Plan Director Catedral de Santiago

Page 1

A CATEDRAL DE SANTIAGO, CORAZÓN DE COMPOSTELA


A Catedral de Santiago é o corazón de Compostela. Un espazo cheo de espiritualidade que o devir dos séculos converteu nun prodixio arquitectónico dunha enorme intelixencia técnica e tecnolóxica. Conservar este patrimonio é un deber de todos e unha obriga para os que habitamos Compostela e nos beneficiamos da súa enorme capacidade para xerar riqueza. O Cabido da Catedral e o Consorcio de Santiago queren dar a coñecer o contido do Plan Director da Catedral de Santiago, a folla de ruta para a restauración e conservación da basílica xacobea, coa mostra divulgativa A Catedral de Santiago, corazón de Compostela. Unha maneira diferente de achegarse á historia, á arte e á espiritualidade da alma de Compostela. La Catedral de Santiago es el corazón de Compostela. Un espacio lleno de espiritualidad que el devenir de los siglos convirtió en un prodigio arquitectónico de una enorme inteligencia técnica y tecnológica. Conservar este patrimonio es un deber de todos y una obligación para quienes habitamos Compostela y nos beneficiamos de su enorme capacidad para generar riqueza. El Cabildo de la Catedral y el Consorcio de Santiago quieren dar a conocer el contenido del Plan Director de la Catedral de Santiago, la hoja de ruta para la restauración y conservación de la basílica jacobea, con la muestra divulgativa La Catedral de Santiago, corazón de Compostela. Una manera diferente de acercarse a la historia, al arte y a la espiritualidad del alma de Compostela.


A Catedral de Santiago, coraz贸n de Compostela

Colabora:


Exposición: A Catedral de Santiago, corazón de Compostela. Plan Director da Catedral

CABIDO DA CATEDRAL DE SANTIAGO Deán da Catedral de Santiago. D. José María Díaz Director da Fundación Catedral e Cóengo Presidente da Comision de Cultura e Arte do Cabido. D. Daniel Lorenzo CONSORCIO DE SANTIAGO Xerente. D. Xosé Manuel Villanueva Prieto Director de Programas. D. Xosé Denis Hombre Director da Oficina Técnica. D. Ángel Panero Pardo Colabora: Fundación Barrié COMISARIADO Oficina Técnica - Taller de Proxectos do Consorcio de Santiago Coa asistencia técnica de: Jorge Ares Rodríguez e Jorge Vázquez Couto

DIRECCIÓN ARTÍSTICA E PLANTEXAMENTO GRÁFICO 100x100 creatividad + comunicación Oficina Técnica - Taller de Proxectos do Consorcio de Santiago

MONTAXE Imaxson ASESORÍA HISTÓRICA Victoriano Nodar Fernández AGRADECEMENTOS Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia Departamento de Representación e Teoría Arquitectónicas da Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia Instituto do Patrimonio Cultural de España. Ministerio de Cultura Fundación Pedro Barrié de la Maza Museo do Pobo Galego Televisión de Galicia Paradores de Turismo Universidade de Cottbus Universidade de Berna Javier Alonso de la Peña Belén Mª Castro Fernández Jesús Domínguez Conde Jesús Izco Sevillano Blanca Pons-Sorolla Miguel Sobrino González Guillermo Rodríguez Rodríguez. Renovatio S.L. Ramón Yzquierdo Peiró, Museo da Catedral

AUTORÍA DOS DEBUXOS QUE IDENTIFICAN AS INTERVENCIÓNS DE DIFERENTES ARQUITECTOS NOS ALZADOS DA CATEDRAL E A SÚA CONTRIBUCIÓN SIMULTÁNEA Á CONSTRUCIÓN DA CIDADE Os debuxos do expositor central coa identificación das intervencións de diferentes arquitectos nos alzados da Catedral e a súa contribución simultánea á construción da cidade foron realizados expresamente para esta exposición co apoio da Oficina Técnica - Taller de Proxectos do Consorcio de Santiago. Idea orixinal: Angel Panero Pardo Debuxo: Jorge Ares Rodríguez e Jorge Vázquez Couto Asesoramento histórico: Victoriano Nodar Fernández

Deseño e maquetación: 100x100 creatividad + comunicación AUTORÍA DOS DEBUXOS ORIXINAIS DOS ALZADOS DA CATEDRAL Os debuxos dos alzados da Catedral foron extraídos do Plan Director, realizado baixo a dirección do arquitecto Javier Alonso de la Peña. Os básicos orixinais foron elaborados en 1999 polo Departamento de Representación e Teoría Arquitectónicas da Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña no marco do convenio subscrito coa Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia.

Departamento de Representación e Teoría Arquitectónicas da Escola Técnica Superior de Arquitectura da Coruña Directores: José Antonio Franco Taboada e Santiago B. Tarrío Carrodeguas Profesores coordinadores: Pablo Costa Buján e Arturo Franco Taboada Alumnos: Cristina Alonso Alonso, Eliana Díaz Díaz, Ana Isabel Fernández Blanco, Ana María Fernández Dopazo, Patricia García Domínguez, Jaime María Garrido Fernández, Laura Mª Garrido Fernández, Francisco Borreguero Villanueva, Jesús Freire Pedreira, Carlos Alberto Alonso Ríos, Roberto Varela Naveira, Juan Jose Bande Porto, Juan José López Díez

Edición: Consorcio de Santiago Coordinación: Jorge Ares, Juan Conde, Jaime Mera, Jorge Vázquez Deseño: 100x100 creatividad+comunicación Imprime: Agencia Gráfica Gallega S.L. Depósito legal: ISBN: 978-84-939061-1-5


Contido/Contenido

Plan Director da Catedral de Santiago.5 Plan Director de la Catedral de Santiago.5 Planimetría. Medindo a Catedral.7 Planimetría. Midiendo la Catedral.7 Patoloxía. As lesións da Catedral.11 Patología. Las lesiones de la Catedral.11 Estudo dos bens mobles.15 Estudio de los bienes muebles.15 Estudo dos usos.17 Estudio de los usos.17 Programa de actuacións.19 Programa de actuaciones.19 Pórtico Virtual.21 Pórtico Virtual.21 Oitavo centenario da Consagración da Catedral.23 Octavo centenario de la Consagración de la Catedral.23


Plan Director da Catedral de Santiago

Plan Director de la Catedral de Santiago

Un Plan Director de Restauración é un documento oficial froito dun exhaustivo estudo, que establece a folla de ruta, pautas, condicións, custos e programación das actuacións necesarias para a rehabilitación dun edificio. Aplícase en edificios de protección integral con catalogación de Nivel 1, que se definen como: edificios monumentais e de valor excepcional, arquitectónico, histórico-artístico e cultural. O Plan Director do conxunto Catedralicio de Santiago de Compostela aprobouse polo Concello de Santiago o 27 de outubro de 2009, despois das aprobacións preliminares do Cabido da Catedral e da Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta de Galicia. Posteriormente recibiu o visto bo do Ministerio de Cultura. Un Plan Director de Restauración es un documento oficial fruto de un exhaustivo estudio, que establece la hoja de ruta, pautas, condiciones, costes y programación de las actuaciones necesarias para la rehabilitación de un edificio. Se aplica en edificios de protección integral con catalogación de Nivel 1, que se definen como: edificios monumentales y de valor excepcional, arquitectónico, histórico-artístico y cultural. El Plan Director del conjunto Catedralicio de Santiago de Compostela fue aprobado por el Ayuntamiento de Santiago el 27 de octubre de 2009, después de las aprobaciones preliminares del Cabildo de la Catedral y de la Dirección Xeral de Patrimonio de la Xunta. Posteriormente recibió el visto bueno del Ministerio de Cultura.

Obxectivos

Edificios de protección integral (nivel 1) no ámbito inmediato á Catedral. Edificios de protección integral (nivel 1) en el ámbito inmediato a la Catedral.

Objetivos

• Obter un coñecemento detallado e pluridisciplinar do estado actual do conxunto Catedralicio para establecer as pautas das futuras intervencións.

• Obtener un conocimiento detallado y pluridisciplinar del estado actual del conjunto Catedralicio para establecer las pautas de las futuras intervenciones.

• Prever e propor as pautas para a xestión integral do edificio en canto ás actuacións de rehabilitación, restauración, acondicionamento, ordenación de usos e mantemento.

• Prever y proponer las pautas para la gestión integral del edificio en cuanto a las actuaciones de rehabilitación, restauración, acondicionamiento, ordenación de usos y mantenimiento.

5


Plan Director

A importancia do Plan Director é vital para que as actuacións futuras na Catedral teñan un fío condutor cun mesmo discurso e unha programación lóxica en función da prioridade das actuacións previstas, todo iso co visto e prace de todos os axentes involucrados, Cabido da Catedral, Dirección Xeral de Patrimonio da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia, Ministerio de Cultura e cidadáns a través da representación do Concello de Santiago. A Catedral é o corazón de Compostela. O seu ámbito de influencia é principalmente relixioso, pero tamén cultural, histórico-artístico, económico e social. La importancia del Plan Director es vital para que las actuaciones futuras en la Catedral tengan un hilo conductor con un mismo discurso y una programación lógica en función de la prioridad de las actuaciones previstas, todo ello con el visto bueno de todos los agentes involucrados, Cabildo de la Catedral, Dirección Xeral de Patrimonio de la Consellería de Cultura de la Xunta de Galicia, Ministerio de Cultura y ciudadanos a través de la representación del Concello de Santiago. La Catedral es el corazón de Compostela. Su ámbito de influencia es principalmente religioso, pero también cultural, histórico-artístico, económico y social.

