Vakblad Veiligheid 49 - Tweede kwartaal 2012 by NIBHV, VAKBLAD VEILIGHEID

N85 50917444 OMS P4_1_001

03.05.2012 15:38:54

Pdf_Joke

VAKBLAD VOOR BEDRIJFSHULPVERLENING | tweede kwartaal 2012

BHV in dierentuin en hightech Reddingsbrigade Nederland Moderne autorecycling Stroom via zonnepanelen Meldingen aan meldkamer

N85 50917444 OMS P2_3_002

03.05.2012 15:40:58

Pdf_Joke

N85 50917444 49A_003

15.05.2012 11:17:37

Pdf_Joke

Voor woord

Inhoud Bedrijfshulpverlening in Dierenrijk

“Veiligheid is van ons alle-

Veiligheid tussen de beesten

RampZalig

maal”. Zo luidt een citaat uit de conceptvisie over zelfred-

In memoriam

zaamheid en bedrijfshulpver-

Jan Wolter Ouwehand

lening die het Crisislab samen met het NIBHV schrijft.

NIBHV op bezoek bij Reddingsbrigade Nederland

Voorkomen en bestrijden van verdrinkingsdood

Column

Momenteel wordt hard gewerkt aan deze publicatie die richting moet geven aan de BHV’er ‘nieuwe stijl’. Graag deel ik op deze plek alvast enige ideeën uit deze visie. Hulpverlenend Nederland is al jaren bezig vorm en inhoud

Omwenteling in een bedrijfstak

te geven aan een nieuwe denkwijze, waarbij mede gebruik

Van autosloop naar demontagebedrijf

Veiligheid en BHV bij een hightech bedrijf

gemaakt wordt van de zelfredzaamheid van burgers. De achterliggende gedachte is, dat mensen vanuit zichzelf gemotiveerd zijn om veiligheidsproblemen te voorkomen en te beperken: de kern van (zelf)redzaamheid. Veiligheid

Hoe een bedrijf een brand te boven komt

is daarbij dus niet iets dat exclusief toebehoort aan over-

Als de rode haan kraait

Nieuws

heid, aan werkgever of aan hulpverleners. Het NIBHV heeft onderzocht hoe bedrijven en hulpverleningsdiensten omgaan met zelfredzaamheid. Hoewel iedereen uitgaat van de eigen rol van de burger, zien alle

Voor en tegen van zelf stroom opwekken

betrokkenen ook een belangrijke rol voor de BHV’er.

Zonnepanelen

Bouwbesluit 2012 in werking

Melding aan de meldkamer

NIBHV Nieuws

Preventiespecialist in het Brabantse land

Het doet mij deugd dat de BHV’er in de visie op zelfredzaamheid en bedrijfshulpverlening wordt gezien als ‘motor van (zelf)redzaamheid’. De BHV’er als ‘veiligheidsambassadeur’ die samenwerkt met management, medewerkers, cliënten, mensen in de directe omgeving, professionele hulpverleners en overheid. Samen kunnen zij veiligheidsproblemen voorkomen en beperken. Binnenkort volgt meer informatie over hoe een en ander gerealiseerd kan worden. Ik nodig iedereen alvast uit om

Aanvulling op vluchtpictogrammen

de praktische tips voor het benutten en versterken van zelfredzaamheid te gaan toepassen!

Luminescerende vluchtrouteaanduidingen en markeringen

Fred Roomer, plaatsvervangend directeur NIBHV

ONveiligheid

NIBHV-VEILIGHEID is een uitgave van:

REDACTIE

ABONNEMENTEN b 35,40, inclusief btw,

ADVERTENTIEVERKOOP

Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening (NIBHV) Hoofdweg 240, 3067 GJ Rotterdam Postbus 8714, 3009 AS Rotterdam Tel: 010 - 289 28 88 Fax: 010 - 289 28 80 E-mail: bhv@nibhv.nl

Marcel Captijn (MC), Jolanda de Haas (JdH), Ronald Simonis (RS) en Jan Kooijman (JK), tevens eindredactie. De redactie en het NIBHV besteden de grootst mogelijke zorg aan de inhoud van dit tijdschrift maar aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele inhoudelijke fouten.

per kalenderjaar. Het abonnement wordt aangegaan per kalenderjaar. Als u het abonnement wilt opzeggen dan dient u dit schriftelijk vóór 1 november van het komende kalenderjaar te doen. Bij niet tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Bureau Van Vliet B.V., Robert Mondelaars Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel: 023 - 5714745 Fax: 023 - 5717680 E-mail: r.mondelaars@bureauvanvliet.com Internet: www.bureauvanvliet.com

REDACTIECOMMISSIE

VORMGEVING EN DRUK

Jolanda de Haas en Fred Roomer.

Coers & Roest ontwerpers bno/drukkers, Arnhem

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE:

Wouter van Rossum en Karin Groenwegen.

NIBHV-VEILIGHEID verschijnt ieder kwartaal.

Voor abonnementen, reacties, ingezonden brieven, informatie en/of productnieuws: NIBHV, Postbus 8714, 3009 AS Rotterdam Tel: 010 - 2892888 Fax: 010 - 2892880, E-mail: bhv@nibhv.nl

Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden verveelvoudigd, gepubliceerd of opgeslagen in een gegevensbestand. Overname van artikelen na overleg met uitgever en betrokken auteur/ fotograaf. Aan de inhoud van deze uitgave mogen geen rechten worden ontleend. ISSN 1568-3699

N85 50917444 49A_004

04.05.2012 12:14:36

Pdf_Joke

Bedrijfshulpverlening in Dierenrijk

Veiligheid tussen de Nederland kent diverse verschillende soorten organisaties,

Wat in de aanrijdroute naar Dierenrijk direct opvalt, zijn de hoge bergen rond het dieren-

instellingen en bedrijven. Het blijft interessant te zien, hoe

park. Je hoeft geen geograaf te zijn om te begrijpen dat die bulten er niet altijd zijn

veiligheid en bedrijfshulpverlening zijn geregeld.

geweest. Vestigingsmanager Martin van Hees vertelt:

VEILIGHEID nam een kijkje achter de schermen bij Dierenrijk, een

”Deze glooiing in het landschap is inderdaad pas relatief kort geleden ontstaan.

relatief jong dierenpark in de omgeving van Eindhoven, en sprak

Vroeger was hier de regionale vuilstort. Toen die vijftien jaar geleden ‘vol’ raakte,

met vestigingsmanager Martin van Hees.

heeft de overheid besloten er (letterlijk) zand overheen te strooien en er een recreatiegebied van te maken. Wij zijn hier sinds 2004 gevestigd met Dierenrijk, een dierenpark met ruim tien verschillende dieren. Dierenrijk is gestart met diersoorten die in de Europese natuur voorkomen. Vandaar de oorspronkelijke naam Dierenrijk Europa. Sinds de komst van de Siberische tijgers in 2007 is het park zich ook op Aziatische

N85 50917444 49A_005

04.05.2012 12:14:41

Pdf_Joke

beesten soorten gaan richten. Sinds dat moment

kent dat bovendien dat we alle speeltoestel-

is de naam van het park gewijzigd in

len naast de verplichte jaarlijkse keuring

Dierenrijk. Inmiddels zijn er concrete plan-

ook onderwerpen aan een wekelijkse interne

nen om het terrein van het dierenpark aan-

controle. Daarbij wordt letterlijk elke

zienlijk uit te breiden, zodat we nog meer

draad en elke moer gecheckt op mogelijke

diersoorten kunnen herbergen.”

gebreken. Het laatste wat we willen, is met

Dierenrijk wordt geëxploiteerd door

een ongeval op ons park in de publiciteit

Libéma Exploitatie B.V., onder meer

Dierziekten en kinderletsels

komen. Indien er toch iets zou misgaan

bekend van Beekse Bergen bij Tilburg

Een actueel onderwerp is de uitbraak van

tijdens het spelen, kan elke vaste mede-

en Sportiom in ‘s-Hertogenbosch. Het

ziekten bij dieren. Wat doet Dierenrijk daar-

werker hulp verlenen. Calamiteiten kunnen

dierenpark van ongeveer zestien hec-

aan? Martin van Hees: ”We zijn uiteraard

zeer divers zijn, variërend van een vermist

tare ligt in de gemeente Geldrop-Mierlo

zuinig op de bewoners van ons dierenpark.

kind tot een uitgebroken dier. Ons perso-

in Noord-Brabant. Dierenrijk is lid van

Bovendien willen we elk risico op overdraag-

neel werkt met wisselende diensten. Om

de Nederlandse Vereniging van Dieren-

baarheid naar onze bezoekers uitsluiten. Bij

toch zeker te zijn van de aanwezigheid en

tuinen (NVD) en van the European As-

uitbraak van epidemieën hebben dierentui-

beschikbaarheid van voldoende BHV’ers heb-

sociation of Zoos and Aquaria (EAZA).

nen daarom voorrang op enten. Alle geiten

ben we iedereen opgeleid. Jaarlijks volgen

Door (inter)nationale samenwerking

in Dierenrijk zijn getest op, en geënt tegen

we in twee groepen de herhalingslessen,

draagt Dierenrijk bij aan natuurbe-

Q-koorts. Er zijn verder verplichte entingen

hier op het park zelf.”

scherming en diersoortenbehoud over

voor onder andere wolven, bevers, bever-

Dierenrijk

de hele wereld.

ratten en herkauwers. Het toedienen van

Organisatie bedrijfshulpverlening

Dierenrijk is gelegen op het Landgoed

wormenkuren is een onderdeel om het wel-

Bij een grote calamiteit is de receptie het

Gulbergen. Een deel van Gulbergen is

zijn van de dieren te waarborgen. Uiteraard

verzamelpunt voor de BHV’ers. Daar hangen

lang gebruikt als vuilstortplaats door

werken we met gediplomeerde en ervaren

ook de BHV-hesjes, een extra verbandtas en

de RAZOB (nu onderdeel van Essent),

dierverzorgers die snel in de gaten hebben,

een AED. Uit de incidentenregistratie blijkt

het lokale vuilverwerkingsbedrijf. Nu de

wanneer een dier niet helemaal fit is. Een

dat, als er al iets gebeurt, er in negen van

vuilstort is afgerond, is in overleg met

gespecialiseerde dierenarts is uiteraard een

de tien gevallen ter plaatse hulp kan wor-

de omliggende gemeenten (verenigd

regelmatige bezoeker van ons park. Wanneer

den verleend.

in het Samenwerkingsverband Regio

we denken dat een dier ziek is, wordt het in

Eindhoven) bepaald dat Gulbergen een

quarantaine geplaatst om eventuele besmet-

Martin van Hees zegt daarover: ”Ons per-

recreatieve bestemming heeft. Op de

ting te voorkomen. Medicatie kan worden

soneel is als zodanig herkenbaar door de

oude vuilstort is een golfbaan aange-

toegediend via het voer of via een injectie

bedrijfskleding van Dierenrijk. Als een

legd, een heuvel vormt een opvallend

met behulp van een blaaspijp of een lucht-

bezoeker is gestruikeld of een insectenbeet

verschijnsel in het landschap. Het

drukpistool.”

heeft opgelopen, weet men ons altijd snel te

landgoed is grotendeels in bezit van

In het dierenpark is duidelijk te zien dat

vinden. Op diverse plaatsen in het park heb-

de Beheermaatschappij Gulbergen. Die

kinderen de voornaamste doelgroep vormen.

ben we verbandkoffers hangen. Wat we niet

zoekt exploitanten om delen van het

Tussen de ruime dierenverblijven bevinden

in die koffer hebben, maar bij kinderen vaak

gebied te ontwikkelen. Na de golfbaan

zich een kinderboerderij en diverse speel-

met succes toepassen, dat zijn de raketjes.

is het dierenpark gerealiseerd. Op het

tuinen. Ook zijn de educatieborden en de

Een waterijsje kan wonderen verrichten

terrein waar nu Dierenrijk is gevestigd,

sanitairgroepen specifiek geschikt gemaakt

tegen de ergste schrik van het incident.

was voorheen een agrarisch bedrijf. Een

voor de jongere bezoekers.

Bij volwassenen heeft een rustig, geruststel-

aantal van de voormalige schuren heb-

Martin van Hees: ”Dat is zeer bewust

lend woord over het algemeen een vergelijk-

ben een functie in Dierenrijk gekregen.

gedaan. Op het gebied van veiligheid, bete-

baar effect. Indien nodig gebruiken we ijs

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_006

04.05.2012 12:14:49

“Om zeker te zijn van de aanwezigheid en beschikbaarheid van voldoende BHV’ers hebben we iedereen opgeleid.”

Pdf_Joke

(geen raketjes!) tegen zwellingen en leggen

de parkeerplaats voert. Die doet bij een ont-

we verbandjes aan. Bij een serieuzer ongeval

ruiming dienst als verzamelplaats. Ook deze

schalen we snel op, zodat meer collega’s ter

route is duidelijk gemarkeerd met de beken-

plaatse komen. Elke medewerker heeft een

de pictogramborden. De bezoekers worden,

mobiele telefoon op zak met een voorgepro-

zowel in het park als op de ringweg en op

grammeerde snelkeuzetoets. Letterlijk met

de parkeerplaats, opgevangen en begeleid

één druk op de knop kan zo de dagmanager

door onze medewerkers. Een aantal andere

worden ingeschakeld. Die zet vervolgens

BHV’ers controleert het park op eventuele

direct de nodige acties in gang en hij coör-

achterblijvers. Onze ontruimingsprocedures

dineert de hulpverlening. Hij kan als het

worden jaarlijks geoefend, vaak met mede-

moet alle BHV’ers tegelijk alarmeren met

werking van de brandweer. Daarbij is het

een groeps-sms. Zo nodig wordt een slacht-

praktisch dat een van onze werknemers

offer naar een arts begeleid. Als er met

tevens vrijwilliger is bij een van de regio-

spoed professionele hulp nodig is, wordt er

nale brandweerkorpsen. Overigens vind ik

een gids met hesje naar de ingang gestuurd

het verrassend dat een dergelijke oefening

om de ambulance op te vangen en naar de

elke keer weer interessante leermomenten

plaats van de calamiteit te begeleiden. Ook

oplevert. Dat kunnen organisatorische of

de slagboom wordt dan alvast open gezet

communicatieve onderwerpen zijn. Ook

om geen onnodige tijd te verliezen.

ogenschijnlijk simpele zaken als een vluchtweg die onvoldoende goed is vrijgehouden,

In geval van brand handelen we op dezelfde

maken ons weer alert op het belang van

manier: op diverse plaatsen hangen brand-

dagelijkse aandacht voor de veiligheid.”

blussers om een beginnende brand te kunnen bestrijden en uiteraard wordt ook de

Ontsnapping

brandweer bij aankomst gegidst door een

Een incident waarvan de kans betrekke-

van onze BHV’ers.

lijk klein is, maar de mogelijke gevolgen behoorlijk groot, is de ontsnapping van

Al deze afspraken zijn vastgelegd in ons

een gevaarlijk dier. Een dergelijk risico is

bedrijfsnoodplan, dat iedereen heeft gele-

reëel, gezien de vlucht van gorilla Bokito in

zen tijdens zijn introductieperiode. Er lig-

Diergaarde Blijdorp. Het dier raakte in 2007

gen bovendien exemplaren bij de receptie,

in het nieuws, toen het ontsnapte en daar-

in de voedselkeuken en in het restaurant.”

bij een bezoekster van de dierentuin zwaar verwondde.

Ontruiming park

Natuurlijk kan in Dierenrijk een calamiteit

Martin van Hees: “Sinds jaar en dag blijft

ontstaan, waardoor een ontruiming uit

de ontsnapping van wilde dieren in dieren-

voorzorg noodzakelijk wordt. Een brand, of

tuinen een risico, waarop we ons zo goed

een bommelding, of zelfs een ontsporing

mogelijk voorbereiden. Uiteraard proberen

van een trein op het direct naast het park

we het risico zoveel mogelijk te beperken

gelegen spoor, zijn reële restrisico’s.

door het dierenverblijf te voorzien van

Martin van Hees: “Onze bezoekers hebben

een gracht of een hek of vergelijkbare

we liever binnen dan buiten, maar als het

voorzieningen. Als er desondanks toch een

ergens niet meer veilig is, wordt er niet

ontsnapping plaats vindt, ontruimen we

getwijfeld. De dagmanager is dan bevoegd

het park en bellen we direct een van onze

om het besluit te nemen het park te ont-

bevoegde schutters op het terrein. Ook

ruimen, ook tijdens mijn afwezigheid. Elk

hiervoor gebruiken we een snelkeuzetoets

gebouw is voorzien van vluchtwegmarkering

op onze mobiele telefoon. De schutter haalt

met noodstroomvoorziening. Aan de bui-

zijn jachtgeweer uit de beveiligde opslag en

tenrand van het park worden de twee nood-

zal het dier vervolgens omzichtig benaderen

uitgangen geopend, waardoor bezoekers op

op aanwijzingen van zijn collega’s. Als hij

een soort ringweg komen die hen richting

het ontsnapte dier in het vizier krijgt, zal

N85 50917444 49A_007

09.05.2012 15:30:59

Pdf_Joke

hij het direct moeten doden. We kunnen geen enkel risico lopen. Soms kan een verdovingspistool uitkomst bieden. Het nadeel is dat de schutter dan veel dichter bij moet komen om trefzeker te kunnen zijn.”

ArboCatalogus Een dierentuin is geen doorsnee organisatie, maar ook tussen de beesten zijn er arbeidsrisico’s die relevant kunnen zijn voor de bedrijfshulpverlening. Mede daarom heeft de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD) een ArboCatalogus opgesteld, die maatregelen en hulpmiddelen beschrijft voor veilig en gezond werken in de dierentuin. Martin van Hees vertelt, dat Dierenrijk een van de vijftien partijen is geweest die hebben meegewerkt aan de totstandkoming hiervan. “In deze ArboCatalogus zijn alle voor onze branche relevante risico’s terug te vinden, zoals het werken in dierverblijven.

Vestigingsmanager Martin van Hees en olifantenverzorgster Greetje voor een ‘protected contact’.

Daarbij wordt in sommige gevallen ‘protected contact’ voorgeschreven. Wij hebben dat zelf ook toegepast bij de olifanten.

ger wil het dier daarom regelmatig kunnen aanraken of aaien, maar het blijft altijd

Contact met die dieren, bijvoorbeeld voor

oppassen. Door het jaarlijks actualiseren

trainingsdoeleinden, is alleen indirect moge-

van onze risico-inventarisatie en -evaluatie

lijk via luiken in een massief stalen hek-

en het treffen van de juiste voorzorgsmaat-

werk. Dat is hydraulisch te openen en op

regelen kunnen we veel risico’s uitsluiten

afstand te bedienen. Krab- en bijtincidenten

of verminderen. Als er onverhoopt toch

vormen een ander risico. Een dier blijft

iets mis gaat, is het belangrijk om de juiste

altijd onberekenbaar, waarbij de menselijke

hulp te kunnen verlenen. Daarom wordt in

emotie soms een valkuil is voor de dierver-

de ArboCatalogus ook het belang van het

zorger. Een medewerker kan net zo gehecht

inrichten van een BHV-organisatie onder-

raken aan zijn dieren in het park als een

streept: op maat voor de betreffende dieren-

bezoeker aan zijn hond thuis. De dierverzor-

tuin.“ (RS)

“In een op de branche toegesneden ArboCatalogus zijn alle relevante risico’s te vinden. Hij bevat maatregelen en hulpmiddelen voor veilig en gezond werken in de dierentuin”

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_008

09.05.2012 15:26:41

Pdf_Joke

RampZalig Er zijn gebeurtenissen waarbij een mens zich afvraagt ‘het is niet waar, hoe heeft zoiets kunnen gebeuren’. Merkwaardige zaken vinden soms plaats. Hoe goed de arbeidsomstandigheden en de veiligheid voor de mensen ook geregeld zijn, er kan kennelijk altijd iets fout gaan. De rubriek ‘RampZalig’ bevat korte artikelen, geknipt uit willekeurige kranten. Er wordt melding gedaan van opmerkelijk onheil dat dagelijks op de loer ligt. Op het werk of privé. Uit het leven gegrepen. Bovenstaande woorden vormen al jaren de vaste intro van deze rubriek. De meeste lezers hadden na de verschijning van de eerste exemplaren gelukkig meteen door, dat de rubriek ‘RampZalig’ niet al te serieus moest worden genomen. Ook al zijn alle berichten echt afkomstig uit de dagbladpers. Het gaat immers om berichten met een knipoog, waarin soms echter toch een waarschuwende ondertoon zit.

De voorzitter van de redactieraad van VEILIGHEID, Jan Wolter Ouwehand, was altijd een grote fan van ‘RampZalig’. Bij de bespreking van alle kopij tijdens de redactieraadsvergadering lachte hij soms smakelijk om de vaak hilarische voorvallen of enorme stommiteiten van mensen. Vervolgens zei hij dan vrijwel altijd: “Hoe is het mogelijk. Dat geloof je toch gewoon niet.”

De redactie van VEILIGHEID heeft gemeend om de rubriek ‘RampZalig’ niet af te drukken, mede met het oog op het overlijden van Jan Wolter Ouwehand. In plaats daarvan deze keer, uit diep respect voor Jan Wolter, een foto (niet gefotoshopt!) die onze eindredacteur op 11 april 2006 van hem nam. Ze waren samen net over de grens in een klein plaatsje in België om te gaan lunchen, alvorens iemand te interviewen. Nadat de auto in de buurt was geparkeerd, moest er een P-kaartje worden gekocht. Dat ging dus niet, want de automaat was verdwenen. Tot groot plezier van Jan Wolter. (JK)

N85 50917444 49A_009

04.05.2012 12:15:04

Pdf_Joke

In memoriam

Jan Wolter Ouwehand

Op 3 april 2012 is Jan Wolter Ouwehand (geb. 25 mei 1954),

In 1996 werd een nieuw deel van de Arbeidsomstandighedenwet

directeur van het NIBHV, overleden.

ingevoerd: een wetsartikel over de bedrijfshulpverlening, de BHV. Jan Wolter voorspelde toen dat dit artikel wel eens heel belangrijk

Vanaf het eerste nummer van VEILIGHEID, dat verscheen in juni

zou kunnen zijn voor de brandweer. Hij omschreef zijn missie als

2000, was hij de drijvende kracht achter het vakblad. Met onver-

volgt: “De BHV moet een voorpostfunctie worden van de hulpverle-

minderd enthousiasme heeft hij de afgelopen jaren leiding gege-

ningsdiensten”. Vanaf dat moment concentreerde hij zich volledig

ven aan de redactie. Ook ging hij graag zelf op pad om samen met

op het uitvoeren van die missie. Hij vond het een uitdaging om de

Jan Kooijman informatieve artikelen te maken over veiligheid en

mogelijkheden die hij zag in de BHV uit te dragen binnen het Nibra.

bedrijfshulpverlening.

