2022 - 01 - Spinner Magazine by Nederlandse Flipper Vereniging

Club van 100 In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen: • Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer) • Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link) • Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse • Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV F unhouse (voor deelnemer en introducé)

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

Logoblok Club van 100 - NFV

www.kleurenklok.nl Een praktisch hulpmiddel om kinderen zelfstandig te leren werken

FQF Langedijk samen werken aan oplossingen

VAN DER PERK

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Top stories 6 8 40

Inhoud

Wreck ‘n Ball: prototype Banzai Run Banzai Run speelveldwissel Godzilla Pro

Evenementen 16 21

Clubhuisactiviteiten februari 2022 Evenementenagenda

Vereniging 18 26 49 50 61 62

Clubhuisupdate: de verbouwing Funhouse: waar komt die naam vandaan? Uitnodiging algemene ledenvergadering Voorzitters van de NFV: Geert Jan de Vries Uitnodigingen clubhuisevenementen Start a new game

Godzilla Pro

Overig 14 22 28 32 34 38 46 48 52 57 58 60

3D Pinball Space Cadet

Pinball on location Nieuws uit de flipperwereld Digital Pinball: 3D Pinball Space Cadet The Adventure Continues... Special Historie van de flipperkast: 1976 Pinball people The Pinball Club In de media De gameroom van... Hans Saris Een dag in de werkplaats van Starjet Bedrijfsmatig potje flipperen Claudia de Breij

Clubhuisupdate

De gameroom van...

Ronald Eijkman

Van de redactie

Ronald Eijkman

Big Apple

Als je het steeds vaker over vroeger gaat hebben, weet je dat je een ouwe lul aan het worden bent. Vroeger, toen ik net op de havo zat, vielen er nog wel eens lessen uit. Als die midden in het lesrooster vielen en er kon niet met andere lessen geschoven worden dan had je een tussenuur. In zo’n tussenuur ging ik met klasgenoten vaak naar het centrum van Arnhem, naar Big Apple. Dat was een gokhal (tegenwoordig noemen ze het een casino), maar eind jaren 80 kon je daar als tiener zonder blikken of blozen gewoon naar binnen lopen. Bij het wisselen van briefgeld voor guldens en rijksdaalders werd ons wel verteld dat we niet mochten gokken. Geen probleem. Wij kwamen natuurlijk voor de flipperkasten.

Later stond er ook een Diner van Williams bij Big Apple. Ook daar zijn heel veel guldens in verdwenen. Wat me nog levendig bijstaat is dat schoolmaat Robbert op een gegeven moment doorhad hoe hij de 150K skillshot kon halen. Elke keer als hij die bal afschoot en de speakers luid en duidelijk “number one” schalden, stond ie als een ware Michael Jackson met z’n vingertje in de lucht te prikken. Het deuntje dat volgde en vooral het dansje dat Robbert daarbij uitvoerde was bijkans nog irritanter. Vooral omdat ik geen idee had hoe ik die skillshot kon maken als ik aan de beurt was. Inmiddels weet ik het wel. En elke keer als ik “number one” en dat muziekje hoor, teleporteer ik prompt ruim 30 jaar terug in de tijd. Mooie herinneringen.

Ze hadden de nieuwste kasten staan. Zo ook een Banzai Run, die de cover siert van deze editie. Tegen beter weten in gooide ik daar mijn zoveelste gulden in terwijl ik twintig minuten later alweer in de les moest zitten. Natuurlijk ging het op zo’n moment extra goed. Mijn schoolmaten lieten het stuk voor stuk afweten en voor ik het wist stond ik alleen te flipperen. Uiteindelijk had ik de vierde plek in het klassement veroverd, als ik het me goed herinner. Terug op school ging ik gelijk langs de conciërge om ‘een briefje’ te halen. Als je te laat op school kwam, was dat je toegangsbewijs voor de les. Dat klinkt heel positief, maar had je drie van die dingen dan mocht je nablijven tot 17.00. Vaak toevallig op een dag dat het totaal niet uitkwam. Op de vraag waarom ik te laat was vertelde ik de conciërge dat ik niet van de flipperkast weg kon omdat ik in de flow zat. “Je kunt toch gewoon stoppen?” reageerde hij verontwaardigd. Ehm.. hallo?! Stoppen als je hard op weg bent om de Grand Champion van de troon te stoten? Die kerel had er heel duidelijk helemaal niets van begrepen.

Konden we de Diner maar bij onze club spelen. Of de Banzai Run. Wat zou het mooi zijn als we ook die klassiekers zouden hebben staan. Maar ja. Je kunt niet alles hebben. Daarnaast is het zonde van je tijd om te mijmeren over alles wat je niet hebt. Je kunt beter genieten van alles wat je wél hebt. En dat is een prachtig clubhuis met daarin een geweldige collectie met flipperkasten uit alle generaties. Over de Diner gesproken. Daarvan hebben we nu wel een echte. Het clubhuis is verbouwd en er is een ruimte ontstaan die ‘diner’ is genoemd. In deze Spinner lezen jullie daar meer over. Nu we het covid-19-geneuzel langzaam maar zeker los kunnen laten, hebben we ruime mogelijkheden om in persoon van die diner gebruik te maken tijdens een Funhouse Friday of clubhuiszaterdag. Wat de Spinner betreft hebben we er één met de langste inhoudsopgave sinds heel lang geleden. Omdat we die inhoud in de gebruikelijke 64 pagina’s hebben weten te proppen, kent deze Spinner een ongekende variëteit. Genieten maar van al die enthousiaste flipperverhalen!

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Bas Vis

Van de waarnemend voorzitter

Bas Vis

Samenwerken is ook werken Na een periode van noeste arbeid gaan we tijdens de vrijwilligers- en sponsordag in de tweede helft van maart de vernieuwde ‘diner’ in het clubhuis officieel in gebruik nemen. De voormalige techniekruimte is verbouwd, er ligt een nieuw gecoate vloer, de wanden zijn netjes gemaakt, de verwarming is geregeld en de verlichting is aangepakt. Ook de penningmeester is content, want er is gewerkt binnen het budget van vijfduizend euro. Er is plek voor zo’n vijftig gasten. Een flinke ruimte dus, maar doordat het plafond hier laag is, is het gelukt om een gezellige sfeer te creëren. Ik heb het resultaat al met eigen ogen mogen zien: prachtig! Het is nieuw, het is anders en toch voelt het direct al vertrouwd. Elders in de Spinner vind je de foto’s met bewijs van de metamorfose, maar wat nog beter is: kom de ‘diner’ zelf bewonderen tijdens een Funhouse Friday of een Clubhuisdag!

De verbouwingsklus trok ook een wissel op het kernteam. De samenwerking was lang en intensief en dat zorgde ervoor dat de verschillen van inzicht gaandeweg meer aan de oppervlakte kwamen. Over hoofdzaken was er consensus, maar over details en de wijze van uitvoeren van de plannen liepen de meningen uiteen. Waar de één optimaal functioneert met een strakke planning, bloeit een ander op als er ruimte is voor improvisatie en flexibiliteit. Ook op het gebied van communicatie waren er verschillen in behoefte aan timing en frequentie. Dat soort verschillen hoort bij een vereniging, maar het zorgde tijdens het project wel voor toenemende frictie. Terwijl het eindresultaat iedereen een blij en trots gevoel zou moeten geven, is dat nu jammer genoeg niet bij iedereen het geval. Ik blijf hopen dat het ten goede keert en ik zal er mijn best voor doen: samenwerken is ook werken!

Mooi dat het gelukt is om met een groep vrijwilligers dit project te starten, de plannen uit te werken en de verbouwing te realiseren. Tijdens het traject zijn er veel helpende handen geweest, maar vanaf het begin was er een ‘harde kern’ die veel energie in het project heeft gestoken. Brian en Daniëlle, Wijnand en Wouter hebben heel wat vrije uurtjes besteed aan deze klus. In diverse Spinner-updates stonden verhalen over de voortgang en in dit nummer kun je het voorlopige sluitstuk lezen. Vanuit het bestuur is Arie actief betrokken geweest. Zoals wel vaker, wogen de laatste loodjes zwaar. Hoe meer de dag naderde waarop het clubhuis eindelijk weer open zou gaan, hoe vaker er werd geklust. Ik herkende signalen van eerdere verbouwingen toen mijn vrouw me de vraag stelde die goed aangeeft dat er grenzen zijn bereikt: ‘met wie ben je eigenlijk getrouwd, met mij of met die club?’

We gaan ons nu toeleggen op een nieuwe uitdaging: het ‘runnen’ van het clubhuis. In de voorbije twee jaar was het improviseren in de periodes tussen de lockdowns, nu kunnen we weer gaan werken aan een meer structurele oplossing. Samenwerkingspartner Catering Het Noorden gaat hopelijk een herstart maken, maar vooralsnog moeten we het op een andere wijze invullen. Op de Funhouse Fridays vormen Arie en Jim het vaste team, aangevuld met (indien nodig: externe) support. Nu Koen Martens is verhuisd (naar Zweden!), is het bij de Clubhuis-(zater)dagen nog zoeken naar de goede samenstelling. Medebestuurslid Bart gaat maandelijkse toernooien regelen en ik heb besloten als gastheer mee te gaan werken. We hebben al vijftien jaar een clubhuis, maar ik heb nu voor het eerst een eigen sleutel! Ook zin om mee te helpen? Mail naar bvis@nfvpinball.nl.

Bas Vis

Wreck ‘n Ball Handgemaakt prototype dat uitgroeide tot Banzai Run

Bij de Spinnerredactie kwam kopij binnen over de restauratie van een Banzai Run. Heel mooi om te zien dat zo’n uitzonderlijke flipperkast weer in goede staat wordt gebracht! ‘Weet je wat zo bijzonder is aan deze kast?’ vroeg Gerard van de Sanden tijdens de redactievergadering. Dat er ook in de kopkast flippers zijn geplaatst, probeerde ik? Dat ook, gaf Gerard aan. Maar dat was niet wat hij bedoelde: ‘dit was de eerste kast die Pat Lawlor ontwierp. Hij bouwde eigenhandig een spelend prototype in zijn garage en ging ermee naar Williams’. Mijn interesse was gewekt en met wat hulp kwam ik bij een (radio)interview met Pat uit 2010 en foto’s in de internationale database IPDB. Voor de lezers van de Spinner is dit artikel een inleiding op het Banzai Run verhaal.

Voor wie niet zo goed is in het onthouden van de namen van al die ontwerpers: Pat Lawlor is de creatieve vader van bekende kasten als Whirlwind, The Addams Family, Twilight Zone, Roadshow en Dialed In. Sinds het eind van de jaren 80 heeft hij zijn sporen meer dan verdiend! In het eerste deel van de 64e aflevering van de Top Cast radioshow (gearchiveerde bestanden te vinden via de QR-code hierboven) komt het begin van de loopbaan van Pat uitgebreid aan bod. De interviewer heeft zijn huiswerk goed gedaan en laat Pat vertellen over zijn jeugd, zijn jaren in de

technische service-/auto-industrie en de eerste stappen in de wereld van flipperkastproducenten. De liefde van Pat voor pinball was groot in zijn jeugd maar als lid van de werkende klasse had hij zijn energie nodig om een bestaan op te bouwen. De pinball raakte op de achtergrond, maar de echte liefhebbers weten: de liefde voor de stalen bal is voor eeuwig! Na een aantal omzwervingen hield Pat zich bezig met het programmeren van software, onder andere om pins weer overeind te laten komen bij een bowlingbaan (van Brunswick). De wereld van programmeurs is niet zo groot en

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Pat kwam in contact met Larry de Mar die bij Williams werkte. De mannen raakten bevriend en filosofeerden samen over een revolutionair andere flipperkast. Vanaf het begin was het idee om flippers te plaatsen in de kopkast en zo een ‘verticale flipper’ te ontwikkelen. Ze gingen samen aan het werk, waarbij Pat het prototype maakte, inclusief flippers, popbumpers en switches. Larry deed het softwaredesign en voorzag Pat van feedback. Stap voor stap ontwikkelden ze zo een compleet werkende machine. Toen ik het verhaal hoorde, moest ik denken aan Wil Angenent.

Wreck ‘n Ball: de voorloper van Banzai Run

Bijschrift. Kleur bol naar soort artikel

Geen ontwikkelafdeling in een bedrijfspand, maar een garage. Geen tekenafdeling, maar een keukentafel. De onderdelen die Larry en Pat gebruikten kwamen van een Road Kings die ze nieuw uit de doos haalden en volledig stripten. Zowel elektronica als onderdelen werden gebruikt. De inserts die ze nodig hadden kreeg Larry van zijn baas bij Williams, Steve Kordek. En als het nodig was, dan bewerkte Pat ze om ze passend te krijgen… Toen uiteindelijk het prototype vergenoeg klaar was, regelde Larry een afspraak bij de (leiding van de) ontwerpafdeling bij Williams. Een

aantal senior mensen, onder wie Steve Ritchie, speelden de kast en waren enthousiast. Williams kocht het ontwerp en nam Pat in dienst om het ontwerp verder te ontwikkelen totdat een kast ontstond die in productie genomen kon worden. Dat Pat en Larry goed gevoel hadden voor het ontwikkelen van een flipperkast wordt duidelijk als je het uiteindelijke ontwerp naast het prototype zet. Opvallend verschil is natuurlijk de titel: het werd Banzai Run. Het oorspronkelijk idee van Pat was om een bouwplaats als thema te nemen. Er zit in het prototype een kleine bulldozer en de titel verwijst

naar een sloopkogel (wrecking ball). Dat vond men bij Williams drie keer niks en als ‘new kid on the block’ had Pat zich daarnaar te schikken. Dat later het vertrouwen in Pat over themakeuze groter was blijkt als je naar de Roadshow kijkt. Compleet met bulldozer! Op IPDB staat ‘never produced’, maar er was natuurlijk het prototype van de kast. Wat is daar mee gebeurd? ‘Dat heeft een aantal jaren bij mij in de schuur gestaan’, zo vertelt Pat in de radioshow. ‘Toen er een verzamelaar bij me langs kwam en aangaf de Wreck’n Ball graag in zijn collectie te willen hebben, heb ik het prototype aan hem gegeven’…

Bob van Leeuwen

Banzai Run Speelveldwissel Het hele Banzai-Run-virus begon toen ik met een collega een ruimte naast onze lunchruimte mocht gaan inrichten. Al snel stond er een bank met een tv en hadden we wat gameconsoles neergezet. Op een gegeven moment heeft mijn collega ook zijn Banzai Run op kantoor gezet omdat hij thuis min of meer in de weg stond. Helaas heeft die collega ons een paar jaar later verlaten en heeft hij uiteraard zijn Banzai Run weer mee naar huis genomen.

Jammer, want de Banzai Run is wel een hele toffe flipperkast. Zeker het bovenspeelveld heeft iets aparts. Daarnaast blijft het uitdagend om hem te spelen, terwijl het spel best simpel is. Je kan binnen een paar minuten uitleggen wat je moet doen, het daarna goed doen is nog een ander verhaal. Ook blijf ik de techniek van deze kast gaaf vinden, zoals bij veel (zo niet alle) ‘system-11b-flipperkasten’ zit er een interconnectboard in. Echter, die van de Banzai Run is uniek, onder andere omdat de flippers op het boven- en benedenspeelveld apart ingeschakeld kunnen worden (en werkt de lane change niet meer op de EOS). De GI-verlichting (general illumination) kan ook afzonderlijk van elkaar geschakeld worden. Omdat de ontwerpers toch nog een kolom met lampjes in de matrix tekortkwamen, is er ook een relais dat omgezet kan worden tussen boven en beneden. Dit zie je het beste in de ‘attractmode’: acht lampjes beneden gaan niet aan omdat ze op het bovenspeelveld geschakeld staan.

Maar goed, we zaten dus zogezegd zonder Banzai Run. In de tussentijd hadden we wel een F14 Tomcat gekocht. Deze stond hierdoor alleen op kantoor en al snel was het te druk in de pauze om nog een potje te spelen. Dus we gingen op zoek naar een tweede flipperkast. Zoektocht naar een nieuwe kast Na een tijdje Marktplaats in de gaten houden, kwamen er opeens vrij snel twee Banzai Runs achter elkaar te koop. Eigenlijk wilden we iets anders, maar iedereen op kantoor (en voornamelijk ikzelf) bleef de Banzai Run een leuke kast vinden. De kast in de eerste advertentie was duur (rond de 4.000 euro kan ik me herinneren) en ook vrij snel weg. Dus reageerde ik op de tweede advertentie. Volgens de verkoper had dit exemplaar, tot hij bij hem kwam, het grootste deel van de tijd bij een privépersoon gestaan. Dus ging ik met goede hoop een kijkje nemen. De flipperkast stond in Friesland, dus kon ik een bezichtiging goed combineren met een bezoekje aan vrienden aldaar.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

De Banzai Run flipperkast zag er redelijk uit. Het speelveld was beschermd met mylar (een soort plastic coating), maar dit was alleen op de makkelijk bereikbare delen aangebracht. Op de plekken waar het niet zat kon je best wel wat slijtage zien. Rond de popbumpers en bij de green machine lanes was het speelveld slecht en onder de captive ball kon je zelfs het hout al zien. Was dit nog te restaureren? Een nieuw speelveld Op een zaterdagavond kwam ik toevallig Classic Playfield Reproductions (CPR) tegen. Zij hadden een reproductiespeelveld van de Banzai Run liggen. Deze CPR-reproducties kun je in drie varianten krijgen: gold, silver en bronze. Zo’n variant geeft aan in hoeverre het speelveld overeenkomt met het origineel. De repro’s zijn gebaseerd op originele speelvelden, maar het kan natuurlijk voorkomen dat een sticker of gaatje net niet helemaal op de goede plek zit. Na lang wikken en wegen heb ik uiteindelijk een exemplaar

gekocht. Omdat de gold en de silver uitvoeringen inmiddels uitverkocht waren, moest ik kiezen voor bronze. In mijn geval zaten er wat minder goed uitgelijnde delen in de tekening op het speelveld. Ook heb ik een nieuwe plastics-set gekocht. Na een tijdje wachten kwam het speelveld keurig en netjes in een doos binnen en had alles goed de reis overleefd.

Banzai Run promoposter van Williams

Aan de slag Om het bekende spreekwoord erbij te pakken “een goed begin is het halve werk” heb ik geprobeerd de klus goed voor te bereiden. Ik ben begonnen met het ontwikkelen van een webapp waarin ik alle stappen van het restauratieproces (inclusief omschrijving en foto’s) vast kan leggen. Zo blijft duidelijk waar alle onderdelen horen en kan ik de flipperkast later weer goed in elkaar zetten. Het maken van de webapp was voor mij vrij makkelijk. Voor een privéproject had ik nog een ‘code scaffolding tool’ liggen (hiermee genereer je code die grotendeels al klaar is). Deze heb ik uitgebreid. Hiermee kon de basis van de app bijna automatisch worden opgebouwd, met als resultaat dat ik er vrij vlot klaar mee was. De app werkt op smartphones en tablets erg goed omdat de gemaakte foto’s direct in de app geïmporteerd kunnen worden.

