De ex-meest vooraanstaande flik van België vertelt…
Geheim van het onderzoek
Christian de Vroom, « Secrets d’enquêtes », éd. de l’Arbre, 2011. Dans toutes les librairies.
C
hristian De Vroom was ooit de belangrijkste flik van België. De man die tien jaar lang commissaris-generaal is geweest, en de grote baas van de misdaadbrigade, is even discreet als nauwgezet. Hij heeft dan ook alle grote zaken die België op zijn kop hebben gezet aan den lijve meegemaakt: Dutroux, de Bende van Nijvel, de moord op Stéphane Steinier… En besloot een boek te schrijven over een politiek-juridisch systeem dat helaas niet altijd even goed functioneert…
« België heeft blijkbaar gaten in zijn geheugen… » In tegenstelling tot de Verenigde Staten of Frankrijk werden misdaadzaken in het gemoedelijke en gematigde België vaak niet gemediatiseerd. Zo’n dertig jaar geleden kwam daar plots een einde aan en toonde ons kleine landje bij de zee een donkerder, meer complex facet van zichzelf. Christian De Vroom: Niets is hier wat het lijkt. De KB Lux-affaire toonde bijvoorbeeld duidelijk aan dat sommige politici veel te dicht staan bij de grote industriëlen. Ook en vooral in Vlaanderen. Er bestaat een soort van consortium van fraude en vriendjespolitiek. Bij KB Lux kon je die fraude precies becijferen op 400 miljoen. Waarna
iedereen vrijuit ging… Ik zou zeggen: ‘don’t try this as home’. Probeer geen 1000 euro in je zak te steken door je schoonbroer in het zwart een tuinmuur te laten optrekken: ik verzeker je dat je er gloeiend bij bent. Veroordeelde politici in de UNIOP- en AGUSTA-zaken zitten daarentegen weer vrolijk in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Zelfs Stefaan Declerck, die ooit ontslag moest nemen in de zaak van de verdwenen kinderen (Dutroux-tijdperk), heeft zijn vaste stek als minister van Justitie teruggevonden. Wat is er aan de hand in België? Er zitten blijkbaar enorme gaten in ons geheugen, vooral wat politiek betreft. En de clash tussen politici en zakenlui is in volle evolutie. Het cliché wil dat vooral Wallonië met dit soort van problemen opgezadeld is. In Vlaanderen zijn belangenvermenging en lobbying anders ook schering in inslag hoor. En in Wallonië zijn er gelukkig uitzonderingen waar er wel een sanering is gebeurd. Ik ben altijd politiek neutraal geweest maar ik vind dat Di Rupo goed werk heeft verricht, onder meer in Charleroi, waar ik zelf vier jaar gewerkt heb.
Toch blijft de perceptie bij de burger dat er in België veel doofpotoperaties gebeuren. Neem nu de Bende van Nijvel, dat is toch nooit gezien in Europa? Ik denk bijvoorbeeld aan die robotfoto’s die twintig jaar later verschenen…
De Bende van Nijvel is heel andere koek. Dat is niet de schuld van de politiek denk ik. Ik ben nog steeds van mening dat de moordpartijen het werk waren van een extreemrechtse groepering die de staat wou destabiliseren. Ik zeg dat niet zomaar, in die zaak is iets heel opmerkelijks gebeurd. Als je een premie uitlooft van 15 miljoen (oude Belgische franken nvdr.), vind je in het misdaadmilieu mensen die bij wijze van spreken hun eigen moeder zouden verraden om die beloning in de wacht te slepen. Als iedereen de lippen stijf op elkaar geklemd houdt, weet je dat er een zeer gestructureerde organisatie aan het werk is waar niets uitlekt. Zullen we ooit de waarheid te weten komen? Daar heb ik niet echt een goed oog in. Misschien besluit er ooit wel eens iemand om de waarheid aan het licht te brengen op zijn sterfbed. Binnen tien of vijftien jaar of zo. Er zijn in dat onderzoek nochtans heel wat middelen ingezet. Vaak ging het echter om technologische snufjes zoals leugendetectors, en niet echt om politionele middelen. Ik betwijfel of het zinvol is om twintig jaar later getuigen onder hypnose te brengen. De misdaadwereld is veranderd ondertussen. Zo’n extreemrechtse groepering zou dan wel heel veel tentakels moeten hebben, zij hebben immers maar een beperkte aanhang in dit land. Heel iets anders dus dan pakweg een terroristische cel als de CCC, die uiteindelijk gemakkelijk opgerold kon worden. Inderdaad. Ik heb die mensen indertijd geïdentificeerd. Dat waren geen wilde beesten die mensen zomaar zouden neerknallen op een parking. Het waren dromers, idealisten. Ze gebruikten geweld, maar zijn nooit van plan geweest om te moorden. Als je natuurlijk gevels laat springen, riskeer je wel enige collateral damage. We hadden ze trouwens al in oktober 1984 kunnen pakken, vlak na hun tweede aanslag. In totaal hebben we er veertien maand over gedaan voor we ze konden arresteren, Waarom toch? Ik had nochtans iedereen verwittigd. Ondertussen was er
dan de aanslag in de Stuiversstraat, waar die brandweerlui gedood zijn. Wat eigenlijk een ongeluk was. Er is me vaak verweten dat ik dat toen zo aan de journalisten heb verteld. En hoe zit dat nu eigenlijk met de affaire Dutroux? Veel mensen denken dat we ook daar nog steeds niet het fijne van weten. Er zouden verschillende spermasporen gevonden zijn waar die meisjes zich bevonden. En toch werd er uiteindelijk besloten dat Marc Dutroux alleen handelde, voor eigen rekening. Ik geloof niet dat er daar pedofielennetwerken mee gemoeid waren. Dutroux is helemaal geen pedofiel, hij is gewoon een perverse vent. Spartacus is daarentegen wel een netwerk. Ik leg dit uitgebreid uit in mijn boek. Indertijd kon je 300 000 Franse frank verdienen door zo’n kind te leveren, en Dutroux was niet echt rijk. Maar waarom zou hij dan die meisjes zo lang bijgehouden hebben? Een week, tot daaraan toe, maar maandenlang? In die netwerken circuleren kinderen die de ronde doen van Duitsland tot Zweden, en ondertussen zo’n 700 keer per jaar misbruikt worden. Dat is wat er omgaat in zo’n pedofielenkringen. Heel iets anders dan waar Dutroux mee bezig was. Er wordt in de media verteld dat u in uw boek een aantal rekening vereffent. Wanneer je het begint te lezen kom je echter tot een meer genuanceerde conclusie. U hebt het over dwalingen, incompetentie en het failliet van een systeem. Dat is waar. Waarom werden er zo weinig successen geboekt in al die grote zaken, vraag ik me nog steeds af. Waarom hield de ene dienst opzettelijk informatie achter voor de andere, gewoon maar om het laken naar zich toe te trekken? Die funeste houding ligt aan de oorsprong van heel wat mislukkingen die uiteindelijk geleid hebben tot een totale ongeloofwaardigheid, eerst van justitie en later ook van de politieke wereld. Denk maar aan wat de commissie Verwilghen allemaal aan het licht gebracht heeft. Maar goed, u kan het allemaal lezen in mijn boek.
« De CCC waren gewelddadige dromers maar geen moordenaars»