Vier de Winter 2022

Kamperen IN DE KOU PAGINA 19

Scan de qr code of bezoek: www.medair.org/nl/puzzelboekje-nd Laat je adresgegevens achter Ontvang het puzzelboekje. Let op: op=op

Inhoud Vierde winter

Vier de winter is een inspirerend jaarlijks magazine bij het Nederlands Dagblad. Mooie verhalen, veel pagina’s met leuke weetjes of tips en maar liefst 16 pagina’s met puzzels voor jong en oud brengen je in de sfeer van de winter.

De Nieuwe Winkel in Nijmegen is uitgeroepen tot beste groenterestaurant ter wereld.

Extra! Puzzelkatern, met gezellige puzzels voor jong en oud op de pagina’s 63 t/m 91. Kijk ook op pagina 96 en 97 welke prijzen er te winnen zijn!

Organisatie: Anthony Borg, Rijk Griffioen, Ingrid van de Kamp Eindredactie: Helga van Kooten Vormgeving: Judith Fokker Fotografie: Unsplash | Istock | Diverse fotografen Puzzels: Annette Hildering en Irene Kooiman Advertenties: ND Zakelijk (ndzakelijk@nd.nl)

Extra magazine bestellen? Mail naar magazine@nd.nl (Kosten € 4,90 incl. btw per exemplaar).

Postbus 2085 • 3800 CB Amersfoort • Tel. 088-1 999 999 www.nd.nl • magazine@nd.nl

We zijn gestart met de eerste groep studenten in ❤ Utrecht!

Je bent van harte welkom om langs te komen in ons nieuwe gebouw in hartje Utrecht om daar theologiestudenten te ontmoeten en colleges of cursussen te volgen!

Aanmelden en meer informatie op theologievanbetekenis.nl

‘De universiteit is een goede plek om te zijn, met deskundige docenten en een aangenaam studieklimaat’

Fotowedstrijd Maak je eigen ‘Winterprent’

Houd je van fotograferen? Is foto’s maken wellicht je grootste hobby? Doe dan mee aan de fotowedstrijd van Vier de winter!

BEELD UNSPLASH

Maak de komende tijd een mooie foto over het thema ‘Winter’. Dat kan dus van alles zijn: schaatspret, spelende kinderen in de sneeuw, natuur, dieren, Kerst, oud en nieuw, kortom: alles wat je maar enigszins met de winter kunt associëren. Alle inzendingen worden vakkundig beoordeeld.

De winnaar ontvangt zijn/haar uitverkoren foto uitvergroot op canvas cadeau.

Naast de winnaar krijgen ook de nummers twee en drie een eervolle vermelding in het Nederlands Dagblad

Wedstrijdvoorwaarden

• De ingestuurde foto moet door jezelf gemaakt zijn.

• De foto voldoet aan het thema ‘Winter’.

• Ingestuurde foto’s worden door ons bewaard, zolang de wedstrijd duurt. Daarna worden ze vernietigd.

• De deelnemer geeft door deelname toestemming voor het eenmalig plaatsen van de ingestuurde foto in het Nederlands Dagblad in maart of april 2023; daarvoor worden drie foto’s geselecteerd.

• Uiterste inleverdatum is 20 maart 2023. Stuur je foto als jpg bestand via de mail naar: magazine@nd.nl onder vermelding van ‘Winterprent’

• De maker van de winnende foto, en daarmee tevens ontvanger van zijn of haar uitvergrote foto op canvas, krijgt persoonlijk bericht.

• Over de uitslag van deze fotowedstrijd kan niet worden gecorrespondeerd.

Stuur je mooiste foto op en maak kans op een leuke prijs!

Toppunt van vakantie plezier

ik wil naar de Klimberg!

Camping de Klimberg is een moderne familiecamping gelegen in het prachtige Vechtdal tussen Hardenberg en Ommen. Onze christelijke familiecamping biedt ruime comfort kampeerplaatsen en beschikt over sfeervolle verhuuraccommodaties. Tijdens een vakantie op De Klimberg is er van alles te beleven voor het hele gezin.

PRIVÉ

Boekentips

jeugd

De Brancheorganisatie voor het Christelijke Boekenen muziekvak (BCB) tipt zes cadeaus voor deze winter.

Sanne Lingstuyl

De Goede Helper – deel 2

Rosa verhuist van Avonturenstad naar Werkstad en dat is niet altijd leuk. Gelukkig komt Hans de Helper haar te hulp. Dit boek gaat over weerbaar heid en hoe de Heilige Geest je het allerbeste helpt. Met onder andere verhalen over eenzaamheid, armoede en boosheid ISBN 9789463691857 | € 12,99

Op weg met Jezus Ontmoetingsbijbel

In deze kinderbijbel ontmoe ten kinderen Jezus, de man die wonderen deed, hoop verspreidde en kinderen vol vreugde zegende. Ze zul len zich voor kunnen stellen hoe het was om de Zoon van God, de mensenzoon, te ontmoeten, Met prachtige illustraties en eigentijds vertaald door Corien Oranje. ISBN 9789026625602 | € 25,99

Sarah Surgey’s De trage superheld

‘Je kracht verlies je niet, wan neer je het rustig aan doet en geniet.’ Leer vertragen met Maud. ISBN 9789493200524 | € 14,99

Annette van der Plas, Irene Berbee (ill.) Gevaar rond de steenfabriek

Suus en Niek mogen de oude steenfabriek in Minecraft nabou wen. Tijdens een verkenning zien ze twee mannen geheimzinnig doen. Tijd om in ac tie te komen. Maar dan wordt hun nagebouwde fa briek expres vernield. Hebben de mannen hen door? ISBN 9789087821050 | € 12,99

Daniëlle Heerens Leef je geloof

Leef je geloof is een eigentijds, aansprekend bijbels dagboek voor tienermeiden (ca. 12-17 jaar).

