Special Vermogen & Beleggen 18-11-2021

VERMOGEN EN BELEGGEN +++++ Een uitgave van ND Zakelijk

+++++

18 november 2021

+++++

Een zoektocht naar rendement

6 Beleggen: zelf doen of uitbesteden?

19 Houd grip op uw geld

22

Interview met Milou Brand, host van de podcast Jong Beleggen ‘Ik beleg zelf ook, voor mijn pensioen’

4

Vijf vragen aan Noordam Vermogensbeheer

V.l.n.r.: Gerrit Hop, Jeroen Scheffer, Michiel Beukers, Jan Jansens, Michelle Hop en Rutger Veerman

www.noordamvb.nl

Hét alternatief voor sparen Het kan flink lonend zijn om een alternatief te zoeken voor geld op een spaarrekening bij de bank. Spaarrentes zijn negatief geworden, en de hogere inflatie zorgt ervoor dat stilstaand geld steeds minder waard wordt. Bij grotere vermogens (meer dan € 100.000) wordt een negatieve rente berekend. De spaarder is in alle scenario’s de sigaar, waardoor andere oplossingen nodig zijn. Toch durven veel mensen niet zelf in die beweeglijke aandelenmarkt te stappen. Daarom is het verstandig om op zoek te gaan naar een alternatief.

Noordam Vermogensbeheer in Baarn is zo’n alternatief. De doelgerichte experts nemen hun klanten bij de hand en helpen ze een goed rendement te behalen. Vandaag: vijf vragen aan eigenaar Michiel Beukers.

Hoe kijken jullie naar de huidige financiële markt?

Het zijn interessante tijden. Nog nooit was sparen zó teleurstellend, met negatieve spaarrentes.

Tegelijkertijd zien we dat de kosten van levensonderhoud stijgen. Denk maar aan energiekosten of hypotheekrentes, die weer in de lift zitten. Het is dus slim om je vermogen te laten groeien, voordat het aan twee kanten wordt weggesnoept. Het is zonde om te zien dat banken zo beperkt zijn: ze zetten vooral in op sparen, aandelen of obligaties, terwijl er meer dan genoeg andere interessante manieren zijn om geld te laten groeien.

Waar staat Noordam Vermogensbeheer voor?

Onze experts beleggen geld op een betrouwbare manier in fondsen die wij veilig achten. Wij houden het allemaal in de gaten. Met het kapitaal van onze klanten, minimaal € 100.000, beleggen wij in interessante fondsen zonder dat het onze klanten moeite of tijd kost. Uiteraard luisteren we naar hun eventuele wensen: wij doen het denkwerk.

Iets meer of iets minder risico? Vooral beleggen in groene, duur zame alternatieven? Allemaal mogelijk. We maken persoonlijke afspraken, houden onze klanten op de hoogte, sturen bij waar mogelijk of remmen af indien nodig. Bij ons werken deskundige professionals, die geen gouden bergen beloven.

“De eerlijkheid en de gezamenlijke kennis gecombineerd met hun achtergronden en karakters maakt hen zo uniek en succesvol” Dhr. Henk J. Smits over Noordam stemming we ook gaan, wij denken dat je er altijd een goed rendement kunt halen. Er is meer mogelijk dan alleen de traditionele aandelen- of obligatiemarkt: geld kan groeien op allerlei manieren. We gaan met de klant de verschillende opties na en maken aan tafel duidelijk wat de risico’s zijn per beleggingscategorie. We luisteren naar wat een klant wil, maar vinden we iets onverstandig, dan geven we dat zeker aan. Na twee gesprekken starten we de samenwerking: we maken een effectenrekening aan voor de klant, die wij beheren, maar waar we niet zomaar geld af kunnen halen. We kunnen er alleen beleggingen mee doen, die vervolgens automatisch op naam komen te staan van de klant.

Onze kosten daarvoor zijn laag: de adviesgesprekken en een eerste portefeuille analyse zijn gratis, maar voor dit vermogensbeheer rekenen wij een onkostenvergoeding van ongeveer 1 procent.

Noordam Vermogensbeheer belegt het geld van klanten in aandelen, obligaties, vastgoed, derivaten en fondsen.

Hoe gaat dat in z’n werk?

Hoe zorgt Noordam Vermogensbeheer voor vertrouwen bij beleggers?

Wij nemen je bij de hand en helpen je door dit grote beleggingslandschap heen. Voor welk soort be-

Door onze persoonlijke relatie met onze klanten voelen onszelf nog meer verantwoordelijk voor het geld,

dus we zorgen er ontzettend goed voor. We hebben uiteraard alle benodigde vergunningen en we staan onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Verder nemen wij geen onaanvaardbare risico’s. We hebben namelijk een zorgplicht. Ik slaap ’s nachts graag net zo goed als de klant, dus ik ga geen gekke risico’s aan. Als de klant écht wil investeren in iets wat wij afraden, zoals volledig inzetten op cryptomunten, doen we dat ook niet.

De klant mag dat zelf uiteraard altijd wel doen: het is immers zijn of haar eigen vermogen. Mocht een klant willen opzeggen, dan zijn wij erg flexibel. Dat is binnen een dag, hooguit enkele dagen geregeld.

Zijn jullie makkelijk te contacteren?

Jazeker! We zijn uiteraard te bereiken via onze website www.noordamvb.nl of telefonisch via 035 548 3220. Daarnaast is iedereen welkom op ons kantoor in Baarn. Als mensen geïnteresseerd zijn, plannen we een afspraak in. Dan komen we langs bij ze thuis, of ze komen naar ons kantoor.

In een eerste persoonlijke gesprek met onze aangewezen vermogensbeheerder brengen we in kaart hoe de financiële positie van de klant is, wat hun wensen voor de toekomst zijn, hoe ze tegen risico’s aankijken en waar ze wel of geen financiële ervaring mee hebben. Op basis daarvan brengen we advies uit en doen we een voorstel hoe we het zouden aanpakken. In een tweede gesprek gaan we dat finetunen en regelen we de rest, zoals de inschrijving en het aanmaken van een nieuw bankaccount. En dan gaan we aan de slag.

ND Vermogen en beleggen

VOORWOORD Wat doe je als je geen rente meer krijgt over je spaargeld? Met de huidige inflatie is geld dat niet belegd wordt, steeds minder waard. Dat roept bij mensen de vraag op wat ze moeten doen met hun ‘appeltje voor de dorst’. Er zijn verscheidene mogelijkheden om uw spaargeld te laten groeien, maar daarbij moet de vraag gesteld worden hoeveel risico u bereid bent te nemen.

In deze tweede editie van Vermogen en Beleggen wordt een breed scala aan mogelijkheden belicht, op een onderhoudende en informatieve manier. We geven geen antwoord op de vraag wat te doen met spaargeld en we bieden ook geen advies of stappenplan. Wél komen we met een aantal inzichten in de huidige financiële ontwikkelingen en belichten we enkele alternatieven voor sparen.

Een van die alternatieven voor sparen is de stap naar de beurs. Nederlanders hebben deze stap massaal gemaakt het afgelopen jaar. De drempel lijkt ook steeds lager te liggen, met de beschikbaarheid van eenvoudige beleggingstools van verschillende banken en brokers. Ook de informatie rondom beursbeleggen is steeds beter verkrijg- en begrijpbaar. Een goed bewijs hiervan is de podcast Jong Beleggen: met een half miljoen luisteraars per maand is dit een van de best beluisterde podcasts van Nederland. Voor Vermogen en Beleggen interviewt redacteur Astrid van den Hoek presentator Milou Brand over het succes van de podcast en over Milous eigen ervaringen als beginnende, jonge belegger.

INHOUD 4 INTERVIEW MET MILOU BRAND. DE PODCAST JONG BELEGGEN TREKT EEN HALF MILJOEN LUISTERAARS PER MAAND. HOST MILOU BELEGT INMIDDELS ZELF OOK.

9 COLUMN FRANS TIJSSEN: OVERPEINZINGEN VAN EEN SHELL-BELEGGER

14 ZO BELEGT U DUURZAAM. ‘HET GAAT NIET ALLEEN OM HET MILIEU, OOK HET MAATSCHAPPELIJKE IS BELANGRIJK.’

19 ZELF BELEGGEN OF UITBESTEDEN? 7 OVERWEGINGEN VOOR EEN GEDEGEN KEUZE.

22 GRIP OP UW GELD. EEN INTERVIEW MET MARCEL WARNAAR VAN HET NIBUD: ‘BELEGGEN MOET PSYCHOLOGISCH BIJ JE PASSEN.’

Zoals u mag verwachten komen ook andere beleggingsmogelijkheden aan bod. Peter Schutte gaat daarnaar op zoek in het artikel ‘Een zoektocht naar rendement’, en redacteur Iris Stam maakt u wegwijs in duurzaam beleggen.

Natuurlijk belichten we ook het meest spraakmakende beleggingsproduct van dit moment: de crypto’s. Kasper Wienk neemt u mee in de digitale wereld van de digitale munten en legt u uit wat crypto’s zijn. Op pagina 9 keert oud-ND-redacteur Frans Tijssen terug met zijn bijdrage in een column: overpeinzingen van een Shell-belegger. Dit en nog veel meer staat u te wachten in de tweede editie van Vermogen en Beleggen, we wensen u veel informatief leesplezier!