Het was niet eenvoudig om het NIBHV van de grond te krijgen. Hij

Tot het laatste nummer was hij betrokken; hij was altijd weer trots

moest verschillende organisaties meekrijgen om draagvlak te creëren

als er een nieuw vakblad uitkwam.

voor zijn plannen. Uiteindelijk kon hij samen met het Nibra, Het Oranje Kruis en het Nederlands Bureau voor Brandweerexamens de

Jan Wolter startte zijn carrière als ambtenaar rampenbestrijding

handtekening zetten onder de samenwerkingsovereenkomst. Zo werd

in de gemeente Assen. Daarna werd hij hoofd van de Stichting

in 1999 het NIBHV geboren, met Jan Wolter Ouwehand als directeur.

Brandweeropleidingen in Nederland (SBOiN), ressorterend onder de

Al snel ontwikkelde het NIBHV zich van een afdeling van het Nibra

Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Onder zijn leiding ging

tot een zelfstandig bedrijf met een kantoor in Nieuwerkerk aan de

het team van de SBOiN vele uitdagingen aan: de invoering van nieu-

IJssel. Na twee jaar verhuisde het NIBHV naar Rotterdam, omdat het

we opleidingen voor de vrijwillige brandweer en de ontwikkeling van

pand te klein was geworden.

nieuwe les- en leerstof samen met het brandweerveld. Vanaf de start wist Jan Wolter mensen om zich heen te verzamelen In 1996 besloten de VNG en het ministerie van Binnenlandse Zaken

die samen met hem werkten aan de groei van het NIBHV. Jan Wolter

om de SBOiN samen te voegen met de Rijksbrandweeracademie tot

Ouwehand was een ondernemer in hart en nieren. Hij zag altijd

een kenniscentrum voor de brandweer: het Nederlandse Instituut

nieuwe kansen en kon met zijn onmetelijke enthousiasme mensen

voor Brandweer en Rampenbestrijding (het Nibra). Als voorstander

overtuigen om mee te doen.

van het oprichten van een nieuw instituut was het voor Jan Wolter niet moeilijk een andere koers te varen, wel had hij moeite om het

Vorig jaar april vertelde hij ons dat hij ziek was. Hij ging echter

roer over te geven aan de nieuwe directie. Hij zette echter snel alle

voor volledig herstel en startte optimistisch met de behandelingen.

zeilen bij om met nieuwe initiatieven te bewijzen dat hij van grote

Afgelopen najaar deed hij nog volop mee aan de voorlichtingsavon-

waarde was voor het Nibra. Hij werd hoofd ‘Communicatie’ en startte

den over de Blended Learning opleiding en het Portaal waarop hij

de uitgeverij en het congresbureau op. Al snel vonden de eerste

zo trots was. Tot het eind toe bleef hij betrokken bij het reilen en

congressen plaats. In eerste instantie in de voertuigruimte van het

zeilen van het NIBHV. Helaas heeft hij het niet gered. We zullen hem

Nibra, die later werd verbouwd tot een mooi congrescentrum.

enorm missen.(JdH)

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_0010

04.05.2012 12:15:11

Pdf_Joke

Reddingsbrigade Nederland is in 1917 opgericht onder de naam Koninklijke Nederlandse Bond tot het Redden van Drenkelingen (KNBRD). Reddingsbrigade Nederland kent als missie: het voorkomen en het bestrijden van de verdrinkingsdood. De organisatie heeft een groot aandeel in het veilig en gezond houden van ons waterrijke land.

Drs. Raymond A. van Mourik, directeur Reddingsbrigade Nederland.

N85 50917444 49A_0011

04.05.2012 12:15:15

Pdf_Joke

NIBHV op bezoek bij Reddingsbrigade Nederland

Voorkomen en bestrijden van verdrinkingsdood De vereniging Reddingsbrigade Nederland

hele land aanwezig zijn. Ze zijn niet alleen

vertegenwoordigt ruim 180 reddingsbrigades

aan de kusten en stranden gevestigd, maar

uit het hele land. Die hebben gezamenlijk

ook bij de recreatiewateren in het binnen-

rond de 25000 geregistreerde leden, van wie

land, langs rivieren en in steden. Water kom

er ongeveer 5000 als reddingsbrigadevrijwil-

je overal in Nederland tegen, dus ons ook.

liger hulp verlenen in Nederland. Daarvan

Die reddingsbrigades kennen zelf ook vrij-

zijn er bijna 1000 zweminstructeur. De

wel allemaal de vereniging als rechtsvorm.”

zweminstructeurs besteden veel aandacht aan het preventieve element van de missie van Reddingsbrigade Nederland: het voorko-

De voornaamste taken van de reddingsbrigades: opleiden, waterhulpverlening en sportbeoefening.

men van de verdrinkingsdood. Dat gebeurt onder meer via elementaire zwemopleidingen (A, B en C), opleidingen ‘zwemmend redden’ en voorlichting over verdrinkingsgevaar. Drs. Raymond A. van Mourik is sinds

Hoe ontstaat een reddingsbrigade, als er ergens geen is?

januari 2008 directeur van Reddingsbrigade

Van Mourik: “Vroeger meestal op een

Nederland. Hij is afgestudeerd als bestuurs-

moment dat daartoe aanleiding gaf,

kundige, op het onderwerp ‘hoogwaterover-

een ongeval of incident. Tegenwoordig

Bij verreweg het grootste aantal geregistreerde leden van de reddingsbrigades gaat het toch om mensen die eerst leren zwemmen en vervolgens leren zichzelf en anderen te redden?

last van 1993 en 1995’. VEILIGHEID had een

meestal uit voorzorg. De Reddingsbrigade

Van Mourik: “Dat klopt. Ongeveer de helft

gesprek met hem in het hoofdkantoor van

Amsterdam is bijvoorbeeld in 1913 via

van hen is jonger dan achttien jaar. Een

de Reddingsbrigade Nederland in IJmuiden.

particulier initiatief opgericht na de ver-

aantal leert ook ‘varend redden’ of doet via

drinking van vier kinderen in een gracht.

ons aan sport. Uiteraard moeten al onze

Hoe geeft Raymond van Mourik invulling aan het directeurschap?

Soms stimuleert een lokale overheid de

‘redders’ regelmatig laten zien dat zij nog

oprichting van een reddingsbrigade, al

altijd voldoen aan onze eisen.”

Van Mourik: “Dienstbaar, meewerkend en

dan niet in samenwerking met ons. In een

organiserend. En met passie. Die zie je ook

enkel geval is er sprake van een afsplitsing

bij de mensen voor wie je het allemaal doet

van een bestaande brigade. Alle lokale

en dat geeft veel energie. Ik word in mijn

reddingsbrigades kunnen lid worden van

werkzaamheden gecontroleerd door een

Reddingsbrigade Nederland als zij voldoen

bestuur en uiteraard door de leden van de

aan onze voorwaarden/eisen en als zij zich

vereniging Reddingsbrigade Nederland.”

houden aan onze regels, normen, richtlijnen en opleidingen. Als zij dat (blijven) doen,

De reddingsbrigades zitten door heel Nederland verspreid?

kunnen ze hun activiteiten grotendeels

Van Mourik: “Ja. De leden van de overkoe-

van directe sturing vanuit Reddingsbrigade

pelende Reddingsbrigade Nederland zijn

Nederland, zoals bij de landelijk inzetbare

ongeveer 180 reddingsbrigades die door het

reddingsvloot.”

NIBHV Veiligheid 49 2012

autonoom ontplooien. Soms is er sprake

N85 50917444 49A_0012

07.05.2012 11:09:08

Pdf_Joke

Wat zijn de belangrijkste bezigheden van Reddingsbrigade Nederland?

Onze tweede taak is waterhulpverlening.

varen in ondergelopen gebieden en voor

Dat omvat het preventief toezicht en indien

evacuatiedoeleinden. Deze vloot is groten-

Van Mourik: “Ten eerste opleiden. De oplei-

nodig reddend optreden op stranden en

deels gestationeerd bij reddingsbrigades in

dingen lopen van zwemdiploma A tot aan

bij recreatiewater, zoals plassen, meren

risicogebieden in ons land. Als het nodig

het diploma Lifeguard. Kinderen kunnen bij

en rivieren. Maar ook zijn wij aanwezig

is, kunnen er, afhankelijk van het gebied,

veel brigades hun zwemdiploma A, B en C

bij honderden evenementen per jaar, zoals

30.000 mensen per dag geëvacueerd worden.

halen. Dat is lang niet bij iedereen bekend.

de Nieuwjaarsduiken, schaatstochten, de

Als derde bezigheid noem ik nog de sport-

Na het behalen van deze basis kunnen

Sinterklaasintocht en tal van watersport-

activiteiten. Veel reddingsbrigadeleden

zij diverse cursussen ‘zwemmend redden’

wedstrijden. Verder verlenen wij hulp bij

doen mee aan competities LifeSaving. Dat

volgen. Daarbij worden ook voor de hand

ongelukken van watersporters, zoals zei-

is een sportvorm van het reddingswerk,

liggende zaken voorgeschoteld, in het bij-

lers, wind- en kitesurfers en motorboten.

met veel spectaculaire onderdelen, zowel in

zonder aan jonge kinderen. Een in het water

Ook zijn de reddingsbrigades in Nederland

het zwembad als op het strand en in zee.

gevallen bal kan dienen als drijfhulpmiddel,

beschikbaar voor hulpverlening bij water-

Reddingsbrigade Nederland bezit zelfs een

een vlug uitgetrokken broek als hulplijn om

overlast, overstromingen en dijkdoorbraak.

nationale topsportploeg die onder auspiciën

iemand aan de kant te trekken. De opleidin-

Dat kan op kleinschalige of grootschalige

van NOC*NSF deelneemt aan Europese en

gen zijn erop gericht de (zelf)redzaamheid

wijze. Er is een reddingsvloot van in totaal

Wereldkampioenschappen. En met succes:

en de bewustwording op veiligheidsgebied

negentig compleet uitgeruste reddings-

Nederland staat zevende op de wereldrang-

op allerlei manieren te vergroten.

vaartuigen, speciaal ontworpen voor het

lijst, nog voor een land als bijvoorbeeld de Verenigde Staten.”

De meeste mensen krijgen bij het woord reddingsbrigade de associatie ‘vol strand, mooi weer, zoekgeraakte kinderen’. Moet dat beeld worden bijgesteld? Van Mourik: “De laatste jaren laten we breder dan voorheen zien, wat de reddingsbrigades allemaal doen. Een groot aantal trotse vrijwilligers zet zich dagelijks met veel plezier in voor de gezondheid en veiligheid van veel mensen. Dat gebeurt in alle bescheidenheid, maar ik vind het belangrijk dat bekend te maken. Veel overheden wisten aanvankelijk niet

N85 50917444 49A_0013

04.05.2012 12:15:30

Pdf_Joke

eens, wat wij precies deden. We maken nu

in het water. Als kinderen onverhoopt in

Verder assisteren we bij (slachtoffer)vervoer.

met een registratiesysteem bijvoorbeeld

hun eentje de weg kwijt zijn, helpt het te

De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft

duidelijk, dat er soms in één zomer aan

weten dat ze het onprettig vinden om tegen

onlangs bij twee reddingsbrigades gecontro-

10.000 mensen hulp wordt verleend. In tien

de zon in te moeten lopen. Ga ze zoeken

leerd. Haar conclusie: het niveau van medi-

weken tijd! Inderdaad zaten daar 900 kin-

met de zon in je rug. Meisjes met lang haar

sche hulpverlening is hoog en de voorzie-

deren bij die werden terugbezorgd aan hun

lopen vaak een kant op waarbij hun haar

ningen zijn goed. De Inspectie noemde de

ouders. Een ongekend aantal dat veel reac-

niet in hun gezicht waait. Het zijn simpele

reddingsbrigades ‘een onmisbare schakel in

ties opriep. Maar we helpen ook jaarlijks

weetjes waarmee mensen hun voordeel kun-

de geneeskundige hulpverlening, juist in de

10.000 kinderen aan een zwemdiploma en

nen doen, als ze hun kind kwijt zijn.”

zomer als huisartsposten en ziekenhuizen

we maken op 1 januari voor tienduizenden mensen de Nieuwjaarsduik mogelijk.”

mager bezet zijn’. Het is een mooi compli-

Wat kunt u mensen nog meer aanraden?

ment voor al onze vrijwilligers.”

Van Mourik: “Loop zo snel mogelijk naar

Wat zou er voor kunnen zorgen, dat er minder mensen moeten worden gered?

mensen van de reddingsbrigade, als je kind toch zoek is. Zij hebben verrekijkers en

Heeft Reddingsbrigade Nederland de bedrijfshulpverlening op orde?

Van Mourik: “Meer aandacht voor preventie

ze patrouilleren. Ze zijn getraind om een

Van Mourik: “Zeker. Wij hebben hier in

en nog meer informatie geven. Wij geven

alleenlopend kind te spotten. De meeste

IJmuiden behalve ons kantoor ook een

voorlichting aan watersporters over mate-

zoekgeraakte kinderen zijn gelukkig binnen

werkplaats met daarin veel materiaal en

riaalverzorging en preventieve veiligheids-

tien tot vijftien minuten door ons terug-

machines voor bouw en onderhoud van

middelen en -maatregelen. Overheden

gevonden.”

vaartuigen. Dus er zijn meerdere mensen

worden erop gewezen dat zwemwateren

opgeleid als BHV’er, van wie er altijd twee aanwezig zijn. Al onze voertuigen zijn uit-

anten zich (vooraf) bewust zijn van alle

Maken de reddingsbrigadeleden bij het verrichten van hun levensreddende handelingen ook gebruik van AED’s?

risico’s op en rond het water en de gevaren

Van Mourik: “Alle opgeleide Lifeguards heb-

moeten hun bedrijfshulpverlening vanzelf-

onderkennen. Ouders moeten zich niet te

ben minimaal een EHBO-diploma en dus

sprekend op orde hebben.”

veel laten afleiden door allerlei nieuwe com-

kennis van de AED. Vrijwel alle reddingsbri-

municatiemiddelen. Ze moeten zich richten

gades hebben de beschikking over één of

op hun kinderen. Op ze letten, met ze spe-

meer AED’s. In sommige kustplaatsen achter

len. Enige instructie en uitleg over de risi-

de duinen wordt de reddingsbrigade zelfs ter

Alle activiteiten kosten ongetwijfeld veel geld. Hoe zit het met de financiering daarvan?

co’s van zee, strand en water hoort echt tot

assistentie opgeroepen, als iemand onwel

Van Mourik: “Die is gevarieerd. Een gedeelte

de verantwoordelijkheden van die ouders.

is geworden en er niet meteen een ambu-

komt van het ministerie van Veiligheid en

Denk aan stromingen, muien, het geven

lance aanwezig is. Wij treden daar soms op

Justitie. De reddingsbrigades zijn betrokken

van herkennings- en oriëntatiepunten. Blijf

als ‘first responder’. Uiteraard oefenen wij

bij de hulpverlening in diverse veiligheidsre-

altijd vlak in de buurt bij kleine kinderen

regelmatig met de hulpverleningsdiensten.

gio’s en bij overstromingsrampen, vandaar.

duidelijk moeten worden afgebakend van andere watersport. Verder moeten recre-

NIBHV Veiligheid 49 2012

gerust met minimaal een hulpverleningskoffer. Ook de reddingsbrigades in den lande

N85 50917444 49A_0014

04.05.2012 12:15:35

Pdf_Joke

Verder komen er gelden binnen via het

Ook de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) redt mensen in nood, maar alleen na een oproep van de Kustwacht. Vooral van schepen op zee en in kustwateren. Is er enige samenwerking tussen de twee organisaties?

Nationaal Rampenfonds om het reddings-

Van Mourik: “De vrijwilligers van de KNRM

materieel bij overstromingen op orde te

en Reddingsbrigade Nederland werken altijd

houden en via NOC*NSF, omdat we sport-

goed samen. Beide organisaties zijn com-

bond zijn. Een ander deel van ons geld krij-

plementair qua materialen en taken, maar

gen we via contributie van de leden. Ook al

ze verschillen in organisatiestructuur en

riskeren onze vrijwilligers soms hun leven,

rechtsvorm. Van oorsprong richtte de KNRM

toch betalen ze allemaal keurig ook nog

zich op de beroepszeevaart. Die heeft zich

contributie. De rest van de financiering van

ontwikkeld en is steeds meer zelfredzaam.

ons materiaal en van onze activiteiten komt

Daardoor heeft de KNRM meer ruimte gekre-

binnen via donaties en sponsoring. Sinds

gen zich ook op andere reddingstaken te

medio 2010 is Interpolis onze hoofdspon-

richten, waarvan sommige van oorsprong

sor. In het kader van onze preventieve taak

meer op ons terrein liggen. Daar is niets

op het strand heeft Interpolis vorig jaar

mis mee, maar wij pleiten er vanuit die ont-

200.000 polsbandjes gefinancierd.

wikkelingen al enige tijd voor om tot één

Met behulp van die 06-polsbandjes, met

grote, samenhangende nationale reddings-

daarop de naam van het kind en het

organisatie te komen. Dat is efficiënter en

mobiele nummer van de ouder, kan de red-

duidelijker. Wij staan daar ook voor open.”

“In 2011 zijn in samenwerking met Interpolis 200.000 polsbandjes uitgedeeld, mede waardoor de reddingsbrigade zoekgeraakte kinderen snel kon terugbrengen naar de ouders.”

dingsbrigade zoekgeraakte kinderen snel terugbrengen bij de ouders. Die bandjes werken ook weer bewustwordingsverhogend. Het prikkelt mensen tot nadenken over veiligheid en preventie. Ten slotte komt nog een fractie van onze inkomsten uit de verkoop van reddingsmateriaal als boten en waterscooters.”

In VEILIGHEID nummer 33 beaamde de directeur van de KNRM in een interview, dat iedere zichzelf respecterende pleziervaarder donateur zou moeten zijn/worden, omdat immers iedereen op het water in een noodsituatie terecht kan komen. Dat geldt zeker des te meer voor Reddingsbrigade Nederland? Van Mourik: “Klopt helemaal. Badgasten, watersporters, zwemmers en andere (water) recreanten hebben een grote(re) kans om te maken te krijgen met de reddingsbrigade. Ik roep ze op donateur te worden via onze website. We hebben het geld hard nodig. Ik benadruk dat wij niet gericht zijn op het maken van winst. Alle inkomsten worden aangewend om onze 5000 reddingsbrigadevrijwilligers te laten meehelpen aan het voorkomen en bestrijden van de verdrinkingsdood en Nederland veiliger van water te kunnen laten genieten.” (JK) Zie ook: www.reddingsbrigade.nl

N85 50917444 49A_0015

07.05.2012 09:29:21

Pdf_Joke

Column

De ‘Kinderbewaarplaats’ van de Reddingsbrigade Een van de voordelen van mijn

het een tijd voor een vermiss-

vermaakte zich prima. Een vro-

ers of begeleiders herenigen.

baan is dat ik regelmatig letter-

ing wordt opgemerkt; dan kan

lijke, vrouwelijke strandwacht

Toen ik uren later na de Tv-

lijk met mijn voeten in de mod-

een kind ineens ver weg zijn.

had zich over hem ontfermd.

opnamen aan het einde van

der kan staan. Dat deed ik een

Er is een geval bekend waar een

Hij kreeg te eten, te drinken,

de middag terugkwam bij de

keer op het strand van Scheve-

kind na uren wel acht kilometer

werd ingesmeerd en er werd

reddingspost, zat Jeffrey daar

ningen, waar een Tv-ploeg een

verderop door een reddings-

volop met hem gespeeld. Op het

nog steeds. Even vrolijk en lik-

opname maakte over het grote

brigade van een buurgemeente

Scheveningse strand heeft de

kend aan een ijsje dat hij bij de

aantal kinderen dat jaarlijks

werd teruggevonden. De ouders

Reddingsbrigade een speciale

strandwacht had gescoord. Ik

‘kwijt’ raakt op de stranden.

waren lange tijd in grote onze-

opvanglocatie voor ‘gevonden

vroeg verbaasd aan de postcom-

In het recordjaar 2009 waren

kerheid en wanhoop.

kinderen’ staan naast de red-

mandant of zich nog niemand

dat er 961 in tien weken tijd.

Dat laatste bleek op die be-

dingspost: de ‘Kinderbewaarp-

had gemeld voor hem. ‘Nee,

Gemiddeld heb je het jaarlijks

wuste zomerdag in Schevenin-

laats’. Als ze het ‘kinderopvang’

wij begrijpen er ook niks van.

over zo’n zeshonderd kinderen.

gen bij één stel ouders nou net

hadden genoemd, zouden ze er

We zijn al uren met patrouilles

Meestal zijn ze binnen een

niet het geval. Ik vroeg aan een

goud geld mee kunnen verdi-

en politie op zoek naar de

kwartier weer gevonden. Een

van de reddingsbrigadevrijwil-

enen, vermoed ik. Vermiste en/

ouders, maar nog geen spoor

vermist kind blijkt vaak geluk-

ligers hoe lang een jongetje

of gevonden kinderen opvangen

van gevonden.’ Op dat moment

kig niet ver uit de buurt aan

van een jaar of zes, dat in een

hoort bij het reddingswerk,

komen vanaf de boulevard een

het spelen te zijn. De Reddings-

afgeschermd gedeelte naast

maar het is natuurlijk niet

man en vrouw met een strand-

brigade kent handige trucs om

de reddingspost zat te spelen,

de bedoeling dat kinderen

tas en enkele winkeltasjes naar

een kind efﬁciënt op te sporen.

zijn ouders kwijt was. Of liever

lang opgevangen worden. Het

de post toelopen. In onvervalst

Zo kijken kinderen niet graag

gezegd, hoe lang zij hem kwijt

legt beslag op de beschikbare

Haags roept de man van een

in de zon en dwalen ze dus

moesten zijn. ‘Oh, dat is Jef-

mensen en middelen en er moet

afstandje ‘Hey Jeffrey, lekkuh

doorgaans af met de zon in de

frey. Die is hier al twee uur.

goed voor de kinderen worden

daggie gehad jonguh? Ik kijk

rug. In die richting kan je vaak

We zoeken volop, maar tot

gezorgd. Je wilt ze bovendien

de man verbijsterd aan. ‘U bent

met succes zoeken. Soms duurt

nu toe zonder succes.’ Jeffrey

zo snel mogelijk met hun oud-

gaan winkelen en hebt uw kind alleen op het strand gelaten? ‘Nah en?’: antwoordt de man, ‘dah worren jullie toch voar betaald?!’ Ik twijfel. Zal ik nog gaan uitleggen dat onze vrijwilligers daar helemaal niet voor worden betaald? Maar Jeffrey is me voor. ‘Dag mevrauh, tot moguh!’ En weg zijn ze. Misschien zijn we wel té klantvriendelijk… Raymond van Mourik, directeur Reddingsbrigade Nederland (KNBRD).

