2024 -04 - Spinner Magazine

Club van 100

In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen:

• Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer)

• Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link)

• Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse

• Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV Funhouse (voor deelnemer en introducé)

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

VAN DER PERK

Vereniging

Overig

Inhoud

46. The Oldies Saloon

28. Pinball Bouwpakket

14. Repareren is een vak

6. Alice’s Adventures in Wonderland

32. Dutch Pinball Open Expo

Van de redactie

Spinner: opmakers gezocht

De feestdagen staan voor de deur. Er is weer een ware gekte uitgebroken rondom het kerstfeest. Mensen uit heel Europa kwamen naar de grootste kerstshow van de Intratuin in Duiven, bij mij om de hoek. Sky Radio begon dit jaar op 25 november al met non-stop kersthits. Ik heb zelfs vóór die tijd al kerstbomen in huiskamers zien staan. Inmiddels ook kerstmoe? De Spinner biedt uitkomst. Afgezien van deze eerste alinea is de Spinner kerstvrij. Niet heel feestelijk, maar wel lekker rustig. Nou moet ik wel zeggen dat er binnen de redactie ook niet echt een feeststemming heerst.

Ons gewaardeerd redactielid Jos van Rixel stapt namelijk na 10 jaar uit de redactie. Dit is zijn laatste Spinner. Medio 2015 sloot hij zich aan om, met zijn grafische achtergrond, artikelen te gaan opmaken. En dat heeft ie gedaan. Eerst samen met Theo van Vroenhoven, in die tijd eindredacteur (nu terug bij de redactie als tekstcorrector) en vanaf 2018 samen met mij. We hebben ‘een paar’ mooie Spinners gemaakt. Naast opmaker was Jos ook talloze keren gastheer van de redactievergadering. Hij woont van alle redactieleden het meest centraal, dus we hebben heel vaak in Buurmalsen gezeten om over de Spinner te bakkeleien. Super bedankt Jos, voor je gastvrijheid en bijdrage aan ons geliefde clubblad. We gaan je missen!

Natuurlijk verdwijnt Jos niet van het NFV-toneel. Je ziet ‘m samen met partner Marianne regelmatig in het clubhuis. En anders als vrijwilliger bij het Dutch Pinball Open. Of als lid van de kascommissie. Kortom, Jos is nog lang niet klaar met de NFV. Maar wel met het opmaken van artikelen. Tien jaar is ook niet niks. Dat is best wel

Ronald Eijkman

een aardige tijd van je leven. Voor Spinnerlezers echter lijkt de tijd soms stil te staan. Kijk bijvoorbeeld naar de foto van Jos hieronder. Hij is toch geen spat veranderd de afgelopen tien jaar? Nou, wel een beetje hoor. Maar deze foto heeft hij aangeleverd toen ie bij de redactie kwam, in 2015 dus. De redactiemannen die regelmatig met hun gezicht in de Spinner staan lijken ook niet ouder te worden. Mijn foto is uit 2018. En die van Bas hiernaast is zelfs uit 2012! In de tussentijd zijn we allebei natuurlijk wel iets grijzer en gerimpelder geworden. Wil je zien hoeveel? Kom naar het clubhuis volgend jaar, tijdens de nieuwjaarsopening!

De tijd wacht op niemand. Dus moet je keuzes maken. Blijf ik dit doen, of ga ik dat doen? Simpel zat. Jos gaat optimaal van zijn pensioen genieten. Geen deadlines meer voor hem. Hoewel de deadlines van de Spinner doorgaans heel soepel zijn hoor. Behalve die van de december-editie. Maar, om even to the point te komen, we hebben dus een vacature openstaan voor opmaker. Of twee opmakers. Of drie. Mensen die het leuk vinden om de Spinner vorm te geven. Om het begrip ‘opmaker’ nog iets meer context te geven heb ik daar een artikeltje over geschreven, te vinden op bladzijde 12 en 13. Mocht je nu al zeggen: hou maar op, ik sluit me aan, mail dan naar redactie@nfvpinball.nl. En anders lees je er nog wat over, na de coverstory van deze editie: the making of… Alice’s Adventures in Wonderland, het eerste project van Dutch Pinball Exclusive. Om daarna al die andere leuke artikelen te lezen over dat wat ons allemaal verbindt: het flipperen. Fijne dagen en tot volgend jaar!

Van de waarnemend voorzitter

Spinner: op papier of niet op papier?

Veel van onze leden verheugen zich elk kwartaal op de ontvangst van het verenigingsblad in de fysieke brievenbus. Die leden krijgen ook in de toekomst wat ze graag willen: de Spinner op papier! Voor alle andere leden komt er een extra optie: zij kunnen de Spinner in pdfvorm downloaden.

De redactie maakt met heel veel plezier en trots elk kwartaal een Spinner die het waard is om op papier gedrukt te worden. Dankzij de Spinner houden we contact met de leden die niet vaak naar Veenendaal komen en die misschien ook het DPO overslaan. De afgelopen jaren kreeg het bestuur af en toe de vraag of het ook mogelijk is om de Spinner te downloaden en niet meer met de post te ontvangen. Tot voor kort waren bestuur en redactie terughoudend. Het digitaal beschikbaar maken leverde zo goed als geen voordeel op voor de vereniging, maar vooral administratief werk. Tegelijkertijd realiseerden we ons dat de Spinner bij een deel van de leden “ongelezen naar het oud papier ging”.

Het drukken van de Spinner is dankzij sponsoring door drukkerij Koopmans de laatste jaren niet veel duurder geworden, maar de groeiende oplage zorgt er wel voor dat de kosten in absolute zin toenemen. Verder is de prijs van verzending sterk gestegen en daardoor geven we als vereniging flinke bedragen uit aan PostNL, zeker voor leden die in het buitenland wonen. De portokosten voor het buitenland zijn zo sterk gestegen dat we deze kosten in 2025 gaan doorbelasten. Als laatste speelt nog een rol

dat het een treurige gedachte is als de Spinner, gedrukt en verzonden, direct bij het oud papier belandt. Zonde van de inkt, het papier en de vervoerskosten. Een en ander heeft het bestuur en redactie opnieuw aan het denken gezet.

De uitkomst: we gaan vanaf 2025 alle leden de mogelijkheid bieden om de Spinner voortaan niet meer op papier te ontvangen, maar te downloaden. Leden in Nederland die daarvoor kiezen krijgen elk kwartaal een nieuwsbrief met downloadlink als de nieuwe Spinner klaarstaat. De leden die in het buitenland wonen, moeten een keuze maken: de Spinner niet meer per post ontvangen met de mogelijkheid om deze te downloaden, of op jaarbasis 15 euro toeslag betalen voor verzending van de Spinner naar het buitenland. Wat niet mogelijk wordt, is de Spinner ophalen in het clubhuis. Dat is een te grote administratieve last. De vrijwilligers die ervoor zorgen dat het clubhuis open gaat, hebben het daarmee al druk genoeg.

Hoe maak je je keuze kenbaar?

Alle leden ontvangen binnenkort een digitale nieuwsbrief met daarin een persoonlijke link naar de pagina waar de voorkeur kan worden doorgegeven. Je kunt ook een mail sturen naar: penningmeester@nfvpinball.nl. Heb je vragen over het al dan niet meer per post ontvangen van de papieren Spinner? Ook dan kun je een mail sturen naar het genoemde mailadres. Papier of geen papier, de keuze is aan jou!

Bas Vis

Alice’s Adventures in Wonderland

The making of...

In oktober heeft Dutch Pinball Exclusive (DPX) hun nieuwste (en eerste) titel gelanceerd:, Alice’s Adventures in Wonderland. In dit artikel gaan we in op het verhaal achter deze nieuwe unieke flipperkast en bieden een uniek kijkje achter de schermen. In een toekomstig artikel zullen we nader ingaan op hoe deze unieke flipper speelt. Maar nu lijkt het ons passend om te beginnen met de totstandkoming van deze flipperkast, oftewel ‘het verhaal achter Alice’.

Als basis voor dit artikel zijn twee DPX-seminars gebruikt: die van Pinball Expo Chicago (oktober) en die van het DPO Expo Veldhoven (november). Deze zijn terug te kijken op het YouTube kanaal van Pinball News. De basis van Alice’s Adventures in Wonderland (AAIW) was een concept-design van John Popadiuk (JPOP), toen zijn bedrijf Zidware nog bestond. Het is echter nooit verder dan een papieren/foam core concept gekomen. Toen Zidware failliet ging is dit concept nooit verder doorontwikkeld.

De Nederlandse verzamelaar Melvin Brouwer-Williams kocht in 2023 de inhoud van een locker op. Dit was de locker waar JPOP veel van zijn spullen in had opgeslagen. Hierbij kwam ook dit design boven water. Melvin vond het ontwerp interessant en hij kreeg het plan om dit concept verder uit te werken. En daarna zelfs tot leven te laten komen. Met dit plan benaderde hij Barry Driessen (eigenaar Dutch Pinball) en zo werd Dutch Pinball Exclusive geboren.

DPX is een onderdeel van Dutch Pinball, dat zich richt op het maken van kleine series flipperkasten; vooral gericht op de verzamelaar. Vervolgens begon Melvin aan de klus om Alice daadwerkelijk ‘tot leven te wekken’.

Na de aankoop én de interesse tot het maken van deze titel, ging Melvin uitzoeken waar alle rechten lagen. Die waren eerst bij Deeproot (inmiddels een ook failliete flipperfabrikant) terecht gekomen. Daarna kwamen ze via

Rens Hooijmaijers

Foamcore design van Alice in Wonderland

Originele translite en ingekleurd eindproduct

een openbare veiling van de State of Texas bij een derde partij. Hierin zaten onder meer de rechten van Retro Atomic Zombie Adventureland (RAZA) /Magic Girl en nog wat andere titels van Deeproot gevestigd. Melvin heeft uiteindelijk al deze rechten gekocht, inclusief de meeste titels van Deeproot (waaronder dus ook Alice). In de aankoop zat ook een grote extra opslag met veel onderdelen uit de Deeproot tijd.

Opmerking: JPOP is op geen enkele manier bij dit project betrokken geweest. Hij heeft er ook geen enkel financieel voordeel van. De in de locker gevonden persoonlijke items (denk aan familiefoto’s, schooldiploma’s e.d.) zijn door Melvin aan JPOP geretourneerd.

Bij de start van dit project waren er alleen het Translite artwork, een 2D CAD-tekening van het speelveld en natuurlijk de foto’s van de foam-core concept beschikbaar.

Laten we beginnen met het artwork. De Translite was een zwart-wit lijntekening van artiest Zombie Yeti. Hem kennen we tegenwoordig vooral dankzij zijn werk voor Stern Pinball, maar het werk voor JPOP was zijn eerste kennismaking met de flipperwereld. Besloten werd om hier een kleurenversie van te maken

Origineel artwork voor het speelveld

en dan op basis daarvan de rest van het artwork te ontwikkelen.

Er werd door Melvin allereerst contact gelegd met Zombie Yeti,voor het inkleuren zelf. Maar ja… hij staat tegenwoordig onder contract bij Stern Pinball én hij had te veel slechte herinneringen aan dit project. Hij is overigens destijds wel voor dit werk door JPOP betaald..

Freek, de artwork designer van The Big Lebowski, is toen benaderd. Hij is eerst begonnen met het inkleuren van de translite. Dit was echt nog een monnikenwerk met veel aanpassingen, alvorens het Melvin geheel naar de zin was. Conceptueel is er echter vrijwel niets veranderd (de scherpe lezer ziet wel dat de Queen bijvoorbeeld ietwat is verfraaid, de poort iets naar links verschoven is om precies onder het slot in de kopkast te staan etc..).

Melvin streefde duidelijk naar perfectie.

Toen de translite definitief af was, werd er aan het speelveld begonnen. Van het speelveld was er eigenlijk geen artwork. JPOP had zelf voor zijn foam-core iets geknutseld: op basis van elementen uit de translite. Maar dit was een onsamenhangend geheel dat totaal niet klopte.

Speelveld: van eerste schets tot eindresultaat

Hier is Freek onder begeleiding van Barry & Melvin dus eigenlijk vanaf nul begonnen. Waarschijnlijk geven plaatjes het beste inzicht over het verloop van het proces. Het begint in dit geval met een gesprek van Melvin met Freek & Barry, waarin hij zijn visie geeft hoe hij het ziet. Hiermee gaat ‘tekenaar’ Freek onder begeleiding van Barry aan de gang. Daarna komt hij met een geschetst voorstel waar Melvin iets van vindt, Freek gaat met die opmerkingen aan de gang en vele versies later ziet dan de finale versie uiteindelijk het licht.

Vervolgens was het cabinet aan de beurt. Ook hier werkt men eerst met schetsen die op en neer gaan tussen Freek en Melvin, onder begeleiding van Barry. Uiteindelijk wordt er voor een bepaald design gekozen, waarna het wordt ingekleurd.

Vanaf de zijlijn (de schrijver van dit artikel werkt ook voor DPX) kan ik je vertellen dat het een interessant schouwspel is. Je ziet perfectionisten samen debatteren over de beste keuzes. Zonder wrijving geen glans zeggen ze, het blonk af en toe goed.

Bedenk echter dat dit ook echt bij een creatief proces hoort en ook voor het beste eindresultaat zorgt. Je werkt tenslotte met creatieve mensen, die ieder een eigen mening over ‘mooi’ hebben. Over smaak valt niet te twisten, maar ik denk toch dat ze samen een prachtig uitziend eindresultaat bereikt hebben.

Laten we het nu eens hebben over hoe het speelveld ‘mechanisch’ tot stand kwam. Naast foto’s van het foamcore model was er ook een 2D CAD tekening.

Schetsen voor het artwork op de (kop)kast

Originele 2D CAD-tekening en eindresultaat

Toen Melvin hiermee aan de slag ging, bleek al vlug dat dit ontwerp nooit had kunnen flipperen. Er zaten bijvoorbeeld schoten in die nooit gemaakt konden worden, ramps die nergens eindigden, etc.. Het werd dus een echte uitdaging voor hem om hier een werkende flipperkast van te maken, maar met behoud van de geest van het originele ontwerp.

De linkerramp moest natuurlijk gevoed worden, maar daar zat ook een fysieke ball-lock in de linkerbovenhoek. Hier is uiteindelijk een dubbele constructie gekomen: een diverter die de bal terug de orbit in voert (en zo dus een loopschot mogelijk maakt). Daarachter dan een updown diverter die de bal óf naar de linkerramp voert óf naar de fysieke ball-lock.

Hoe had dit ooit moeten werken?

Dit werd een gevalletje ‘vallen en opstaan’. Veel versies zagen het daglicht. De 3D tekenaar maakte overuren. Alleen al de ramps kenden tientallen versies, alvorens er een versie was die goed paste én een goede flow had. Er is echt heel wat op de vierkante millimeter geschoven. Ook had JPOP een schot boven de rechter slingshot bedacht. Dit was totaal niet te maken. Hier heeft Melvin een totaal ander ontwerp moeten maken: je vindt hier nu het horloge van de White Rabbit met daaronder een hoefijzer schot.

Ook van het mini speelveld zijn er verschillende versies geweest. In de eerste versie had Melvin al een saucer rechts toegevoegd, om voor wat meer balbeweging te zorgen. Maar de kale loop die er zat, kon wel wat verbetering gebruiken. Hier is een captive ball voor extra uitdaging op het mini speelveld toegevoegd. Ook zijn o.a. de montage posts van het mini speelveld meer naar achteren geplaatst, om een meer zwevend effect te krijgen.

Bij al deze ontwerpen wordt goed gebruik gemaakt van 3D technieken, die in moderne software zit. Je krijgt dan diep respect voor de ontwerpers van vroeger, toen alles nog op papier gedaan moest worden. Iets fout gedaan? Begin maar helemaal opnieuw met tekenen, dat is een heidense klus.

Eerste whitewood op basis van de 2D CAD-tekening

Speelveld (l) en minispeelveld (r) in opbouw

3D-render van het speelveld

Ieder boutje, moertje, detail, plastic etc. ligt in de software vast en zo kunnen er de mooiste renders mee gemaakt worden. Zo kan een ontwerper tot in detail bestuderen of alles daadwerkelijk gaat passen, alvorens een ‘echte’ kostbare whitewood te maken. Het verkort de ontwerptijd aanzienlijk en bespaart een hoop kosten.

Zo zijn er tal van (kleine) wijzigingen doorgevoerd om tot dit prachtige eindresultaat te komen, wat aan het uiteindelijke speelveld wel te zien is.

“Als je dan alle delen samenvoegt, ontstaat er een unieke flipperkast die je terecht een ‘wereld onder glas’ mag noemen!”

Ik durf wel te zeggen dat hier echt ‘een wereld onder glas’ gemaakt is; met zoveel mogelijk behoud van het originele ontwerp. Melvin wilde al vanaf dag 1 een wereld onder glas maken. Hij dreef pinball-art-maker Lior tot het uiterste, om zijn 3D ideeën tot leven te brengen. In Lior’s woorden: Most detailed sculpted ever created by Melvin and Lior to date. De 3D sculpted plastics van Lior (Art of Pinball) maken deze flipperkast echt af. Kosten nog moeite zijn dus gespaard, om tot dit eindresultaat te komen.

We hebben het hier alleen nog maar over de bovenzijde van het speelveld gehad. Maar er is ook nog een onderzijde natuurlijk. Het is prachtig wat je aan de bovenkant bedenkt, maar is er ruimte voor de nodige mechanieken aan de onderkant van het speelveld? Zo wordt er dus ook van de onderzijde een whitewood editie gemaakt, waarin je bijv. het formaat van de PCB’s kunt controleren. Er mag tenslotte nergens iets geblokkeerd worden.

Het uiteindelijke speelveld

Gevorderde 3D-render van het speelveld

Tot slot was de topper aan de beurt. Het originele idee van JPOP was een vlak plastic, maar dit kon Melvin niet bekoren. Hij heeft uiteindelijk een 3D sculpted Cheshire kat gemaakt, waarbij de ogen door ronde LCD-displays zijn vervangen. Daarop kunnen diverse animaties afgespeeld worden, afhankelijk van de spelmodus.

Melvin bedacht vervolgens dat er een mooie tekst op de buitenkant moest komen, zoals meerdere flippers tegenwoordig hebben. Maar hoe maak je je flipper anno 2024 nog uniek op dat punt? Ook hier had hij een slimme oplossing voor. Het werd een uitgefreesd kabinet met een led strip: voorzien van een diffuser onder de siderail, die interactief met de game moest worden. Met ondersteuning van het Stumblor board, zag Melvin zijn creatie tot leven komen. Het is iets dat je nu van deze prachtige flipper al bijna niet meer weg kan denken. Een echte eye-catcher. Deze flipper wil je niet in een rij tussen andere kasten wegzetten, maar verdient zijn eigen plekje op het begin van een rij. Zoals Melvin ze noemt: “WONDER RAILS™”.

De onderzijde van het speelveld

‘De perfectionist als designer’, maakte dat Melvin nog steeds niet klaar was. Wat denk je van verdere details zoals een shaker, none-reflective glas (voor zowel het speelveld als voor de translite), verlichte en lasercut apron, etc..

En als je dan alle delen samengevoegt, ontstaat er een toch wel unieke flipperkast: die je terecht een ‘wereld onder glas’ mag noemen!

3D-schets van de topper en de gehele flipperkast

Spinner: the making of...

Wil je meewerken aan ons clubblad?

Sinds de oprichting van de vereniging zijn we niet anders gewend: de Spinner is ons clubblad. Elk kwartaal ontvangen de leden van de vereniging het magazine thuis. Het is het enige flippermagazine van Nederland, dus voor veel mensen is de Spinner een goede reden om lid te zijn van de Nederlandse Flipper Vereniging.