Dirk Jan van Deursen Coördinator ND Zakelijk

WEGWIJS IN DE CRYPTOWERELD PAGINA 10

COLOFON DE SPECIAL VERMOGEN EN BELEGGEN IS EEN UITGAVE VAN ND ZAKELIJK. DE INHOUD VALT NIET ONDER DE REDACTIONELE VERANTWOORDELIJKHEID VAN HET NEDERLANDS DAGBLAD. DE INHOUD IN DEZE SPECIAL MAG NIET WORDEN BESCHOUWD ALS FINANCIEEL ADVIES. AAN DE INHOUD KUNNEN GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND.

HELP! MIJN VERMOGEN WORDT UITGEHOLD PAGINA 6

REDACTIE: ELINE BROEKHUIZEN, ASTRID VAN DEN HOEK. COÖRDINATIE: INGRID VAN DE KAMP. EINDVERANTWOORDELIJK: DIRK JAN VAN DEURSEN. AAN DEZE SPECIAL WERKTEN MEE: RENÉ VAN ASSELT (ILLUSTRATOR), PETER SCHUTTE, IRIS STAM, MARTIN WAALBOER (FOTOGRAAF), KASPER WIENK. ARTDIRECTION EN VORMGEVING: PATRICK STAAL. ADVERTENTIES: ND ZAKELIJK, NDZAKELIJK@ND.NL, ND.NL/NDZAKELIJK NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN OVERGENOMEN, VERMENIGVULDIGD OF GEREPRODUCEERD ZONDER SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN ND ZAKELIJK EN/OF ANDERE AUTEURSRECHTHEBBENDEN.

ND Vermogen en Beleggen

+++

3

Coverfoto: Martin Waalboer

ND Vermogen en beleggen interview

PRESENTATOR EN HOST MILOU BRAND:

‘Ik denk dat je zelf het beste voor je geld zorgt’ TEKST ASTRID VAN DEN HOEK +++ BEELD MARTIN WAALBOER

Milou Brand (1991) heeft samen met Pim Verlaan de podcast Jong Beleggen, met een half miljoen luisteraars per maand een van de best beluisterde podcasts van Nederland.

Sinds de eerste aflevering in april 2020

CV MILOU BRAND

zijn er al meer dan zeventig afleveringen

Werk: presenteert Miss Podcast en VINK op NPO Radio 1, was drie jaar podcastmaker bij de Jortcast en is sinds 2020 host van Jong Beleggen de podcast.

ZZP: gaat met ingang van 2022 als zelfstandige aan de slag vanuit haar bedrijf Pippifred Productions & Recordings (genoemd naar een van haar twee poezen).

Beleggen: is sinds iets meer dan een jaar actief op de beurs en belegt in drie ETF’s.

gemaakt. Ook Milou heeft inmiddels de stap naar de beurs gemaakt. Wat zijn haar ervaringen?

De taakverdeling bij de podcast is duidelijk: Pim heeft de technische kennis over beleggen en deelt zijn persoonlijke beursbevindingen en jij zorgt ervoor dat leken het ook begrijpen. Ben jij inmiddels ook een expert?

‘Ik heb de afgelopen anderhalf jaar zeker veel geleerd over beleggen. Ik wist wel dat je geld op de bank steeds minder waard werd, bijvoorbeeld door inflatie. Maar ik dacht ook dat je met vijftig euro per maand niet echt kon meedoen op de beurs. Dat blijkt dus niet te kloppen. Net als mijn beeld van een wereld vol grijze mannen, waar je veel kennis moet hebben om op het juiste moment te kopen of verkopen. Een broker – zoals DEGIRO waar we het in de podcast over hebben – is de handelsplek, maar de bedrijfsinformatie zoek je zelf. Inmiddels weet ik op welke sites ik zulke informatie kan vinden. Maar specifieke bedrijfsanalyses maken voordat ik ergens aandelen in koop, doe ik niet. We hebben het er wel over in de podcast, maar voor mij gaat dat te ver. Ik kies dan liever voor ETF’s – een exchange-traded fund. Dan koop je een pakketje aandelen van bijvoorbeeld de 500 grootste bedrijven ter wereld, in plaats van aandelen bij elk bedrijf afzonderlijk.’

De economische termen rollen makkelijk van je tong. Vind je het leuk om intensief met geld en de economie bezig te zijn?

‘Ik vind het leuk dat ik de wereld om me heen en het economische nieuws meer ga begrijpen en met andere ogen ga bekijken. De economie draait niet alleen om geld, maar

ook om psychologie en sentiment. Waar gaat een ontwikkeling naartoe? Hoe werken staatsschulden en obligaties? Dat soort kennis maakt het interessant. Over het algemeen denk ik dat je geld en beleggen als bijzaak moet blijven zien. Ik wil er niet de hele dag mee bezig zijn. Natuurlijk kun je het ook uitbesteden aan vermogensbeheerders of banken. Maar

Maar als je goed op de risico’s let en belegt voor de langere termijn, dan ben je verstandig bezig. Ik durf vrijwel zeker te zeggen dat het merendeel van onze luisteraars op een veilige en verantwoorde manier bezig is met beleggen.’

‘De economie draait om geld, maar ook om psychologie en sentiment.’

Waarom ben je zelf gaan beleggen?

‘Ik doe het vooral voor mijn pensioen. Want het is maar de vraag of er voor mijn generatie nog pensioen is. Bovendien zijn de rentes op spaargeld zodanig laag dat beleggen een goed alternatief is om rendement uit je geld te halen.

Natuurlijk heb je geen garantie. De rendementen die de afgelopen dertig jaar op de beurs zijn behaald, zeggen niks over de rendementen voor de komende dertig jaar. Maar ik blijf wel vertrouwen houden op groei. Het geeft me in elk geval een veilig gevoel dat ik bewust met mijn pensioenvoorziening bezig ben, zeker nu ik met ingang van komend jaar volledig zelfstandig word en niet meer in loondienst ben.’

eigenlijk vind ik het wel gek dat mensen hun geld soms zo makkelijk aan anderen geven, terwijl je – denk ik – zelf het beste voor je geld zorgt. Overigens stoort het me dat mensen er vaak van uitgaan dat jongeren risicovol zouden beleggen, dat ze niet zouden weten waar ze mee bezig zijn of het als een spelletje zien. Er zijn vast jongeren die zo denken en opscheppen over extreem hoge rendementen.

Hoe ben je begonnen en wat is je strategie?

‘Ik vond het eerst lastig om het juiste moment van kopen of verkopen te bepalen. Ik ben daarom begonnen om per maand 200 euro in te leggen. Door een vast moment te kiezen, koop je vast wel eens op een piek, maar ook wel eens als de koers juist laag staat. Het heft elkaar dus op, zodat je daar niet over hoeft te stressen. Ik zit in drie ETF’s, dat geeft voor mij voldoende spreiding. Ook heb ik twee

ND Vermogen en Beleggen

+++

4

ND Vermogen en beleggen interview

MILOU BRAND: ‘MIJN BELEGGINGSSTRATEGIE IS DAT IK BIJ MIJN KEUZES MOET BLIJVEN.’

aandeeltjes Just Eat Takeaway gekocht om te kijken wat ermee gebeurt en om te kijken of het bij me past om ook in “echte” aandelen te zitten. Maar ik zoek wel dingen waar je je niet echt een buil aan kunt vallen. Mijn strategie is dat ik bij mijn keuzes moet blijven en me niet door een rood cijfertje moet laten leiden om dan acuut te gaan verkopen.

Je moet je emoties en gevoel uitschakelen. En niet de hele dag op de app kijken.’

‘Ik zoek wel dingen waar je je niet echt een buil aan kunt vallen.’

Wat is je tot nu toe meegevallen?

‘De tijd die het kost en natuurlijk de koersen. Dit jaar bereikte de AEX een record en zijn de koersen over het algemeen erg hoog. Zeker na de coronadip van vorig jaar – dat was ongeveer net toen we begonnen met de podcast.

Er zal wel weer een tijd komen dat het flink naar beneden gaat, maar ik weet dat ik een langetermijndoel heb en mijn geld er dus niet uit moet halen op zo’n moment.’

Wat vind je lastig?

‘Dankzij internet is de beurs voor veel mensen toegankelijk en kun je veel informatie vinden. Dat vind ik een goede ontwikkeling. Maar als je bijvoorbeeld op duurzaamheid wilt letten, dan blijkt dat lastig.

Want wat is eigenlijk precies duurzaam? Een staalfabriek?

Nee, niet als je kijkt naar hoe vervuilend de productie is.

Maar het duurzaamste staalfabriek-jongetje van de klas kan best een prima optie zijn. Staal hebben we immers nodig om dingen te bouwen, dus waarom zou je er niet in investeren?

Alleen wil je niet zomaar in alle staalfabrieken investeren, maar alleen in die fabrieken die het minst slecht zijn. Die maatstaven voor wat “goed” of duurzaam is, zijn nog niet heel transparant in de beleggingswereld. Dat mag van mij wel beter.’

Wat zou je nog willen leren?

‘Ik heb niet echt een leerdoel wat betreft beleggen. Een goed pensioen, dat is mijn doel. Ik vind wel veel maatschappelijke dingen interessant en wil daar nog meer over leren, ook via de podcast. We gaan het bijvoorbeeld nog over energie hebben, dat speelt de laatste tijd natuurlijk volop. En we hebben regelmatig gasten, zoals Jitse Groen, de oprichter en CEO van Just Eat Takeaway. Hoe gaat een CEO om met zo’n bedrijf, hoe werkt dat, welke strategie kiest hij en wat gaat dat doen voor de aandelen? Dat vind ik interessant.’