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_0016

09.05.2012 14:50:01

Pdf_Joke

Wil jij Instructeur BHV worden? Volg bij ons de beroepsopleiding (NIBHV gecertiﬁceerd) Zowel onderdeel eerste hulp (EH) als brand en ontruiming (BO)

Voor meer informatie:

Alleen BHV/Ploegleider als vooropleiding vereist

kijk op www.ccb-groep.nl

In 8 dagen (EH) of 10 dagen (BO) inclusief examens

mail naar opleiding@ccb-groep.nl

Zeer hoog slagingspercentage Cursusgeld € 1.950 (EH) en € 2.500 (BO)

of bel: 020 - 528 6889

CCB Groep Amsterdam, opleidingsinstituut met 10 jaar ervaring,

(vraag naar Monique Holling

goed bereikbaar met OV en auto (bushalte voor de deur en gratis parkeren)

of Jan Hemmers).

opleidingen

advies arbo

[MOBIELE TRAINING OVERAL EN ALTIJD

advies brand & ontruiming

M-FIRE BRANDBLUSTRAINING OP LOCATIE De M-Fire is een veelzijdig, compact en draagbaar brandblusysteem om op locatie mee te trainen. Daag uw cursisten maximaal uit met de verschillende voorgeprogrammeerde brandscenario’s en -klassen. Met een breed scala aan opzetstukken kunt u uw training uitbreiden en veel voorkomende branden simuleren die een verplicht onderdeel zijn van de BHV-brandtraining.

Kennismaken met de M-Fire? Bezoek WWW.HAAGEN.EU of bel 013 507 6800

N85 50917444 49A_0017

09.05.2012 11:46:23

Pdf_Joke

Enige decennia geleden stonden autowrakken drie tot vijf lagen dik gestapeld op een van olie verzadigd modderveld. Sleutelaars wrongen zich in bochten om een trekhaak, een motorblok of een minder roestige koplamp te bemachtigen. Er werd louter contant afgerekend, bij voorkeur zonder bon. Over gevaarlijke stoffen, het milieu en arbeidsrisico’s werd nauwelijks gepraat. Anno 2012 gaat dat anders. Arbo- en milieuwetgeving stellen strenge eisen en de autosloper is ‘recycler’ geworden. Aan alle kanten gecertiﬁceerd.

Omwenteling in een bedrijfstak

Van autosloop naar

demontagebedrijf Automobielen worden niet voor de eeuwigheid gemaakt. Een auto is een typisch verbruiksartikel geworden en gaat momenteel gemiddeld zeventien jaar mee. Dat is de eerste winst, want het is ooit beduidend minder geweest. Simca’s uit de jaren zestig en zeventig waren gemiddeld na vijf jaar al van de weg verdwenen vanwege de roestduivel. Datzelfde gold voor meer auto’s. Tegenwoordig wordt circa negentig procent van alle materialen, waaruit een auto is opgebouwd, hergebruikt. Dat is nog meer winst, want vroeger mocht een autowrak wegroesten tot het vanzelf ‘verdween’, met veel negatieve gevolgen voor de bodem en de ‘welstand’. AutoRecycling Nederland (ARN) is de organisatie die namens de wetgever toeziet op Albert de Boer senior en junior.

de correcte verwerking van autowrakken. De wet schrijft voor dat minstens 85% van het gewicht van een auto moet worden gerecycled. In 2015 moet dat zelfs naar 95%.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_0018

09.05.2012 11:46:33

Pdf_Joke

Daarnaast is ARN kenniscentrum op het

Wetten en regels

gebied van recycling en duurzaamheid en contractpartij voor demontagebedrijven en

Op 18 september 2000 werd de Europese Richtlijn Autowrakken

verwerkers van materialen.

van kracht. Die richtlijn verplicht tot hergebruik en recycling van

ARN is niet de enige organisatie die zich

automobielen tot 3500 kg (dus geen vrachtwagens en motorﬁetsen),

met het thema bezighoudt. Ook STIBA, de

waarbij hergebruik van onderdelen in de oorspronkelijke staat de

brancheorganisatie, buigt zich over het

voorkeur heeft. Het is beter om een gebruikte bumper monteren

milieuvriendelijk en mensvriendelijk demon-

dan om die bumper te versnipperen en er een nieuwe van te maken.

teren van voertuigen. STIBA opereert vooral

Tenslotte kost recycling energie. Verbranden om energie terug te

vanuit het belang van de aangesloten leden,

winnen staat nog lager op de lijst. De richtlijn mag niet leiden tot het

maar stelt eisen die verder gaan dan de wet.

ontstaan van enkele grote recyclers die een monopoliepositie innemen.

Nederland loopt voorop als het om veilig en

Ook worden er eisen gesteld aan fabrikanten: deze moeten gegevens

milieuvriendelijk demonteren gaat. Bij het

verstrekken om verwerken te vergemakkelijken en ervoor zorgen dat

opstellen van de Europese wetgeving heeft

hergebruik mogelijk is. Ook is een vergunningenstelsel verplicht en

Nederland zelfs model gestaan voor veel

moeten er maatregelen worden genomen om het milieu te ontzien. In

onderwerpen. Zo goed als het in ons land

Nederland is de richtlijn uitgewerkt in het Besluit beheer Autowrakken

geregeld is, is het in de rest van Europa

(BBA). Controle op de ‘massabalans’ (aantallen kilogrammen materiaal

nog niet. Vakantieland Frankrijk heeft nog

ten opzichte van het aantal verwerkte wrakken) wordt gedaan door

steeds een inhaalslag te maken, getuige

Autorecycling Nederland (ARN), het gecontroleerd beëindigen van de

de hoeveelheid zwerfwrakken in het land-

registratie van kentekens door de Rijksdienst voor het Wegverkeer

schap. Polen is een notoir probleemgeval

(RDW). Deze laatste dienst heeft bovendien een erkenningsregeling

wat betreft de naleving van de Europese

voor autodemontagebedrijven. Niet-erkende bedrijven kunnen geen

Richtlijn Autowrakken (zie kadertekst).

kentekens innemen en vrijwaringsbewijzen verstrekken. Particulieren en garagebedrijven mogen niet zelf slopen, met uitzondering van klassieke auto’s. De arbeidsomstandigheden van alle werknemers in de autodemontage en -recycling worden gehandhaafd door de Inspectie SZW. Brancheorganisatie STIBA stelt voor haar leden het KZD-systeem (KwaliteitsZorg Demontage) verplicht. De Nederlandse provincies verstrekken milieuvergunningen aan autodemontagebedrijven.

Geheel bestraat terrein met goed toegankelijke opstelling van demontagewagens.

N85 50917444 49A_0019

09.05.2012 11:46:38

Pdf_Joke

Reclycar is tevens leerbedrijf. Een van de stagiaires krijgt instructie.

Reclycar De Boer BV

leiding voeren. Albert senior en junior

accu’s. Er zijn ook specifieke risico’s aan

VEILIGHEID beperkt zich tot de gang van

geven samen uitleg.

verbonden. De motor hoor je niet, want die

zaken in Nederland. Om uit te zoeken

loopt niet stationair. Staat het contact aan dan kun je hebben dat er plotseling iets

Stadskanaal bezocht. Daar is De Boer auto

Wat is de geschiedenis van De Boer auto onderdelen?

onderdelen is gevestigd, een vooruitstrevend

Albert sr.: “In 1993 heb ik het bedrijf

bij een hybride. Je kunt ook met onvei-

autodemontagebedrijf dat voor veel andere

overgenomen van mijn voorganger. Ik was

lige spanning in aanraking komen. Het is

‘slopers’ als voorbeeld geldt van hoe het zou

toe aan het ondernemerschap, na een car-

daarom zaak dat je eerst de hoofdzekering

moeten. Zo beschikt het bedrijf als enige

rière als financiële man. Dat ik in de cij-

verwijdert en in je broekzak steekt. Dan

in Nederland over een ‘plofcontainer’ voor

fertjes zat, is nog steeds handig hier. Zelf

weet je zeker dat je veilig werkt.”

airbags. Alle voertuigen die er ter demon-

demonteren doe ik dus niet. Dat laat ik

tage worden binnengebracht worden zo snel

met een gerust hart aan anderen over. In

mogelijk drooggelegd (ontdaan van alle

1996 zijn we al gaan verbouwen. Er kwam

Met welke arbeidsrisico’s hebben de werknemers te maken?

vloeistoffen) en vervolgens gedemonteerd.

een vloeistofdichte vloer op het terrein en

Albert jr.: “Vooral met zwaar tillen en ver-

Dat gaat grotendeels handmatig, want

een nieuwe demontagehal. Inmiddels is er

keerde werkhoudingen. Langdurig over

alleen op die manier blijven de onderdelen

meer veranderd en vernieuwd. Dit kantoor

een motor heen gebogen staan is funest.

in een dusdanige staat dat hergebruik voor

staat er nog geen half jaar. We hebben een

Dus hebben we bruggen en allerlei hijs- en

het originele doel mogelijk is.

modern voorraadbeheersysteem en verkopen

hefmiddelen. Als we een motor en versnel-

hoe het gaat in de autorecycling werd

beweegt. Of dat de verbrandingsmotor start

ook nieuwe onderdelen. Typische slijtagede-

lingsbak demonteren, zetten we die op een

Bij De Boer auto onderdelen werken tien

len heb je niet altijd gebruikt voorhanden.

goede werkhoogte op een verrijdbare bok.

mensen, allemaal met hun eigen specialis-

Ik kan dus niet echt meepraten over de

Onze bruggen zijn van het stempeltype. Die

men. Sinds 1993 is Albert de Boer de eige-

oude tijd, toen slopen nog in de modder

ondersteunen een auto onder de kokerbal-

naar. Hij voert samen met zijn vrouw Betsy

gebeurde.”

ken, zodat je overal bij kunt. Bij een brug met rijplaten kan dat niet en een tweeko-

de Boer de directie. Een paar jaar geleden

Hebben jullie al elektrische auto’s gedemonteerd?

lomsbrug met spindels staat je ook in de

leiding toegetreden. De laatste bevindt zich dagelijks op de zaak, Albert senior verdeelt

Albert jr.: ”Nee, maar ik heb er al wel een

delen en met splinters bij slijpwerk, dus dan

zijn aandacht tussen Reclycar en zijn twee

aanvullende opleiding voor gevolgd, want

zijn handschoenen en een gelaatsscherm

andere bedrijven in de automotive-branche

het zit eraan te komen. Recycling wordt

geboden. Het verwijderen van de (gelijmde)

waar zijn twee andere zoons de dagelijkse

daar erg belangrijk, gezien de kostbare

ramen uit een wrak is ook risicovol. Er zijn

is ook hun zoon, Albert de Boer jr., tot de

NIBHV Veiligheid 49 2012

weg. Verder heb je te maken met scherpe

N85 50917444 49A_0020

09.05.2012 11:46:47

Pdf_Joke

Demontageauto in de plofcontainer, waar airbags veilig

Drooglegging. De brandstoftank wordt op het laagste punt

kunnen expanderen.

doorboord en de inhoud afgepompt.

Nederland loopt in Europa voorop bij het veilig en milieuvriendelijk demonteren van voertuigen.

demontagebedrijven die dat doen met een

ling flinke gezondheidsklachten kregen,

slijptol. Wij doen dat bewust met een gehar-

zoals duizeligheid en concentratieklachten.

de bijl. Dat geeft geen stof, alleen wel wat

Zelfs in een werkplaats met een afzuigunit.

splinters. Die zijn relatief grof en je ademt

Je ruikt die gassen nog in de ruimte, als je

ze dus niet in. Natuurlijk dragen onze men-

niet lang genoeg wacht om weer naar bin-

sen handschoenen en een gelaatsscherm.”

nen te gaan. Bij een eenmalige blootstelling bij een aanrijding weegt de bescherming

Hoe worden airbags aangepakt?

van het kussen wel op tegen de eventuele

Albert jr.: “Dat zijn beruchte dingen. Niet

risico’s van gassen. Als je zevenhonderd

omdat je bekneld zou raken, want je zit

auto’s per jaar demonteert, moet daarmee

niet in de auto. Ze moeten wel uitklappen,

rekening worden gehouden. Vooral als straks

anders gaat later in de shredder (versnippe-

alle auto’s met airbags zijn uitgerust. Er is

raar, red.) een drukpatroon af. Of anders bij

een hele serie NEN-normen voor autorecy-

het (hand)sorteerwerk aan de lopende band.

cling. De laatste gaat helemaal over demon-

Dat moet voorkomen worden. Wij plaatsen

tagetechnieken en neutralisatie van airbags

de hele auto in onze plofcontainer, sluiten

en gordelspanners. Die spanners moet je

de ontstekerkabels aan en laten de airbags

niet vergeten: in pyrotechnische gordel-

met gesloten container klappen. De gassen

spanners zit een kleine explosieve lading,

die vrijkomen zijn mij onbekend, maar ik

die wij ook gecontroleerd laten afgaan.”

ken demonteurs die na herhaalde blootstel-

N85 50917444 49A_0021

09.05.2012 11:46:55

Pdf_Joke

Hoe wordt omgegaan met de risico’s van gevaarlijke stoffen?

er iemand onder kruipt. Ze staan op merk

Albert jr.: “Te demonteren auto’s worden

zoektochten en het bekort zodoende de tijd

eerst ontdaan van de accu, daarna worden

dat bezoekers zich daar bevinden. Kinderen

Bruikbare onderdelen van de voertui-

ze drooggelegd. Alle vloeistoffen worden

mogen zonder begeleiding niet het terrein

gen worden zoveel mogelijk opnieuw

afgepompt en verdwijnen in aparte, deels

op. Binnen geldt een streng rookverbod.

toegepast in de originele functie. De

ondergrondse tanks. Motorolie, koelvloei-

En natuurlijk hebben we volledig opgeleide

rest wordt gescheiden, met de hand of

stof, remvloeistof en bijvoorbeeld het

BHV’ers, één van de demonteurs en mijn

via Post Shredder Techniek (PST). Glas

aircogas worden gescheiden opgeslagen en

moeder, die hier fulltime op kantoor werkt.”

wordt gebruikt voor ﬂessen en glas-

en type gesorteerd. Dat voorkomt lange

opgehaald. Als die tanks belucht worden,

Hergebruik

vezel, rubber onder andere voor zoab. Van koelvloeistof worden de fracties

tanks worden gedemonteerd. Die gaan naar

Er zijn heel veel auto’s. Is het een goede ontwikkeling dat die steeds zuiniger worden?

een ontgassingsfabriek in Noord Brabant.

Albert sr.: “Ja, maar je moet wel de héle

Veiligheidsgordels worden gebruikt als

Daar worden ze leeggehaald en vervolgens

milieubalans beschouwen. Het is belangrijk

boomband, PUR-schuim wordt ver-

krijgen wij ze weer terug. Heel anders dan

dat je daarin niet alleen het verbruik en

werkt tot matrassen en isolatiedekens.

vroeger dus. Toen werden ze gewoon open-

de uitstoot van een voertuig bekijkt, zoals

Geshredderd staal wordt gesmolten en

gedraaid en verdween het gas in de atmos-

de fabrikanten doen. Je moet ook kijken

hergebruikt, net als koper en alumi-

feer.”

naar de ontwikkelingskosten en de hoeveel-

nium. Het shredderafval bevat vezels

gebeurt dat met een aparte buis die buiten boven het dak uitkomt. Eventuele LPG-

gescheiden en hernieuwd toegepast in bijvoorbeeld ruitenwisservloeistof.

heid energie die het vervaardigen kost. Een

die gebruikt worden bij waterzuivering.

Waarom wordt er nog altijd zoveel met de hand gedemonteerd?

auto als de Toyota Prius (hybridevoertuig,

Kunststoffen uit de shredder vervangen

met zowel een elektrische als een verbran-

de ‘reductor’ koolstof in hoogovens of

Albert jr.: “Herbruikbare onderdelen gaan

dingsmotor, red.) is niet rendabel, als je

worden vanuit de korrels hernieuwd

nooit in een shredder. Ze worden gelukkig

het zo bekijkt. Ook bij windmolens en zon-

thermoplastisch gevormd tot nieuwe

goed verkocht. Bovendien geeft demonteren

nepanelen kijk je naar de volledige milieu-

producten en de minerale componenten

en sorteren van restmaterialen een betere

balans, niet alleen naar de opbrengst in de

(zand) kunnen in de nabije toekomst

kwaliteit dan sorteren na de shredder. De

gebruiksfase.”

als zwartglas dienst doen in de bouw. Deze opsomming is lang niet volledig:

post-shreddertechniek wordt volgens ARN herbruikbare onderdelen af zijn gehaald,

Wat zal de toekomst brengen op autogebied?

ontdoen we ook van glas, omdat dat heel

Albert jr.: “Ik denk dat waterstof de toe-

slecht te scheiden valt uit de shredder.

komst heeft als brandstof voor voertuigen.

Purschuim en bekleding zijn volgens ARN

De aardoliereserves raken uitgeput en we

geen probleem, dus dat laten we zitten.

moeten dus snel uitzien naar een alterna-

Shredderen gebeurt op veel plaatsen, maar

tief. Ik denk dat de elektrische auto en de

bijna alle shredderbedrijven zullen hun

hybrides slechts een tussenfase zijn. Die

kun je een auto op papier exporteren,

shredderafval aanleveren een grote fabriek

elektrische voertuigen bevatten veel dure

waarna hij uit het registratiesysteem ver-

in Tiel, waar het heel effectief wordt

en relatief zeldzame grondstoffen. Daar

dwijnt. Waar de auto blijft, wordt niet

gescheiden. Als je een nieuwe bumper wilt

wordt recycling dus erg belangrijk.”

gecontroleerd. Er zijn jaarlijks ongeveer

wel steeds beter. Onze wrakken, waar alle

www.recyclingplatform.nl verschaft nadere informatie.

50.000 auto’s ‘zoek’. Deze auto’s verdwijnen

maken, kun je dat beter doen van apart

in het illegale circuit. Daar wordt momen-

Kunsttofdelen houden wij zodoende apart

Wat zou er nog moeten veranderen, als het aan jullie ligt?

per soort kunststof. Anders kunnen er

Albert sr: “Er zijn nog steeds demonta-

verschillende registratiesystemen en richtlij-

alleen bermpaaltjes of andere laagwaardige

gebedrijven die zich niet aan de regels

nen in de Europese landen dragen ook niet

producten van worden gemaakt.”

houden. Gesjoemel is onwenselijk. Ook het

bij aan een verantwoorde aanpak. Intussen

versnipperd kunststof van de juiste soort.

teel volop onderzoek naar gedaan. Al die

kentekenregistratiesysteem vertoont hiaten.

laten wij ons niet uit het veld slaan en gaan

Wat doen jullie om de veiligheid op jullie terrein te waarborgen?

Enerzijds is de RDW (Rijksdienst voor het

wij door met demonteren op een zo veilig

Wegverkeer, red.) heel streng. Een gaatje

en milieuvriendelijk mogelijke manier.”

Albert jr.: “We hebben regels voor het zelf

van een perforator in een kentekenbewijs

(MC)

demonteren. De auto’s staan heel stevig

kan een hoop gezeur geven, omdat dan een

op bokken, zodat er niets verschuift als

kenteken niet meer geldig is. Anderzijds

NIBHV Veiligheid 49 2012

Zie ook www.reclycar.com

N85 50917444 49A_0022

04.05.2012 12:16:09

Pdf_Joke

Veiligheid en BHV bij een hightech bedrijf Om te zien hoe de veiligheid en de bedrijfshulpverlening in de

De verwachting is dat er bij AAE uiterst clean en stofvrij zal worden gewerkt. Maar

praktijk zijn georganiseerd in een hightech bedrijf is AAE in

verbazingwekkend genoeg staan er overal bouwketen, hijskranen en betonmolens.

het Brabantse Helmond een goede keus.

Daarover wordt uitleg gegeven door Manon Pijnenburg, P&O functionaris met ‘Arbo in

AAE is gespecialiseerd in machinebouw. Het bedrijf is een

het pakket’ en door Jos Hubers, afdelingscoach van de montage en tevens ploegleider

internationale speler op het gebied van mechatronica.

BHV. Zij vertellen dat er een grootscheepse verbouwing aan de gang is.

Mechatronica is het multidisciplinaire proces van Manon Pijnenburg: “Het gaat gelukkig goed

complementaire technologieën die mechanismen kunstmatig

met AAE. We hebben een relatief jong pand, maar groeien inmiddels behoorlijk uit ons

laten bewegen en elektronisch beheersen.

jasje. Na een paar keer intern schuiven en herinrichten was de rek er echt wel uit en

AAE is een belangrijke toeleverancier van onder andere ASML,

moesten we wat anders gaan bedenken. Onze directie heeft toen gekozen voor een

een ander Nederlands hightechbedrijf, dat machines voor de

grote verbouwing, inclusief totale renovatie in één keer. We gaan niet alleen uitbreiden

halfgeleiderindustrie fabriceert. Halfgeleidermachines worden

in vierkante meters, maar zorgen bijvoorbeeld ook voor een grotere cleanroom (zie

veelal gebruikt door chipproducenten.

kadertekst) van een nog betere stofklasse,

Een deel van de (oude) cleanroom.