Het team achter de Spinner is best klein. De redactie bestaat momenteel uit tien personen, waarvan vier tekstcorrectoren. Zoals jullie in de tekst ‘van de redactie’ aan het begin van deze editie hebben kunnen lezen, gaat Jos de redactie verlaten. Jos zorgt samen met mij voor de opmaak van de artikelen. Nu Jos heeft aangegeven te gaan stoppen per januari 2025, zijn we op zoek naar een nieuwe opmaker. Mocht er voor jou een drempel zijn om je te melden, dan ga ik die drempel met dit artikel proberen te verlagen. Maar eerst een kort stukje geschiedenis en een korte uiteenzetting over de software en de templates die we gebruiken.

Ontwikkeling van de Spinner

De eerste Spinner-editie is uitgegeven in 1992. Het was toen een ‘magazine’ van 24 pagina’s, met alleen maar tekst. Het is moeilijk voor te stellen, maar het blad werd

de eerste twee jaar met WordPerfect 4.2 gemaakt. Vanaf 1994 werd PageMaker gebruikt om de Spinner op te maken. Dat was software van Aldus Corporation, welke in 1994 werd overgenomen door Adobe. PageMaker is twaalf jaar lang gebruikt voor de opmaak, totdat er een nieuwe redactie aantrad. Het was tijd voor vernieuwing. In 2006 werd de Spinner geheel in kleur opgemaakt met de opvolger van PageMaker; InDesign. Dat was een logische keus; PageMaker werd al vanaf 2003 niet meer geüpdatet. In 2008 bevatte de Spinner voor het eerst 64 pagina’s. Sindsdien is dat de standaard omvang van ons geliefde kwartaalblad. De opmaak bleef heel lang ongewijzigd, kleine aanpassingen daargelaten. Tot 2015, toen kreeg de Spinner een totale make-over. Deze opmaak wordt tot de dag van vandaag gebruikt. Ook alweer bijna tien jaar.

Vier categorieën

In 2015 kregen we een complete set templates aangeboden door communicatiebureau BrrBrr uit Haarlem. Die templates bevatten een opzet voor de opmaak van het hele blad. Ons blad bevat artikelen in vier categorieën, die elk hun eigen kleur hebben. Zo zie je gelijk waar het artikel bij hoort:

• Blauw: vereniging

• Oker: evenementen

• Groen: top stories

• Paars: overig

De paarse categorie is elk kwartaal veruit het best vertegenwoordigd. Als het geen top story is, valt daar natuurlijk van alles onder: kastreviews, gameroombezoeken, techniekartikelen. Voor elke categorie hebben we vijf verschillende opzetjes voor artikelen, die je hiernaast kunt zien voor de

Ronald Eijkman

categorie ‘vereniging’. Die opzetjes dienen als basis voor de artikelen die uiteindelijk in de Spinner terecht komen.

Opmakers gezocht

Om te beginnen zijn we opzoek naar in ieder geval één nieuwe opmaker. Zoals aangegeven gebruiken we Adobe InDesign voor de opmaak van de Spinner. Meerdere opmakers zijn zeer zeker welkom, ware het niet dat we met de InDesign-licentie van de NFV het InDesign-pakket maar op twee verschillende pc’s tegelijk kunnen gebruiken. Dus als je een opmaker bent met een eigen licentie, dan zou dat heel mooi uitkomen. Maar ook als je géén opmaker bent, maar wel een Adobe-licentie hebt én je graag met InDesign aan de slag wilt, schroom dan niet om contact op te nemen. We kunnen dan samen de meest gebruikte functionaliteiten van InDesign doornemen en kijken of het opmaakwerk wat voor je is.

Tijd voor wat nieuws!

Zoals aangegeven gebruiken we de templates van BrrBrr nu al bijna tien jaar. Het ziet er nog steeds fris en eigentijds uit, maar persoonlijk zou ik de Spinner een iets chiquere uitstraling willen geven. In ieder geval weer eens wat anders. Mocht je dit nu lezen en je hebt ervaring met het uitwerken van huisstijlen én je hebt ideeën over een nieuwe opmaak van de hele Spinner, dan horen we graag van je. Het is wel de bedoeling dat we artikelen snel kunnen opmaken. Ingewikkelde en veel verschillende opmaaktemplates zijn misschien mooi, maar zorgen wellicht ook voor een lagere doorloopsnelheid. En voor vrijwilligerswerk geldt voor de meeste mensen dat ze dat doen naast alle andere dingen die ook aandacht vereisen.

Dank je wel!

Allereerst: bedankt dat je dit artikel tot dit punt hebt gelezen. Dan is de kans dat je jezelf aanmeldt voor een oriënterend gesprekje al een stuk groter. Als je dan de kans grijpt en dat mailtje gaat sturen, onthoud dan dat je reactie enorm belangrijk is voor de vereniging. Zonder vrijwilligers kan de vereniging niet bestaan. Daarnaast mag ik wel zeggen dat ik enorm trots ben dat we elk kwartaal zo’n mooi magazine maken. Het is geweldig om daar deel van uit te mogen maken. Dus, kom in actie en mail naar redactie@nfvpinball.nl.

Dank je wel, ook namens de rest van de redactie: Bas, Rens, Jos, Gerard, Barry, Theo, Winfred, Wilco, Pieter.

InDesign opmaaktemplates

Spinners in 2003, 2006 en 2011

Spinners in 2015 en 2019

Pinball professional Eric Bartels

Repareren is een vak!

De techniek van de flipperkast heeft zich door de jaren heen flink ontwikkeld. Eerst was vrijwel alles mechanisch. Daarna deed de elektronica zijn intrede, maar de toepassingsmogelijkheden waren in de jaren 70-80 beperkt. Met de komst van meer geheugencapaciteit en het DMD display werd in de jaren 90 niet alleen het spel meer uitdagend, datzelfde gold voor de techniek. De laatste decennia bleef er qua uiterlijk van de kasten veel hetzelfde, maar ‘onder de motorkap’ veranderde er veel. Als je een flipperkast wilt repareren, moet je dus van veel markten thuis zijn. In deze editie laten we ‘die hard’ techneut Eric Bartels (Pinball Professionals) aan het woord. Voor mij bevestigde het gesprek: repareren is een vak!

De mens

De werkplaats van Eric weet ik zonder hulp van een navigatie- systeem te vinden. Gelukkig maar, want ik weet niet wat het adres is dat ik zou moeten invullen. Een aantal jaar geleden ben ik diverse keren op bezoek geweest toen Erik werkte aan de Magic Girl (zie onder andere Spinner 3 van 2021) en mijn

geheugen laat me niet in de steek. De ontvangst is ook vertrouwd: de teckels Luna en Max blaffen luid en Gonny, de vrouw van Eric, heet me van harte welkom. De werkruimte is aangekleed met flipper gerelateerde zaken, meer nog dan ik me herinner van vorige bezoeken. Eric zit met de bril op het puntje van zijn neus te werken. Als we even later aan de

koffie zitten, vertelt hij me over zijn lotgevallen in 2024.

Eric: ‘Ik ben sinds kort weer bezig met flipperkasten repareren. Begin dit jaar had ik allerlei klachten en terwijl de onderzoeken nog niet waren afgerond kreeg ik een black out. Als ik een flipperkast was geweest, had er een printplaat onderzoek op het programma gestaan. Het vervelende was dat ik de black out kreeg op een moment dat ik met mijn auto een drukke kruising opreed, een andere auto raakte en tegen een lantaarnpaal tot stilstand kwam. Het goede was dat ik net een nieuwe auto had gekocht, want zonder de kreukelzone en de airbags had ik hier waarschijnlijk niet meer gezeten.’

Het ongeluk is nu drie maanden geleden en in overleg met de bedrijfsarts mag Eric een paar uurtjes per dag klussen omdat dat goed is voor zijn herstel.

Eric: ‘Gelukkig kan Gon me rijden, want ik vertrouw m’n eigen hoofd niet meer. Het lijkt wel of de registratie van signalen vertraagd wordt doorgegeven. Dat is natuurlijk niet goed als je aan het autorijden bent.’

Als ik Eric tijdens de lunch (heerlijk, gehaktbal uit de jus!) aankijk en vaststel dat hij nog wat smalletjes oogt, reageert hij met: ‘ja, ik ben nog niet helemaal de oude. De accu is sneller leeg en het energie niveau nog niet wat het moet zijn. Ik neem op het moment geen reparatieklussen aan, ik doe alleen wat restauratieprojecten. Zonder tijdsdruk, zodat ik zelf het tempo kan bepalen.’

“De contactgegevens van Eric staan al decennia in de rubriek Technische Vraagbaak”

Al tijden combineert Eric een baan (bij Tata Steel) met zijn hobby & passie: de flipperkast. Zijn kennis van de techniek van flipperkasten is bijzonder uitgebreid.

Het ultieme bewijs was project Magic Girl, waar hij voor elkaar kreeg wat John Popadiuk en het productie team in de VS niet lukte: een kast creëren die goed werkt. Dat project vroeg om veel kennis en inzicht om de vraag te kunnen beantwoorden: wat zou de bedoeling geweest zijn van de ontwerper? Want veel stond niet op papier, moest zelf ingetekend worden. De contact gegevens van Eric staan al decennia (!) in de rubriek ‘Technische Vraagbaak’ van de Spinner.

Eric: ‘Adverteren doe ik niet, maar mensen kennen me en weten me nog steeds te vinden. Niet alleen voor reparaties, ook als ze bijvoorbeeld een bepaalde kast zoeken. Laatst kreeg ik een verzoek of ik een Medieval Madness kon regelen.

Budget was er voldoende. Ik had die MM niet staan natuurlijk maar kende wel weer iemand die mogelijk een exemplaar wilde verkopen. Afspraken gemaakt en die kast hier een tussenstop voor een check up laten maken. Toen heb ik ‘m doorgestuurd naar de koper. Daarna zijn er dan drie partijen happy.’

Nog steeds krijgt Eric telefoontjes op basis van de vermelding in de Spinner. Dankzij zijn uitgebreide kennis van kasten en techniek begrijpt hij op basis van de beschrijving in de regel wat het probleem is waar de beller mee worstelt. Je bent een echte vakman als je vervolgens ook aan zo’n liefhebber met minder technische kennis kan uitleggen wat hij moet doen om achter de oorzaak van het probleem te komen of zelfs de storing te verhelpen. Zo iemand is Eric.

De werkplaats

Eric heeft in de jaren dat hij flipperkasten onderhoudt en repareert een flinke voorraad onderdelen verzameld. Er staan diverse archiefkasten vol met grote(re) objecten. De kleinere onderdelen zijn opgeborgen in vele tientallen plastic bakjes. Op de bakjes staat vermeld wat erin te vinden is. Voor de meeste klussen heeft Eric wat hij nodig heeft.

Eric: ‘Dat geldt overigens niet voor de EM-generatie. Daar heb ik zelf niet zoveel mee. Omdat ik het onderhoud doe van een grote Bally/ Williams collectie uit de jaren 90 zal ik daar niet vaak misgrijpen.’

De werkplaats en opslagruimte van Eric zijn ruim. Dat is prettig, maar ook een risico. De laatste keer dat ik hier kwam stond de opslag vol met vele tientallen flipperkasten. Stuk voor stuk kasten waar vele uren werk aan zat.

Eric: ‘Ik heb m’n lesje geleerd. Er stonden zoveel kasten waar ik mee aan de slag moest, ik kwam echt om in het werk en dat was niet leuk meer.

Bakjes met onderdelen en diverse ramps

Als je minder ruimte hebt, maak je eerst af wat je onderhanden hebt en haal je dan pas een nieuw reparatie/ restauratie object binnen. Ik vond het lastig om ‘nee’ te zeggen en dan stond er dus weer een kast extra in de rij. Ik ben blij dat het nu veel minder is.’

Gonny is meegelopen naar de opslagruimte en kijkt Eric aan na zijn laatste opmerking over de afgenomen werkvoorraad.

Eric reageert: ‘Nou ja, ik heb hier natuurlijk nog wel wat kasten met werk staan. Maar die projecten moeten wachten, ik houd het nu echt bij wat klussen die ik leuk vind om te doen. Zoals de Banzai Run die ik nu onder handen heb.’

lamp. Werkt fantastisch en de kosten zijn niet hoog. Ik heb die informatie gedeeld op PinSide en daar zagen diverse mensen wel wat in. Je kunt ze nu in vrijwel alle onderdelenshops kopen’.

De passie van Eric is onverminderd groot. Er staan meer dan 35 jaren op de teller als techneut maar het

“Er staan meer dan 35 jaren op de teller als techneut maar het vuur brandt nog volop”

Terwijl ik een paar foto’s maak, gaat Eric verder met zijn restauratie klus. Even verderop liggen twee speelvelden van een Earthshaker naast elkaar.

Eric: ‘Een speelveld swap. Het origineel was echt vreselijk vies en slecht. Dan ben je zoveel uren bezig om het weer in orde te maken, dan kun je je Euro’s beter in een nieuw exemplaar steken.’

Eric laat me ook een foto zien van een oplossing die hij heeft bedacht voor het installeren van ledlampjes in oudere kasten.

Eric: ‘Eén van de minpunten van die ledlampen in combinatie met de oude aansturing was dat de lampen gingen flikkeren. Heel irritant en niemand had een goede oplossing.

Uiteindelijk heb ik die zelf bedacht: een mini printplaatje bij elke led-

vuur brandt nog volop. De meeste techneuten zijn mannen van weinig woorden, maar dat geldt niet voor Eric. Na weer een leuke middag in zijn werkplaats realiseer ik me dat het komt omdat Eric het juist leuk vindt om te vertellen. En zijn voorraad verhalen is uitgebreid. Als ik weer richting Vinkeveen ga realiseer ik me dat de klus van Eric van vandaag nu is blijven liggen...

Naam: Eric Bartels

Werkplaats: Wormer (N-H)

Bekend als: Pinball Professional website: pinballprofessionals.nl

Eric aan het werk aan de Banzai Run

Eric’s oplossing voor niet-flikkerende ledlampjes

Maak aankoop flipperkasten mogelijk!

Word NU lid van de Club van 100

Tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) van juni 2024 is door het bestuur een plan gepresenteerd om te onderzoeken hoe we in de toekomst de huisvesting van het clubhuis kunnen waarborgen. Een mogelijkheid zou kunnen zijn om een clubhuis in eigendom te realiseren. Vooruitlopend op de mogelijkheden die een speciale commissie gaat presenteren is er tijdens de ALV gestemd en besloten om een ‘clubhuisreserve’ te vormen. In de laatste jaren was besloten dat 75% van de resultaten van het afgelopen jaar gebruikt werden om kasten te kunnen kopen. Nu is er besloten om de aanschaf van (duurdere) kasten vanaf 2024 te gaan doen uit de opbrengsten van de Club van 100 en het budget van een mogelijke veiling in 2025.

Wat zou het geweldig zijn om in het begin van 2025 veel nieuwe Club van 100-leden te mogen verwelkomen, zodat we extra kunnen investeren in een prachtige, nieuwe flipperkast.

Met de opbrengst van 2024 van de Club van 100 is mede de aanschaf van de Iron Maiden mogelijk gemaakt! Lid worden kost EUR 100 per kalenderjaar, naast de gewone contributie.

Maar je krijgt er ook wat voor terug!

• Je eigen ontworpen logo of bedrijfslogo op onze website, in de Spinner en in het clubhuis

• Gratis toegang bij de NFV funhouse-activiteiten

• Uitnodiging voor de jaarlijkse Club van 100-bijeenkomst Kortom, lid worden is de moeite waard!

Stuur een mail naar

Cv100@nfvpinball.nl en ik mail je terug.

Marianne Winkel

Jouw logo in de Spinner, op de website en in het clubhuis

Marianne Winkel

De historie van de flipperkast in woord & beeld - 1994

Qua naamsbekendheid is ‘onze’ Henk de Jager de bekendste Nederlander in de flipperwereld. Henk heeft een uitgebreide kroniek geschreven over de historie van de flipperkast. In drie kloeke delen doet hij verslag van de ontwikkelingen, vanaf het prille begin voor de Tweede Wereldoorlog tot de producties van deze eeuw. Tot nu toe was er slechts een handvol mensen die dit werk konden lezen. We zijn er heel blij mee dat we nu de lezers van de Spinner kennis kunnen laten maken met Henk de Jager’s ’Ontwikkeling van de flipperkast - van knikker tot virtual-reality’. We gaan in een Spinner-jaargang steeds vier flipperjaren behandelen. In deze Spinner gaat het over 1994. Een jaargang met veel nieuwe kasten. We hebben een selectie gemaakt van de meest interessante en populaire titels.

De kasten met gewone of alfanumerieke displays werden in hoog tempo opgeruimd, om plaats te maken voor deze nieuwe generatie flipperkasten. Toch bleef het succes niet aanhouden, in de loop van 1994 zien we de hoeveelheid verkochte flippers weer teruglopen. Was het publiek het nieuwtje alweer beu, was de markt verzadigd of kwam het door het uitblijven van een echt spectaculair flipperontwerp?

Legendarische kasten zoals hiervoor genoemd waren er niet in 1994, ondanks de nieuwe vijf Bally en vier Williams modellen van de marktleider. Data East bracht een paar aardige modellen in de eerste helft van het jaar, maar dat kon het softwarebedrijf, dat eigenaar van het merk was, niet tevredenstellen: aan het einde van de zomer werd het merk verkocht aan het Japans/ Amerikaanse Sega. Een bekende

naam in flipperland, Sega en haar Spaanse dochter Segasa brachten al in de jaren ’70 en ’80 flippers op de markt. Overigens bleef flippertycoon Gary Stern het bedrijf leiden.

De eerste flipperkast van 1994 kwam al in januari, Bally’s “Popeye Saves the Earth”. Weer in een large body meubel. Het lijkt wel traditie: thema’s uit stripverhalen of tekenfilms worden nooit op een aansprekende wijze vertaald in een flipperkast, en ook geen succes. Bij deze “Popeye” hebben de tekenaars Pat McMahon, John Youssi en Python Angelo niet uit het onderwerp gehaald wat erin zat. Ook spelontwerpers Barry Oursler en Python Angelo konden de speler niet voldoende boeien. “Popeye Saves the Earth” kan dan ook tot één van de minst succesvolle Bally dot-matrix flipperkasten worden gerekend. Het thema is nat-

Bally’s Popeye

uurlijk de eeuwige strijd die tekenfilmheld Popeye met rivaal Bluto (de Engelse Brutus) heeft. Het verhaal achter het thema heeft een modern “milieu-tintje” meegekregen. Alles speelt zich af aan boord van Popeye’s “ark”. Daarom is het speelveld geheel in stijl van een boot opgebouwd. Volgens de spelbeschrijving bedreigen Bluto’s firma’s “Earth Paving Co.”, “Blutonium Waste”, “Nevergreen Logging” en “Spillco Oil” het milieu, en daarmee het leven van zes diersoorten. Bovendien is Popeye’s grote liefde Olive gekidnapped en is baby Swee’ Pea verdwaald in een doolhof van gangen. Natuurlijk is de opdracht aan de speler om al dit onheil af te wentelen. In een aantal missies moeten de neushoorn, de panda, het luipaard, de adelaar en de dolfijn voor uitsterven worden behoed. Het redden van de dieren gaat via een speciale baan aan de linkerzijde van het speelveld. Als de bal er doorheen rolt, kan met de linkse flipperknop een aantal hamertjes in werking worden gesteld die de bal zijwaarts onder de bijhorende dierenkop duwen. Van de speler wordt dus een goede timing verwacht. Zijn alle dieren verlicht dan kan de “zee-heks” worden bestreden, waarna Swee’ Pea door het juist bedienen van drie rollovers op het bovenspeelveld uit het doolhof kan worden bevrijd . Dit alles gaat gepaard met een 2-, 3- en 4bals multiball spel. Het bevrijden van Olive gebeurt daarna in een hectische zes-bals multiball finale. Aardige vondst in “Popeye Saves the Earth” is het afschieten van de bal: deze valt vanaf de afschietbaan in een roulette-achtige draaischijf die voortdurend in beweging is. Zo wordt een van de acht scoremogelijkheden in die schijf geïncasseerd. Minpunt in deze flipperkast is het bovenspeelveld. Hoewel al lang uit de mode heeft de ontwerper het aangedurfd een verdieping toe te voegen. Vervelend is dat die etage

een belangrijk stuk van het normale speelveld (nabij de thumper bumpers) afdekt. Om alles toch zichtbaar te houden is een groot rond venster in het bovenveld aangebracht, zodat het onderste veld toch zichtbaar blijft. Dat gaat goed zolang het speelveld niet vuil wordt. En schoon blijven transparante speelveld delen maar heel kort, heeft de praktijk geleerd… Zoals al eerder gezegd, “Popeye Saves the Earth” was geen topper:de verkoop stokte bij 4217 stuks. En zelfs die waren moeilijk te verkopen, dat bleek uit het feit dat

deze flipperkasten in de loop van 1994 tegen een bodemprijs werden gedumpt – ook op de Nederlandse markt.