Plan Director da Catedral

Plan Director de la Catedral

1. Planimetría

1. Planimetría

Levantamento topográfico Elaboración de novos planos, e corrección dos antigos Recollida de augas pluviais e rede de fontanaría Rede eléctrica

6

2. Estudo das patoloxías nas fábricas Fachadas Cubertas Torres Interior do templo Edificio claustral

Levantamiento topográfico Elaboración de nuevos planos, y corrección de los antiguos Recogida de aguas pluviales y red de fontanería Red eléctrica 2. Estudio de las patologías en las fábricas Fachadas Cubiertas Torres Interior del templo Edificio claustral

3. Estudo dos bens mobles, os retablos e as pinturas murais

3. Estudio de los bienes muebles, los retablos y las pinturas murales

4. Estudo dos usos no edificio claustral

4. Estudio de los usos en el edificio claustral

Relación dos acabados e o seu estado de conservación Relación dos usos actuais Análises de usos e percorridos conflitivos Actuacións propostas Ordenación 5. Estudo das medidas de seguridade no templo e no edificio claustral Sistemas contra incendios, antirroubo e de vixilancia 6. Programa de actuacións Prioritarias Secundarias De remate De mantemento

Relación de los acabados y su estado de conservación Relación de los usos actuales Análisis de usos y recorridos conflictivos Actuaciones propuestas Ordenación 5. Estudio de las medidas de seguridad en el templo y en el edificio claustral Sistemas contra incendios, antirrobo y de vigilancia 6. Programa de actuaciones Prioritarias Secundarias De remate De mantenimiento

7. Memoria Documentada

7. Memoria Documentada

Equipo redactor:

Equipo redactor:

Francisco Javier Alonso de la Peña

Francisco Javier Alonso de la Peña

Colaboradores:

Colaboradores:

María del Pilar Sáez Jiménez, historiadora da arte e restauradora María González Rumbo, arquitecta Infocart Topografía, S.L. Roomel Service, S.L. Cofersa Seguridad, S.L.

María del Pilar Sáez Jiménez, historiadora del arte y restauradora María González Rumbo, arquitecta Infocart Topografía, S.L. Roomel Service, S.L. Cofersa Seguridad, S.L.


Planimetría. Medindo a Catedral Planimetría. Midiendo la Catedral

Os planos, como elementos de representación das construcións, son ferramentas fundamentais para poder estudar un edificio e planificar intervencións. Nunha edificación da complexidade e dimensións do conxunto Catedralicio, a elaboración do conxunto de planos que definen a súa construción é unha labor custosa pero imprescindible para coñecer o edificio e ter unha base de traballo sólida e fiable que permita definir as actuacións que se van a levar a cabo.

Los planos, como elementos de representación de las construcciones, son herramientas fundamentales para poder estudiar un edificio y planificar intervenciones. En una edificación de la complejidad y dimensiones del conjunto Catedralicio, la elaboración del conjunto de planos que definen su construcción es una labor costosa pero imprescindible para conocer el edificio y tener una base de trabajo sólida y fiable que permita definir las actuaciones que se van a llevar a cabo.

A Catedral de Santiago sempre foi obxecto de debuxo para moitos arquitectos, en especial a partir do século XVII cando se inician as grandes intervencións barrocas. En 1657, o cóengo Vega y Verdugo debuxa a lapis as fachadas da Catedral e, en 1793, o mestre de obras Miguel Ferro Caaveiro traza unha reconstrución hipotética da Catedral en época medieval.

La Catedral de Santiago siempre fue objeto de dibujo para muchos arquitectos, en especial a partir del siglo XVII cuando se inician las grandes intervenciones barrocas. En 1657, el canónigo Vega y Verdugo dibuja a lápiz las fachadas de la Catedral y, en 1793, el maestro de obras Miguel Ferro Caaveiro traza una reconstrucción hipotética de la Catedral en época medieval.

O estadounidense Kenneth John Conant será quen realice a primeira planta completa da Catedral, en 1926. Novos planos e alzados da Catedral serán feitos a partir de 1950, como o conxunto de debuxos de Francisco Pons-Sorolla, conservador da cidade monumental de Santiago en 1945. En 1989, o Ministerio de Cultura obtén a fotogrametría da fachada do Obradoiro e, nos anos 90, a Escola de Arquitectura da Coruña elabora un levantamento gráfico da Catedral.

El estadounidense Kenneth John Conant será quien realice la primera planta completa de la Catedral, en 1926. Nuevos planos y alzados de la Catedral serán hechos a partir de 1950, como el conjunto de dibujos de Francisco Pons-Sorolla, conservador de la ciudad monumental de Santiago en 1945. En 1989, el Ministerio de Cultura obtiene la fotogrametría de la fachada del Obradoiro y, en los años 90, la Escuela de Arquitectura de A Coruña elabora un levantamiento gráfico de la Catedral.

7

1793-94. Miguel Ferro Caaveiro. Reconstrución hipotética da Catedral románica. Arquivo da Catedral. (Imaxes do libro A Catedral de Santiago. Beleza e misterio. Lunwerg Edicións. Consorcio de Santiago). 1793-94. Miguel Ferro Caaveiro. Reconstrucción hipotética de la Catedral románica. Archivo de la Catedral. (Imágenes del libro La Catedral de Santiago. Belleza y misterio. Lunwerg Ediciones. Consorcio de Santiago).

1958. Sección transversal polo claustro, Francisco Pons-Sorolla. 1958. Sección transversal por el claustro, Francisco Pons-Sorolla.


Planimetría 8

Conant, o estadounidense que mide a Catedral

Conant, el estadounidense que mide la Catedral

Kenneth John Conant, naceu en Wisconsin, EEUU, en 1894. Iniciou os seus estudos na Universidade de Harvard en 1911, onde se graduou en Belas Artes e Arquitectura. Durante a Primeira Guerra Mundial recibe unha bolsa de investigación para estudar en Francia.

Kenneth John Conant, nació en Wisconsin, EEUU, en 1894. Inició sus estudios en la Universidad de Harvard en 1911, donde se graduó en Bellas Artes y Arquitectura. Durante la Primera Guerra Mundial recibe una beca de investigación para estudiar en Francia.

Tras acabar os seus estudos, no verán de 1920, durante unha viaxe por Europa, atópase co profesor de Harvard e medievalista A. Kingsley Porter. Contaxiado polo entusiasmo deste interésase pola arquitectura histórica, e ao seu regreso a Harvard, onde traballará como profesor asistente, escribirá baixo a tutela de Porter: The Early Architectural History of the Cathedral of Santiago de Compostela, en 1926.

Tras acabar sus estudios, en el verano de 1920, durante un viaje por Europa, conoce al profesor de Harvard y medievalista A. Kingsley Porter. Contagiado por el entusiasmo de éste se interesa por la arquitectura histórica, y a su regreso a Harvard, donde trabajará como profesor asistente, escribirá bajo la tutela de Porter: The Early Architectural History of the Cathedral of Santiago de Compostela, en 1926.

Un ano antes, aconsellado por Porter, visitará a Abadía de Cluny, e esta converterase no obxectivo principal do seu traballo durante o resto da súa vida. Desde 1936 traballará como profesor da Escola de Arquitectura de Harvard. En 1940, varios dos seus alumnos inspirados polos seus ensinos, fundan a Society of Architectural Historians. Tras retirarse da docencia en 1955, seguirá publicando obras até a súa morte en 1984.

Un año antes, aconsejado por Porter, visitará la Abadía de Cluny, y ésta se convertirá en el objetivo principal de su trabajo durante el resto de su vida. Desde 1936 trabajará como profesor de la Escuela de Arquitectura de Harvard. En 1940, varios de sus alumnos inspirados por sus enseñanzas, fundan la Society of Architectural Historians. Tras retirarse de la docencia en 1955, seguirá publicando obras hasta su muerte en 1984.

Que fixo Conant na Catedral de Santiago de Compostela?

¿Qué hizo Conant en la Catedral de Santiago de Compostela?

Tal e como explica Conant no prólogo do seu libro, The Early Architectural History of the Cathedral of Santiago de Compostela, decide iniciar o estudo da Catedral de Santiago ante a sorpresa que lle causa o escaso e impreciso material gráfico existente.

Tal y como explica Conant en el prólogo de su libro, The Early Architectural History of the Cathedral of Santiago de Compostela, decide iniciar el estudio de la Catedral de Santiago ante la sorpresa que le causa el escaso e impreciso material gráfico existente.

Conant tenta debuxar a Catedral tal e como se atopaba na Idade Media, e para iso vese na necesidade de debuxar a planta completa (cos engadidos góticos, renacentistas e barrocos), para deducir a partir dela a parte románica. Indica que a planta que el realiza é a primeira planta completa que se realizaba da Catedral. Tampouco se publicaron antes de Conant alzados ou seccións completas, existindo soamente algúns bosquexos.

Conant intenta dibujar la Catedral tal y como se encontraba en la Edad Media, y para eso se ve en la necesidad de dibujar la planta completa (con los añadidos góticos, renacentistas y barrocos), para deducir a partir de ella la parte románica. Indica que la planta que él realiza, es la primera planta completa que se realizaba de la Catedral. Tampoco se habían publicado antes de Conant alzados o secciones completas, existiendo solamente algunos bocetos.

No prólogo da súa obra explica o moito que lle axudou para o seu estudo o libro da Historia da Santa Apostólica Metropolitana Igrexa de Santiago de Compostela, obra do cóengo D. Antonio López Ferreiro.

En el prólogo de su obra explica lo mucho que le ayudó para su estudio el libro de la Historia de la Santa Apostólica Metropolitana Iglesia de Santiago de Compostela, obra del canónigo D. Antonio López Ferreiro.

Reprodución do plano de K.J. Conant extraida da publicación Arquitectura Románica da Catedral de Santiago de Compostela. Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia, 1983.

Reproducción del plano de K.J. Conant extraida de la publicación Arquitectura Románica de la Catedral de Santiago de Compostela. Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia, 1983.


Nuevas investigaciones revelan las diferentes fases constructivas de la Catedral medieval

O proxecto interdisciplinar da Brandenburgische Technische Universität Cottbus (Alemaña) e a Universidade de Berna (Suíza) está a analizar a construción románica da Catedral de Santiago de Compostela. Dirixido polo catedrático Klaus Rheidt do Departamento de Historia da Construción e o catedrático Bernd Nicolai do Departamento de Historia da Arquitectura, un equipo de arquitectos, historiadores da arte e xeodestas, encargados das medicións e da elaboración dos mapas, investiga a través dun exacto levantamento planimétrico e dun complexo traballo de documentación da escultura, as diferentes fases construtivas da época medieval.