ND Vermogen en Beleggen

+++

5

TIPS VAN MILOU • Beleg niet al je geld. Beleg niet al je geld in één keer en beleg alleen met geld dat je kunt missen.

• Stel een doel vast. Bedenk wat je met je beleggingen wilt en maak afspraken met jezelf (zodat je niet uit emotie afwijkt van je plan).

• Doe onderzoek. Onderzoek in welke bedrijven je wilt beleggen en of dat bij je past. Denk aan duurzaamheid of goed werkgeverschap. Let bijvoorbeeld op het ESG-label: dat wordt toegekend als voldaan is aan standaarden op het gebied van milieu, maatschappij en deugdelijk bestuur.

• Zorg voor spreiding. Richt je niet te veel op rendement, maar let op risico.

Breng de risico’s in kaart en zorg voor spreiding (landen, valuta en beurzen). Zo wed je niet op één paard en dat is beter voor je nachtrust!

ND Vermogen en beleggen trend

Een zoektocht naar rendement

HELP! MIJN VERMOGEN

TEKST PETER SCHUTTE +++ ILLUSTRATIE RENÉ VAN ASSELT

Een dilemma, de spaarrente is nul of zelfs negatief en beurzen en vastgoedprijzen noteren op recordhoogte. Zijn er nog mogelijkheden uw vermogen (spaargeld) aan het werk te zetten bij een aanvaardbaar risico? Drie experts geven hun visie op de huidige ontwikkelingen in de markt.

Het gevolg van hoge beursstanden is dat evenals de spaarrente ook de verwachte rendementen van de meeste assets fors zijn gedaald. Tegelijkertijd bestaat de kans op koerscorrecties. Met andere woorden: nu instappen om nog een redelijk rendement te maken, lijkt gepaard te gaan met meer risico. Een gevaarlijk spel, wat we ook zagen aan de vooravond van de kredietcrisis. In dit artikel bekijken we wat de mogelijkheden nog zijn binnen de verschillende beleggingscategorieën. Aan het woord komen enkele specialisten die hun visie op de huidige extreme marktsituatie schetsen.

AANDELEN OP RECORDHOOGTE Sinds de coronadip blijven de aandelen maar stijgen. Het is wel zo dat ook de winsten van bedrijven zijn opgelopen, maar in verhouding lopen deze toch achter bij de koersstijgingen. Voor een aandeel uit de Amerikaanse S&P 500 index wordt momenteel gemiddeld 28 keer de jaarwinst van het bedrijf betaald. Over de afgelopen 150 jaar lag deze zogeheten koers-winstverhouding op gemiddeld 16. Een stijging van de rente kan bij deze hoge waarderingen een gevaar zijn voor aandelenmarkten. Wel is het zo dat bedrijven prijsstijgingen in bepaalde mate kunnen doorberekenen. Wat dat betreft zijn aandelen redelijk

‘Om het gewenste resultaat te behalen, is een beleggingsplan van belang, niet het moment van instappen.’

bestand tegen inflatie. De huidige inflatie komt vooral door knooppunten in de aanvoerketen en door tekorten op de arbeidsmarkt en dat knaagt aan de winstmarges.

- Judith Sanders, beleggingsstrateeg ABN Amro MeesPierson ND Vermogen en Beleggen

+++

6

SELECTEREN Judith Sanders, beleggingsstrateeg bij ABN Amro MeesPierson, staat niet negatief tegenover aandelen. ‘Als je meer rendement nastreeft, heb je ook meer risico nodig.

Aandelen lenen zich daar goed voor. Natuurlijk zijn er op korte termijn onzekerheden zoals de oplopende inflatie, maar deze lijken beheersbaar en tijdelijk van aard.’ De markt is volgens Sanders bovendien niet bepalend of je moet gaan beleggen. Je doelstellingen, horizon en risicoprofiel zijn dat wel. ‘Spaargeld brengt over de lange termijn minder op dan beleggen en dat is altijd zo geweest. Het moment van instappen of de keuze voor een bepaald aandeel is volgens Sanders minder belangrijk voor het behalen van het gewenste resultaat. Je beleggingsplan is dat wel. Voor beginnende beleggers kan het zeker wel een overweging zijn gespreid door de tijd te beleggen, niet met alles in een keer.

Consequent een vast bedrag op een vast moment werkt zeker goed. ‘Daarmee vlak je de invloed van hoge pieken en diepe dalen af.’ Uiteraard beleg je alleen met geld dat je niet op korte termijn nodig hebt, aldus Sanders.

ND Vermogen en beleggen trend

WORDT UITGEHOLD

Volgens Willem Burgers, belegger en beheerder van Add Value Fund, zijn aandelen nog wel altijd de favoriete vermogenscategorie, maar is selectiviteit meer dan ooit geboden. Burgers: ‘De voorkeur moet uitgaan naar ondernemingen die actief zijn in sectoren met een aantoonbaar sterke onderliggende groei en waar een verdedigbare marktpositie wordt ingenomen.

Koersappreciatie in combinatie met een dividendrendement biedt op termijn uitzicht op bovengemiddelde opbrengsten.

Scherpe koersdalingen op korte termijn kunnen worden benut om posities selectief uit te breiden.’

OBLIGATIES EN GRONDSTOFFEN Veel westerse overheden en grote solide bedrijven betalen geen tot nauwelijks rente. De rendementen op dergelijke ‘veilige’ staats- of bedrijfsobligatieleningen zijn voor beleggers dan ook bijna niet de moeite waard. Mocht de marktrente gaan oplopen door een aanhoudend hoge inflatie dan is de neerwaartse koersrisico hier namelijk zelfs bijzonder groot te noemen. Beleggers wijken daarom uit naar meer risicovolle staats- en bedrijfsleningen waar de rendementen nog wel hoger liggen, maar dat geldt wellicht nog veel meer voor de risico’s op wanbetaling. Burgers beaamt dit. Wel ziet hij nog wat in cash. ▶

‘Er zijn fondsen om te beleggen in starterswoningen, waarbij leegstaande kantoorpanden in woningen worden omgebouwd.’

- Dirk Brounen, hoogleraar Tilburg University ND Vermogen en Beleggen

+++

7

DANNY (27 JAAR) BELEGT SINDS BEGIN 2020 SERIEUS IN CRYPTOVALUTA ‘Ik beleg vooral in bitcoin en daarnaast ook in andere crypo’s, zogeheten “altcoins”. Ik doe dit zowel via handelsplatforms als via een wallet die ik op een stick fysiek bij mij draag.

Dit laatste is minder gevoelig voor hackers.

Mijn doel is om toch wat meer rendement te maken dan door te sparen, en zo extra dingen te kunnen kopen. Ik heb verder geen andere beleggingen. Dit is iets wat ik leuk en interessant vind. Ik beleg alleen met geld dat ik kan missen, want ik besef goed dat dit riskante business is. Als ik denk dat het hoog staat, verkoop ik en probeer later lager in te stappen. Ik zie het ook als een leerproces.

Deze vorm van beleggen is niet voor iedereen geschikt. Je moet zeer stressbestendig zijn, want crypto-koersen kunnen ineens fors dalen.’

ND Vermogen en beleggen trend

‘Cash wordt vaak “king” genoemd en het is altijd aan te bevelen wat middelen achter de hand te houden voor het geval de markt plotseling in een correctiefase terecht komt.’

Over beleggen in grondstoffen zegt Burgers: ‘Ook hier hebben we een veelal sterke stijging gezien die voor een belangrijk deel voortkomt uit het explosieve economische herstel na de post-coronaherstart van de wereldeconomie.

Zodra de balans in de toevoerketens weer is hersteld, zou een behoorlijke daling in deze asset class (een groep beleggingen met bepaalde karakteristieken ten aanzien van risico, rendement en liquiditeit, red.) kunnen optreden.’

BELEGGEN IN WONINGEN Veel particulieren kijken naar de vastgoedmarkt om rendement te maken. Volgens Burgers zijn er in vastgoed zeer sterke prijsstijgingen geweest en zit er volgens recente berichtgeving voor 2022 een voortgaande stijging aan te komen. ‘Maar voorbeelden uit het verleden hebben aangetoond dat de stemming snel kan omslaan en dat liquiditeit in dit segment vaak problematisch is.’ Of u de belegging snel en tegen een nog goede prijs te gelde kunt maken is daarom zeker een aspect om mee te wegen.

Vastgoed kent als voordeel dat huurcontracten vaak geïndexeerd worden met de inflatie. Dirk Brounen, hoogleraar vastgoed aan de business school van Tilburg University, ziet nog wel kansen in de woningmarkt. ‘Het huurrendement op woningen ligt ondanks de forse stijging rond de 4 tot 5 procent bij een klein leegstandsrisico en dat is superieur tegenover obligaties of de spaarrekening. Bij een beperkte 2 procent waardestijging is dit voldoende om je koopkracht in stand te houden.’ Brounen benadrukt dat

GEESJE (63 JAAR) KOCHT ZES JAAR GELEDEN EEN VAKANTIEHUISJE ‘Wij hadden wat spaargeld over en zien ons vakantiehuisje in Schoorl als een echte waardevaste belegging. De huurinkomsten zien wij als aanvulling op het pensioen en uiteraard genieten wij er zelf soms ook van. Het loopt heel goed en het nettorendement is tot op heden boven verwachting. Een verhuurbedrijf regelt de verhuur, al kunnen we zelf bepalen wie ons huisje huurt. We moeten wel zelf voor het onderhoud en de inrichting zorgen. Het huisje is eigenlijk onze enige belegging, maar ik raad het andere mensen zeker aan.’

dit ook een rendement is waarbij de woningmarkt gezond kan worden. ‘Wil je echter 15 procent rendement maken dan begin je mensen uit te knijpen. Er zijn gelukkig goede alternatieven beschikbaar. Zo is er een fonds om te beleggen in starterswoningen, waarbij leegstaande kantoorpanden in woningen worden omgebouwd.’ Zo draag je volgens Brounen ook bij aan een oplossing voor een gezonde woningmarkt op lange termijn en verdien je niet alleen aan het probleem van een ander.