Opvallender was de in februari uitgebrachte nieuwe machine van Data East:“Tommy”. Niet dat deze aan hoge verkoopcijfers kwam, 3500 stuks kan niet echt een uitschieter worden genoemd. Oorzaak? Wellicht een combinatie van gebrek aan vertrouwen in de matige technische kwaliteit van Data East én de verzadigde flippermarkt. “Tommy” is de naam van de hoofdrolspeler in de gelijknamige rock-opera van

The Who uit 1974. Bij het uitkomen van deze nieuwe flipperkast werd de rock-opera als Broadway musical weer nieuw leven ingeblazen. In het vorige jaar bouwde Data East al tien prototype machines van “Tommy” als promotiemateriaal voor de musical. De eerste proto-flipper uit de serie van tien beleefde zijn première in het “Hard Rock Café” in Dallas, in oktober 1993. Eén van de tien proto’s viel tijdens het project van een vrachtwagen en was total-loss. “Tommy” was niet de eerste flipperkast met deze rock-opera als thema. Bij de verfilming ervan in 1974 met Elton John, Roger Daltrey en Ann Margareth in de hoofdrollen, bracht Bally twee themaflippers uit: “Wizard” en “Capt. Fantastic”. In niets lijkt deze “Tommy” op zijn voorgangers. De techniek heeft niet stilgestaan in al die jaren. De nieuwe “BSMT 2000” geluidscomputer speelt dan ook maar liefst 21 verschillende songs uit de rock-opera, met het stemgeluid van de originele Broadway-cast. Michael Ceveris, Paul Kandel en Anthony Barrile laten horen hoe dat klinkt. Ook op het speelveld is spektakel: de speler wordt in de rol van Tommy zelf neergezet. Hoofdrolspeler Tommy is de blinde en dove flipperkampioen, de speler mag ervaren hoe het is om blind te flipperen. Op een zeker moment verschijnt uit het niets een soort waaier die tijdelijk de flippers afdekt, en daarmee het zicht op de bal. De speler moet verder op intuïtie of gevoel. Een knappe vondst, die alleen maar in deze flipperkast is toegepast. Verdere verwijzingen naar de rock-opera zijn bijvoorbeeld de spiegel die door de speler moet worden weggeschoten, de grote Engelse vlag midden op het speelveld waarin dertien spelmodes kunnen worden verlicht en het plastic vliegtuig dat achter op het speelveld de gehele breedte van de kast overspant. In het begin van Tommy’s verhaal, verongelukt zijn

vader met zo’n toestel, als RAF-vlieger in de Tweede Wereldoorlog. Een vierkoppig team was ervoor nodig om het spel van “Tommy” te ontwikkelen: de vaste ontwerpers Joe Kaminkow en Ed Cebula samen met de tot dan toe minder bekende Lonnie D. Ropp en Lyman F. Sheats. Opvallend is de nieuwe bal-afschieter op deze machine: de bal kan zowel op de klassieke wijze met een veerafschieter worden weggeschoten, maar ook elektrisch door middel van de rechtse flipperknop. Het is eigenlijk vreemd dat van zo’n boeiende en aantrekkelijke flipperkast niet meer exemplaren te verkopen zijn geweest. Begon de matige kwaliteit van de mechanische onderdelen het merk parten te spelen? Feit is wel dat softwaregigant Data East zijn flipperdivisie in de verkoop zette.

In dezelfde maand als “Tommy” bracht de eveneens niet florissant draaiende concurrent Gottlieb-Premier een themaflipper op de markt naar aanleiding van het toen te houden wereldkampioenschap voetbal. “World Challenge Soccer” luidde de naam van deze weinig opvallende flipperkast. Het nogal lege speelveld is vrijwel symmetrisch opgebouwd, en geeft daardoor een wat ouderwetse indruk. Het artwork van de kopruit lijkt niet bij dat van het speelveld te passen. Bovendien is de kopruittekening van gedurfde eenvoud: slechts een voetbalschoen en een bal werden door tekenaars David Moore en Constantino Mitchell op de voorgrond gezet. Smaken verschillen natuurlijk, maar ik kan dit artwork op een flipperkast niet waarderen. Het spel in deze kast is ook van een eenvoud die in de jaren negentig niet meer in de smaak van het publiek viel. Droptargets schieten om de waarde van een doelschop te verhogen. Met een lang schot vanaf de rechtse flipper kan de bal in een aardig nagebouwd voetbaldoel worden geschoten. Dat alles gaat gepaard met wat de flyer belooft: “true-to-action sounds”. Aardig geprogrammeerde muziek en gejuich, maar door de toepassing van een nog steeds vrij simpele geluidscomputer komen de effecten niet op het niveau van de Digital

Compression Sound bij Bally en Williams, of de nieuwe Deluxe Digital Sound PCB van Data East. Premier Technologies wilde ook maar al te graag van de veel te duur gekochte noodlijdende flipperdivisie af. Maar met ook Data East’s pinball afdeling in de etalage was het bijna onmogelijk een koper te vinden. Doorgaan was dus het devies, ondanks de slechts 1470 verkochte “World Challenge Soccer” machines. Maar kijk eens goed: slechts de naam Gottlieb prijkt nog op de flipperkasten, de Premier naam zien we niet meer. Toch is Premier Technologies nog steeds de eigenaar van de fabriek. De naam Premier komt nog wel op de flyers voor, en ook de aanprijzing “Pro-Game series” wordt geschreven met de karakteristieke Premier “P” en Gottlieb “G”. Het ontbreken van de Premier-naam op de kast zal zo blijven, tot de laatste door GottliebPremier geproduceerde flipperkast.

“Het spel in deze flipperkast is van grote klasse en kan zich meten met een succesmodel als Indiana Jones”

Inmiddels wijst de kalender de maand maart aan, en is marktleider Williams weer aan zet. De volgende klassieker in de reeks large-bodies ziet het licht: “Demolition Man”. Het thema? De gewelddadige speelfilm van Marco Brambilla met Sylvester Stallone, Wesley Snipes en Sandra Bullock in de hoofdrollen. Dit drietal staat dan ook prominent op de kopruit. Daar is overigens nog het nodige om te doen geweest. Telkens werden de ontwerpschetsen van Doug Watson door filmproducent Warner Bros. af gekeurd. Toen na enige afgewezen tekeningen eens werd geïnformeerd wat er nu precies mis was, bleek de kritiek van Wesley Snipes te komen. Deze afro-Amerikaanse acteur, die toen aan

het begin van zijn Hollywood-carrière stond, was bang als een soort karikatuur te worden afgebeeld. Bovendien wilde hij niet kleiner dan Stallone in beeld. Tekenaar Watson loste het op door de drie hoofdrolspelers allen even groot en met dezelfde strakke blik in de ogen af te beelden. “Demolition Man” is weer zo’n typisch voorbeeld hoe flipperartwork de tijd weerspiegelt waarin het gemaakt werd. Een keihard thema als dit zou twintig jaar eerder ondenkbaar zijn geweest. Het spel in deze flipperkast is van een grote klasse en kan zich beslist meten met een succes-model als “Indiana Jones” uit het voorgaande jaar. Direct in het oog springend zijn de twee metalen grepen die op de rand van de kast zijn gemonteerd. De speler kan kiezen of hij met de normale knoppen flippert, of dat hij de flippers bedient met deze stoere grepen. De opvallende constructie van deze bedieningshandles lokte wel regelmatig vandalisme uit. Nu, na al die jaren, zijn er “Demolition Man” machines waarbij de (vernielde) grepen door de exploitanten zijn verwijderd. Williams heeft dit systeem ook nooit meer toegepast. Op het speelveld zelf treffen we ook nog een aantal prachtig uitgewerkte ideeën aan. Het is een speelveld

Gottlieb’s World Challenge Soccer

gevuld met ramps, waarop de bal nogal eens onverwachte wendingen maakt. Links op het brede veld zien we twee varianten op de alom bekende captive-ball.

Eén ervan is een soort glazen oog die met de speelbal kan worden weggeschoten in zijn baan. De constructie van dat oog is bijzonder: in een transparant plastic omhulsel drijft een plastic oogbol in een vloeistof. Hierdoor zijn de iris en pupil altijd naar boven gericht, wat een griezelig effect geeft. De andere captive feature bestaat uit twee speelgoedautootjes. Raak het eerste autootje hard genoeg met de speelbal, en hij zal doorschieten tegen de tweede. Als de kracht voldoende is zal deze doorschieten naar het eind van de baan en scoren. Ziet er ontzettend leuk uit! Een groter technisch hoogstandje is het “claw” mechanisme linksboven. Het juiste schot brengt de bal geheel achter op het speelveld. Hier wordt de bal dan door een lift gepakt, de “elevator”. Deze tilt de bal op, terwijl de arm van de “claw” naar de lift draait en met behulp van een electromagneet de bal vastklikt. De speler kan dan de claw-arm links- of rechtsom laten draaien met behulp van de bedieningshandles. Zo kan gekozen worden voor één van de vier mogelijke uitgangen (rails). Is de arm met de bal in de juiste positie gebracht, dan kan

door het indrukken van een flipperknop de bal van de arm worden losgelaten. Een prachtige speelveld feature! Bij monteurs echter berucht. Inwendig onder het draaiende gedeelte zijn opto’s (lichtgevoelige schakelaars) gemonteerd. Als één daarvan defect raakt, moet vrijwel de gehele achterste opbouw van het speelveld uit elkaar worden gehaald. Geen fijne klus om in een druk café te doen. Ook berucht was het probleem dat wanneer het speelveld werd opgetild (met de ballen er nog op), deze achter op het speelveld onder een lightshield konden glippen. Ook hier weer een helse klus om de ballen weer te bevrijden. Door het gigantische succes van “Addams Family” en “Twilight Zone” leek de markt wat verzadigd. Misschien was dat wel de reden dat van deze interessante flipperkast niet meer dan 7019 stuks werden verkocht. Natuurlijk best een respectabel aantal, maar het komt bij lange na niet in de buurt van die van de eerdergenoemde. Spelontwerper van “Demolition Man” was Dennis Nordman.

Vrij kort na “Demolition Man” bracht de Bally/Williams combinatie, onder het Bally label, de “World Cup Soccer” uit. Niet te verwarren met de eerder verschenen Gottlieb met hetzelfde thema. Nou ja, het was nu eenmaal het jaar van het WK voetbal. De Bally machine is een officieel “licensed product”, en voert dus ook het officiële logo van het voetbalevenement. Bovendien is de mascotte van het WK, het hondje met de grote snuit, ook de hoofdrolspeler in het artwork van deze flipperkast. Artwork van de hand van Kevin O’Connor, een oude rot in het vak. De spelontwerper was een nieuwkomer, waarvan we in de toekomst wel meer

gingen horen: John Popadiuk.“World Cup Soccer” werd door de spelers best enthousiast ontvangen, de speelautomaten exploitanten waren iets minder blij met het ontwerp. Op het meubel en op speelveldshields staat afgedrukt dat het apparaat ontworpen is ter gelegenheid van het WK in 1994. Het maakt de kast zeer zichtbaar gedateerd, en daar houden exploitanten niet van. Al snel betitelen spelers de kast dan als “oud”, soms nog ver voor het einde van de economische levensduur. Qua spel is dit een interessante machine. Blikvanger is de grote halve voetbal op het speelveld. Tijdens het spel draait deze snel rond en fungeert zo als draaischijf om de bal weg te slingeren. Leuk effect, zonder de irritatie die de normale vlakke draaischijven vaak oproepen. Met dit systeem fungeert de draaiende bal als een soort grote bumper. Achterin de kast is een voetbaldoel nagebouwd, met een keeper ervoor. Deze keeper beweegt steeds heen en weer om het voor de speler moeilijker te maken om een goal te scoren. Multiball is ook leuk vormgegeven: de gevangen bal wordt met een stevige electromagneet aan de linkse ramp gekleefd, totdat het multiball spel wordt gestart. In de praktijk bleek de WCS een zeer betrouwbare

Williams’ Demolition Man

Bally’s World Cup Soccer

machine te zijn; door het ontbreken van ingewikkelde mechanische features ging deze machine zonder al te veel storingen door het leven. Of het moest de balvormige afschieter zijn, die wilde er na intensief gebruik nog wel eens vanaf vliegen. Eenmaal vervangen door een “normale” schietstang was ook dit euvel verholpen. Bally verkocht 8743 exemplaren van deze bijzonder leuke flipperkast.

Data East bracht in juni maar liefst twee modellen tegelijkertijd op de markt. Het waren meteen ook de laatste Data East modellen, want de overname door het Japans/ Amerikaanse Sega was inmiddels een feit. Meest in het oog springende model was “Guns N’ Roses”, naar de hardrockformatie met dezelfde naam. Deze band, waarvan de naam is ontleend aan die van gitarist Tracii Guns en zanger Axl Rose, was bekend om hun stevige hardrockmuziek met rauwe teksten en hun bijhorende levensstijl. Drank, drugs en Rock & Roll. Het aanvankelijk door tekenaar Markus

Rothkranz aangeleverde artwork werd afgekeurd. De met acrylverf op canvas geschilderde afbeelding van de zes bandleden was dan wel bijna fotografisch correct, het miste de woeste uitstraling die Guns N’ Roses zo eigen is. Dus kreeg Rothkranz de opdracht zijn werk opnieuw te maken, wat tot de definitieve versie

“Het aanvankelijk door tekenaar

Markus Rothkranz aangeleverde artwork werd afgekeurd”

Mine”, “Paradise City” en “Garden of Eden”. Bovendien adverteert de flyer van deze flipperkast met de wereldpremière van het nummer “Ain’t Goin’ Down”. Voor echte fans van hardrock muziek, en zéker die van Guns N’ Roses, is deze machine een must! Data East verkocht ongeveer 3000 stuks van deze kast, niet al te veel dus. Was het flipperen weer eens op zijn retour?

leidde. Joe Kaminkow tekende samen met John Borg voor het spelontwerp. Zes-bals multiball, ontketend vanuit “Slash guitar shots” aan de linkerkant van het speelveld. Negen verschillende features kunnen door middel van dit speciale schot worden geactiveerd. Verder is de indeling van het speelveld niet echt opvallend te noemen. Wel leuk is de feature waarbij ook aan de linkerkant van de voorzijde een balafschieter is gemonteerd. We zagen dit al eerder bij Williams “Funhouse” uit 1990. Joe Kaminkow gaf de electrische afschieter rechts de vorm van een pistool (“gun”), terwijl op de linkse handbediende afschieter een plastic roos (“rose”) was gemonteerd. Bijzondere vormgeving en leuk bedacht! De muziek in “Guns N’ Roses” laat zich raden. De inmiddels in alle Data East modellen standaard gemonteerde BSMT 2000 geluidscomputer speelt levensecht negen hits van de band, waaronder het wereldberoemde “Sweet Child of

Dezelfde maand bracht Data East zijn laatste flipperkast uit voordat de hele flippertak van de onderneming aan Sega werd overgedaan : “Royal Rumble”. Op de flyer van deze flipperkast wordt aangeprezen dat Data East hiermee zijn eerste “mid-size game” of, wat wij noemen, “large body” presenteert. Niets aan gelogen, maar toch wel een vreemde slogan op de laatste flipperkast van het merk. Wilde Data East de overname, die ongetwijfeld al beklonken was, nog even voor zijn afnemers geheim houden? Vreemd genoeg bestaan er foto’s van een prototype van deze machine, die in een meubel van normale breedte zit. Is het ontwerp in een later stadium gewijzigd in de “large body” uitvoering? Het thema van “Royal Rumble” is het in Amerika zo populaire “vrij worstelen” (ook wel “catch-as-catchcan” genoemd). Ringgevechten met maar weinig spelregels en een zeer hoog show-gehalte. Beroemde namen in deze speciaal voor de televisie gehouden knokpartijen zijn Hulk Hogan, Macho Man Randy Savage, Yokozuna the Undertaker, Lex Luger en Bret Hart. We zien ze allemaal terug in deze flipperkast. Voor het eerst gebruikt Data East een shaker-motor in een flipperkast. Het effect dat de hele flipperkast op zijn poten laat trillen kennen we al uit onder andere Williams “Earthshaker” en Bally “Harley Davidson”. “Royal Rumble” trilt iedere keer als een target wordt geraakt. De opdracht aan de speler is om de negen “grid features” te scoren, om zo het zes-bals multiball spel te starten. Wacht even… negen features scoren voor multiball? Zagen we dat niet eerder bij Data East? Zeker, voorgangers “Guns N’ Roses” en “Tommy” kenden dezelfde spelopzet. Ook

Data East’s Guns N’ Roses

al was Data East een grote softwarefirma, op de programmeerkosten van de flipperkasten werd duidelijk bezuinigd. Een groot deel van de software in de laatste drie Data East modellen is identiek! Spelontwerpers Tim Seckel en Joe Kaminkow hebben vast strakke opdrachten van

“De film werd geen kaskraker, net zo min als deze flipperkast”

hun directie meegekregen bij het vormgeven van deze laatste Data East machines. Het artwork van Paul Faris en Markus Rothkranz laat wel de spierbundels van Hulk Hogan zien, maar mist de aktie die het vrij worstelen de toeschouwer biedt. De aanblik van “Royal Rumble” is dan ook veel te statisch en mist de nodige aantrekkingskracht. Of zou de grote kunststof medaille voor de wereldkampioen “heavy weight wrestling”, die bovenop de machine

is geschroefd, voor voldoende aandacht zorgen?