Het bevat voor elke dag een bij beltekst met overdenking en aan sluitend gebed, onderverdeeld in zesentwintig thema’s – van vertrouwen en le ren, tot jezelf blijven en danken – die tienermei den meer leren over zichzelf, God en de Bijbel. ISBN 9789033803369 | € 21,99

Willeke Brouwer Kerst doeboek Ongelooflijke bijbelverhalen Dit leuke doeboek helpt je de kerstvakantie door! Lees het mooie verhaal van Maria, die zo maar ineens moeder wordt. Lees over de tijd waarin zij en haar vriend Jozef leven. Doe net als zij en bak je eigen brood, of maak je eigen draad van schapenwol. ISBN 9789033834370 | € 9,99

De mooiste cadeaus vind je in de christelijke boekhandel

Chef-kok met een missie

De Nieuwe Winkel in Nijmegen is uitgeroepen tot beste groenterestaurant ter wereld. Van eigenaar en chef-kok Emile van der Staak hoeven we de kalkoen met Kerst niet per se te laten staan, maar hij wil ons wel aan het denken zetten. ‘We moeten met z’n allen heel veel minder vlees gaan eten, zo simpel is het.’

TEKST HELGA VAN KOOTEN BEELD CAREL SCHUTTE

Groenterestaurant De Nieuwe Winkel ligt een beetje achteraf, weg van de winkelstraten van Nijmegen, in een hoekje van het Gebroeders Van Limburgplein. Eigenaar Emile van der Staak moet lachen als hij hoort dat de journalist moeite had het pand te vinden. ‘Zelfs de burge meester (Hubert Bruls, red.) moest goed zoe ken toen hij hier een keer een afspraak had. We zijn onvindbaar!’ Nee, hij heeft geen plannen te verhuizen naar een prominentere locatie. ‘Wij vinden het zelf niet zo erg. Wij zeggen altijd: het is onderdeel van de ervaring. Dit pand is een verborgen juweel.’ Het interview vindt plaats aan het eind van de ochtend. Terwijl Van der Staak zijn verhaal doet, wordt er in de open keuken al hard gewerkt. Af en toe moet hij even pauzeren, omdat hij niet boven het geluid van een blender uitkomt.

Het is bijna Kerst. De meeste mensen associëren het kerstdiner met vlees … ‘Ik geloof in botanische gastronomie. Er is een nieuwe standaard nodig, een nieuwe norm. Dat betekent niet dat ik vind dat mensen per se zouden moeten afzien van de traditionele invulling van het kerstdiner, met vlees. Maar ze zouden wel het besef moeten hebben hoezeer het eten op hun bord van invloed is op grote thema’s, en het belangrijkste thema van onze tijd is de klimaatcrisis. We moeten gewoon met

z’n allen heel veel minder vlees gaan eten, zo simpel is het, en dan met name varkens en rundvlees. Pas als we dat doen, gaat er echt iets veranderen. En of mensen die switch nu met Kerst maken of op een ander moment, is minder van belang.’

Dat we veel minder vlees moeten gaan eten, is wel een vervelende boodschap. ‘Dat zou het zijn als er geen goed alternatief was. Maar dat is er gewoon. Je kunt ontzettend lekker eten zonder dierlijke eiwitten. Ik ben blij dat wij nu, mede dankzij Michelin die er een dikke streep onder heeft gezet, kunnen laten zien dat dat ook echt zo is.’

Heeft u het dan over vegetarisch of veganistisch? ‘Er zijn geen dogma’s wat mij betreft. Wij serve ren wel bewust een volledig plantaardig menu. Het laatste dierlijke ingrediënt was boter, voor bij het brood, maar dat is nu ook uit onze keu ken verdwenen, en nu is ons menu volledig veganistisch. Doel van De Nieuwe Winkel is laten zien dat het kan, en daarin zijn we heel radicaal, in de hoop dat collega’s dat zien, ge inspireerd raken en een beetje opschuiven. We zijn als chefs niet alleen verantwoordelijk voor de veertig gasten die we dagelijks ontvangen, die we voeden, maar ook voor de opinie die we daarbij uitdragen. Ik denk dat wij onderschat ten hoe groot die rol eigenlijk is. Niet iedereen hoeft zich overigens een volledig plantaardig dieet aan te meten, maar het is uiteindelijk wel nodig dat we met elkaar heel veel minder vlees gaan eten.’

In de horeca speelt vlees nog altijd de hoofdrol … ‘Absoluut. En de vleesconsumptie neemt in het algemeen ook nog altijd toe. Vlees is een hard nekkige verslaving. Logisch, want het is lekker en goedkoop. Maar de voorspelling van mensen die er verstand van hebben, is dat we bijna op de top zitten, en dat daarna de vleesconsump tie zal afnemen – ook als gevolg van prijsstijgin gen en de beschikbaarheid van goede alterna tieven. Maar dat punt is nog niet bereikt, nee.’ Soms wordt er behoorlijk aangebrand gerea geerd op de oproep minder vlees te gaan eten.

‘Mensen hebben sterke emoties als het gaat om eten, ze ervaren het alsof je hun cultuur afneemt – dat kan ik niet ontkennen. Misschien is dit een maatschappijbreed probleem, dat mensen voor al individualistisch zijn en aan zichzelf denken, meer dan dat ze het algemeen belang meewe gen. Dat zagen we ook rondom corona. Hele groepen zonderden zich af van de maatschappij, want die vonden het belangrijker dat hun eigen belang werd gediend dan het algemeen belang. Ook rondom voeding reageren mensen in een reflex: ik bepaal zelf wel wat ik eet, en het maakt me niet uit dat ik daarmee anderen – en de pla neet zelfs – beschadig. Goede voorlichting en sterke leiders lijken me nuttig om dat bredere perspectief te schetsen, en dan mag ik aanne men dat iedereen weldenkend genoeg is om er genuanceerd naar te kijken. Maar dan moet je die informatie wel aangereikt krijgen, door men sen die dat op een overtuigende manier doen. En die je bij de hand nemen, want soms is dat ook fijn.’