El proyecto interdisciplinar de la Brandenburgische Technische Universität Cottbus (Alemania) y la Universidad de Berna (Suiza) está analizando la contrucción románica de la Catedral de Santiago de Compostela. Dirigido por el catedrático Klaus Rheidt del Departamento de Historia de la Construcción y el catedrático Bernd Nicolai del Departamento de Historia de la Arquitectura, un equipo de arquitectos, historiadores del arte y geodestas, encargados de las mediciones y de la elaboración de los mapas, investiga a través de un exacto levantamiento planimétrico y de un complejo trabajo de documentación de la escultura, las diferentes fases constructivas de la época medieval.

A Catedral de Santiago de Compostela é especialmente idónea para unha investigación con métodos modernos de medición, xa que o excelente estado no que se conservou o edificio románico e a súa escultura permite moitas observacións estratigráficas. A través da taquimetría, que serve para medir a un tempo distancias e ángulos horizontais e verticais, o equipo de expertos consegue alcanzar tamén as partes superiores da construción e cun escáner láser rexistra ámbitos de difícil captación como as capelas da xirola. Os datos e puntos recollidos imprímense e transfórmanse en debuxos a lapis que forman a base para os debuxos en tinta. Os resultados das medicións xeoreferenciadas utilízanse tamén para a elaboración dixital dun modelo volumétrico en 3D, que permite representar cada fase construtiva nunha cor diferente e facilita a visualización do proceso construtivo da basílica.

La Catedral de Santiago de Compostela es especialmente idónea para una investigación con métodos modernos de medición, ya que el excelente estado en el que se ha conservado el edificio románico y su escultura permite muchas observaciones estratigráficas. A través de la taquimetría, que sirve para medir a un tiempo distancias y ángulos horizontales y verticales, el equipo de expertos consigue alcanzar también las partes superiores de la construcción y con un escáner láser registra ámbitos de difícil captación como las capillas de la girola. Los datos y puntos recogidos se imprimen y se transforman en dibujos a lápiz que forman la base para los dibujos en tinta. Los resultados de las mediciones georeferenciadas se utilizan también para la elaboración digital de un modelo volumétrico en 3D, que permite representar cada fase constructiva en un color diferente y facilita la visualización del proceso constructivo de la basílica.

O proxecto ten varias metas. En primeiro lugar pretende determinar as fases construtivas desde o comezo da obra no último cuarto do século XI até a consagración da basílica no ano 1211. Nun segundo paso preténdese investigar o anteproxecto para poder reconstruír a forma primitiva da Catedral medieval coas modificacións realizadas durante o proceso construtivo. O extenso material de datos de medición en combinación coa observación de todos os detalles construtivos e decorativos da fábrica así como a interpretación das inscricións e fontes históricas en relación coa obra, permitirá elaborar unha cronoloxía relativa das sucesivas fases da construción do monumento. Este traballo está acompañado da análise que se está realizando sobre a Catedral e o seu conxunto escultórico como monumento de primeira orde dentro da arte románica en Francia e España e pola súa importancia para o desenvolvemento tipolóxico das igrexas de peregrinación medievais.

El proyecto tiene varias metas. En primer lugar pretende determinar las fases constructivas desde el comienzo de la obra en el último cuarto del siglo XI hasta la consagración de la basílica en el año 1211. En un segundo paso se pretende investigar el anteproyecto para poder reconstruir la forma primitiva de la Catedral medieval con las modificaciones realizadas durante el proceso constructivo. El extenso material de datos de medición en combinación con la observación de todos los detalles constructivos y decorativos de la fábrica así como la interpretación de las inscripciones y fuentes históricas en relación con la obra, permitirá elaborar una cronología relativa de las sucesivas fases de la construcción del monumento. Este trabajo está acompañado del análisis que se está realizando sobre la Catedral y su conjunto escultórico como monumento de primer orden dentro del arte románico en Francia y España y por su importancia para el desarrollo tipológico de las iglesias de peregrinación medievales.

O proxecto científico desenvólvese co consentimento do Cabido da Catedral de Santiago de Compostela e conta co apoio do Departamento de Historia da Arte (Miguel Taín Guzmán) da Universidade de Santiago de Compostela. As amplas investigacións da BTU Cottbus son financiadas pola Fundación Fritz Thyssen e por unha xenerosa doazón privada de don Alfred DodererWinkler. A parte suíza do proxecto está financiada polo Schweizerische Nationalfonds. Por encargo da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Xunta de Galicia empregouse o escaneado con luz rasante no Pórtico da Gloria. A posterior elaboración destes datos serviu en parte para a documentación preliminar dos traballos de restauración no Pórtico da Gloria patrocinados pola Fundación Pedro Barrié de la Maza.

El proyecto científico se desarrolla con el consentimiento del Cabildo de la Catedral de Santiago de Compostela y cuenta con el apoyo del Departamento de Historia del Arte (Miguel Taín Guzmán) de la Universidad de Santiago de Compostela. Las amplias investigaciones de la BTU Cottbus son financiadas por la Fundación Fritz Thyssen y por una generosa donación privada de don Alfred Doderer-Winkler. La parte suiza del proyecto está financiada por el Schweizerische Nationalfonds. Por encargo de la Dirección Xeral de Patrimonio Cultural de la Xunta de Galicia se ha empleado el escaneado con luz rasante en el Pórtico de la Gloria. La posterior elaboración de estos datos sirvió en parte para la documentación preliminar de los trabajos de restauración en el Pórtico de la Gloria patrocinados por la Fundación Pedro Barrié de la Maza.

As conclusións dos estudos das universidades de Cottbus e Berna foron presentadas en Santiago de Compostela, no mes de xuño de 2011, polos profesores Bernd Nicolai e Anke Wunderwald.

Las conclusiones de los estudios de las universidades de Cottbus y Berna fueron presentadas en Santiago de Compostela, en el mes de junio de 2011, por los profesores Bernd Nicolai y Anke Wunderwald.

Catedral de Santiago de Compostela Sección lonxitudinal S03, nave principal, vista a norte debuxo en tinta 2010. escala 1:125

0

2 1

3

4

10 5

Catedral de Santiago de Compostela Sección longitudinal S03, nave principal, vista a norte dibujo en tinta 2010.

Planimetría

Novas investigacións revelan as diferentes fases construtivas da Catedral medieval

9


Planimetría

O Plan Director realiza unha medición precisa da Catedral Para a elaboración do Plan Director realízase unha revisión e corrección da planimetría existente do conxunto Catedralicio, unha planimetría dixitalizada que principalmente se baseaba na realizada baixo a dirección de Pons-Sorolla e que á súa vez partía do traballo realizado en 1926 por K. J. Conant. Tras estudar esta información detéctanse erros nestes debuxos, polo que se evidencia a necesidade de realizar un novo levantamento apoiándose nas técnicas topográficas de precisión actuais. Así coa ocasión da redacción do Plan Director iníciase un levantamento gráfico detallado do templo. Este novo levantamento comeza co establecemento dunha rede topográfica sinalizada in situ con cravos e debidamente documentada: 1) Realízase en primeiro lugar un plano da poligonal exterior do conxunto Catedralicio, a nivel do chan, coas súas entradas e patios interiores (claustro, Xelmírez, Porta Santa e dos Abades). 2) Levántanse tamén, de novo, as diferentes plantas do edificio claustral, aproveitando para ordenar a representación sistematizada das mesmas, até agora confusa. Ademais, corrixiuse o conxunto restante da planimetría existente, nos entornos do templo, capelas, triforio e cubertas. A creación destes planos corrixidos permite ordenar por primeira vez as liñas de instalacións (fontanaría e saneamento, recollida de augas pluviais e liñas xerais de electricidade).

El Plan Director realiza una medición precisa de la Catedral Para la elaboración del Plan Director se realiza una revisión y corrección de la planimetría existente del conjunto Catedralicio, una planimetría digitalizada que principalmente se basaba en la realizada bajo la dirección de Pons-Sorolla y que a su vez partía del trabajo realizado en 1926 por K. J. Conant. Tras estudiar esta información se detectan errores en estos dibujos, por lo que se evidencia la necesidad de realizar un nuevo levantamiento apoyándose en las técnicas topográficas de precisión actuales. Así con ocasión de la redacción del Plan Director se inicia un levantamiento gráfico detallado del templo. Este nuevo levantamiento comienza con el establecimiento de una red topográfica señalizada in situ con clavos y debidamente documentada:

10

1) Se realiza en primer lugar un plano de la poligonal exterior del conjunto Catedralicio, a nivel del suelo, con sus entradas y patios interiores (claustro, Gelmírez, Puerta Santa y de los Abades). 2) Se levantan también, de nuevo, las diferentes plantas del edificio claustral, aprovechando para ordenar la representación sistematizada de las mismas, hasta ahora confusa. Además, se ha corregido el conjunto restante de la planimetría existente, en los entornos del templo, capillas, triforio y cubiertas. La creación de estos planos corregidos permite ordenar por primera vez las líneas de instalaciones (fontanería y saneamiento, recogida de aguas pluviales y líneas generales de electricidad).

Plantas do Edificio do Claustro. Plan Director da Catedral. Plantas del Edificio del Claustro. Plan Director de la Catedral.

RED TOPOGRÁFICA DA CATEDRAL DE SANTIAGO

B-01

BASE Nº:

RED TOPOGRÁFICA DA CATEDRAL DE SANTIAGO

B-63

BASE Nº:

X:

537224.419

X:

537329.212

Y:

4747900.918

Y:

4747894.681

Z:

252.407

Z:

282.173

Coordenadas UTM ED-50 obtidas a partir do Sistema de Referencia Topográfica do Concello de Santiago

Tipo de señal:

Coordenadas UTM ED-50 obtidas a partir do Sistema de Referencia Topográfica do Concello de Santiago

Clavo

Tipo de señal:

Clavo

Descripcion:

Descripcion:

En la plaza del Obradoiro, frente a los bolardos de piedra del Hostal de los Reyes Católicos

En la arista superior del brazo norte de la cubierta de piedra

Actualización e revisión do PLANO DIRECTOR do CONXUNTO CATEDRALICIO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA -1ª fase Dirección Xeral de Patrimonio Cultural - Consellería de Cultura e Deporte - Xunta de Galicia Arquitecto: Fco. Javier Alonso de la Peña

Topografía e dibuxo: INFOCART TOPOGRAFÍA ,S.L

Decembro - 2006

Dispor duns planos fiables foi un requisito indispensable para poder iniciar o traballo do Plan Director da Catedral. Para dar comezo aos traballos de revisión e actualización da información técnica dispoñible, uns debuxos precisos son unha forma valiosa e insubstituíble de coñecemento da realidade construída. Disponer de unos planos fiables fue un requisito indispensable para poder iniciar el trabajo del Plan Director de la Catedral. Para dar comienzo a los trabajos de revisión y actualización de la información técnica disponible, unos dibujos precisos son una forma valiosa e insustituible de conocimiento de la realidad construida.