Een krachtpatser van een heel ander kaliber zien we op de nieuwe Williams flipperkast. Bam-bam, het oersterke zoontje van Barney uit de tekenfilmreeks “The Flintstones” prijkt op de kopruit van de flipperkast met Fred Flintstone in de hoofdrol: “The Flintstones”. Reden om deze machine uit te brengen was het verschijnen van de bioscoopfilm over de Flintstones. Nu eens geen tekenfilm, maar één met echte acteurs van vlees en bloed. Of dat leuk is? Daar zijn de meningen over verdeeld. De rolverdeling in de speelfilm is geen lijst van topacteurs: John Goodman speelde Fred Flintstone, Elizabeth Perkins zijn vrouw Wilma. Buurman en collega Barney Rubble werd neergezet door Rick Moranis, met Rosie O’Donnel als zijn echtgenote Betty. De film werd geen échte kaskraker, net zo min als deze flipperkast. In 2000 kreeg de film nog een vervolg: “The Flintstones Viva Rock Vegas”, met een geheel andere rolbezetting. Als flipperkastthema kregen onze vrienden uit Bedrock City geen herhaling. Een dergelijk thema moet voor een flipperontwerper natuurlijk eindeloze mogelijkheden bieden. Daar is John Trudeau aardig in geslaagd, zowel de tekenfilmreeks van het duo Hanna-Barbera uit 1960 tot 1966 als de Universal speelfilm uit 1994 zijn prima herkenbaar. Links en rechts op het speelveld geen lightshields maar van die karakteristieke Bedrock huisjes. Ook de steengroeve waar Fred werkt is leuk vertegenwoordigd: de ‘Bronto Crane’, een door Fred bediende Brontosaurus die als hijskraan fungeert is fraai nagemaakt. De lange nek van het beest is een koker waardoor de ballen op het speelveld komen. Extra scores zijn te bereiken door de bal(len) in de “Rotating Rock Slicer” te schieten. Niet echt nieuw, de constructie is gelijk aan de Mocular Mixmaster in Bally’s “Dr. Dude”. Niets mis mee, want het is een leuke feature. Het is bekend dat Fred Flintstone een fanatiek bowler is. Op het speelveld van “The Flintstones”

zien we dan ook het “Bedrock Bowl-O-Rama”, een heuse miniatuur-bowlingbaan waar de speler de vernuftig geplaatste bowling-pins kan wegschieten om een “strike” of “spare” te scoren. Twee ramps in “The Flintstones” voeren de bal aan de onderrand van het speelveld naar de linkse of rechtse flipper. Een speciale onderrand deze keer: de uit kunststof gevormde plaat lijkt van graniet te zijn. De rand fungeert ook als ramp: de bal kan van links naar rechts passeren, boven de flippers langs. Iets dergelijks zagen we ooit al eens in Bally’s “Blackwater 100” uit 1988. De open opzet van het veld maakt gerichte schoten op de ramps, nodig bij het scoren van de verschillende features, goed te doen. “The Flintstones” is een niet al te moeilijke flipperkast. Maak de acht letters C-O-N-C-R-E-T-E (“beton”) om het multiball spel te starten. Met zo’n open veld is het geen probleem om de meerdere ballen een tijdlang in het spel te houden. Zoals eerder gezegd: “The Flintstones” was geen topper voor Williams. Er werden 4779 stuks van deze “stenen tijdperk” flippers verkocht. Al vaker is gebleken dat

Data East’s Royal Rumble

Williams’ The Flintstones

van stripverhalen of tekenfilms afgeleide flipperkasten zelden een succes zijn. Tekenaar Kevin O’Connor heeft de families Flintstone en Rubble als levensechte portretten uit de speelfilm afgebeeld. Ongetwijfeld een eis van Universal Pictures. Maar had deze flipperkast er niet een stuk leuker uitgezien als het artwork de échte Flintstones (dus die uit de tekenfilms) had weergegeven? Meesterlijk én herkenbaar is natuurlijk de kreet “Yabba-dabba-doo” uit de mond van Fred Flintstone, wanneer een vrij spel wordt gescoord.

Het bleef nu zo’n drie maanden rustig in flipperland. Pas in september verschenen weer nieuwe flippers bij de dealers. Bally bracht “Corvette”, genoemd naar de legendarische Chevrolet sportwagen. In een gewoon standaard meubel. General Motors Inc., rechthebbende op de naam “Corvette”, stelde zeer hoge eisen aan het verlenen van de naam aan een flipperkast. Op geen enkele wijze mocht de naam van het model of van de fabrikant in diskrediet worden gebracht. Dat is uitstekend gelukt, gezien de mooie uitstraling die deze machine heeft. Aandachttrekker op het speelveld is de bewegende replica van de befaamde Chevrolet LT-5 V8 motor. Het blok trilt en schudt alsof het

een echt lopende motor is, zodra de bal erin gespeeld wordt. Hoe langer de speler zijn bal in het motorblok weet te houden, hoe hoger de jackpot score oploopt. De sportwagen Corvette was in 1994 al ruim veertig jaar in productie, en had negen modellen gekend. Alle negen Corvettes, van de Grand Sport en de Stingray tot de (toen) nieuwste ZR1, staan op het speelveld afgebeeld. Natuurlijk is het doel van het spel om alle Corvette modellen te verlichten. Rechts op het speelveld is een racebaan geconstrueerd waarop een 1963 Corvette Grand Sport de strijd aanbindt met een nieuwe (1994) ZR1. De racebaan is vernuftig in elkaar gezet. Door middel van twee motortjes en touwtjes worden de speelgoedautootjes voortbewogen. Na het startsignaal begint de blauwe auto in een rustig tempo te rijden. De rode auto, van de speler, moet door het raken van verlichte targets vooruit worden gezet. Lukt het de speler sneller te zijn dan de auto van de computer? Wat voor de spelers als minpuntje aan deze flipperkast werd ervaren, was de kleine ruimte die het speelveld biedt om de bal naar de bovenhelft te spelen.

De volgende maand bracht Williams (eindelijk) weer eens een flipper uit die geen filmthema had. “Road Show” speelt in op de kennelijk wereldwijd heersende irritatie die wegenbouwers oproepen bij automobilisten. Pat Lawlor, die het spelletje bedacht, heeft dit alles heel humoristisch weergegeven. De naam van de machine is voluit: “Red & Ted’s Road Show”, verwijzend naar de vrouwelijke (Red) en manlijke (Ted) wegwerker wiens hoofden prominent op het speelveld aanwezig zijn. De constructie van de hoofden is identiek aan die in Williams eerste flipperkast met sprekend hoofd: “Funhouse” uit 1990. Jammer genoeg dus ook met dezelfde storingen in de bewegende ogen en oogleden. De stem van Red is ingesproken door country-zangeres Carlene Carter die behalve de nodige komische uitspraken ook nog eens tijdens het spel zingt : haar hit “Every Little Thing” klinkt door het DCS-systeem glashelder uit de

speakers. “Road Show” heeft nog meer gemeen met “Funhouse”: de tweede bal-afschieter aan de linkerkant van de kast is ook weer terug. Het spel in deze large-body flipperkast is bijzonder grappig. Behalve de twee sprekende en bal-slikkende hoofden is er ook nog het schuifblad van een bulldozer gemonteerd, die

“Het

thema speelt in op de kennelijk wereldwijd heersende irritatie die wegenbouwers oproepen”

na een aantal keren te zijn geraakt, opgetild wordt om zo een schot op Ted’s hoofd mogelijk te maken (of beter nog: in de mond van Ted om zo ballen vast te leggen voor multiball).

Het speelveld is rijkelijk voorzien van rails, waardoor de ballen steeds verrassende wendingen maken. “Road Show” is de enige flipperkast met blauwe poten. Bij de prototypes was nog veel meer blauw gepland. Kijk maar eens op de flyer: daar zijn

Bally’s Corvette

Williams’ Red and Ted’s Road Show

ook de speelveldranden en de lockbar (voorkantsluiting van de glasplaat) blauw gelakt. In de exploitatie bleek deze flipperkast een commercieel succes. Waaruit maar weer blijkt dat een thema van een nieuwe film beslist geen noodzaak is voor het slagen van de machine. Williams heeft geen productie-aantallen bekend gemaakt, maar een schatting van enige duizenden stuks zal aardig correct zijn.

De maand november bracht een nieuwe Bally machine: “The Shadow”. Een machine met een weinig aantrekkelijke uitstraling, en beslist ook geen topper in de exploitatie. Toch zijn een aantal grappige nieuwe features gebruikt, die samen een aardig spel vormen (dat zeker gewaardeerd wordt, als je het wat beter kent). “The Shadow” is uitgebracht als thema flipperkast bij de in die tijd uitgebrachte speelfilm. De (Universal Pictures) film greep op zijn beurt weer terug naar de serie radiohoorspelen van “The Shadow”, die in de dertiger jaren veel Amerikanen aan de radio kluisterde. Bally adverteerde deze door Doug Watson getekende flipperkast, met de aankondiging dat de zes meest opwindende scenes uit de film op de dot-matrix worden vertoond. De teksten zijn ingesproken door de acteurs uit de film: Tim Curry, Penelope Ann Miller en John Lone. Nieuwe features zijn de door de spelers te bedienen

“ramp diverters”, het mini-speelveld met automatische schieter en de magnetische lanceerinrichting die de bal naar boven wegschiet om deze vast te leggen voor multiball. De rampdiverters zijn twee metalen wissels die de koers van de op de ramp geschoten bal bepalen: de linkse of de rechtse rail. De twee diverters, “phurba” genoemd, zijn ieder apart

“De flipper is niets anders dan een overgeschilderde Tommy, maar wel fraai gedaan”

wiel eenmaal een messing vervanger leverbaar werd was het probleem opgelost. De automatische bal-lancering werkt heel bijzonder door twee electromagneten onder het speelveld. De (door opto’s gedetecteerde) bal wordt even aan het speelveld vastgekleefd, om daarna met flinke snelheid naar boven geschoten te worden, naar het “sanctum” gedoopte gat waarin de bal wordt gereserveerd voor het multiball spel. Het feilloos werkende systeem van de spontaan vooruit bewegende bal, werd in het midden van het volgende jaar nog eens gebruikt in een Williams machine, maar werkte daarin beslist niet zo storingvrij! Ook een videomode kan op het display van “The Shadow” worden gespeeld: beweeg met de flipperknoppen de “Shadow” naar links of rechts en ontwijk de rondvliegende Phurbu messen (Tibetaanse monniksmessen). Zoals al gemeld: ondanks de vele spelmogelijkheden die ontwerper Brian Eddy in “The Shadow” bouwde, werd deze flipperkast geen echt succes. Bally wist er 4247 stuks van te verkopen.

Bally’s The Shadow

te bedienen met behulp van de twee extra (blauwe) flipperknoppen. Boven ieder van de (4) rails is een ring gemonteerd, waarin de “edelsteen” bij passage wordt verlicht. Als alle edelstenen branden kan aan het 2-, 3- of 5-balls multiball spel worden begonnen. Het mini-speelveld, “the Battlefield” genoemd, wordt bereikt door de bal in de speciale ball-popper te schieten. Op het mini-speelveld zijn maar liefst twaalf targets gemonteerd, waarvan vier droptargets. Bedoeling is alle bij de targets horende lampjes te verlichten. De bovenin geplaatste drop-targets vormen een barrière voor de bal, verdwijnen er echter targets dan kan de bal van achteren het speelveldje verlaten. De bal wordt op heel bijzondere wijze over het miniplayfield geschoten: beneden is een geel plastic terugschieter geplaatst die automatisch schiet als de bal in de buurt komt. De speler kan de positie van de terugschieter zelf regelen met behulp van de flipperknoppen. Het heen-en-weer bewegen van de terugschieter werkt met een motortje dat twee kanten op kan draaien. De oorspronkelijke constructie was te kwetsbaar: een nylon tandwiel in het mechaniek sleet zeer snel glad door de grote krachten die erop uit werden geoefend, bij het razendsnel omkeren van de draairichting. Toen voor dat tand-

Wat betreft de speciale “op bestelling” gebouwde Data East kasten is er dit jaar maar één te melden: “Richie Rich”. Niet voor een verwende rijke regisseur, maar als decorstuk in de gelijknamige speelfilm met Macaulay Culkin in de hoofdrol. De flipper is niets anders dan een overgeschilderde “Tommy”, maar dan wel heel fraai gedaan door tekenaar Markus Rothkranz. Een echt “artpiece” van de meester himself… Je zult zo’n kast maar in je collectie hebben!

Van het techniekteam

Vierde kwartaal 2024

Tussen de vorige en deze Spinner zijn er weer twee klusdagen geweest, te weten op zaterdag 7 september en 19 oktober. Beide waren weer gezellige dagen met een grote groep aanwezigen die zich over de kasten hebben ontfermd.

Klusdag

De klusdag op 19 oktober verdient extra aandacht: hierop zijn een groot aantal storingen opgelost aan de (wedstrijd)kasten die mee zijn gegaan naar het DPO. Uiteindelijk zijn we er met 25+ tegenaan gegaan, dit is tot dusver de grootste opkomst die we gezien hebben. Dit had ook een positief effect op de storingen lijst: er zijn op de dag zelf 70 storingen opgelost. Ook zijn de wedstrijdkasten op die dag gelijk goed ingesteld door de aanwezige wedstrijdspelers.

Dit jaar vindt er geen klusdag meer plaats, maar in de loop van december zullen we weer klusdagen voor 2025 op de website zetten.

Apronkaartjes

Een aantal maanden geleden is de nieuwe storingswebsite live gegaan, deze staat op de pc die aan de bar hangt. Een mogelijkheid die in deze website ook aanwezig is, is het direct linken naar de pagina van de flipperkast.

Het doel is uiteindelijk altijd geweest om al onze flipperkasten van een eigen apronkaartje met een QR-code te kunnen voorzien. Via deze code link je naar de pagina waarop het mogelijk is om de storing te melden voor de flipperkast. Het komt met enige regelmaat voor dat er een storing wordt gemeld op de Star Trek van Bally uit 1979, terwijl de storing zich op de Star Trek: 25th Anniversary voordeed (of een van de andere twee). Hierdoor zijn storingen niet altijd goed te plaatsen, zeker als de melding bijvoorbeeld ‘rechter flipper is niet goed’ is aangezien ze die alle vier hebben.

Ralf de Kleine heeft het ontwerp gemaakt en uiteindelijk ook een kleine 175 kaartjes uitgesneden. Deze zijn nu bij een groot aantal kasten geplaatst tijdens het opklappen voor het DPO (de glasplaat moest er toch vanaf om de ballen er uit te halen) en zijn tijdens de clubhuisdagen en Funhouse Fridays te gebruiken om zo een storing te melden. Voor wie de pc aan de bar wil gebruiken om een storing te melden: deze blijft daar gewoon hangen.

Bob van Leeuwen

Dutch Pinball Open

Ook voor dit jaar heeft de vereniging weer een groot deel van de kasten geleverd voor het DPO, zowel bij de wedstrijden als in het freeplaygebied. Graag willen we onze dank ook hier uitspreken voor iedereen die hier aan heeft meegeholpen, zowel tijdens de klusdag als op de opklapen opbouwdagen in het clubhuis maar ook op locatie in Veldhoven. Vele handen maken licht werk en dat is hier zeker ook het geval. Uiteindelijk zijn er van de vereniging 117 flipperkasten meegegaan, plus nog een paar die los getransporteerd zijn.

Dit jaar zijn we ook weer doorgekomen zonder noemenswaardige problemen, omdat er dit jaar meer kasten mee waren dan er nodig waren konden we kasten bij een storing omwisselen en hoefde er geen gat in de lineup te zijn. Ook leuk om te vermelden is dat de OXO en Nip-It, waar tijdens klusdagen veel tijd in is gestoken, dit jaar ook in de classicwedstrijden zijn ingezet.

Omdat de Dialed In (van Jersey Jack Pinball) van de vereniging dit jaar ook mee was, hebben we ook gelijk van de mogelijkheid gebruik gemaakt om deze te laten signeren door Jack Guarnieri zelf. Later heeft hij hetzelfde ook nog op de achterkant gedaan. Kortom, we hebben nu een echt collectors item in het clubhuis staan.

Tijdens het DPO vond Gary Stern ook zijn weg naar de technische ruimte. Tijdens zijn bezoek heeft hij onze Stern SAM testkast gesigneerd (lees hier meer over elders in deze spinner) en is hij ook op de foto gegaan met het techniekteam van dit DPO.

Apronkaartje van Radical!

Techniekteam met Gary Stern

Pinball bouwpakket

Altijd al zelf een flipperkast willen bouwen? Het kan!

Aan het eind van de zomervakantie dit jaar kreeg ik de vraag van Guus Arens, oud-voorzitter van de NFV, of ik iemand wist die een eigen flipperkast wilde bouwen. Het bleek om een houten bouwpakket te gaan en Guus wilde graag weten of het bouwproces makkelijk is en wat het eindresultaat zou worden. Maar vooral ook: is dit een speelbare flipperkast?

Er zijn wellicht veel leden die deze uitdaging hadden willen aangaan, maar er is uiteindelijk door onze oud-voorzitter gekozen voor een jongeman die al langere tijd actief is als vrijwilliger bij de NFV. Rayen van Geelen heeft met zijn vader Harm van Geelen (samen ‘het bouwteam’) de flipperkast in elkaar gezet. Op de Funhouse Friday (FF) van augustus was het zover en heeft Guus Arens de bouwdoos aangeboden aan Rayen in de techniekruimte waar Rayen vaak is te vinden tijdens een FF. De bouwdoos is van JOKR en het thema van de kast is Circus. Het eindresultaat hebben we dan ook de naam CIRCUS A-RENS gegeven. De kast is gedoneerd aan de NFV en wordt levenslang beheerd door het bouwteam. De flipperkast was ook te zien tijdens het DPO 2024 in Veldhoven.

Dit artikel is geen handleiding, maar geeft weer hoe het bouwteam te werk is gegaan en wat het eindresultaat uiteindelijk biedt. De foto’s geven een duidelijk beeld van het bouwproces en het resultaat van de werkende flipperkast.

Guus overhandigt het bouwpakket aan Rayen

De aanpak en volgorde van de bouw Er zit een duidelijke beschrijving bij (72 pagina’s), die per pagina aangeeft welke stappen genomen moeten worden. Er is gekozen om die stappen te volgen, wat uiteindelijk een goede beslissing was.

Het benodigde gereedschap om de flipperkast te kunnen bouwen is bijgeleverd. Alle houten delen zijn nauwkeurig gelaserd en zijn, nadat de onderdelen voorzichtig uit de bladen waren losgemaakt, gladgeschuurd op de braampjes zodat ze

De inhoud van de doos en de gemonteerde zijkanten van de flipperkast

keurig in elkaar passen. Opvallend is dat alle delen door klemverbindingen in elkaar passen en er geen lijm aan te pas komt. Een enkele schroef is later nodig om het kabinet goed in elkaar te houden en stijfheid te geven.

Alle delen zoals linkerzijde, rechterzijde, kopkast, voorkant en het speelveld worden afzonderlijk van elkaar gebouwd. De delen kunnen pas later samengevoegd worden zodat een hele flipperkast ontstaat. Opvallend is dat de onderdelen bestaan uit een wat dikkere plaat,

de versieringen hierop zijn van fijn en dunner hout, maar dat geeft juist wel een mooi eindresultaat.

“Als de bal over alle sensoren is geweest heb je de maximumscore van 1000 punten behaald”

Het bijgeleverde gereedschap

Het meest gecompliceerde deel is wel het speelveld, onder andere vanwege de mechaniek van de flippers, de opmaak van de kleine onderdelen en ramps, het aanbrengen van de sensoren en de lampjes en ledstrips en de werkende jet-bumpers.

Op het speelveld zijn een aantal houten delen die gebogen moeten worden. Hiervoor zijn de houten delen fijn en dun ingesneden zodat je ze rond kan buigen zonder te breken. Dit is zeer vernuftig gemaakt. Gelukkig zijn er van een aantal delen dubbele exemplaren.

De gedetailleerde achterkant van de kopkast

Als er dan iets fout gaat, is er gelukkig nog een deel extra; ook daar is over nagedacht.

Belangrijk is dat vóór het speelveld gemonteerd wordt, eerst de werking van de lampjes, sensoren en jet-bumpers wordt getest. Dan kun je nog overal bij en soms moet een draadje of aansluiting nog extra aandacht krijgen om goed te kunnen functioneren. Het vastzetten van de kabel met kleine klemmetjes is ook een werkje dat nauwkeurige aandacht vereist, anders loopt de bal later niet meer goed rond en blijft hij mogelijk hangen achter de kabel.

Zoals al eerder beschreven is er echt goed over nagedacht hoe de delen uiteindelijk samengebouwd worden zonder lijm, met enkele schroeven om de boel goed bij elkaar te houden.

Aan de hand van de

Details van het speelveld

foto’s is de voortgang te zien en het eindresultaat is er ook naar. Het is een echt mooie CIRCUS A-RENS geworden.

Het spel

Standaard staat de kast op 5 ballen, de 6 extra ballen in de muntproever worden voor het standaard spel niet gebruikt. De speelbal rolt zelf voor de plunger en na het afschieten begint het spel. De bedoeling is dat alle ramps worden gespeeld, dit wordt gesignaleerd met de sensoren. Dit wordt ook direct aangegeven met een vrolijk geluidje en extra verlichting nadat de bal over de ramp gerold is. De puntentelling wordt aangegeven door middel van de lampjes, die per 100-tal laten zien wat de score is.

Als de bal over alle sensoren is geweest en de maximum score van 1000 punten is behaald,

is het spel voltooid. Lukt dat nu niet in één spel, dan begint het na vijf ballen gewoon weer opnieuw, zodat je toch ooit het eindspel kunt halen. Want ook hier geldt: veel oefening zal uiteindelijk resulteren in een mooi eindresultaat. En dat geldt voor zowel de bouw van de kast als voor het spel zelf.