Eet u zelf helemaal vegetarisch? ‘Heel soms niet, als ik bij een gewaardeerde colle ga ben. Maar verder zie ik geen enkele aanleiding om vlees te eten.’

U hebt weleens gezegd: dit is geen restau rant, dit is een proefkeuken. ‘Vraag tien restauranteigenaren wat hen drijft, en negen van hen zullen zeggen: voor de gas ten. Als ik heel eerlijk ben: ik doe het niet voor de gasten. Ik heb andere motieven. Wat niet weg neemt dat de gasten belangrijk zijn en dat we ze met veel plezier ontvangen. Maar ik stap elke dag uit bed om dit te doen, omdat ik me reali seer dat nieuwe ideeën nodig zijn en dat er ook mensen nodig zijn die het verhaal vertellen over de connectie tussen voeding en grote thema’s. En ik ben door de jaren heen in die positie geko men dat ik dat kan doen, in de vorm van een res taurant. Ik doe dit omdat ik ervan overtuigd ben dat dit bijdraagt aan het redden van de planeet.’

Is de planeet te redden? ‘Dat denk ik wel, omdat mensen in staat zijn zich aan te passen. Maar dat betekent niet dat het er per se mooier op wordt. Maar wij als soort zullen wel overleven. De funda mentele keuzes die daarvoor nodig zijn, worden alleen op dit moment nog niet gemaakt. Dat is wel schrikbarend, want we zijn alle grenzen al gepasseerd. De zeespiegelstijging gaat harder dan we dachten.

EMILE VAN DER STAAK: ‘WIJ ZIJN HEEL RADICAAL, IN DE HOOP DAT COLLEGA’S GEÏNSPIREERD RAKEN.’

En de temperatuur neemt sneller toe dan werd verondersteld. Dat stemt niet hoopvol. De mensen die dat heel goed begrijpen, zijn de mensen die nu jong zijn. De klimaatcrisis ligt op hun bord. Dat is de hoop die we hebben, dat deze mensen hun gedrag gaan aanpassen. We kunnen vandaag keuzes maken die van invloed zijn op hoe de wereld er over vijftig of honderd jaar uitziet. Daar liggen ook kansen natuurlijk.’

Wanneer zijn deze thema’s voor u gaan spelen?

‘Al op een jonge leeftijd. Ik heb een spreekbeurt uit mijn basisschooltijd teruggevonden die ging over zure regen en ammoniak en varkenshoude rijen, en dat de Sint Jan in Den Bosch met zijn kalkstenen beelden werd aangetast. Het ver band tussen voeding en grote thema’s legde ik in eerste instantie vanuit de ethiek. Hoe gaan we eigenlijk met dieren om? Is het niet raar dat we bedreigde diersoorten op de menukaart zetten? Dat begon twintig jaar geleden. En doordat ik erover nadacht en praatte, paste ik mijn gedrag aan. Het was een proces, ook met dit restaurant. De inzichten namen toe en tegelijk werden we steeds vaardiger.’

Bedoelt u nu dat er vlees op de menukaart van De Nieuwe Winkel heeft gestaan?

‘De helft van het menu is altijd vegetarisch ge weest, maar vlees was in het begin nodig om een volwaardig gerecht te maken. Later werden vis en vlees een garnituur, in de vorm van een krachtige runderjus bijvoorbeeld of van een gar um van slakken. Begin 2022 hebben we gezegd: we willen voor het eind van het jaar volledig plantaardig zijn. Soms moet je jezelf uitdagen. Als laatste hebben we de boter bij het brood ge schrapt.’

Heeft u tips voor het kerstdiner van onze lezers?

‘Veel gerechten die wij hier maken, zijn te lastig voor mensen thuis. Als ik een kerstmenu uit schrijf, zouden mensen daar niks mee kunnen, omdat je er bepaalde apparatuur voor nodig hebt of bepaalde ingrediënten, los van het feit dat het heel veel werk is. Je moet namelijk meer technieken stapelen om met groente qua smaak en textuur hetzelfde effect te bereiken als met

vlees: garen, drogen, rehydrateren in een mooie bouillon, roosteren, aflakken op de barbecue. Een duif hoef je alleen maar aan te braden en in de oven te doen. Daarna snijd je de filetjes los en doe er een jus bij – en dan is ie fantastisch.’

Over die ingrediënten gesproken: u doet onder meer boodschappen in een voedselbos .. ‘Ja, dat is Ketelbroek, het oudste voedselbos op het vasteland van Europa, aangeplant vanaf 2009. Een voedselbos is een revolutionaire vorm van landbouw waarbij op basis van meerjarige teelt voedsel wordt geproduceerd, als alterna tief voor de gangbare eenjarige teelt. Er is vanuit de natuur veel meer voedsel beschikbaar dan het jaar rond in de supermarkt ligt. Dat laat het systeem van een voedselbos zien; de collectie eetbare planten is er vele, vele malen groter – in Ketelbroek vind je vierhonderd eetbare soorten. Als je de transitie van minder vlees naar meer planten wilt doormaken, zul je allicht willen put ten uit een bredere collectie dan waar we nu mee bekend zijn. Dat is waarom voedselbos Ke telbroek zo’n belangrijke inspiratiebron is.’