DE TWEEDE WONING Beleggen in een tweede huis of vakantiewoning vindt Brounen niet erg interessant. ‘Het is veel werk, een goede schilder is nauwelijks te vinden, en het lijkt te veel op de investering in je eigen huis. Je vermogen moet je wel spreiden over verschillende assetcategorieën. Als mensen zich realiseren dat vaak al veruit het grootste gedeelte van hun vermogen in het eigen huis zit, is het ook gemakkelijker naar andere assets te kijken, ook al lijken die spannender.’

Dat neemt niet weg dat de hoogleraar aflossen op de eigen hypotheek als een relatief veilige investering ziet waarvan je het netto rendement zelf kunt uitrekenen. Over het algemeen ziet Brounen vastgoed vooral als iets dat faciliteert. ‘Een pand heeft bestaansrecht omdat het een bepaalde functie vervult.’ Datawarehouses, studentenhuisvesting en zorgvastgoed zijn volgens de hoogleraar andere interessante niches in de vastgoedmarkt en alles wat met verduurzaming van vastgoed te maken heeft. Blijf dus kritisch in welk type vastgoed u belegt.

Tegenwoordig kan dit al met kleine bedragen vanaf bijvoorbeeld € 5.000 via fondsen of crowdfunding.

EMOTIONEEL RISICO Naast financieel risico is het volgens beleggersstrateeg Sanders ook belangrijk je emotionele risico mee te wegen.

Waar voel je je prettig bij? Hoe reageer je als beleggingen ineens 10 procent dalen? ‘De mix van beleggingen, aandelen, obligaties, en alternatieven wordt bepaald door het doel dat je nastreeft én je risicoprofiel. Je kunt je profiel zelf samenstellen, maar je moet je dan wel verdiepen in de materie.’ Binnen die mix kun je volgens Sanders accenten aanbrengen. Niet al je eieren in één mandje, dus niet al je geld in één beleggingvorm stoppen. ‘Je wordt dan heel gevoelig voor ontwikkelingen in een bepaalde beleggingsvorm. Beleggen betekent ook heel rationeel zijn.’

Sanders is groot voorstander van duurzaam beleggen, een speciaal aandachtsgebied van haar. Naast dat dit belangrijk is voor de samenleving kan dit bovendien goed renderen.

‘Waar mensen in het verleden dachten dat duurzaam beleggen ten koste van het rendement ging, zien we dat duurzame en klassieke investeringen over het algemeen een gelijk resultaat behalen. Tijdens corona zagen we al dat duurzame bedrijven beter presteerden.’ ■

ND Vermogen en Beleggen

+++

8

‘Cash wordt vaak “king” genoemd, het is altijd aan te bevelen wat middelen achter de hand te houden.’

- Willem Burgers, vermogensbeheerder Add Value Fund

ND Vermogen en beleggen column

Overpeinzingen van een Shell-belegger FRANS TIJSSEN • WERKTE IN DIVERSE REDACTIONELE FUNCTIES BIJ HET NEDERLANDS DAGBLAD EN IS ONDER MEER HOUDER VAN SHELL-AANDELEN +++ BEELD DICK VOS

Toen ik zo’n vijfentwintig jaar geleden iets met aandelen ging doen, met het oog op de studiekosten van mijn kinderen, was Shell een baken van stabiliteit. Een bedrijf met een goede naam. Hollands glorie, net als de KLM – onze trotse blauwe zwaan. Maar tijden veranderen ...

Shell was een concern waar je met goed fatsoen en vol vertrouwen je geld aan kon toevertrouwen. Het werd ook wel het weduwen- en wezenfonds genoemd. Geen speculatief fonds, waar je met een beetje geluk snel geld mee kon verdienen, maar een maatschappij waarvan je elk jaar een goed dividend kreeg.

Dat beeld ligt aan gruzelementen. We leven nu in een wereld waarin machtige, onneembaar geachte economische bolwerken zo maar een overnameprooi kunnen worden; of door activistische aandeelhouders onder druk kunnen worden gezet om hun strategie ingrijpend te wijzigen. Dat overkwam ABN Amro eerder al, die in 2007 door concurrenten uiteen werd gescheurd. Zelfs Unilever – net als Shell een wereldspeler – dreigde in 2017 door een nog grotere partij uit de voedingsindustrie (Kraft Heinz) te worden overgenomen. Geen dingen waar ik als aandeelhouder blij van word.

Toch kon ik me in die tijd nog moeilijk voorstellen dat Shell een paar jaar later speelbal van machtige krachten zou worden. Aan actievoerende aandeelhouders die willen dat het energieconcern duurzaamheid hoger op de agenda zet, waren ze aan de bestuurstafel gewend. Maar dat een Nederlandse rechtbank een paar maanden geleden het bedrijf zou opleggen sneller maatregelen te nemen ten gunste van klimaat en milieu, was toch een schok.

En eind oktober baarde het ABP, veruit Nederlands grootste pensioenfonds, opzien door de aankondiging dat ze hun aandelen ‘royal dutch’ in korte tijd van de hand zouden gaan

doen. Met dezelfde reden: Shell doet te weinig aan verduurzaming.

KLAP OP DE VUURPIJL Als klap op de vuurpijl bond Third Point Capital – een beleggingsfonds dat groot en invloedrijk genoeg is om ondernemingsbestuurders zenuwachtig te maken – de kat

‘Machtige, onneembaar geachte economische bolwerken kunnen zo maar een overnameprooi worden of door activistische aandeelhouders gedwongen worden hun koers te wijzigen.’ de bel aan om Shell op te splitsen. Volgens het fonds is het aandeel Shell zwaar ondergewaardeerd en komt dat door een te weinig samenhangende, conflicterende strategie.

Shell moet, om het zo te zeggen, te veel heren dienen, waardoor onvoldoende duidelijk is waar het geld naartoe gaat en wat het oplevert. Volgens fondsmanager Daniel Loeb van Third Point wordt iedere belanghebbende bij Shell er beter van als het bedrijf wordt opgesplitst in een

traditionele tak van oliewinning, raffinage en chemie, en in een deel dat zich toelegt op duurzame energie, inclusief de gaspoot en de handelstak (waaronder de tienduizenden tankstations). Helemaal uit de lucht gegrepen is het idee niet. Twee Duitse energiereuzen (RWE en Eon) hebben het al gedaan. En Shell zegt zelf dat het meeste geld niet wordt verdiend bij de winning, maar met de verkoop. Het bedrijf is pas nog uit de winning van schalieolie gestapt.

Toch is de olieprijs nog altijd de belangrijkste factor voor de resultaten van Shell. Dat is door de jaren heen aan de cijfers te zien. Vorig jaar nog kelderde de aandelenkoers als gevolg van de economische gevolgen van de coronapandemie tot onder een tientje, terwijl die normaal tussen de twintig en de dertig euro zit. Inmiddels is de olieprijs weer ongeveer verviervoudigd en heeft de aandelenkoers zich hersteld tot rond de twintig euro. De oliemaatschappij moest vorig jaar voor het eerst in haar bestaan het dividend halveren; een hartenbreker voor de top.

Wat de druk om de duurzaamheid snel te vergroten en de pressie om de beurswaarde op te pompen met de aandelenkoers in de komende tijd zullen doen, is moeilijk met zekerheid te zeggen. De energiemarkt is een voorwerp van politieke spelletjes geworden, met dank aan Putin.

Als kleine, particuliere aandeelhouder word je tegen wil en dank gedwongen na te denken over wat hier gaande is. Alle reden om ervoor te zorgen dat je niet te veel van dit soort fondsen hebt. En nu Koninklijke Shell helemaal Brits wil worden, gaat de band nog verder verloren.

advertentie

Op Vakantiepark De Kleine Belties is het heerlijk vertoeven, op een mooi vakantiepark in het Overijsselse Vechtdal. Het park is van alle gemakken voorzien en is gelegen in een prachtige omgeving. De Kleine Belties is een vakantiepark met een christelijke signatuur.

Een mooi park voor een eigen plekje, waar u elk weekend en elke vakantie gebruik van kunt maken; het hele jaar door recreëren

ND Vermogen en Beleggen

+++

9

ND Vermogen en beleggen achtergrond

DE DIGITALE VAN DIGITALE TEKST KASPER WIENK +++ BEELD ISTOCK

Beleggers kunnen er niet omheen. De cryptomarkt is gigantisch en lijkt met de dag te groeien. Iedereen kent wel iemand met crypto in z’n bezit. Maar wat zijn crypto’s, wat kun je ermee en waar koop je ze?

Tijd voor een lesje basiskennis over dit ‘digitale goud’.

Wat zijn crypto’s?

Cryptovaluta zijn digitale betaalmiddelen. Ze zijn bijna net zo tastbaar als euro’s, omdat bijna alle geldstromen digitaal plaatsvinden. Het grootste verschil tussen de euro en crypto is dat cryptovaluta – bijvoorbeeld de bitcoin – niet gereguleerd zijn door een overheid. Dit maakt het voor sommige mensen aantrekkelijk, aangezien ze zonder al te veel kosten binnen no-time een geldbedrag naar het buitenland kunnen sturen. Banken of andere tussenpersonen zijn niet nodig.