Actualización e revisión do PLANO DIRECTOR do CONXUNTO CATEDRALICIO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA -1ª fase Dirección Xeral de Patrimonio Cultural - Consellería de Cultura e Deporte - Xunta de Galicia Arquitecto: Fco. Javier Alonso de la Peña

Topografía e dibuxo: INFOCART TOPOGRAFÍA ,S.L

Decembro - 2006

Exemplos de fichas da rede topográfica. Ejemplos de fichas de la red topográfica.


Patoloxía. As lesións da Catedral Patología. Las lesiones de la Catedral

As 25 áreas de estudo

Las 25 áreas de estudio

Para poder identificar os síntomas das enfermidades construtivas que afectan á Catedral de Santiago, técnicos do Plan Director dividiron en primeiro lugar o conxunto Catedralicio en 25 áreas de estudo. Tras a análise puideron detectarse máis de 500 patoloxías de diferente natureza.

Para poder identificar los síntomas de las enfermedades constructivas que afectan a la Catedral de Santiago, los técnicos del Plan Director dividieron en primer lugar el conjunto Catedralicio en 25 áreas de estudio. Tras este análisis se han podido detectar más de 500 deficiencias de diferente naturaleza.

EDIFICIO CLAUSTRAL

ESCALEIRA

INTERIORES DO TEMPLO

ENTREPLANTA

Planta 1 (cota +6,10) (e entreplanta ala sur, cota +3,30)

Naves e xirola

Triforio

Capela Maior

Cripta

Capela da Corticela

11 Planta 0 (cota 0,00)

Capelas na xirola

Capelas nas naves

Outras dependencias

TORRES E CÚPULAS

Planta -1 (cota -3,30)

Torre da Vela

Torre do Tesouro

Ciborio

Torre do Reloxo

Torre da Carraca e Torre das Campás

Fachada de Praterías

Fachada de Fonseca

Fachada do Obradoiro

FACHADAS

Planta -2 (cota -7,60)

Fachada da Acibechería (e patio de Xelmírez)

Fachada da Quintana

(e patios da Porta Santa e de Abades)

CUBERTAS

Cubertas do Templo

Cubertas das capelas (e da terraza á Quintana)

Cubertas do Claustro


Patoloxía 12

534 fichas de patoloxías

534 fichas de patologías

Como resultado deste proceso de traballo realizáronse fichas individualizadas de todas as patoloxías observadas no conxunto Catedralicio, resultando un total de 534 patoloxías construtivas da mesma.

Como resultado de este proceso de trabajo se han realizado fichas individualizadas de todas las patologías observadas en el conjunto Catedralicio, resultando un total de 534 patologías constructivas de la misma.


A) Danos estruturais ou de suxeición Daños estructurales o de sujección

Rotura de dintel de pedra Rotura de dintel de piedra

C) Acción de humidades Acción de humedades

Humidades no triforio debido a filtracións orixinadas na cuberta Humedades en el triforio debido a filtraciones originadas en cubierta

E) Actuacións perturbadoras nos ocos Actuaciones perturbadoras en los huecos

Los diez tipos de lesiones B) Deterioración da pedra granítica dos muros Deterioro de la piedra granítica de los muros

Patoloxía

Os dez tipos de lesións

Disgregación da pedra por efecto das sales Disgregación de la piedra por efecto de sales

D) Sucidade da contaminación atmosférica ou orgánica Suciedad de contaminación atmosférica u orgánica

Colonización de plantas e musgos na fachada da Acibechería Colonización de plantas y musgos en la fachada de la Azabachería

F) Carpintarías deficientes Carpinterías deficientes

13

Oco agrandado, rompendo os bordes dos arcosolios na súa base Hueco agrandado, rompiendo los bordes de los arcosolios en su base

G) Reixas ou varandas en mal estado Rejas o barandas en mal estado

Pezas soltas e enferruxadas en enreixados Piezas sueltas y oxidadas en rejería

I) Elementos mal trazados ou alterados Elementos mal trazados o alterados

Pequena porta trazada na fachada do Obradoiro que altera a secuencia dos ocos Pequena puerta trazada en la fachada del Obradoiro que altera la secuencia de huecos

Fiestra de aluminio que discorda co resto de fiestras do conxunto da Catedral. Ventana de aluminio que desentona con el resto de ventanas del conjunto de la Catedral.

H) Acabados interiores estragados Acabados interiores deteriorados

Pavimento moi estragado e con reparacións deficientes Pavimento muy deteriorado y con reparaciones deficientes

J) Defectos nas instalacións Defectos en las instalaciones

Liña de acometida cun tendido desordenado Línea de acometida con un tendido desordenado


Patoloxía

A relación entre a pedra e o ferro

La relación entre la piedra y el hierro

O ferro forma parte do nacemento da pedra da Catedral, xa que deste material son as ferramentas coas que se producen os perpiaños.

El hierro forma parte del nacimiento de la piedra de la Catedral, ya que de este material son las herramientas con las que se producen los sillares.

Paradoxalmente é tamén o culpable dunha das lesións máis características do conxunto Catedralicio, que se produce onde se xuntan o ferro e a pedra, sendo esta unha unión que atopamos en moitos dos seus elementos: reixas de xanelas que se introducen nos marcos de pedra, grampas metálicas que se empregan para facer unións entre perpiaños, ferraxes de xanelas, etc. O dano que se produce sobre a pedra está provocado pola deterioración do ferro, que ao oxidarse aumenta o seu volume e actúa como unha cuña que rompe a pedra. Esta é unha patoloxía moi destacada dentro do conxunto Catedralicio, dado o gran volume de pezas de ferro que se atopan nel e os importantes danos derivados das roturas das pedras. A solución a este problema pasa por identificar as pezas metálicas que presenten deterioracións importantes, e no seu caso expor algunha alternativa como pode ser, no caso das grampas de ferro, a súa substitución por outras de bronce.

14

Paradójicamente, es también el culpable de una de las lesiones más características del conjunto Catedralicio, que se produce donde se juntan el hierro y la piedra, siendo ésta una unión que encontramos en muchos de sus elementos: rejas de ventanas que se introducen en los marcos de piedra, grapas metálicas que se emplean para hacer uniones entre sillares, herrajes de ventanas, etc. El daño que se produce sobre la piedra está provocado por el deterioro del hierro, que al oxidarse aumenta su volumen y actúa como una cuña que rompe la piedra. Esta es una patología muy destacada dentro del conjunto Catedralicio, dado el gran volumen de piezas de hierro que se encuentran en él y los importantes daños derivados de las roturas de las piedras. La solución a este problema pasa por identificar las piezas metálicas que presenten deterioros importantes, y en su caso plantear alguna alternativa como puede ser, en el caso de las grapas de hierro, su sustitución por otras de bronce.

Rotura da pedra por oxidación da grampa que une a fachada cunha das pilastras da fachada da Acibechería. Rotura de piedra por oxidación de la grapa que une la fachada con una de las pilastras de la fachada de la Azabachería. Foto: RENOVATIO S.L.

Vida nas pedras da Catedral

Vida en las piedras de la Catedral

A Catedral de Santiago, considerada nun sentido ecolóxico, non é máis que un gran cúmulo de pedra, unha enorme rocha de granito con numerosos hábitats nos que viven animais e plantas.

La Catedral de Santiago, considerada en un sentido ecológico, no es más que un gran cúmulo de piedra, una enorme roca de granito con numerosos hábitats en los que viven animales y plantas.

Os hábitats rochosos son moi esixentes para os seres vivos, só aptos para os máis especializados en colonizar muros de pedra viva, fisuras minúsculas, recunchos sen apenas terra, dependentes da choiva como único recurso hídrico ou pouco máis.

Los hábitats rocosos son muy exigentes para los seres vivos, sólo aptos para los más especializados en colonizar muros de piedra viva, fisuras minúsculas, rincones sin apenas tierra, dependientes de la lluvia como único recurso hídrico o muy poco más.

A que coñecemos co nome de herba viúva debe ser unha colonizadora recente da Catedral, pois non figura nos textos clásicos da flora galega escritos hai un século. (Trachelium caeruleum L.). La que conocemos con el nombre de hierba de la viuda debe ser un colonizador reciente de la Catedral, pues no figura en los textos clásicos de la flora gallega escritos hace un siglo. (Trachelium caeruleum L.).

As algas verdes unicelulares son pioneiras na colonización dos muros de pedra nos ambientes sombríos, con humidade ambiental ou zumegante (Clorofíceas unicelulares microscópicas). Las algas verdes unicelulares son pioneras en la colonización de los muros de piedra en los ambientes sombríos, con humedad ambiental o rezumantes (Clorofíceas unicelulares microscópicas). Texto e fotos: Jesús Izco Sevillano


Estudo dos bens mobles Estudio de los bienes muebles

A Catedral recolle unha gran cantidade e diversidade de obras de arte, únicas e de excepcional valor cultural, cuxa conservación depende en gran medida tanto das condicións físicas e ambientais da fábrica Catedralicia como da xestión de usos que se faga dos seus espazos. Por esta razón o Plan Director tamén se ocupa dos denominados bens mobles que contén a Catedral.

La Catedral contiene una gran cantidad y diversidad de obras de arte, únicas y de excepcional valor cultural, cuya conservación depende en gran medida tanto de las condiciones físicas y ambientales de la fábrica Catedralicia como de la gestión de usos que se haga de sus espacios. Por esta razón el Plan Director también se ocupa de los denominados bienes muebles que contiene la Catedral.

O obxectivo é coñecer o seu estado de conservación dunha forma paralela e baixo uns mesmos criterios e organigrama. Así mesmo esta información vincúlase cos estudos de actualización do estado de conservación do inmoble, interrelacionando o continente co seu contido.

El objetivo es conocer su estado de conservación de una forma paralela y bajo unos mismos criterios y organigrama. Así mismo esta información se vincula con los estudios de actualización del estado de conservación del inmueble, interrelacionando el continente con su contenido.