Screenshot van Bob’s webapp om stappen in het restauratieproces bij te houden

Ook moest er een lijst komen met onderdelen die ik wilde vervangen. Dit was iets meer werk. Ik kwam namelijk steeds meer defecten en bijkomende issues tegen en de lijst werd al snel langer en langer. Veel van de lampfittingen hadden bijvoorbeeld al langer het probleem dat de lampjes niet goed meer bleven zitten. Alleen klopten de aantallen niet helemaal in de onderdelencatalogus van Williams, dus moest alles nageteld worden. Als alles eenmaal losligt is de verleiding groot om dingen als ‘coilsleeves’, ‘plungers’ en dat soort aanverwante zaken ook maar gelijk te vervangen. Ik bestelde de meeste spullen van de lijst en als deze binnen waren kon de klus echt beginnen.

Oude speelveld, bijna helemaal leeg

Hierna was het de beurt aan alle aluminium ‘ball guides’. Vervolgens haalde ik de ‘apron’ los (het gedeelte onder de flippers), inclusief de onderdelen die erin zitten. Alles wat onder de apron vandaan kwam, was al een tijdje niet meer schoongemaakt. Dit heb ik dus samen met alle andere onderdelen direct schoongemaakt. Omdat het boven op het speelveld nu relatief leeg begon te worden, was het tijd om ook de onderkant aan te gaan pakken. Hier was alles net zo smerig (of zelfs erger) als onder de apron. Maar na wat werk waren zowel de ‘flipper brackets’, als alle overige coils en de verlichting-pcb’s (printed circuit board) verwijderd. Als een van de laatste dingen bleven toen nog alle (metalen) posts boven het speelveld over. Hier heeft Williams destijds zoveel Loctite (lijm) gebruikt op sommige bouten en moeren dat het gewoon niet meer los te krijgen was. Door de lijm te verwarmen kon ik sommige van de posts nog loskrijgen. Andere posts braken af en moest ik met een ijzerzaag afzagen. Niet heel jofel, maar het was niet anders. Hierna bleef alleen nog maar de kabelboom over met hieraan een klein deel van de switches en lampjes/flashers.

Demonteren van het oude speelveld Het idee was om het oude speelveld eerst zo veel mogelijk te ontdoen van alle onderdelen om daarna alles in tegenovergestelde volgorde weer op te bouwen op het nieuwe speelveld. Nadat de eerste lading nieuwe onderdelen binnen was gekomen, voornamelijk gereedschap en ook schoonmaakspullen, kon het demonteren beginnen. Dit begon met de makkelijkere dingen bovenop, zoals de ramp, plastics en de spinners. Nadat die eraf waren, heb ik de popbumpers eraf gehaald. De brackets aan de onderkant van de popbumpers zitten met een speciaal soort spijkers met schroefdraad vast. Deze waren nog redelijk makkelijk te verwijderen door er een boutje op te schroeven en voorzichtig met een hamer eruit te slaan.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Inmiddels zat ik met een aardig bakje met bouten, moertjes, ringetjes en andere metalen onderdelen. Maar ook een aardige berg aan aluminium dat best wel eens goed schoongemaakt kon worden. Brian van Kuijk bood toen aan om hier mee te helpen. Al het kleine spul is de ‘tumbler’ (schoonmaakmachine) in gegaan en kwam er na 24 uur glimmend weer uit tevoorschijn. Brian heeft ook alle aluminium delen gepolijst, wat het geheel echt een heel stuk beter maakte. Op een aantal plekken weerspiegelt de tekening extreem mooi hierin. Als alle lampjes aan staan is het allemaal nog fraaier.

Nieuw speelveld, deels opgebouwd

Opbouw van het nieuwe speelveld Terwijl de laatste dingen van het oude speelveld verwijderd werden, was ik hier en daar al begonnen met het opbouwen van het nieuwe speelveld. Veel van de laatste dingen, zoals de spoelen, die er vrij laat tijdens het demontageproces af kwamen, zijn na het schoonmaken gelijk overgezet naar het nieuwe speelveld. Een klein “probleem” kwam hier wel mee naar boven. In het speelveld had ik als eerste de GI-fittingen geplaatst. Maar nog niet de draad zelf. Omdat er ook al wat spoelen en aanverwante artikelen opzaten, werd dit soms best een lastig klusje om de draad alsnog te plaatsen. Ook had ik een oude elektrische tacker van mijn vader gebruikt, deze was net wel (of net niet in sommige gevallen) krachtig genoeg. En een aantal nietjes was er dermate slecht in gekomen dat ze opnieuw moesten. Nadat de draad wel geplaatst was, wilde ik er zeker van zijn dat er geen verbinding tussen de beide polen van de fitting was, dit bleek aan een kant wel het geval. Een nietje was half in het gat van de fitting terecht gekomen, en zat ook net tegen de fitting aan. Na dit nietje vervangen te hebben was alles goed, iets om dus wel goed om op te letten.

Bovenste deel van het speelveld met gepoetste targets en nieuwe plastics

Hierna is alles (voor het grootste deel) teruggeplaatst op het nieuwe speelveld, na de spoelen waren de posts aan de beurt. Hier moest best wat voor geboord worden. Dit is het handigst om te doen als er weinig op het speelveld zit. Daarna kun je het beste gelijk alle aluminium ball guides plaatsen. Ook dit gaat het makkelijkst als het speelveld leeg is. Hierna zaten de meeste grote delen er nu op. Ik heb toen als eerste de lampfittingen en de verlichtingskabelboom overgezet, meer omdat ik zelf ook wilde zien (na al het werk) hoe het er uit zou zien. Na gecontroleerd te hebben dat alles goed zat en het speelveld in de kast gehangen te hebben, was het erg gaaf om te zien dat bijna alles gewoon werkte. Twee lampjes deden het niet, de een was verkeerd gesoldeerd en bij de ander vond de twistsocket het na dertig jaar ook welletjes. Bijna de volledige GI is voorzien van led, maar onder de inserts zit geen ledverlichting. En in vergelijking met de F14 Tomcat die wel volledig in led is, op de flashers na, zou je bijna zeggen dat bij de Banzai Run ook alles led is, maar dat is niet het geval. Het lijkt echter wel zo, zo fel en mooi dat het licht door de inserts heen komt.

Hierna zijn de kabelboom met de schakelaars overgegaan. Als ik nog iets ga verbeteren aan het benedenspeelveld, dan zijn dat de microswitches. Een groot deel leek nog erg goed, maar ze vertonen toch in sommige gevallen veel slijtage. Het armpje in de ‘ejecthole’ onder de magneet had zelfs zoveel beweging dat hij bleef hangen achter de kickerarm nadat deze de eerste keer was uitgeslagen.

“Een goede tip: controleer altijd of de gaten en dimples op een reproductiespeelveld op de juiste plek zitten!” Die heb ik dus uiteindelijk ook vervangen. Ook had ik in sommige gevallen iets nauwkeuriger mogen zijn met het boren van de gaatjes. Dit bleek niet overal even goed te zijn gegaan en vereiste wat correctiewerk.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Toen de switchmatrix werkte, was eigenlijk alleen nog maar de kabelboom voor alle solenoids over, nadat deze ook over was, kon het echte testen beginnen. Heel veel bleek in een keer goed te werken, maar veel ook niet en dat kwam aan op de afstelling. Het gevaarlijkste was dat een van de popbumpers per ongeluk permanent ingedrukt was. Hierdoor werd de spoel gelijk aangetrokken zodra de kast aanging. Dit had ik eerst niet door. Pas toen ik wat begon te ruiken viel dit op. Gelukkig heeft de spoel en de rest het goed overleefd. Ook werkte dingen als de slingshots niet gelijk goed en ook het armpje van de genoemde ejecthole werkte niet mee. Omdat de switch onder de magneet bleef hangen achter de kickerarm, dacht het spel telkens dat de bal bleef liggen. Hij probeerde eerst met de kickerarm de bal eruit te gooien, maar vervolgens met de magneet zelf. Omdat het balletje maar niet weg wilde, dacht het spel uiteindelijk dat de magneet stuk was en gaf hier tijdens het aanzetten een storing op tot het probleem verholpen was.

Uitdagingen bij de montage Volgens de website van CPR hebben ze voor de gaten die door het speelveld gaan twee originele speelvelden als voorbeeld gebruikt om de juiste positie te bepalen. Je kunt er dus van uitgaan dat deze gaten ook echt op de goede plek zitten. Dit is anders met de dimples. Dat zijn putjes in het speelveld die aangeven dat daar bijna altijd een schroef hoort. Die zitten niet altijd op de juiste plek. Zeker in het begin heb ik dit (misschien) tegen beter weten in iets te lang aangehouden, wat later hier en daar wat problemen gaf. Wat echt tegenviel, was het plaatsen van de popbumpers. Hiervoor waren voorgeboorde gaten in het speelveld aanwezig. Deze gaten zouden volgens CPR op de goede plek moeten zitten. Ik had de positie ervan dus niet echt gecontroleerd en was ervan uitgegaan dat ze klopten. De bouten waaraan de brackets vastzitten hebben aan het einde een soort spijkerkop zodat ze vlak op het speelveld komen. Nadat voor alle drie de popbumpers de bouten erin zaten en de brackets vastgezet konden worden, bleken deze in alle drie de gevallen niet te passen. Omdat het nieuwe brackets waren, heb ik ook nog even de oude geprobeerd, maar die pasten ook niet. Uiteindelijk heb ik de gaten in de brackets iets verder uitgeboord en is het opgelost. Maar het verbaasde mij dat CPR de gaten zo slordig geplaatst heeft. Maar ook de gaten voor de houten sierlijsten zaten niet echt op de juiste plek. Aan de linkerkant zaten de gaten die ik had gemaakt te ver van het midden af waardoor de kickback vastliep tegen een aluminium ball guide. Ook de achterplaat zat een fractie te ver naar rechts waardoor deze vastliep in een supportbracket in de kast zelf. Dit viel echt tegen, zeker ook omdat de voorgeboorde gaten niet makkelijk te corrigeren waren. Een goede tip dus voor mensen die met reproducties van speelvelden aan de gang gaan: controleer altijd of de gaten en dimples op de juiste plek zitten!

ook gewoon leuk om hem alleen aan te hebben staan. Zo kun je af en toe eens naar de lichtshow kijken als je ondertussen wat anders aan het doen bent. Nu dat alles het op het benedenspeelveld zo goed werkt, moet eigenlijk het bovenspeelveld ook eens een keer aangepakt worden. Een reproductie hiervan is echter lastig te vinden. Gelukkig ziet het speelveld in mijn flipperkast er goed uit. Er vallen echter wel aardig wat lampjes uit omdat de fittingen slecht zijn. En er zijn ook nog wat andere dingen die wel wat liefde kunnen gebruiken. Of dit allemaal het beste is om te doen als je net je eerste kast hebt, weet ik niet zeker. Wat ik wel weet, is dat het een erg leerzame ervaring was. En

zeker als je van techniek houdt, dan is het erg leuk om te doen. Alleen zal ik tijdens een volgend project toch wat meer rust proberen te vinden omdat sommige dingen misschien net iets te gehaast zijn gegaan. Een ding dat wel erg belangrijk is om te vermelden, is dat ik de afgelopen jaren erg veel geleerd heb van het techniekteam. Dat heeft enorm bijgedragen aan dit hele “avontuur”. Maar speciale dank gaat ook uit naar Brian en Daniëlle van Kuijk. Naast de hulp die ik van hen gekregen heb voor het schoonmaken hebben zij ook al mijn technische vragen beantwoord. Daardoor heb ik nu een Banzai Run staan waarbij het lijkt alsof hij gisteren uit de fabriek gekomen is. Bedankt Brian en Daniëlle!

Het eindresultaat, bijna zonde om te bespelen!

Conclusie Uiteindelijk, op wat kleinigheidjes na, is het werk zo goed als klaar en is de kast weer speelbaar, maar eigenlijk durf je het ergens ook bijna niet meer. Het is

Jim Jansen

Pinball on location L’Arsouille, Rue des Trois Frères 22, Parijs, Frankrijk Wat is het beste land om te flipperen, vroeg ik onlangs aan Colin O’ Brien, de persoon achter de succesvolle website Findapinball.com waar alle Europese flipperlocaties worden geïndexeerd. Eerlijk gezegd had ik verwacht dat hij Frankrijk zou zeggen, maar hij antwoordde Zweden, omdat daar volgens hem zoveel nieuwe machines naar toe worden getransporteerd.

Frankrijk in het algemeen en Parijs in het bijzonder blijft voor mij toch wel de plek waar het qua flipperen op Europees niveau gebeurt. Zet je tent neer op een willekeurige camping in Bretagne en de kans is groot dat je in het aanpalende restaurant keuze hebt uit verschillende flipperkasten om te bespelen. En dan Parijs. Gary Stern verzuchtte ooit dat een brasserie zonder kast heel lastig te vinden is. Dat is natuurlijk overdreven en met eigen ogen heb ik kunnen aanschouwen dat ook af en toe machines verdwijnen. Maar toch, Parijs is en blijft een plek waar het goed toeven is voor de gemiddelde flipperliefhebber. Een kleine twintig jaar terug ging mijn huwelijksreis naar de Franse hoofdstad om tussen de romantische diners door even een potje te beuken. En twee decennia later doen we dat nog steeds. Het leuke aan Parijs is dat er altijd wel een kast verschenen is, die ik nog niet in Nederland heb gespeeld, maar daar in een café of arcade staat.

Zo liep ik toevallig langs La Tête dans les Nuages, een soort Game State-achtige arcade en daar stonden drie nieuwe Stern machines waaronder Led Zeppelin, die ik nog nooit eerder gespeeld had en erg de moeite waard was. Ground Control is een andere favoriete plek, omdat daar maar liefst tien kasten staan opgesteld.

“Na een paar potjes vroeg een Fransman in belabberd Engels of we professionals waren...“ Elk jaar als we naar Parijs gaan bezoeken we echter L’Arsouille, een café op de Rue des Trois Frères 22 in de buurt van de Sacre Coeur. Dit is een echt buurtcafé waar bijna nooit toeristen komen en waar we vijftien jaar geleden toevallig langsliepen en naar binnen gingen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

In de beginperiode heb ik er op The Addams Family en Attack from Mars gespeeld, maar de laatste tien jaar staat er altijd een relatief recente Stern. Het café is vrij klein, voor de deur staan altijd mensen te roken en de keren dat wij er geweest zijn, meestal op zaterdagavond, is het er vrij druk. Dat heeft niet zozeer met de flipper maken, alswel met de Jukebox, die naast de kast staat opgesteld. Voor een euro mag je een paar nummers uitkiezen en de hele avond schalt de muziek door de zaak en wordt er gedanst, vooral door studenten. Het was interessant te zien dat ook bij deze generatie de jaren tachtig (Queen, Cindi Lauper, AHA) nog steeds niet aan populariteit heeft ingeboet. De vorige keer dat we dit café bezochten stond er een Star Trek die al snel moest wijken voor een Jurassic Park. Hoewel ik de kast een paar keer eerder heb gespeeld, ken ik de rule sheet slecht en maakte ik de schoten op gevoel en goed geluk.

De Star Trek en de immer populaire jukebox

Je betaalt een euro per spel (drie ballen) en krijgt drie credits voor twee euro. Dat is standaard in Frankrijk zo. Bij 50 miljoen krijg je een credit en dat was redelijk makkelijk te halen. Na een paar potjes gespeeld te hebben, vroeg een Fransman in belabberd Engels of we ‘professionals’ waren en wilde hij graag een potje meedoen. Hij bleek beter te kunnen dansen dan te flipperen en na tien minuten hield hij het voor gezien. Zoals vaak in Parijs is de bierkaart beperkt en is een La Chouffe, voor vijf euro per glas, hier de beste suggestie. Een week na ons bezoek heeft Jurassic Park plaatsgemaakt voor een Ninja Turtles, een kast die we ook meerdere keren in het weekend hebben gespeeld. Als je in de buurt bent van L’Arsouille, dan is het zeker de moeite waard om even naar binnen te gaan. Om te flipperen en te genieten van de muziek.

Jim’s wederhelft achter de Jurassic Park

Bas Vis

Clubhuisactiviteiten - februari 2022 Na opnieuw een periode van ruim twee maanden gedwongen rust, mochten we in februari 2022 weer bezoekers ontvangen in ons NFV-funhouse. In ons vernieuwde clubhuis, waar een nieuwe techniekruimte is gecreëerd en er een nieuwe plek is voor de zitruimte (de ‘diner’!). We hanteerden opnieuw een maximumaantal bezoekers (75 inschrijvingen), om voldoende ruimte voor alle bezoekers te kunnen garanderen. Om zoveel mogelijk leden gelegenheid te bieden om naar het clubhuis te komen, organiseerden we een ‘dubbele opening’: op vrijdag 4 februari een Funhouse Friday en op zaterdag 5 februari een clubhuisdag met toernooi. Op beide dagen was de opkomst hoog, met daarbij veel trouwe bezoekers maar ook diverse nieuwe leden die (eindelijk) hun eerste bezoek aan het clubhuis konden brengen.