Een ander verschil is de snelle koersverandering van crypto ten opzichte van reguliere valuta. Bitcoin kende, naast de recente piek rond €57.500, ook veel dalen tijdens de weg naar boven. Bovendien gingen de ontwikkelingen razendsnel. Wie vijf jaar geleden €10.000 in bitcoin investeerde, is nu miljonair. En wie destijds in ethereum investeerde – de op één na grootste digitale munt – heeft nu meer dan vijf miljoen euro.

Allemaal leuk natuurlijk, maar er zijn maar weinigen geweest die destijds in crypto durfden te investeren (en zich tussendoor niet hebben laten uitbetalen). Dit soort grote

winsten maakt investeren in crypto echter juist aantrekkelijk. Bovendien zijn bitcoin en ethereum - op de lange termijn bekeken – nog nooit verliesgevend geweest.

Ze verbraken onlangs allebei hun recordhoogte, wat betekent dat iedereen die ooit in bitcoin heeft geïnvesteerd (en het heeft vastgehouden) winst heeft gemaakt.

aansluit. Wanneer er een nieuw blok wordt gebouwd, zijn de data in het vorige blok onveranderbaar en veilig tegen bijvoorbeeld vervalsing. De informatie in zo’n blok wordt versleuteld opgeslagen met behulp van cryptografie.

Vandaar dat digitale betaalmiddelen als de bitcoin ook wel ‘cryptovaluta’ worden genoemd.

Wat heeft crypto te maken met blockchain?

Bij blockchain gaat het om betalingen van digitale munten, maar ook om het uitwisselen van belangrijke gegevens tussen twee partijen (contracten of eigendomsbewijzen).

Letterlijk vertaald betekent ‘blockchain’ een ketting van blokken. Het is een soort database waar via een netwerk van computers allerlei informatie aan de hand van complexe algoritmes gecontroleerd en geregistreerd wordt. Deze data worden door elke computer in het netwerk overgenomen (er is dus niet één centraal punt waar alle informatie wordt opgeslagen). Eenmaal geregistreerd kan dit soort data niet worden teruggedraaid. Wanneer er een blok gemaakt wordt, gebeurt dat op het voorgaande blokje. Elk blokje moet een verwijzing bevatten naar het blokje ernaast, voordat het

Hoeveel verschillende crypto zijn er?

Dui-zen-den. Op websites als coinmarketcap.com of coingecko.com staan de populaire munten, waar dus het meeste geld in omgaat. Bitcoin, de meest gewilde crypto, heeft altijd op nummer één gestaan en ethereum op nummer twee. De overige plekken wisselen continu, waarbij digitale munten als Cardano (ADA), XRP (XRP), Binance Coin (BNB) en Doge (DOGE) geregeld een plek in de top 10 hebben.

ND Vermogen en Beleggen

+++

10

Zijn alle crypto’s hetzelfde?

Er zijn heel veel verschillende crypto’s en elke digitale munt heeft een eigen doel met eigen plannen. Wat deze plannen zijn, staat vaak beschreven in een whitepaper. Wie in

ND Vermogen en beleggen achtergrond

WERELD E MUNTEN crypto wil investeren, doet er verstandig aan deze aandachtig door te lezen bij een investering voor langere tijd. Het kan voorkomen dat er nieuwe, concurrerende coins op de markt komen. Bitcoin is bijvoorbeeld niet eens meer de ‘beste’ digitale munt, maar omdat het de eerste digitale munt ooit was, wordt het veel gebruikt. Dit geeft de bitcoin zijn waarde.

coinmap.com laten zien waar met bitcoin of andere crypto betaald kan worden. Ook sites als thuisbezorgd.nl accepteren bitcoin als betaalmiddel. Maar vooralsnog draait het in Nederland bij crypto vooral om investeren. Vraag aan een willekeurige cryptobezitter waarom ze crypto hebben en je zult geen andere verklaringen horen dan dat het een investering is.

Wat kan ik met cryptovaluta?

In bepaalde online-werelden kun je al volop aan de slag met crypto, maar in het normale leven wordt er nog niet veel met crypto gedaan. In Nederland zijn de mogelijkheden voor bijvoorbeeld bitcoin nog erg beperkt, terwijl er in sommige landen al meer opties zijn. Zo is bitcoin in El Salvador een wettig betaalmiddel en kun je er zelfs je belasting mee betalen. Ook zijn er landen waar de nationale valuta minder veilig is dan de bitcoin – door bijvoorbeeld inflatie of corruptie – waardoor de bitcoin een manier is om dit soort problemen tegen te gaan. De prijs van bitcoin wordt immers bepaald door de rest van de wereld.

Dit betekent overigens niet dat er geen opties zijn in Nederland.

Websites als

Welke kant gaat het op?

Het is simpelweg niet te zeggen hoe de prijs zich zal ontwikkelen. De prijs van crypto is ontzettend volatiel en moeilijk te voorspellen. Dit komt doordat het een redelijk nieuwe markt is, waar nog weinig regelgeving voor is.

Sommige landen kennen zelfs een verbod op crypto. China verbood eind september bijvoorbeeld alle crypto in het land, waardoor de prijs van bitcoin meer dan €1.700 zakte.

Toekomstige beslissingen over regelgeving en implementatie zullen dus invloed hebben op de prijs.

Hoewel veel mensen investeringen in crypto momenteel nog zullen omschrijven als gokken, zijn er wel degelijk goede kansen om geld te verdienen door op de juiste momenten in bepaalde digitale munten te investeren. Hier is echter veel kennis voor nodig.

In het begin kan het daarom lijken op een casino in plaats van op een investering.

ND Vermogen en Beleggen

+++

11

Hoe beleg ik in crypto?

Er zijn verschillende manieren om te investeren in crypto.

Via een app bijvoorbeeld: je stort geld via iDeal en wisselt de euro’s in de app om voor de crypto die je wilt. Een mogelijk nadeel hiervan is dat deze apps vaak alleen een koop- en verkoopoptie hebben, waarmee je crypto dus alleen kunt omzetten in euro’s en andersom. Voor mensen die alleen in crypto willen investeren (en er voor de rest niets mee willen doen), is dit prima. Maar veel cryptovaluta zijn juist bedoeld om transacties mee te doen en als het niet mogelijk is om je digitale vermogen te verplaatsen, is de werking van zo’n app beperkt.

Wie crypto wil kopen en verkopen op internationale markten, moet vaak eerst crypto van een externe partij kopen en deze verplaatsen naar een zogenaamde wallet (een digitale portemonnee). Vanuit een wallet op deze markt heb je toegang tot meer digitale munten én kan crypto gebruikt worden waarvoor het bedoeld is.

RENDEMENT OP UW AANDELEN: 1,4 MILJOEN GEZONDE RIJSTMAALTIJDEN

Wij geloven in de kracht van ontwikkelingslanden die zélf hun voedingsmiddelen produceren. Daarom investeren we in fabrieken die dit mogelijk maken, zoals de Mountain Lion rijstfabriek in Sierra Leone. Wat dat oplevert?

1,4 miljoen gezonde rijstmaaltijden bijvoorbeeld. Maar ook: boeren en fabrieksarbeiders die profiteren van de fabriek als economisch vliegwiel.

Meedoen aan ons fonds?

Investeren is mogelijk vanaf € 100.000 tot € 1.500.000, met een looptijd van 10 jaar.

Naast sociaal rendement streeft het fonds ook financieel rendement na. Door het hoge risico en de lange investeringstermijn is het rendement moeilijk te voorspellen.

‘Wij investeren graag in Fair Factories via het Fair Factory Development Fund omdat het een ‘all inclusive’ concept is met blijvende impact, waarbij er een reële verwachting is dat het geld retour komt en weer geïnvesteerd kan worden.”

Gijs Willem Sloof, ondernemer en investeerder

Meer weten?

Wilt u weten hoe u rechtstreeks in ons fonds kunt investeren?

Vraag onze uitgebreide brochure aan via de website of neem contact op met Koert Jansen, directeur van het fonds via +31 653 121 140 of k.jansen@incluvest.com Uw investering draagt bij aan de ontwikkeling van rurale gemeenschappen!

www.fairfactoryfund.org Een initiatief van Woord en Daad

BETER INKOMEN VOOR 7000 RIJSTBOEREN

Een fabriek als economisch vliegwiel; dat kan alleen door samenwerking. Rondom de fabrieken waarin het Fair Factory Development Fund investeert, organiseert Woord en Daad projecten die de sociale impact van de fabriek vermenigvuldigen. Zoals in Sierra Leone, waar de Mountain Lion rijstfabriek haar productiecapaciteit uitbreidt, zodat meer boeren hun rijst kunnen afzetten. De boeren worden getraind, voorzien van materialen en krijgen toegang tot renteloze leningen. Zo worden ze waardige schakels in de rijstketen.

De projecten rondom de fabrieken realiseert Woord en Daad met lokale partners en worden gefinancierd met donatiegeld.

Wilt u hieraan bijdragen?

In een persoonlijk gesprek bespreken we graag wat de mogelijkheden zijn. Neem contact met ons op voor een afspraak.