Wat vindt u zelf nu heel lekker? ‘Verse tempé is niet te versmaden. Die maken we hier zelf.’

Wat denkt u van kweekvlees? ‘Veelbelovend. We gaan mensen niet van het vlees af krijgen, dus kweekvlees is een goed al ternatief voor vlees dat in grote vleesfabrieken is geproduceerd, want zo mag je wel praten over de industriële schaal waarop varkens worden gehouden. Kweekvlees kan die anonieme bulk vervangen.’

Zou u het in uw eigen restaurant op de kaart zetten? ‘Hangt ervan af of het goed genoeg is. Zolang ze maar in staat zijn dat kweekvlees te maken op basis van plantaardig plasma, want dan is het gewoon een plantaardig product. Er zijn veel start ups in Wageningen actief op de ei wittransitie, de omschakeling van dierlijk naar plantaardig. Dat is hoopgevend, want zo nemen de mogelijkheden toe. Als de prijs ook nog con curreert, is de kans groot dat mensen overscha kelen.’

Hoe ziet uw Kerst eruit dit jaar? ‘We hebben besloten dicht te gaan met Kerst, voor het eerst in misschien wel dertig jaar. We hadden de kerstdagen voorheen altijd nodig om het jaar goed af te sluiten: een vol restau rant en wat hogere bestedingen per klant. Maar tegenwoordig is het bij ons elke dag Kerst, want we zitten altijd vol. Nu kunnen onze medewer

kers met Kerst tijd doorbrengen met hun fami lie en vrienden. We zijn hier niet alleen maar om geld te verdienen, we moeten ook goed voor elkaar zorgen.’

Wat gaat u thuis eten met Kerst? ‘Geen idee.’ Lachend: ‘Ik denk dat we een pizza in de oven schuiven.’

Beste groenterestaurant

De naam roept doorgaans wat verwarring op, dus voor de duidelijkheid: De Nieuwe Winkel in Nijmegen is geen winkel, maar een restaurant. En niet zomaar een restaurant. In november werd De Nieuwe Winkel uitgeroepen tot beste groenterestaurant van de wereld. Daarnaast heeft het restaurant twee Michelinsterren en – vanwege de duurzame werkwijze – een groene ster. Eigenaar en chef-kok is Emile van der Staak (46). Zijn visie: minder beesten op het bord en

meer planten. Concreet houdt dat in dat hij in de loop der jaren steeds minder vlees en andere dierlijke producten is gaan gebruiken. Als laatste verdween dit jaar de boter bij het brood. Van der Staak begon De Nieuwe Winkel elf jaar geleden met zijn partner Louise Zegelink en één kok; inmiddels telt het team 25 medewerkers. Sinds juni 2019 is het restaurant gevestigd aan het Gebroeders Van Limburgplein in Nijmegen, in het souterrain van een voormalig weeshuis.

‘IN DE NATUUR IS VEEL MEER VOEDSEL BESCHIKBAAR DAN IN DE SUPERMARKT LIGT.’

Wordt deze Kerst ook voor Elissa een nieuw begin?

In landen zoals Rwanda worden veel kinderen onnodig blind. En dat leidt vaak tot stoppen met school, geen uitzicht op werk en een leven in extreme armoede. Een behandeling of operatie verandert alles. Kinderen kunnen weer naar school. Zij krijgen weer hoop voor de toekomst. Geeft u een kind zoals Elissa een nieuw begin? Een kleine gift maakt al een groot verschil.

Geef een nieuw begin!

Helpt u vandaag nog mee?

Geef veilig en snel. Scan de QR-code.

Kaneelhartjes

Een liefdevol ontbijtje voor mama, papa, een jarig zusje of broertje. Als je het recept lastig vindt, kijk dan goed naar de foto hiernaast, dan snap je vanzelf hoe je de hartjes moet maken.

Ingrediënten voor 20 hartjes

• 75 g boter, op kamertemperatuur

• 2 el kaneel

• 4 el rietsuiker

• 1 blik deeg voor XL croissants

• 1 ei

Zo maak je het

1. VOORBEREIDEN

Verwarm de oven op tijd voor op 200 °C. Bekleed de bakplaat met bakpapier.

2. KANEELBOTER

Roer de boter los met een garde in een kleine kom. Voeg de kaneel en de rietsuiker toe en meng goed. Rol het croissantdeeg uit en snijd het op de verticale snijnaden door tot drie rechthoeken. Duw de diagonale snijnaden van de rechthoeken zoveel mogelijk dicht. Bestrijk de rechthoeken met de kaneelboter maar houd aan één lange kant een rand van 3 cm vrij. Rol de kant met kaneelboter strak op richting de vrijgehouden kant. Rol dat laatste stukje niet op. Leg de rollen op een bakplaat of dienblad en zet 30 minuten in de vriezer. Dan kun je het straks goed snijden en duw je de kaneelboter er niet uit.

Leuk als ontbijt!

3. BAKKEN

Klop het ei los. Snijd de rollen in plakken van ongeveer 3 cm dik. Plak telkens twee gesne den plakken tegen elkaar tot een hartje waarbij je het vrijgehouden deeg goed dichtplakt met een beetje water. Maak zo ongeveer tien hart jes en leg ze op de bakplaat. Bestrijk de hartjes met het losgeklopte ei en bak ze in ongeveer 10 minuten goudbruin en gaar.

K-k-kamperen

in de winter ?!?

Het is de meestgestelde vraag aan winterkampeerders: is kamperen in de winter niet vréselijk afzien?! Twee doorgewinterde kampeerders vertellen over hun ervaringen én delen hun tips. ‘Het is vroeg donker, dat heeft iets romantisch.’