4 3

18

15

5

6 7

8

2

16

9

1

17

11

14 10

12 13

15

22 19

19 21

26 20 25

23

24

27 PLANTA BAIXA

1ª PLANTA

Obxectivos: · Revisión do estado de conservación dos bens contidos en cada capela da Catedral: retablos, pinturas murais, imaxes, caixonerías, sepulcros, rexerías, etc. · Revisión do estado de conservación dos paramentos murais: bóvedas, piares, estucos, policromías murais de carácter decorativo, etc.

Objetivos: · Revisión del estado de conservación de los bienes contenidos en cada capilla de la Catedral: retablos, pinturas murales, imágenes, cajonerías, sepulcros, rejerías, etc. · Revisión del estado de conservación de los paramentos murales: bóvedas, paredes, estucos, policromías murales de carácter decorativo, etc.

Método de traballo: · Revisión das actuacións anteriores (intervencións e restauracións). · Revisión das actuacións preventivas (desinsectacións). · Toma de datos de danos, lesións, erros, etc. · Fotografías xerais e dos detalles das alteracións.

Método de trabajo: · Revisión de las actuaciones anteriores (intervenciones y restauraciones). · Revisión de las actuaciones preventivas (desinsectaciones). · Toma de datos de daños, lesiones, fallos, etc. · Fotografías generales y de los detalles de las alteraciones.


Os bens mobles

Danos e lesións

Daños y lesiones

Durante a elaboración do Plan Director detectáronse danos e lesións nos bens mobles que proveñen de alteracións ambientais e de carácter antrópico no edificio tales como:

Durante la elaboración del Plan Director se detectaron daños y lesiones en los bienes muebles que provienen de alteraciones ambientales y de carácter antrópico en el edificio tales como:

Humidades, por exemplo na capela do Salvador onde cómpre una intervención de urxencia, xa que afecta de xeito moi grave ao retablo, provocando a disgregación do soporte e policromías.

Humedades, por ejemplo en la capilla del Salvador donde hace falta una intervención de urgencia, ya que afecta de manera gravísima al retablo, provocando la disgregación del soporte y policromías.

Problemas de ventilación por todo o inmoble, o que ocasiona lesións derivadas da condensación.

Problemas de ventilación por todo el inmueble, lo que ocasiona lesiones derivadas de la condensación.

Existencia de morteiros de cemento que, ademais da impresión estética negativa, ocasionan graves danos (sales, desprendementos de policromía, disgregación dos soportes pétreos).

Existencia de morteros de cemento que, además de la impresión estética negativa, ocasionan graves daños (sales, desprendimientos de policromía, disgregación de los soportes pétreos).

Desorde xeneralizado e falta de mantemento axeitado.

Desorden generalizado y falta de mantenimiento adecuado

Intervencións inadecuadas xerais.

Intervenciones inadecuadas generalizadas.

Ademais do custo de 24.000.000 de euros (máis IVE) estimado polo Plan Director para acometer os traballos contemplados, estímase que o custo de mantemento dos bens mobles contidos no conxunto Catedralicio ascende a 200.000 euros anuais.

Además del coste de 24.000.000 de euros (más IVA) estimado por el Plan Director para acometer los trabajos por él contemplados, se prevee que el coste de mantenimiento de los bienes muebles contenidos en el conjunto Catedralicio asciende a 200.000 euros anuales.

Sepulcro de Fernando II, rei de León

Retablo das Reliquias

INVENTARIO PATRIMONIO MOBLE

DENOMINACIÓN:

LOCALIZACIÓN:

LOCALIZACIÓN:







16

INVENTARIO PATRIMONIO MOBLE

DENOMINACIÓN:











DENOMINACIÓNS ALTERNATIVAS:

DENOMINACIÓNS ALTERNATIVAS:

ENDEREZO:

ENDEREZO:

CAPELA DE SAN FERNANDO FOTOGRAFÍA:

FOTOGRAFÍA:

DENOMINACIÓN:

DENOMINACIÓN:

DESCRIPCIÓN

PROTECCIÓN

A obra forma conxunto con outra serie de sepulcros, do chamado Panteón Real, que no orixe se encontraba situado na capela de Santa Catarina, no extremo noroeste do cruceiro, e que foi trasladado cara 1535, ata a capela das Reliquias. O sepulcro de pedra labrada, se encontra situado baixo arcosolio no lateral dereito do muro oeste da capela, carón da porta de entrada. Os sartegos do Panteón carecían de epitafios, e cando no ano 1641 se efectuou o traslado das reliquias á capela na que se encontran, entón chamada dos Reis, identifícase cada un dos sepulcros, así este foi atribuído a D. Alfonso IX de León, tal e como consta nunha placa metálica,: "AQUÍ YACE DON FERNANDO II REY DE LEÓN HIJO DE DON ALFONSO VII Y DOÑA BERENGUELA FALLECIÓ EN 1188". O estudio dos xacentes e o tardío da súa identificación levaron ó profesor Moralejo a reconsiderala, xa que a calidade, estilo e cronoloxía das estatuas sepulcrais non se corresponde coas habituais atribucións. Deste xeito estima que a que se ten como xacente do rei Fernando debe de corresponderlle ó seu fillo, Alfonso IX, e viceversa. Así coa nova atribución o sepulcro pertencería ó Rei Fernando II. Os tres xacentes masculinos do Panteón Real, segundo Moralejo, "se ajustan a una misma fórmula iconográfica, de sabor antiguo aunque difieren en calidad y estilo" e é claro que un deles serviulles de modelo ós demais. Os tres descansan sobre a sepultura e semellan durmir pracenteiramente, levan na súa man dereita, coa que agarran o manto, a almofada na que apoian a cabeza, lixeiramente ladeada. Dobran o brazo esquerdo e a man deste lado descansa sobre o abdome neste caso. Segundo o profesor Moralejo, é "pieza de soberbio aliento naturalista, que desarrolla...fórmulas avanzadas en el Pórtico de la Gloria y en el aparato figurativo del coro pétreo de la Catedral". A data entre 1210 e 1215 mantén esta estatua xacente como " primicia y precoz excepción para las décadas inmediatas". Destaca no xacente o preciso traballo das faccións do monarca, o anel da súa man e en especial a cabeza con unha coidada e traballada barba e cabelos cinguidos por unha coroa con xemas. No fondo da fornela aprécianse restos de pintura mural.

Grao protección:

Nº de Rexistro Estado:

Categoría:

Modo protección:

B.I.C.

Monumento

Declarado

GAC do 25/8/1896

Lei do 22/8/1896

225100000720000 Ano:

Publicación:

Disposición legal:

Delimitación contorno

Historial de Protección

ALTERACIÓNS  





   

Axentes da alteración: Factores físicos de natureza térmica Factores físicos: Humidade

UBICACIÓN:

Factores físicos de carácter mecánico

Baixo arcosolio no muro este da capela, situada no lado sur entre o claustro e a nave lateral sur

Factores biolóxicos: Acción humana

CONTORNO (emprazamento e usos): ANO:

2006

Causas da alteración: 

DATOS CULTURAIS 

CAPELA DAS RELIQUIAS E PANTEÓN REAL





 













DENOMINACIÓN:



No orixe, na capela das reliquias se situaba un monumental retablo relicario trazado e executado por o escultor Bernardo Cabrera, de 1625 ata 1630, en el que por primeira vez se utiliza en Europa a columna salomónica como principal elemento decorativo. O retablo sufriu un incendio el 2 de maio de 1921, quedando destruído na súa maior parte, e perdéronse varios relicarios, distribuíndose ó resto nun retablo novo. Este retablo é unha obra neogótica cunha estrutura coroada por arcos conopiais nos que se insiren estatuíñas e relevos de variada iconografía que parece inspirarse no bo retablo de San Nicolás de Burgos, obra de Colonia. Unha figura en relevo, situada baixo o relevo de Gelmírez, leva unha cartela cos datos da autoría do retablo, "1922, M.Magariños, Escultor Director Artístico, 19231924". A obra se articula en predela con casetóns decorados con figuras en relevo, dúas estruturas conopiais nos laterais, e dous corpos de tres rúas. O corpo principal amosa unha ampla rúa central coroada por un gran arco conopial de tipo trevolado que acolle baixo fornelas con doseletes bustos, figuras e obxectos relixiosos, nos laterais dúas estreitas entre rúas e dúas estreitas rúas laterais que ascenden ata o segundo corpo, e que amosan tamén baixo doseletes sostidos por pequenas columnas, bustos, figuras, relicarios e obxectos relixiosos. Estas rúas laterais rematan en pináculos e catro esveltas figuras. O segundo corpo, a modo de ático e rematado por un arco apuntado decorado con cristarías, amosa un gran tondo cun alto relevo de Santiago ecuestre, no derredor figuras, reliquias..etc, baixo doseletes. Importantes reliquias tales como ó busto relicario que contén a cabeza de Santiago Alfeo, bela obra de prata repuxada e dourada co rostro esmaltado, camafeos e entalles helenísticos uno e romanos o resto, e o colo unha cinta de prata dourada. Outros bustos- relicario son el de Santa Paulina, de 1552 y el de unha mártir compañeira de Santa Úrsula, de 1594, obras ambas dos ourives Cadeira.. De gran finura e calidade artística é unha pequena imaxe del Apóstolo Santiago peregrino, en prata repuxada que exhibe na man dereita un relicario de ouro en forma de torre, obra francesa do século XIV. Dúas pequenas estatuas máis, representando ó Apóstolo Santiago y con reliquias, son de procedencia francesa unha e do século XV a outra doada por o arcebispo D. Alvaro de Isorna, ano 1449, con o seu escudo na peaña. Unha pequena imaxe da Virxe co Neno, de prata sobredourada e esmaltada de metade do século XIV, completa esta belísima serie de ourivería medieval. Imaxes de San Clementa Papa, de San Xoán Bautista, Santa Bárbara, Santa Teresa, San Xosé..etc., mostran igualmente o elevado grado de perfección que alcanzaron os talleres de ourivería compostelán dos séculos XVI ó XVIII. As cruces que garda este tesouro- relicario constituín unha serie de tan excepcional valor tales como , a desaparecida en 1907 por roubo, a doada por Alfonso III, case xemela segundo o facsímile que se conserva de la de los "Angeles e da "Victoria", o Crucifixo de ouro chamado de Ordoño II do século XI, el "Lignum Crucis" de Carboeiro do século XII, a cruz de cobre esmaltado de Ponte Ulla de finais do século XII e outras dos séculos XIII e XIV, tamén o gran Crucifixo de marfil do arcebispo Rajoy, unha de maior tamaño e calidade de España e a cruz procesional de acibeche compostelán do século XV, destinada a presidir os actos fúnebres no templo. UBICACIÓN:

BIBLIOGRAFÍA



DENOMINACIÓN:

DESCRIPCIÓN

No muro testeiro da capela, situada no lado sur, entre a nave lateral dereita e o claustro da catedral





  

PROTECCIÓN Grao protección:













TITULARIDADE ANO: Propietario / Enderezo / C.P. / Poboación / Teléfonos Igrexa católica

Réxime de Propiedade Privada

Monumento

Declarado

2006

GAC do 25/8/1896







ALTERACIÓNS  





   

Factores físicos: Humidade - Capilaridade



Factores físicos: Humidade - Condensación



Factores físicos de carácter mecánico



  Causas da alteración: 

 





    

REPORTAXE FOTOGRÁFICA

REPORTAXE FOTOGRÁFICA





CAPELA DE ALBA

















Exemplos de fichas realizadas no Plan Director sobre o estudo dos bens mobles.