Hard werken voor de gasten Het vaste clubhuisteam bestaat al enige tijd uit Jim van Wel en Arie Pijl, vaak met support van Michel Lanters. Het team had een drukke vrijdag, waarbij de nieuwe ‘diner’ goed gevuld raakte met bezoekers die daar een maaltijd nuttigden. Toen ik op zaterdagmorgen rond kwart over negen binnenkwam, was Michel al bezig om koffie te zetten. Arie kwam net terug van een extra bezoek aan de groothandel om de voorraad aan te vullen. ‘Het was een topavond gisteren’, wist hij te vertellen, ‘alle loempia’s en mexicano’s waren op’. Samen met Victor Stulemeijer en Ad Jonker ging ik vervolgens aan het werk om de instellingen van de kasten die in het toernooi ingezet zouden gaan worden, te controleren. Drie ballen, geen extra ballen en ‘tournament play’. Ondertussen zorgde Bart Volman ervoor dat de last minute wijzigingen in de registratie van de kasten en spelers in de computer werden gezet. Een enkele last minute afmelding, maar ook last minute aanmeldingen. In het eerste half uur van de opening was het aardig druk bij de entree van het clubhuis. Er werd veel koffie geschonken en de bezoekers maakten kennis met de vernieuwde ‘diner’ waar zitplaatsen zijn voor ongeveer veertig mensen.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Ook op zaterdag was het druk voor het cateringteam. In de tweede helft van de middag was Michel onvermoeibaar bezig met het bakken van patat, hamburgers en frikadellen. Bij Arie begonnen de knieën te protesteren na twee dagen achter de bar staan. Flippertoernooi Head-t0-Head (5 februari 2022) Het clubhuis is op de zaterdagen open voor alle leden, maar onze ervaring is dat de opkomst hoger is als er een toernooi of een andere activiteit wordt georganiseerd. Om een beeld te geven: er waren ongeveer zeventig bezoekers waarvan de helft aan het toernooi deelnam. De wedstrijd had dit keer een heel eenvoudige opzet. Tussen 10.30 en 14.30 uur werden in totaal tien kwalificatieronden gespeeld. Door het computerprogramma werd

Toernooi-uitslagen Finalisten B-finale

een speler steeds aan een andere opponent gekoppeld. ‘Strict Swiss’, had Bart me uitgelegd, wat zoveel betekent dat je nooit tegen dezelfde speler komt te spelen. Gelukkig was er dus digitale hulp bij die puzzel, want het idee was dat zoveel mogelijk spelers gekoppeld werden die evenveel overwinningen hadden behaald. Na tien ronden was het bijna 14.30 uur, de vooraf bepaalde eindtijd van de kwalificatie, en werd bepaald welke acht spelers naar de halve finale van het A-toernooi mochten en welke naar de halve finale van het B-toernooi (de acht beste van de overige spelers voor zover zij niet in de top-5000 van de wereldranglijst stonden). Voor de ‘cut’ was bij beide toernooien een shoot-out nodig, waarbij liefst zes spelers moesten strijden voor de laatste plek in de A-finale en vier spelers

Finalisten A-finale

voor de laatste twee plekken in de B-finale. In de halve finale speelden de spelers in groepen van vier op drie partijen op verschillende kasten. Bij elke partij was de puntenverdeling als volgt: vier punten voor de winnaar, twee voor de nummer twee, een voor de nummer drie en de nummer vier moest het doen zonder punten. Om 16.30 uur was de uitslag van de halve finale bekend en konden de beste spelers door naar de finale. De opzet in de finale was hetzelfde als in de halve finale. Niet alle spelers haalden hun beste niveau in de finale, maar spannend was het wel. De overwinning in de A-finale was uiteindelijk voor Barry Hoeben, die gedurende de hele dag een hoog niveau haalde, met als uitschieter zijn partij op de Ghostbusters. Een score van ruim vier miljard met drie ballen is geen alledaags resultaat! De uitslag van de B-finale: 1. Steven van der Staaij (foto midden) 2. Victor Stulemeijer (foto rechts) 3. Edwin Rooijens (foto links) De uitslag van de A-finale: 1. Barry Hoeben (foto midden) 2. Didier Dujardin (foto rechts) 3. Carlo Vijn (foto links)

Tekst en foto’s: Wijnand Klaver en Wouter van der Post

Clubhuis-update Samen maken we het mogelijk Een nieuwe Spinner, dus ook een nieuwe update voor wat betreft de verbouwing. Ondertussen zijn alle “stoffige” werkzaamheden gelukkig voltooid. De meest hardnekkige klus was toch wel de vloercoating. Vooraf heeft een bedrijf de resten van de vloerbedekking (vooral lijm) verwijderd en de betonvloer geschuurd. Het aanbrengen van de coatinglaag was ook een behoorlijke klus. Wat dit betreft een (het enige?) voordeel van de coronaperiode is, dat de vloer prima heeft kunnen drogen zonder dat er publiek over de vloer moest kunnen lopen. Maar goed nieuws: de nieuwe diner en daarmee ook de extra ruimte voor kasten is klaar voor gebruik en was ondertussen ook al te bewonderen tijdens een Funhouse Friday en een Clubhuisdag. Hierbij nog een verslag van de werkzaamheden. Elektra Omdat de ruimte voor de diner straks ook gebruikt kan worden om een rij kasten neer te zetten is daar ook gewerkt aan uitbreiding van de stroomvoorziening. Hierdoor kunnen straks in de ‘evenementenopstelling’ veertien kasten worden neergezet en veilig van prik worden voorzien. Verlichting De plek in de hal waar voorheen de eettafels opgesteld stonden moet natuurlijk ook een beetje verlicht kunnen worden. Hiervoor wilden we graag dezelfde lampenkappen gaan gebruiken die ook al in de rest van de hal als sfeerverlichting ingezet zijn. Natuurlijk is precies dat type kap ondertussen niet meer te koop, dus was het plan opgevat om de kappen boven de bar hiervoor te claimen. Leuk idee maar dan moet er natuurlijk ook nog wat nieuws voor boven de bar worden geregeld. Op het moment dat we op zoek gingen naar barlampen liep Wouter tegen een mogelijkheid aan. Verderop in dit artikel meer hierover. Voor de realisatie van dit plan was wel een

hoogwerker nodig. Gelukkig kon Arie die in de rustige verhuurtijd (kerstvakantie) bij Hardeman kosteloos regelen. Toen dat eenmaal was besloten, is ook de knoop doorgehakt om gelijk de resterende TL-verlichting in de hal om te bouwen naar led. Met deze actie is nu de gehele hal van ledverlichting voorzien. Afwerking De wanden van de gang en de nieuwe diner konden ook wel een vers verfje gebruiken. Her en der kwam ook de (blijkbaar) originele bruine kleur naar boven na het verwijderen van de wanden. Dit moest toch wel weer wit worden. Ook dit is nu weer strak en wit en de wanden zijn nu voorzien van mooie, zelfgefabriceerde, hoge plinten. Lichtkrant Vorig jaar kwam er ook nog een andere donatie via Koen naar de NFV: een groot matrixdisplay welke ooit in een callcenter had gehangen en daarna een paar jaar bij hack42 in Arnhem voor allerlei projecten was

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

gebruikt. Het idee ontstond dat we dit display nog wel ergens in de hal op konden hangen om er informatie op te kunnen tonen. Er was nog wel een nieuwe voeding en ventilator voor nodig om het display weer werkend te krijgen. Bovendien was het ook nog wel handig om iets te maken waardoor het display niet via de klassieke seriële poort aan een pc hoefde te hangen om de getoonde teksten te wijzigen. Hiervoor een mooie oplossing kunnen maken in de vorm van een Arduino met WiFi (ESP8266) die de teksten van een externe server kan ophalen. Hierdoor kan het display in principe op elke plek in de hal hangen, zolang er maar WiFi-bereik is. Uiteindelijk heeft het display een mooie, zichtbare plek achter in de hal gekregen. Leesbaar vanuit de meeste hoeken van de hal. Er zijn nog plannen om het kassasysteem in zoverre uit te breiden dat de lichtkrant eenvoudig vanaf deze touchscreen pc is te wijzigen, zodat bijvoorbeeld de soep van de dag erop gezet kan worden. Een ander idee is om het op een later moment ook

Lichtkrant en overzicht keuken

Druk aan het werk met de plinten

mogelijk te maken dat we bijvoorbeeld op het bord kunnen melden vanuit de keuken welke bestellingen er klaar staan. Barlampen Eerder in het artikel werd al geschreven dat er wat meer details zouden volgen over de oorsprong van de nieuwe barlampen. Het bestuur vroeg mij (Wouter, red.) hier een stukje over te schrijven. Voor mij een heus Spinner debuut. Ik werk bij een bedrijf waarin in hetzelfde pand ook een zuster-onderneming (elektro installatiebedrijf) zit. Ik liep op een dag via de achteruitgang naar de auto en

zag een aanhanger staan met een berg TL-armaturen en enkele grote, industriële lampen. Met de verbouwingswerkzaamheden van het clubhuis in het achterhoofd maakte ik snel een foto en deelde deze in de groepsapp van het verbouwingsteam met de vraag of deze armaturen bruikbaar waren voor de nieuwe techniekruimte. Dat zouden ze zeker zijn mits er een aantal intacte exemplaren van hetzelfde type waren te vinden. Maar al heel snel ging het over de grote armaturen die aan de zijkant van de foto waren te zien. Enthousiast werd geopperd dat deze misschien mooi zouden zijn voor

boven de bar. De volgende dag heb ik nagevraagd wat er met de lading op deze aanhanger zou gaan gebeuren en het bleek dat dit zo snel mogelijk naar de vuilstort moest. Als ik er iets van wilde hebben moest ik snel zijn. Diezelfde dag heb ik de stapel onderzocht maar kon geen identieke TLarmaturen vinden die nog in bruikbare staat verkeerden. Alles had, zo bleek, in een grote bakkerij gehangen en was compleet vergeeld. Ook was het nodige plastic gebroken, waarschijnlijk het gevolg van het verwijderen van de lampen uit de hal. De zes grote hanglampen waren echter van metaal en hadden de tand des tijds wel overleefd.

Een prachtig resultaat

Wel waren ze bedekt met een laag zand of modder en eentje was blijkbaar met iets te harde hand in de aanhanger geworpen want die had een nare deuk in de kap. Nadat ik had aangegeven de lampen wel een tweede leven te willen geven, heb ik ze enkele dagen later in de auto mee naar Veenendaal genomen. De lampen hadden van origine een 400 Watt sterke gasontladingslamp met een E40-fitting. Dit was uiteraard onbruikbaar voor boven een bar, tenzij we de hal elektrisch zouden willen verwarmen. Na wat onderzoek bleek dat er wel een retrofit led te koop was met E40fitting, maar dit is een relatief dure oplossing. Een andere, goedkopere optie was een converter voor een E40-fitting naar een meer gangbare E27-fitting. Deze converters kosten een paar euro per stuk. In het magazijn lagen nog een aantal filament ledlampen die ook in de witte hanglampen in de hal gebruikt worden. Tussen het kluswerk door hebben we snel getest met één van de lampen en een verhuisfitting of dit een bruikbare oplossing was en dit bleek prima te werken. In de kerstvakantie was er een hoogwerker beschikbaar en hebben we de voorbereidingen kunnen treffen zodat de lampen later alleen nog maar opgehangen en ingeplugd hoefden te worden. In een eerstvolgend vrij moment heb ik uit de overige lampen enkele kilo’s oud ijzer geschroefd en de lampen met een stekker voorbereid zodat deze indien nodig snel (lees: zonder hoogwerker)

los zijn te halen. Met een grondige schoonmaakbeurt bleek het zand er gelukkig goed en relatief makkelijk af te komen. Toen de converters eenmaal binnen waren konden de lampen worden opgehangen. Oordeel zelf, maar het is alsof er nooit wat anders heeft gehangen! Verwarming Om er straks in de techniekruimte warmpjes bij te kunnen zitten is nog een extra radiator geplaatst die vrijgekomen is uit de oude techniekruimte die nu in de diner is opgegaan. Hiervoor hebben we gelukkig de hulp in kunnen schakelen van medelid en loodgieter Chris van Erven die voor ons het benodigde leidingwerk in orde heeft gemaakt. Vervolg Nu de hal zelf op een paar hele kleine zaken na klaar is, wacht er nog één klus op ons: de nieuwe techniek ruimte. Hier moeten we nog wel het één en ander doen voordat hier

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

weer gedaan kan worden waar de ruimte voor is bedoeld: kasten repareren. Echter dankzij de tijdelijke techniekruimte in het magazijn is dit een klus die niet met heel veel haast opgepakt hoeft te worden. Het clubhuis kan open en er kan geflipperd en gerepareerd worden. Een aparte techniekruimte is wel prettig want een kast tijdens een evenement repareren in de hal is meestal niet zo’n goed idee. Er is niet veel bewegingsruimte en het ontbreekt ook aan goede verlichting op dat moment. Dat komt de reparatie dus niet ten goede. Het is dan veel beter om dit te doen op een plek waar je overal goed bij kan en dus ook goede verlichting hebt. Dat geeft uiteindelijk toch een beter resultaat. We gaan gewoon lekker verder en hopelijk kunnen we in de volgende Spinner weer een mooie update over nieuwe vorderingen te kunnen geven.

Evenementenagenda Maand

Dag

Datum

Locatie

Tijden

Thema

April

zondag

Veenendaal

10:00 - 18:00

vrijdag

Veenendaal

15:00 - 23:00

Clubhuisdag met toernooi en speciaal programma voor nieuwe leden! Funhouse Friday

zaterdag

Veenendaal

10:00 - 18:00

vrijdag

Veenendaal

15:00 - 23:00

Clubhuisdag met toernooi en speciaal programma met digitale flippers! Funhouse Friday

zaterdag vrijdag

11 24

Veenendaal veenendaal

10:00 - 21:00 15:00 - 23:00

Algemene Ledenvergadering en BBQ Funhouse Friday

Mei

Juni

Check de NFV website voor aanmelding, beperkingen of wijzigingen!

Tekst: Rens Hooijmaijers

Nieuws

uit de flipperwereld In deze nieuwe rubriek willen we in het kort aanstippen wat er speelt in de flipperwereld. Nieuws van de fabrikanten, geruchten vanuit fora, et cetera. Omdat deze rubriek slechts eenmaal per kwartaal uitkomt, kan dit nieuws wellicht al achterhaald zijn of geruchten zelfs weerlegd. Deze rubriek is niet bedoeld voor mensen die dagelijks Facebook en Pinside afstruinen naar het laatste nieuws, meer voor de lezer die dit allemaal niet volgt en in een paar pagina’s wil worden bijgepraat.

Wat speelde er allemaal in de flipperwereld in de maanden december 2021, januari, februari 2022? Laten we eens de diverse fabrikanten langsgaan en kijken wat er daar aan nieuws te vertellen is. Als bronnen worden onder andere Facebook, Pinside, diverse podcasts (denk aan Kaneda, Pinball Magazine en Pinball News), nieuwsbrief van Pinball Magazine, thisweekinpinball.com gebruikt. Er zitten ook geruchten bij, dus niet alles is een vaststaand feit! Laten we echter beginnen met droevig nieuws dat de flipperwereld schokte op 21 januari 2022. Het overlijden

van de legendarische flipperprogrammeur Lyman Sheats. L yman Sheats wordt algemeen erkend als ‘s werelds grootste talent voor het schrijven van software voor onze geliefde flipperkasten. Hij was als geen ander in staat om van, wat eerst gezien werd als een middelmatige flipperkast, een waar meesterwerk te maken. Dit heb ik zelf zo mogen ervaren bij The Walking Dead. Toen deze in 2014 uitkwam vond ik het echt niets, terwijl het mijn favoriete thema is. Toen Lyman een paar jaar later klaar was, is mijn mening 180 graden gedraaid en nu zit deze kast in mijn persoonlijke top drie. Lyman heeft aan veel kasten meegewerkt, maar liefst 58 stuks. Topkasten zoals AC/DC, Monster Bash, Attack From Mars, Batman66, The Walking Dead, Tron, Metallica, Elvira House of Horrors, et cetera. Naast een begaafd programmeur was Lyman ook nog een uitstekende wedstrijdspeler met diverse prijzen op zijn naam. Maar als het nieuws van het overlijden al niet droevig genoeg was, maakte de familie later bekend dat Lyman zelf uit het leven is gestapt. Blijkbaar had hij al langer last van depressies en zijn die hem helaas teveel geworden. Vele andere bekenden uit de flipperwereld uitten hun geschoktheid op diverse social media. Op de volgende pagina een kleine greep uit deze uitingen.

Foto: Pinball News 22

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Loftuitingen voor Lyman Sheats

Een uitgebreid artikel over de loopbaan van Lyman Sheats kun je lezen op https://www. pinballnews.com/site/2022/01/21/lyman-sheats-dies

Als eretribuut aan hem hebben velen de afgelopen tijd zijn initialen, LFS, ingevoerd als men een high-score haalde. Hij zal zeker gemist worden maar voortleven in zijn vele creaties. Stern Pinball Stern lanceerde aanvang 2022 zijn nieuwste model: Rush. Rush is een creatie van ontwerper John Borg met nieuwkomer Michael Barnard die verantwoordelijk is voor het artwork. Deze flipperkast zal zeker nog een keer aan bod komen in de Spinner. In de BeNeLux is de Canadese band Rush niet erg bekend maar werd opgericht in 1968 en heeft optredens gegeven tot 2016. Rush zet helaas de hogere prijs van Stern door. Een PRO komt op ca 8.250 euro, een PREMIUM op ca 10.250 euro. De stijgende prijzen voor materialen op de

wereldmarkt alsmede de sterk gestegen transportprijzen zouden hier debet aan zijn. Waar een PRO een paar jaar terug nog rond de 6.000 euro deed zitten we dus nu al op ruim 8.000 euro. Waar eindigt dit? Daar de vraag nog altijd ruim het aanbod overstijgt zal het nog wel even zo blijven ben ik bang. De sterk gestegen prijzen van gebruikte flipperkasten getuigen hier ook van. Met betrekking tot nieuwe modellen blijft de geruchtenmachine volhouden dat James Bond en Venom ook snel aan de beurt zijn. Ook is er een gerucht dat de volgende flipper van Keith Elwin Jaws zal zijn. De tijd zal het leren. Dan lekte op de valreep nog een brief uit die Gary Stern naar de distributeurs heeft gestuurd. Hierin vertelt Gary dat er dit jaar maar twee zogenaamde Cornerstone titels uitgebracht worden. Één titel weten we al: Rush. De tweede wordt dus gelanceerd in augustus van dit jaar. Blijkbaar is de achterstand zo groot dat men die eerst wil wegwerken alvorens nieuwe titels uit te brengen. Klinkt logisch. Wordt het dan Venom of Bond of toch iets totaal anders in augustus? En Gary praat nadrukkelijk over Cornerstone titels. Een zogenaamde vault edition zoals Iron Man en Spiderman waren, vallen hier niet onder. We wachten af.

Spooky Pinball Spooky blijft druk bezig met het bouwen van Halloween en Ultraman. Met het vertrek van een paar mensen blijft de vraag wat daar precies gebeurt. Er begint zich consensus te vormen dat Ultraman en Halloween teleurstellend flipperen en met name de software achterblijft bij de verwachtingen. Gezien de stevigere prijs die Spooky tegenwoordig vraagt voor hun flippers, maakt dat de verwachtingen gewoon hooggespannen zijn.

Je ziet dat redelijk wat kopers van het eerste uur hun plek te koop aanbieden voor minder dan wat ze er zelf voor aanbetaald hebben (USD 1.000,- tot 2.000,- afhankelijk van model) maar dan nog verloopt de verkoop moeizaam.

Chicago Gaming Company (CGC) Doodstil is het hier en er is officieel ook geen informatie over hoe Chicago Gaming Company het verlies van programmeur Lyman Sheats, die op het moment van overlijden voor hen werkzaam was, gaat opvangen. Het verhaal gaat dat Lyman zijn werk af had met betrekking tot Cactus Canyon maar officieel is er op moment van schrijven van dit artikel geen bevestiging van. De aankondiging van Cactus Canyon Remake was in oktober 2021. Nu, in februari 2022, worden eindelijk her en der de eerste Standard Edition kasten uitgeleverd. Haggis Pinball Haggis Pinball (uit Australië) maakte eerder dit jaar hun nieuwste creatie bekend. Een remake van Fathom. Productie zou rond de zomer gaan starten maar ook de laatste deadline (starten in januari 2022) is niet gehaald. Ook zijn er totaal geen afbeeldingen te zien van een productie die aan het opstarten is. Iets wat toch te denken geeft. Helemaal gerust dat dit allemaal goed gaat komen is men nog niet. Aan Haggis om het tegendeel te bewijzen.