TEKST HANNAH KEIJZER BEELD PRIVÉ

Het hele winterseizoen heen-en-weer Marjan Scheepers (60) kampeerde eerst ruim dertig jaar, samen met haar man Jo, met een caravan die de hele winter op een vaste plek in Oostenrijk stond. Nu rijden ze een paar keer per jaar op-en-neer met een gloednieuwe camper. Ze kopen een skipas voor heel Tirol, waarmee ze een half jaar lang overal kun nen skiën. ‘Meestal gaan we half december, na sinterklaas, die kant op. We blijven twee of drie weken, soms een maand. Dan gaan we weer naar huis.’ Ze rijden steeds heen-enweer tot het winterseizoen afgelopen is. ‘Als we zin hebben, trekken we die kant op. En als we het beu zijn, gaan we weer naar huis.’

Als het aan Marjan Scheepers ligt, kampeert ze het hele jaar door. ‘Een camper is te duur als je hem maar drie weken in het hoogseizoen gebruikt.’ Het trekt haar, ’s winters hele dagen buiten zijn en sporten.

Daan van de Weijer kampeert zelfs liever in de winter dan in de zomer. ‘Ik was nooit zo van het kamperen. Ik had er zelfs een hekel aan. Tot ik ging winterkamperen. Er is niets mooiers dan ’s ochtends met je muts op en dikke jas aan koffie te zetten en te genieten van de stilte en de fris se lucht. Het licht in de winter is zó mooi.’

Waar moet je op letten als je wilt winterkam peren? Ten eerste zijn goede winterbanden een absolute must. ‘Als je die niet hebt, is het risico dat je vast komt te staan in de sneeuw vrij groot, en dat wil je niet als het koud is’, al dus Scheepers. Ga je naar een plek met veel sneeuw? Dan kunnen sneeuwkettingen ook een welkome aanvulling zijn.

Fleecedekens zijn ook geen overbodige luxe. Van de Weijer legt altijd een paar dekens ón der en een paar dekens óp het matras. ‘En we leggen ook een dik kleed op de vloer, omdat die toch wel koud wordt. En voor in de stoelen buiten nemen we ook extra plaids mee, zodat we geen koude billen krijgen.’

Winterhard

Hoe behaaglijk het binnen kan worden, hangt af van de mate waarin de caravan of camper is geïsoleerd. De meeste moderne campers zijn geschikt voor de winter; binnen kan de tempe ratuur vaak prima op 20 graden worden gehou den. Er zijn ook speciale winterharde campers. Deze zijn vaak nog iets beter geïsoleerd en kunnen aanzienlijk lagere temperaturen door staan. Hoe duurder de camper, hoe beter de isolatie meestal is. In een winterharde camper

verbruik je doorgaans een stuk minder gas om het binnen te verwarmen. De familie Scheepers heeft een nieuwe camper, bouwjaar 2020. ‘Ge middeld verbruiken wij zo’n drie gasflessen per week om het warm te houden.’

Ga je met een oud busje op pad, dan is het een ander verhaal. De eerste keer dat Van de Weijer en haar man met busje Scooby op pad gingen, was deze nog niet geïsoleerd. ‘Het was vier uur ’s ochtends en ik was nog wakker. Ik dacht: hoe kán dat nou? Natuurlijk is het allemaal leuk en spannend, maar ik dacht ook: ik heb het ge woon écht koud.’ Inmiddels heeft ze de bus zelf ‘zo goed en zo kwaad als het ging’ geïsoleerd. ‘Ik heb gepro beerd het met natuurlijke materialen te doen. Onder de vloer en matrassen ligt kurk. Voor zo ver ik erbij kon, heb ik de zijkanten ook geïso leerd. Onder het dak zit een dikke laag vilt met houten latjes eroverheen.’ Daarnaast hebben ze isolerende schermen voor de ramen gekocht. ‘Maar het blijft een oud busje. Op sommige plekken zie je gewoon het gras …’ Als het écht koud is, gebruikt ze een elektrisch kacheltje. ‘De bus is klein, dus het is binnen snel warm.’

Bevroren leidingen

In een camper met een dubbele bodem blij ven de leidingen ook bij vorst gewoon warm. Heeft de camper een enkele bodem, dan kun nen de leidingen bevriezen, met alle gevolgen van dien. Met een enkele bodem is het daarom belangrijk de verwarming aan te houden, ook ’s nachts. Tóch last van bevroren leidingen? Zet de kachel dan wat hoger of ontdooi de leidin gen met een föhn. Zolang de leidingen niet bevroren zijn, gaat alles zoals in de zomer. Je kunt gewoon warm douchen en tapwater pakken om mee te koken. ‘Alleen het tappen van water kan in de winter soms een uitdaging zijn.’

Niet harder dan 90 kilometer per uur Daan van de Weijer (48) wilde in eerste instantie een nieuw busje kopen, maar stuitte in maart 2021 online op een Zwitsterse legerbus uit 1978 en was meteen verkocht. Ze bouwde hem zelf om en nu is het ‘een volwaardig huisje op wielen geworden’. Afgelopen voorjaar maakte ze samen met haar man Robin een roadtrip naar de Faeröer Eilanden. In december gaan ze voor de derde keer winterkamperen. Ze blijven meestal in Nederland, omdat Scooby niet harder dan 90 kilometer per uur gaat en grote afstanden daardoor veel tijd kosten. ‘We willen ook richting Duitsland of Denemarken gaan, maar je wilt dit busje niet in drie meter sneeuw hebben staan. Dat leek me heel leuk, maar Scooby begint al te roesten als je ernaar kijkt.’

Veel campings sluiten namelijk hun leidingen af in de winter. Gelukkig zijn er ook altijd cam pings die het hele jaar door open zijn. ‘Zorg ervoor dat je van tevoren goed weet op welke plekken je water kunt tappen.’