Namens het bouwteam mag ik wel zeggen dat het bouwen van de kast een leuke opdracht was. We zijn verrast door de gebruikte technieken en nog meer door het eindresultaat! Het is absoluut het aantal uurtjes bouwen waard.

Mocht je zelf aan deze flipperkast willen beginnen, dan wenst het bouwteam jullie veel succes, wij staan altijd klaar voor advies!

Het eindresultaat

De onderzijde

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN

- Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting

Het Dutch Pinball Open Expo 2024

De 25e editie van ons DPO was een grootse happening! De keuze voor NH Hotel Koningshof in Veldhoven maakte het mogelijk om al met een goede en bekende basis te beginnen aan de voorbereiding. Daardoor kon er meer tijd gestoken worden in het uitnodigen van vendors en sprekers voor de seminars met een ongekende opkomst!

Het seminar programma op zaterdag duurde van 12.00 uur ’s middags tot 22.00 uur ’s avonds. Verder waren echt alle nieuwe titels van het voorbije jaar present. Ook waren er meer plekken voor spelers bij de toernooien, diverse extra toernooien (team toernooi, pingolf, flip frenzy, digital pinball) en veel meer kasten voor de free play area.

Zo’n 2.000 liefhebbers wilden dat wel eens mee maken en kwamen naar Veldhoven. Op zondag om 19.00 uur was de winnaar van het DPO hoofdtoernooi bekend: Paul Englert (17 jaar jong). Het is vrijwel onmogelijk om alle bijzonderheden van dit zeer geslaagde evenement de revue

te laten passeren in de Spinner. Geniet van deze impressie en ga naar Pinball News voor het volledige verslag! Met dank aan Martin Ayub voor het uitgebreide verslag en de prachtige foto’s.

Dit jaar was er het grootste aantal seminar-sprekers ooit op een Dutch Pinball Open Expo. We hadden (in alfabetische volgorde) Barrels of Fun, Dutch Pinball Exclusive, Hexa Pinball, Jersey Jack Pinball, Pinball Brothers en Stern Pinball allemaal vertegenwoordigd.

Het Dutch Pinball Open Expo 2024 werd gehouden in hetzelfde NH Koningshof Convention Centre als vorig jaar. Bijna iedereen was het erover eens dat de nieuwe locatie voor de Dutch Pinball Open Expo van 2023 zeer succesvol was, dus er was

veel steun om terug te keren voor het evenement van dit jaar. Naast de twee grote zalen die vorig jaar werden gebruikt (Genderzaal en Kempenzaal) was er een derde hal toegevoegd. Hoewel met elkaar verbonden, was er toch een onderscheid: één hal voor de toernooien en twee hallen voor de vendors en de free play.

In het centrale deel van de hallen waren er stands van de verkopers en ook het eetgedeelte. Dat eetgedeelte was letterlijk een paar stappen verwijderd van de stands.

Er was een fraaie stand met twee Alice’s Adventures in Wonderland machines. Om een idee te geven van de omvang van het DPO EXPO 2024:

• Zo’n 2000 bezoekers aan het evenement

• Zo’n 100 vrijwilligers die hielpen bij de organisatie

• Zo’n 300 flipperkasten (100 voor de toernooien, 200 voor free play)

Om te illustreren dat flippertoernooien populair zijn:

• Ruim 300 deelnemers aan het hoofdtoernooi

• Ruim 200 deelnemers aan het classics toernooi

• Zo’n 200 deelnemers bij de Flip Frenzy toernooien

• Zo’n 150 deelnemers aan de Pin Golf toernooien

• Zo’n 50 deelnemers aan de Digital Pinball toernooien

• Bijna 50 deelnemers aan het jeugd-/kindertoernooi

Op vrijdagmorgen was de grote ruimte nog leeg, aan het eind van de dag stonden er heel veel stands en zo’n 300 flipperkasten. Naast het ruime aanbod van de diverse standhouders waren er veel kasten van de NFV (>110), maar ook meer dan 50 kasten van Van Es Amusement.

Andere belangrijke kastenleveranciers waren Dibo (Marcel Diks), RO Pinball (Rop Oostveen), Adamo Eijkenboom en Pinball Eindhoven (Serf Schellen). Speciale vermelding voor Jeremy Dörling die een aantal fraaie klassieke flipperkasten leverde en Michel Lanters die op een aanhanger enkele van zijn kasten naar Veldhoven bracht (waaronder de Indianapolis 500 die in de finale werd gebruikt!).

Er was dit jaar extra aandacht besteed aan de logistiek. Extra aan- wijzingen voor de bezoekers over hoe bij de zalen te komen en extra balies om de entree van de bezoekers te vergemakkelijken.

Vlakbij de entrée werd het Digital Pinball Championship georganiseerd. Ook stonden hier de eerste exemplaren van ca. 200 kasten waarop door de bezoekers vrij gespeeld kon worden.

Iets verder stond Eric Boes met zijn selectie van pinball flyers, posters en andere documentatie.

Ook LED4Pin was er met een groot aanbod aan LED-lampen. PinSound had een stand met machines waarin de sound boards en andere mods waren aangebracht. Daarnaast zat Mirco Playfields met een grote collectie aan speelvelden.

Bij het betreden van de grote hal was een van de eerste spellen die je tegenkwam, ABBA van Pinball Brothers, die op de indrukwekkend grote stand van RS Pinball stond. De kasten waren ’s middags nog uit de doos gehaald! Beide modellen van de ABBA machines van Pinball Brothers waren op de show te zien en te koop. RS Pinball had ook Spooky Pinball, Homepin en Pinball

“... er was zelfs een speciale digitale

Stern Insider Connected

DPO badge op te halen.”

Adventure machines meegenomen. Barrels of Fun’s Labyrinth stond ook op de RS Pinball stand. Terug bij de ingang had Pinball Pleasure een paar nieuwe Avatars: The Battle for Pandora-machines van Jersey Jack Pinball meegenomen. Veel van de nieuwste Stern Pinball-titels waren hier ook te spelen. Insider Connected-klassementen liepen voor de show en er was zelfs een speciale Insider Connected DPO badge (digitaal) op te halen.

Carl Jacobs bracht de selectie van Stern Pinballtitels. Hier kon je ook gangbare onderdelen krijgen. Mods waren ook beschikbaar, net als de Stern Pinball-toppers.

De Pro- en Premium-modellen van John Wick waren beiden op het DPO 2024 te bewonderen. Pinball Universe had kasten van American Pinball en Jersey Jack Pinball op hun stand.

Pinball Universe’s onderdelen business, PU-parts, was hier goed vertegenwoordigd. High Voltage Pinball had onder andere deze Spooky-titels op hun stand staan.

Heel veel free play flipperkasten, onder andere geleverd door Van Es Amusement. Tools for Pinball had, inderdaad, onderdelen voor flipperkasten.

Het Dutch Pinball Museum had een tentoonstelling over de geschiedenis van het flipperspel. Op de stand had het Dutch Pinball Museum een line-up van historische pingames.

In de homebrew-sectie waren er vier flipperkasten, Space Singularity, Hypnotron II, Metal Legends plus een Big Bang Bar die helemaal opnieuw was gebouwd. Deze Big Bang Bar begon met een Airborne-spel, maar is met de hand gebouwd met behulp van bestaande en op maat gemaakte onderdelen.

“Dankzij Martin Ayub (Pinball News) zijn er op zijn website videoopnamen van alle seminars te bekijken.”

Als je geen ruimte hebt voor een volledige game, dan heb je bij Arcade Furniture alles wat je nodig hebt.

Wijnants Speelautomaten had beide modellen van Pedretti’s Funhouse Remake op hun stand staan.

Ze hadden ook Chicago Gaming’s Cactus Canyon Remake en Pulp Fiction.

Het Hexa Pinball team was hier met hun Space Hunt spel.

Last but not least, Dutch Pinball Exclusive met hun pas enkele weken geleden gepresenteerde Alice’s Adventures in Wonderland. Op korte afstand van de grote zalen was er een speciale ruimte voor de seminars: de Baroniezaal. Zowel op zaterdag als zondag was er een bomvol programma. Dankzij Martin Ayub (Pinball News) zijn er video-opnamen en die zijn te bekijken via zijn website. Het seminar programma van de zaterdag: (allemaal terug te luisteren via Pinball News!)

12.00-13.00

Hexa Pinball (FR) About their pinball “Space Hunt”. (Christophe Andre, Aurélie Cosledan & Alexandre Mak)

13.00-14.00 Pinball Brothers (SW): Pinball Brothers & European Pinball Corporation (EPC) and their plans forward. (Daniel Janson & Christian Ståhlberg)

14.00-15.00 Barrels of Fun (USA): Pinball “Labyrinth” (David van Es)

15.00-16.00 Dutch Pinball Museum (NL): “From a collection to a Museum” (Mischa de Muynck)

16.00-17.00 Jersey Jack Pinball (USA/NL): “JJP Art from NL” (Elton John & Avatar) (Jean-Paul de Win & Olaf Gremie)

17.00-18.00 Jersey Jack Pinball (USA) (Jack Guarnieri)

19.00-20.00 Dutch Pinball Exclusive (NL): All about Alice’s Adventures in Wonderland (Melvin Brouwer & Barry Driessen)

20.00-21.00 Stern Pinball (USA): “Gary Stern presents: 40 years of Pinball” (Gary Stern)

21.00-22.00 “So you think you know pinball?” Quiz (NL/UK): (Jonathan Joosten -Pinball Magazine- & Martin Ayub -Pinball News)

Op zondag gingen Hexa Pinball, Pinball Brothers, Barrels of Fun, alsmede Jack Guarnieri en Gary Stern op herhaling. Deze editie van het Expo-deel was heel bijzonder met zoveel nationale en internationale gasten. Waarom zou je eigenlijk nog naar het Pinball Expo in de US gaan?!

DDPC: Dutch Digital Pinball Championship 2.0

Oud NFV- voorzitter Guus Arens bedacht en organiseerde in november 1995 het eerste Dutch Pinball Open evenement (DPO 1.0), in het Van der Valk Hotel in Assen. Hoewel de ontwikkeling van digitale flipperkasten op dit moment nog volop gaande is, vond hij dat het in 2023 de hoogste tijd werd om een digitaal flipper kampioenschap te organiseren: het Dutch Digital Pinball Championship in Veldhoven was geboren.

Tijdens de DPO-EXPO happening van begin november 2024 in Veldhoven vond het tweede Digitale Flipper evenement plaats. Het Dutch Digital Pinball Championship 2.0 (DDPC) op zaterdag 2 november en op zondag 3 november de Veteranen wedstrijd voor flipperliefhebbers vanaf 50 tot 101 jaar.

Beide wedstrijden met vooralsnog een bescheiden maximum van 32 deelnemers. De wedstrijdleiding was dit jaar in handen van NFV-leden Dwight Heinink uit Denekamp en Dick Hesselberth uit Tilburg. De deelnemers in de kwalificatieronde en halve finale konden spelen op twee van de nieuwste medium-size digitale wedstrijdkasten. Deze waren ter beschikking gesteld door de firma Digital Pinball uit Ter Aar: www.digitalpinball.nl, de Nederlandse producent. De finale werd gespeeld op de

nieuwste (en op dit moment meest geavanceerde) digitale full-size flipperkast van Nederland, ook van Digital Pinball.

Er werden door enkele getalenteerde spelers zeer hoge scores behaald op de Attack from Mars, Cactus Canyon en vervolgens ook op de gloednieuwe full-size finalekast, waar Medieval Madness op werd gespeeld.

Uitslagen van het tweede Dutch Digital Pinball Championship:

1. Eva de Jong (Borgercompagnie)

2. Joost Smeets (Helmond)

3. Martijn Groen (Bergeijk)

4. Maurice Brouwers (Heeze)

Ook bij de Veteranen wedstrijd op digitale flipperkasten op zondag 3 november waren het beroemde NFV tinnen flipperbeeldje en mooie bokalen te winnen. Ook ontvingen de finalisten, indien gewenst, nog een klein model flipperkast (schaal 1:10) gedoneerd door de firma Digital Pinball.

Uitslagen digitale Veteranen wedstrijd 2024:

1. René Geraerts (Nuenen)

2. Wilfred Hanhorst (Zoetermeer)

3. Arie Pijl (Veenendaal)

4. Barry de Wit (Bennekom).

Opmerkelijk veel deelnemers aan deze flipperwedstrijden bezitten zelf

thuis een digitale flipperkast (zelf gebouwd of zelf gekocht), vaak naast nog enkele echte retro exemplaren.

Kortom: het was weer een geslaagd digitaal flipperexperiment voor de NFV en zeker voor herhaling vatbaar. Maar Guus Arens gaat nu, met ruim 75 jaar op de teller, met “flipperpensioen”. We zoeken daarom een opvolger/-ster om het digitale flippergenot verder te promoten en Digital Pinball wedstrijden in 2025 te organiseren. Al het benodigde materiaal, zoals posters, wedstrijdkaarten, scorekaarten en expertise zijn beschikbaar. Je kunt Guus, voor nadere informatie, bereiken op: guusarens@ gmail.com .

LET OP:

Kennismaking met en testen van digitale flipperkasten in het Funhouse

Wil je zelf ook eens kennismaken met en spelen op de nieuwste digitale flipperkasten? Kom dan in het voorjaar naar één van de digitale flipper test-bijeenkomsten in het FUNHOUSE in Veenendaal. Dan kun je ook op de beste digitale flipperkasten van dat moment in Nederland spelen en deze testen. De aankondiging daarvoor staat begin 2025 in de Spinner en op de NFV-website.

NO BALLS, STILL GLORY!

V.l.n.r.: Guus, Joost, Eva en Martijn

Arie, Wilfred, Dwight, René, Dick

Clubhuisupdate

Tijdens de afgelopen bouwvak zijn er in het clubhuis weer een aantal klussen aangepakt, die nog gedaan moesten worden én waar ook een hoogwerker voor nodig was. Deze krijgen we dan gratis (!) te leen van onze huisbaas, om zo deze werkzaamheden uit te kunnen voeren.

Schoonmaken gevel

Zoals alles wat buiten staat, wordt de gevel van ons clubhuis ook vanzelf vies, en zeker ook onze gevel: het grote aantal vrachtwagens dat voorbijkomt helpt niet mee. Gedurende twee bloedhete dagen heeft Arie de gehele voorgevel weer volledig van boven tot onder afgespoten, waardoor het pand er weer netjes uit ziet.

Verlichting magazijn en diner

Naast de standaard verlichting die tijdens de ‘gewone’ openingen in gebruik is hebben we ook nog een groot aantal TL-armaturen aan het plafond hangen. Deze staan bijvoorbeeld tijdens een klusdag de hele dag aan. Vorig jaar zijn in de hal alle armaturen (36 stuks, die aan het hoge deel van het plafond hangen) al voorzien van led-buizen. Nu zijn ook de overige armaturen in het magazijn en in de diner (het zit- en eetgedeelte) omgebouwd. Hiervoor moest elk armatuur van het plafond af en inwendig worden aangepast, zodat de ballast losgekoppeld wordt en de led-buizen direct 230V krijgen. Al met al is dit best een klus, omdat elk armatuur eerst van het plafond gehaald en na het ombouwen weer teruggeplaatst moet worden. We zijn in het hele clubhuis nu bijna volledig over op ledverlichting, alleen in de keuken en in enkele armaturen op de bovenverdieping zit nu nog ‘ouderwetse’ TL-verlichting.

Los van het feit dat ledverlichting veel langer mee gaat (en we dus minder snel last van defecte verlichting zullen hebben), heeft deze ombouw ook invloed op het stroomverbruik. Uiteraard hebben we dit even gemeten om ook te kunnen rapporteren wat de besparing is. Een armatuur met een enkele led-buis die wij nu ingezet hebben, verbruikt zo’n 15 watt. Voor het ombouwen verbruikte dit armatuur 45 watt (dit is dus inclusief het voorschakelapparaat en conventionele TL-buis). Aan het plafond hangen in totaal 31 armaturen met elk 2 TL-buizen. Dit was bij elkaar

goed voor bijna 3000 watt. Nu alles led is verbruikt het zo’n 930 watt. Een besparing van 70%!

Verplaatsing kassa-pc

Sinds enige tijd hebben we twee bijna identieke NUC’s (ultra kleine computers van 10x10cm) met bijhorende touchscreens als kassa-pc’s staan. Deze bevallen erg goed en het hele systeem werkt erg gebruiksvriendelijk. Eén exemplaar staat in het kastje onder de balie en staat daar veilig (denk aan het morsen van drank enzo). De andere stond altijd nog bovenop de balie, simpelweg omdat er geen andere (lees:

Poetsen terwijl de flipperkasten op het Dutch Pinball Open zijn

Bob van Leeuwen en Wouter van der Post

betere) plek beschikbaar was. Bij deze kassa zit geen kastje, maar een flessenkoeler, koelkast en spoelbak op de plek onder de balie. Ook het drinken wordt op deze plek ingeschonken en aan de gasten overhandigd. Tot nog toe is dit goed gegaan (al is er wel een enkele keer bijna een glas cola over de pc gegaan). Omdat vocht en electronica geen goede match zijn, loopt er nu een mantelbuis door de gehele bar heen voor de bedrading van het scherm, de printer en het pinapparaat. Beide NUC’s staan nu veilig samen in het kastje.

Camera’s

Een andere klus waar een hoogwerker wel een handig stuk gereedschap voor is, is het plaatsen van camera’s en het trekken van de bijbehorende netwerkkabels. We hadden als vereniging ooit een set van 4 camera’s heel goedkoop kunnen bemachtigen en hadden deze al in gebruik. Echter kwam er enige tijd later een veel betere optie op ons pad. Deze set is van een beter merk, bestaat uit 6 camera’s en heeft een recorder waar in totaal 8 camera’s op aangesloten kunnen worden. Dus naast zicht op de entree, speelhal en bovenverdieping hebben we nu ook zicht op de techniekruimte en het magazijn. De set die over is zal verkocht worden, zodat de vereniging er geen kosten aan heeft gehad.

Beamerkabel

Afgelopen jaar hebben we een nieuwere beamer opgehangen,

degene die er hing was op en gaf geen fatsoenlijk beeld meer. Op de nieuwere beamer zit gelijk ook een HDMI-aansluiting in plaats van alleen VGA (dat ook bijdraagt aan de verbeterde beeldkwaliteit). Omdat een HDMI-kabel niet heel lang kan zijn, hebben we toen een speciaal kastje gekocht welke het HDMI-signaal omzet naar een standaard UTP-kabel waarmee een langere afstand kan worden overbrugd. Dit kan tot 90 meter. De zendende kant van deze HDMI-extender was net naast de schuifdeur op de muur gemonteerd en vanaf dat punt liep er dan een relatief korte HDMI-kabel naar de beamer en een UTP-kabel naar de ontvanger die nabij de laptop geplaatst werd.

Wouter en Bob aan het klussen op de hoogwerker

In de praktijk bleek dit niet zo praktisch als verwacht en zijn we op zoek gegaan naar een nieuwe plek: uiteindelijk loopt de kabel die de zender en ontvanger met elkaar verbindt nu via het plafond door een kabelgoot naar beneden toe en komt zo uit op het uiteinde van de stroomgoot van de tweede rij flipperkasten (gezien vanaf het magazijn). Het overgrote deel van de tijd wordt een laptop op de kopse kant van deze rij gezet: tijdens wedstrijden of voor een PowerPoint tijdens een bedrijfsuitje. Met de ALV zitten de bestuursleden meestal onder het projectiescherm, deze plek is ook makkelijk te bereiken zonder kabels door de lucht te hoeven spannen. Het ziet er allemaal nét wat opgeruimder uit.

Armaturen in de opslagruimte worden aangepakt

Nieuws uit de flipperwereld

In deze rubriek willen we in het kort aanstippen wat er speelt in de flipperwereld. Nieuws vanuit de fabrikanten, geruchten vanuit fora, et cetera. Omdat deze rubriek slechts éénmaal per kwartaal uitkomt, kan dit nieuws wellicht al achterhaald zijn of geruchten zelfs weerlegd.