Arjen Bulk +31 630 453 160 a.bulk@woordendaad.nl

Roeland van Everdingen +31 612 961 049 r.vaneverdingen@woordendaad.nl

www.woordendaad.nl

Foto’s: Jaco Klamer

RENDEMENT OP UW DONATIE:

ND Vermogen en Beleggen

+++

14

ND Vermogen en beleggen

Wegwijs in duurzaam beleggen achtergrond

TEKST IRIS STAM +++ BEELD MARK VAN DEN BRINK, ISTOCK

Je vermogen laten groeien voor een appeltje voor de dorst. En daarbij een aandeel hebben in een betere wereld. Steeds meer particulieren kiezen voor duurzaam beleggen. Maar zijn alle bedrijven wel zo groen en sociaal als ze zeggen te zijn? Hoe voorkom je dat er niet zo fraaie appels in je aandelenmandje terechtkomen? Twee experts gidsen je door de boomgaard van het duurzame beleggen.

Jochen Harkema stapte in 1993 in het eerste duurzame aandelenfonds van ons land. Sinds negen jaar werkt hij als analist duurzaam beleggen bij ING. En in 2019 schreef hij Duurzaam beleggen voor dummies, een boek dat voorziet in de informatiebehoefte van een groeiende groep Nederlanders. Harkema vertelt: ‘De afgelopen tien jaar is het aantal particuliere duurzame beleggers enorm toegenomen.

Vooral ingegeven door de uitdagingen van klimaatverandering voelen steeds meer spaarders de behoefte om iets goeds met hun geld te doen. Ze wensen niet alleen rendement te maken, maar willen ook een aandeel in een schonere wereld hebben.’

Hoe start je als particuliere duurzame belegger? Welke vormen van duurzaam beleggen zijn er? Wat is belangrijk bij het maken van een weloverwogen keuze? Hoe weet je wáár je aan begint? Welke risico’s zijn er? Antwoorden op deze vragen zijn niet alleen te vinden in Harkema’s boek, maar ook in de gids die de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) uitgaf: Duurzaam beleggen voor particuliere beleggers via banken. Hoe maakt u duurzame keuzes? Hester Holtland, senior projectmanager sustainability & responsible investment: ‘De meest gestelde vraag aan VBDO is: “Wat is duurzaam beleggen?” Ons antwoord is dan: “Dat is heel persoonlijk.”’

STREVEN NAAR GELIJKHEID Holtland licht die reactie verder toe: ‘In grote lijnen komt het erop neer dat je de wereld even goed of beter achterlaat voor de volgende generaties. Omdat deze omschrijving van duurzaamheid heel algemeen is, werkt VBDO met een stappenplan. Allereerst raden wij mensen aan om na te gaan welke thema’s zij belangrijk vinden. Aan de hand daarvan kunnen ze globaal bepalen in welke bedrijven ze wel en niet willen beleggen. Veel beginnende duurzame beleggers denken vaak als eerste aan het milieu, ze willen ondernemingen uitsluiten die olie en gas produceren. Sociale kwesties zijn minder zichtbaar en meetbaar dan klimaatverandering. Deze complexere thema’s, zoals mensenrechten, leefbaar loon, en dwang- en kinderarbeid, worden in eerste instantie dan ook vaak over het hoofd gezien.’

Jochen Harkema sluit daarbij aan: ‘Voor mij bestaat duurzaam beleggen heel duidelijk uit twee componenten.

Niet alleen milieu is belangrijk, maar ook het maatschappelijke, zoals educatie of gezondheidszorg voor groepen die daar relatief weinig toegang toe hebben. We moeten ons niet alleen inzetten voor een beter klimaat, maar ook streven naar meer gelijkheid, zodat ieder mens van dat schonere milieu kan profiteren.’

ND Vermogen en Beleggen

+++

15

RISICO’S EN REGELGEVING Wat is volgende stap in het keuzeproces? Holtland: ‘Dat is kijken wat het doel van de belegging is. Is het rendement bedoeld voor de korte termijn of voor het pensioen? Na het maken van een risico-afweging kan dan voor een of meerdere beleggingsartikelen gekozen worden. Wij mogen bij VBDO overigens geen specifiek advies geven, dus geen bepaalde bank of product aanraden. Maar wij proberen wel mee te denken in wat het beste bij iemand past.’

Hoe staat het met de wetgeving op het gebied van beleggen? Harkema: ‘Volgens de Markets in Financial Instruments Directive-regelgeving, afgekort MiFID, hebben de aanbieders van beleggingsproducten een zorgplicht, wat betekent dat zij aan klanten moeten vragen hoeveel risico zij met het vermogen willen lopen. ING informeert daarnaast al jarenlang bij klanten of ze traditioneel of duurzaam willen beleggen. Veel andere partijen stelden deze vraag nog niet in het oriënterende gesprek.’

Vanaf 2 augustus 2022 gaat dit veranderen, vertelt Jochen Harkema. Het is dan wettelijk vastgelegd dat alle banken en tussenpersonen in de EU erop moeten wijzen dat traditioneel beleggen niet de enige optie is, maar dat ook de mogelijkheid van bewust, duurzaam of impactbeleggen bestaat. ▶

ND Vermogen en beleggen achtergrond

JOCHEN HARKEMA, ANALIST DUURZAAM BELEGGEN ING: ‘BIJ DUURZAAM BELEGGEN IS NIET ALLEEN HET MILIEU BELANGRIJK, MAAR OOK HET MAATSCHAPPELIJKE.’

HESTER HOLTLAND, SR PROJECTMANAGER SUSTAINABILITY & RESPONSIBLE INVESTMENT: ‘STUDIES TONEN AAN DAT DUURZAAM BELEGGEN OP ZIJN MINST EVEN GOED RENDEERT, ZO NIET BETER.’

WAT ZIJN GROENFONDSEN? Jochen Harkema: ‘Hierbij lenen beleggingsfondsen geld uit aan bedrijven die groen opereren op een wijze die in de Nederlandse wet staat omschreven, bijvoorbeeld biologische landbouw en hernieuwbare energieopwekking. Deze activiteiten hoeven niet speciaal in Nederland plaats te vinden, maar moeten wel op Nederland zijn gericht. Ten opzichte van de gehele aandelenwereld is de markt voor dit soort kredieten relatief klein. Binnen duurzaam beleggen is het dan ook een miniem deel van het totaalplaatje. Groenfondsen komen alleen in Nederland voor. Wie in groenfondsen belegt, kan profiteren van een fiscale vrijstelling.’

DRIE DUURZAME BELEGGINGSVORMEN Bewust beleggen. Ook wel verantwoord beleggen genoemd. Bij deze vorm sluit de belegger bedrijven uit die een negatieve invloed hebben op milieu en mens: ondernemingen die tabak en wapens produceren, energie opwekken met kolen of zeer controversieel gedrag vertonen.

Duurzaam beleggen. Hierbij worden nog meer bedrijven uitgesloten, bijvoorbeeld producenten van alcohol, bepaalde leersoorten of olie, en eventueel gasbedrijven. Deze vorm is soms gecombineerd met best in class.

Hierbij worden bedrijven geselecteerd die zich niet puur door traditionele aandeelhouders laten leiden, maar die zich ook in bepaalde mate bewust zijn van hun rol ten aanzien van milieu of maatschappij.

Impactbeleggingen. Duidelijk voorbeeld is het financieren van microkredietinstellingen, die op hun beurt leningen verstrekken aan kleine ondernemers die geen toegang hebben tot de kapitaalmarkt. Vaak gaat het bij impactbeleggen om bedrijven die niet beursgenoteerd zijn.

Beursgenoteerd impactbeleggen is ook mogelijk, bijvoorbeeld wanneer gekozen wordt voor het beleggen in producenten van windturbines.

Bron: Duurzaam beleggen voor dummies, J. Harkema

‘Je kunt je voorstellen dat beginnende beleggers eerder voor duurzaam beleggen kiezen als ze daar in het voorgesprek van op de hoogte zijn gebracht.’ Hij voegt toe: ‘Bij de portefeuilles met aandelen en obligaties kiest ING overigens al standaard voor bewust beleggen. Bedrijven in kolen, tabak, wapens en zeer controversieel gedrag komen in onze portefeuilles niet voor.’

WILDGROEI IN PRODUCTEN Sinds 10 maart 2021 gelden er binnen de Europese Unie ook al andere regels: de Sustainable Finance Disclosure Regulations (afgekort SFDR). Harkema: ‘Deze moeten gelijk speelveld creëren, green washing voorkomen en ervoor zorgen dat financiële partijen transparanter zijn over wat zij wel en niet doen op het gebied van duurzaam beleggen.’

Hester Holtland: ‘Over het algemeen denk ik dat deze wetgeving heel positief is. Het

ND Vermogen en Beleggen

+++

16

betekent dat mensen meer inzicht krijgen in waar ze nou eigenlijk in beleggen. Als VBDO zien we een wildgroei aan beleggingsproducten, op alles mag nu nog het label duurzaam geplakt worden.

Heel veel duurzame indexbeleggers gaan ervan uit dat ze niet in tabak, olie en gas beleggen. Vaak doen ze dat echter wel, zonder het te weten. Bijvoorbeeld omdat het duurzame EFT (exchange-traded fund, red.) uitgaat van een “best in class”-aanpak, waarbij gekeken wordt naar de best presterende bedrijven in een sector. Het hoeft daarbij dan niet om klimaat te gaan, maar bijvoorbeeld om loon of over hoe een onderneming omgaat met werknemers.’

Bij de koplopers in de olie- en gasindustrie, zij die bezig zijn met de energietransitie, is het duurzame predicaat dat ze zichzelf toekennen overigens niet helemaal uit de lucht gegrepen, meent Holtland. ‘Vaak zit er wel een redelijk groene theorie achter.