Jersey Jack Pinball (JJP) Bij JJP is het eigenlijk stil. Ze zijn druk bezig met de productie van Guns N’ Roses, denk ik. Het verhaal is en blijft dat de volgende titel Toy Story wordt. Wellicht wordt deze gelanceerd op het Texas Pinball Festival op 25-27 maart 2022. Deze show zal er zijn rond de tijd dat de Spinner op de deurmat valt, dus dit kan al oud nieuws zijn. Rond de kwaliteit van de speelvelden, geproduceerd door Mirco, is het ook stiller geworden. Hopelijk betekent dit dat de problemen opgelost c.q. (veel) minder zijn geworden. JJP plaatste in ieder geval een gewaagde Facebook post over dat men kwaliteit serieus neemt.

Facebook publicatie van JJP

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Dutch Pinball (DP) Hier valt eigenlijk weinig nieuws te melden. Er wordt gestaag verder gewerkt aan de productie van de TBL en de finale versie 1.00 van de software. De vacatures voor twee productiemedewerkers zijn ondertussen ingevuld. Een goede aanvoer van onderdelen is alles wat nog nodig is om de productie naar een hoger niveau te tillen. American Pinball (AP) Na het lanceren van hun nieuwste titel Legends of Valhalla is American Pinball ook stilgevallen. Her en der zie je een unboxing plaatsvinden maar veel is het nog niet. Ook zij zullen te kampen hebben met leverproblemen van de benodigde onderdelen, verwacht ik.

P3 Multimorphic Tegen de sluitingsdatum van dit artikel maakte P3 Multimorphic het thema van hun nieuwste titel voor hun platform bekend: Weird Al’s Museum of Natural Hilarity. Weird Al is hun eerste licentiethema. Wikipedia zegt het volgende over Weird Al:

Alfred Matthew (Weird Al) Yankovic (Downey, 23 oktober 1959) is een Amerikaans muzikant. Hij staat vooral bekend om zijn parodieën op bekende top 40-hits, hoewel deze slechts ongeveer de helft van de liederen op zijn albums beslaan. De andere helft wordt gevormd door liederen waarvan zowel de teksten als de muziek zelf geschreven zijn, doch vaak ‘geïnspireerd’ op de muziek van anderen: zogeheten stijl-parodieën. Hij heeft in zijn carrière inmiddels meer dan 12 miljoen albums verkocht, meer dan 150 nummers opgenomen, en meer dan 1000 live-voorstellingen gegeven. In 2018 kreeg hij een ster op de Hollywood Walk of Fame. Vanwege zijn bekendheid als artiest heeft hij ook al meerdere gastrollen gehad in films en televisieseries. Dit thema lijkt me geen gegarandeerd succes voor Europa maar de tijd zal het leren. Pinball Brothers (PB) Eind december maakte Pinball Brothers eindelijk de Limited Version (LV) van hun Alien bekend. Er zullen er maximaal 1.000 van worden gemaakt. Een foto die door Pinball Brothers op Twitter werd gepost op 1 feb 2022 laat zien dat de productie ervan in volle gang is. Verschillen zijn voornamelijk cosmetisch van aard ten op zichte van de Standard Version.

Guus Arens

Funhouse

Wie heeft nog oude foto’s van het Funhouse in Valkenburg aan de Geul? Stuur ze op naar redactie@ nfvpinball.nl! Alvast dank!

Waar komt die naam toch vandaan?

Funhouse is de naam van het clubhuis van de Nederlandse Flipper Vereniging (NFV). Dat zal de meeste lezers van de Spinner vermoedelijk wel bekend zijn. Die naam kreeg het clubhuis al in Deventer, maar is meeverhuisd naar Ederveen en later naar Veenendaal. Maar waar komt die naam en dat mooie naambord toch vandaan? Bestuurslid Arie Pijl ging met die vraag naar voormalig voorzitter en erelid Guus Arens. Het leverde een mooi verhaal op!

In de jaren 60, 70 van de vorige eeuw waren er nog niet veel mogelijkheden voor goedkope vluchten naar mooie vakantie-oorden in warme landen zoals Spanje, Portugal, Turkije et cetera. Veel jongeren kwamen in die tijd uit heel Nederland naar Zuid-Limburg om vakantie te vieren, te feesten en vooral veel “karnemelk” te drinken. Valkenburg aan de Geul was in die periode het vakantiecentrum van Zuid-Limburg met veel campings, pensions en hotels. De meeste jongeren kwamen in die tijd eenvoudig met de trein naar Valkenburg. Het NS-station ligt vrijwel in het centrum van het stadje.

De firma Fair Play uit Kerkrade (onderdeel van Janshen-Hahnrahts (JH) groep) had naast de ingang van de Scala Dancing een klein automatenhalletje, genaamd Funhouse. Hier stonden een tiental flipperkasten en wat ander leuk elektronisch speelgoed. De JH-groep in Zuid-Limburg was toen al vele jaren de importeur van flipperkastproducent Williams.

Onder aan de vooral bij wielrenners bekende Cauberg, in de Plenkertstraat, was de beroemde en beruchte Scala Dancing gevestigd. Een fors theaterachtig gebouw met balkons, een groot podium en een mooie dansvloer. Ideaal voor feestvierende pubers uit heel Nederland die eindelijk eens heerlijk uit hun dak gingen. Het gebouw is begin van deze eeuw afgebroken om plaats te maken voor nieuwbouw.

Het Funhousebord in het clubhuis in Veenendaal

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Busreclame voor het flipperkampioenschap bij Fair Play

Scala Dancing in Valkenburg aan de Geul, jaren 70

Alle flipperkasten van dat merk kwamen uit Kerkrade. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw werden door Fair Play al flipperwedstrijden georganiseerd in Zuid-Limburg. Ook bij veel van de later door de NFV georganiseerde toernooien was Fair Play van de partij tot het einde van de firma Williams rond 2001. In 1994 werd in het Funhouse in Valkenburg aan de Geul het eerste ‘flippergala’ georganiseerd door een latere NFV-voorzitter. De ongeveer 50 deelnemers kwamen tot zijn verrassing uit heel Nederland. Het kwartje was gevallen… een typisch Eurekamomentje! Een jaar later werd door de NFV het eerste Dutch Pinball Open (DPO) georganiseerd in het Van der Valk Hotel in Assen. In het Funhouse in Valkenburg aan de Geul werd het begin van een lange traditie van grote flipperwedstrijden en toernooien geboren, variërend van regionaal, landelijk tot het EPC (European Pinball Championship) en het door de NFV geïnitieerde eerste WPC (World Pinball Championship) in Las Vegas van 1998 waar een getalenteerde postbode uit Wildervank wereldkampioen werd.

Staat daar niet een latere flipperkampioen van de NFV op die foto? Onder de goede inzenders die zijn naam en woonplaats kunnen melden bij de redactie wordt een uniek NFV Pinball T-shirt uit deze begintijd van de vereniging verloot. Het flipperhalletje van Fair Play met de naam Funhouse, naast de Scala Dancing, lag op 150 meter afstand van ons huis in diezelfde Plenkertstraat. We hadden in 1993 een voormalig pension in Valkenburg met dertien kamers gekocht. Achter in de grote tuin stroomde het bekende en “schattige” riviertje de Geul. Vorig jaar is maar eens gebleken dat dit riviertje niet altijd zo schattig is. Ook in de jaren negentig kwam het water op een middag zo hoog te staan dat mijn zes flipperkasten in de garage bijna onder water verdwenen.

Mede door vele zandzakken tegen de deuren bleef het water steken op enkele centimeters van de onderkant van de kasten… Ik kreeg ergens in 2001 een tip van één van de flippertechneuten in Zuid-Limburg die veel voor mij en de NFV deed dat de speelhal van Fair Play leeggehaald zou worden omdat alles tegen de vlakte moest voor nieuwbouw. Ik heb toen het Funhouse-bord mee kunnen nemen voordat het in handen kwam van de slopers. Twee andere ereleden van de NFV, Martijn van Aken en Ad Jonker hebben geholpen bij het transport naar het latere clubhuis. NO BALLS, NO GLORY! Guus Arens Kampioenschap bij Fair Play in Zuid-Limburg rond 1988

Ad Jonker en Martijn van Aken halen het bord op 27

Ronald Eijkman

Windows 95 Games menu zonder 3D Pinball

Digital Pinball 3D Pinball Space Cadet / Full Tilt Pinball (1995) Wie herinnert zich die pinball game die werd meegeleverd met Microsoft Plus voor Windows 95? Bijna iedereen wel, denk ik. We hebben het hier natuurlijk over 3D Pinball Space Cadet. Het spel heeft inmiddels een ware cultstatus en een fanbase over de hele wereld. Maar was Space Cadet alleen maar een cadeautje van Microsoft? Of meer dan dat? Windows XP is het laatste besturingssysteem van Microsoft waar Space Cadet bijgeleverd werd. Wat is er daarna mee gebeurd?

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Voor de mensen die niet weten waar ik het over heb, eerst maar eens een korte introductie. Sinds Windows bestaat, heeft Microsoft bij iedere versie van hun besturingssysteem wat spelletjes gevoegd. Veruit de bekendste zijn Minesweeper (Mijnenveger), Freecell (Patience) en Solitaire. Maar dus ook een flipperspel genaamd 3D Pinball Space Cadet. Dit spel is zoals gezegd toegevoegd aan het Microsoft Pluspakket voor Windows 95, maar ook Windows NT 4.0, 2000, ME en XP hadden een kopietje van dit flipperspelletje aan boord. Heel veel mensen hebben op deze manier dus kennis gemaakt met het flipperen. Maar wat voor flipperspel is dat, Space Cadet? Back to the 80’s Zo op het eerste gezicht hebben we hier nou niet echt te maken met een heel geweldig flipperspel. De lay-out van het speelveld doet denken aan een flipperkast van begin jaren 80. Terwijl de wereld halverwege de jaren 90 volop kennis maakt met het dot-matrix-display (dmd) vol met animaties en flipperkasten vol

hebben de makers van het spel een afbeelding in de gamefolder gezet waarop elk onderdeeltje beschreven staat. De belangrijkste targets zijn die aan de linkerkant naast de kleine popbumpers (16). Daar activeer je een missie mee. En je start de missie door de bal op de launchramp (8) te knallen. De cirkel met blauwe lampjes (45) geeft aan hoever je bent met de missies voordat je gepromoveerd wordt. De cirkel met gele lampjes (44) geeft aan welke rang je hebt.

Afbeelding van de speelveldonderdelen, te vinden in de gamefolder

met ramps en wireframes, bevat Space Cadet naast die ene, opvallend gepositioneerde ramp alleen maar klassieke pinball-elementen. Space Cadet heeft wel een dmd, maar deze toont alleen de hoognodige informatie. Nu is daar natuurlijk helemaal niets mis mee: als de gameplay goed is, dan is het spel goed. En laten we wel wezen: iedereen houdt van gratis spellen. Dus, hoe speelt Space Cadet en wat zijn de regels? De rulesheet Er is genoeg te doen in het spel. Het doel is om missies uit te spelen, waarna je steeds een hogere rang krijgt binnen de ruimtevaartomgeving van Space Cadet. Je begint als cadet en eindigt als admiraal van de vloot. De uitdaging is vooral om uit te vinden wat je precies moet doen om een missie te voltooien. Want het speelveld barst bijna uit elkaar van alle lampjes, maar er staat nergens een tekstje bij. Gelukkig staan er pijltjes op het speelveld die aangeven waar de bal heen moet tijdens een missie. Het dmd geeft ondertussen ook instructies. En om één en ander te verduidelijken,

“Sommige targets zijn op een bijna onmogelijke plek gepositioneerd”

De gameplay Over het algemeen genomen vliegt de bal net even iets te vlot over het speelveld voor mijn smaak, wat de flipperbeleving niet ten goede komt. Maar het zorgt wel voor een actief spelletje pinball. Ik heb ook af en toe last van een “freeze” als ik bijvoorbeeld een missie start of een missie uitspeel, wat als resultaat heeft dat ik de bal even kwijt ben. De priegeligheid van het speelveld helpt daar zeker niet bij, maar dat kun je oplossen door de full screen optie te activeren. Tot zover de klachten. Na wat oefenen is de bal prima onder controle te krijgen en kun je gericht op targets gaan mikken. Sommige targets zijn echter op een bijna onmogelijke plek gepositioneerd, zoals de wormhole bij de popbumper linksboven.

Windows versie van 3D Pinball: Space Cadet 29

Of de black-hole-kicker onder de launchramp. Daar moet de bal dan toevallig via-via in rollen. En dat kan wat frustrerend zijn tijdens missies waarbij je wormhole of blackhole moet raken. Afgezien hiervan zijn de meeste missies goed te spelen en promoveer je best vlot naar de volgende rang. Full Tilt Pinball Voor veel mensen zal het een verrassing zijn dat de Windows-versie van Space Cadet een demo is. Hoezo demo? Je kunt er toch een prima spelletje flipper mee spelen? Zeker. Maar er is nog een versie, en die maakt onderdeel uit van het spel Full Tilt Pinball, in Europa ook bekend als Pinball 95. Het spel is gemaakt door Cinematronics en uitgebracht door Maxis in 1996. Maxis kennen we ook van Sim City en The Sims. Full Tilt Pinball bevat drie flippersimulaties, waaronder Space Cadet. Deze versie heeft een aantal aardige extra’s ten opzichte van de Windows-versie. Om te beginnen zijn er diverse multiball-modes. Je kunt de ballen nu dus locken in de wormholes. Verder is Full Tilt Pinball te spelen in een megaresolutie van 1024 bij 768 pixels. Dat was in 1996 behoorlijk wat, kan ik jullie vertellen, en een aardige vooruitgang vergeleken met de 640 bij 480 pixels van de Space Cadet Windows-versie. Er zijn ook wat visuele verschillen. De woorden Maxis en Cinematronics zijn nu geel in plaats van (onleesbaar) donkerrood, het is nu dus duidelijker wie de makers zijn van het spel. En het plaatje van het ruimteschip rechtsboven ziet er een stuk professioneler uit. De regels zijn verder hetzelfde als bij de Windows-versie. Hoe zit het met die andere twee pinball games? Oh ja, Full Tilt Pinball bevat nog twee andere flipperspellen: Dragon’s Keep en Skullduggery. Deze twee simulaties zien er heel anders uit dan Space Cadet. Ze hebben aardig wat wireframes en lijken dus meer op een flipperkast van de jaren 90. Grafisch zien ze er dus een stuk aantrekkelijker uit. Ook wordt de bal duidelijk kleiner naarmate deze zich verder achter in de flipperkast

Windows XP menu met 3D Pinball

bevindt, wat de 3D-beleving extra prikkelt. Bij Space Cadet blijft de bal altijd even groot, waardoor deze kleiner lijkt te worden als ie dichter bij de flippers komt. Maar da’s een optische illusie.

“Veel mensen maken zich druk over het feit dat Space Cadet niet meer aan Windows wordt toegevoegd” Ook het dmd toont bij Dragon’s Keep en Skullduggery wat meer dan alleen kale informatie, we zien af en toe een plaatje voorbijkomen. En deze flippersimulaties hebben één of twee flippers in het bovenste gedeelte van het speelveld zitten. Wordt daarmee het flipperspel interessanter? Niet zo zeer. Dus het ziet er

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

leuk uit, maar om nou te zeggen dat de gameplay veel uitdagender is dan die van Space Cadet? Terugkomend op die game, waarom is Space Cadet eigenlijk verdwenen bij recentere versies van Windows? Windows 10 en 11: waar is Space Cadet? Als je je gaat verdiepen in een onderwerp en je onderzoekt hoe de vork daadwerkelijk aan de steel zit, dan kan de realiteit er wel eens heel anders uitzien dan je aanvankelijk dacht. Zo is het ook met 3D Pinball Space Cadet. Er zijn heel wat mensen die zich heel erg druk hebben gemaakt over het feit dat het spel na de 32-bits-versie van Windows XP aan geen enkele officiële versie van Windows meer werd toegevoegd. Er zijn mensen die zich er nog steeds druk over maken. Er is ooit een documentje van Raymond Chen (een medewerker van Microsoft) online gezet waarin staat dat hij en een collega tevergeefs hebben geprobeerd om Space Cadet geschikt te maken voor 64-bits versies van

Windows. De bal zou door objecten heen rollen en uiteindelijk van het speelveld verdwijnen, waardoor het spel onspeelbaar zou zijn. Later bleek dat dat helemaal niet waar was; bij verschillende 64-bits betaversies van Windows was het spelletje gewoon toegevoegd en, los van minimale grafische oneffenheden, prima speelbaar. Waarom Space Cadet uiteindelijk niet aan Windows Vista (de opvolger van XP) is toegevoegd is nog steeds onduidelijk. De meest voor de hand liggende theorie is dat Space Cadet een grafische update nodig had. Daar had Microsoft geen zin in of tijd voor. Of ze konden het over de rechten van de broncode niet eens worden met Maxis. Maar dat betekent niet dat je Space Cadet niet meer kunt spelen.

“Waarom Space Cadet uiteindelijk niet aan Windows Vista is toegevoegd...”

De drie flippersimulaties van Full Tilt Pinball / Pinball 95

Die gaan we dus weer spelen! Om 3D Pinball Space Cadet en Full Tilt Pinball weer te spelen op je pc van nu, moet je even googelen. De 64-bits versie van 3D Pinball Space Cadet (die aan betaversies van Windows was toegevoegd) is gewoon te downloaden. Er is ook een 32-bits Windows 95 variant van Full Tilt Pinball beschikbaar via archive. org. Die staat op een cd-image van Marble Drop, ook een spel met knikkers, ook van Maxis. Er schijnen bij deze versie van Full Tilt Pinball wat problemen met het spelvenster te zijn op 64-bits systemen, maar ik heb nergens last van op mijn Windows-10-pc, los van het feit dat het venster half buiten het scherm valt. Maar het venster sleep je dan gewoon terug naar het midden van je scherm. De menu-opties zijn aanvankelijk ook onzichtbaar, maar als je er even met je muis overheen gaat verschijnen ze weer. Ach, kleinigheidjes, je kunt het spel gewoon spelen en daar gaat het om!