Luxe van thuis Veel mensen denken dat je een goede slaap zak of een extra dik dekbed nodig hebt om in de winter te kunnen slapen, maar dat blijkt on nodig. ‘Ik gebruik gewoon hetzelfde dekbed als thuis’, zegt Scheepers lachend. ‘Mensen denken altijd het dat superkoud is, maar die hebben een verkeerde voorstelling van winter kamperen.’ Scheepers noemt haar camper niet voor niets ‘een hotel op wielen’. In minder geïsoleerde busjes is het aan te ra den je bed in laagjes op te maken. ‘De kou komt van beneden’, legt Van de Weijer uit. ‘Als je het vanonder maar warm genoeg maakt en je een extra deken over je slaapzak legt, is er niets aan de hand. En het is ook wel charmant om het iets minder luxe te hebben.’

Op campings die in de winter open zijn, kun je uiteraard gebruikmaken van de douche en toilet. Van der Weijer heeft een klein chemisch toiletje onder de bank verstopt voor noodge vallen. ‘Als we off grid gaan en er is geen toilet gebouw in de buurt, moet de grote behoefte gewoon buiten de deur.’

Het klinkt misschien gek, maar zet – ook in de winter – regelmatig even de ramen open. Een halfuurtje per dag is het minimum. Ga je bood schappen doen of een wandeling maken? Be nut die tijd dan om goed te ventileren. De ra men op een kiertje is al voldoende. Vind je het ’s nachts te warm met de kachel aan? Zet dan een raampje in je slaapvertrek open. Zo koelt het een beetje af en blijft de ventilatie optimaal.

Koffiedrinken

Van de Weijer en haar man koken het liefst bui ten, ook in de winter. Regent het een beetje,

dan zitten ze knus onder de luifel met een gas stelletje. ‘De luifel heeft een koepelvorm, dus water en ijs glijden er direct van af.’ Speciale haringen heeft ze niet. ‘Maar ik raad wel ieder een aan een boor mee te nemen voor als de grond bevroren is. Door de gaten voor te boren krijg je de haringen er eenvoudiger in.’

Heb je geen koepelvormige luifel? Zorg er dan voor dat je een extra stevige voortent hebt die de nodige sneeuw en vorst kan verdragen. Ga je op wintersport, let er dan op dat je haringen meeneemt die geschikt zijn voor sneeuw en ijs. Zorg er ook voor dat smeltwater gemakke lijk van het dak kan weglopen en niet rond de dakluiken blijft zitten. Het is sowieso aan te ra den sneeuw zo snel mogelijk van het dak en de voortent te verwijderen.

Kampvuur

Op veel natuurcampings mag je een kamp vuur maken. Vaak wordt er op de camping zelfs hout verkocht. ‘Je kunt dan heerlijk tot 22.00 uur buiten zitten in de stilte, midden in de natuur’, zegt Van der Weijer. ‘Je hebt veel meer het gevoel dat je echt in de natuur bent. Het is vroeg donker, dat heeft iets romantisch. En daarna kruip je samen het busje in, lekker knus.’

De meeste winterkampeerders genieten vooral van de rust. Er zijn minder mensen op de cam ping, en off grid is de stilte van de natuur al helemaal adembenemend. Schepers is vooral gek op skiën en wandelen in winters Oosten rijk. Van de Weijer houdt erg van de frisse och tendkou. ‘Wakker worden van een geluid dat je niet kent: een specht die in de boom tikt. Op de een of andere manier klinken de geluiden in de winter anders, ik weet niet waarom.’ Ook maakt ze graag lange wandelingen. ‘Die frisse kou geeft een soort voldoening. Bij terugkomst klap je de stoeltjes uit en ga je lekker buiten zitten. Dat is fantastisch.’

In een tent Als je in de winter wilt slapen in een tent, is een geïsoleerde slaapzak met capuchon een aanrader. Laat je goed informeren over de verschillende comfortniveaus (de temperaturen onder nul die de slaapzak kan verdragen). Kampeer je in Nederland, dan zijn de nachttemperaturen vaak minder heftig dan bijvoorbeeld in Scandinavië. Ook een goede tent is belangrijk, maar er zijn grote verschillen in materialen. Zo zijn polyester- en nylontenten erg makkelijk sneeuwvrij te maken aan de buitenkant, maar bij slechte ventilatie kan de condens aan de binnenkant eenvoudig bevriezen. Bij een katoenen tent is dit juist andersom.

'

De bus is klein, dus het is binnen snel warm.'

MARJAN SCHEEPERS: ‘ONZE CAMPER IS EEN HOTEL OP WIELEN.’

DAAN VAN DE WEIJER: ‘MET EEN KAMPVUURTJE ERBIJ KUN JE ‘S AVONDS HEERLIJK BUITEN ZITTEN.’

Met véél korting op (zomer)vakantie

Nu al dromen over je vakantie in 2023? Jazeker wel! Het is altijd fijn om iets te hebben om naar uit te kijken. Daarom ontvang je ook dit jaar weer de aantrekkelijke RCN Eindejaarsknallers. Vier spectaculaire aanbiedingen, ook in het hoogseizoen, waarmee je de komende weken profiteert van exclusieve kortingen. Boeken kan tot 31 december 2022.

€50,-

korting

Actiecode RCN2023EJ1

20% korting

op boekingen met een verblijf in de periode van 2 januari t/m 23 maart 2023.

Actiecode RCN2023EJ2

Actiecode RCN2023EJ3

25% korting

op alle accommodaties in het hoogseizoen bij een verblijf van minimaal 7 nachten. op minimaal 7 nachten kamperen in de zomervakantie op alle parken. op minimaal 7 nachten kamperen buiten de zomervakantie op alle parken.