Maar de vraag is of dat genoeg is voor de idealistische particuliere belegger.’

ND Vermogen en beleggen achtergrond

‘Inmiddels heeft een kwart van onze beleggers de keuze voor duurzaam gemaakt.’

- Hester Holtland

GROEN, GROENER, GROENST Holtland heeft nog wel wat vragen bij de invulling van de SFDR. ‘In theorie kan het zo zijn dat banken en fondsenbeheerders een enorm document gaan delen over elk beleggingsartikel. Ik denk niet dat mensen tachtig pagina’s gaan lezen om te zien of het product aansluit bij hun wensen … De vraag is dus: hoe ga je dat zo concreet mogelijk doen?’ Ze vervolgt: ‘Momenteel vragen wij bij VBDO aan particuliere beleggers – via een questionnaire – welke informatie zij willen krijgen van de partij waarbij ze beleggen. Deze antwoorden en een uitleg over de duurzame regelgeving, in duidelijke taal, verzamelen we in een nieuwe VBDO-gids die begin 2022 verschijnt.’

Aansluitend bij de SFDR is de Europese Unie bezig met de ontwikkeling van lichtgroene, groene en donkergroene labels, die de mate van duurzaamheid van beleggingsproducten zullen aangeven.

Beleggersvereniging VBDO maakt al gebruik van deze kleurenindeling, zij het op andere wijze.

Holtland: ‘Wij werken met categorieën die aangeven wat met de duurzame belegging bereikt kan worden. Lichtgroen betekent dat we duurzaamheidscriteria in de besluitvorming meenemen en op basis daarvan bepaalde bedrijven selecteren of uitsluiten. Onder groen beleggen verstaan we actief aandeelhouderschap, ook wel voting and engagement genoemd. De beleggende bank, fondsbeheerder of fondsbelegger probeert ondernemingen te sturen in de richting van een duurzamere beleidsvoering, door het gesprek hierover aan te gaan en te stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. Nog een stap verder is het zogenoemde impactbeleggen, wat van VBDO het etiket donkergroen beleggen krijgt. Je belegt dan in bedrijven die een positieve invloed op mens of milieu hebben.’

Harkema schetst een beeld van de afgelopen decennia: ‘Toen ING in 1999 met duurzaam beleggen begon, was de interesse hierin nog beperkt, slechts vijf procent van de beleggende klanten koos hiervoor. Alleen grotere partijen die

ND Vermogen en Beleggen

+++

17

bewuster met hun vermogen wilden omgaan, zoals stichtingen, verenigingen en kerkelijke instellingen, zagen het nut ervan in.’ Tegenwoordig is dat anders: ‘Inmiddels heeft een kwart van onze beleggers de keuze voor duurzaam gemaakt. En dat percentage stijgt elk jaar. Een ontwikkeling die wij bij ING toejuichen. Het is onze drijfveer om zoveel mogelijk mensen te enthousiasmeren voor duurzaam beleggen. Het maakt niet uit of ze dat bij onze bank doen, of ergens anders. Het gaat erom dat we ons samen inzetten voor een leefbare wereld.’

Wat betreft de financiële risico’s van duurzaam beleggen heeft Holtland een geruststellende boodschap voor geïnteresseerde (potentiële) beleggers: ‘Talloze wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat duurzaam beleggen over het algemeen niet slechter presteert dan niet-duurzaam beleggen. In veel gevallen blijkt het tegendeel zelfs waar: duurzaam beleggen rendeert op zijn minst even goed en vaak zelfs beter.’ ■

advertenties

Investeer met impact!

Samen investeren vanaf ¤100.000 in commercieel en maatschappelijk vastgoed, waarde toevoegen en winsten delen.

3%

bonusrendement

rendement

Noord-Brabant

Rotterdam

Amersfoort

Wonen met zorg

Rust om te re-integreren

Businesscenter

Nieuwe aankopen

Ralph Segers licht u onze werkwijze graag toe.

Vraag ons magazine aan op: sameninvesteren.nl/magazine of bel 085-48 919 51 voor een kennismaking.

UW EIGEN APPARTEMENT IN DE FRANSE ALPEN? INVESTEER NU OP EEN ULTIEME

WINTERSPORTLOCATIE!

ZEER SCHERP GEPRIJSD VANAF €159.300 BEZICHTIGEN? GA MEE OP 28 NOVEMBER!

+31 26 353 77 00 VERKOOP@DORMIO.EU

DORMIO.EU/FRANKRIJK

ND Vermogen en beleggen achtergrond

Beleggen: zelf doen of uitbesteden?

7

overwegingen voor een kickstart op de beurs TEKST PETER SCHUTTE +++ BEELD ISTOCK

Met de nul procent of zelfs negatieve spaarrente kunt u er niet meer omheen: beleggen! Maar hoe pakken we dit aan? Zelf doen of uitbesteden aan een professional?

En lopen we niet te veel risico? Voor iedereen die overweegt te gaan beleggen, zijn er zeven aandachtspunten die helpen om gedegen de stap naar de financiële markten te maken (of juist niet te maken).

ND Vermogen en Beleggen

+++

19

ND Vermogen en beleggen achtergrond

Zonder rendement op uw vermogen levert u koopkracht in.

Alles wordt immers duurder en laten we de vermogensbelasting niet vergeten. U kunt zelfstandig gaan beleggen of een vermogensbeheerder in de arm nemen. Aan beide vormen kleven voor- en nadelen en de beste aanpak verschilt per persoon. Helemaal zwart-wit is het beeld overigens niet. Tussenvormen zijn ook goed mogelijk en soms zelfs een stuk rendabeler. Met de volgende zeven aandachtspunten kunt u gedegen afwegingen maken voordat u de financiële markten op gaat.

1

START MET EEN PLAN Een echt plan ontbreekt vaak bij mensen die besluiten te gaan beleggen. Wilt u uit uw beleggingen jaarlijkse inkomsten?

Heeft u een einddoel in gedachte en hoeveel risico wilt of kunt u lopen? Bij beleggen fluctueert de waarde en de inkomstenstroom door de tijd. Risico en rendement gaan hand in hand, maar veel risico betaalt zich lang niet altijd uit.

Sterker, u kunt veel geld verliezen. Beleggen in ‘crypto’s’ is riskanter dan een goed gespreid beleggingsfonds gevuld met aandelen, obligaties en vastgoed. Niet iedereen kan tegen de vaak stevige koersschommelingen. Belegt u voor de langere termijn, wat het verstandigste is, dan hoeft u er niet dagelijks naar te kijken. Het is wel noodzakelijk uw beleggingen in de gaten te houden, zeker bij risicovollere investeringen.

2

INZET VAN DE PROFESSIONAL Heeft u in het geheel geen financiële kennis of tijd en zin om u erin te verdiepen, dan is het beter uw beleggingen aan een professionele partij uit te besteden.

Hierbij moet wel opgemerkt worden dat vermogensbeheerders veelal werken met een minimale inleg van € 100.000. Zij hanteren deze grens om spreiding aan te kunnen brengen, waardoor ze de risico’s kunnen verminderen en aan hun zorgplicht kunnen voldoen.

Vermogensbeheer kost ook geld, zoals een beheervergoeding, bewaarloon en administratieve kosten. En zelfs aan persoonlijk contact hangt soms een prijskaartje.

Bij de keuze van een vermogensbeheerder kunt u kijken naar de kosten (meestal enkele procenten van het beheerd vermogen), de historische rendementen en de mate waarin u zich bij een beheerder op uw gemak voelt. Op internet zijn vergelijkingssites te vinden. Garanties dat een vermogensbeheerder beter presteert dan wanneer u het zelf doet (of beter presteert dan de beurs als geheel), zijn er niet.

Professionele beleggers volgen vaak in meer of mindere mate een marktindex, eveneens om de risico’s voor u en zichzelf te beperken. Deze meer passieve vorm van beleggen levert overigens vaak meer op dan zelf actief op de beurs te handelen. Met een vermogensbeheerder kunt u bovendien allerlei afspraken maken over uw eigen inbreng.

Zo kunt u toch nog het gevoel hebben over uw eigen geld te beschikken.

Inmiddels zijn er ook steeds meer aanbieders van onlinevermogensbeheer, banken en brokers, waar je al met kleinere bedragen terechtkunt, soms zelfs onder de € 100.

Online-beheer is minder persoonlijk, maar de kosten zijn lager. Ook kunt u soms kiezen voor alleen een adviesfunctie.

3

ZELF BELEGGEN Denkt u zelfstandig uw financiële doelen te kunnen bereiken, dan bespaart u in ieder geval de kosten van het uitbesteden. Een bepaalde basiskennis is zoals gezegd wel vereist. Weet wat een aandeel of obligatie is en aan welk instrument de hoogste risico’s kleven. U moet een oordeel kunnen vormen over de prijs die u voor een asset betaalt en tot op zekere hoogte de financiële kracht van het onderliggende bedrijf kunnen beoordelen. Bezoek aandeelhoudersvergaderingen en volg een webinar of podcast om de bedrijven en het management beter te leren kennen. U zult ervaring moeten opdoen en emoties kunnen beheersen. De beurs laat zich niet voorspellen en verliezen worden snel gemaakt. Een tijdje fictief oefenen is zeker een aanrader.

4

KIES EEN BANK OF BROKER Gaat u zelf beleggen dan is het is betrekkelijk eenvoudig een beleggingsrekening te openen bij een grootbank of een van de vele online-brokers. Ook hierbij loont het om te vergelijken. Kosten voor transacties en bewaarloon kunnen behoorlijk verschillen en alle kosten zijn niet altijd gelijk even duidelijk. Een broker uitsluitend op kosten beoordelen is niet verstandig.