Gerard van de Sanden

Van pins & balls tot pinball machine.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Had je mij in de jaren 80 gevraagd of de flipperkasten van de decennia ervoor mij konden boeien dan had het antwoord teleurstellend kunnen zijn geweest. Begin jaren 80 was het maar 33 jaar ervoor geweest dat de flipper uitgevonden werd door Harry Mabs met zijn Humpty Dumpty uit 1947. En 42 jaar later dan 1980 heeft de flipperkast meer dan ooit een ontwikkeling doorgemaakt die door velen wordt omarmd. Maar we moeten niet vergeten waar al dat moois vandaan komt. Zo zou een jeugdig iemand van nu die speelt op een Guns N’ Roses flipperkast van Jersey Jack Pinball wel eens voorbij kunnen lopen aan Gorgar, de eerste sprekende flipperkast uit 1979 van Barry Oursler die recent overleden is. Maar iets zegt me dat het op latere leeftijd wel goed komt en er iemand opstaat die al die ouwe meuk weer gaat waarderen. Teach your children well... De history of pinball tijdlijn is levensgroot te bewonderen in het Dutch Pinball museum.

tekst column: Gerard van de Sanden, tekst tijdlijn: Jasper van Eeden, design: Harrolf Staal, realisatie: Rob Capel

His Story. En zo zal geschieden…

Henk de Jager

De historie van de flipperkast in woord & beeld (deel 2) ‘Onze’ Henk de Jager is de Nederlander met de grootste naamsbekendheid in de flipperwereld. Zijn Flipper Service Boek wordt wereldwijd geroemd: menig EM-liefhebber beschouwt dat boek als een must-have en baken in de wondere wereld van de techniek. Minder bekend is dat Henk ook een heel uitgebreide kroniek heeft geschreven over de historie van de flipperkast. In drie kloeke delen doet hij verslag van de ontwikkelingen, vanaf het prille begin voor de Tweede Wereldoorlog in de vorige eeuw tot de producties van deze eeuw. Tot nu toe was er slechts een handvol mensen dat dit werk konden lezen. We zijn er heel blij mee dat we nu de lezers van Spinner kennis kunnen laten maken met Henk de Jagers ’Ontwikkeling van de flipperkast - van knikker tot virtual-reality’. In dit tweede deel kiezen we voor een bloemlezing uit het tweede boek over het flipperjaar 1976. In de inleiding bij het boek over de jaren 1976-1989 schrijft Henk: ‘De techniek is in een stroomversnelling geraakt. De ouderwetse technologie van relais, sleepkontakten en motoren heeft afgedaan. Het toverwoord is “microprocessor”. Een complete computer op een stukje silicium van nog geen vierkante centimeter. Razendsnel kunnen opdrachten worden uitgevoerd, niet alleen duizenden malen sneller dan met relais, maar ook complexe systemen die eerder onmogelijk leken te zijn kwamen nu binnen het bereik van de ontwerpers. Leken de eerste elektronische flipperkasten nog sterk op hun mechanische voorgangers, al snel ontdekten de constructeurs de eindeloze mogelijkheden van de chip technologie. Spraakmodules, matrixschermen, zelf-diagnose systemen, alles vond zijn plekje in de flipperkast.’ Ook schreef Henk bij het verschijnen van het boek in november 2004: ‘Dit deel van mijn boek draag ik op aan Jan Mieremet. Mede door mijn jarenlange band met zijn “MIKO Auto-

maten” kwam ik in de gelegenheid de kennis te vergaren die aan dit boek ten grondslag ligt. Het is vreselijk jammer dat hij het verschijnen van dit tweede deel niet meer mee heeft mogen maken.’ 1976: Een nieuw tijdperk breekt aan Voor de Verenigde Staten van Amerika betekende 1976 een jubileum: op 4 juli van dat jaar was het precies tweehonderd jaar geleden dat een einde kwam aan de Amerikaanse burgeroorlog en de onafhankelijke federale staat werd opgericht. Voor de flipperfabrikanten natuurlijk een schitterend thema: Bally en Gottlieb brachten beide een flipperkast uit met passende naam en artwork, Williams volgde in 1977. Maar ook op een ander vlak was sprake van een nieuw tijdperk: Bally bracht zijn eerste geheel elektronisch werkende flipperkast op de markt. Feitelijk een proefserie van 1.500 stuks om de grote afnemers wereldwijd alvast te laten wennen aan dat wat komen ging. In 1976 werd de markt verder nog overspoeld met de klassieke elektromechanische machines.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Bally begon het nieuwe jaar met een vierspeler. De omklappende “flags” uit de “Wizard” werden het belangrijkste spelelement in deze machine die dan ook de toepasselijke naam “Flip Flop!” draagt. Niet zo’n recordbreker als zijn voorganger, maar toch altijd nog goed voor 5.350 stuks. Bally is weer helemaal terug in flipperland. Kansen genoeg, want de markt voor flipperkasten leek wereldwijd explosief toe te nemen. De twee- en vier-spelerklanten werden ook door Gottlieb op hun wenken bediend: in de maand maart verscheen vier-speler “Spirit of ‘76” samen met twee-spelerversie “Pioneer”. Dit was Gottliebs eerbetoon aan de 200-jarige Verenigde Staten. De kopruittekening, bij “Spirit of ‘76” en “Pioneer” bijna identiek, bestaat uit diverse symbolen uit de geschiedenis van de Verenigde Staten: we zien een pionier in Davy Crockett-achtige kledij, de trommelslagers uit de Amerikaanse burgeroorlog, een ruimtevaarder en de maanlander “LEM”, Lindberghs vliegtuig “Spirit of St. Louis” (waarmee hij als eerste solo de oceaan overstak) en nog veel meer. Dit alles tegen een achtergrond van “stars and stripes”. Een succesflipperkast waarvan meer dan tienduizend stuks werden verkocht. Een symmetrisch speelveld met aan weerszijden symmetrische drop-targetbanken van ieder vier targets, gemarkeerd met de jaartallen 1-7-7-6 en 1-9-7-6. Vijf rolloverbanen, waaronder de dubbel uitgevoerde flipper-feederlanes. Op de flyer maakt Gottlieb ook nog reclame voor de “brand new” roestvrijstalen frontdeur van dit apparaat. Inderdaad “brand new”: “Sure Shot” en “Spirit of ‘76” waren de eerste machines waarin deze inworpdeur werd toegepast. Tot diep in het tijdperk van elektronische machines zou dit model deur in gebruik blijven. Dave Gottlieb, die altijd verklaarde fabrikant te zijn van wat men noemt “Americanism”, vrij vertaald “Amerikaans cultuurgoed”, en patriot in hart en nieren, bracht met deze schitterende flipperkast een passende hommage aan zijn twee-honderdjarige vaderland. Een maand na het succes van “Spirit

of ‘76” (ruim tienduizend verkocht) bracht Gottlieb weer een vier-speler uit: “Royal Flush”, die met maar liefst ruim 16.000 exemplaren alle records brak! En Gottlieb brak zijn records altijd in stilte. Maakte Bally veel ophef over het eigen “Wizard” record (met 10.005 stuks de beste sinds 1966), Gottlieb gaf geen ruchtbaarheid aan zijn topverkopen. “Royal Flush” dus. Een weergaloos kaartspel met negen droptargets en een uiterst doordachte outhole-bonus. De droptargets waren gemerkt met Ace, twee maal King, drie maal Queen, twee maal Jack en één maal 10.

De kopruittekening is van Dave Christensen die er verschillende grapjes in heeft verborgen. De afbeelding stelt de finale van de flipperwedstrijd uit rockopera “Tommy” voor: Elton John als Captain Fantastic aan een wel heel bijzondere kast.

Het volgende Bally-product werd een waanzinnig succes: met een productie van 16.155 stuks werd deze “Captain Fantastic” de meest gebouwde Bally flipperkast tot dan toe. Het thema kwam weer uit de film “Tommy”, naar de gelijknamige rockopera van “the Who”. Prominent in beeld zanger / musicus Elton John in de rol van Captain Fantastic, de uitdager van flipperkampioen Tommy.

FLIPPER VAN HET JAAR 1976 Bally “Captain Fantastic” Niet alleen een recordflipperkast wat betreft productieaantal (16.155 stuks), maar ook misschien wel de flipperkast met de langste naam tot dan toe! Officieel heet deze machine “Capt. Fantastic and the brown dirt cowboy”. Het is ook een tijdloze machine: nu, ruim 25 jaar na de introductie van deze machine, is popster Elton John nog steeds geweldig populair. Er worden ook nog steeds prima prijzen betaald voor een net uitziend, goedwerkend exemplaar. De kopruittekening van de hand van Dave Christensen is het bekijken meer dan waard: in de tekening heeft Christensen heel wat grapjes verborgen. Zoek ze maar eens op, en je zult steeds nieuwe “jokes” ontdekken. Vaak wat grof, maar dat past ook bij het imago van deze tekenaar, die zich graag “Mad Dog Christensen” noemt, en mij betitelde met de naam: “Henk, the wild man from Amsterdam”. Waarvan akte!

(In de film speelt hij overigens op een Gottlieb “Kings & Queens” uit 1965). In de zaal een wel heel gemengd publiek: we zien verschillende beroemdheden uit de filmwereld, maar ook Adolf Hitler en Brutus zien we daar aanwezig. Ook Christensen zelf staat in de zaal, eerste rang nog wel. Echter, hij wordt wel heel venijnig door een blonde schone in het kruis geknepen. En wat bij de afbeelding van Hitler en bij de getoonde tekst “Yankee Go Home” niet nodig was, vond men de knijpende dame te ver gaan. Slechts de eerste proefserie van 85 machines heeft een ongecensureerde ruit, bij alle overige “Captain Fantastic” exemplaren is de scene weggeretoucheerd door een klein sterretje op die plaats aan te brengen. Amerikaanse verzamelaars spreken bij de ongecensureerde ruit over het “porno-glas”, nou ja, het

is maar hoe je zo een afbeelding noemen wilt. Nieuw in de “Captain Fantastic” ruit is het gebruik van chroom-lijnen. Dit kostbare procedé maakte de ruit erg duur, maar wel schitterend in aanzien. Ook qua spel

“Hij wordt wel heel venijnig door een blonde schone in het kruis geknepen” was “Captain Fantastic” zeer geliefd. Een vrij open speelveld met vier flippers: twee linksonder, een rechtsonder en een aan de rechtse zijkant om een meesterschot op de drop-targets mogelijk te maken. Schiet die drop-targets weg om de rechtse

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

flipper-feederlane te verlichten voor “extra ball”, en twee keer weg voor “special”. Leuk en nieuw is het hekje in de rechtse uitloopbaan die de bal nu eens niet terugbrengt voor de afschieter, maar in de rechtse flipper-feederlane. De snel oplopende outholebonus (max. 15.000 punten) is iedere bal dubbel te scoren: de speler moet de letters “A” en “B” verlichten door in de doorloopbanen links en rechts boven te spelen. Door het hoge productieaantal komen we nu gelukkig nog regelmatig “Captain Fantastic” machines tegen, jammer genoeg betaalden ze meestal de tol van hun populariteit: zwaar versleten speelvelden en mechanieken. Doordat ster Elton John nog steeds van zich laat horen blijft deze flipperkast erg populair, wat de prijzen ervan behoorlijk hoog houdt. De naam “Captain Fantastic” komen we in het volgende jaar nog eens

tegen: Bally had het originele idee opgevat om flipperkasten voor thuisgebruik te gaan bouwen: vereenvoudigde, elektronische machines zonder geldinworp. De eerste home-version droeg ook de naam “Captain Fantastic”, maar daarmee houdt ook iedere vergelijking op. Van de “normale” “Captain Fantastic” is ook nog een gering aantal exemplaren in elektronische uitvoering verschenen, niet zoveel als van “Bow and Arrow”, de proeffase was afgesloten: de elektronische flipperkast was productierijp. Van het volgende vier-spelermodel, dat diezelfde De verboden maand nog verscheen, scene van Capt. werden 1.500 stuks Fantastic, zonder en “solid state” gebouwd met censurering

en aan de Bally dealers wereldwijd verscheept. De bedoeling was deze apparaten als voorlichtings- en studieobjecten te gebruiken zodat exploitanten en technici over de gehele wereldkennis konden nemen van wat hen te wachten stond. Voor de speler betekende elektronica een zuiverder scoretelling: werden twee targets tegelijk geraakt, dan werd dat bij de elektromechanische kasten slechts één keer aangeteld, deze computergestuurde machine telde letterlijk iedere gescoorde punt aan. Ook aantrekkelijk was dat de computer de hoogste score tot dan toe registreerde, en verbetering beloonde met drie gratis spelen. Voor de monteurs veranderde veel meer. Relais, steppers en scoremotors konden worden vergeten: slechts drie printplaten namen onder leiding van een zacht zoemende voeding alle besturingsfuncties over. Bij het inschakelen van de netspanning werd een uit zeven stappen bestaand testprogramma doorlopen waarna de kast zich met een bel-melodietje inschakelde. Om de monteur bij reparatie van dit magische systeem te assisteren was een uitgebreid diagnosesysteem ingebouwd: alle lampen, spoelen, displaysturing en schakelaars konden afzonderlijk worden getest. Verder voorzag het systeem in een uitgebreide boekhouding: aantal gespeelde spellen, aantal munten, aantal gewonnen spellen, er werd van alles geregistreerd. Voor de kenners: het systeem werkt op een Motorola 6800 microprocessor met een kloksnelheid van 300 kHz (!) en max. 64 kbyte ram-geheugen. Hi-tech voor die tijd! Bally had zijn zaakjes goed voor elkaar. Natuurlijk had de eerste elektronica nog wel wat kinderziektes, maar in het algemeen werkte het systeem goed. De gehele elektronica was in de bovenkast gebouwd. Deze was nu van achter dichtgebouwd en aan de voorzijde te openen. De kopruit was in een openklappende deur gebouwd. Na opening kon ook het lampenpaneel wegscharnieren, waarna de printplaten zichtbaar werden.

Gottlieb bracht onder andere een vier-spelerkast, de “Target Alpha”. De speelveldplattegrond was “geleend” van El Dorado” uit 1975, fraai artwork van Gordon Morison. Deze machine zou een klassieker worden. Het asymmetrische speelveld met vijftien drop-targets maakte deze kast zeer geliefd bij de spelers. Toch zakte het marktaandeel van Gottlieb: nog geen 5.000 stuks van deze machine werden verkocht. We zagen wel eens andere productiecijfers bij Gottlieb! Het was ook in deze tijd dat de familie Gottlieb de fabriek wilde gaan verkopen. Zagen zij, net als Harry Williams, geen toekomst voor de flipperkast? En… hadden ze gelijk? Van Williams verscheen de vierspelerflipperkast: “Grand Prix”, Natuurlijk met een autoracethema. Weer eens een symmetrische opbouw van het speelveld, ontworpen door de grootmeester in spelontwikkeling van flippers: Steve Kordek. Drie uitworpgaten, twee spinners, twee afzonderlijke bonussystemen, vier droptargets, flipper-feederlanes, kortom een geweldig interessante machine om te bespelen. Niet voor niets wist Williams er meer dan 6.000 stuks van te verkopen. De fraaie kopruittekening is van de hand van Christian Marche, die ook op het speelveld van “Grand Prix” aantrekkelijke kleuren gebruikte. Dit heeft zeker ook bijgedragen aan het succes van deze machine.

Jim Jansen

Pinball People Guillaume (40) uit Parijs, op Instagram bekend als Paris_Pinball_Addict

Waar is het allemaal begonnen en hoe vaak speel je? ‘Ik flipper sinds mijn tienerjaren en de eerste kasten waar ik mijn geld in gooide waren Fish Tales en Lethal Weapon 3. Om een onverklaarbare reden ben ik tussen mijn twintigste en vijfendertigste gestopt. Wellicht omdat ik studeerde, ging werken en een gezin kreeg. Uiteindelijk kochten we een huis met een kelder waar een kast in paste en die ik ook weer na verloop van tijd kon omwisselen. Het deed me vooral beseffen dat ik eindelijk zelf een flipperkast kon “bezitten” en vanaf dat moment ben ik voorgoed verslingerd geraakt aan flipperen. Het begon met een machine, er kwam er een bij en zo stonden er vier. Vervolgens wilde ik niet stoppen met spelen. Ik las veel over flipperen en keek naar YouTube-programma’s over flipperen. Toen ging ik nog een stap verder met mijn Instagram-flipperaccount en hielp ik ook bij het lanceren van een online flippermagazine. Daarnaast deed ik een tweemaandelijkse flipperkast-podcast. Flipperen tot de max zullen we maar zeggen. Momenteel speel ik doordeweeks een paar uur en meestal meer in het weekend.’

Waar speel je liever, thuis of op locatie? ‘Goede vraag, want beide hebben hun eigen sfeer. Ik vind het heerlijk om op locatie af te spreken met vrienden om een beetje concurrentie tussen ons te hebben met een koud biertje erbij. Ik hou van het sociale deel van flipperen en daar is dit spel ook voor bedoeld;

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Guillaume in Megarex

je kan per slot van rekening vier spelers afdrukken. Dit gezegd hebbende ben ik ook fan van het fenomeen Man Caves, waar mensen hun eigen collectie hebben. Ik hou van de mijne en het geeft echt voldoening om door de kelder te lopen en je games te overdenken en even een spelletje te spelen. Het nadeel hiervan is

dat flipperkasten kapotgaan en je moet leren hoe je ze kunt repareren. Het is vervelend als iets kapotgaat en het voelt geweldig als het weer gemaakt is.’

Guillaume Fau, _paris_ pinball_addict_ op Instagram

Welke locatie moet iedereen een keer bezoeken? ‘De Pinball Hall of Fame in Las Vegas. Ik heb de kans gehad om deze plek een paar keer te bezoeken toen ik in Las Vegas was en het is fascinerend om al die machines op een rij te zien staan. Ik kan niet wachten om er weer een keer naar toe te gaan, zeker nu ik weet dat ze onlangs zijn verhuisd naar een nieuwere, grotere locatie dicht bij de Vegas Strip.’

“Mijn website Pinball Mag is de nummer 1 infobron voor flipperkasten in Frankrijk“ Je houdt een site bij over flipperen en hebt een Instagram-account? ‘Daar stop ik heel veel plezier en passie in. Het kost natuurlijk meer tijd dan eigenlijk zou moeten, maar flipperen is gewoon mijn ultieme hobby en voor het slapen gaan of tijdens het eten denk ik er ook aan. Dus uiteindelijk was het hebben van een Insta-account en vervolgens een site over flipperen een logisch gevolg om zo informatie en liefde over de kasten uit te wisselen. Ik heb veel volgers over de hele wereld die dagelijks met me in contact komen. Daar ben ik dankbaar voor. Ook is Pinball Mag de nummer 1 informatiebron voor flipperkasten in Frankrijk geworden en we werken nu samen met correspondenten in de VS en Duitsland, dus het is allemaal veelbelovend en we kijken uit naar meer flipperkastverslaggeving natuurlijk. We gaan in maart naar het Texas Pinball Festival, dus houd de site in de gaten.’

Wat is je favoriete kast? ‘Toch wel de Twilight Zone. Ik denk dat geen enkel ander spel ooit in de buurt is gekomen van deze machine. Voor mij is dat de meest verbazingwekkende en sensationele flipperkast uit het hele Bally/Williams-tijdperk. De enige kast die er een beetje bij in de buurt komt is Wizard of Oz, maar terwijl ik dit zeg, twijfel ik alweer. Het mooie van de Bally/ Williams-kasten was de combinatie van toffe toys en goede codering. Tegenwoordig draait het allemaal om de code, vaak veel te complex,

en veel te weinig om de lol. Dat is jammer. Een flipperkast zou een echte wereld onder glas moeten zijn, en in dat opzicht is Twilight Zone de ultieme wereld onder glas. En dan te bedenken dat hij in 1993 werd gemaakt, nu bijna 30 jaar geleden. In een woord een meesterwerk.’ Nog andere kasten? ‘Zeker! Ik ben fan van Indiana Jones (Williams), Medieval Madness, Funhouse, Wizard of Oz, Attack from Mars en Star Trek Next Generation, om er maar een paar te noemen.’