Actiecode RCN2023EJ4

Scan de QR-code of ga naar www.rcn.nl/nd-eindejaarsknallers

Winters genieten in Halderberge

Een landelijk gebied nabij de gezellige winkelstad Breda.

Het winterseizoen staat voor de deur, de tijd van lichtjes, warme chocolademelk en gezellig samen zijn. Halderberge is de perfecte plek voor een dagje uit in Brabant.

Ontdek de liefde voor het Romeinse leven Halderberge is een pareltje voor wie op zoek is naar cultuur. Een kléin beetje verborgen, maar dat maakt het zo bijzonder. Bij het naderen van Oudenbosch zie je het al, de imposante koepels van de Basiliek van Oudenbosch en jongensinternaat St. Louis. Eenmaal in Oudenbosch waan je je in Rome. De prachtige bouwwerken in Romeinse bouwstijl, de pleinen, de cour van St. Louis, Sterrenwacht Tivoli en de musea. Samen vormen ze het historisch hart van Oudenbosch.

Voor jong en oud Halderberge is er voor iedereen. Naast de cultuurliefhebbers vermaken de gezinnen zich bij één van de vele escamperooms of op vliegveld Breda International Airport. De allerkleinsten mogen zo’n vliegtuig betreden in het Vliegend Museum Seppe en de waaghalzen kunnen een parachutesprong maken bij ENPC.

Trek je wandelschoenen aan en maak een winterse wandeling Halderberge ligt in een gebied van polders, bossen en rivieren. Het is dus de perfecte plek om een heerlijke winterwandeling te maken.

Winterse evenementen Ook in de winter worden er gezellige evenementen georganiseerd. Bekijk de actuele evenementenagenda op visithalderberge.com/agenda

De perfecte uitvalsbasis Daarnaast is het een fijne uitvalsbasis voor een langer verblijf, waar genoeg te beleven is. Zowel dichtbij, als op reisafstand. Ervaar bijvoorbeeld de bourgondische sfeer in Breda op minder dan 25 km afstand en in nog minder dan één uur ben je bijvoorbeeld in Antwerpen, België. Blijf je liever langer dan een dag? In Halderberge vind je een groot aanbod aan verblijfsaccommodaties.

Bekijk de verblijfsaccommodaties op visithaldberge.com/plan-je-bezoek/ overnachten/

Wandelen door de Duinen van Oostvoorne

Nachtegalenroute 6km

Start: Bezoekerscentrum Tenellaplas, Duinstraat 12a, 3235 NK Rockanje

In elk seizoen kun je heerlijk wandelen in de Duinen van Oostvoorne. Zandpaden slingeren langs bossen, struwelen en vochtige duinvalleien. Overal maak je kans op een ontmoeting met pony’s en runderen, die met hun geknaag en geknabbel het landschap openhouden. Tussendoor kun je heerlijk uitwaaien op het strand. Let hier ook op de wandelende duinen: landinwaarts zijn de duinen tot 900 jaar oud, maar hier vindt nog altijd duinvorming plaats. Wil je hier meer over weten? Loop eens binnen bij bezoekerscentrum Tenellaplas.

Zie voor meer informatie en leuke bezienswaardigheden over deze route zhl.nl/nachtegalenroute

Ga mee, naar buiten. Ontdek duinen, bossen en weilanden vol planten en dieren. Want prachtige natuur vind je ook in het drukste stukje Nederland. Dat moeten we koesteren. Daarom zet Stichting Het ZuidHollands Landschap zich in voor al het groen in de provincie. Samen met haar 50.000 Beschermers werken ze aan meer natuur.

Ga mee, naar buiten. zhl.nl/routes

Broers & ploeggenoten

'In een oranje pak schaatsen is magisch'

De broers Evert en Bart Hoolwerf schaatsen allebei beroepsmatig. ‘Wij beseffen dat wij een uitzonderlijke positie hebben. Het is speciaal dat je in de sport zo veel voor elkaar kunt betekenen.’

Zolang ze zich kunnen heugen, staan Evert (27) en Bart (24) Hoolwerf al op de schaats. Het zit in de familie. Hun vader reed met zijn broer; hun neef is hun teamgenoot. Bart: ‘Op mijn der de was ik voor het eerst op de Weissensee. Dat werd onze jaarlijkse vakantie. Twee jaar later werden wij lid van de schaats en skeelerver eniging in Nijkerk.’

Evert, lachend: ‘Bart stond in het begin dwars met zijn schoenen op het ijs. In 2012 reden wij op het Randmeer, Bart stuntelend. Een jaar la ter in Thialf leek het wel of er een andere Bart was meegegaan. Hij glééd vooruit.’

Familiemensen zijn het. Evert kocht een wo ning op pakweg honderd meter van het ou derlijk huis. ‘Wij zijn in Eemdijk opgegroeid, de hele familie woont in de buurt. Ook ons bedrijf

Hoolwerf Heiwerken zit er. Eemdijk is het mooi ste plekje van Nederland.’ Bart is vaak in Heerenveen – zijn vriendin komt ervandaan – maar hij komt graag terug in Eem dijk. ‘Even uit de schaatsbubbel. Ik heb een hechte vriendengroep waar ik al van jongs af aan mee optrek.’

De knop om Dat ze in hun beginjaren niet tot de grootste talenten behoorden, heeft hen nooit tegen gehouden. Ze gingen er juist ‘nog meer met de kop voor’, zoals ze zelf zeggen. Ook toen ze de aansluiting op de langebaan misten en zich meer op het marathonschaatsen gingen richten. Evert: ‘Wij zijn op mentaliteit zover gekomen, al hebben wij natuurlijk wel enig

TEKST JACOB-JAN VAN DE GROEP BEELD NEEKE SMIT

talent. Met hard werken alleen kom je er niet. En het is ook bepalend op welke plek je wieg heeft gestaan. Onze ouders hebben ons altijd gesteund, ook financieel. Zonder hen was top sport voor ons niet mogelijk geweest.’