N85 50917444 49A_0023

07.05.2012 11:09:50

Pdf_Joke

groot team. Zo worden gevaarlijke situaties direct gemeld en zo snel mogelijk opgelost. Een blussing is pas één keer nodig geweest. Lang geleden ontstond tijdens laswerkzaamheden een brandje. Dat kon direct geblust worden met de aanwezige poederblusser. We hebben toen wel geleerd dat we gezien de restschade beter geen poederblussers kunnen gebruiken, zeker niet in een omgeving met veel elektronische apparatuur. Deze zijn toen allemaal vervangen door CO2- en sproeischuimblussers. Overigens ontstaan tijdens de huidige verbouwing extra brandrisico’s. Dat is inherent aan een dergelijk proces, waarbij gedurende vele maanden grote bouwkundige en installatietechnische werkzaamheden plaatsvinden en overal materialen liggen. Voor ons betekent dat dagelijks opruimen en extra toezicht houden op de Jos Hubers en Manon Pijnenburg voor de (nieuwe) cleanroom.

veiligheid. Veel extra werk dus, maar het is allemaal de moeite waard. Straks zijn onze logistieke stromen veel efficiënter, waarbij

een nieuwe ontvangsthal en een nieuw

de incidenten beperkt tot slechts een à twee

onder andere bij binnenkomst direct het

bedrijfsrestaurant. Tegelijkertijd upgraden

gevallen per jaar, waarbij alleen een pleister

verpakkingsafval wordt gescheiden en ver-

we onze infrastructuur qua elektrotechniek

of verbandje nodig is. Letsel met verzuim

wijderd. Dit vermindert het brandrisico en

en computernetwerk, vernieuwen we onze

als gevolg komt zelden voor. Dit komt mede

verbetert de orde en netheid en daarmee

vloerbedekking en hebben we alle ruimtes

door het relatief hoge kwalificatieniveau en

ook de veiligheid op de werkplek.”

voorzien van sprinklerinstallaties. Zo kun-

het bijbehorende verantwoordelijkheidsbesef

nen we weer vele jaren vooruit.”

dat we van ons personeel verwachten. Elke medewerker moet in zijn werk goed naden-

Incidenten

ken bij alles wat hij doet. Dat levert niet

In een moderne en schone omgeving ver-

alleen goede producten op, maar ook een

wacht je niet direct veel risico’s.

veilige werkplek. Bovendien voelen we ons

Jos Hubers zegt daarover: “Gelukkig blijven

verantwoordelijk voor elkaar, wij zijn één

Op basis van de RI&E stelt AAE elk jaar een Arbo-jaarplan op. Elke afdeling heeft een vast koppel van twee BHV’ers met portofoons.

Preventie Een bekend spreekwoord luidt: ‘voorkomen is beter dan genezen’. Dat geldt ook voor

Cleanroom

AAE. Manon Pijnenburg: “Bij ons is preventie zeker belangrijk. We investeren veel

Een cleanroom is een zeer zuivere werkomgeving. Hij is ontworpen om stof of

in onze mensen. Elke nieuwe medewerker

vezels, in de lucht aanwezige micro-organismes, ﬁjn stof of chemische dampen geen

krijgt van mij een algemene veiligheidsin-

invloed te laten hebben op het productproces of het onderzoek. Cleanrooms worden

structie, zowel mondeling als schriftelijk.

vooral gebruikt bij de fabricage van halfgeleiders of geneesmiddelen. Maar ook in

Ook ontvangt hij een standaard PBM-set,

andere industrieën, zoals de biotechnologie, de biologie, de optica, de productie van

bestaande uit veiligheidsschoenen, veilig-

zonnecellen en de lucht- en ruimtevaart, worden cleanrooms gebruikt om producten

heidsbril, aangemeten gehoorbescherming

of processen te beschermen. Ook de voedingsindustrie maakt meer en meer gebruik

en bedrijfskleding. Daarna gaat hij naar de

van cleanroomtechnieken. De werkzaamheden die in cleanrooms plaatsvinden zijn

afdelingscoach en ontvangt daar een spe-

bijvoorbeeld (steriele) bereiding en verpakken van onder andere geneesmiddelen en

cifiek op de werkplek gerichte instructie.

voedingsmiddelen en ﬁjnmechanische en micro-elektronische toepassingen.

Een kantoormedewerker krijgt bijvoorbeeld van alles te horen over gezond werken met

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_0024

04.05.2012 12:16:19

Pdf_Joke

beeldschermen, terwijl in de montage een

van een portofoon. Iedereen op de afdeling

specifieke hijsinstructie wordt verzorgd.

kent deze medewerkers, dus bij een incident

Daarnaast volgen al onze montagemede-

zijn ze direct gevonden. Als koppel kun

AAE is gespecialiseerd in machinebouw.

werkers een VCA-training, mede omdat

je veel adequater hulp verlenen en is de

Het bedrijf is een internationale speler

zij niet alleen in onze werkplaats, maar

persoonlijke veiligheid beter geborgd. Bij

op het gebied van mechatronica. Het

ook op klantlocatie werkzaamheden ver-

afwezigheid van één van beiden of bij een

bedrijf is sinds de oprichting in 1976

richten. Verder voldoen alle machines aan

groter incident, kunnen we via de portofoon

gevestigd in Helmond, waar ruim 150

de CE-richtlijnen. We letten daar extra op,

gemakkelijk opschalen naar andere koppels.

medewerkers in dienst zijn. AAE is ISO

aangezien we zelf machinebouwer zijn. Op

Naast de portofoon kunnen we ook commu-

9001 gecertiﬁceerd en beschikt over

organisatieniveau beschikken wij over een

niceren via telefoon, gsm of desnoods via de

een ISO-klasse 7 cleanroom. Sinds

risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).

intercom. Er is een grote betrokkenheid bij

1995 maken de zusterbedrijven Grauel

Op basis van de RI&E stellen we elk jaar

de BHV en ook de directie staat er achter.

GmbH te Berlijn en Grauel Internatio-

een Arbo-jaarplan op, met zowel specifieke

Sterker nog, onze directeur is zelf een van

nal BV te Helmond deel uit van de AAE-

oplossingsgerichte punten als doorlopende

de BHV’ers, hij neemt altijd deel aan herha-

groep. AAE heeft een breed scala aan

aandachtspunten. Zo is geborgd, dat de

lingslessen en oefeningen. En ook de recep-

activiteiten verdeeld over vier zelfstan-

noodzakelijke BHV-oefeningen elk jaar

tie, de spil in de interne en externe commu-

dige Business Units. Het uit 1991 date-

opnieuw worden ingepland. Na de verbou-

nicatiestroom, doet mee bij alle oefeningen.

rende pand in Helmond wordt verbouwd

wing laten we onze RI&E volledig herzien.

Daarbij worden we begeleid door onze

en uitgebreid: van 6500 vierkante

We zijn weliswaar een modern bedrijf, maar

vaste opleider. We doen alles op onze eigen

meter naar ruim 9500 vierkante meter.

hebben toch ook veel klassieke risico’s.

locatie en maken daarbij altijd gebruik van

Als onderdeel van de uitbreiding wordt

Denk maar aan hijswerk, gebruik van stik-

oefenscenario’s. Denk bijvoorbeeld aan een

de cleanroom vergroot tot een opper-

stof en alcohol, enzovoorts. We moeten con-

beknelling in een machine of de ontrui-

vlakte van bijna 1000 vierkante meter.

stant alert blijven en continu streven naar

ming van een afdeling. Onze parkeerplaats

Binnen de cleanroom kan extreem

verbetering.”

is daarbij de eerste verzamelplaats. Met de

AAE

overbuurman hebben we afspraken gemaakt

schoon en stofvrij worden gewerkt voor zeer speciﬁeke toepassingen, zoals het

BHV en ontruiming

om bij slecht weer of ongunstige windrich-

monteren van complexe onderdelen

Jos Hubers is bij AAE verantwoordelijk voor

ting gebruik te maken van elkaars kantine.

voor microchipmachines.

de organisatie van de BHV. Zowel preventief

Zo hebben we altijd een alternatieve verza-

als repressief geeft hij leiding aan de tien

melplaats beschikbaar. Nu maar hopen dat

bedrijfshulpverleners in het pand.

het nooit nodig zal zijn.” (RS)

Jos Hubers: “Elke afdeling heeft een vast koppel van twee BHV’ers, die zijn voorzien

Zie ook: www.aaebv.com

Montage-afdeling.

N85 50917444 49A_0025

04.05.2012 13:04:29

Pdf_Joke

Hoe een bedrijf een brand te boven komt

Als de rode haan kraait In de vorige uitgave van dit vakblad staat een artikel over Hijstechniek Drenthe in Emmen. Nog geen week nadat VEILIGHEID daar op bezoek was, werd het bedrijf getroffen door een brand. Een ingrijpende gebeurtenis, die het leven van betrokkenen nogal op zijn kop zet.

Bonne de Vries: “Je denkt altijd dat het alleen anderen overkomt, maar nu was ik het zelf.”

Bonne de Vries, eigenaar van HTD

De eerstvolgende keer dat VEILIGHEID hem

Bonne de Vries: “Het was niet te geloven,

(Hijstechniek Drenthe), kwam in nummer

sprak was vlak na een brand in zijn bedrijf.

die dinsdag de 17e januari 2012. Ik had om

48 van VEILIGHEID enthousiast aan het

Logischerwijs stond zijn hoofd nergens

kwart over vijf de zaak op slot gedraaid. Vrij

woord over het keuren van hijsmiddelen.

anders naar dan naar het oplossen van alle

vroeg voor mijn doen, dan kon ik nog net

Hij vertelde over de eisen, het gebruik en

problemen die de brand had veroorzaakt.

de post wegbrengen. Thuisgekomen had ik

de beproeving van hijsgereedschappen en

Dat waren er veel, dus werd het een kort

net het eten opgezet, toen mijn vroegere

over het non-destructief onderzoek dat het

gesprek, waarin Bonne alleen even over de

overbuurman belde: ‘Bonne, je zaak staat

bedrijf op locatie en in de eigen werkplaats

rampdag vertelde.

in brand’. Ik zeg: ‘doe niet zo gek, joh, je

uitvoert.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49A_0026

04.05.2012 13:04:34

Pdf_Joke

neemt me zeker in de maling’. Al snel werd

Hoe was de opvang door de brandweer?

passeren. Ik heb mezelf gelukkig vrij snel

me duidelijk, dat het hem ernst was. Ik heb

De Vries: “Ik snap, dat ze er niet zijn om

herpakt. Geef mij een crisis en ik ben op

de aardappels van het fornuis gehaald en

omstanders op te vangen, eigenaar of niet.

mijn best. Ik werd verrast door de doortas-

ben als de wiedeweerga teruggereden naar

Ik moest afstand houden en voelde me

tende actie die zich om me heen ontplooide.

Emmen. Daar bleek helaas dat hij volkomen

aanvankelijk zelfs wat argwanend beje-

Niet alleen door de brandweer, maar zelfs

gelijk had. Drie brandweerwagens stonden

gend, toen ik zei dat ik de eigenaar was.

van een gespecialiseerd bedrijf dat direct

voor de deur van mijn bedrijf. Ik kon met

Net alsof ik de brand had aangestoken. Je

werd opgetrommeld om de boel voor de

mijn auto niet eens de straat in, want die

moet dus wachten tot de boel wordt vrij-

nacht dicht te timmeren. Dat ging allemaal

hadden ze afgezet. De vlammen sloegen

gegeven. Natuurlijk, het is in het belang

buiten mij om, het werd door de brandweer

uit het dak en de brandweer had zich een

van mijn eigen veiligheid, dus ik snap het

geregeld. Onze rol begon vooral de volgende

weg naar binnen gebaand. Met donderend

wel. Bovendien hebben ze wel mooi mijn

ochtend, toen we de chaos betraden. Wij

geweld, zoals dat gaat. Ik was met stomheid

pand gered. Het blussen en nablussen heeft

zaten midden in de troep en probeerden te

geslagen. Ik stond werkelijk te trillen als

geduurd tot tien uur ’s avonds. De brand-

redden wat er te redden viel. Zelfs de ord-

een juffershondje. Je denkt altijd dat het

weer is dus van zes tot tien bezig geweest.

ners op kantoor waren zwart van het roet.”

alleen een ander overkomt, maar nu waren

Ondertussen had ik mijn zoon Robin gebeld.

we het zelf.”

Die was nog zwaarder onder de indruk dan

Heb je wel kunnen slapen?

ik. Tenslotte zit hij ook in de zaak. Al snel

De Vries: “Jazeker. Dat is heel vreemd, maar

Een tijd later, op een rustiger moment,

arriveerde hij ter plekke en zo hebben we

zelfs die brand heb ik ’s avonds van me af

wilde Bonne de Vries nog wel een aantal

samen ons werk op zien gaan in vlammen.

kunnen zetten. Ik werd heel goed gesteund

prangende vragen beantwoorden.

Althans, dat zie je dan allemaal de revue

door mijn familie. ’s Avonds hebben we eerst bij mij thuis gezeten en onze verhalen gedaan. Mijn dochter kwam naar me toe en is uit zichzelf bij ons blijven slapen. Ik denk dat het goed is om de dingen van je af te praten en dan samen de schouders eronder te zetten om de boel weer op te bouwen. We hebben nog wat op internet zitten kijken naar de diverse websites die met het nieuws over de brand kwamen. RTV Drenthe en killroy.nl kwamen al heel snel met hun berichtgeving. Ik had natuurlijk journalisten gezien en gesproken. Het waren er zeker vijf. Waar ze het nieuws vandaan hebben, weet ik nog steeds niet. Ik ben wel teleurgesteld in de berichtgeving. Tijdens het bestrijden van de brand werd een wietkwekerij bij de buren ontdekt. Daarvan heb ik nooit weet gehad, het had ook niets te maken met de brand bij ons. Het kwam echter in het nieuws, alsof wij zelf de hennepkwekers waren. Vooral bij killroy.nl. Ik had nota bene de betreffende reporter al bij de brand te woord gestaan en hem gevraagd of hij zorgvuldig verslag wilde doen. Dat bleek dus niet het geval. Ik heb daar een paar stevige telefoontjes aan gewaagd. Toen is het gerectificeerd.”

De materiële schade is de volgende ochtend opgenomen? De Vries: “Ja. Ik had ’s avonds al wat rond gebeld en op woensdag stonden de verze-

N85 50917444 49A_0027

04.05.2012 13:04:36

Pdf_Joke

“Het was een onvoorstelbare chaos in het bedrijf. Overal hing stank en alles was zwart van het roet.”

Wat was de oorzaak van de brand? De Vries: “De expert van de verzekering heeft gerapporteerd dat het waarschijnlijk is ontstaan in de toiletgroep in de werkplaats. Dat was te zien aan de geblakerde sporen, volgens de deskundige. Mogelijk is het begonnen ergens in een lasdoos van de elektrische installatie. Er zat in het toiletgroepje een ventilatortje. Dat schakelt in als je het licht aandoet en draait nog enige tijd door als het licht weer wordt uitgedaan. Het zou kunnen dat het de boosdoener is geweest. Nog steeds schrik ik op als ik een dergelijk ventilatortje hoor draaien. Dat zal wel slijten.”

Toch lijkt HTD niet bepaald een brandgevaarlijk bedrijf? De Vries: “Dat is het ook niet. We werken niet met gevaarlijke stoffen en het meeste materiaal is metaal. Toch is er genoeg dat wil branden. Het piepschuim isolatiepakket op het dak heeft flink in brand gestaan. Ook tussen de wanden heeft de brandweer heel veel moeite moeten doen om de brand uit te krijgen. Van de twintig centimeter isolatie op het dak bleef alleen een zwarte korst over.”

keringsexpert, de bouwonderneming en de

heb meegemaakt. Toen had ik niets anders

schoonmakers op de stoep. Het was een

meer dan de kleren die ik aan had. Mijn

onvoorstelbare chaos. Overal hing stank en

ouders waren hun huis kwijt en waren zwaar

Wat heeft het met jezelf gedaan?

alles was zwart van het roet. De hele voor-

onderverzekerd. Dat was een moeilijke tijd

De Vries: “Ik hoorde achteraf dat mensen

raad hijsgereedschappen hebben we weg

voor ze, maar het heeft er wel voor gezorgd

schrokken van hoe ik eraan toe was. Ik

kunnen doen. Ook al was er soms niets aan

dat ik op dat punt mijn zaken goed voor

moet er heel erg uit hebben gezien, meer

te zien… als het materiaal heet is geweest,

elkaar had. Zowel de voorraad als de omzet

dan ik zelf besefte. Ik heb staan schudden

kun je het niet meer vertrouwen. Ik was

was verzekerd. Ik heb die zaken goed op

op mijn benen. Maar toen ik eenmaal weer

gelukkig uitstekend verzekerd. Misschien

papier en jaarlijks spreek ik dat opnieuw

op gang was, ging het prima. Dat heb ik ook

doordat ik als jochie van twaalf een brand

door met de tussenpersoon.”

aan alle mensen om me heen te danken.”

NIBHV Veiligheid 49 2012

Bonne: “… de hele zoldering is met de hand schoongeboend, alle elektra is opnieuw geïnstalleerd en alles is geschilderd…”

niet gewacht worden. We hadden mirakels

“We werken niet met gevaarlijke stoffen en het meeste materiaal is metaal. Toch is er genoeg dat wil branden.”

geluk dat we net de vloer van de werkplaats vol hadden liggen met hijskabels van een klant, zodat de wagens buiten stonden. Die zitten ook vol apparatuur en gereedschappen voor het keuren op locatie. Die spullen zijn dus gespaard gebleven. Net als de zware trekbank, die gelukkig ook niet aan de vlammen ten prooi is gevallen.”

Het pand is niet afgeschreven?

hij de harddisk mee had. Gelukkig was dat

De Vries: “Het pand is nog te gebruiken.

het geval, hij is daar heel nauwgezet in.

Is er veel restschade?

De staalconstructie is niet te heet geweest,

Achteraf bleek het kantoor gespaard, op een

De Vries: “De trekbank was nog afgedekt

hoewel de isolatie van alle bedrading en

hoop roet, rookschade en stank na. Anders

met plastic. Die deed het pas na een dag of

leidingen in slierten naar beneden is geko-

was het leed nog groter geweest. Maar je

tien weer, nadat hij door een gespecialiseerd

men. Na de brand is ergens een extra sta-

grijpt na een dergelijke brand wel mis naar

bedrijf was gereinigd. Het schijnt dat er bij

len ondersteuning gemaakt. Meer voor de

je gereedschappen, naar de heftruck, naar

een brand stoffen ontstaan die een soort

zekerheid dan dat het echt nodig was. Het

de compressor, naar de acculader, ga zo

corrosieve neerslag vormen op alle objecten.

schilderen van de vloer moet nog maar even

maar door. Verder is alles wat in de show-

Geen bluspoeder, want dat is niet gebruikt.

wachten, want het werk eist momenteel alle

room stond, verloren gegaan.”

Het effect van die stoffen gaan ze met een neutraliserende vloeistof tegen. Het is een

aandacht op.”

Jullie administratie is niet verloren gegaan?

Zijn jullie veel klanten kwijtgeraakt door de brand?

heleboel handwerk. Ons graveerapparaat is zelfs meegenomen en is in een speciale kast

De Vries: “Tot op heden heeft iedereen veel

behandeld. Het bouwbedrijf was intussen

De Vries: “Gelukkig niet. Mijn zoon maakt

begrip. Ik heb mijn uiterste best gedaan om

een scheidingswand aan het plaatsen, zodat

elke dag een back-up op een aparte hard-

de klussen die ik in de agenda had te kla-

we de helft van de werkplaats weer konden

disk en neemt die mee naar huis. Ik heb

ren. Voor de offshore heb ik wat keuringen

gebruiken. De schoonmakers zijn met zes

hem wel die avond gebeld met de vraag of

moeten uitbesteden, want daarmee kon echt

man bijna zeven weken druk geweest om

N85 50917444 49A_028.indd 28

09-05-12 14:53

N85 50917444 49A_0029

04.05.2012 13:04:44

alle oppervlakken, wanden en zoldering

Pdf_Joke

ICT, data en back-up

schoon te poetsen. Alles met de hand. Het was een fantastisch team, waarvoor ik mijn

Bij steeds meer bedrijven schuilt het grootste gedeelte

petje diep afneem. Na het schilderen van de

van het bedrijfskapitaal in data: elektronisch opgesla-

laatste stenen wanden is zelfs geen brand-

gen gegevens en bestanden die van cruciale betekenis

lucht meer te ruiken. Er is ook apparatuur

zijn voor de bedrijfsprocessen. Data staan op harddisk

die pas na enige tijd de geest geeft. De

drives in computers of op centrale servers. Die staan

koelkast, de accu’s van de heftruck, zelfs de

vaak in het bedrijf zelf. De data bestaan onder meer

telefooncentrale gingen stuk. We houden

uit e-mail, klantenbestanden, facturen, vastgelegde

alles bij. Nog steeds ontdekken we dingen.

kennis, foto’s, brochures, bronbestanden voor websites

De verzekering wil eigenlijk de zaak gaan

of databases van online verkoop en voorraadgegevens.

afronden, maar ik weet zeker dat we nog

Een eenvoudige computer- of netwerkstoring kan be-

wat schade gaan tegenkomen. Pas na een

drijven al lam leggen, om nog maar te zwijgen van het

half jaar durf ik de documenten te teke-

compleet verloren gaan van alle data door een brand,

nen.”

een overstroming of een andere ramp. Computers en dataservers kunnen door allerlei oorzaken stuk gaan.

Wat is je advies voor andere ondernemers?

Blikseminslag, netspanningspieken, fysiek vandalisme,

De Vries: “Zorg voor een goede verzekering.

‘Downtime’, een belangrijk begrip in de ICT, dient te

Dat is onze redding geweest. Tot en met

worden geminimaliseerd. Serverruimten zijn daarom

de inkomstenderving en de inhuur van een

goed beveiligd en er wordt geïnvesteerd in noodstroom-

extra medewerker is vergoed. Bereid je voor

voorzieningen en in ‘hardwareveilige’ blussystemen.

hacking, bluspoeder en slijtage zijn enkele voorbeelden.

op het ergste en zorg voor een heel goede back-up van al je gegevens. Anders kan je

En in back-up. Serieus ICT-management vereist re-

het als bedrijf niet overleven.” (MC)

gelmatige back-up van alle belangrijke data, van het mailverkeer van alle medewerkers tot alle documenten, van unieke proces- of bedrijfsspeciﬁeke besturingssystemen en van de eigen programmatuur. Het maken van back-ups op harde schijven in hetzelfde pand biedt geen bescherming tegen een forse brand, Een fysieke gegevensdrager zal moeten worden getransporteerd naar een andere locatie. Steeds meer bedrijven werken met online back-upsystemen, waarbij de data in een datacenter worden opgeslagen. Bij louter online werken bevinden alle operationele bestanden en zelfs de programma’s zich ergens anders, waarbij het risico van dataverlies en de plicht om downtime te beperken bij de contractpartij ligt. Van toepassingen ‘in the cloud’ weet de gebruiker dikwijls niet eens waar die zich fysiek bevindt. Ouderwetse geesten kunnen het daar moeilijk mee hebben. Soms wil je data liever vast kunnen pakken, in de vorm van een gegevensdrager zoals een tape, cd-rom, dvd, harddisk of een usb-stick. Dat is mogelijk. Alle data zijn te exporteren en op dragers vast te leggen. Gezien de afhankelijkheid van data zijn de noodplannen niet compleet zonder een ‘disaster recovery plan’ voor datarestauratie. Noodplannen moeten wel worden geoefend om zeker te weten of ze voldoen. Dat op zich is al een uitdaging.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0030

04.05.2012 14:01:01

Pdf_Joke

Nieuws

Melding vervangt vergunning verwijderen asbest Vanaf 1 april 2012 is de sloopvergunning vervangen door de sloopmel-

den, moet een en ander bij de gemeente gemeld worden. Een elektro-

ding. Hierdoor is slopen op grond van de Woningwet sloopmelding-

nisch meldingsformulier is te vinden op ww.omgevingsloket.nl. Bij het

plichtig of sloopmeldingvrij. Er is dus geen vergunning meer nodig

gemeenteloket is een papierversie van het formulier af te halen.

voor het slopen of een verbouwing waarbij asbest vrijkomt. Het is wel mogelijk dat er volgens andere wetgeving (zoals de Monumentenwet) een omgevingsvergunning nodig is. In een bouwwerk moet vooraf worden bekeken of er materialen aanwezig zijn die asbest bevatten. Met een asbestinventarisatie wordt vastgesteld waar asbest zit en op welke manier het verwijderd kan worden. Als er asbest in het bouwwerk aanwezig is, dan moet eerst het asbest verwijderd worden, voordat de werkzaamheden worden begonnen of voortgezet. Vier weken voorafgaand aan de start van de werkzaamhe-

Sneller hogere boetes bij overtreding regels asbestverwijdering De boete voor niet-gecertificeerde asbestbedrijven die de regels voor asbestverwijdering overtreden, is verdubbeld. De boetebedragen gaan omhoog van 1800 euro naar 3600 euro. De verdubbeling geldt ook, als werknemers die niet over de wettelijk vereiste certificaten beschikken bij de asbestverwijdering zijn betrokken. Een nieuwe beleidsregel bepaalt met de wijziging, dat een aantal overtredingen op het terrein van de asbestverwijdering door niet-gecertificeerde asbestbedrijven en niet-gecertificeerde werknemers ernstige overtredingen zijn. Dat maakt het opleggen van hogere boetes mogelijk.