Heb je een foto van jezelf achter een flipperkast, stuur hem naar jansen.jim@gmail.com en Jim neemt contact met je op!

Rens Hooijmaijers

Godzilla Pro King of Monsters

Op de valreep van kwartaal drie 2021 kwam Stern met het aankondigen van hun nieuwste titel: Godzilla. In november kwamen de eerste leveringen naar Europa en toog uw verslaggever naar Nuland om daar bij Pinball Palace deze nieuwste Stern aan de tand te voelen. Is de Godzilla monsterachtig goed is de vraag die we hopen te beantwoorden. 40

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Met de keuze voor Godzilla kiest Stern hier weer eens voor een Monsterthema. Superhelden hebben we al vele malen gehad, nu eens een monster in de hoofdrol. Godzilla (op zijn Japans Gojira) is een fictief dinosaurusachtig monster dat voorkomt in meerdere films en televisieseries. Hij was voor het eerst te zien in de Japanse film Gojira geproduceerd door de Toho Film Company Ltd in 1954. Er zijn veel films met Godzilla in de hoofdrol verschenen waarvan ook een paar op Amerikaanse leest geschoeid. De laatste film kwam in 2021 uit: Godzilla vs Kong (bron Wikipedia). De Stern flipperkast is gebaseerd op de originele Godzilla uit 1954. In de flipperkast worden beelden uit maar liefst tien films gebruikt die zijn geproduceerd door Toho. Niet van de Amerikaanse films dus. Als leuke gimmick kun je ook kiezen voor Japanse spraak in plaats van Engels. In de flipperkast is Godzilla eigenlijk de redder van de mensheid. De aarde heeft namelijk een invasie ondergaan door een buitenaards ras, Xilien genaamd. De Xilien hebben bezitgenomen van een aantal monsters die Godzilla moeten verslaan en een aantal steden moeten vernietigen als je toch bezig bent. Verder hebben de Xilien een robot Godzilla gebouwd, Mechagodzilla, die Godzilla moet vernietigen om zich Koning van de Monsters te mogen noemen. Voor het ontwerp staat dus Keith Elwin garant en voor het artwork Jeremy Packer, beter bekend als Zombie Yeti. Beiden hebben hun sporen ruimschoots verdiend en worden ieder beschouwd als het neusje van de zalm op hun vakgebied.

Het tweede speelveld

Op papier heeft deze flipperkast dus alles al mee met dergelijke grootheden aan het roer. Godzilla is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt dus de PRO aan bod. Dit verslag gaat niet in op spelregels maar vooral of er speelplezier is en het uiterlijk van de kast.

Het speelveld

Kijkend naar het speelveld valt natuurlijk direct het gebouw op. Daarnaast een aantal fraai gevormde wireforms en ramps. Eerste indruk is zeker positief. De GI-verlichting kent een koud-wit en rood deel net als bij

voorganger Mandalorian. Lijkt wel een nieuwe standaard te worden bij Stern. De inserts zijn overwegend enkelkleurig. Alleen de pijlen zijn volgens mij meerkleurig (RGB). Het artwork is weer bijzonder fraai zoals we van Zombie Yeti gewend zijn. Absoluut geen teleurstelling. Kijken we naar de Toys op het speelveld dan zien we er dus ‘maar’ één: het gebouw. En eigenlijk vind ik het woord Toy niet passend daar het totaal passief is en geen interactie heeft met de bal. De bal gaat via wireforms door het gebouw heen. Het gebouw fungeert ook als een virtuele lock voor multiballen.

Wat ik dan weer wel een echte Toy vind, al ziet het er niet zo uit, is de magna-ball-grab boven de bovenste linker flipper. Ballen die door het gebouw heen geschoten worden kunnen hier vastgehouden worden en gedropt worden op de derde flipper, of toevallig passerende ballen kunnen een zwieper krijgen. Ook ballen die door het gebouw heen gaan krijgen vaak een zwieper die hem richting de bovenste flipper brengt. De magna-ball-grab fungeert overigens ook als een standaard captive ball en reageert dus op schoten er tegenaan. Dit mechaniek is echt een mooie toevoeging in het spel.

Uitzicht vanaf de flippers

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Veel kruip door sluip door wegen Dan het aantal schoten. Het lijkt wel of Godzilla overal kruip-door-sluipdoor wegen kent. Zoveel schoten in een standard body kom je niet vaak tegen. Een echte plus. Een derde flipper doet het ook altijd goed bij mij. Je komt maar liefst tot twaalf hoofdschoten maakbaar vanaf de drie flippers. Godzilla kent één popbumper maar wel op een ongebruikelijke plek, net boven de rechter slingshot namelijk. Je ziet ook een paar zeer fraai gevormde wireforms met in één ervan een mooie draai. Mensen die een Lethal Weapon 3 hebben zullen wel een moment van herkenning hebben. Ook is de entree van de rechtse ramp fraai vormgegeven in metaal. En schietbaar vanaf meerdere flippers! En klaagden we er vroeger over dat in het PRO model geen spinners zaten, Godzilla heeft er maar liefst drie! Naast ettelijke standups zien we nog een scoop en dan zijn we er wel. Droptargets zijn er niet. Kortom, een indrukwekkende prestatie van Keith Elwin wat hij op de beschikbare ruimte weer bij elkaar heeft gekregen.

beelden. HD was er toen tenslotte nog niet. Maar het is passend bij het gekozen thema en tijdperk. Men maakt gebruik van Japanse films en het is mogelijk de flipperkast in plaats van in het Engels in het

Japans je te laten praten (al komen er nog wel wat Engelse zinnen tussendoor). Op de lockbar bevindt zich de tegenwoordig gebruikelijke drukknop om de diverse keuzes mee te bekrachtigen.

Het cabinet

De stijl van het speelveld vind je ook terug in het cabinet en in de kopruit. Zeer kleurrijk en ziet er prima uit in persoon. Er worden op het lcd-display filmbeelden gebruikt uit de oude Japanse films, tien stuks maar liefst. Dat de gebruikte beelden uit films uit de vijftiger en zestiger jaren zijn is wel te zien in de kwaliteit van deze film-

Nieuw bij Stern is Insider Connect. Insider Connect geeft flipperkasten de mogelijkheid om zich te verbinden met Internet. Dit niet alleen om via de wifi-updates binnen te halen maar geregistreerde spelers kunnen ook hun QR-code laten scannen door de flipperkast en zo hun scores laten registreren en vergelijken met andere spelers. Tevens kan men Trofeeën winnen. Stern probeert zo een extra dimensie aan het flipperen toe te voegen en geheid heeft Stern plannen om dit commercieel uit te baten.

De hamvraag: hoe speelt-ie?

Keith Elwin heeft met voorgangers Iron Maiden, Jurassic Park en Avengers Infinity Quest al een magisch trio afgeleverd, kan Godzilla hieraan tippen of zelfs overtreffen? Wordt het een fantastisch kwartet? Laten we beginnen met het fysieke aspect van het spel. Bal loopt meer dan lekker rond en de (vele) schoten zijn soepel te maken. Persoonlijk vind ik het echt de beste schieter tot nu toe van Keith Elwin, zelfs absoluut één van de betere van alle Stern flipperkasten. Je hebt twee ramps waarvan er één met alle drie de flippers te schieten is. Er is dus een derde flipper met een aantal eigen schoten waaronder ook een binnenloop. Dat binnenloopschot is goed te maken en extra bevredigend als

het je diverse malen achter elkaar lukt. De Magna grab boven de derde flipper is een meer dan leuke toevoeging aan het spel, opent duidelijk extra mogelijkheden en is absoluut een pluspunt. Stern zelf zegt een Industry first en ik kan me ook niet heugen een dergelijke toepassing van een Magna grab al eerder gezien te hebben. In totaal zijn er twaalf hoofdschoten te maken vanaf de drie flippers wat indrukwekkend is. Zitten er humor of mooie animaties in het spel? Dit is, voor mij dan, duidelijk de mindere kant van deze flipperkast. Muziek is vrij ééntonig, de callouts en instructies komen van een mannenstem en inspireren niet echt. Dit geldt ook voor de gebruikte filmbeelden. Ben ook geen echte Godzilla fan moet ik eerlijk zeggen. Ik mis gewoon een stukje humor. De animaties zijn wel aardig gemaakt maar de wow-factor is echt (nog) missend op dat vlak. Maar, de software is nog in een vroeg stadium dus wat nu nog niet is kan nog komen. Kortom, Godzilla is een uitstekende flipperkast die excelleert op waar hij uiteindelijk voor bedoeld is: flipperen. En dat doet hij echt goed. De verpakking is ook meer dan geslaagd. Echter, de muziek en callouts zorgden ervoor dat jullie reporter niet gelijk zijn bankrekening leegplukte. Voor de prijzen die tegenwoordig gevraagd worden

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

moet een flipperkast gewoon op alle fronten goed scoren bij hem. Spreekt het thema je echter meer aan of ben je gewoon een rasechte flipperaar die niet kijkt naar de verpakking maar puur naar de schoten, dan kan ik maar één advies geven en dat is kopen

wifi module voor insider Connect

In een paar uur kun je echter lang niet altijd een flipperkast goed leren kennen dus ga vooral je eigen mening vormen. Ga anders gerust eens een keer op bezoek bij Pinball Palace te Nuland (www.flipperkast. nl). In hun zeer mooie showroom kun je dan je eigen mening vormen alvorens eventueel tot aankoop over te gaan. .

PINB

WWW.FLIPPERKAST.NL

Het PRO model

Tekst: Bas Vis, foto’s: Brendy Wijdeven

The Pinball Club Flipperen doe je samen! Op 19 en 20 februari was ik in wat anno 2022 de flipperhoofdstad van Nederland lijkt: Eindhoven! De NFV-leden Michiel Arts en Rop Oostveen organiseerden daar een evenement in hun recentelijk opgezette Pinball Club. Voor de fanatiekelingen was er een tweedaags toernooi en voor de recreatieve spelers een gevarieerd aanbod aan kasten om een dag te flipperen. De schrijvende pers was ook aanwezig (zie de rubriek In de Media elders in deze Spinner) en een fotografe schoot mooie plaatjes van de enthousiaste bezoekers. Het werd een geslaagd weekend met veel gelijkgestemde zielen: heerlijk samen flipperen na een lange(re) periode van onthouding!

Wat ik zo leuk vind aan initiatieven als de Pinball Club is de combinatie van enthousiasme en doorzettingsvermogen. Michiel vertelde me een aantal jaren geleden al over zijn droom om een ‘mini clubhuis’ in zijn eigen woonomgeving op te zetten. Ik weet nog dat ik hem vroeg ‘hoeveel kasten heb je al?’ en dat hij toen aangaf dat hij nog aan de opbouw van een collectie moest beginnen. Vorig jaar maakte ik kennis met zijn flipperpartner Rop Oostveen en merkte ik dat ze in COVID-tijd flink wat meters hadden gemaakt. Ze gingen een ruimte in een oud fabriekspand ombouwen tot een flipperhonk. Met hun gebundelde energie werd een eerste idee tot een concreet plan omgesmeed.

door hun ‘support crew’. Zo maakte ik kennis met de levenspartners en vrienden van de gastheren, die de flesjes bier aanreikten (lekker speciaalbier!) of een worstenbroodje kwamen brengen. Brabantse gastvrijheid met een glimlach. Samenwerking die het spreekwoord ‘vele handen maken licht werk’ treffend illustreerden.

Tijdens het weekend hadden Rop en Michiel het druk met hun gasten en hun kasten. Zoals te verwachten waren er allerlei organisatorische beslommeringen, zoals haperende techniek en strubbelingen bij de stroomvoorziening. Alles werkte probleemloos tot het tweede tostiijzer werd aangezet. Veel (catering) werk werd ze uit handen genomen

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Naast hun eigen collectie hadden ze ook wat extra kasten speciaal voor dit weekend in de Pinball Club opgesteld, waaronder maar liefst twee The Big Lebowski’s! De in totaal twintig kasten waren in prima conditie, maar als ze twee dagen intensief bespeeld worden, moet er toch af en toe een glasplaat verwijderd worden en een

Overzicht van de Pinball Club

Goede combi: speciaalbiertje en flipperen

speelveld omhoog. Repareren? Of kast in de wedstrijd dan toch maar vervangen? Allerhande adviezen, veel keuzes te maken. Natuurlijk kregen de kasten precies een storing als Michiel en Rop een moment rust wilde pakken of een langlopende partij uit het toernooi bijna afgerond was. Tropendagen voor mens en machine. Een mooie relatietest! Een positief begin van een, hoop ik, mooie toekomst voor de Pinball Club! Ik ervaar het als de terugkeer van arcadehallen, maar dan beter. Geen fruitautomaten, geen

Michiel en Rop

liefdeloze exploitatie, maar puike verzorging door liefhebbers. Ik kijk uit naar meer van dit soort lokale initiatieven. Opvallend genoeg is er in Eindhoven nog een tweede locatie opgezet: Pinball Eindhoven. Eindhoven, de nieuwe flipperhoofdstad! Of zou ik dat alleen maar zeggen omdat daar mijn roots liggen? Alvast maar eens een datum in mijn agenda prikken voor een bezoek aan dit samenwerkingsproject van Wim Remeijnse en Serf en Linda Schellen! En dan ook mijn moeder blij maken dat ik weer eens naar het zuiden kom. Taco Wouters straft Bart Volman (r) af op de TBL

In het eerste Eindhoven Open was plaats voor 32 spelers. Die speelden op zaterdag tussen 10.30 en 15.30 in totaal tien rondes kwalificatie. Het was een verzameling spelers met zeer verschillende ervaringsniveaus: ongeveer een derde bestond uit wedstrijdspelers van de NFV, de overige deelnemers hadden minder ervaring maar compenseerden dat met veel enthousiasme. De gekozen opzet, matchplay, zorgde ervoor dat deelnemers werden gekoppeld aan spelers van vergelijkbaar niveau. De mensen die veel wonnen troffen in een volgende ronde elkaar, spelers die weinig wonnen deden dat ook en hadden dan meer kans op eindelijk een winstpartij. De ontspannen sfeer bleek vooral uit het hoge aantal decibellen van de kreten bij een goed schot of misser. Op zondag mochten de 16 beste spelers uit de kwalificatie terugkomen. In de finale stonden de spelers tegen elkaar die ook de hoogste positie op de wereldranglijst innemen: Bart Volman en Taco Wouters. De score van Bart op de TBL in de laatste partij was heel behoorlijk, maar Taco liet zien het flipperen nog niet verleerd te zijn en zo werd hij de winnaar van het eerste Eindhoven Open.

In de media

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

ALGEMENE LEDEN VERGADERING (ALV) op zaterdag 11 juni, gevolgd door de NFV-leden-BBQ Het is al jarenlang vaste prik: op de tweede zaterdag in juni houden we de ALV. Bij de voorbije twee edities in 2020 en 2021 moesten we noodgedwongen voor een digitale editie van de ledenvergadering kiezen, nu gaan we onze leden weer in het (verbouwde) clubhuis ontvangen. Dat betekent dat er ook weer gelegenheid is voor de BBQ en die komt dan ook weer terug op de agenda! We hopen als NFV-bestuur veel leden in het clubhuis te mogen begroeten. Alle leden zijn welkom op zaterdag 11 juni. De entree is gratis. Het clubhuis is open vanaf 10.00 uur, alle 100 flipperkasten staan als altijd op free play. Het is de bedoeling om een speciale kast naar het clubhuis te halen. Welke kast dat is, houden we nog even geheim... De ALV begint om 15.00. DE AGENDA 1. Vaststellen agenda & notulen ALV 2021 2. NFV Update – organisatie, clubhuis, collectie 3. Toelichting bij financiën 2021 4. Verslag Kascontrolecommissie / decharge bestuur 5. Begroting & Vooruitblik 2022 6. Investeringsbeslissing 7. Rondvraag en afronding De duur van de vergadering is normaliter ruim een uur. Daarna is het tijd voor een gezamenlijke consumptie, gevolgd door de BBQ. Verzoek aan iedereen: meld je tijdig aan, zodat we de inkopen goed kunnen afstemmen op het aantal deelnemers. Deelname aan de BBQ kost 15 Euro. 49

Ronald Eijkman

Voorzitters van de NFV Geert Jan de Vries (2002-2006) Voorzitter zijn van de NFV is een prachtbaan met veel mogelijkheden, maar ook met veel uitdagingen. Geert Jan de Vries pakte de voorzittershamer op in een tijd waarin volgens velen het flipperen z’n beste tijd wel gehad had. Voor Geert Jan was dat geen reden om maar een beetje achterover te gaan leunen. Sterker nog, hij hielp mee aan grote projecten die de basis vormden voor de vereniging die we vandaag kennen.

De meeste mensen die bij de Flippervereniging terechtkomen hebben min of meer hetzelfde verhaal. Zij hebben eindeloos kwartjes of later guldens in flipperkasten gegooid bij de snackbar op de hoek of de camping in Zuid-Frankrijk en zijn sindsdien verslingerd aan het spel met de stalen bal. Bij Geert Jan liep dat aanvankelijk anders: ‘Mijn toenmalige vrouw was sinds haar jeugd gek op flipperen. Voor haar verjaardag heb ik haar een Shaq Attaq gegeven. De hele familie werd gegrepen door het spelletje en er kwamen meer kasten in ons huis.’ Het klassieke voorbeeld van de ernstige uitwerkingen van het flippervirus. Het duurde daarna niet lang of Geert Jan kwam in aanraking met de NFV en haar toenmalige voorzitter: ‘We bezochten regelmatig bijeenkomsten. Natuurlijk kwam ik Guus Arens tegen die aangaf het stokje te willen overdragen. Na een paar gesprekken met Guus en Jurgen van de Peppel, heb ik me kandidaat gesteld. Besturen deed ik vaker, vandaar die keuze. Daarna werd ik vrij snel door de ALV benoemd tot voorzitter.’

Een eigen collectie Het was een moeizame tijd voor de flipperkast in het begin van het nieuwe millennium. De enige overgebleven flipperfabrikant Stern bracht zo af en toe nog een nieuwe kast uit, maar veel mensen dachten dat het gedaan was met het flipperen. In die tijd verdwenen de kasten in rap tempo uit het openbaar. Daar liep Geert Jan als NFV-voorzitter ook tegenaan. Voor de vereniging werd het steeds moeilijker om flipperkasten te regelen voor de organisatie van evenementen. Geert Jan: ‘Ik herinner me een DPO waar we met man en macht tot diep in de nacht oude versleten kasten moesten opknappen. Daar moest wat aan veranderen, dit was ook geen goede PR voor onze vereniging. Ik zag het aankopen van eigen kasten als enige oplossing. Dat ging niet zonder verzet destijds, maar uiteindelijk hebben we het als bestuur voor elkaar gekregen. We gingen onze eigen kasten kopen!’ Een eigen clubhuis De opbouw van de eigen collectie verliep zeer voorspoedig. Jonathan Joosten bedacht het kastenplan

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Openingsstuk van Geert Jan in Spinner 2 van 2002

Laat ik beginnen mij nog even kort bij jullie te introduceren (niet iedereen was op de vergadering). Ik ben dus Geert Jan de Vries en ben 34 jaar. In het dagelijks leven ben ik getrouwd met Marijke, die mij met flipperen voortdurend verslaat en vader van Jasmijn, Bas en Huub. Onze grootste hobby is, je raadt het al: flipperen! Er gaat geen dag voorbij of er moet even geflipperd worden. Hiernaast

Geert Jan en twee ex-voorzitters bij de opening van het clubhuis in Deventer

gezet voor een evenement als het Dutch Pinball Open (DPO). Geert Jan: ‘Daar moesten we wat mee, met al die kasten. In 2004 heb ik met het bestuur tijdens de algemene ledenvergadering een voorstel gedaan om een eigen clubhuis op te zetten. Dat clubhuis is er in 2006 ook gekomen. In Deventer hebben we voor het eerst onze collectie permanent speelbaar op kunnen stellen!’