Ejemplos de fichas realizadas en el Plan Director sobre el estudio de los bienes muebles.

Delimitación contorno



Factores físicos de natureza térmica



 

225100000720000 Ano:

Publicación:

Lei do 22/8/1896

ACTUACIÓNS



Axentes da alteración:

DATOS CULTURAIS

Nº de Rexistro Estado:

Categoría:

Modo protección:

B.I.C. Disposición legal:

Historial de Protección

CONTORNO (emprazamento e usos):  

 


Estudo dos usos Os novos espazos da Catedral

Estudio de los usos Los nuevos espacios de la Catedral

A Catedral é un lugar de culto, polo que a maior parte dos seus espazos están destinados ás actividades relixiosas. Con todo, en menor proporción atopamos no conxunto espazos destinados a usos administrativos ou relacionados coas labores do Arquivo e do Museo da Catedral.

La Catedral es un lugar de culto, por lo que la mayor parte de sus espacios están destinados a las actividades religiosas. Sin embargo, en menor proporción encontramos en el conjunto espacios destinados a usos administrativos o relacionados con las labores del Archivo y del Museo de la Catedral.

Sen establecer ningunha modificación no uso litúrxico da Catedral, o Plan Director expón unha análise dos usos auxiliares, buscando unha maior racionalización dos mesmos.

Sin establecer ninguna modificación en el uso litúrgico de la Catedral, el Plan Director plantea un análisis de los usos auxiliares, buscando una mayor racionalización de los mismos.

O estudo de usos do Plan Director centrouse no claustro, un edificio construído ao longo de épocas diferentes desde o século XVI ao XVIII que forma parte do conxunto Catedralicio e que presenta unha maior complexidade de usos, entre os que se atopan o Arquivo e o Museo da Catedral, que conta con máis de 100.000 visitantes anuais.

El estudio de usos del Plan Director se ha centrado en el claustro, un edificio construido a lo largo de épocas diferentes desde el siglo XVI al XVIII que forma parte del conjunto Catedralicio y que presenta una mayor complejidad de usos y espacios, entre los que se encuentran el Archivo y el Museo de la Catedral, que cuenta con más de 100.000 visitantes anuales.

17

´

´


Os usos

USOS ACTUAIS

ACTUACIÓNS PREVISTAS

USOS PREVISTOS

PLANTA DE BAIXOCUBERTA E TORRES

PLANTA 1 (+6.60 m)

PLANTA 0 (0.00 m)

PLANTA -1 (-3.30 m)

18

PLANTA -2 (-7.60 m)

Tras analizar os espazos do claustro evidéncianse dúas cuestións susceptibles de ser melloradas: a existencia dun número importante de estancias sen uso e os problemas de comunicación entre as distintas plantas. Por isto proponse unha serie de actuacións coa intención de optimizar o funcionamento destes espazos e mellorar as condicións de accesibilidade. Tras analizar los espacios del claustro se evidencian dos cuestiones susceptibles de ser mejoradas: la existencia de un número importante de estancias sin uso y los problemas de comunicación entre las distintas plantas. Por esto se proponen una serie de actuaciones con la intención de optimizar el funcionamiento de estos espacios y mejorar las condiciones de accesibilidad. ´


Programa de actuacións Programa de actuaciones

Como resultado dos estudos do Plan Director da Catedral creouse un programa completo de rehabilitación e mantemento do edificio que resolva o conxunto de deficiencias diagnosticadas. As intervencións que se van a levar a cabo para cumprir os obxectivos do Plan Director organízanse por etapas en función da súa prioridade, establecéndose por categorías:

Como resultado de los estudios del Plan Director de la Catedral se ha creado un programa completo de rehabilitación y mantenimiento del edificio que resuelva el conjunto de deficiencias diagnosticadas. Las intervenciones que se van a llevar a cabo para cumplir los objetivos del Plan Director se organizan por etapas en función de su prioridad, estableciéndose por categorías:

Actuacións prioritarias. Dentro destas establécense subgrupos como son as actuacións de emerxencia (destinadas a resolver canto antes o risco inminente de caída que presentan as pedras escachadas ou a piques de rachar dalgunhas fachadas e torres), as actuacións urxentes, intervencións en lugares relevantes, actuacións en áreas parcialmente intervidas, renovación de instalacións, e actuacións de modificación estrutural.

Actuaciones prioritarias. Dentro de éstas se establecen subgrupos como son las actuaciones de emergencia (destinadas a resolver cuanto antes el riesgo inminente de caída que presentan las piedras rotas o a punto de romperse de algunas fachadas y torres), las actuaciones urgentes, intervenciones en lugares relevantes, actuaciones en áreas parcialmente intervenidas, renovación de instalaciones, y actuaciones de modificación estructural.

Actuacións secundarias. Ordenáronse en subgrupos en función das áreas de intervención: torres e ciborio, templo e edificio claustral.

Actuaciones secundarias. Se han ordenado en subgrupos en función de las áreas de intervención: torres y cimborrio, templo y edificio claustral.

Actuacións de remate. Son as que se levarían a cabo en último lugar, ben pola súa menor importancia ou ben porque están supeditadas ás intervencións realizadas con anterioridade. Para ordenar estas actuacións establécense cinco categorías en función das áreas de intervención: fachadas, cubertas, torres, templo e edificio claustral.

Actuaciones de remate. Son las que se llevarían a cabo en último lugar, bien por su menor importancia o bien porque están supeditadas a las intervenciones realizadas con anterioridad. Para ordenar estas actuaciones se establecen cinco categorías en función de las áreas de intervención: fachadas, cubiertas, torres, templo y edificio claustral.

19

Representación das intervencións programadas na fachada da Quintana. Representación de las intervenciones programadas en la fachada de la Quintana.

Unha das carencias máis notables que se detectan no conxunto Catedralicio é a falta de mantemento. O establecemento de rutinas de actuación mediante a creación dunha estrutura estable de mantemento e conservación preventiva, é a forma máis sinxela de limitar os danos que se puidesen producir. O Plan Director establece un custo de 600.000 euros anuais para labores de mantemento. Una de las carencias más notables que se detectan en el conjunto Catedralicio es la falta de mantenimiento. El establecimiento de rutinas de actuación mediante la creación de una estructura estable de mantenimiento y conservación preventiva es la forma más sencilla de limitar los daños que se pudiesen producir. El Plan Director establece un coste de 600.000 euros anuales para labores de mantenimiento.

Limpeza das tellas. / Limpieza de tejas. Foto: Consorcio de Santiago.


Actuacións

O coste económico das intervencións

El coste económico de las intervenciones

Coa inclusión dos custos de realización de proxectos, licenzas administrativas e direccións de obra e execución, o custo global das intervencións ascendería a uns 24.000.000 de euros (28.000.000 incluíndo o IVE). Asumindo esta planificación, o ritmo e duración do conxunto de actuacións estará marcado fundamentalmente pola contía dos investimentos. Supondo unha dispoñibilidade económica media de 2.000.000 de euros anuais (máis IVE), a duración das intervencións propostas abarcaría uns doce anos, onde as actuacións prioritarias estenderíanse ao longo de catro anos, as secundarias durante cinco anos e as de remate tres máis, podéndose solapar unhas con outras se o aconsellan as circunstancias do momento. Este ritmo podería tentarse axustar para que estivesen finalizadas as obras para o próximo Ano Santo de 2021.

Con la inclusión de los costes de realización de proyectos, licencias administrativas y direcciones de obra y ejecución, el coste global de las intervenciones ascendería a unos 24.000.000 de euros (28.000.000 incluyendo el IVA). Asumiendo esta planificación, el ritmo y duración del conjunto de actuaciones lo marcará fundamentalmente la cuantía de las inversiones. Suponiendo una disponibilidad económica media de 2.000.000 de euros anuales (más IVA), la duración de las intervenciones propuestas abarcaría unos doce años, donde las actuaciones prioritarias se extenderían a lo largo de cuatro años, las secundarias durante cinco años y las de remate tres más, pudiéndose solapar unas con otras si lo aconsejan las circunstancias del momento. Este ritmo podría intentarse ajustar para que estuviesen finalizadas las obras para el próximo Año Santo de 2021.