Nieuw model ‘Verbeteren brandveiligheid’

Om brandveiligheid fundamenteel te verbete-

Save een model ontwikkeld waarmee dit

efﬁciëntie van brandveiligheidsmaatregelen

ren, is inzicht nodig in factoren die invloed

inzicht verkregen kan worden. Het is een

kunnen met dit model worden onderbouwd.

hebben op die brandveiligheid. Binnen het

combinatie van twee al bestaande modellen:

De werking van het model is beschreven in

project ‘Verbeteren brandveiligheid’ heeft

het (oorspronkelijke) Cascademodel en het

het rapport ‘Verbeteren brandveiligheid, Proof

het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid

model van de foutenboom. Dit model wordt

of concept Cascademodel 2.0’.

(NIFV) samen met de brandweer en bureau

‘Cascademodel 2.0’ genoemd. Effectiviteit en

N85 50917444 49B_0031

04.05.2012 14:01:06

Pdf_Joke

Nieuws

Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving Met het wetsvoorstel ‘Aanscherping handha-

een bedrijf dat herhaaldelijk fraudeert, kun-

werken van illegale werknemers 8.000 euro

ving en sanctiebeleid SZW-wetgeving’ worden

nen de werkzaamheden maximaal drie maan-

per werknemer en voor onveilig werken op

zowel de malaﬁde bedrijven, de ‘grote vissen’,

den worden stilgelegd. Daarnaast gaat het

een steiger 9.000 euro. In 2010 is voor 119

als frauderende uitkeringsgerechtigden, de

boetebedrag omhoog. Werkgevers betalen bij-

miljoen euro gefraudeerd. Er werden ongeveer

kleine vissen’, aangepakt.

voorbeeld 12.000 euro per illegale werknemer

4.000 boetes opgelegd aan bedrijven voor in

Een bedrijf dat fraudeert, betaalt de eerste

als zij voor de eerste keer de regels overtreden

totaal ruim 40 miljoen euro.

keer een boete, de tweede keer een dubbele

en 18.000 euro als er onveilig wordt gewerkt

en de derde keer een drievoudige boete. Bij

op een steiger. Nu is de boete voor het laten

Gezond en veilig ontwerpen De belangrijkste partijen in de bouwnijverheid hebben de handen ineen

ventariseerd en zo veel mogelijk zijn weggenomen. Het instrument is

geslagen en twee instrumenten ontwikkeld die helpen bij het verbete-

bedoeld voor opdrachtgevers zoals woningcorporaties en projectontwik-

ren van de arbeidsomstandigheden. Met de Leidraad V&G Verplichtin-

kelaars van (middel)grote bedrijven. De V&G Ontwerpwijzer biedt het

gen en de V&G Ontwerpwijzer kunnen opdrachtgevers en architecten

volledige overzicht van alle mogelijke risico’s en maatregelen. Het is

mogelijke Arbo-risico’s als valgevaar, stof en fysieke belasting voorko-

daarmee een belangrijk naslagwerk voor de bij de ontwerpfase betrok-

men. In het project participeren Bouwend Nederland, FNV Bouw en CNV

ken partijen. De twee instrumenten helpen opdrachtgevers en architec-

Vakmensen samen met Aedes en de Bond van Nederlandse Architecten

ten beter aan hun wettelijke verplichtingen te voldoen. Dit betreft het

(BNA). Zij worden ondersteund door Arbouw, Aboma en Inspectie SZW,

opstellen van een V&G-plan, het inventariseren van de arborisico’s en

de voormalige Arbeidsinspectie. Met de Leidraad V&G Verplichtingen

het doen van suggesties voor maatregelen.

kan op eenvoudige wijze worden beoordeeld of de risico’s zijn geïn-

De veiligheid komt in het gedrang door de

B-Tower en een vergelijking met eerdere

hiervan is het expliciet beleggen, doorspreken

complexiteit in de structuur van de uitvoering

voorvallen, dat partijen in de bouw er niet

en daadwerkelijk nemen van (eind)verant-

van bouwwerken waarbij meerdere onderaan-

voldoende in slagen duidelijke afspraken te

woordelijkheden. Ook zouden partijen elkaar

nemers betrokken zijn. Dat schrijft de Onder-

maken over veiligheid en verantwoordelijkheid

op kwaliteit moeten selecteren in plaats van

zoeksraad voor Veiligheid in zijn rapport over

voor veiligheid. Ook slaagt men er niet in die

op het feit dat zij met elkaar bekend zijn. De

de instorting van een vloer van de B-tower in

afspraken in de praktijk na te komen. Dit leidt

volledige tekst van het rapport kan worden

Rotterdam. Bij het ongeval raakten op 21 ok-

ertoe dat tijdens de bouw de verschillende

geraadpleegd op www.onderzoeksraad.nl.

tober 2010 vijf medewerkers zwaargewond.

partijen ervan uitgaan dat de controle op vei-

De derde verdiepingsvloer is tijdens de bouw

ligheidsmaatregelen de verantwoordelijkheid

ingestort doordat de tijdelijke ondersteunings-

van een van de anderen is.

constructie, een steigersysteem, onvoldoende

Uit het rapport blijkt dat het heeft ontbroken

stabiel was. De ondersteuningsconstructie

aan een gezamenlijke veiligheidsaanpak, er

blijkt niet volgens het ontwerp opgebouwd: er

sprake was van een ontoereikende coördinatie

ontbraken 55 van de 59 schoren. Deze schoren

en controle en onduidelijke verantwoordelijk-

waren essentieel voor de stabiliteit van de

heden.

constructie.

De Onderzoeksraad benadrukt het belang van

De Onderzoeksraad constateert op basis van

professionele samenwerking door partijen in

het onderzoek naar het ongeval met de

de hele bouwketen. Een belangrijk onderdeel

NIBHV Veiligheid 49 2012

foto: B-Tower (ANP)

Veiligheid in gedrang bij uitvoering bouw

N85 50917444 49B_0032

04.05.2012 14:01:07

Pdf_Joke

Nieuws

Veiliger grond-, wegen waterbouw De Inspectie SZW wil met meer inspecties, sa-

In Nederland zijn ruim 11.000 bedrijven

menwerking en voorlichting de grond-, weg-

werkzaam in de grond-, wegen waterbouw.

en waterbouw veiliger en gezonder maken.

Samen hebben ze ongeveer 75.000 werkne-

Doel is werknemers zo lang mogelijk licha-

mers. De helft van hen werkt aan aanleg en

melijk en geestelijk gezond te laten werken.

onderhoud van wegen. In 2010 waren 6000

Het verzuim in de sector is twee keer hoger

werknemers (8,1 procent) één of meer dagen

dan gemiddeld. Het werk in de grond-, weg-

ziek vanwege een arbeidsongeval. Dat is ruim

en waterbouw is nog te vaak onveilig, mede

twee keer zoveel als het landelijk gemid-

doordat de werkplaats tijdelijk is en steeds

delde. Een kwart van de werknemers in de

opnieuw moet worden ingericht. Doordat er

sector heeft gezondheidsklachten door het

vaak met onderaannemers gewerkt wordt,

werk. Ruim 36 procent heeft last van pijn

is niet altijd duidelijk wie er verantwoorde-

en stijfheid in de ledematen, 42 procent

lijk is voor de arbeidsomstandigheden. Ook

heeft rugklachten. De Inspectie SZW wil dat

wordt bij ieder project met andere partijen

deze cijfers in 2016 zijn gedaald. De grond-,

samengewerkt. De inspectie richt zich vooral

- wegen waterbouw bestaat uit de bedrijfs-

op lichamelijke belasting (zoals tillen en

takken: Wegenbouw en straten maken, Bouw

duwen), inrichting van de werkplek (vooral

en onderhoud spoorwegen, Waterbouw en

vanwege aanrijdgevaar) en het veilig werken

gecontroleerd. In de sector worden in samen-

bouw overige civiele werken, Heien en andere

met verontreinigde grond en water. Bedrijven

spraak met betrokken partijen onder meer

funderingswerkzaamheden en Leggen van

die al eerder zijn gewaarschuwd worden vaker

voorlichtingscampagnes uitgevoerd.

kabels en leidingen.

Communicatie en toezicht op achterdek vissersschepen Bemanningsleden aan boord van vissersschepen moeten alert zijn

De inspectie stelt dat reders zich moeten blijven inzetten voor een

op de slangen, draden en netten op het achterdek en de onderlinge

verbeterde veiligheidscultuur en -bewustzijn onder bemanningen. De

communicatie verbeteren. Daarnaast moeten zij het toezicht op de

inspectie zal in haar toezicht meer aandacht moeten hebben voor de

werkzaamheden aan dek verbeteren om te zorgen voor een veilige

risico-inventarisatie en -evaluatie aan boord van vissersschepen, een

werkomgeving. Dat is de conclusie van de Inspectie Leefomgeving en

verplichting voor werkgevers in de Arbo-wetgeving.

Transport (ILT) na onderzoek naar een dodelijk ongeval op een Nederlandse vrieshektrawler.

Werkgever moet voor zzp’er zorgen

Werkgevers die zzp’ers inhuren, zijn verant-

het rechterbeen van de man deels geam-

hebben een zorgplicht om te waken over de

woordelijk voor hun veiligheid. Dit blijkt uit

puteerd. De man had geen arbeidsonge-

veiligheid van hun werknemers. Door deze

een recente uitspraak van de Hoge Raad. De

schiktheidsverzekering en stelde het bedrijf

uitspraak geldt die nu ook voor zzp’ers die

positie van honderdduizenden zelfstandigen

aansprakelijk. Dat wees de claim af, omdat

worden ingehuurd. Als een werknemer kan

wordt hierdoor versterkt. De Hoge Raad oor-

hij niet in dienst was. Na zeven jaar proce-

aantonen dat hem tijdens het werk een onge-

deelde dat een bedrijf verantwoordelijk kan

deren geeft de Hoge Raad hem uiteindelijk

luk is overkomen, moet de werkgever kunnen

zijn voor de invaliditeit van een ingehuurde

gelijk. Arbeidsrechtdeskundigen spreken van

aantonen dat hij niet is tekortgeschoten in

zzp’er. In 2005 werd na een bedrijfsongeval

een baanbrekende uitspraak. Werkgevers

zijn zorgplicht.

N85 50917444 49B_0033

09.05.2012 11:36:44

Pdf_Joke

Nieuws

Leerling opgepakt voor bommelding De politie heeft vanmorgen een 14-jarige leerling van een scholengemeenschap in Sittard aangehouden op verdenking van het doen van een valse bommelding. De schoolleiding deed hiervan aangifte bij de politie. Uit onderzoek bleek dat de jongen hiervoor verantwoordelijk was. Hij heeft een bekentenis afgelegd.

Veiligheid kleine bedrijven Veel kleine bedrijven nemen na een arbeids-

45 procent, hielden zich nog steeds niet aan

veel bedrijven, hoewel ze eerder met een on-

ongeval te weinig maatregelen om de veilig-

de regels voor gezond en veilig werken. Vaak

geval te maken hadden, verzuimd de risico’s

heid en gezondheid van hun medewerkers te

was de veiligheid op de plek van het ongeluk

voor medewerkers goed in kaart te brengen.

verbeteren. Dat blijkt uit controles bij kleine

wel verbeterd, maar was de situatie op andere

Verder werden medewerkers te weinig voorge-

bedrijven in verschillende sectoren door de

locaties in het bedrijf nog niet op orde. De

licht over veilig werken en bleek ook het toe-

Inspectie SZW. De Inspectie bezocht vorig

controles vonden plaats in verschillende

zicht vaak niet goed geregeld. In de sectoren

jaar 438 bedrijven met minder dan vijftig

bedrijfstakken binnen de industrie, bouw,

waar veel ongevallen plaatsvinden, zoals de

werknemers waar in de periode daarvoor één

handel en dienstverlening. Een kwart van de

metaal, de open overslag en de bouw, blijft

of meer arbeidsongevallen plaatsvonden.

ruim vierhonderd overtredingen had te maken

de Inspectie de komende jaren, ook bij kleine

Ongeveer 190 van deze bedrijven, ongeveer

met de veiligheid van machines. Ook hadden

bedrijven, controleren.

Onderhoud en inzet kleine blusmiddelen Drie op de honderd ondernemers hebben jaarlijks te maken met een bedrijfsbrand. Uit onderzoek van VEBON blijkt, dat bijna 90% van beginnende branden effectief kan worden geblust met een draagbare blusser en/of brandslanghaspel. Voor het creëren van een brandveilig gebouw is echter meer vereist dan de aanwezigheid van kleine blusmiddelen alleen. Ze moeten altijd gebruiksklaar zijn. Periodiek preventief onderhoud is dus belangrijk. Bij ongeveer 15% van de draagbare blustoestellen en brandslanghaspels moet, naast het jaarlijks preventief onderhoud, een extra reparatie worden uitgevoerd om het blusmiddel gebruiksklaar te houden. Deze extra reparaties zijn het gevolg van invloeden van buitenaf, zoals vandalisme of onjuist

Met het nieuwe Bouwbesluit 2012 komt de nadruk meer te liggen

beheer. Verder kan de zichtbaarheid van kleine blusmiddelen beter.

op eigen verantwoordelijkheid voor brandveiligheid. Tussentijdse

Bij brand moet een blusmiddel snel gevonden kunnen worden. Ook

aandacht voor het gebruiksklaar zijn van draagbare blusmiddelen en

moet meer gelet worden op verbroken legionellaverzegelingen.

brandslanghaspels is dus aan te raden.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0034

04.05.2012 14:01:08

Pdf_Joke

Nieuws

Eén meldkamerorganisatie voor hulpdiensten

Er komt één nieuwe meldkamerorganisatie die verantwoordelijk wordt

kosten met zich mee. De huidige meldkamers zijn versnipperd georga-

voor de meldkamers in Nederland. Dat staat in een brief die het kabi-

niseerd ten aanzien van personeel, werkwijze, organisatie en beheer.

net aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het aantal locaties van de

Hierdoor is er gebrek aan samenwerking tussen meldkamers en gebrek

meldkamers gaat terug van 25 naar 10. In 2015 moeten de bestaande

aan landelijke coördinatie. De verantwoordelijkheid voor instand-

meldkamers zijn opgeschaald naar tien locaties. Bellers van het alarm-

houding van de meldkamers is nu neergelegd bij de besturen van de

nummer 112 moeten snel, eenduidig en adequaat worden geholpen

veiligheidsregio’s. Het beheer van de nieuwe, landelijke meldkameror-

met zo min mogelijk doorschakelingen. Het moet niet uitmaken of men

ganisatie gaat onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van

belt vanuit Groningen of vanuit Maastricht. De huidige inrichting van

Veiligheid en Justitie vallen. Door de komst van één landelijke organi-

de meldkamers komt daaraan onvoldoende tegemoet en brengt hoge

satie werken de meldkamers straks overal op dezelfde manier.

Relatief gunstige Nederlandse arbeidsomstandigheden

De kwaliteit van de arbeid is in Nederland

Zowel binnen Europa als geheel, als binnen

tig. Dit komt in het bijzonder door de ervaren

relatief gunstig vergeleken met de rest van

Nederland treffen werkgevers vaak maatrege-

gevoeligheid van het probleem (54%), maar

Europa. Vooral ten aanzien van fysieke en psy-

len om de negatieve gevolgen van blootstel-

ook door een gebrek aan bewustzijn (48%) en

chosociale arbeidsomstandigheden. Opvallend

ling aan arbeidsrisico’s als werkdruk, licha-

door de cultuur in het bedrijf (39%). Vooral

is dat de blootstelling aan agressie en geweld

melijke belasting en gevaar op het werk te

wettelijke verplichtingen (49%) en verzoeken

in 2010 ook in de buurt van het Europese

voorkomen. In bijna 80% van de Nederlandse

van werknemersvertegenwoordigers (43%)

gemiddelde zit. Hierop deed Nederland het in

en 76% procent van de Europese bedrijven

zien werkgevers als reden om een Arbo- en

het verleden altijd slechter dan gemiddeld in

is een formeel vastgelegd Arbo- en verzuim-

verzuimbeleid rond psychosociale arbeidsom-

Europa. Dit blijkt uit cijfers in de Arbobalans

beleid. Het aanpakken van psychosociale

standigheden te voeren.

2011 van TNO.

arbeidsrisico’s vinden werkgevers echter las-

N85 50917444 49B_0035

15.05.2012 11:21:03

Pdf_Joke

Nieuws

Gedrag belangrijke oorzaak heftruckongevallen Met 43 procent behoren aanrijdingen met voetgangers tot de meest voorkomende ongevallen. Uit de analyse blijkt dat de belangrijkste oorzaak hiervan is dat de bestuurder de voetganger te laat of helemaal niet ziet (59 procent). Ook een gebrekkige infrastructuur door te weinig gescheiden voetpaden, de aanwezigheid van obstakels en te weinig manoeuvreerruimte is met 43 procent een veel voorkomende oorzaak. Bij 8 procent van de ongevallen werd geconstateerd dat onvoldoende training en opleiding een rol speelde. Ongevallen met de heftruckchauffeur of passagier op of in de rijdende heftruck staan met 29 procent op de tweede plaats van meest voorkomende ongevallen. De oorzaak van dit type ongeval is in 61 procent Onlangs presenteerde de Inspectie SZW de cijfers van ongevallen met

van de gevallen falende rijvaardigheid. Die wordt gekenmerkt door

heftrucks. In totaal waren er in de afgelopen dertien jaar 1660 hef-

aﬂeiding, fysieke gesteldheid, onbedoelde bediening en rijgedrag. Als

truckongevallen. Het gaat dan altijd om ernstige ongevallen met ofwel

tweede belangrijke oorzaak (41 procent) komt de gebrekkige infra-

dodelijke aﬂoop ofwel blijvend letsel en ziekenhuisopname.

structuur naar voren.

Inspectie SZW kritisch over politiekorpsen Gerichte controles van de Inspectie SZW laten

ging. De inspectie constateerde 48 over-

zien dat de politiekorpsen zaken rondom

tredingen en legde drie korpsen een boete

werktijden en het voorkomen van agressie

op omdat ze tekort schoten met training en

en geweld niet op orde hebben. De inspectie

registratie van incidenten.

constateerde vooral overtredingen die te ma-

De inspectie controleerde bij dertien korpsen

ken hebben met een te korte rusttijd en dien-

de werken rusttijden. Deze krijgen, ondanks

sten van langer dan twaalf uur. Ook worden

de invoering van een uniform registratie-

politiemensen onvoldoende getraind om met

systeem, te weinig prioriteit. Bij vrijwel

politiemensen hierdoor overbelast raken of

agressie en geweld om te gaan. De Inspectie

alle gecontroleerde korpsen zijn zaken mis.

minder alert zijn. De inspectie constateerde

SZW controleerde bij 9 van de 26 regionale

Vooral zijn diensten te lang en is er te weinig

1123 overtredingen. Negen korpsen kregen

politiekorpsen op voldoende maatregelen

rust tussen diensten. Dit geldt ook voor

een boete opgelegd voor te lang werken en

tegen agressie en geweld. Uit metingen van

de oproepdiensten. Het risico bestaat dat

te kort rusten.

het programma Veilige Publieke Taak van het ministerie van BZK blijkt, dat drie op de vier politiemensen hiermee te maken heeft. Desondanks krijgen politiemensen te weinig training hoe met agressie en geweld om te

Check je werkplek

gaan. Er is vooral training nodig in communicatieve vaardigheden en mogelijkheden om

De Campagne ‘Check je werkplek’ is gestart met het thema ‘Agressie en geweld’. Wat kun je doen

de gemoederen te bedaren. Ook blijken inci-

om agressie en geweld te voorkomen? En hoe verminder je andere risico’s voor je zaak, zoals

denten onvoldoende gemeld, geregistreerd en

uitval van personeel? De website www.checkjewerkplek.nl geeft tips, trucs en hulpmiddelen om

geëvalueerd te worden. Veel politiemensen

personeel voor te lichten over risico’s op het werk. Ook is het mogelijk om via de site verhalen

zien agressie als iets dat bij het vak hoort

en adviezen te delen met anderen. Elke maand wordt de beste tip beloond met een leuke prijs.

en melden alleen ernstige incidenten, zoals

De campagne richt zich vooral op de sectoren horeca en detailhandel. Elke drie maanden wisselt

lichamelijk geweld en persoonlijke bedrei-

de campagnesite van thema: na brandveiligheid nu dus agressie en geweld. De campagnesite biedt een digitale risico-check die leidt tot een plan van aanpak.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0036

04.05.2012 14:01:13

Pdf_Joke

Nieuws

Keuring hijskranen schiet soms tekort De meeste keuringen van hijskranen worden

ondanks tekortkomingen werd goedgekeurd.

aangescherpt, maar de instellingen hebben

goed uitgevoerd, maar bij een klein deel van

Daarbij ging het bijvoorbeeld om gebreken

die nog niet overgenomen. Een aanzienlijk

de keuringen is de kwaliteit onvoldoende

die pas na de keuring werden gerepareerd.

deel van de keurmeesters heeft niet de ver-

gewaarborgd. De keuringscriteria worden niet

Een kraan mag pas worden goedgekeurd als

eiste drie jaar praktijkervaring met het type

altijd strikt gevolgd en de keurmeesters vol-

alles in orde is.

hijskraan dat zij mogen keuren. Kandidaat-

doen niet altijd aan de gestelde deskundig-

De deskundigheid van de keurmeesters

keurmeesters lopen te weinig mee met een

heidseisen. Daardoor kunnen risico’s optreden

voldoet niet altijd aan de gestelde eisen.

ervaren keurmeester vóór zij zelfstandig

bij het werken met hijskranen. Dat blijkt

De TCVT heeft weliswaar de opleidingseisen

keuringen mogen doen.

uit controles van de Inspectie SZW bij de zes instellingen die het ministerie van SZW heeft aangewezen om hijskranen te keuren. Hijskranen kunnen bij gebreken of slijtage ernstig gevaar opleveren voor werknemers en voor de omgeving. Preventie door onder meer deugdelijke keuringen is daarom erg belangrijk. Bedrijven moeten hun hijskranen iedere twee jaar laten keuren door een aangewezen instelling. Het ministerie van SZW heeft na een eerder onderzoek de Stichting Toezicht Certiﬁcatie Verticaal Transport (TCVT) in 2008 gevraagd de keuringscriteria te verbeteren en de deskundigheidseisen van keurmeesters aan te scherpen. In het huidige onderzoek heeft de inspectie gekeken of dit is gebeurd en is ook het werk van de certiﬁcerende en keurende instellingen onderzocht. De keuringscriteria blijken nog niet te zijn verbeterd. De inspectie heeft geconstateerd dat de criteria die er zijn, niet altijd goed worden gevolgd. Verplichte onderdelen worden bij de keuring soms overgeslagen en eisen worden verkeerd geïnterpreteerd. Het kwam voor dat een kraan

Onvoldoende focus door stress

Stress op de werkvloer maakt het voor meer dan de helft van de

stress op het werk, van het Amerikaanse bedrijf ComPsych Corporation.

werknemers moeilijk om zich te concentreren op hun dagelijkse werk-

Als stress niet wordt opgemerkt en aangepakt kan dit leiden tot lage

zaamheden. 21 procent maakt fouten door stress en haalt deadlines

productiviteit, uitval en conﬂicten met medewerkers. Vooral bij bedrij-

niet. Ruim 15 procent raakt door stress in conﬂict met collega’s en

ven die op een onder druk staande markt concurreren, ligt stress op de

leidinggevenden. Dit blijkt uit een onderzoek naar de impact van

loer. Dit kan ten koste gaan van het welzijn van de werknemer.