(heb je genoeg van je oude flipperkast, breng ‘m gratis naar de NFV!) en dezelfde Jonathan reed met Edwin Nijs naar Italië om een enorme partij kasten op te kopen. Geert Jan: ‘Een geweldige tijd om voorzitter te zijn van de NFV. We hebben de collectie binnen een paar jaar van vijf tot meer dan honderd exemplaren zien groeien.’ Binnen no-time liep Geert Jan tegen de volgende uitdaging aan: waar laat je al die pinballmachines? Je kon ze her en der wel bij betrokken leden opslaan, maar dan had je er als vereniging alleen wat aan als ze eens in de zoveel tijd bij elkaar werden

Leuke en minder leuke herinneringen Met de razendsnelle opkomst van het internet werden de communicatiemiddelen van de vereniging tijdens het voorzitterschap van Geert Jan ook flink uitgebreid. De website van de NFV, die in 2000 was opgezet, kreeg in 2003 een forum. Daar konden de leden naar harte lust hun mening ventileren. En dat deden sommige leden dan ook. Ongegeneerd en zonder blad voor de mond. Geert Jan: ‘Het internetforum was de enige negatieve ervaring tijdens mijn tijd als voorzitter. Daar werden hele vervelende dingen over mij en andere bestuursleden gezegd. Ik had daar

last van. Het kroop onder mijn huid.’ Maar de leuke herinneringen overheersen. Naast het opbouwen van de collectie en het openen van het eerste clubhuis waren er nog genoeg andere zaken waar hij met plezier op terugkijkt: ‘Al die gepassioneerde flipperaars die ik in de loop van de tijd heb ontmoet. Het flipperfeestje van Gerrit Zalm op het ministerie. De organisatie van het eerste Europees Kampioenschap (EPC). Maar vooral: heel veel flipperen!’ Nieuwe voorzitter Heden ten dage is de NFV op zoek naar een nieuwe voorzitter. Zoals te lezen is in deze reeks over de voorzitters van de NFV komt het voorzitterschap met genoeg plezier en uitdagingen. Denk jij dat je toe bent aan zo’n nieuwe uitdaging? Of wil je er eens wat informatie over? Neem contact op met Bas Vis via 06-44756466 of bvis@nfvpinball.nl. Wat Geert Jan de nieuwe voorzitter nog wil meegeven: ‘Nooit vergaderen op een plek waar geen flipperkast staat!’

jaargang 11 nummer 2

ben ik werkzaam als directeur van Centrilab B.V. in Zwolle (een watertechnisch laboratorium en adviesbureau). Veel leden hebben mij inmiddels gevraagd wat de plannen voor de toekomst zijn. Welke dingen hetzelfde blijven en welke veranderen. Een echt antwoord hierop heb ik nog niet. Ik heb mij voorgenomen om na de vakantie zoveel mogelijk leden persoonlijk te spreken om zo gevoel te krijgen bij wat er binnen de vereniging leeft. Eén ding heb ik me wel alvast voorgenomen: “zoveel mogelijk leden betrekken bij alle aspecten van de NFV”. Immers de vereniging is van en voor ons allemaal. Het is voor mij een uitdaging om de positieve ontwikkeling van de NFV mede voort te zetten! Ik nodig jullie van harte uit om hierover mee te denken en mij te bestoken met goede ideeën.

Leuke herinnering: het flipperfeestje van minister Zalm 51

Rens Hooijmaijers

De gameroom van... Hans Saris Veldhoven? Zit daar niet die bekende chipmachinemaker? Is daar nog meer te doen dan? Deze keer toog uw reporter naar het hart van Brabant om te kijken of er in Veldhoven ook nog wel eens geflipperd wordt en hoe en door wie dan wel. Op bezoek bij nieuw lid Hans Saris.

Aangekomen in het Veldhovense schuift uw reporter aan de keukentafel aan om in een warme en gezellige omgeving onder het genot van een warme kop koffie eens kennis te maken met Hans Saris, een relatief nieuw lid (april 2021). Hans, vertel eens wat over jezelf Ik ben Hans Saris, 49 jaar, accountant en ik woon samen met mijn lieve vrouw en twee kinderen in Veldhoven. Toen ik 24 jaar was (25 jaar geleden dus) kocht ik mijn eerste flipperkast, een Terminator 2. Ik heb daar veel op gespeeld en liep ook tegen een andere flipperkast aan: Fire! De Terminator 2 was een blijvertje maar op de Fire! was ik snel uitgekeken. Deze verkocht ik dan ook weer rap door. In deze fase van mijn leven kreeg ik het erg druk op het werk en had dus geen tijd meer om te flipperen. Ook niet op de Terminator 2, die inmiddels ook niet meer werkte. Ik had helaas zelf niet de kennis en kunde om de kast te repareren, maar verkopen kon ik ook niet over mijn hart verkrijgen. De defecte Terminator 2 heb ik dus vier verhuizingen meegesjouwd

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

en steeds maar weer in de garage gestald. Vaak had ik mijn zoon, nu zestien jaar, beloofd om de kast een keer te laten repareren. Na ruim twintig jaar was het vorig jaar dan eindelijk zover, nadat ik iemand uit Veldhoven leerde kennen die flipperkasten repareert.

Die heeft de Terminator 2 ter plaatse gemaakt en we hebben samen een avond geklust waarin ik behoorlijk wat leerde om dit daarna zelfstandig verder uit te bouwen. De Terminator 2 was dus back alive! Dit was ook het begin van de “wedergeboorte” van mijn oude hobby. Samen met een paar vrienden werd de collectie ook snel verder uitgebreid met allereerst een Fish Tales. De laatste aanschaf is een High Speed 2 (Getaway), ook de laatste kast die op mijn verlanglijstje stond. Met mijn vrienden heb ik trouwens ook wel geluk, al hebben ze geen eigen kasten. Een vriend werkt bij de storingsdienst van ASML en een andere vriend is ooit flipperkastmonteur geweest bij Vale automaten. Allebei vinden ze het leuk om storingen mee te verhelpen of de handen uit de mouwen te steken bij een shopjob. Ook vinden ze het leuk om mee te gaan kijken naar kasten. Dat is ook één van de leuke kanten van de hobby: je doet het met vrienden en maakt er vrienden mee. Bij het ophalen van een kast kom je ook vaak relaxte en gepassioneerde mensen tegen. Soms mondt het zelfs uit in een echt leuk uitje. Bij het ophalen van de Tales from the Crypt waren we op een vrijdagavond wat langer bezig omdat de kopkast er weer opgezet en aangesloten moest worden. Dit hebben we daar samen met de verkoper gedaan, omdat ik hem alleen in werkende staat wilde meenemen. We zijn toen begonnen met een biertje en het eindigde met tequila zodat ik teut naast de bestuurder zat op weg naar huis. De community is trouwens sowieso iets dat me ook erg aanspreekt in deze hobby; zo behulpzaam voor elkaar. Ongelofelijk hoe snel je weer verder wordt geholpen op sites zoals bijvoorbeeld Pinside. De Fish Tales is overigens de kast waar ik de meeste voldoening uit heb gehaald omdat ik deze kast als eerste zelfstandig heb geshopt. Ik ben ongelofelijk trots op het eindresultaat na vele uren poetsen en schroeven. Een nieuw rubbersetje, nieuwe coil sleeves en de kast speelt

nu als een trein! Het repareren lukt me nu meestal ook wel zelf. Soms lukt het me niet, maar dan vind ik dus meestal snel hulp. Een accountant met een soldeerbout ... dat kan ook niet goed gaan, hoor ik dan. Enfin, veel plezier dus, niet alleen met mijn vrienden tijdens de coronapandemie, maar ook met mijn kinderen die graag een potje mee flipperen! Wat was je eerste kast en waarom juist die? Waar kwam die kast vandaan? Wanneer was dit? Mijn eerste kast kocht in augustus 1996. Ik heb dit toevallig pas nog nagekeken op de factuur. Ik woonde toen in hartje Eindhoven en Replay Videogames zat bij mij om de hoek. Op een gegeven moment zag ik daar een Terminator 2 te koop staan. Deze had ik vaker gespeeld en ik vond die film destijds geweldig. Meteen gekocht dus! Als die film weer eens wordt uitgezonden, kijk ik hem nog steeds met plezier. Voorbeeld van jeugdsentiment, denk ik. De kast was verslavend om te spelen en al snel volgde een tweede, zoals dat bijna altijd gaat. Hoeveel kasten heb je door de jaren heen gehad? In totaal heb ik elf kasten aangeschaft, waarvan ik er slechts één weer heb verkocht, de Fire! Deze kast kocht ik ook in 1996, misschien begin 1997. Ik had gereageerd op een advertentie uit de krant en we

kwamen direct tot een koop. Ik had de kast nog niet eerder gespeeld en had ook niet echt iets met het thema. Het spel bleek me al snel niet meer aan te staan. Mijn toenmalige buurman vond hem gelukkig wel leuk, dus kon ik hem weer binnen enkele weken het huis uit sjouwen. Heb je aan een kast bijzondere herinneringen? Zo ja, welke en waarom? Terminator 2, vanwege de eerder genoemde redenen. Dit is trouwens wel de kast die ik momenteel het minste speel. Zou het iets vaker mogen doen, al is het maar om de Grand Champion-score van mijn zoon weer af te pakken. Als ik een leuke mod tegenkom, schaf ik hem wel vaak aan voor de T2. Binnenkort wordt de “laser canon” mod geïnstalleerd. Wanneer is een kast leuk voor je? Veel multiball, snelle flow of juist stop-go of iets anders? Wat is momenteel je favoriete kast? Ik vind vooral de afwisseling binnen de collectie leuk. Na een potje van drie kwartier op de Indiana Jones ga ik vaak naar een uitdagende kast als Fish Tales of Bram Stoker’s Dracula. Een kast moet mij ook qua thema enigszins aanspreken. Om wat voorbeelden te geven, als ik op de Fish Tales speel dan word ik gewoon vrolijk. Lekker luchtig thema met geweldige muziek van Chris Granner. The Getaway is een voorbeeld van een snelle kast.

Panorama van de gameroom van Hans

De Getaway is redelijk simpel qua opzet, maar door de combinatie met de muziek van ZZ Top geweldig om te spelen. Ook een kandidaat voor een Pinsound installatie! Demolition Man is weer leuk als laatste kast op de avond, na een paar biertjes lekker hangen aan de handvatten en genieten van de flow van de kast. De snelle kasten speel ik ook vaker overdag, tussen de setjes in bij de krachttraining. Een Indiana Jones of Demolition Man zou de training te veel ophouden. Tien kasten, waar is het einde? Nog uitbreidingsplannen in het verschiet? Tien kasten, waar het einde eigenlijk negen kasten had moeten zijn. Ik had zeven kasten op mijn verlanglijstje staan. Hier zijn de Medieval Madness en later nog twee kasten van Data East bij gekomen. Omdat ik ook ruimte nodig heb voor mijn andere hobby, krachttraining voor het kickboksen, heb ik geen uitbreidingsplannen meer. Eigenlijk staat er al één te veel, gezien de beschikbare ruimte. Ik kan lastig afscheid van kasten nemen, dus wil ik op dit moment nog geen kast verkopen. Als ik negen

kasten zou hebben, zou ik makkelijker overweg kunnen met de ruimte, want je moet er toch regelmatig eentje even uit de opstelling kunnen trekken. Voldoende ruimte om te sporten vind ik ook belangrijk. Ik heb mezelf daarnaast voorgenomen om geen kasten in huis op te stellen. Zo limiteer ik mezelf nog enigszins, anders zou het einde wel eens zoek kunnen raken… Is je huidige gameroom ook je eerste? Zo niet, waar ben je begonnen? De collectie is pas de laatste jaren opgebouwd, dus dit is eigenlijk mijn eerste gameroom. Ik vind het trouwens niet echt een gameroom, maar meer een plek waar ik toevallig mijn flipperkasten heb staan. Het blijft gewoon een schuur waarin ik mijn twee hobby’s uitoefen. De aankleding is ook maar zeer beperkt, maar mijn flippervrienden en ik voelen ons hier prima thuis! Ben je een pure flipperaar of heb je juist meer lol in opknappen, modden en/of reparaties? Ik vind veel aspecten van de hobby leuk, maar ik ben toch vooral een

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

flipperaar. Ik ben niet echt een goede speler, maar ik beleef gewoon veel plezier aan het spelletje. Gelukkig zitten mijn vrienden op hetzelfde twijfelachtige niveau, dus is het vaak toch spannend wie de wisselbeker krijgt na een avondje flipperen bij mij thuis. Maar als ik meedoe aan een flippertoernooi van de NFV ben ik al blij als ik in ieder geval niet als laatste eindig. Ik heb een paar keer aan een toernooi van de vereniging meegedaan en ben wel van plan om dit vaker te doen. Eens kijken of ik mezelf kan gaan verbeteren. Ik vind het dan ook leuk om goede spelers te zien flipperen en daar weer van te leren. Beste koop versus miskoop? Beste koop is de Medieval Madness geweest. Deze stond eigenlijk niet op mijn verlanglijstje, ook omdat ik deze te duur vond. Ik heb ‘m toch kunnen kopen en hij is boven verwachting leuk. Ook weleens een aanschaf gedaan waarvan je als snel dacht: oh nee, die mag direct weer vertrekken? Dat is de Fire!

Welke kasten heb je momenteel in de verzameling? Momenteel heb ik staan: Demolition Man, Medieval Madness (WMS), Indiana Jones (WMS), Tales from the Crypt, Lethal Weapon 3, Bram Stoker’s Dracula, Terminator 2, White Water, Fish Tales en The Getaway. Het zijn een paar hele mooie kasten, maar ook een aantal echte spelerskasten. Deze probeer ik langzaamaan steeds verder te verbeteren en te verfraaien, maar ik ben geen dagen aan het sleutelen. Na een paar uurtjes sleutelen ga ik liever nog even flipperen. Blijft dus vaak bij steeds aparte kleinere klusjes; een flipper rebuild of een revisie van de popbumpers van een kast. Een andere keer polijst ik bijvoorbeeld de poten van een kast. Ik vind het vooral belangrijk dat de flipperkasten soepel spelen en 100% functioneren. De Bram Stoker’s Dracula en White Water heb ik als laatste geshopt, maar moet ik allebei nog technisch verder afregelen. Niet dat ze een credit-dot hebben, maar ik ben gewoon nog niet 100% tevreden. Voorbeeld is het steeds ongelukkig uitspugen van de bal bij de Lost Mine bij de White Water. De rest van de

kasten speelt al goed. Om de uitstraling wat moderner te maken ga ik op alle kasten los met ledverlichting en een kleurenscherm (PIN2DMD). Dit vindt mijn zoon ook mooi. Vooral het middenveld vind ik zonder aanvullende verlichting vaak slecht verlicht bij mijn Williams kasten. Je hebt een collectie met toch vooral nieuwere kasten (1990+), wat is de reden daarvan? Het spel van oudere flippers bevalt je niet of speelt er iets anders? De generatie kasten die ik heb, hebben een link met de jaren 90, waaraan ik sowieso goede herinneringen heb. Daarnaast zijn ze voldoende uitdagend en hebben meestal iets grappigs zoals de Myst multiball van Bram Stoker’s Dracula. Wat ook meespeelt, is dat van deze kasten de onderdelen volop verkrijgbaar zijn en reparaties meestal vrij eenvoudig zelf zijn uit te voeren. Het is heel begrijpelijke techniek en die Bally / Williams kasten van destijds waren oerdegelijk! Makkelijk te onderhouden dus. Een veel diepere spelregelset, zoals bij de nieuwere kasten, is voor mij geen vereiste. Ik hoef niet per se eerst te studeren om een kast goed te kunnen

spelen. En laten we eerlijk zijn, uiteindelijk komt het toch allemaal neer op het schieten van ramps, orbits en targets op een beperkt speelveld onder een glazen plaat. Heb je ook kasten waarvan je zegt ‘die blijft zeker’? Heb je nog wensen? Terminator 2 blijft zeker omdat ik die al zolang heb. Medieval Madness zie ik eigenlijk ook niet meer vertrekken. Deze is trouwens ook gesigneerd door onder meer Greg Freres en Lyman Sheats, die vorige week helaas is overleden. Voor de rest bekijk ik gewoon hoelang ze interessant blijven. Ik kan me voorstellen dat ik toch een keer ga rouleren. Laatste aankoop? Hoe bevalt deze? Laatste aankoop is The Getaway, ook een klassieker. Ik was hier al langer naar op zoek en kreeg er onlangs eentje aangeboden. Speelt lekker en het is een verslavend spelletje. Bevalt me dus prima. Snelheid en de muziek van ZZ Top erbij, vind ik een toffe combinatie. De kast zelf is wat verbleekt, maar het speelveld is netjes. Ik wacht nog op een speelveldprotector en een kleurenscherm, dan ga ik hiermee verder aan de slag.

The Getaway in full led

Doe je mee aan competitiespelen of speel je liever gewoon een potje thuis? Ik speel meestal met mijn zoon of met vrienden, maar ook regelmatig alleen. Als ik in de schuur aan het trainen ben, staan er ook altijd wel een paar kasten aan. Regelmatig komt er iemand op bezoek, maar met mijn vrienden speel ik zo’n drie keer in de maand samen. Vaak spelen we dan pingolf op alle kasten. Dit systeem heb ik leren kennen op een flippertoernooi van de NFV. Voordeel hiervan is dat er geen hele lange wachttijden ontstaan als er een speler heel goed is op een bepaalde kast. En de winnaar krijgt de wisselbeker op zijn naam! Erg leuke avonden waarbij de tijd voorbij vliegt. We hebben nu wel een vaste eindtijd van 02.00 uur afgesproken, omdat het een keer buiten alweer licht begon te worden toen we waren uitgeflipperd…

Heb je wel eens een nieuwe kast gekocht en zelf uit de doos gehaald? Nee, eerlijk gezegd ben ik een beetje huiverig voor de onderhoudbaarheid van nieuwe kasten in combinatie met de hoge uitgaven. Ik ben wel een keer naar het Pinside-hoofdkwartier in Alkmaar gereden om daar de Guns N’ Roses van JJP op proef te spelen, maar ik durf het toch niet aan. Misschien niet terecht, maar ik ben toch huiverig voor problemen die ik zelf niet op kan lossen bij zulke dure kasten.