* obras en marcha ACTUACIÓNS PRIORITARIAS

De emerxencia (3)

Actuacións urxentes (12)

Actuacións en áreas parcialmente intervidas (4)

Actuacións en lugares relevantes (2) Actuacións de modificación estructural (3)

Renovación de instalacións (2)

** obras parcialmente iniciadas

*** obras parcialmente realizadas

Restauración de ocos, renovación de carpintarías e limpeza e saneamento na fachada da Acibechería* Restauración de ocos e reixas nas fachadas de Fonseca e Obradoiro, e da súa cornixa intermedia Restauración de varandas e pezas de cantaría rotas, e limpeza e selado de muros na Torre do Reloxo* Restauración da fachada do Pórtico Real, e a súa cornixa, balconada e terraza superiores; restauración da porta e escaleiras de acceso* Restauración da fachada do esconce de Praterías Restauración de pilastras e canzorros baixo o tambor alto da xirola. Estudo da resistencia e estabilidade do conxunto Restauración de ocos, substitución de carpintarías e limpeza na lanterna da Capela do Pilar Restauración dos ocos de fachada e carpintarías do local da Arquiconfraría na Quintana Limpeza, encintado e reparacións en cubertas e muros, restauración de forxados e substitución de carpintarías na Torre da Vela Limpeza e encintado de cubertas e muros, restauración de forxados, apertura de ocos e novas carpintarías na Torre do Tesouro Saneamento de drenaxes e chan nas Capelas de Nosa Señora A Branca, Santa Susana, San Bartolomeu, Santo André e Nosa Señora de Lourdes Impermeabilización e drenaxe do chan da cripta, e limpeza dos paramentos Impermeabilización e drenaxe do deambulatorio do claustro sobre as bóvedas da Buchería Restauración da cuberta da Capela de Nosa Señora A Branca Restauración puntual das cubertas do templo, en zonas con filtracións de humidade Restauración e limpeza da Capela Maior e o seu Trasaltar, do seu zócalo perimetral e dos accesos ao camarín do Apóstolo Restauración de elementos do triforio sobre a xirola Restauración da Capela do Pilar, e renovación da súa cuberta Restauracións arquitectónicas, carpintarías e iluminación na zona do Pórtico da Gloria e a base da Torre das Campás Restauración da cripta, e reapertura da súa escaleira cegada. Reforma da terraza da súa cuberta e outras restauracións na zona Escavación e construción do novo panteón de bispos, e un acceso ás escavacións baixo a nave da Catedral Levantamento e substitución da estrutura de cubertas no edificio claustral. Restauración de forxados baixo cuberta e de pináculos do claustro Levantamento e reforma da estrutura sobre as escavacións do claustro Reforma da cuberta e do oco de ventá da Capela de San Pedro. Restauración das pinturas e da súa sancristía Renovación e melloras das instalacións de pararraios Nova instalación eléctrica no edificio claustral, nos seus cadros e trazado xeral, con canalizacións para outros usos ***

118.000 € 36.400 € 452.200 € 163.100 € 39.400 € 42.700 € 16.500 € 23.800 € 75.200 € 120.900 € 11.200 € 71.200 € 77.800 € 22.700 € 11.200 € 985.000 € 254.000 € 1.244.900 € 168.200 € 222.600 € 343.000 € 2.217.600 € 283.400 € 61.600 € 30.000 € 96.000 €

Total actuacións prioritarias (26) ACTUACIÓNS SECUNDARIAS

Torres e ciborio (3)

T e m p lo ( 1 2 )

20

E d ific io c la u s tr a l ( 1 4 )

Restauración completa do ciborio -exterior e interior- e os acabados dos piares do cruceiro Restauracións restantes (escaleiras, reapertura de ocos, carpintarías e outras) na Torre do Reloxo** Restauracións principais nas torres do Obradoiro (Campás e Carraca) Restauración do triforio (ocos e carpintarías, varandas, paramentos, gradas, cadros eléctricos e canalizacións) Restauración do aparello mural nas portadas de capelas Restauración da Capela de San Bartolomeu Restauración da Capela de Nosa Señora A Branca, o seu retablo e sepulcros Restauración da Capela do Salvador, e o seu retablo Restauración da Capela de Mondragón e a súa sancristía Restauración da Capela da Concepción e a súa sancristía (e reforma da súa cuberta) Restauración da Capela da Soidade e a súa sancristía Restauración da Capela de Santo André e sancristía, e reforma da súa cuberta e recollida de augas Restauración da Capela de Nosa Señora de Lourdes e a súa sancristía Restauración da Capela da Comuñón, a súa sancristía e retablos, e reforma do seu lucernario Restauración da Capela do Cristo de Burgos e sancristías e retablos, substitución de carpintarías, reforma das súas cubertas e do almacén colindante Reforma das escaleiras do museo e do acceso á terraza cun ascensor complementario e outras intervencións Reforma da escaleira do arquivo e dos seus pasos de acceso, e retirada de escaleiras xa inútiles. Recomposición do lenzo de fachada Instalación dun ascensor na zona sur, con acceso dende a rúa de Fonseca e chegando ata o faiado, e outras actuacións Instalación dun ascensor cun novo acceso ao triforio, desmontando a escaleira da antesancristía Instalación de ascensor no vestíbulo dos cóengos e reforma da escaleira de acceso á terraza neste corpo oriental do claustro Reforma da escaleira ás salas do antigo arquivo da zona norte, cun novo acceso sobre a sancristía, e acondicionar estas salas Reforma de forxados da zona sur do edificio, e modificación dos accesos a esas dependencias Comunicación entre o fondo das escavacións e a escaleira do museo. Escavación e acondicionamento do lugar baixo o cemiterio Novos aseos -na base do torreón do Tesouro e na zona sur do edificio- e estancias auxiliares, con nova rede de fontanaría e saneamento Reforma, con novas escaleiras de paso, e acondicionamento das salas da Buchería e das escavacións para os seus novos usos Reforma e acondicionamento das estancias para administración e dirección do museo Reforma e acondicionamento da estancia dispoñible para dirección do arquivo Acondicionamento da sala alta do Tesouro -e a súa escaleira de acceso- para funcións administrativas Acondicionamento dos espazos baixo cuberta para almacéns, arquivos e depósitos

709.800 € 406.000 € 569.800 € 417.400 € 126.200 € 85.000 € 95.800 € 106.200 € 96.400 € 60.200 € 71.400 € 99.400 € 18.600 € 453.600 € 366.400 € 767.200 € 343.000 € 165.200 € 135.800 € 217.000 € 212.800 € 177.800 € 365.400 € 208.600 € 718.200 € 168.000 € 58.800€ 158.500 € 980.000 €

Reforma da pasaxe de acceso dende o Pazo Arcebispal Actuacións na praciña da Acibechería (escalinata, patio de esquina e iluminación das tendas) Restauración da fachada da Porta Santa e de elementos do seu patio interior Restauración dos óculos da xirola e da súa portada cara ao patio dos Abades Intervención na esquina sueste da Quintana abrindo os ocos cegados, reformando as cubertas vinculadas e outros remates Deseño e colocación dunha peza escultórica sobre a peana do Pórtico Real Reformas e restauracións nas tendas dos baixos e outros elementos na fachada a Praterías Restauración de ocos e xanelas na fachada de Fonseca Limpeza da fachada do Obradoiro, restauración da súa lanterna central e substitución da estrutura de reforzo das cúpulas das súas torres Actuacións de restauración e mellora nos hastiais das naves transversais e noutros puntos das cubertas e muros do templo** Restauracións na terraza do muro á Quintana, e limpeza das cubertas das capelas da cabeceira do templo Acabados interiores na Torre da Vela, e reforma da súa terraza Acondicionamento interior da Torre do Tesouro Substitución de encintados en columnas e muros do templo, reformas de ocos e carpintarías, restauracións nos zócalos e outros detalles Restauración e reforma dos portóns de acceso e doutros elementos veciños (iluminación, varandas, pías bautismais) Restauración das caixas e fachadas do órgano, retirada dos armazóns dos antigos foles, e recolocación da súa consola Renovación da iluminación na Capela Maior e o seu deambulatorio, retirada dos seus miradoiros altos e substitución do pavimento da cripta Restauración da Capela da Corticela e reforma da cuberta da súa pasaxe de acceso Restauración de acabados na Capela de Fátima Reforma dos banzos de acceso e limpeza de muros da capela de Santa Susana. Restauración do seu retablo Restauración das dependencias do antigo corpo de garda e a súa fachada á Quintana, e acondicionamento da pasaxe do Pórtico Real Restauración e protección da estrutura do forxado da nave maior sobre as escavacións Reforma e acondicionamento do espazo baixo a escalinata da Quintana e o acceso pola porta dos Abades Reordenación e acondicionamento das salas do museo. Restauracións na fachada occidental do edificio claustral Restauración de acabados, substitución de encintados e renovación de carpintarías na sancristía Restauracións pictóricas e outros acabados na capela do Tesouro Restauracións na capela das Reliquias, e recuperación do seu transparente Restauración de diversos elementos, e o seu retablo, na capela de Alba Ordenación das entradas ao claustro dende o templo e reforma do paso dende o vestíbulo das capelas Restauración do friso do claustro Intervención nas arcadas do claustro Instalación dun sistema contra intrusión na Catedral e o edificio claustral Instalación de medidas contra incendios na Catedral e o edificio claustral Instalación dun circuíto de vídeo vixilancia e un sistema de control de aforo

50.400 € 42.000 € 56.000 € 44.800 € 60.200 € 92.400 € 102.200 € 42.800 € 385.000 € 148.400 € 81.200 € 71.100 € 53.800 € 940.800 € 89.600 € 112.000 € 111.200 € 104.000 € 9.800 € 22.700 € 109.900 € 17.500 € 117.600 € 988.400 € 75.300 € 42.000 € 134.400 € 63.800 € 58.800 € 89.500 € 224.000 € 56.000 € 315.700 € 164.600 €

F a cha da s ( 9)

Cubertas (2) T o rre s ( 2 ) T e m p lo ( 1 0 )

E d ific io c la u s tr a l ( 8 )

Instalacións de seguridade (3)

Total actuacións de remate (34) TOTAL ACTUACIÓNS

675.700 €

2565.100 € 565.600 €

2562.600 € 126.000 € 7.188.600 €

1.685.600 €

1.996.600 €

4.676.300 € 8.358.600 €

Total actuacións secundarias (29) ACTUACIÓNS DE REMATE

606.600 €

875.800 € 229.600 € 124.900 €

1.635.100 €

1.676.200 €

536.300 € 5.077.900 € 20.625.100 €


Pórtico Virtual Pórtico Virtual

A Fundación Barrié participa na mostra divulgativa do Plan Director da Catedral de Santiago cunha selección dos contidos que compoñen a exposición Pórtico Virtual, entre os que se atopan o Pórtico Virtual en 3D; o vídeo Iacobus, o mar, a pedra, o espírito; unha selección das réplicas en madeira dos instrumentos do Pórtico da Gloria; e o Libro da Pedra.