Deze rubriek is niet bedoeld voor de mensen die dagelijks Facebook en Pinside afstruinen naar het laatste nieuws, maar meer voor de lezer die dit allemaal niet volgt en in een paar pagina’s wil worden bijgepraat.

Wat speelde er allemaal in de flipperwereld in de maanden september, oktober en november 2024? Laten we de diverse fabrikanten langs gaan en kijken wat er daar aan nieuws te vertellen is.

Als bron worden onder andere Facebook, Pinside, diverse podcasts (denk aan Kaneda, Pinball Magazine & Pinball News), de nieuwsbrief van Pinball Magazine, thisweekinpinball.com, en knappsarcade.org gebruikt. Er zitten ook geruchten bij, dus niet alles is een vaststaand feit!

In oktober vond tevens ‘s werelds grootste expo plaats: Pinball Expo in Chicago. Daar wordt altijd wel wat nieuws getoond. Begin november was er ons eigen DPO waar het

nieuws uit Chicago grotendeels nog eens werd herhaald.

Stern Pinball

Na een succesvolle lancering van The Uncanny X-Men kondigde Stern op Pinball Expo alweer hun volgende titel aan: Metallica Remastered. Het gerucht wat al enige tijd de ronde deed werd zo bewaarheid.

Het gerucht vertelde ook dat dit de eerste kast zou zijn met Spike 3 maar het blijkt ‘gewoon’ Spike 2 te worden. De Remastered uitvoering kent nieuw artwork, nieuwe callouts, een LCD-display met nieuwe animaties in plaats van een DMD-display, verbeterde sculpts, extra liedjes,

etc… Veel mensen zullen dit zien als een verbetering. Metallica is er in twee uitvoeringen: een Premium en een Limited Edition (LE). Geen Pro dus, zoals bij het origineel uit 2012. Van de LE worden er maar 500 stuks gemaakt en deze waren allen uitverkocht binnen 1-2 dagen na lancering. Een groot succes was het dus! De LE-uitvoering bracht wel wat commotie te weeg onder eigenaren van de originele Metallica LE uit 2012. Had Stern niet beloofd geen LE meer te maken van kasten waar al een LE van was? Bij nader onderzoek blijkt dit alleen van toepassing te zijn geweest op Spike 2-kasten. Eigenaren van een Spike 1 (Ghostbusters bijvoorbeeld), SAM (is AC/DC de volgende?) of Whitestar (een remake van LOTR LE wellicht?) moeten zich wellicht zorgen maken over de waarde van hun kast.

Feit is dat Metallica Remastered op Pinside al een prijs kent van USD 17.000 (Stern prijs USD 13.000) en de originele Masters of Puppets LE ligt nu rond de USD 10.000.

Als volgende flipperkasten gaat er nog steeds het gerucht dat er wordt gewerkt aan Dungeons & Dragons door Brian Eddy en dat Keith Elwin aan King Kong werkt.

Jersey Jack Pinball (JJP)

Geen nieuws hier. Als gerucht wordt nog vermeld dat er aan Harry Potter wordt gewerkt. Nieuw gerucht is nu ook Sonic the Hedgehog. Als dit laatste klopt is JJP dus degene die deze titel heeft weggekaapt bij American Pinball. Op de productielijn staat Avatar LE; de CE staat voor later dit jaar gepland. Er wordt gezegd dat men worstelt met de UV-inkt die de CE in drie kleuren zou hebben. Dit is een belangrijk pluspunt voor de CE ten opzichte van de LE, dus dat wil je wel goed hebben. Chicago Gaming Company (CGC)

Bij CGC is er eindelijk nieuws te melden met betrekking tot Pulp Fiction LE. Deze staat namelijk nu eindelijk op de lijn en in november zou een eerste batch verscheept worden naar Europa waarna Amerika volgt. De gehele run zou vóór zomer 2025 afgerond moeten zijn. De vertraging werd veroorzaakt door de topper en met name de figuren die er op stonden. Of je hier twee jaar vertraging mee goed praat?.

Spooky Pinball

Spooky werkt gestaag door aan de productie van hun laatste twee modellen: Looney Tunes en The Texas Chainsaw Massacre.

Het gerucht dat de volgende flipper Evil Dead (een horrorfilm uit 1981) als thema zou hebben is op 22 november bevestigd door Spooky Pinball

Jullie reporter herinnert zich deze film uit 1981 nog goed van zijn bioscoopbezoek als 17-jarige. In zijn herinnering was dit de engste film ooit, al zullen we tegenwoordig waarschijnlijk lachen om de special effects van toen. Wat jullie reporter betreft, een leuk thema!

Kijkend naar de launchvideo, featurette en foto’s kan er wel gezegd worden dat Spooky flink heeft uitgepakt. Prachtig artwork (van Christopher Franchi) en behoorlijk wat fysieke mechs in de kast.

De flipper komt in slechts één uitvoering (maximaal 888 stuks), maar kent als opties direct print op de kast (wat ze “butter cabinet” noemen) en een prachtige 3D-topper (een 2D-topper is standaard). Zaken zoals speciale poedercoating, inner artblades, etc., zijn allemaal standaard. De prijs in de VS is USD 9.999 exclusief opties. Dit vertaalt zich hier waarschijnlijk naar ongeveer EUR 13.000.

Blijkbaar valt Evil Dead in goede aarde, want Spooky kon na twee dagen al melden dat er meer dan 500 stuks zijn verkocht. Nu zitten daar natuurlijk ook distributeurs bij, maar het blijft een leuk resultaat voor wat velen toch zien als een nichethema.

Upper playfield Evil Dead

Turner Pinball

Na hun debuut met Ninja Eclipse in 2023 toonde Turner Pinball een vernieuwde versie van hun Ninja Eclipse in Chicago. Hiervan worden er maar maximaal 100 stuks gemaakt en na de beurs meldde Chris Turner dat alle 100 stuks verkocht waren. Mooie prestatie en een hele verbetering ten opzichte van 2023.

American Pinball (AP)

Na hun laatste model Barry O’s BBQ Challenge is het stil geworden rond AP. Als gerucht gaat dat het thema van het volgende model Cuphead wordt. Verder heeft AP aangegeven de lancering van hun volgende titel uit te stellen tot na Pinball Expo in oktober, om niet klem te zitten tussen de lancering van titels van andere fabrikanten. Nu Pinball Expo voorbij is wachten we dus met spanning af.

Pinball Brothers (PB)

Pinball Brothers kwam reeds in april uit met hun opvolger van Queen en het betrof weer een muziekflipper, ABBA ditmaal. Deze flipper is nu volop in productie en werd getoond op zowel Pinball Expo als DPO. Geen gerucht met betrekking tot het thema van de volgende flipper, maar in een recent podcast interview met Martin Ayub en Jonathan Joosten vermeldde men wel dat er aan de volgende titel wordt gewerkt.

Multimorphic

Hier bouwt men rustig door aan o.a. hun laatste aankondiging, The Princess Bride. Geen nieuws verder hier.

Pedretti

Pedretti bouwt verder aan o.a. hun laatste aankondiging, Funhouse remake. Als de productie geheel op stoom is, is er blijkbaar capaciteit voor 120 stuks per maand. Als gerucht wordt als volgende flipper een remake van Twilight Zone of Theatre of Magic genoemd.

Dutch Pinball (DP)

Op 7 oktober toonde ons eigen Dutch Pinball hun nieuwste creatie aan de wereld: Alice’s Adventures in Wonderland. Er waren al een aantal teasers geweest waarover

gesproken is in vorige Spinners, maar op die maandag 19.00 uur Nederlandse tijd was het eindelijk zover. Eerst waren er een aantal foto’s en een uur later werd er nog een teaservideo getoond. Woensdag 9 oktober was er nog een livestream om 01.00 in de nacht waar ook gameplay getoond werd. Duidelijk werd dat flipperen om 02.00 uur ’s nachts niet de beste kant van de speler was… Gelukkig konden mensen zichzelf overtuigen zowel op Pinball Expo als DPO dat Alice daadwerkelijk een soepel spelende flipper is met flow. Op forums en op de shows zelf was er ook veel positiviteit van mensen die Alice in het echt gezien en gespeeld hebben. Er waren alleen wat opmerkingen met betrekking tot het artwork, sommigen (voornamelijk mannen) vonden dit te sexistisch. Het ontwerp is gebaseerd op een foamcore concept design van John Popadiuk.

Alice is er maar in één uitvoering en kent een prijs van EUR 12.999.

Voor dit geld komt Alice met o.a. een non-reflective speelveld en transliteglas, shaker, speciale poedercoating, sculpted plastics, speciale verlichte siderails, interactieve topper etc. Kortom, andere merken zouden dit, gezien de uitrusting, zeker een Collector’s Edition noemen. Het gelimiteerd aantal van 500 stuks was binnen 36 uur uitverkocht, maar het kan zeker geen kwaad om je bij een distributeur op een wachtlijst te laten zetten voor het geval er iemand afvalt.

De productie van Alice gaat tenslotte geheel 2025 in beslag nemen en gedurende een heel jaar kan er van alles gebeuren in het leven van een koper.

Alice in de jeugdfinale op het Jeugdjournaal

10 jaar Dutch Pinball Museum

Draag je Dutch Pinball Museum-speld in 2025!

Wat begon als een droom, is uitgegroeid tot een ongelooflijke werkelijkheid. Na maanden van hard werken openden we op 29 augustus 2015 de deuren van het allereerste flippermuseum van Nederland. We noemden het museum direct het Dutch Pinball Museum. Want je weet maar nooit, dachten we toen, misschien worden we ooit iets bijzonders. En dat is inmiddels zeker het geval.

In 2020 verhuisden we naar Delfshaven, oorspronkelijk bedoeld als tijdelijke locatie. Maar inmiddels weten we wel beter: Delfshaven is een historische plek, ook voor pinball. Ons gebouw, de Dubbelde Palmboom, voelt als een perfecte match. Inmiddels gebruiken we bijna het hele pand voor het museum en iedere week maken we weer kleine veranderingen om het nog beter, mooier en interessanter te maken. Daar zijn we ontzettend trots op.

Maar een museum is niets zonder bezoekers. Ons publiek bestaat uit toeristen, nostalgische spelers van vroeger en, natuurlijk, echte flipperfanaten. Veel van hen zijn zelfs lid van de flippervereniging.

Daarom willen we jullie bedanken. In 2025 bestaat het Dutch Pinball Museum 10 jaar! Als je in dat jubileumjaar een ticket koopt en tijdens je bezoek zichtbaar de speciale speld draagt die bij deze Spinner zit, krijg je een extraatje. Wat dat precies is? Dat houden we nog even geheim!

Het kan elke maand iets anders zijn, maar één ding is zeker: je bezoek wordt nóg leuker als je deze speld met trots draagt. Dus kom volgend jaar langs bij het Dutch Pinball Museum en laat je verrassen!

Gerard van de Sanden

Het Dutch Pinball Museum in Rotterdam Delfshaven

Oude Liefde Roest Niet

Hoezo…? Dat denk je vast. Wat betekent het eigenlijk? Het gezegde beschrijft het mooi: ‘De liefde verdwijnt nooit helemaal’. In dat licht besteden we hier aandacht aan NFV-leden, die al meer dan 10 jaar lid zijn. Wie zijn ze en hoe ziet ‘de hobby’ er vandaag de dag uit?

In elke Spinner brengen we drie van die leden in beeld. En telkens uit een andere provincie: we gaan dit keer naar Noord-Holland! We stelden de leden allemaal dezelfde vraag: hoe ziet ‘de flipperhobby’ er nu uit?!

Wat is je naam?

Tom Huider

Sinds welk jaar ben je al lid? 2012

Hoe ben je bij de vereniging terecht gekomen?

Bij de aanschaf van m’n eerste flipperkast, ergens bij een kastenverkoper in Friesland, hoorde ik van de

vereniging en was meteen nieuwsgierig naar wat er allemaal in het clubblad zou staan.

Wat was je eerste kast en heb je die nog?

Een “High speed” die ik kocht voor een paar honderd gulden (of euro). Ik heb deze later ingeruild (en wat geld bijgelegd) voor een “Star Trek: The Next Generation”.

Wat waardeer je aan de NFV?

Alle mensen die hun tijd steken in het onderhoud van kasten en clubhuis, de toernooien en de Spinner, voor ons plezier.

Flipper je wel eens buiten de deur?

Zo ja, waar?

In Noord-Holland is het toch wel zoeken naar een kast, dus in het wild moet ik het hebben van weekendjes

weg. Maar gelukkig wel meerdere malen naar het DPO geweest, Funhouse Friday (2x, in het clubhuis) en het museum in Rotterdam, waar Gerard (van de Sanden, red.) me wat meer over de “Twilight Zone” heeft geleerd.

Heb je wel eens iets bijzonders in de hobby meegemaakt? Zo ja, wat?

Alle kasten die ik gehad heb, stonden bij mij in de woonkamer. Daardoor stond er al menigmaal iemand met z’n neus tegen onze ramen. Ja, dit is inclusief de toeristen die door Edam lopen!

Wat wil je nog kwijt aan/over de NFV?

Ga vooral zo door!

Winfred de Ruijter

Tom

Wat is je naam?

Jean-Luc Truijens

Sinds welk jaar ben je al lid?

1998

Hoe ben je bij de NFV terecht gekomen?

Ik ben getipt door de zaak waar ik mijn eerste flipperkast kocht. Een kennis had een kleine zaak in flipperkasten en jukeboxen, gewoon op een klein winkelpleintje in een woonwijk. Heerlijk kleinschalig. Jammer dat zulke bedrijven niet meer bestaan in mijn omgeving.

Wat was je eerste kast?

Mijn eerste kast in eigendom was een ‘Super Mario Bros’. Beetje een impulsaankoop, omdat ik het spel op

de spelcomputer ook erg leuk vond. Ik heb het flipperen daarvoor al leren waarderen in mijn diensttijd, in een café waar ik achter de bar stond. Ik herinner mij vooral de Gottlieb ‘Monte Carlo’ en de ‘Raven’. Later heb ik de ‘Super Mario Bros’ ingeruild (met bijbetaling uiteraard) voor een ‘Twilight Zone’. Een andere TZ dan op de foto trouwens. De eerste heb ik verkocht, en degene op de foto voor een veel hoger bedrag teruggekocht... Ooit stonden in mijn huis vier flipperkasten (Medusa, Indiana Jones, The Addams Family en TZ), maar nu is het er nog maar één: my all time favorite!

Wat waardeer je aan de NFV?

De NFV waardeer ik heel erg, omdat zij het in het clubhuis mogelijk maakt op kasten te spelen waar je normaal nooit mee in aanraking komt. Ze houden echt het erfgoed levend! Ik heb ooit in het bestuur van de NFV gezeten, en weet hoeveel werk het is om toernooien te organiseren, de website bij te houden en iedereen tevreden te houden. Het clubhuis is van na mijn tijd, maar als ik zie hoeveel de vrijwilligers daarvoor doen: echt geweldig! Mooi om te zien hoe iedereen zich inzet voor

natuurlijk eigen plezier, maar vooral om anderen plezier te zien hebben.

Flipper je wel eens buiten de deur?

Het leuke van flipperen vind ik dat als je in je eentje in een vreemde stad bent, je toch nooit alleen bent. Zoek en vind een kroeg met een flipperkast, en je hebt meteen aanspraak en een leuke avond met de locals of andere toeristen die ook van flipperen houden. En wat is er leuker dan op een vreemde kast de high-score te halen?!

Heb je wel eens iets bijzonders in de hobby meegemaakt?

Voor mij een herinnering voor het leven. Ik had in één van mijn eerste ontvangen Spinners, de recensie van de Twilight Zone gelezen. En toen kwam ik hem voor het eerst op vakantie in Griekenland tegen. De hele vakantie gespeeld, en uit het verslag wist ik wat ik moest doen. Maar pas op de laatste avond van de vakantie haalde ik ein-de-lijk het eindspel (‘Lost in the zone’), en dat was zo’n kick! Ik herinner me nog zo goed die euforie, en de eerste keer een 6-bal multi-ball. Jammer dat je zo’n eerste keer nooit meer meemaakt.

Hoe ben je bij de vereniging terecht gekomen?

Goeie vraag, ik denk toen ik een storing in mijn kast kreeg, en naar informatie op zoek ging.

Wat was je eerste kast?

The Getaway was mijn eerste kast. Ik heb die een keer verkocht omdat ik al een tweede kast erbij gekocht had, maar een paar jaar later heb ik de eerste kast weer teruggekocht.

stone kart centrum. Ik weet eigenlijk niet of die er nog staan. Tegenwoordig dus niet meer: ‘Druk, druk, druk...’.

Heb je wel eens iets bijzonders in de hobby meegemaakt?

Mmmmmmh, niet echt.

Wat wil je nog kwijt aan de NFV?

Topclub, al ben ik nog nooit in het clubhuis geweest. Maar ik ben en blijf vooral lid voor jullie inzet op flippergebied en alles wat georganiseerd wordt. Guy

Wat waardeer je aan de NFV?

Inzet voor flipperkasten, kasten mooi houden en bewaren, en erop spelen. Nieuws en informatie over nieuwe kasten beschikbaar maken.

Wat is je naam?

Guy van Eerden

Sinds welk jaar ben je al lid?

Flipper je wel eens buiten de deur? Vroeger wel: toen was hier dichtbij (in Zwanenburg) een ruimte vol met flipperkasten. Dat was bij het Silver-

Jean-Luc

De showroom van...

The Oldies Saloon

Er zijn in Nederland en België diverse bedrijven waar je nieuwe flipperkasten kunt kopen. Verkopers van tweedehands flipperkasten zijn er ook volop, maar de meeste verkopers zijn particulieren. The Oldies Saloon uit Enschede is een bijzondere aanbieder: eigenaar Michael Joldersma heeft een bedrijf opgezet om onder andere tweedehands flipperkasten in te kopen en te verkopen. Als je op Marktplaats kijkt in de rubriek ‘verzamelen’ vind je in de subrubriek ‘flipperkasten’ een ruim aanbod van The Oldies Saloon.

Dit aanbod is ook te bewonderen in een heuse showroom. Tijd om eens kennis te gaan maken!

Bij aankomst twijfel ik eerst of ik wel bij het goede adres ben. Ik zie een loods en een kapperszaak, maar waar zijn die flipperkasten dan? Gelukkig gaat er een roldeur open en dan heb ik zicht op een aantal rijen met heel veel flipperkasten. Michael (38 jaar) nodigt me binnen en ik kijk mijn ogen uit. Wat een breed aanbod! Veel moderne kasten van Stern en JJP, maar ook veel toptitels uit de jaren 90. Ook staan er een aantal echte ‘classics’ tussen, zoals de Whirlwind. De ruimte is niet heel groot en wat er aan vierkante meters beschikbaar is, is volledig bezet.

Historie

Op de website van het bedrijf staat te lezen: ‘The Oldies Saloon is het resultaat van een uit de hand gelopen hobby. Na jarenlang verzamelaar te

zijn geweest van de meest uiteenlopende producten is onze collectie sinds 2020 zodanig groot geworden dat we hiervoor een showroom hebben ingericht.’

Michael: ‘Van oudsher deden we met de familie in tweedehands auto’s maar dat was niet zo mijn ding. Ik speelde van jongs af aan al graag op flipperkasten. Vooral tijdens vakanties kon ik uren achter die kasten doorbrengen. Zo’n vijf jaar geleden ontstond het idee om van flipperkasten mijn business te maken. Ik stelde het voor binnen de familie, kreeg support en ben toen gewoon begonnen. Zeker in het begin heb ik me nog wel eens vergist. Ging ik op pad om een kast te halen die ‘in topstaat’ werd aangeboden, bleek-ie (toen ik na twee uur rijden

op locatie kwam) schade te hebben en niet spelend te zijn. Tegenwoordig check ik wat meer zaken vooraf. Het liefst heb ik even persoonlijk contact, zodat ik kan bepalen met wat voor type verkoper ik te maken heb.’