Gemak en informatievoorziening van de website zijn minstens zo belangrijk. Probeer ook na te gaan wat de ervaringen van andere gebruikers zijn. Bijvoorbeeld hoe de site functioneert en hoe het staat met de telefonische bereikbaarheid op drukke beursdagen.

5

TACKEL GELIJK DE GROOTSTE RISICO’S Beleggen is een breed begrip, maar in beginsel betekent dit dat geld voor langere tijd geïnvesteerd wordt. Bij beleggen loopt u het risico dat de koersen net fors zijn gedaald op het moment dat u het geld nodig heeft. Spreiden over verschillende bedrijven en assetcategorieën (en ook investeren door de tijd heen) kan veel ellende voorkomen. Het is niet verkeerd om – net als een vermogensbeheerder – de beurs grotendeels proberen te volgen via indexfondsen of exchange-traded funds (ETF’s). Zo kan met een beperkte inleg en geringe kosten een gedegen spreiding bereikt worden.

ETF’s zijn er ook volop op individuele assets, zoals goud en zelfs bitcoin. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen fysieke ETF’s en synthetische ETF’s. Bij fysieke ETF’s heeft de uitgevende partij de onderliggende waarde grotendeels in bezit als onderpand. Bij synthetische ETF’s wordt de onderliggende waarde nagebootst via afgeleide producten.

In de regel zijn fysieke ETF’s te prefereren, al wordt de onderliggende waarde ook wel uitgeleend en ontstaat weer een tegenpartij-risico. Lees de voorwaarden en de kosten van producten altijd goed door en verdiep u in de werking en risico’s ervan.

6

BELEGGEN OF HANDELEN? Veel mensen verwarren beleggen met handelen op de beurs. Het nadeel van veel handelen zijn de hoge transactiekosten. Bovendien leert de ervaring dat het niet goed mogelijk is de markt te timen.

Wie handelt zal net zien dat hij of zij de aandelen niet in bezit heeft op goede dagen en wel bezit als de koersen flink dalen. Veel ‘handelaren’ verworden zo tot langetermijnbeleggers, omdat zij weigeren hun verlies te nemen.

Beleggen en handelen kan wel een beetje worden gecombineerd. Een pluk aandelen voor de lange termijn vasthouden en wat aan- en verkopen bij grote koersschommelingen. Dat maakt het natuurlijk leuk, maar het extra rendement valt vaak tegen. Het is bijna ondoenlijk het gemiddeld beter te doen dan het gemiddelde (lees: de index). De recente stijging van de AEX wordt grotendeels verklaard door de chipfondsen ASML en ASMI. De kans dat u die net niet heeft is vrij groot. Data van Morningstar wijzen uit dat het totale rendement op aandelen uit de brede Amerikaanse S&P 500 index over de afgelopen 50 jaar voor 84 procent bepaald is door herbelegde dividenden. Wat dat betreft is het verstandig de kosten goed in de gaten te houden. Enkele procenten aan beheer- en transactiekosten lijkt weinig, maar in deze tijden van nul rente maakt dat vaak net het verschil.

7

DENK AAN TUSSENVORMEN Onbewust beleggen de meeste mensen al via hun pensioenfonds of beleggingshypotheek. Dit geld zit vast en het zijn bij uitstek beleggingen voor de lange termijn, met als voordeel dat u gespreid door de tijd inlegt. Met uw bank kunt u bespreken wat de mogelijkheden zijn om extra geld te storten in uw beleggingshypotheek.

Hierbij kunt u verschillende risicoprofielen kiezen. Een zelf-belegger die kiest voor beleggingsfondsen besteedt zijn geld feitelijk ook uit aan de betreffende fondsbeheerder.

ND Vermogen en Beleggen

+++

20

ND Vermogen en beleggen achtergrond

‘Een tijdje fictief oefenen is zeker een aanrader.’

ND Vermogen en Beleggen

+++

21

ND Vermogen en beleggen interview

Het Nibud over beleggen

Het belangrijkste is: houd grip op uw geld WAT DOET HET NIBUD?

Het Nibud is een onafhankelijk voorlichtingsinstituut dat onder andere voorlichting geeft over de huishoudportemonnee. Denk dan aan onderwerpen als sparen, rondkomen, lenen, én beleggen. Kortom: geldzaken in de praktijk. Alle onderzoeken, tools en adviezen zijn erop gericht om mensen te helpen grip op hun geld te krijgen.

TEKST ELINE BROEKHUIZEN +++ BEELD GEERT@CHEESEWORKS.NL

Beleggen is allang niet meer exclusief voor mensen met heel veel vermogen. Het lijkt wel alsof iedereen belegt, zelfs studenten.

Wie wil gaan beleggen, moet goed bij zichzelf te rade gaan, aldus Marcel Warnaar, senior wetenschappelijk medewerker bij het Nibud, Nationaal lnstituut voor Budgetvoorlichting.

‘Beleggen moet bij je passen.’

Waar helpt het Nibud consumenten mee?

‘Wij ondersteunen mensen om grip te houden op hun financiën. Ons eerste advies is daarbij: houd overzicht en check regelmatig hoe je ervoor staat. Overzicht is vaak veel belangrijker om rond te kunnen komen dan het inkomen zelf.

We zien mensen met lage inkomens die precies weten waar hun geld naartoe gaat en goed grip op de situatie hebben.

We zien ook mensen met hoge inkomens waar het geld er aan alle kanten uitvliegt en waar ineens de deurwaarder voor de deur staat. Als Nibud hebben we allerlei handige tools om mensen te helpen dit overzicht te houden.’

Welke ontwikkelingen zien jullie rondom beleggen?

‘Veel mensen nemen tegenwoordig de stap om te gaan beleggen. Ook jongeren, en zelfs studenten. Deze toename is vrij gemakkelijk te verklaren. Door de lage rentestand levert het risicoloze sparen momenteel niets op. Mensen gaan dus op zoek naar alternatieven en komen al snel uit bij beleggen.’

Is beleggen voor iedereen weggelegd?

‘Onze hoofdregel is dat je alleen moet beleggen met geld dat over is. Geld waarmee je dus risico kunt lopen. Houd om te beginnen altijd een soort buffer aan – wij noemen dat het Voorzorgsmotief. Dit staat altijd risicoloos op je spaarrekening en hiermee kun je spullen vervangen die ineens kapotgaan, zoals de wasmachine.

Een tweede advies: besef dat beleggen echt voor de lange termijn is. Je neemt meer risico en op de lange termijn pakt dat meestal goed uit, maar het is geen garantie.

MARCEL WARNAAR

Een derde punt is: zorg voor spreiding. Stop niet alles in één aandeel, één bedrijf, één cryptomunt. Grote banken bieden fondsen aan, waardoor je inleg automatisch gespreid wordt.

Dan beleg je bijvoorbeeld in de AEX.’ Wanneer moet je vooral niet beleggen?

‘Als je nerveus wordt wanneer de koersen naar beneden gaan en je er slapeloze nachten van krijgt, kun je het beter niet doen. Je gezondheid is echt meer waard. Het moet psychologisch bij je passen. Vind je het niets, laat je dan niet ompraten – door influencers bijvoorbeeld of mensen in je omgeving – om het wel te doen. Zowel je hoofd als je hart moeten dezelfde kant op wijzen.’

Stel, ik heb geld over. Hoe weet ik of het verstandig is om te gaan beleggen?

‘Voor dit soort vragen hebben we – samen met onder andere de Vereniging Eigen Huis en beleggersvereniging VEB – een stappenplan ontwikkeld: het Geldplan sparen, aflossen of beleggen.

Met deze tool kun je gratis en anoniem nagaan wat je het beste kunt doen met geld dat over is. Misschien is het beter om door te sparen tot je een veilige buffer hebt opgebouwd.

Maar je kunt ook denken aan aflossen op je hypotheek of bijvoorbeeld investeren om je huis duurzamer te maken. De uitkomsten geven een beeld of je beleggen kunt overwegen en hoe je dat kunt doen.’

Meer weten? Kijk op nibud.nl

ND Vermogen en Beleggen

+++

22

‘Zowel je hoofd als je hart moeten dezelfde kant op wijzen.’

STARTEN MET BELEGGEN Denkt u erover om te gaan beleggen? Het Nibud adviseert de volgende drie vuistregels om daarbij in gedachten te houden: 1. Beleg alleen met geld dat u over heeft (check het Geldplan sparen, aflossen of beleggen) 2. Ga bij beleggen altijd uit van de lange termijn 3. Zorg voor spreiding

Investeer uw vermogen in Nederlands vastgoed Terwijl woningen flink in waarde zijn gestegen, zijn de prijzen van zakelijk vastgoed achtergebleven.

Het rendement op de verhuur van zakelijk vastgoed is daardoor in de nabije toekomst groter dan het rendement op woningen. Daarom investeert Meerdervoort® in multitenant bedrijfsverzamelgebouwen, zorgvastgoed en winkels op strategische locaties.

Kenmerken Meerdervoort® Notariële aktes op maat door een gerenommeerd notariskantoor Maandelijks vaste rente- uitkering Vastgoed als onderpand met hypotheekrecht Bewezen track record op beloofd rendement Inleg vanaf 100.000 euro

Scan de QR-code voor meer informatie.

Investeer uw vermogen met visie én zekerheid.

088 770 4444 | meerdervoort.com