La Fundación Barrié participa en la exposición divulgativa del Plan Director de la Catedral de Santiago con una selección de los contenidos que componen la exposición Pórtico Virtual, entre los que se encuentran el Pórtico Virtual en 3D; el video Iacobus, el mar, la piedra, el espíritu; una selección de las réplicas en madera de los instrumentos del Pórtico de la Gloria; y el Libro da Pedra.

A exposición Pórtico Virtual, producida pola Fundación Barrié e comisariada por Gaël de Guichen e Francisco Prado Vilar, expertos internacionais en arte medieval e conservación preventiva que asesoran o programa de restauración do Pórtico desde hai tres anos, ten como eixo central a historia, iconografía e traballos de restauración preventiva do Pórtico, obra escultórica cumio do Románico europeo e destino de millóns de peregrinos de todo o mundo, e no que a Fundación está desenvolvendo un ambicioso proxecto de restauración.

La exposición Pórtico Virtual, producida por la Fundación Barrié y comisariada por Gaël de Guichen y Francisco Prado Vilar, expertos internacionales en arte medieval y conservación preventiva que asesoran el programa de restauración del Pórtico desde hace tres años, tiene como eje central la historia, iconografía y trabajos de restauración preventiva del Pórtico, obra escultórica cumbre del Románico europeo y destino de millones de peregrinos de todo el mundo, y en el que la Fundación está desarrollando un ambicioso proyecto de restauración.

A exposición ofrece, mediante aplicacións interactivas, unha visión e un discurso didáctico novos e únicos que combinan a importancia histórico-artística do Pórtico da Gloria, coa información obtida durante o estudo do monumento. Estes estudos puxeron en evidencia o alto grao de deterioro e a urxencia da intervención sobre a obra cume do Románico europeo.

La exposición ofrece mediante aplicaciones interactivas una visión y un discurso didáctico nuevos y únicos que combinan la importancia histórico-artística del Pórtico de la Gloria, con información obtenida durante el estudio del monumento. Estos estudios han puesto en evidencia el alto grado de deterioro y la urgencia de intervención sobre la obra culmen del Románico europeo.

Coa súa participación como promotor do Programa Catedral de Santiago de Compostela, xunto co Arcebispado de Santiago e o Cabido da Catedral, a Fundación Barrié marcouse hai catro anos o obxectivo de poñer a disposición da sociedade un proxecto cultural integral, aberto e próximo ao público, que contribúa de forma decisiva á difusión da importancia da conservación de bens culturais tan destacados como o Pórtico da Gloria.

Con su participación como promotor del Programa Catedral de Santiago de Compostela, junto con el Arzobispado de Santiago y el Cabildo de la Catedral, la Fundación Barrié se marcó hace cuatro años el objetivo de poner a disposición de la sociedad un proyecto cultural integral, abierto y próximo al público, que contribuya de forma decisiva a la difusión de la importancia de la conservación de bienes culturales tan destacados como el Pórtico de la Gloria.

Tímpano do Pórtico Virtual Tímpano del Pórtico Virtual © Fundación Barrié

21


Pórtico Virtual

Nese enfoque enmárcase a exposición Pórtico Virtual. O seu obxectivo último é difundir o coñecemento sobre o Patrimonio e promover a súa conservación, así como divulgar os traballos que actualmente está levando a cabo na Catedral un equipo técnico multidisciplinar, coa supervisión do goberno autonómico galego e o Ministerio de Cultura, composto por expertos en historia da Arte, conservación e restauración do Patrimonio, Musicoloxía e investigación tecnolóxica. A Fundación potencia con este programa un dos seus principais obxectivos: a posta en valor do noso patrimonio cultural e a concienciación da sociedade sobre a importancia da súa preservación.

En ese enfoque se enmarca la exposición Pórtico Virtual. Su objetivo último es difundir el conocimiento sobre el Patrimonio y promover su conservación, así como divulgar los trabajos que actualmente está llevando a cabo en la Catedral un equipo técnico multidisciplinar, con la supervisión del gobierno autonómico gallego y el Ministerio de Cultura, compuesto por expertos en historia del Arte, conservación y restauración del Patrimonio, Musicología e investigación tecnológica. La Fundación potencia con este programa uno de sus principales objetivos: la puesta en valor de nuestro patrimonio cultural y la concienciación de la sociedad sobre la importancia de su preservación.

Cubo da exposición Pórtico Virtual Cubo de la exposición Pórtico Virtual Foto: Fundación Barrié

22

Selección de contidos Pórtico Virtual que se poden ver na exposición do Plan Director da Catedral de Santiago

Selección de contenidos Pórtico Virtual que se pueden ver en la exposición del Plan Director de la Catedral de Santiago

1. Selección das réplicas en madeira dos instrumentos musicais medievais dos 24 anciáns da Apocalipse representados no Pórtico. A selección forma parte dun conxunto de instrumentos reconstruídos co financiamento da Fundación Barrié.

1. Selección de las réplicas en madera de los instrumentos musicales medievales de los 24 ancianos del Apocalipsis representados en el Pórtico. La selección forma parte de un conjunto de instrumentos reconstruidos con financiación de la Fundación Barrié.

2. IACOBUS: o mar, a pedra, o espírito. Proxección audiovisual sobre o contexto histórico da orixe da peregrinación a Santiago, a construción do templo románico e como o Pórtico adquire o seu pleno significado dentro do marco monumental da Catedral de Santiago. 3. Pórtico da Gloria en 3D. O visitante pode ser partícipe dunha experiencia virtual en 3D sobre o Pórtico na que a tecnoloxía dixital se combina cun novo contido didáctico cunha tripla finalidade: dar pautas para entender o significado iconográfico e a dimensión espiritual do Pórtico; educar a mirada na apreciación da súa beleza estética e da súa relevancia no contexto xeral da historia da Arte; e informar sobre o seu estado de conservación, presentando documentación gráfica dos resultados obtidos durante os traballos realizados no marco do Programa Catedral.

2. IACOBUS: el mar, la piedra, el espíritu. Proyección audiovisual sobre el contexto histórico del origen de la peregrinación a Santiago, la construcción del templo románico y cómo el Pórtico adquiere su pleno significado dentro del marco monumental de la Catedral de Santiago. 3. Pórtico de la Gloria en 3D. El visitante puede ser partícipe de una experiencia virtual en 3D sobre el Pórtico en la que la tecnología digital se combina con un nuevo contenido didáctico con una triple finalidad: dar pautas para entender el significado iconográfico y la dimensión espiritual del Pórtico; educar la mirada en la apreciación de su belleza estética y de su relevancia en el contexto general de la historia del Arte; e informar sobre su estado de conservación, presentando documentación gráfica de los resultados obtenidos durante los trabajos realizados en el marco del Programa Catedral.


Oitavo centenario da Consagración da Catedral Octavo centenario de la Consagración de la Catedral

O 21 de abril de 1211 o bispo Pedro Muñiz consagraba solemnemente a Catedral románica dedicada ao Apóstolo Santiago. Hoxe, 800 anos despois, a conmemoración deste aniversario celébrase cun programa cultural e de rehabilitación que poñen en valor a enorme riqueza patrimonial de Compostela e da súa Catedral.

El 21 de abril de 1211 el obispo Pedro Muñiz consagraba solemnemente la Catedral románica dedicada al Apóstol Santiago. Hoy, 800 años después, la conmemoración de este aniversario se celebra con un programa cultural y de rehabilitación que ponen en valor la enorme riqueza patrimonial de Compostela y de su Catedral.

Música, exposicións, congresos e gastronomía cun punto común: a Catedral de Santiago de Compostela.

Música, exposiciones, congresos y gastronomía con un punto común: la Catedral de Santiago de Compostela.

O oitavo centenario da Consagración da Catedral de Santiago foi declarado acontecemento de excepcional interese público polo Goberno de España.

El octavo centenario de la Consagración de la Catedral de Santiago fue declarado acontecimiento de excepcional interés público por el Gobierno de España.

Os patrocinios do 800 Aniversario da Catedral de Santiago gozan dos máximos beneficios fiscais previstos na Lei 49/2002, de 23 de decembro, de réxime fiscal das entidades sen fins lucrativos e dos incentivos fiscais ao mecenado.

Los patrocinios del 800 Aniversario de la Catedral de Santiago disfrutan de los máximos beneficios fiscales previstos en la Ley 49/2002, de 23 de diciembre, de régimen fiscal de las entidades sin fines lucrativos y de los incentivos fiscales al mecenazgo.

As achegas dos patrocinadores servirán para financiar obras de restauración na Catedral, contempladas no seu Plan Director.

Las aportaciones de los patrocinadores servirán para financiar obras de restauración en la Catedral, contempladas en su Plan Director.

Estas obras de restauración e mantemento serán xestionadas pola Oficina Técnica da Catedral de Santiago, que nace como estrutura estable e permanente de xestión de obras de restauración e mantemento. Un garante para a conservación do seu inmenso patrimonio histórico e artístico.

Estas obras de restauración y mantenimiento serán gestionadas por la Oficina Técnica de la Catedral de Santiago, que nace como estructura estable y permanente de gestión de obras de restauración y mantenimiento. Una garantía para la conservación de su inmenso patrimonio histórico y artístico.

Esta Oficina depende da Fundación Catedral, creada no ano 2007 polo Cabido da Catedral. Ante as necesidades derivadas do Plan Director modifícanse os seus estatutos no ano 2011, para traballar na promoción, fomento, difusión, xestión e explotación aos efectos da posta en valor da Catedral de Santiago, as súas infraestruturas, o seu entorno e o seu patrimonio artístico-cultural.

sta Oficina depende de la Fundación Catedral, creada en el año E 2007 por el Cabildo de la Catedral. Ante las necesidades derivadas del Plan Director se modifican sus estatutos en el año 2011, para trabajar en la promoción, fomento, difusión, gestión y explotación a los efectos de la puesta en valor de la Catedral de Santiago, sus infraestructuras, su entorno y su patrimonio artístico-cultural.

O logotipo do Plan Director O Plan Director da Catedral de Santiago conta cunha imaxe que o fai visible e o representa. As cruces de Consagración serviron de modelo para deseñalo.

El logotipo del Plan Director El Plan Director de la Catedral de Santiago cuenta con una imagen que lo hace visible y lo representa. Las cruces de Consagración sirvieron de modelo para diseñarlo.

23



Colabora:


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.