Ook veel andere vintage stukken in het assortiment

Wat biedt The Oldies Saloon? Op de website staat verder geschreven: ‘Of u nu iets zoekt voor uw verzameling in uw mancave / playruimte of veranda, bij The Oldies Saloon is de keuze reuze. Bij The Oldies Saloon willen we een gevoel van nostalgie oproepen. Een verlangen naar een subcultuur die geïntegreerd kan worden in een hedendaagse woonomgeving. Bij ons vindt u het grootste assortiment flipperkasten van de welbekende merken Stern, Bally, Williams en Jersey Jack Pinball. Wij hebben altijd rond de 75 verschillende flipperkasten op voorraad, zowel nieuw als gebruikt. Ik nodig u graag uit bij ons in de showroom in Enschede.’

Van die gastvrijheid maak ik nu gebruik. Ik ben al heel lang actief binnen de NFV maar blijf genieten als ik mensen ontmoet die zoveel passie hebben voor de machines met de stalen ballen. Zo’n ondernemende liefhebber als Michael zorgt voor leven in de brouwerij. De NFV-ers die ik ken reageerden aanvankelijk niet heel positief op deze nieuwe aanbieder. Ik hoorde uitspraken als: ‘Die man koopt alles op, er blijft niks over’ en ‘wat een prijzen vraagt-ie, niet normaal.’

Michael: ‘Die verhalen die ken ik natuurlijk. Ik kan er niet zoveel mee. Ik bied een faire prijs en als we dan tot zaken komen, helemaal goed. En als dat niet zo is, even goede vrienden. Bij verkoop is het ook simpel: niemand is verplicht om bij mij te kopen. Flipperliefhebbers die bij mij een kast kopen zijn in de regel op zoek naar een betrouwbaar adres en vinden het prettig als de kast thuis wordt afgeleverd. Dat is precies wat ik ze graag wil bieden.’

“Overigens kun je bij The Oldies Saloon meer krijgen dan alleen flipperkasten.”

Een jaar of vier later zijn de uitspraken van de NFVers een stuk positiever. Inmiddels zijn ze gebaseerd op ervaringen, waarbij mensen die hun kast aan The Oldies Saloon verkochten, Michael omschrijven als ‘een reële vent’ en ook: ‘hij is goed voor zijn woord.’ Als ik door de showroom loop zie ik er kasten bij die ik voor dat bedrag nooit zou kopen. Maar ik weet zeker dat er mensen zullen zijn die dat wel willen doen. Bij andere titels begin ik in mijn hoofd al ruimte te maken in de gameroom, want daar past het plaatje

van kast en prijs voor mij beter. Overigs kun je bij The Oldies Saloon meer krijgen dan alleen flipperkasten. Een gevaarlijke plek voor wie nog ruimte heeft in zijn mancave/ gameroom…

Waar haalt The Oldies Saloon zijn kasten vandaan?

De markt voor de verkoop van nieuwe kasten is door de producenten geregeld. Import verloopt via vaste partijen en er zijn in Nederland en België een aantal distributeurs. Voor tweedehands kasten zijn er allerlei fora met liefhebbers en is er natuurlijk volop handel via Marktplaats.

Michael: ‘In de voorbije jaren heb ik veel kasten gekocht, zowel bij particulieren als bij partijen die professioneel met flipperkasten werken, zoals exploitanten. In Nederland, maar ook daarbuiten. Zo heb ik veel contacten gelegd en hebben veel mensen intussen mijn gegevens. Ik doe ook zaken over de grens, ik zit hier vlakbij de grens met Duitsland. Ik ben van hieruit sneller in het Ruhrgebied dan in Rotterdam. Ik rijd ook naar Noord Frankrijk en België als het moet, kwestie van op tijd vertrekken.

Ik word regelmatig rechtstreeks benaderd omdat mensen weten dat er met mij zaken gedaan kunnen worden, ook snel als dat moet. Dan krijg ik kasten aangeboden omdat mensen geen zin hebben om die zelf actief aan te bieden en aller-

Michael voor een deel van de collectie

Een fraai gerestaureerde MM met een topper!

lei geïnteresseerde liefhebbers te woord te moeten staan. Want soms koopt iemand een kast zonder ‘m gezien te hebben, maar er zitten ook gasten tussen die heel lang twijfelen en steeds weer terugkomen met vragen.’

Hoe kiest Michael wat hij op voorraad wil hebben?

Het aanbod van The Oldies Saloon is uitgebreid. Een voorraad van 75 titels is heel behoorlijk, maar dat betekent niet dat je alles kunt inkopen wat je leuk vindt. Nog even los van de vraag of je zoveel geld in je voorraad wilt steken.

Michael: ‘Sinds kort heb ik alleen nog deze ruimte in gebruik voor de flipperkasten. Daarvoor had ik nog een grote ruimte hier vlak naast, maar dat was niet meer te overzien. Ik werk tegenwoordig ook alleen nog

op afspraak, want op een gegeven moment had ik veel bezoekers die vooral kwamen om een potje te flipperen. Gezellig hoor, maar ik kwam niet meer aan mijn werk toe. Met 75 kasten heb ik inderdaad meer

“Vorig jaar nog deden de kasten van eind jaren 80 het nog vrij goed, maar nu is dat wat minder.”

dan genoeg aanbod. En ik merkte zelf ook: als je meer plek hebt, komen er als vanzelf ook meer kasten bij. Tegenwoordig kijk ik wat meer naar wat ik al heb en wat ik er nog bij zou

willen hebben. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de vraag. Vorig jaar nog deden ook de kasten van eind jaren 80 het nog vrij goed, maar nu is dat wat minder. Dan kan ik beter een plekje vrij houden voor wat van die succesvolle Stern titels of een Bally Williams uit de jaren 90, want daar zit meer handel in.’

Waar staat The Oldies Saloon over vijf jaar?

Michael: ‘Ik denk dat de flipperkast populair blijft en dat mensen nog meer zullen gaan voor kwaliteit en gemak, dus dan blijft er ook behoefte aan een bedrijf zoals dat van mij. Ik moet niet te veel groeien en het moet vooral ook leuk zijn. De vijf voorbije jaren waren een prachtige trip en dus teken ik graag bij voor nog eens vijf jaar!

Als het nodig is, wordt het speelveld ook gewisseld!

Operatie Wiesmoor

In augustus 2011 was het een telefoontje van Wilma dat het startpunt was voor ‘Operatie Wormerland’: met inzet van een kleine groep vrijwilligers (o.a. Ad Jonker, Ben Boogaard en Edwin Nijs) werden meer dan 50 flipperkasten uit een aantal schuren in Spijkerboor gehaald omdat de bewoners gingen verhuizen. Een deel van de kasten ging naar de NFV, een deel werd verkocht en een deel verhuisde naar Wiesmoor waar Wilma en André een nieuw woonadres hadden gevonden. Het is een bijzonder verhaal en voor wie het nog eens terug wil lezen verwijs ik graag naar Spinner 4 uit 2011 alsmede de Spinners uit 2012.

In september 2024 ontdekte ik een nog niet eerder afgeluisterd bericht op het antwoordapparaat van onze thuistelefoon. Het was een bericht van André, die mij verzocht hem te bellen. Hoewel het bericht al maanden oud was, besloot ik contact op te nemen. De eerste gedachte die bij me op kwam was: waarom belde André, het was altijd Wilma met wie ik communiceerde. Door de jaren heen hadden we af en toe contact, de laatste keer was een kerstgroet in 2021. Toen André en ik elkaar spraken bevestigde hij wat ik al vermoedde: zijn vrouw Wilma was heengegaan, haar tijd van gaan was gekomen.

Na een sombere periode na haar overlijden had André (geboren 1940) geconcludeerd dat hij aan de slag moest met hun collecties. In de ruimtes achter hun huis stonden onder andere diverse oldtimers, een uitgebreide collectie klassieke motorfietsen en ook 14 flipperkasten. Ze hadden geen kinderen en André wilde graag dat de objecten die hij en Wilma door de jaren heen hadden verzameld een goede plek zouden krijgen. Zijn vraag was of wij wilden helpen bij het vinden van een bestemming voor de flipperkasten. Na overleg binnen het bestuur besloten we om bij André op bezoek te gaan in Wiesmoor.

De hernieuwde kennismaking met André was hartelijk. Na de lange rit van bijna 300 kilometer werden we ontvangen met Duitse appelflappen en koffie. Daarna deden we een inventarisatie van de flipperkasten en stelden steeds hetzelfde vast: de elektronica werkte naar behoren en ze waren, afgezien van verkleuring,

qua uiterlijk in prima staat. Het ging om een aantal populaire Bally/Williams-titels zoals The Addams Family, Indiana Jones en Fish Tales alsmede diverse leuke kasten uit die periode daarvoor, zoals Guns N’ Roses, Dr. Dude en Diner. Spelen was meestal niet mogelijk omdat vrijwel alle rubbers verdroogd en kapot waren.

Toen Arie en ik een week later opnieuw richting Wiesmoor reden hadden we een kleine bestelwagen bij ons. In de laadruimte stond de Harley Davidson flipperkast die we na het eerste bezoek hadden meegenomen en die Arie had gerepareerd zodat André weer op zijn favoriete kast kon gaan spelen. We waren met André tot een overeenkomst gekomen: we zouden zijn twee favoriete kasten repareren en de andere 12 kasten overnemen. Na een dag hard werken (wat zijn die kasten toch zwaar) en nadat de Corvette (de tweede achterblijver) was gerepareerd, gingen we volgeladen weer terug richting Veenendaal.

Hoe gaat het nu verder? We willen drie kasten aan de NFV-collectie toevoegen: Guns N’ Roses, Diner en Dr. Dude. Die laatste kast was al mee naar het DPO! In de komende maanden zullen de kasten verder nagekeken en speelbaar gemaakt worden. In het voorjaar van 2025 gaan we dan een kastenveiling organiseren waarbij de meeste titels van deze ‘Operatie Wiesmoor’ aangeboden zullen worden aan onze leden. Het is de bedoeling om met de opbrengst van de geveilde kasten de kosten van de aanschaf te dekken, precies zoals we dat bij de eerdere ‘Operatie Wormerland’ hebben gedaan. Wordt vervolgd!

Pinball on location

Café Fest, Wibauthof 1, Amsterdam

Net achter de drukste verbindingsstraat in Amsterdam (de Wibautstraat) bevindt zich Café Fest, waar studenten van de Hogeschool van Amsterdam bier drinken. En je kunt er ook nog flipperen!

“Leef,” zingt de juniorversie van André Hazes als we op een vrijdagmiddag in november bij Café Fest in Amsterdam-Oost binnenwandelen. Een student knikt met de maat van de muziek mee en vraagt aan de barman of de muziek wat harder mag. Café Fest is het koninkrijk van studenten van de nabijgelegen Hogeschool van Amsterdam en alras staat het volume een paar niveaus hoger. Met de oplevering van de immense Amstelcampus met studenten economie, de sociale studierichtingen en de docenten in spe, moest er ook een plek komen waar de studenten konden ontspannen. Dat werd Café Fest, naar eigen zeggen de huiskamer van de Amstelcampus, en alles hier is ingesteld voor deze doelgroep.

‘Save water, drink beer’, lezen we op een poster, en bier is er in alle soorten en maten te krijgen. Natuurlijk per glas en in een pitcher, maar ook kan je een privétap bestellen waar je voor vierhonderd euro maar liefst 80 liter bier krijgt. Ook de speciale bieren zijn ruim gesort-

eerd en hier heb je zowel Gouden IJ (Brouwerij het IJ) als Lellebel (de Eeuwige Jeugd) van tap. Bijzonder!

We komen hier natuurlijk om te flipperen en achteraan in het café net voor de keuken staan twee

“Meespelen? Geen probleem natuurlijk en mooi om te zien dat ook een nieuwe generatie het flipperspel ontdekt heeft”

machines opgesteld: een Space Time en een Earthshaker. De eerste kast staat er vooral voor de sier, want die heb ik nog nooit aan zien staan. De Earthshaker is er deze week neergezet. De eigenaar van het café is fan van Pat Lawlor-

kasten en voorheen stonden hier onder meer een Addams Family, Road Show en No Good Gofers van deze ontwerper, afgewisseld met onder meer een Fish Tales, Party Zone en Indiana Jones.

De kasten worden neergezet door Van Es Amusement, betalen doe je digitaal, een spel voor anderhalve euro en drie spellen voor drie euro. Prima. De kast is inmiddels 35 jaar oud, maar het speelveld heeft een goede onderhoudsbeurt gekregen en de machine is voorzien van nieuwe flippers, waardoor alle schoten prima te maken zijn. Het vrije spel is hier vervangen door een extra ball en daardoor kunnen we na een half uur onze naam invullen. De muziek van Hazes is vervangen door jaren tachtig klassiekers van Madonna en A-ha en een groepje bouwkundestudenten vraagt of ze mee mogen spelen. Geen probleem natuurlijk en mooi om te zien dat ook een nieuwe generatie het flipperspel ontdekt heeft. Mocht je in de buurt zijn van de Wibautstraat, speel dan zeker een potje op deze kast!

Jim Jansen

Space Time en de Party Zone

van

Natuurlijk even een high score neerzetten

Overzicht

het café met de Dr. Dude

Dutch Pinball Open 2024

Toernooien en uitslagen

Het hoofdtoernooi (‘main tournament’) van het DPO heeft een lange historie. Dit jaar werd voor de 25e keer gestreden om de eer, met als hoofdprijs een gouden flipperbeeldje en een flinke cheque. Dit jaar namen er meer dan 300 spelers deel en die kwamen uit meer dan 10 landen. Dat zijn ongekende aantallen, zeker voor Europese begrippen. En inderdaad: meer dan bij het mega-event dat we organiseerden in 2017 in het Evoluon. De belangstelling voor flippertoernooien is groot en groeit nog steeds.

Vrijdag 1 november – team toernooi Vrijdag om 18.00 uur begon het teamtoernooi met acht teams uit NL en acht teams uit andere landen (2x Duitsland, 2x Frankrijk, 2x UK, 1x België en 1x een EU mix). De 64 spelers van de 16 teams maakten er een spannende maar ook sportieve happening van. De wedstrijdleiding was in handen van Rop Oostveen. In vier poules werd gestreden om een plek in de halve finale. Daarvoor kwalificeerden zich de poulewinnaars.

Om 22.30 begon de finale. Het werd een spannende match waarbij de zevende en laatste teampartij de doorslag moest geven. Het team ‘The Dan Lewell Experience’ uit de UK wist het toernooi te winnen. Het team Nederland 4 werd tweede, terwijl in de strijd om de derde plaats Frankrijk 2 won van de Antwerp Pinball Bastards.

Classic Tournament – zaterdag 2 november

Het Classic Toernooi had bij deze editie ruim 220 deelnemers. Er waren punten voor de wereldranglijst te verdienen en dat zorgde voor een grote belangstelling. De spelers hadden een eenvoudige opdracht

bij de kwalificatie: speel 10 spellen op minstens 5 verschillende kasten en haal zo hoog mogelijke scores. Hoe hoger een speler aan het eind van de kwalificatie eindigde op de ranglijst van een kast, hoe meer punten hij kreeg. De hoogste score leverde 100 punten op, de nr.

The Dan Lewell Experience: Gene Aw, Dan Lewell, Josh Iles & Martyn Iles

2 kreeg er 95 en zo liep de beloning voor een score steeds verder terug. Het was een flinke administratieve uitdaging om de ruim 2000 scores juist te verwerken. Veel dank aan alle scorekeepers!

De top 32 van de kwalificatie kreeg rond 21.00 van wedstrijdleider Linda Schellen het startsein voor de finaleronde. Rond 23.30 uur waren er vier finalisten over die in een finale over drie partijen gingen uitmaken wie er met de prijzen naar huis mochten. De toernooidirecteur Victor Stulemeijer reikte rond 00.30 uur de hoofdprijs uit aan een echte wereldtopper: Daniele Celestino Acciari uit Italië.

Extra toernooien – Flip Frenzy & Pin Golf – zaterdag 2 & zondag 3 november

Omdat de tickets voor het hoofdtoernooi en classics toernooi al enkele maanden voor de start van het DPO EXPO 2024 uitverkocht waren, besloot het DPO organisatie

team een aantal extra toernooien te organiseren. Om alle bezoekers een kans te geven om deel te nemen konden de tickets voor deze toernooien op de toernooidag zelf gekocht worden. Zo’n 300 tickets werden er verkocht bij een speciale wedstrijdkassa in het toernooi.

Wedstrijdleider Rop Oostveen en zijn team verzorgden maar liefst 4 Flip Frenzy toernooien: twee op zaterdag en twee op zondag. De duur van deze toernooien was beperkt tot ca. 3 uur zodat de deelnemers ook tijd over hielden om te genieten van al het moois dat het evenement verder te bieden had. In totaal namen zo’n 200 spelers deel aan deze toernooien met diverse verrassende winnaars!

Bij het Pin Golf kregen de deelnemers de opdracht om 10 kasten te spelen en met zo min mogelijk ballen de ‘target score’ te halen. Lukte dat met één bal dan mocht een speler een score van 1 noteren, had een speler 2 ballen nodig dan

kwam er een 2 op het score formulier. Lukte het niet met bal drie dan was de score uiteindelijk afhankelijk van de mate waarin de speler verwijderd was de target score. De maximale score op een kast was een 7 score.

Wedstrijdleider Linda Schellen

Finalisten Classic: Daniële Celestino Acciari (Italië, 1e prijs), Viggo Löwgen (Zweden, 2e prijs), Roy Wils (NL, 3e prijs) en Nathan Garwood (UK, 4e plaats)

Rop Oostveen bij een Flip Frenzy prijsuitreiking

Winnaars Pingolf toernooi

Na hun ronde leverden de spelers hun speelformulier in en de beste drie scores kwamen op het ‘scorebord’. Er waren twee toernooien: één op zaterdag en één op zondag. In totaal speelden zo’n 150 spelers mee. De beste scores waren 33 op zaterdag en 32 op zondag.

Jeugdtoernooien – zondag 3 november

Een vast onderdeel op de zondag van het DPO is de jeugdwedstrijd. De organisatie ervan is al jarenlang in vertrouwde handen bij Wilko Wieffering. Net als bij de vorige edities deed hij het samen met Penny Broman en Linda Schellen.

Rond 12.00 uur was het een drukte van belang bij de registratie desk. Wat wil je ook: daar stonden ruim 40 kinderen met hun ouders. Na de verdeling in drie groepen (jonger dan 9 jaar, 9-11 jaar en 12 jaar en ouder) gingen de jonge spelers en speelsters naar de ruimte waar op zaterdag de classic match werd gehouden. Daar stond nu een mooie mix van nieuwe en oudere kasten, waar met veel enthousiasme om de prijzen werd gestreden. Voor alle deelnemers was er zoals elk jaar een medaille, voor de top 3 in elke leeftijdscategorie een beker! Dat er veel talent bij de jeugd is, bleek wel bij de finale van de jeugd van 9 tot en met 11 jaar. De kampioen speelde zo goed dat hij in de finale al na bal twee de Grand Champion score verbeterde op de nieuwe Alice Adventures in Wonderland!

van

“De spanning was merkbaar en door de kastinstellingen waren de baltijden kort”

Hoofdtoernooi – zaterdag 2 en zondag 3 november Liefst vier kwalificatiegroepen van 78 spelers waren er dit jaar. Elke groep werd verdeeld in zes poules van 13 spelers waarin elke speler tegen de twaalf anderen uit de groep een partij moest spelen. De nummers één en twee plaatsten zich voor de finale ronde op zondag, terwijl de 24 nummers drie in een

Sfeerimpressie

het jeugdtoernooi

Wilko Wieffering met enkele deelnemers

Finale jeugdtoernooi op de AAiW

shoot out moesten bepalen welke 16 spelers er alsnog een plek voor de finale ronde verdienden.

Wedstrijdleider Michel Lanters en toernooidirecteur Victor Stulemeijer slaagden erin om deze mega kwalificatieronde soepel te laten verlopen. In het heetst van de strijd was er hier en daar wel wat opwinding, maar op zaterdagavond 20.30 uur konden de 64 finalisten bekend gemaakt worden..