Hoe staat je vrouw tegenover je flipperhobby? Mijn vrouw vindt het leuk dat ik er plezier aan beleef, maar ze doet zelf maar zelden mee. En dan is het vaak ook maar een potje. Ze heeft er gewoon niet zoveel mee. Zij is trouwens sowieso niet van de spelletjes.

Als afsluiting beproeft uw reporter hoe de flipperkasten spelen. Niets mis mee, kan ik zeggen en als eerbetoon aan de gastheer laat hij deze natuurlijk winnen. Leuke collectie in het bezit van een vriendelijke en gezellige gastheer. Wat wil je nog meer? Hans, bedankt voor de leuke avond en tot de volgende keer!

Wat vind je van de huidige prijsontwikkeling van flipperkasten? Het grootste probleem dat ik zie is de beperkte toegankelijkheid van de hobby in het algemeen. Het zou mooi zijn als deze ook beschikbaar blijft voor bijvoorbeeld jongeren of minder draagkrachtigen. Met al te hoge prijzen wordt dit mogelijk wel een probleem.

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Tekst en foto’s: Rens Hooijmaijers

Een dag in de werkplaats bij Starjet: Fire! In deze rubriek willen we iets laten zien dat voorbijkomt in de werkplaats van Starjet van Patrick Roose en net anders is dan gebruikelijk. Een bijzondere flipperkast, een reparatie die anders is dan anderen, alles kan en mag. Vandaag is het de beurt aan een Fire! van Williams uit 1987. Nu is een Fire! niet direct iets bijzonders maar deze Fire! is wat ze noemen een echte schuurvondst. De nieuwe eigenaar vertelde dat deze flipperkast door de vorige eigenaar is weggezet in een, gelukkig droge, schuur en daar een groot deel van zijn leven plat op de grond onder een deken heeft doorgebracht. De poten lagen ernaast. Men had vreemd genoeg de kop los gemaakt van het cabinet en deze stond binnen. Als ze die zorg nu ook hadden doorgetrokken naar het verwijderen van de batterijen… Bij een echte schuurvondst hoort een bijpassende lage prijs en die was er: 200 euro. Dit is in deze tijd een waar koopje. Deze Fire! heeft een welverdiende grote onderhoudsbeurt ondergaan en gaat, voorzien van nieuwe rubbers en leds etc., weer opnieuw gebruikt worden en krijgt een mooie plaats in de woonkamer waar ook de jeugd hem weet te vinden. Hij gaat zogezegd aan een tweede leven beginnen. Hij wordt zelfs te zijner tijd door de eigenaar nog voorzien van nieuwe decals en de bruine verf wordt opnieuw gedaan maar dan met spikkels erin. Een Fire2.0 ! zullen we maar zeggen. Mooi dat er weer een flipperkast terug is opgestaan uit de dood en kan gaan doen waar hij voor gebouwd is: plezier brengen. P.S. Heb jij een bijzondere reparatie of iets dergelijks schrijf ons dan!

Foto linksboven: De staat waarin de schuurvondst zich bevond Foto linksmidden: Deze ‘modificatie’ wordt professioneel verholpen Foto’s rechts: Weer klaar voor een tweede leven!

Tekst en foto’s: Arie Pijl

Bedrijfsmatig een potje flipperen, kan dat? Voor mijn werkzaamheden bezoek ik veel bedrijven in Nederland en soms kom je daarbij ook flipperkasten tegen. Vaak staan deze dan opgesteld in een recreatieruimte voor het personeel, maar ook wel in een ontvangstruimte bij de entree. Dan zijn deze daar geplaatst om met (nieuwe) klanten die de flipperkasten herkennen een gesprek daarover te beginnen of een potje te flipperen en zo het ijs te breken voor er besprekingen gaan plaatsvinden.

In de gesprekken die ik ben aangegaan met de pand eigenaren of bedrijfsleiders blijkt altijd dat dit een positief effect heeft op hun bedrijfsvoering. Bij veel oudere klanten, maar ook bij jonge klanten is het flipperen een leuk gespreksonderwerp, waarover veel gezegd kan worden en wat een (nieuwe) relatie met klanten makkelijker maakt. Zo was ik laatst bij de firma SynTouch in Eindhoven waar ik naast de ingang door een raam een Jurassic Park herkende die opgesteld staat in een daarvoor ingerichte gameroom.Ook nu was dit voor mij een mogelijkheid om wat meer te weten te komen over het doel van deze flipperkast op deze plek en kreeg ik de gelegenheid om de bedrijfseigenaar Hugo Appels (HA) een interview af te nemen over waarom deze flipperkast in dit pand staat en zijn motivatie om juist deze kast te

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

kiezen. Met zijn toestemming wil ik jullie meer vertellen over deze bijzondere ervaring. AP: Wat leuk, ik zie hier een flipperkast, kunt u mij uitleggen waarom er hier een flipperkast is geplaatst? HA: Jazeker, ons motto is ‘work hard, play hard’. Wij zijn een IT-bedrijf waar concentratie erg belangrijk is en na een bepaalde tijd geconcentreerd te hebben gewerkt, is het noodzakelijk het brein te ontspannen. Daarom hebben wij een gameroom ingericht voor onze personeelsleden met een voetbalspel, een dartspel en een flipperkast. Wij hebben bewust niet gekozen voor een Playstation of zo, omdat je dan weer achter een groot scherm zit, wat wij de hele dag al doen.Wij werken hard voor onze klanten en dit kost de

nodige inspanning en wanneer we het brein de nodige rust gunnen door bijvoorbeeld op de flipperkast te spelen, dan geeft het juist ontspanning. Door de ontspanning kunnen we ons dan weer opladen voor het vervolg van onze geconcentreerde werkdag en zo blijft het werken bij ons ook leuk. De flipperkast wordt het meest gebruikt in de gameroom en niet alleen door onze personeelsleden, want hij staat overdag altijd aan en is beschikbaar voor iedereen die hier welkom is.

AP: Is deze kast van jullie zelf? HA: Nee, deze kast huren wij van Pinball Palace en we mogen elk half jaar een andere kast uitzoeken Hij moet dan wel ook een groot scherm hebben, zoals deze kast.

AP: Waarom is gekozen voor een Jurassic Park? HA: Wij zijn niet zo bekend in de flipperwereld, maar de automaat moet er wel leuk uitzien en de aandacht trekken als je binnenkomt, daarom is gekozen voor een versie met een scherm en Jurassic Park is voor veel mensen herkenbaar.

Arie Pijl, rondreizend flipperfanaat.

AP: Speel je dan alleen of ook in teamverband? HA: Dit komt beide voor. Als we alleen zijn, hebben we een competitie opgezet, waarbij iedereen op een whiteboard zijn scores bijhoudt en we zo, ondanks dat je alleen speelt, toch een competitie hebt met elkaar. Zijn we samen of met meer, dan spelen we tegen elkaar, wat leuker is omdat je zo elkaar meer uitdaagt tot betere prestaties.

Tot zover dit eerlijke gesprek met Hugo Appels, dus komen jullie voor wat voor reden in het pand van SynTouch in Eindhoven, dan weet je daar een mooie flipperkast te vinden.

Hugo Appels bij de Jurassic Park

Claudia de Breij Spirit of ‘76 Toen ik veertig werd, kreeg ik van mijn vrouw een flipperkast. ‘Meestal wordt het cadeau gedaan aan een man. Een man die vijftig wordt,’ had de verkoper tegen haar gezegd. Dat weerhield haar niet van de aanschaf, dus op mijn verjaardag stond er een flipperkast uit mijn geboortejaar in huis. The Spirit of ’76 heette die, gemaakt in 1975 dus, om te vieren dat het (bijna) tweehonderd jaar geleden was dat Amerika zich op 4 juli onafhankelijk had verklaard van de Britse monarchie. Een prachtige kast. Veel rood en wit en blauw, een mannetje met een Davy Crockett-muts en eentje in astronautenpak. Ik had toen net een voorstelling gemaakt over de maanlanding, dus alles klopte. Dit was míjn kast. En hij was geweldig. De belgeluiden klonken keihard dankzij de echte drietonige xylofoon die erin zat, de lampjes waren prachtig, de score werd bijgehouden met ouderwetse analoge cijferborden. Alles vond ik mooi. Maar ja. Veertig is niet oud, maak je jezelf graag wijs, maar voor een flipperkast wel. Vooral omdat het nog net een van de laatste kasten was waarin geen enkele chip zat, maar wel driehonderd contactjes. En een van die snoertjes is altijd los. Als je zelf niet HTS zwakstroom hebt gedaan met een meestertitel in ‘solderen’, ben je dus verloren, met je Spirit of ’76. Van de zes jaar die hij hier in huis heeft gestaan heb ik er, denk ik, twee jaar op kunnen spelen. De vriendelijke man die hem af en toe kwam maken, waarschuwde er al voor. Het was verstandiger om een iets nieuwere kast te kopen, iets met hier een daar toch een chip erin. Maar ja. Ik was verliefd op deze. Niets kon mij van mijn flipperkast scheiden. Tot ik op een mooie zondagmiddag naar het Dutch Pinball Museum in Rotterdam ging.

Mijn kinderen was ik na de kleine ronde langs de historie van de flipperkast kwijt na de woorden: ‘Boven staan ook allemaal kasten waar je zelf op mag spelen!’ en zelf hobbelde ik verlekkerd van kast naar kast. De kinderen waren niet weg te slaan bij The Mandalorian, ik viel ook voor Star Wars, maar dan een wat oudere. The Star Wars Data East, uit 1992. Met veel meer opties dan mijn Spirit of ’76, meer licht, meer geluid, een digitaal schermpje zelfs. Oh, en de Death Star! Oh en kijk, R2D2 gaat schudden!

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Ik was verliefd. Maar ja. Wat moet een mens met twee flipperkasten in huis? Wie zou er nu nog liefdevoller voor mijn kast kunnen zorgen dan ikzelf? Hier staat hij, in het Dutch Pinball Musem. Mijn eigen lieve Spirit of ’76. Speel erop, maar wees er een beetje lief voor. Om met Annie M.G. Schmidt te spreken: ‘Hij is nou niet meer van mij En veel geluk Maar een ding vraag ik je Maak hem niet stuk.’

Bas Vis

KENNISMAKINGSDAG op zondag 10 april: UITNODIGING speciaal voor nieuwe leden!

Demonstratie nieuwe generatie Digitale Flipperkasten op zaterdag 21 mei “made in Holland”

Onze vereniging heeft zo’n 1400 leden. Dat is een aantal waar we heel trots op zijn. We vinden het leuk om zoveel mogelijk leden te betrekken bij de activiteiten van de vereniging. Uit ervaring weten we dat er bij nieuwe leden behoefte is om nader kennis te kunnen maken en een goed beeld te krijgen van de verschillende activiteiten van de NFV. De voorbije twee jaar was daar weinig gelegenheid voor, maar nu kan het gelukkig weer. Alle leden zijn welkom op zondag 10 april, maar speciaal voor wie nog niet eerder in het clubhuis was: kom kennismaken!

Zaterdag 21 mei is er een speciaal programma tijdens de NFV-clubhuisdag in het Funhouse in Veenendaal. Wouter de Hoogd van Technofarm (en zelf NFV-lid) en zijn team komen dan met hun nieuwste producten naar het NFV-clubhuis. Een ideale mogelijkheid voor NFV-leden om kennis te maken met deze nieuwe generatie Digital Pinball Machines.

VERENIGING EN TIPS Het clubhuis is natuurlijk een heel geschikte plek om andere liefhebbers te ontmoeten. Ook kun je er veel verschillende kasten bespelen. Als je zelf van plan bent om een kast te kopen dan kun je daar bekijken welk type kast je het liefst zou willen hebben. Wellicht ben je op zoek naar NFV-leden bij jou in de buurt. Of informatie over de evenementen van de NFV, de Club van 100 (groep sponsors van onze vereniging) en de mogelijkheden om met je collega’s naar het clubhuis te gaan. Kom naar het verenigingsvragenuurtje om 14.00 uur. TECHNIEK Er zijn aardig wat leden die een flipperkast vooral leuk vinden ‘als-ie het niet doet’. Niets leukers dan een diagnose te stellen en vervolgens te repareren. Van techniekdagen die we in de voorbije jaren hebben georganiseerd, weten we dat er veel leden zijn die meer willen leren over het verhelpen van storingen. Maar de drempel om zelf aan de slag te gaan is soms hoog. Op deze dag zijn er leden aanwezig bij wie je met je vragen terecht kan. Zodat het daarna makkelijker is om de uitdaging thuis aan te gaan. Wil je tips over (leren over) techniek? Geef dat dan aan en kom naar het techniekvragenuurtje om 12.00 uur.

NFV-leden die serieus geïnteresseerd zijn in de mogelijkheden van digitale flipperkasten thuis, bijvoorbeeld muisstil flipperen met koptelefoon in de woonkamer, kunnen zich opgeven voor het seminar dat we op die dag van 12.00 tot 13.00 organiseren. Daar wordt een uitgebreide toelichting gegeven op de mogelijkheden van de nu beschikbare kasten. Maar de makers zijn dan ook geïnteresseerd in ideeën en wensen van NFV-leden voor verbeteringen of nieuwe features. Omdat voor dit seminar maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar is, dien je je vooraf aan te melden via de NFV-site. Dat kun je doen via de QR-code hiernaast. Als je meer wilt weten over het programma of over digitaal flipperen, stuur dan een bericht naar NFV-erelid en oudvoorzitter Guus Arens via email: guusarens@gmail.com. Deelnemers ontvangen in aanloop naar de clubhuisdag aanvullende informatie over dit Digital Pinball Machine seminar annex demonstratie in het Funhouse! De beschikbare modellen die worden aangeboden door Technofarm

Leon Verbeek

Start a new game Nieuwe leden stellen zich voor

Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 10 tot 20 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging. In deze editie Leon Verbeek uit Biggekerke. Hoe heb je de vereniging leren kennen? Via Rens Hooijmaijers. Ik zat met een flipperprobleem, Rens wilde wel voor helpdesk spelen, maar dan moest ik eerst lid worden van de NFV. Wanneer speelde jij je eerste flipperspelletje? Ik denk ergens eind jaren 70. Ik ben opgegroeid en inmiddels ook weer woonachtig aan de Zeeuwse kust. Vlakbij zat een automatenhal en zodra het weer toeristenseizoen werd, ging de hal open; ik blij. Mijn favoriete kast was toen Post Time (ik moest even zoeken op Pinside, zelf noemden we hem de paardenrace). Kwartjes bietsen bij mijn ouders en spelen maar. Op welke generatie flipperkasten speel je het liefst? Uit nostalgische overwegingen zou ik zeggen kasten uit de jaren 80 en 90, altijd leuk om te spelen. Maar na één of twee potjes lonken dan toch weer de recentere machines, dus het ‘lcd-tijdperk’ wint.

zoals Rens mij al eens zei: het zijn net schapen... Het was even een realitycheck toen ik erachter kwam dat er best vaak gesleuteld moet worden aan flipperkasten, ook als ze nieuw uit de doos komen. Dus het is ook echt ‘thuis aan de slag’. Heb je een favoriete kast? Waarom is ie speciaal? Lastig kiezen. Guns n’ Roses vind ik een erg indrukwekkende machine, als er tenminste niets stuk gaat. Vooral gekeken naar de animatie, lichtshow en muziek. The Big Lebowski is ook een topper, mooie kast, erg leuk om te spelen en een goed Nederlands verhaal erbij. Maar de winnaar voor mij is Stranger Things, ik speel daar uiteindelijk het meeste op en dat lijkt mij toch wel de beste graadmeter.

Ga je voor het flipperen de deur uit, of kun je ook thuis aan de slag? Al sinds mijn twaalfde heb ik een Cue-T, maar toch speelde ik veruit het meest buiten de deur. Sinds een jaar of vijf ben ik de trotse eigenaar van een eigen ruimte oftewel een mancave (een aanrader, vindt ook mijn vrouw). Vanuit sentiment ben ik begonnen met een Fire! en een jaar of wat daarna heb ik bij toeval een Aerosmith gekocht, ik geloof één van de eerste lcd-machines van Stern. En daarna is het wat sneller gegaan,

NFV Spinner Magazine | jaargang 31 | nummer 1

Nieuwe leden Gerrit Cleven Alfred Toornstra Rob Schouten Sjors Maneveld Adamo Eijkenboom Karel van der Wijngaart Roy van der Heijden Henri de Pater Toots van Westerop Andre Schot Martine Kleingeld Esther van der Pijl Harold Velten Marco Dreuning Martin van der Broek Meert-jan van Oers H. Diets Gerben Voors Marco Waucomont Nico van Wijk Bram Scheers Sonja Brekelmans Nikki Bokken Max van Wijk Joost van Pelt

Leon bij zijn favoriete kast

Technische Vraagbaak Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn? Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV). De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk COLOFON NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.200 ex. REDACTIE Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman. Aan dit nummer werkten verder mee Bob van Leeuwen, Jim Jansen, Wijnand Klaver, Wouter van der Post, Guus Arens, Henk de Jager, Geert Jan de Vries, Hans Saris, Arie Pijl, Claudia de Breij. OMSLAG Barry Driessen COVERFOTO GRAFISCH ONTWERP Brr Brr, Werkplaats voor visuele communicatie DRUK Drukkerij Koopmans REDACTIONELE BIJDRAGEN Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl ADVERTENTIE TARIEVEN • 1/4 pagina € 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x) • 1/2 pagina € 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x) • 1 pagina € 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x) • Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplos singen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren. COPYRIGHT Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066 NFV DAGELIJKS BESTUUR Waarnemend voorzitter Bas Vis: voorzitter@nfvpinball.nl, 0644756466 Secretaris Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl Penningmeester Laurens Linssen penningmeester@nfvpinball.nl Clubhuis & Collectie Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Competitie, wedstrijden & Spinner Bas Vis - b vis@nfvpinball.nl 06-44756466 Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222 COMMISSIES Ledenadministratie Nils de Kleine ledenadministratie@nfvpinball.nl Clubhuis evenementen & catering Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Webmaster Koen Martens Social media Winfred de Ruijter Club van 100 Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl Evenementen Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: Albert Nomden albert@nfvpinball.nl Wedstrijden & competitie Regionale Toernooien (RFT) coördinator: Bas Vis - rft@nfvpinball.nl Lokale Competitie (LFC) coördinator:

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Theo van Vroenhoven - lfc@nfvpinball.nl Wedstrijdleider: Ad Jonker ad@nfvpinball.nl Communicatie Spinner: redactie@nfvpinball.nl Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694 TECHNISCHE VRAAGBAAK Gert-Jan de Haan techniek@multigame.biz / 06- 27456890 Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486 Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur ERELEDEN Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer LIDMAATSCHAP VAN DE NFV Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl). Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar. Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester. BANKGEGEVENS ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV te Wierden IBAN: NL 52 INGB 0007233926 BIC: INGBNL2A KVKnr: 40482631

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN o.a - Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting