Op het moment dat ik dit artikel probeer neer te pennen is augustus al ver gevorderd. Elke zichzelf respecterende trekteller ontwaakt dan uit zijn of haar winterslaap, reikhalzend uitkijkend naar de honderdduizenden trekvogels die overdag en ‘s nachts de volgende maanden ons Dijleland zullen doorkruisen. De voorwacht heeft zich al aangekondigd met de eerste trekkende Ooievaars, Wespendieven, Visarenden, Kiekendieven, Zwarte sterns, Duinpiepers, Gele kwikken, Tapuiten en Paapjes. Let the games begin and may the odds be ever in your favor … Trektellen blijft onverminderd populair in Vlaanderen en Nederland, mede door het succes van de website trektellen.nl. Je eigen gegevens invoeren en meteen kunnen vergelijken met die van tientallen andere telposten, mogelijkheden om zelf bewerkingen uit te voeren met een kolossale hoeveelheid data, … we hadden er enkele tientallen jaren geleden alleen maar kunnen van dromen. Toch is dit trektellen in onze regio eerder beperkt. Met moeite kunnen alle posten gelijktijdig bezet worden, worden er in vergelijking weinig teluren geklokt en zijn er op één post meestal onvoldoende tellers aanwezig. Reden? Misschien
de drempelvrees, de moeilijkheidsgraad of toch eerder … onbekend maakt onbemind? Misschien kan daar verandering in gebracht worden met een aantal activerende hulpmiddelen. Te beginnen met een overzicht en beschrijving van de belangrijkste trektelposten in onze regio. TREKTELLEN … IN DE REGIO Een telpost is een vast punt vanwaar gedurende het gehele jaar onder alle omstandigheden de vogeltrek kan worden waargenomen. Bij het kiezen van een locatie voor een telpost zijn een aantal criteria bepalend. Je dient vanaf de telpost best in alle richtingen vrij zicht te hebben. Gedurende de periode van het jaar dat er geteld wordt, moet er kunnen geteld worden. Maïsaanplantingen bijvoorbeeld kunnen daarbij erg belemmerend en frustrerend werken. Aangezien het best is om meerdere jaren op eenzelfde plaats te tellen (telgegevens krijgen meer waarde) moet er ook gekeken worden naar de toekomst. Gebieden met jonge bosaanplant, periodieke overstromingen door hoge waterstanden of mogelijke industriebestemming worden best vermeden. Een geluidsarme omgeving geeft ook een meerwaarde bij de zangvogeltrek. Daarnaast kan de vogeltrek in een gebied door plaatselijke factoren beïnvloedt worden.
Trektelpost Leefdaal Plateau Het plateau van Leefdaal is hoofdzakelijk een akkergebied dat tot op heden gespaard is gebleven van grootschalige ruilverkavelingen. De absolute sterkte van het plateau is dat het tot 60 meter boven de valleigebieden ligt. Die hoogteverschillen zorgen voor schitterende vergezichten in alle richtingen voor de volle 360°. Dit maakt het ook tot dé trektelpost bij uitstek van de regio. Het weidse uitzicht maakt dat zowel vogels boven de Dijlevallei, boven Leuven als boven de Brabantse steilrand al van ver kunnen opgepikt worden. Nog een belangrijke troef is dat er zowel in het voorjaar als in het najaar geteld kan worden. In geen van de ander telposten is dit het geval. Daartegenover is het een groot gebied waarover de vogels zeer breed uitgesmeerd passeren, determinaties moeten soms op zeer grote afstand gebeuren en meerdere tellers zijn echt noodzakelijk. Zoals op elke telpost krijg je door het rotatiesysteem in de akkerbouw jaar na jaar te maken met wisselende muren van maïs waardoor de post een honderdtal meter kan variëren qua locatie. De grootste aantallen doortrekkende vogels heb je in de periode 2de helft september en vooral
Coördinaten trektelplaats Leefdaal plateau
•• •
50°50’38.5”N 4°37’06.6”E 50°50’34.6”N 4°37’36.9”E 50°50’43.5”N 4°37’17.9”E
oktober. Grote groepen Aalscholvers, Kievitten, Houtduiven, Graspiepers, Vinken, Kepen, Spreeuwen, Zanglijsters, Koperwieken, Kramsvogels en Veldleeuweriken passeren dan. Meer dan 10.000 vogels op een paar uur tijd … het is elke keer opnieuw verbazingwekkend. Eens de ochtendlijke stroom zangvogels afneemt, komt met de stijgende temperatuur de thermiek op gang en kunnen een groot aantal Buizerden en Sperwers doorkomen. Ook Torenvalk, Slechtvalk, Rode wouw, Blauwe kiekendief, Smelleken en misschien nog een late Visarend kan je zien doortrekken of tijdelijk ter plaatse jagend waarnemen. In deze massa voorbijtrekkende vogels zitten er elk jaar wel een aantal zeldzaamheden, ook wel eens ‘krenten’ genaamd. Zo zijn de voorbije jaren Zwarte ooievaar, Morinelplevier, Ruigpootbuizerd, Roodkeelpieper en IJsgors de
VOGELS
TREKTELLEN … onbekend maakt onbemind
Een heuvelrug, een rivier, een stroomdal of een bosrand kan een koersbepaling, koerswijziging of zelfs stuwing geven. Een perfecte telpost zal je niet echt vinden, maar de drie meest bezette telposten in onze regio (Plateau Leefdaal, Pompstation Meerbeek en Kesselberg) komen zeker in aanmerking.
Trektelpost Leefdaal Plateau Foto: Maxime Fajgenblat
72
De boomklever I september 2015 I vogels
73