013)
“Buitre negro” wijst Oscar op 3 zwarte stipjes. Ik knik, ik heb de monniksgieren ook net gezien. Mijn maatje verdwijnt nu in zijn zelf ingerichte kampeerauto en komt grijnzend met een tas koffie tevoorschijn. “Quieres?” gebaart hij. Nee is geen antwoord want onmiddellijk drukt hij mij zijn tas in de hand. Mijn protest wuift hij weg met de verzekering dat hij zo dadelijk voor zichzelf nog wat zwart brouwsel zal produceren. Hij heeft het nodig want hij heeft gisteren de ganse nacht doorgereden om de 800 km vanuit Navarra te overbruggen. Hij heeft me net gezegd dat hij hier nu al voor de derde keer staat. We zijn niet alleen: een 200 m verder staan enkele natuurkijkers uit Extremadura op hun eigenste spot rond te kijken. Het publiek is hier geenszins louter Spaans want gisteren heb ik hoger op de weg zelfs “Suidafrikaans” horen praten. Er is ook nog een Duits koppel: ik heb ze gisteren toevallig in het restaurant ontmoet. Toevallig? Neen, iedereen is hier voor hetzelfde. "Wenn da ein Luchs zufällig die Strasse überqueren möchte, wollen wir dabei sein”, lichtte Hermann zijn eigenste tactiek toe. Om de paar uur rijden de Duitsers langzaam de weg op en neer in de hoop dat er toch één de weg oversteekt. Aan belangstelling geen gebrek dus op deze banale weekdag: ik schat zo'n 25 mensen die verspreid langs de weg in groepjes constant op de uitkijk staan. Ze staan hier allen uren-, sommigen dagenlang, te wachten met één doel voor ogen: de Iberische lynx. Toen ik in de jaren ’90 Extremadura bezocht, was er nog sprake van kleine restpopulaties in die regio. Sindsdien is de volledige populatie echter dramatisch gecrasht: de laatste schattingen hebben het nog over hooguit 200 à 300 in het wild levende exemplaren. Vermits de soort eigenlijk alleen op het Iberisch schiereiland voorkomt, is ze (spijtig genoeg) mét 48
De boomklever I juni 2016 I de eerste keer
voorsprong de meest bedreigde katachtige ter wereld. De Spaanse overheid heeft nu een uitgebreid beschermingsprogramma opgezet met kweekprogramma’s in gevangenschap, herintroductieplannen voor lynxen én konijnen, en uitgebreide voorlichting in de regio’s waar de soort nog voorkomt. Dat zijn er welgeteld nog 2 (!): in de Coto Doñana (een dertigtal dieren) en de rest hier, in de Sierra de Andújar. Daarom sta ook ik hier: dit is letterlijk de énige plek ter wereld waar je überhaupt enige kans maakt deze enigmatische soort te zien te krijgen. Dat het daarbij ook een mooie plek is, maakt het alleen nog aangenamer. We speuren verder, steeds opnieuw, dezelfde hoekjes af. We hebben al de hele ochtend rode patrijzen gehoord maar nu laten ze zich van hun beste kant zien. Er zit een mannetje luid roepend boven op een met mos begroeid granietblok: een prachtig zicht, zo in dat zachte ochtendlicht. Bruusk wordt deze idylle afgebroken: er komt een jeep aangereden die in opspattend grint stopt. Vrijwel onmiddellijk tuimelen al de inzittenden opgewonden naar buiten met de magische woorden: “Tenemos un bicho”. Mijn ietwat roestig Spaans komt nu goed van pas: “we hebben er één van ginder boven gezien, maar van hier moet het veel beter gaan” Ze gesticuleren druk wijzend naar een enkele honderden meters verwijderde ronde heuveltop. Heb ik die vandaag niet al 10 keer uitgevlooid? "Estaba cazando conejos” hijgt één van de Spanjaarden terwijl hij koortsachtig in zijn telescoop zoekt. “Op konijnen jagend”: hoe kan ik daar in godsnaam over gekeken hebben, verwens ik mezelf. Onze groep wordt nu nog eens versterkt door een tiental kijklustigen die op een drafje, aangetrokken door het tumult, komen aanrennen: “Hay algo?” “Si, lince”. Na een halve minuut klinkt van de man aan de tele-