De 64 deelnemers aan de finaleronde werden opgesplitst in 16 groepen van vier spelers om op drie machines te spelen met behulp van het 4-2-1-0 scoresysteem. De top twee van elke groep ging door naar de volgende ronde. Die 32 speelden nog een ronde in hetzelfde formaat om het aantal terug te brengen tot 16 voor de kwartfinales. Daarna nog een ronde om acht halvefinalisten te bepalen en dan een laatste ronde om te komen tot de vier finalisten.

In de top 10 van deze editie waren drie Belgen, drie Nederlanders, twee Britten, een Italiaan en een Duitser. Een internationaal gezelschap, daarmee onderstrepend dat het DPO echt een groot Europees toernooi is. Die finalisten bij het 25e DPO waren Daniele Celestino Acciari (Italië) en Taco Wouters uit de eerste halve finale, plus Paul Englert (Duitsland) en JP Congnard (Frankrijk) uit de tweede halve finale.

Flipperkasten voor het hoofdtoernooi

De drie kasten die ze in de finale mochten spelen waren Elektra, Indianapolis 500 en Deadpool. De winst op Elektra was voor JP, terwijl Taco een superscore haalde op de Indianapolis 500. Op beide kasten was Paul tweede zodat hij ook volop in de race bleef voor de titel. Bij Daniele liep het minder goed en hij was voor de partij op de Deadpool al kansloos voor de titel. Geen dubbel dus voor hem (Classics en Main Tournament)

Voor de andere drie spelers in de finale gold: de winnaar op de Deadpool zou ook het toernooi winnen. Die spanning was merkbaar en mede door de kastinstellingen waren de baltijden kort. Het was uiteindelijk Paul die het beste presteerde. Met zijn 17 jaar werd hij de jongste winnaar van het DPO uit de geschiedenis!

Finalisten hoofdtoernooi: JP Congnard (3), Paul Englert (1) en Taco Wouters (2)

Stern S.A.M. testkast

Nieuwe aanwinst van het techniekteam

Enige tijd geleden kregen we de mogelijkheid aangeboden om via medelid Peter Koch een Stern S.A.M. “service assistant module” over te nemen. Deze “testbank” kan gebruikt worden om de printen/displays van de solid state-generatie Stern en Bally flippers uit grofweg de jaren 1977-1985 mee te testen.

We hebben uit deze generatie best wel wat kasten zoals bijvoorbeeld Mata Hari, Flight 2000 en Power Play. Hoewel er natuurlijk ook andere manieren zijn om printen en displays te testen kan dit alsnog handig zijn om onderdelen mee door te testen buiten een flipperkast zelf. Het apparaat is “redelijk mobiel”, het is te sjouwen met twee personen en het past in de kofferbak van een auto.

Opknappen

We hebben het apparaat overgenomen als “niet werkend” dus er heeft nog wel werk ingezeten om het allemaal weer in werkende staat te brengen. Problemen zaten vooral in connectoren die slecht contact maakten, maar ook defecte ic’s (pia’s/ ram) op het speciale bord om de CPU mee te testen. Plus dat de verouderde condensatoren ook wel vervangen moesten worden. Hierna kwam het apparaat weer aardig tot leven.

Werking

Om alle onderdelen te kunnen testen heeft de kast voor het lampdriver-board een matrix van ledjes waarmee alle uitgangen voor de lampen gecontroleerd kunnen worden op juiste werking. Voor het solenoid-bord zitten er 19 lampjes gemonteerd die aan de spoeluitgangen gekoppeld zijn. Om de spoeluitgangen ook echt te belasten zit er samen met het lampje ook een echte spoel achter de klep verstopt om zo het bord ook realistisch te kunnen testen. Voor de switch-ingangen is er ook een toetsenbordje aanwezig om alle switches te kunnen testen. Ook is er plek om een geluidskaart te plaatsen om te testen (met een kleine aanpassing overigens ook het Bally-geluidsbord). Als laatste uiteraard ook, net als in de echte kast, vijf posities om zes- of zeven-segment-displays te plaatsen.

Wijnand Klaver

Gary Stern signeert de testkast

Wijnand met Gary op de foto

Er zijn verschillende manieren om de kast op te starten. Je hebt in ieder geval een werkend CPU-bord nodig. Voor de stroomvoorziening kan je ervoor kiezen om het interne solenoid-driverboard te gebruiken of juist gebruik te maken van het driverboard wat in de test-positie hangt. Ook kan je ervoor kiezen om op te starten met een echte gamerom of gebruik te maken van een extern testprogramma. Met dat

laatste kan je bijvoorbeeld handiger een losse spoeluitgang activeren, de lamp-matrix zien of kiezen voor een “burn-in mode” die in een lus alle uitgangen stuk voor stuk activeert en display-segmenten aanstuurt.

Voor de CPU zelf is er een speciale print onderin de kast geplaatst met een eigen test-programma waarmee alle onderdelen van de CPU apart getest kunnen worden.

Het programma controleert alle ic’s en in-/uitgangen en geeft met een code aan of er een probleem is, bijvoorbeeld ‘J215’ als pin 15 van J2 een probleem heeft of ‘U7’ bij een RAM-error. Als alles ok is wordt ‘9999’ weergegeven.

Al met al best handige functies om zeker te weten of alles goed werkt.

DPO

Omdat we nog een aantal borden wilden repareren en testen hadden we tijdens het DPO de kast meegenomen. Nu wilde het toeval dat Gary Stern op zondag ook nog even de techniekruimte kwam binnenlopen. In het kader van “nu je er toch bent” kon ik de testkast aan Gary laten zien en ook laten signeren. Dus hebben we nu een extra speciale editie!

Volgens hem stond het type S.A.M. naast ‘service assistant module’ ook voor de naam van zijn vader Sam. Is weer een leuk weetje, toch?

De Stern S.A.M. testkast in volle glorie

De avonturen van een flippermuseumdirecteur

Expo-sure

Wat een heftig kwartaaltje, zeg. Eerst een museumavond met Gary Stern en Seth Davis, vol bewonderende bezoekers. Een paar dagen later sta je op een beurs in Amsterdam (IAAPA) en wie zie je daar wéér rondlopen? Juist, Gary en Seth. Vervolgens spring je het vliegtuig in naar de Expo in Chicago, waar dezelfde koppen weer opduiken. En alsof het een soort pinball-loopings zijn, tref je ze wéér op het Dutch Pinball Open.

En niet alleen zij. Ook Jack Guarnieri van Jersey Jack Pinball en David van Es van Barrels of Fun lijken me te achtervolgen. Het is alsof ik in de multiball-modus van mijn eigen leven zit. Maar wat ik me vooral afvraag: hoe vertellen deze mannen hun avonturen eigenlijk thuis aan hun partners? Ik stel me zoiets voor:

Vrouw van Gary Stern:

“Hoi lieverd, hoe was je weekend? Nog wat bijzonders meegemaakt?”

Gerard met vrienden in ‘matching ijsjes-overhemden’ tijdens de Stern Factory Tour

“Nou ja, wat zal ik zeggen. Die kerel van het Dutch Pinball Museum was er weer – je weet wel, met dat Pac-Man-pak. Ja, dat had ’ie weer aan. Hij rook deze keer tenminste fris, dus ik gok dat het gewassen is.

En tijdens onze Stern Factory Tour had hij z’n hele groep in matching ijsjes-overhemden gehesen. Zag er hilarisch uit, dus we hebben ze in onze promo-video gezet.

Gerard van de Sanden

An evening with Gary Stern

Oh, en vrijdagavond bij dat Stern Army-feestje – je weet wel, die kroeg waar we ooit met jouw neef waren – wilde een vrouw uit zijn gezelschap heel graag een Stern-jasje hebben. Dus heb ik er eentje geregeld. Wat kan ik zeggen? De man weet op te vallen. Echt een prima ventje, al is het een wandelend collectors item op zich.”

Vrouw van Jack Guarnieri:

“Buongiorno, amore. Wil je een espresso? Hoe was het Dutch Pinball Open?”

“Fantastisch! Het beste event van Europa, zonder twijfel. Ik heb een seminar gegeven en mijn levensverhaal in pinball gepresenteerd. Om het wat persoonlijker te maken had ik wat oude foto’s van Gerard in m’n PowerPoint gezet – je weet wel, die kerel van dat museum waar ik laatst was. Ik had zelfs nog een foto uit 2012, toen hij op de Wizard of Oz speelde. Vond hij geweldig. Ik zag ‘m gewoon glimmen van trots.

En natuurlijk had ik een cadeautje meegenomen: een prototype borduursel van de jasjes voor de Dialed In. De rode versie – uiteindelijk werden ze blauw, maar jij weet hoe die man is. Alles wat prototype is, maakt hem blijer dan een jackpot multiball.”

Vrouw van David van Es:

“Goodday, mate! Hoe was het om je Australische vader weer te zien in Nederland? Dat moet bijzonder zijn geweest, toch?”

“Ja, echt geweldig. Het was voor hem de eerste keer dat hij onze Labyrinth-kast in actie zag, en hij heeft voor het eerst in jaren weer Nederlands gesproken. Blijkbaar klinkt z’n Hoogeveense accent nog steeds als vanouds.

We hebben samen een tour door Historisch Delfshaven gehad, begeleid door die kerel die ik altijd tegenkwam op Amerikaanse events. Altijd al een leuke gast om mee te spitballen, maar toen kon ik hem natuurlijk niks vertellen over mijn project. Nu kon ik dat eindelijk wel. En ja, die prototypes die jij had ingepakt? Ze hebben nu een ereplekje in z’n museum. Ik heb ze daar zelfs nog gesigneerd.”

En zo gaat het: van beurs naar museum, van museum naar expo. Een rollercoaster vol ontmoetingen, verhalen, en een paar duizend flipperslagen. Het is alsof je niet meer in de gewone wereld leeft, maar een dimensie betreedt waarin alles draait om licht, geluid, en een onstuitbare stroom ideeën. Je opent de deur met de sleutel van de verbeelding… en je bevindt je ineens in…

… de Twilight Flipper Zone

Prototype borduursel voor Dialed In-jasjes

van Es en Gerard bij DPO-seminar over Labyrinth

Gerard en David van Es (Barrels of Fun)

Jack Guarnieri van JJP op bezoek bij Gerard

David

Start a new game

Nieuwe leden stellen zich voor

Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 30 tot 50 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging. In deze editie stelt

Falco Henkes uit Wageningen zich voor.

Mijn naam is Falco Henkes, ik ben dit jaar toegetreden tot de groep van vijftigers, maar dat doet er niet toe. Ik ben een barman van beroep, en behalve voetbal zijn mijn hobby’s ook kroeg-gerelateerd. Bier, muziek en mensen reken ik tot mijn beste vrienden, en ik houd van alle kroegsporten en spellen. Eigenlijk houd ik van heel veel sporten en spellen en bezoek ik ook graag concerten en festivals.

Ik heb mij zaterdagnacht ingeschreven (en de rest van mijn gezin ook, alleen dat weten ze nog niet) als lid van de Nederlandse Flipper Vereniging, nadat er op een feestje weer een lange tijd gepraat werd over hoe gaaf het vroeger in de kroeg was met zijn allen rond de flipperkast. Ik ken de NFV al erg lang maar heb een jaar of vijf geleden pas het eerste bezoek gebracht in Veenendaal. Toen hoefde je nog geen lid te zijn om op vrijdag een keertje langs te komen om te flipperen, je moest je wel opgeven. We hebben toen een topavond gehad en ik was destijds al van plan om lid te worden, maar je weet hoe dat

gaat, als je het niet meteen doet dan gebeurt het pas vijf jaar later. Die vriend waar ik de eerste keer mee naar Veenendaal ging is al eerder dit jaar lid geworden en heeft me weer wat foto’s gestuurd van een Funhouse Friday, ik was jaloers!

Mijn allereerste kennismaking met de flippervereniging was eigenlijk al zo rond 2006, destijds kwam de toenmalige voorzitter (volgens mij heette hij Barrie of zoiets) van de NFV bij mij in de kroeg in Wageningen om te flipperen. Dat was op mijn favoriete flipperkast, The Addams Family. Ik heb mijn hele leven al wel geflipperd, maar vanaf het moment dat ik lid werd van studentenvereniging SSR in Wageningen was ik helemaal verkocht, dit was in 1993. We hadden in de garderobe een flipperkast staan die zo om het half jaar vervangen werd door een andere flipperkast. Met een groepje van zo’n tien fanatieke flipperaars kon je ons altijd om die kast vinden met een biertje

Nieuwe leden

Arian Doeser

Kees van Eck

Guus Wiggers

Dave Hesen

Gijs Vroom

Milena Lam

Marc Reinders

Almar van Grootheest

Albert-Jan van de Meent

Matthijs Schonewille

Shanon Schepens

Dean van Eck

Jacco van Eck

Ton Van Eck

Annemiek Meegdes

Luc van de Ven

Rick Melis

Gwen Ruiter

Hendrik Jan Ruiter

Izzy Ruiter

Emmeline Wilhelmus

Henri de Ruijter

Davy Smits

Yvonne Vermeulen - de Wit

Brian Meijer

Fabienne Meijer

Feline Meijer

Gerdien Meijer

Jason Meijer

Theo Amsing

Niels Kersten

Annemieke Rijkse

Niels Louter

Jeroen Nagelsmith

Heleen ten Wolde

Remco ten Wolde

Judith Bijl

Mason Dahler

Michael Dahler

Jeroen Geurtsen

Daniël Groenendijk

Martijn van de Poel

Jan Scholtes

Menno Gerber

Merel Schep

Jochem Vroom

Timon Reinders

Paul Emobs

Mireille Wieringa

Falco Henkes

Falco en zijn vrouw met Stern’s World Poker Tour

in de hand. We gaven elkaar tips, deden wedstrijdjes, scholden elkaar verrot en hadden heel veel lol. Ik heb verschillende keren de topscorerslijst aangevoerd, maar moest die titel ook regelmatig aan anderen laten, dit kwam niet door een gebrek aan speeltijd, maar eerder doordat iemand anders gewoon beter was op een bepaalde kast. Tales From The Crypt, Guns ‘n Roses, The Addams Family, Dracula, The Who’s Tommy en Apollo 13 schieten mij zo te binnen, maar het waren er veel meer. We hebben ook wel eens een flippertoernooi georganiseerd, ik ben toen volgens mij in de kwartfinale verslagen door Margot. Nu, 25 jaar later, is zij nog steeds mijn vrouw en de moeder van mijn kinderen, ook al kon ik destijds helemaal niet zo goed tegen mijn verlies. Wanneer mijn vrouw aan het flipperen is moet je trouwens niet te dichtbij staan, zij flippert vanuit de heupen en wil nog wel eens naar achteren trappen tijdens het spelen, levensgevaarlijk!

Tussen 2005 en 2010 heb ik een café gehad in Wageningen en uiteraard moest daar ook een flipperkast in staan. De leverancier van de gokkasten vertelde mij dat twee gokkasten veel

meer op zouden brengen dan een gokkast en een flipperkast, maar dat was geen optie. Ook hier was de flipperkast (en het biljart) het middelpunt van de kroeg. Bij elke nieuwe kast printten we de gebruikshandleiding uit en stonden we dagenlang met zijn allen om de kast om alles tot in detail uit te vogelen. Hier hebben we ook weer een tiental verschillende kasten gehad waarvan we er enkele helemaal rondgespeeld hebben. Zoveel kasten, maar elke keer springen bij mij toch The Addams Family en The Who’s Tommy erbovenuit als favoriet, op de voet gevolgd door Dracula. Volgens mij heeft iemand van ons The Addams Family drie keer in één potje uitgespeeld, dat was wel het echte toppunt van controle over een flipperkast. We hebben ‘s nachts om drie uur ook wel eens iemand uit zijn bed gebeld omdat we zijn highscore hadden verbeterd, die persoon sliep die nacht niet meer!

Over een aantal jaren wil ik misschien wel een flipperkast in huis, maar voorlopig nog niet. Ik heb drie zonen die de puberteit in gaan, en als daar een flipperkast bij komt dan kan ik permanent een monteur in dienst nemen, ben ik bang. We wonen in een

rijtjeshuis, en hoewel we een mooie grote zolder hebben, weet ik uit ervaring dat we met een flipperkast in huis voor behoorlijk wat geluidsoverlast zullen zorgen. Al met al, nee, geen flipperkast in ons huis. Ik heb wel een aantal vrienden die ook van flipperen houden en sommige hebben wel de ideale plek om een flipperkast neer te zetten, dus dat gaan we zeker stimuleren. Een eigen kast is voor mij ook eigenlijk helemaal geen must, ik ben vaak in de horeca te vinden en overal waar een flipperkast staat ga ik spelen. Ook op vakanties op de camping vind je nog vaak een flipperkast die het naar behoren doet en waar je jezelf dus weer uren kunt vermaken.

Ik denk dat The Addams Family wat spel betreft mijn favoriete kast is, maar Tommy is mijn favoriet wat betreft de muziek! Ook de modernere kasten vind ik wel leuk, maar de nadruk moet wel op het flipperen liggen en niet op de videogames in de flipperkast.

Ik heb denk ik meerdere motto’s, maar de belangrijkste is: ”Geniet van elke dag, samen met je vrienden en dierbaren, en dan komt het onder het genot van een biertje wel goed!” Proost!

Evenementenagenda

Maand Dag Datum

Januari zaterdag vrijdag 11 31 Veenendaal Veenendaal 10.00 - 18.00 15.00 - 22.30

Clubhuisdag (nieuwjaarsopening) met toernooi Funhouse Friday

Februari vrijdag 28 Veenendaal 15.00 - 22.30 Funhouse Friday

Maart vrijdag 28 Veenendaal 15.00 - 22.30 Funhouse Friday

Check de NFV-website voor aanmelding, beperkingen of wijzigingen!

Technische Vraagbaak

Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn?

Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV).

De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk

COLOFON

NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.300 ex.

REDACTIE

Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Pieter Arentz, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman, Theo van Vroenhoven, Wilko Wieffering, Winfred de Ruijter.

Aan dit nummer werkten verder mee Bob van Leeuwen, Wouter van der Post, Wijnand Klaver, Arie Pijl, Dwight Heinink, Jim Jansen, Falco Henkes.

OMSLAG Barry Driessen

COVERFOTO DPX

GRAFISCH ONTWERP Brr Brr

DRUK Drukkerij Koopmans

REDACTIONELE BIJDRAGEN

Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl

ADVERTENTIE TARIEVEN

• 1/4 pagina

€ 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x)

• 1/2 pagina

€ 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x)

• 1 pagina

€ 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x)

• Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID

De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplossingen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum.

COPYRIGHT

Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066

NFV DAGELIJKS BESTUUR

Waarnemend voorzitter

Bas Vis: voorzitter@nfvpinball.nl, 0644756466

Secretaris

Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl

Penningmeester

Laurens Linssenpenningmeester@nfvpinball.nl

Clubhuis & Collectie

Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl

Competitie, wedstrijden & Spinner

Bas Vis - bvis@nfvpinball.nl

06-44756466

Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222

COMMISSIES

Ledenadministratie

Nils de Kleineledenadministratie@nfvpinball.nl

Clubhuis evenementen & catering

Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl

Webmaster Koen Martens

Social media Winfred de Ruijter

Club van 100

Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl

Evenementen

Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: [vacature]

Wedstrijden & competitie

Regionale Toernooien (RFT) coördinator: [vacature]

Lokale Competitie (LFC) coördinator: [vacature]

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz

Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl

Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Communicatie

Spinner: redactie@nfvpinball.nl

Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694

TECHNISCHE VRAAGBAAK

Gert-Jan de Haantechniek@multigame.biz / 06- 27456890

Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486

Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur

ERELEDEN

Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer

LIDMAATSCHAP VAN DE NFV

Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl).

Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar.

Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd.

Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

BANKGEGEVENS

ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV

IBAN: NL 52 INGB 0007233926

BIC: INGBNL2A

KVKnr: 40482631