N85 50917444 49B_0037

04.05.2012 14:01:16

Pdf_Joke

Nieuws

Brandveiligheid in zorginstellingen De brandveiligheid in zorginstellingen moet verbeterd worden. Dat staat in het rapport ‘Brand in Rivierduinen: veronderstelde veiligheid’ van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. In maart 2011 kwamen drie patiënten om het leven bij een brand in psychiatrische instelling Rivierduinen in Oegstgeest. Uit het onderzoek naar deze brand blijkt dat zorginstellingen met hun brandveiligheidsmaatregelen te weinig rekening houden met de verminderde zelfredzaamheid van de patiënten. Dit leidt ertoe dat zij in de praktijk niet goed zijn voorbereid op een eventuele brand. Zorginstellingen zijn vooral gericht op het voldoen aan de weten regelgeving waar het gaat om brandveiligheid en houden te weinig rekening met de verminderde zelfredzaamheid van hun patiënten. Het volgen van de brandveiligheidseisen uit de weten regelgeving ontslaat de zorginstellingen echter niet van hun verantwoordelijkheid de veiligheid van gebouwen, bewoners en personeel zorgvuldig te analyseren en te beoordelen. Zo zegt de wettelijke kwaliﬁcatie ‘nietbedgebonden’ weinig over het daadwerkelijke vermogen van bewoners om zichzelf in veiligheid te brengen. Sommige psychiatrische patiënten

De Onderzoeksraad vindt het zorgwekkend dat de rijksinspecties in

zijn bijvoorbeeld niet-bedgebonden, maar zien bij een brand soms de

december 2011 concludeerden dat de brandveiligheid wettelijk gezien

ernst van de situatie niet in en weigeren het brandende pand te verla-

bij het merendeel van de zorginstellingen niet op orde is. Brandveilig-

ten. Dit speelde een belangrijke rol bij de brand in Oegstgeest.

heid in zorginstellingen vormt nog altijd een structureel veiligheidspro-

Het blijkt dat GGZ-instelling Rivierduinen haar brandveiligheidsmaatre-

bleem.

gelen (met betrekking tot gebouw, organisatie, techniek en inventaris) niet in samenhang heeft beoordeeld. Bovendien zijn deze maatregelen

Om een fatale aﬂoop van een brand zoals bij Rivierduinen te voorko-

niet heeft afgestemd op de mate van zelfredzaamheid van de patiën-

men, moeten zorginstellingen de brandveiligheidsmaatregelen beter

ten. Uit het onderzoek komt naar voren dat de instelling weliswaar

afstemmen op de mate van zelfredzaamheid van hun patiënten. Boven-

aan de weten regelgeving voldeed, maar desondanks niet voldoende

dien moeten de instellingen zorgen dat alle brandveiligheidsmaatrege-

voorbereid was op een brand. Zo onderschatte de instelling het effect

len op elkaar zijn afgestemd. Te vaak kijken verschillende afdelingen

van de beperkte mate van zelfredzaamheid van haar patiënten op een

naar onderdelen van brandveiligheid, zoals de brandveiligheid van het

evacuatie. Bedrijfshulpverleners werden tijdens de brand bijvoorbeeld

gebouw, de training en opleiding van het personeel, technische instal-

geconfronteerd met patiënten die niet wilden meewerken aan hun

laties (brandmeldsystemen) en het gebruik van brandwerende materi-

evacuatie. Ondanks het beleid van de instelling om met brandvertra-

alen. De brancheorganisaties moeten stimuleren dat deze maatregelen

gende matrassen te werken, bleek de kamer waar de brand ontstond

binnen de zorginstellingen periodiek en systematisch op elkaar worden

niet voorzien te zijn van een brandvertragend matras, waardoor de

afgestemd. Bovendien moeten de brancheorganisaties het initiatief

brand kon escaleren. Toen na een poging om de brand te bestrijden de

nemen bij de deﬁnitie van het begrip ‘zelfredzaamheid’, zodat alle

deur van de kamer waar de brand woedde bleef openstaan, werd deze

zorginstellingen dat begrip op dezelfde wijze kunnen gebruiken in hun

deur niet automatisch gesloten door het ontbreken van een systeem

brandveiligheidsbeleid.

daarvoor. Het gebruik van brandvertragende matrassen en zelfsluitende deuren is niet wettelijk verplicht, maar had de gevolgen van de brand bij Rivierduinen kunnen beperken. Rivierduinen had bovendien te hoge verwachtingen van de zorgverleners met een BHV-taak bij de beheersing van de brand.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0038

04.05.2012 14:01:17

Pdf_Joke

Voor en tegen van zelf stroom opwekken

Zonnepanelen Met een dak of tuin vol zonnepanelen geef je als bedrijf of organisatie een groen visitekaartje af. VCA verlangt dat gecertiﬁceerde bedrijven zich inspannen om het milieu te ontzien. Tenslotte is er niet voor niets de VGM-checklist Aannemers, waarin de M staat voor Milieu. Bovendien bespaar je op de elektriciteitsrekening. De grondstof waarvan zonnecellen worden gemaakt is silicium, ofwel zand. Dat is niet schaars of uitzonderlijk kostbaar. Dat biedt grote voordelen. Een mens vraagt zich af, waarom Nederland nog niet helemaal vol staat met zonnepanelen. Duitsland is beduidend verder, mede dankzij forse overheidssubsidies.

Met de term ‘zonnepanelen’ worden de vlak-

de panelen zorgen voor elektrische energie.

ke elementen bedoeld die bestaan uit half-

In eerste instantie voor eigen verbruik, het

geleiders die licht rechtstreeks omzetten in

overschot wordt teruggeleverd aan het net.

een gelijkspanning. Ze vinden soms toepas-

sing in lantaarnpalen of lichtboeien die zich

Decentrale elektriciteitsproductie

op afgelegen plaatsen bevinden. En steeds

Elektriciteit wordt op dit moment vooral

meer op plaatsen waar ook een gewone

centraal geproduceerd via enkele zeer grote

elektra-aansluiting te vinden is. Er bestaan

energiecentrales. Ook windmolens leveren

ook warmtewisselaars die rondgepompt

elektriciteit. Ze worden voornamelijk in

water of een andere vloeistof benutten voor

clusters geplaatst, als windmolenpark in zee

het verwarmen van een gebouw of van het

of in landelijke gebieden. Dat is weliswaar

tapwater, de zogenaamde zonnecollectoren.

overzichtelijk, maar er is een uitgebreid dis-

Of combinaties van beide.

tributienet met dikke koperen of aluminium

Aﬂezing op een klein verplaatsbaar scherm, zelfs

Naarmate (grijze) elektriciteit duurder

kabels voor nodig om de energie bij de afne-

tijdens zwaar onweer wordt nog energie geproduceerd.

wordt, wordt het interessanter om een

mers te brengen. Dat transport is kostbaar

zonbeschenen dak vol te laten leggen met

en geeft verliezen. Bovendien kan een sto-

zonnepanelen. Zolang het licht is, zullen

ring een groot gebied tegelijk treffen.

N85 50917444 49B_0039

04.05.2012 14:01:27

Pdf_Joke

22 kW (piek) op het dak van een legpluimveefokkerij in Tweede Exloërmond (Drenthe), van de heer Blaakmeer. Hij bespaart de helft op zijn jaarlijks verbruik van 50.000 kilowatt-uur.

Lokale energieproductie heeft het voordeel

koppelingen en biogasgestookte generato-

op te vangen. Zodra het waait in Delfzijl

van minder energietransport en gespreid

ren zijn wel te regelen en combinaties van

worden grote turbines in centrales terug-

risico. Decentrale energieopwekking zou

verschillende systemen kunnen zo (grote)

geregeld. Dat zal ook zo zijn als de zon door

ideaal zijn als het aanbod overeenstemt

gaten in de lokale voorziening voorkomen.

de wolken breekt op een industrieterrein

met de lokale vraag. Maar het is niet zeker

Bij aardwarmte wordt warmte uit de aard-

waar veel zonne-energie wordt opgewekt.

dat de zon schijnt als de wasmachine wordt

bodem gewonnen. Een warmtekrachtkop-

Dat regelen gebeurt aan de kant van de

aangezet of dat het hard waait als de elek-

peling is een verwarmingsinstallatie die

leverancier, maar het zal steeds meer moe-

trische auto moet worden opgeladen. Tot

niet gewoon gas (of een andere brandstof)

ten gebeuren aan de kant van de gebruiker.

op zekere hoogte zijn vraag en aanbod te

verbrandt om een huis, bedrijf of proces te

Een kolencentrale laat zich nauwelijks snel

balanceren, bijvoorbeeld doordat de syste-

verwarmen, maar op dat gas een motor laat

regelen en centrales draaien op laag ver-

men zelf uitdokteren wanneer er energie

draaien. Die motor drijft een generator aan.

mogen minder efficiënt. Daarom wordt er

wordt afgenomen.

Het koelwater van de motor wordt gebruikt

geïnvesteerd in ‘slimme meterkasten’ en

voor de verwarming, terwijl de elektriciteit

in apparaten die communiceren met het

Smart grid

voor andere nuttige zaken wordt aangewend

netwerk en die daarop hun energieverbruik

Wind en zon laten zich dus niet sturen.

of wordt teruggeleverd aan het net.

afstemmen. Een goed evenwicht in produc-

Volledig voorzien in de eigen energiebe-

Op dit moment is het landelijk elektrici-

tie en verbruik maakt een ‘lichter’ net en

hoefte is lastig. Aardwarmte, warmtekracht-

teitsnet nog in staat om alle fluctuaties

een kleinere ‘reservecapaciteit’ mogelijk.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0040

04.05.2012 14:01:31

Pdf_Joke

enkelfase aansluiting van 25 Ampère houdt het op bij ruwweg 5,5 kilowatt. Een modern zonnepaneel levert op een schuin dak een piekvermogen van circa 150 Watt per vierkante meter (op een plat dak 60 Watt per vierkante meter). Meer dan 35 vierkante meter zonnepanelen plaatsen is in het laatste voorbeeld dus onmogelijk, tenzij er een zwaardere aansluiting wordt gemaakt.

TIB Schulte / Zelziuz VEILIGHEID stak zijn licht op bij Technisch Installatiebedrijf Schulte in Denekamp. Dat heeft ruime ervaring in het plaatsen van zonnestroominstallaties. Dat wordt gedaan in samenwerking met Zelziuz, een bedrijf dat bemiddelt in alternatieve energiesysteTim en Wim Schulte op het dak van hun eigen bedrijf in Denekamp.

men en dat de projecten begeleidt vanaf de planning tot de inbedrijfstelling en daarna.

Dat is economisch en milieutechnisch gun-

‘andersom’. De bekabeling is berekend op

Dat doet het kennelijk succesvol, want

stig (zie ook de artikelen over Tennet in

een zeker maximaal vermogen. Een voor-

klanten van de grootste, groene energiele-

nummer 47 en over de elektrische auto in

beeld: als een middelgroot bedrijf een drie-

verancier Greenchoice hebben in maart 2012

nummer 46, red.). Het ‘smart grid’, waarover

fasen krachtstroomaansluiting heeft met

Zelziuz tot beste installateur uitgeroepen.

momenteel wordt nagedacht, voorziet in

drie hoofdzekeringen van tachtig ampère,

Wim en Tim Schulte, respectievelijk vader

communicatie tussen verbruikers en opwek-

dan kan het maximaal 3 x 80 x 230 = 55200

en zoon, installeren met plezier zonnepane-

kingssystemen en in slimme automatische

Watt, zeg 55 kilowatt, verbruiken of terug-

len. Dat vinden ze goed voor het milieu. Ze

regeling van elektriciteitsverbruikers. Op dit

leveren. Voor een klein woonhuis met een

zijn trots op hun productie.

moment is het ‘piekprobleem’ nog te overzien, maar hoe meer fluctuaties door lokale activiteiten, hoe harder de roep om smart grid wordt.

Zonnepanelen op het dak Energiebewuste particulieren, bedrijven, overheden en ‘gemeenschappen’ gaan steeds vaker over tot het plaatsen van zonnepanelen. Er is slechts een plek voor nodig met een vrij zicht naar (grofweg) het zuiden. Omdat de hoeveelheid ‘zonnestroom’ fluctueert, zal soms de eigen energiebehoefte nog geheel door de netaansluiting(en) moeten worden geleverd. Andersom zou het ook kunnen dat de zon volop schijnt, terwijl er lokaal niets wordt ‘verbruikt’. Dan wordt alle stroom teruggeleverd aan het net. Dat terugleveren is aan een maximum gebonden, net als het verbruik. De stroom loopt tenslotte door dezelfde meter en dezelfde hoofdzekeringen, alleen dan Minimale dakbelasting. Frames worden met betonnen ‘klontjes’ verzwaard.

N85 50917444 49B_0041

04.05.2012 14:01:38

Tim, hoe worden zonnepanelen gemonteerd? Tim: “Vooral stevig en netjes. Wij gebruiken

Pdf_Joke

“Zonnepanelen zijn 25 jaar gegarandeerd. Je verdient ze als particulier in twaalf jaar terug, als bedrijf soms al in zes jaar.”

aluminium profielen die met beugels op de dakconstructie worden bevestigd. Stevig aan de gordingen of spanten, zodat ze bestand zijn tegen de windlast. Bekabeling wordt per paneel met een speciale waterdichte stekker aangesloten en centraal naar binnen geleid via een waterdichte invoer. De

te dakbedekking vormen, maar daar zijn we

den opgeheven. Het vertroebelt de markt

panelen kunnen ook onder een hoek op een

geen voorstander van. Door warmte, uitzet-

en maakt het lastig voor ons en voor de

plat dak worden geplaatst, op profielen die

ting en krimp kun je problemen krijgen met

belanghebbenden. Een subsidiepotje is door-

we iets verzwaren. Die panelen zijn niet

de waterdichtheid. Bij onze montagewijze

gaans al binnen een dag ‘overtekend’. Dan

zwaar en de dakbelasting blijft dus beperkt.

gebeurt dat niet. Ook het rendement ligt

kun je wachten tot de volgende ronde. Het

Er kijkt altijd een constructeur naar, maar

hoger, doordat de luchtspouw zorgt dat

is ook niet meer nodig. Onze zonnepane-

meestal is een zeer verantwoorde en duur-

de panelen koeler blijven. Op agrarische

len zijn 25 jaar gegarandeerd. Je verdient

zame oplossing te vinden.”

schuren in de polder eist de verzekeraar dat

ze als particulier in twaalf jaar terug. Als

onze installatie deel uitmaakt van de con-

bedrijf kan het soms al in zes jaar, afhan-

Hebben die panelen gevolgen voor het bouwwerk of de gebruikers?

structie. Het mag dus bij wijze van spreken

kelijk van de belastingregels die voor die

niet los-vast op een dak liggen. En monte-

specifieke onderneming worden gehanteerd.

Wim: “Nauwelijks. Wat je wel merkt, is dat

ren op asbest doen we niet. Het is wel zin-

Een kwaliteitszonnepaneel is ook rendabel.

het in de zomer binnen veel koeler blijft,

vol om bij een sanering meteen na te den-

Momenteel geldt dat onze zonnepanelen

doordat je de directe zonnestraling weert

ken over een nieuw dak met zonnepanelen.”

(van het Japanse Kyocera, red) acht tot tien

van de dakbedekking. Wij monteren zonne-

keer zoveel opwekken dan ze hebben gekost

panelen dus op, of eigenlijk iets boven, de

Bestaan er subsidieregelingen?

dakbedekking. Er zijn wel systemen waarbij

Wim: “Af en toe, maar dan moet je er

de zonnepanelen meteen zelf de waterdich-

heel snel bij zijn. Van mij mogen ze wor-

tijdens de fabricage, alles meegerekend.”

Wat is de mening van de brandweer over zonnepanelen? Tim: “Een van onze monteurs is zelf brandwacht. We hebben de informatie dus uit de

Bouwregelgeving zonnepanelen

eerste hand, maar regelgeving en normen zijn er bij mijn weten in Nederland nog

Doorgaans hebben gemeenten geen bezwaar tegen zonnepanelen. Onder voorwaarden

niet. Het komt erop neer dat je bij bluswerk

vallen ze onder de niet-omgevingsvergunningsplichtige bouwwerken. Die zijn vastgelegd

(overdag) voldoende afstand houdt om elek-

in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), op dit punt nader uitgewerkt in

trocutie en verwondingen door vlambogen

het Besluit Omgevingsrecht (BOR). In het BOR worden collectoren voor warmteopwek-

te voorkomen. Wij installeren altijd een

king of elektriciteitsproductie genoemd (Hoofdstuk 2, artikel 2, paragraaf 6). Bij schuine

hoofdschakelaar, waarmee de installatie

daken geldt, dat montage direct in of op het dak, met gelijke hellingshoek en niet uit-

wordt losgekoppeld van het net. Maar de

stekend buiten de dakranden, wordt toegestaan. Op platte daken zullen panelen onder

spanning van de panelen zelf is aanwezig,

een hoek staan. Er moet dan voor worden gezorgd dat de afstand tot de dakrand ten

zolang het licht is. In Duitsland hebben

minste gelijk is aan de hoogte van de constructie. Eventuele bijbehorende installatieon-

ze wel geprobeerd panelen met schuim af

derdelen voor opslag van warm water of omzetting van opgewekte elektriciteit moeten

te dekken, maar dat glijdt eraf. Dat wil je

zich aan de binnenzijde van het bouwwerk bevinden. Vergunningvrije bouwwerken

immers ook laten gebeuren met vuil en stof,

worden niet vooraf getoetst door een welstandscommissie. Achteraf kan slechts worden

want je gaat ze niet regelmatig schoonma-

opgetreden via de ‘excessenregeling’ (bijvoorbeeld als de gebruikte panelen knalroze

ken.”

zouden zijn, red.). Plaatsing op een constructie in de tuin is vergunningsplichtig. Ook op monumenten zullen panelen niet geplaatst mogen worden. Gemeenten hebben hun

Om wat voor spanningen gaat het?

beleid openbaar gemaakt. Dat is meestal te zien op de gemeentelijke websites.

Tim: “Dat hangt af van de grootte van de installatie. Een enkelvoudige zonnecel pro-

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0042

09.05.2012 11:36:11

Pdf_Joke

“Onze monteurs werken altijd in teams van vier man. Ze hebben allemaal het VCA-persoonscertiﬁcaat en zijn heel goed op elkaar ingespeeld.”

Met welke arbeidsrisico’s hebben jullie monteurs te maken? Tim: “De normale risico’s van het werken op hoogte en het tillen. Uiteraard werken we met goede steigers, randbeveiliging en indien nodig harnasgordels. Het tilwerk valt mee. Onze grootste panelen wegen 21 kilo. Die brengen we naar boven met een pannenliftje, waarna twee man ze aanpakken

duceert een paar volt, maar in de panelen

en vastzetten. Grote installaties op platte

zijn ze in serie geschakeld, dus dan moet

daken worden al op de begane grond samen-

je gaan optellen. Uit een paneel van onge-

gesteld, waarna we ze met een kraan op het

veer een vierkante meter kan bijvoorbeeld

dak zetten. Onze monteurs werken altijd in

30 volt komen, maar de panelen worden

teams van vier man. Ze hebben allemaal het

vervolgens ook weer groepsgewijs in serie

VCA-persoonscertificaat en zijn heel goed

geschakeld. Een flinke installatie kan

op elkaar ingespeeld. Zelf ben ik ook regel-

zodoende werken met spanningen van 1000

matig actief bij de montage.”

volt gelijkspanning. Dat is niet aanrakingsaanricht in het menselijk lichaam dan wis-

Tot slot. Hoe is het gesteld met de ‘zonnepanelenbranche’?

selspanning. De kabels zijn goed geïsoleerd

Tim: “Bij ons uitstekend. Kwaliteit ver-

met een speciale kunststof die duurzaam

koopt zichzelf. In Nederland hebben we

bestand is tegen het UV in zonlicht. Maar

naar schatting 270 miljoen vierkante meter

bij brand smelt die wel, vandaar de zorg van

geschikt dak. Als we dat allemaal zouden

de brandweer.”

volleggen, zou dat theoretisch 45 Gigawatt

veilig, hoewel gelijkspanning minder schade

produceren. In de zon. Bij bewolking de De omvormers in de schuur van Blaakmeer.

Het lichtnet is wisselspanning. Hoe werkt dat dan?

helft, dat is toch nog altijd 22 Gigawatt

Wim: “De gelijkspanning van de panelen

ongeveer 12 Gigawatt, alle centrales in

wordt door speciale omvormers (inverters)

Nederland kunnen nu samen maximaal circa

omgezet in wisselspanning. Die omvormers

25 Gigawatt produceren, red.). We mogen

zorgen er voor dat er een nette wisselspan-

steeds meer klanten begroeten. Anderhalve

ning wordt gemaakt en dat het overschot

week geleden voorzagen wij een pand in

wordt teruggeleverd aan het net.”

Odoornerveen van 16 kW aan zonnepanelen.

(in 2008 verbruikte Nederland gemiddeld

Een paar dagen later kregen we een vraag

Plaatsing van zonnepanelen op een onder architectuur gebouwd pand. Rolsteiger, harnasgordels en pannenlift waarborgen een veilige uitvoering van het werk.

Hoe zit het met eventuele blikseminslag?

van de buurman of het ook wat voor hem

Wim: “Als er een bliksemafleidersysteem

cipe’. Verder zijn er steeds meer collectieve

is, maken we aftakkingen op het frame en

projecten, zoals in Oosterhesselen, waar

koppelen we dat aan de bestaande instal-

330 huishoudens selfsupporting willen zijn

latie. Maar een zonnepaneel blijkt geen

door een combinatie van alternatieve ener-

extra ‘aanzuigende werking’ te hebben op

giebronnen. Het einde is nog lang niet in

blikseminslag. We beveiligen de installatie

zicht.” (MC)

zou zijn. Ik noem dat het ‘zonnevlekprin-

wel tegen inslag. Vooral om de kostbare omvormers te beschermen, zodat ze niet

Zie ook:

defect raken.”

www.zelziuz.nl en www.tibschulte.nl

N85 50917444 49B_0043

04.05.2012 14:01:44

Pdf_Joke

Bouwbesluit 2012 in werking De technische bouwvoorschriften in de Nederlandse bouwregelgeving zijn opgenomen in het Bouwbesluit. Dat Bouwbesluit is ook van belang vanwege allerlei voorschriften op het gebied van brandveiligheid, vluchtroutes, ontruiming, noodverlichting en diverse ‘restrisico’s’. Sinds de invoering in 1992 is het besluit regelmatig aangepast.

• Met de nieuwe afdeling Milieu heeft duurzaam bouwen een plaats in het Bouwbesluit gekregen. Er is daartoe een functionele eis opgenomen voor nieuw te bouwen woningen en kantoorgebouwen met een gebruiksoppervlakte van ten minste 100 vierkante meter. Bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor deze bouwwerken moet een berekening worden

De (technische) voorschriften waaraan

• Het aantal gevallen, waarin een brand-

ingeleverd van de materiaalgebonden

gebouwen moeten voldoen, zijn op 1 april

meldinstallatie rechtstreeks moet doormel-

2012 vastgelegd in een nieuw Bouwbesluit.

den naar de regionale alarmcentrale van

Milieueffecten.

In het Bouwbesluit 2012 is een groot aan-

de brandweer, wordt fors teruggebracht.

Bij het opstellen van het nieuwe

tal voorschriften veranderd, aangepast

Doormelding van alarmen en storingsmel-

Bouwbesluit zijn vertegenwoordigers van

of aangevuld. Het gebruiksbesluit en de

dingen naar een particuliere alarmcentrale

de bouwsector en de ‘bouwconsumenten’

bouwverordening zijn verder geïntegreerd

zijn een alternatief, onder voorwaarde dat

betrokken. Praktijktesten gaven inzicht in

in het Bouwbesluit. Door het samenvoegen

verificatie van het alarm noodzakelijk is.

bruikbaarheid en toepasbaarheid van de

van diverse besluiten en regels is het aantal

Een particuliere alarmcentrale moet zich

nieuwe voorschriften. Het ministerie van

artikelen in het Bouwbesluit 2012 eenderde

er van overtuigen dat er sprake is van een

BZK heeft de Helpdesk Bouwregelgeving

minder dan voorheen. Daarmee is een forse

echt alarm, voordat de alarmcentrale van

en brandveilig gebruik ingesteld. Die staat

stap gezet in het terugdringen van de regel-

de brandweer mag worden gebeld. Ook de

open voor vragen over de nieuwe regels.

druk in het hele bouwproces. Het besluit

exploitatie en de certificering van brand-

Verder is er een Meldpunt Bouwbesluit 2012

meldinstallaties zijn gepreciseerd.

waar gebruikers eventuele onduidelijkheden

moet toegankelijker en beter leesbaar zijn dan het oude Bouwbesluit. Het Bouwbesluit

• De sloop van een bouwwerk mag voort-

kunnen melden. (JK)

2012 stelt nieuwe eisen aan het (ver)bou-

aan van start na een sloopmelding. Een

wen, het gebruik, de staat en de sloop van

vergunning is niet meer nodig. Het gaat

Bron: Nieuwsbrief ministerie van BZK

gebouwen en waarborgt een minimumni-

dan bijvoorbeeld om het slopen van een

Zie ook: Praktijkboek Bouwbesluit,

veau van veiligheid en kwaliteit.

gebouw met grotere hoeveelheden afval.

via www.rijksoverheid.nl

Wijzigingen Enkele veranderingen, aanpassingen en aanvullingen in het Bouwbesluit 2012 zijn: • Het verbouwen van leegstaande kantoren naar een andere bestemming, zoals woningen, wordt gemakkelijker via een landelijk geldend verbouwniveau. Hiermee komt de ontheffing van nieuwbouweisen door de gemeente te vervallen. Daarvoor in de plaats komen landelijke uniforme voorschriften voor de verbouw. De verbouw is daarmee procedureel soepeler en tegen lagere kosten mogelijk. • De eisen voor een buitenberging en een verplichte buitenruimte, zoals balkon of tuin, bij nieuwbouw van woningen zijn terug na een afwezigheid van bijna tien jaar. NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0044

09.05.2012 11:35:53

Pdf_Joke

Melding a “Nee, dit is geen oefening, dit is serieus!” Centralist: “Brandweer.”

Het nevenstaande fragment komt uit

Melder: “Hallo, er ontsnapt gas uit een leiding bij ons revalidatiecentrum en er worden verschillende mensen onwel!”

een onlangs gevoerd telefoongesprek

Centralist: “Ja, nu wil ik eerst even weten: is dit een oefening, ja of nee?” Melder: “Nee, dit is geen oefening!” Centralist: “Weet u dat heel zeker?” Melder: “Nee, dit is geen oefening, dit is echt serieus!” Centralist: “Ja, want ik krijg een melding dat er om tien uur bij jullie een oefening zou zijn.” Melder: “Nee, dit is geen oefening, dit is serieus! Er zijn verschillende mensen die hier niet goed worden! Er ontsnapt gas na een reparatie aan een po-spoelapparaat.” Centralist: “Nou, ik hoor net van mijn collega, die heeft gebeld met jullie, dat er zou niks aan de hand zou zijn!” Melder: “Ja, er is nu iets aan de hand! Dit is geen oefening!” Centralist: “Ja, zij zeggen van wel!” Melder: “Dit is geen oefening! Degene van de BHV staat hier naast mij, die zegt ook: dit is geen oefening!” Centralist: “Nou, het is echt een oefening, we hebben net contact gehad met jullie.” Melder: “Ach, de mensen worden hier onpasselijk, kom nou toch, dit is geen oefening!” Centralist: “Nou, helemaal duidelijk, dan komen we er nu aan. Ik zeg u: het is een oefening!” Melder: “Wacht even…” … Organisator oefening: “Hallo. Goedendag. Mevrouw is een beetje overstuur, maar het is dus wel een oefening.” Centralist: “Dit is een slechte zaak. Wij zijn al bijna onderweg. Mevrouw blijft stug volhouden dat het geen oefening is.” Organisator oefening: “Dat kon zij ook niet weten.”

tussen een meldkamer in Nederland en een medewerker van een instelling. Dit fragment beschrijft geen unieke situatie. Door het houden van realistische (veelal onaangekondigde) BHV- en ontruimingsoefeningen en de opkomst van mobiele telefoons worden meldkamers geconfronteerd met meldingen door BHV’ers, aanwezigen of omstanders. Pas later blijken die het gevolg van BHV-oefeningen in plaats van dat het werkelijke incidenten zijn. Het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIFV) heeft onderzoek gedaan naar aard en omvang van dit probleem.

N85 50917444 49B_0045

09.05.2012 11:35:56

Pdf_Joke

aan de meldkamer Oefencyclus

dende afspraken en procedures binnen hun

deze realistische oefeningen. Ook sommige

Om de gevolgen van brand en ongevallen

bedrijf. Na een table-top oefening kunnen

BHV-opleiders stimuleren BHV-organisaties

te beperken, is iedere organisatie verplicht

praktijkoefeningen worden gehouden. Het

om zoveel mogelijk onaangekondigd te

bedrijfshulpverlening (BHV) te regelen.

NIBHV adviseert om in eerste instantie een

oefenen. Er kan over gediscussieerd worden

Bedrijfshulpverleners zorgen dat er snel en

praktijkoefening te houden waarbij vooraf

of het niet aankondigen van een oefening

effectief hulp wordt geboden bij incidenten,

de datum en het tijdstip van de oefening

altijd een meerwaarde heeft voor het oefe-

totdat, indien nodig, brandweer, ambulance

worden bekendgemaakt aan het personeel.

nen van de organisatie. Bij oefeningen van

en politie gearriveerd zijn. Om adequaat

In de tweede fase van praktijkoefeningen

de hulpdiensten zelf, zoals de brandweer,

te kunnen reageren op incidenten is het

wordt het personeel vooraf ingelicht over de

is vrijwel altijd van tevoren bekend dat het

belangrijk dat bedrijven goed voorbereid

dag of de week dat de oefening zal plaats-

een oefening betreft. Toch worden deze

zijn op dergelijke situaties. Het houden van

vinden. In de derde fase van oefenen wordt

oefeningen over het algemeen als realistisch

oefeningen is een manier om als organisatie

het personeel niet vooraf ingelicht dat er

ervaren. Het is dan ook de vraag of het bij

voorbereid te zijn op incidenten. Er zijn

een oefening gehouden zal worden.

realistische oefeningen altijd noodzakelijk

meerdere manieren van oefenen. Veelal is

Bij de laatste fase wordt de oefening niet

is om deze niet aan te kondigen.

er sprake van een reeks van oefeningen met

voortijdig aangekondigd en is de oefening

oplopende moeilijkheidsgraad.

complexer. Ook op de website van de brand-

Oefendoel en doelgroep

Het Nederlands Instituut BedrijfsHulp-

weer wordt het onaangekondigd oefenen

Het al dan niet aankondigen van oefeningen

Verlening (NIBHV) adviseert bedrijven en

voor BHV-organisaties gestimuleerd als

zou moeten afhangen van het oefendoel en

instellingen om eerst een table-top oefening

laatste fase van een oefencyclus. Echter,

de doelgroep van de oefening. Als bijvoor-

te houden. Dit is een oefening op papier,

diezelfde brandweer wordt vervolgens, net

beeld procedures of communicatie geoefend

waarbij wordt getoetst of bedrijfshulpverle-

als de andere hulpdiensten, geconfronteerd

worden, is het wellicht geen probleem de

ners en personeel op de hoogte zijn van gel-

met onterechte meldingen als gevolg van

oefening vooraf aan te kondigen. Maar voor het testen van de opkomstsnelheid van de bedrijfshulpverleners is het minder verstandig om de oefening vooraf aan te kondigen. Naast het al dan niet vooraf aankondigen aan het personeel, wordt de oefening ook realistischer gemaakt door gebruik van ‘oefenrook’ of lotusslachtoffers. Hierdoor is het voor medewerkers en BHV’ers soms bijna niet mogelijk een oefening van een daadwerkelijk incident te onderscheiden. Hierdoor kan een dergelijke realistische en onaangekondigde oefening leiden tot ongewenste meldingen aan de meldkamer van brandweer, politie en ambulancediensten. Omdat de melder in deze gevallen niet weet dat het om een oefening gaat, is de melding zeer realistisch. Het gevolg kan zijn dat hulpdiensten onnodig uitrukken voor een BHV-oefening.

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0046

07.05.2012 10:05:48

Pdf_Joke

Echter, ook als een realistische oefening

ving. Bovendien lopen tijdens het aanrijden,

vooraf wordt aangekondigd aan personeel

veelal met zwaailicht en sirene, zowel de

en BHV’ers, blijft het risico bestaan dat bij-

medewerkers van de hulpdienst als de ove-

voorbeeld omstanders een melding doen bij

rige verkeersdeelnemers onnodige risico’s als

de meldkamer. Daarnaast komt het voor dat

het een BHV-oefening blijkt te zijn.

bij het gebruik van (oefen)rook de brandmeldinstallatie in bedrijf gaat, wat tot een

Onderzoek naar ongewenste meldingen

melding aan de meldkamer leidt. Het belang

Het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid

van de bedrijfshulpverleningsorganisatie om

(NIFV) heeft daarom onderzoek uitgevoerd

zo goed mogelijk geoefend te zijn, komt in

naar:

conflict met het belang van de meldkamer

• de mate waarin het probleem zich binnen

om zo min mogelijk ongewenste meldingen

de meldkamers in Nederland voordoet,

te ontvangen.

• specifieke kenmerken van dergelijke BHVoefeningen die leiden tot een melding, • de wijze waarop voorkomen kan worden

De centralist moet de keuze maken tussen het mogelijk voor niets laten uitrukken en het niet laten uitrukken terwijl er misschien een incident is.

dat een BHV-oefening leidt tot een melding, • factoren binnen de meldkamer die een rol spelen in de beslissing van de centralist om te bepalen of het komt tot alarmering

Zoals uit het fragment op pagina 44 blijkt,

en uitrukken van hulpdiensten.

is het voor een centralist erg moeilijk in te schatten of het wel of niet om een oefening

Hiervoor is literatuuronderzoek uitgevoerd

gaat. De centralist moet de moeilijke keuze

en zijn enquêtes afgenomen onder meld-

maken tussen het mogelijk voor niets laten

kamercentralisten en BHV-opleiders en

uitrukken van de hulpdiensten en het niet

-instructeurs.

laten uitrukken, terwijl er mogelijk toch

een daadwerkelijk incident gaande is. Veelal

Aard en omvang

zal de centralist voor de zekerheid besluiten

Uit de resultaten blijkt dat tachtig procent

tot een uitruk. Deze onnodige uitrukken

van de geënquêteerde centralisten wel eens

leiden tot onnodige kosten voor de samenle-

heeft meegemaakt dat een BHV-oefening

N85 50917444 49B_0047

07.05.2012 10:05:50

Pdf_Joke

leidde tot een melding aan de meldkamer.

en tussen 13.00 uur en 15.00 uur waarop

kondigd aan de meldkamer, dit resulteerde

In maximaal een kwart van deze meldingen

dergelijke oefeningen plaatsvinden en mel-

in een aanzienlijk hoger percentage alarme-

leidde dit tot een daadwerkelijke uitruk

dingen binnenkomen bij de meldkamer. In

ringen van hulpdiensten door de centralist

van hulpdiensten. Opmerkelijk was dat

de meeste situaties staan deze oefeningen

dan wanneer de oefening wel vooraf was

het merendeel van de geënquêteerde BHV-

onder leiding van een externe BHV-opleider

aangekondigd aan de meldkamer.

opleiders aangaf nog nooit te hebben mee-

en is deze duidelijk herkenbaar aanwezig.

Ook verificatie van de melding door de cen-

gemaakt dat een oefening leidde tot een

tralist speelt een rol in zijn beslissing om

melding aan de meldkamer en het uitrukken

Voorkomen

hulpdiensten te laten uitrukken. Het blijkt

van hulpdiensten.

Meldingen aan de meldkamer kunnen voor-

dat in tweederde van de situaties waarin

komen worden door duidelijke afspraken te

de centralist de melding verifieert duidelijk

Daarnaast blijkt dat BHV-oefeningen die lei-

maken met deelnemers van oefeningen over

wordt dat het gaat om een oefening.

den tot een melding aan de meldkamer vaak

de wijze waarop een incident gemeld wordt

Wanneer een centralist een melding ont-

worden gekenmerkt door interne alarme-

aan de meldkamer, de oefening vooraf aan

vangt en bekend is dat er een oefening

ring, de inzet van lotusslachtoffers en het

te kondigen aan de deelnemers, de oefe-

wordt gehouden dient voor alarmering

gebruiken van oefenrook om een daadwer-

ning niet realistischer dan noodzakelijk te

geverifieerd te worden of de melding werd

kelijke brand na te bootsen. Verder is vaak

maken, te voorkomen dat de oefening vanaf

veroorzaakt door de oefening of dat er

het hele gebouw betrokken bij dergelijke

de openbare weg zichtbaar is, het plaatsen

daadwerkelijk sprake is van een incident.

oefeningen en wordt vooral geoefend op het

van informatieborden om passanten te wij-

alarmeren en ontruimen van medewerkers,

zen op de oefening die gaande is, het in de

(Wouter van Rossum en Karin Groenwegen,

op het bestrijden en beperken van brand en

teststand zetten van de brandmeldinstal-

onderzoekers bij NIFV.)

op communicatie. In bijna de helft van de

latie voor de oefening, het tijdelijk uitscha-

situaties gaat het om oefeningen waarbij

kelen van handbrandmelders in het gebouw

brand wordt geënsceneerd. Daarnaast wordt

en het instrueren van betrokkenen over het

de oefening meestal niet vooraf aangekon-

gebruik van handbrandmelders.

digd aan de betrokkenen en hebben zij,

Daarnaast speelt het feit of de oefening

uitgezonderd van bedrijfshulpverleners,

vooraf is aangekondigd aan de meldkamer

vaak niet door dat het een oefening betreft.

een rol in de beslissing van de centralist om

Ongeveer de helft van de centralisten gaf

te bepalen of het komt tot het uitrukken

aan dat de oefening vooraf was aangekon-

van hulpdiensten of niet.

digd aan de meldkamer. Er is een lichte piek

Uit het onderzoek van het NIFV blijkt, dat

te vinden tussen 09.00 uur en 11.00 uur

wanneer de oefening niet vooraf was aange-

NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0048

04.05.2012 14:01:54

Pdf_Joke

NIBHV Nieuws

Bestelformulier juni 2012 Organisatie/bedrijf:

Debiteurnummer:

Telefoon: Factuuradres:

Aﬂeveradres:

T.a.v.:

m/v

T.a.v.:

Postcode/plaats:

Datum:

Handtekening:

AANTAL

BHV-uitgaven - Basisopleiding Bedrijfshulpverlener (17e druk) - Basisopleiding Bedrijfshulpverlener Eerste Hulp (4e druk) - Basisopleiding Bedrijfshulpverlener Brandbestrijding en Ontruiming (1e druk) - BHV in de petrochemische industrie - Adembescherming voor de bedrijfshulpverlener - Bedrijfshulpverlening in de OK - Beheerder Brandmeldinstallatie (5e druk) - Beheerder Ontruimingsalarminstallatie - Coördinator/Hoofd Bedrijfshulpverlening - De bedrijfshulpverlening in uw organisatie. Voorlichting en instructie BHV - Gebruik AED (4e druk) - Gevaarlijke Stoffen Bedrijfshulpverlening - Handleiding Omgaan met alarmmeldingen - Omgaan met bommeldingen - Ontruimingsplannen en -oefeningen - Ploegleider Bedrijfshulpverlening (3e druk) - Preventiemedewerker - Syllabus Preventiemedewerker (werkboek)

m/v

Prijs ex BTW (Euro) 13,50 11,25 9,75 17,00 9,10 6,50 18,30 14,90 37,30 per 10 stuks 25,00 5,00 9,10 12,20 3,30 11,50 12,50 13,00 10,60

Instructeursmaterialen BHV - DVD Basisopleiding BHV (voor Windows, versie 7.0) - CD-rom met sheets BHV in de petrochemische industrie - CD-rom met sheets Adembescherming - CD-rom met sheets Beheerder Brandmeldinstallatie (bij 5e druk) - CD-rom met sheets en tips De bedrijfshulpverlening in uw organisatie (Powerpoint) - CD-rom met sheets Gevaarlijke Stoffen Bedrijfshulpverlening - CD-rom met sheets Ploegleider Bedrijfshulpverlening (versie 0.2) - CD-rom met sheets Preventiemedewerker - Instructeurshandleiding Preventiemedewerker incl. CD-rom met sheets

75,00 33,90 33,90 33,90 33,90 33,90 33,90 33,90 63,00

Anderstalige BHV-uitgaven - Emergency Response Ofﬁcer: Basic Training (Engelse Basisopleiding BHV) (11e druk)

21,50

Gratis uitgaven BHV - Folder Blended Learning - Folder Keurmerk - Folder Preventiemedewerker - Folder Workshops en studiedagen - Folder VCA

gratis gratis gratis gratis gratis

VCA-uitgaven - Basisveiligheid VCA (8e druk) - Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA (6e druk)

22,50 37,50

Instructeursmaterialen VCA - CD-rom met sheets Basisveiligheid VCA - CD-rom met sheets Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA

33,90 33,90

Anderstalige VCA-uitgaven - Basic Elements of Safety SCC and Safety for Operational Supervisors SCC (gecombineerde uitgave Engelse Basisveiligheid en VOL-VCA) - Poolse Basisveiligheid VCA (op aanvraag)

28,50

Anderstalige instructeursmaterialen VCA - CD-rom Basic Elements of Safety SCC & Safety for Operational Supervisors SCC

33,90

VAKBLAD - Abonnement vakblad NIBHV-VEILIGHEID (kwartaalblad)

33,40

42,50

Levering geschiedt, indien voorradig, binnen 5 tot 7 werkdagen. Bestellingen per fax op nummer 010-2892880 of per e-mail: bhv@nibhv.nl. Spoedzendingen worden verzonden via DHL. Prijzen zijn geldig vanaf 1 juli 2009, exclusief BTW, exclusief verzendkosten. Aanpassingen en prijswijzigingen voorbehouden. Korting Basisopleiding BHV: ≥ 100 stuks 3%, ≥ 250 stuks 5%, ≥ 500 stuks 10%

N85 50917444 49B_0049

15.05.2012 11:12:17

Pdf_Joke

NIBHV Nieuws

Beheerder Brandmeldinstallatie Beheerder Brandmeldinstallatie

Per 1 april 2012 is het nieuwe Bouwbesluit van kracht. De les- en leerstof voor Beheerder brandmeldinstallatie is bijgesteld. De belangrijkste wijzigingen en consequenties met betrekking tot brandmeld- en ontruimingsalarminstallaties, automatische brandblusinstallaties en rookbeheersingsinstallaties zijn verwerkt in boek en bijbehorende sheets. De prijzen blijven ongewijzigd.

Gewijzigde eind- en toetstermen VCA per 1 april 2012 Per 1 april 2012 heeft de Examenbank een nieuwe Basisveiligheid VCA

versie van de eind- en toetstermen VCA gepubliceerd.

Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA

Vanaf 1 september 2012 zijn de VCA-examens op deze eind- en toetstermen gebaseerd. De wijzigingen

Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening

Basisveiligheid VCA

Nederlands Instituut voor Bedrijfshulpverlening

Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden VCA

worden verwerkt in de VCA-opleidingsmaterialen. Op de website wordt bekend gemaakt, wanneer de nieuwe opleidingsmaterialen beschikbaar zijn.

Sheets in PowerPoint

Onderzoek Blended Learning in volle gang In het afgelopen jaar is in VEILIGHEID regelmatig aandacht besteed aan het Blended Learning onderwijs van het NIBHV. De implementatie hiervan wordt begeleid door een wetenschappelijk

Zelfvertrouwen bij E-learning cursisten 4,5 4 3,5

onderzoek. In dit onderzoek wordt de tweedaagse Basisopleiding BHV vergeleken met de Blended Learning opleiding BHV (een combinatie van een E-learning programma met een eendaagse praktijkopleiding). De eerste resultaten zijn beschikbaar. Er zijn 75 toetsen beoordeeld. Van de deelnemers is 47% man en 53% vrouw. De gemid-

3 2,5 2 1,5

Voor E-learning

Na E-learning 1 0,5

delde leeftijd is 39 jaar: de jongste deelnemer is 0

19 jaar en de oudste 62 jaar. Hoewel de eerste resultaten nog niets zeggen over het eindresultaat, is duidelijk dat cursisten door het volgen van het E-learning gedeelte wel meer zelfvertrouwen krijgen. Alle cursisten beantwoorden voorafgaand aan de praktijkdag een

geleide gedeelte. Uit de antwoorden blijkt, dat de E-learning cursisten meer zelfvertrouwen

aantal vragen. De groep die het Blended Learning

krijgen (zie graﬁek).

onderwijs volgt, krijgt op twee momenten vragen

De gegevens worden verder geanalyseerd. Tijdens het NIBHV-congres in november 2012 wordt

voorgelegd: voor en na het doorlopen van het E-

dieper op de eerste resultaten ingegaan. Dan zijn ook meer dan honderd video’s geanalyseerd

learning gedeelte, maar nog vóór het instructeur-

die samen met de vragen kunnen worden beoordeeld. (Dr. W. de Vries.)

Raadpleeg de website voor actuele workshops NIBHV Veiligheid 49 2012

N85 50917444 49B_0050

04.05.2012 14:01:55

Pdf_Joke

Preventiespecialist i “De eigen veiligheid van de BHV’er moet altijd voorop staan. Ook als hij aan het oefenen is.” Het zijn de woorden van Eugène van Geffen, directeur van Blusco B.V. Dit opleidinginstituut in Noord-Brabant bestaat sinds 1995. Vanaf 2004 was het gevestigd in Den Bosch. In juni 2011 werd na een langdurige verbouwing de nieuwe vestiging in Boxtel officieel betrokken. Blusco B.V. is gevestigd op een bedrijventerrein aan de rand van Boxtel in een grote, hoge hal. Aan de voorzijde zijn de twee theorielokalen gevestigd en bevindt zich de administratie. Van daaruit verzorgt medewerker Ad van de Wiel de planning en coördinatie van de opleidingen en huurt hij de benodigde instructeurs in. Aan de achterzijde in het pand zat aanvankelijk een lege, open ruimte. In die enorme ruimte van 900 vierkante meter ligt nu een complete woonwerkomgeving, waarin de cursisten van Blusco op wel zeer realistische wijze kunnen oefenen. Rond een kruispunt van wegen met rijstroken en zebrapaden liggen onder meer een hotel/restaurant/café met bar en terras, een bovenverdieping met een aantal gastenverblijven, een motel, een benzinepomp met auto, een bierbrouwerij, een boerenwoning, een timmerbedrijf met werkplaats en zaagmachine, het eigen veiligheidsmiddelen verkooppunt, een kanEugène van Geffen, directeur Blusco B.V.

toortje met kantine en een kinderdagverblijf inclusief buitenspeelplaats. Ergens tegen een wand staat een steiger. Die lijkt nog

Blusco B.V. is gevestigd in een grote hal met daarin een

maar net verlaten door bouwvakkers die even aan de koffiepauze zijn. Alles is vorm-

compleet nagebouwd klein dorpcentrum. In die levensechte

gegeven op een manier die suggereert dat er binnen enkele ogenblikken een levensechte

trainingsomgeving kunnen cursisten hun praktische vaardigheden op realistische wijze oefenen. Daarbij zijn de kernwoorden van dit

wereld tot leven komt. “Dat is nu precies het effect dat ik wilde bereiken”: zegt Eugène van Geffen. “Ik

opleidingsinstituut in Boxtel: preventie en verhoging

wil onze cursisten BHV en VCA een situatie voorschotelen, die hetzelfde is als de

van het veiligheidsbewustzijn.

eigen werkomgeving. De nadruk ligt daarbij op het voorkomen van escalatie van een incident. Goed nadenken over preventie en

N85 50917444 49B_0051

04.05.2012 14:01:58

Pdf_Joke

t in het Brabantse land eigen veiligheid staan centraal. Kortom: de

soms toch te veel worden afgeleid en wor-

kerntaken van de bedrijfshulpverlening en

den gestoord door andere beslommeringen.

VCA kunnen bij ons in een zeer realistische

Bij een ontruimingoefening van het bedrijf

entourage, op een veilige manier, worden

is de eigen locatie uiteraard wel het meest

aangeleerd. In onze oefenruimte leren

voor de hand liggend. De meeste van onze

overigens boa’s (buitengewoon opsporings-

opdrachtgevers vinden het een aanbeveling

ambtenaren, red.) via een speciale cursus

dat wij het Keurmerk hebben. Zij willen

om te gaan met agressieve bejegening.

vaak dat onze certificaten en de pasjes ook

Bijvoorbeeld door foutparkeerders die ze

via het NIBHV komen. Dat wij daardoor zelf

hier op het ‘Bluscoplein’ een bekeuring

extra gecontroleerd worden, is natuurlijk

geven.”

logisch. De NIBHV-gecommitteerden blijven hier altijd welkom voor een inspectie, al

Toegespitst

dan niet van tevoren aangekondigd.”

Eugène van Geffen heeft lange ervaring in de veiligheidswereld. In het bijzonder als

Rondgang

brandweercommandant bij een grote brou-

Tijdens de afsluitende rondgang merkt

werij. In 1995 richtte hij het regiogerichte

Eugène van Geffen op, dat er ook BHV-

bedrijf Blusco op. Dat hield zich bezig met

ploegen zijn die een dag aan teambuilding

de verkoop en controle van blusmiddelen.

komen doen, afgesloten met een buffet

Vandaar de naam: Blus(ser) en Co(ntroleur)

in hotel-restaurant ‘De Vuurkorf’ op het

maken Blusco. Rond 1998 is Blusco begon-

‘Bluscoplein’. Voor het laatste zijn alle beno-

nen om naast de handel in blusmiddelen

digdheden in huis, inclusief de vlot schen-

ook basis- en herhalingscursussen BHV

kende tap. Bij de meeste blusoefeningen

te verzorgen. Nog wat later gevolgd door

in de diverse oefenlocaties maakt Blusco

de opleiding VCA. Het bedrijf huurt acht

gebruik van bio-ethanol. Eugène van Geffen

instructeurs in die de BHV-cursussen

zegt daarover: “Wij willen geen metershoge

geven. Ook de opleiding Beheerder

vlammen. Een klein brandje volstaat om de

Brandmeldinstallatie kan via Blusco worden

BHV’ers hun vaardigheden aan te leren. Bio-

gevolgd. Een grote landelijke winkelketen

ethanol is daartoe prima geschikt. Het heeft

betrekt die opleiding voor al zijn medewer-

een uitstekend effect en ik vind het minder

kers. Eugène van Geffen verzorgt persoon-

gevaarlijk dan vele andere brandstoffen.”

lijk voor veel bedrijven allerlei bedrijfsge-

Op een bouwplaatsje pakt hij plotseling

richte preventieprojecten.

een aansteker, bukt zich en zegt: “Hé, hier

Hij vertelt dat het bovenbeschreven oefen-

heeft een gaslek vlam gevat.” Vervolgens

centrum speciaal is toegespitst op zijn

vertelt hij dat het zijn ervaring is, dat de

klanten. “Blusco heeft veel cliënten, onder

meeste beginnende BHV’ers in eerste instan-

meer uit de horeca, de bouw en de kinder-

tie alleen die vlammen zien en onmiddellijk

verzorging. Ook een grootwinkelbedrijf is

beginnen met blussen. Zonder nadenken.

een goede klant. Ik ben van mening dat de

Blusco B.V. leert ze zich allereerst bewust

personeelsleden zoveel mogelijk in de eigen

te worden van de situatie en preventief te

werksituatie moeten worden opgeleid. Bij

gaan handelen. Van Geffen: “Dus gaan ze

voorkeur hier, waar alles hetzelfde is als bij

bij een volgende gelegenheid eerst op zoek

hen op de werkvloer. Ik geef soms een in

naar de gaskraan om die af te sluiten. Dat

company cursus, want we hebben wel dege-

bedoel ik met verhoging van het veilig-

lijk de beschikking over een mobiele oefen-

heidsbewustzijn.” (JK)

container. Maar mijn ervaring is, dat als cursisten op de eigen werkplek oefenen, zij NIBHV Veiligheid 49 2012

Zie ook: www.blusco.nl

N85 50917444 49B_0052

04.05.2012 14:02:03

Pdf_Joke

Aanvulling op vluchtpictogrammen

Luminescerende vluchtrouteaanduidingen en markeringen Om gebouwen vlug en veilig te kunnen verlaten moeten ze zijn uitgerust met de alom bekende groene bordjes met daarop een witte pijl en een rennend mannetje. Deze vluchtrouteaanduidingen en markeringen moeten voldoen aan vastgestelde normen. Ze geven de route aan waarlangs aanwezigen een pand zo snel mogelijk kunnen verlaten. Ferry Hessels.

Naast deze standaardpictogrammen die aan-

Ferry Hessels, medevennoot en belast met

gen moeten leiden. Naast onze luminesce-

geven hoe een gebouw bij een calamiteit

commerciële zaken bij Sustalite, vertelt

rende verven voor binnen- en buitentoepas-

moet worden verlaten, wordt in steeds meer

desgevraagd, dat Sustalite niet alleen lumi-

singen leveren wij dus ook kant-en-klare

bedrijfspanden gebruik gemaakt van lumi-

nescerende verf levert, maar ook kant-

luminescerende producten, zoals stickers,

nescerende (lichtuitstralende) vluchtroute-

en-klare luminescerende producten ver-

tapes en pictogrammen. Deze producten zijn

aanduidingen en markeringen die oplichten

koopt, waaronder vluchtrouteaanduidingen

niet afhankelijk van het lichtnet, een accu

in het duister. Bedrijven doen dat, omdat

en markeringen.

of een batterij. Ze laden op via kunst- of

de (conform de normering) bijna altijd hoog

Ferry Hessels: “Ik stel voorop, dat wij niet

daglicht en lichten op in het donker of bij

geplaatste, reguliere bordjes tijdens een

aan bestaande normen (willen) tornen.

rookontwikkeling. Jaarlijks onderhoud is

noodsituatie niet altijd (kunnen) worden

Wij willen slechts bereiken, dat onze laag-

niet nodig. Je kunt er altijd op vertrouwen.

opgemerkt. Indien ook luminescerende

geplaatste luminescerende vluchtrouteaan-

Ik geef bedrijven graag advies voorafgaand

vluchtrouteaanduidingen en markeringen

duidingen en markeringen de evacuatietijd

aan een eventuele aanschaf. De producten

laag bij, of op de grond zijn aangebracht,

in gebouwen aanmerkelijk gaan verlagen.

zijn ook rechtstreeks te bestellen via onze

zijn de vluchtroutes en nooduitgangen veel

Zij werken dus aanvullend op de bekende

webshop. Al ons luminiscerend materiaal is

beter zichtbaar en gemakkelijker bereikbaar.

groene pictogrammen. Als mensen in een

eenvoudig zelf te bevestigen en het is niet

Daardoor wordt een evacuatie versneld.

noodsituatie met rookontwikkeling een

duur, niet onbelangrijk voor een veilig-

pand moeten verlaten, zullen zij zo dicht

heidsverhogend middel.“

Sustalite

mogelijk bij de grond blijven. De kans op

Sustalite Trading B.V. in Goirle levert lumi-

verdwalen en paniek is dan groot. Niet voor

Bedrijfshulpverlening

nescerende vluchtrouteaanduidingen en

niets wordt bij de veiligheidsinstructies in

Sustalite zoekt continu naar manieren om

markeringen. Sustalite is van oorsprong een

vliegtuigen ook altijd gewezen op de licht-

kenbaar te maken dat zijn luminescerende

bedrijf dat hoogwaardige, luminescerende

gevende strepen op de vloer die kruipende

producten de veiligheid binnen bedrijven en

verfsystemen produceert en levert.

passagiers in noodsituaties naar de uitgan-

instellingen kunnen verhogen.

N85 50917444 49B_0053

09.05.2012 15:02:29

Pdf_Joke

In het kader daarvan legde het bedrijf

te vluchtrouteaanduidingen bij rookontwik-

contact met een groot aantal BHV-

keling minder duidelijk te zien waren dan

opleidingscentra in Nederland. Na ermee te

laag geplaatste vluchtrouteaanduidingen. De

hebben geëxperimenteerd zagen velen van

laatste hebben een positieve invloed op het

hen de meerwaarde van de luminescerende

vinden van de nooduitgang. Ik verwacht dat

vluchtrouteaanduidingen en markeringen

de normen voor vluchtrouteaanduidingen

in, als aanvulling op de reguliere vluchtrou-

worden bijgesteld, mede naar aanleiding van

teaanduidingen. Veel BHV-oefenruimtes zijn

dit NIFV-rapport. Hopelijk komt er op korte

inmiddels voorzien van de luminescerende

termijn een concrete aanpassing. Sustalite

producten.

is die dan al vooruit.”

Ferry Hessels: “Het gaat om opleiders door

Technische ruimtes

het hele land. De reacties van instructeurs

Ferry Hessels spreekt de verwachting uit,

en cursisten zijn zeer enthousiast. Ik atten-

dat het gebruik van luminescerende vlucht-

deer ze en passant meteen op een onder-

routeaanduidingen en markeringen de

zoek van het NIFV (Nederlands Instituut

komende tijd alleen maar zal toenemen.

Fysieke Veiligheid). Daaruit blijkt, dat laag

Tot besluit zegt hij: “Het is van het grootste

geplaatste vluchtrouteaanduidingen een

belang dat de aanwezigen in geval van een

positieve invloed hebben op het gebruik van

calamiteit een gebouw zo vlug mogelijk

de nooduitgang. Het NIFV heeft het rap-

kunnen verlaten. Niet alleen in openbare

port, ‘Wayfinding bij brand’, in september

ruimtes, maar ook en vooral in grote tech-

2010 gepubliceerd. Het gaat over nachte-

nische ruimtes (die veelal verstookt blijven

lijke ontruimingsoefeningen in een hotel,

van binnenvallend daglicht, red.) is een

waarbij op verzoek van het ministerie van

goede, duidelijke vluchtrouting via lumi-

Binnenlandse Zaken onder meer onderzoek

nescerende routes essentieel. Daar valt nog

is gedaan naar het menselijk gedrag bij

heel wat winst te boeken. De luchtvaart en

brand. In het bijzonder gedrag tijdens het

inmiddels ook de scheepvaart hebben het

vluchten, de invloed van rook daarop en de

goede voorbeeld al gegeven. Net als een

invloed van de locatie van de vluchtroute-

aantal BHV-opleidingsinstituten. Nu de rest

aanduidingen. Er werd geconcludeerd dat

van Nederland nog!” (JK)

het loopgedrag van vluchtende mensen niet in overeenstemming is met aannames in

Zie ook: www.sustalite.com en www.nifv.nl

regelgeving. Verder bleek dat hoog geplaats-

(Zoek: wayfinding bij brand)

NIBHV Veiligheid 49 2012

Overzicht adverteerders Escape Mobility Company

Consultancy Crisisbeheersing

Haagen Fire Training Products

PreSafe B.V.

Medicall Life Support

B&V Bedrijfshulpverlening

Trigion Safety Opleidingen

Deﬁbrion

N85 50917444 49B_0054

04.05.2012 14:02:08

ONVE I L I G H EI D

Pdf_Joke

Medicall Life Support AED • EHBO/BHV/CCV Opleidingen • EH/BHV artikelen • Verbandkofferservice

Centrum voor: * * * *

Iedereen komt wel eens situaties tegen die overduidelijk erg onveilig zijn, of die absoluut niet door de beugel kunnen. De rubriek ONVEILIGHEID vraagt er aandacht voor. De redactie van VEILIGHEID verzoekt oplettende lezers foto’s te maken van

Reanimatie en AED opleiding BHV - CCV - BMI opleiding en certificering EHBO + kinder EHBO opleiding Maatwerk trainingen

Defibtech Lifeline AED set

onveilige situaties. Via plaatsing in de rubriek ONVEILIGHEID

+ Safeset + elektroden + wandkast + ophangbeugel, samen € 1.920,--

kan een cadeaubon van 25 euro worden verdiend. Foto’s met begeleidende uitleg kunnen, bij voorkeur digitaal, opgestuurd worden naar de redactie, e-mail: redactie@nibhv.nl, t.a.v.

nu als complete set:

Jan Kooijman.

€ 1.595,-- excl. btw (€ 1690,70 incl. btw)

In de vorige aflevering van deze rubriek stonden twee foto’s van Jos

Experience Event

Siemons uit Wernhout. Hij fotografeerde een ‘acrobatische schilder’

• Zijvak voor bidon • Zijvak voor b.v. communicatieapparatuur • Voldoende mogelijkheden in het voorvak voor verbandmiddelen • Achtervak met 2 inzettasjes voor het overige materiaal

in Khao San Road te Bangkok. Waaghalzerij en onvoorzichtigheid zijn kennelijk niet aan grenzen gebonden. In februari 2010 maakte Jos in Chiang Mai in Thailand onderstaande foto. Hij schrijft erbij: “De schilder bij het groene vlak staat op ongeveer drie meter hoogte. Ik vond dat hij erg onveilig aan het werk was.”

nu €

38,95 excl. btw (€ 46,35 incl. btw)

De ideale hulpverlenerstas voor (sport) evenementen

EHBO/BHV opleiding en herhalingstraining neem contact met ons op voor de komende trainingdata of kijk op onze website

Nou Jos, dat kun je inderdaad wel zeggen. De veiligheidsregels voor het werken op hoogte gelden bij ons vanaf 2,5 meter. In België zelfs al vanaf twee meter. Of Thailand ook grenzen stelt, is VEILIGHEID niet bekend. Deze schilder ligt er in ieder geval niet wakker van. Bamboesteigers zijn in Aziatische landen gebruikelijk. Hier is echter nergens een steigerkaart te bekennen waarop keuringsdatum en draagvermogen staan aangegeven. Het is riskant en erg gevaarlijk waarmee deze balancerende trapezewerker bezig is.

Hogedijkseweg 18 - 4041 AW - Kesteren - T: (0488)-48 43 50 - F: (0488)-48 49 24 info@medicalllifesupport.nl - www.medicalllifesupport.nl

09.05.2012 14:47:41

Pdf_Joke

‘

N85 50917444 OMS P2_3_003

Toonaangevend in veiligheid Uw medewerkers en gasten rekenen op een veilige omgeving om in te werken en te verblijven. Helaas blijkt veiligheid niet altijd vanzelfsprekend. Trigion Safety Opleidingen biedt een breed pakket aan trainingen en opleidingen op het gebied van safety. Van EHBO tot BHV, van brandbestrijding tot het omgaan met een AED. Ook leiden we mensen op voor het VCA-certificaat en organiseren we simulaties waaronder ontruimingsoefeningen. Om welke training of opleiding het ook gaat; Trigion is uw betrouwbare partner als het gaat om veiligheid. Ook adviseren we u graag met betrekking tot ontruimingsplannen en -tekening en de verplichte RI&E. Talloze opdrachtgevers waarderen onze proactieve insteek, omdat veiligheid voor ons nooit vanzelfsprekend is. Wilt u weten wat Trigion Safety Opleidingen voor uw organisatie kan betekenen? Kijk voor meer informatie op www.trigion.nl of bel (0348) 405 570. Trigion. Toonaangevend in veiligheid

De juiste mensen op de juiste plek

N85 50917444 OMS P4_1_004

03.05.2012 15:38:51

Pdf_Joke

HeartSine Samaritan PAD 500P De enige AED die real-time feedback geeft gebaseerd op de cardiac output tijdens de reanimatie Samaritan PAD 500P Met de Samaritan PAD 500P bent u verzekerd van een optimale reanimatie. De PAD 500P analyseert als enige AED de specifieke gegevens van de patiënt en geeft real-time feedback op de cardiac output tijdens de reanimatie met duidelijk gesproken instructies zoals ‘Druk sneller’, ‘Druk langzamer’, ‘Druk harder’ of ‘Goede compressies’. Hiervoor hoeven geen extra sensoren of extra pads op de patiënt aangebracht te worden.

Druk sneller Druk langzamer Druk harder Goede compressies

Tevens geeft de PAD 500P door middel van oplichtende LED’s duidelijk weer of de borstcompressies op de meest effectieve manier worden uitgevoerd. Voor het gebruik zie ook de demonstratievideo op www.defibrion.nl

Samaritan PAD 300P De Samaritan PAD 300P is één van de meest verkochte AED´s ter wereld dankzij zijn zeer aantrekkelijke prijs/kwaliteit verhouding. De Samaritan PAD 300P heeft dezelfde specificaties als de Samaritan PAD 500P, echter zonder de real-time feedback op de uitgevoerde reanimatie.

GRATIS AED trainer voor NCO’s Defibrion stelt de HeartSine AED trainer gratis een half jaar beschikbaar aan NCO’s (Niet Commerciële Opleiders, zoals bijvoorbeeld EHBO-verenigingen). Deze actie is gekoppeld aan een unieke spaaractie voor gratis HeartSine producten. Bel ons voor meer informatie of mail naar sales@defibrion.nl

AED’s die levens redden

Distributeur voor de Benelux en Frankrijk: Defibrion BV, Groningen Tel. (050) 311 60 85 Fax (050) 311 70 79 www.defibrion.nl sales@defibrion.nl