Het competitieve zit in de familie. ‘Als we een spelletje spelen, vliegen de kaarten weleens over tafel’, zegt Evert. Bart, met een knipoog: ‘Wij doen weinig spelletjes met de familie.’ Maar in het begin nam Bart zijn loopbaan niet zo serieus. ‘Ik was een flierefluiter. Naast het schaatsen voetbalde ik, speelde ik tennis en deed ik aan motorcrossen. Rond mijn veertien de is de knop omgegaan.’ Evert reed op zijn zeventiende – in de tijd dat Bart de sport omarmde – al wedstrijden in de regio. ‘Ik zat op school in Harderwijk en moest een wedstrijd in Biddinghuizen rijden. Tijd om te eten was er niet. Bij de ijsbaan was er alleen nog een bord boerenkool met een gehaktbal. Dat heb ik toen snel naar binnen geschoven. Uiteindelijk won ik, nadat ik dertig kilometer op kop had gesleurd.’

Lange neus Bart won op zijn 22e verjaardag in 2020 het Open NK op de Weissensee en was in decem ber 2021 de beste bij de World Cup Massastart in Canada, een verkorte marathon met maximaal 24 deelnemers over zestien ronden. ‘Daar stond de meeste druk op. Bij de finish

kwam alle emotie eruit. Ik kreeg kritiek dat ik niet goed genoeg was, nadat ik twee keer in de halve finale was uitgeschakeld. In Calgary reed ik uiteindelijk solo naar de winst. Het was een sprookje en ook een beetje een lange neus.’ Evert won vorig jaar de Trachitol Trophy door tijdens de vierdaagse marathonwedstrijd de vier wedstrijden op zijn naam te schrijven. ‘Dat was de meest complete overwinning, maar het mooiste verhaal is de overwinning in het Zweedse Lulea in 2020. Een wedstrijd over zes tig kilometer, het vroor achttien graden. Twee dagen ervoor was ik met mijn bovenbeen op een blok ijs gevallen. Halve dag in het zieken huis, maar er bleek niks kapot. Fysiotherapie, rust en uiteindelijk reed ik vijftig kilometer op kop. Toen ik de sprint aantrok, hoorde ik alleen maar vanachter dat ik zelf moest gaan. Ze kwa men er niet meer bij.’

Alles wat de broers Hoolwerf doen, wordt ge meten, bijgehouden en geanalyseerd. Vorig sei zoen, toen Bart bij Jumbo Visma reed, werden alle keuzes op basis van gegevens gemaakt. ‘Voor mij was het nieuw. Iedere dag moest ik aangeven wat mijn rusthartslag was en hoeveel uur ik geslapen had. Ik moest mijn nachten een cijfer geven. Daar werd ik in het begin onrus tig van.’ Uiteindelijk leerde hij ermee omgaan. ‘Maar ik wilde mijn eigen ambities waarmaken. Daarom heb ik besloten om te vertrekken.’ Het team waar Evert deel van uitmaakte, richtte

BART HOOLWERF OP KOP IN OKTOBER IN DE JAAP EDENHAL IN AMSTERDAM. HELEMAAL LINKS ZIJN BROER EVERT.

zich vanwege de nieuwe hoofdsponsor Regge borgh op de langebaanploeg, waarvan Patrick Roest en Kjeld Nuis de uithangborden zijn. Evert deed er daarna alles aan zijn broertje te verleiden tot een hernieuwde samenwerking. ‘Ik ben dolblij dat Bart en ik weer teamgeno ten zijn. Minimaal drie of vier keer in de week bracht ik het onderwerp ter sprake, totdat hij echt gek van mij werd. Vanuit de ploeg hoor de ik wat de plannen waren en ik wist natuurlijk ook van de wensen van Bart. Dat moest wat mij betreft samenkomen, maar uiteindelijk is het Barts keuze geweest.’

Oostenrijk

Bart en Evert zien elkaar vrijwel dagelijks. Afge lopen zomer volgden ze een ander trainings programma dan normaal. Evert: ‘Mede doordat wij een nieuwe trainer hebben die is overgeko men vanuit het wielrennen, zaten wij veel meer

ben dolblij dat Bart en ik weer teamgenoten zijn.'

op de fiets. Normaal gingen wij pas in mei voor bereiden, maar eind maart zaten wij alweer op de fiets, en dan vijf uur per dag. Ik schat in dat wij zo’n driehonderd uur hebben getraind.’

Bart: ‘Wij zijn allebei gek van wintersport. We skiën en snowboarden ook graag, maar dat kunnen wij tijdens het seizoen niet doen. Die verantwoordelijkheid hebben we ook naar onze sponsoren toe. Maar is het seizoen afgelopen, dan zijn wij niet meer te houden en zitten wij één of twee dagen later in de auto naar Oos tenrijk.’

Evert: ‘We missen weleens tripjes met vrienden of feestjes zoals met de Spakenburgse voetbal derby. Daar zijn wij normaal gesproken altijd van de partij. Dit jaar was dat niet mogelijk. Dat is een offer. Wij zijn ook gewoon mensen en wij kijken ook weleens te diep in het glaasje.’

Alles staat in het teken van het nieuwe geza menlijke doel: de massastart. En daar kan in het geval van Evert best vreemd bij worden opgekeken, want de 27 jarige Eemdijker werd onlangs verkozen tot marathonschaatser van

het jaar 2022. ‘Ik snap die gedachte, maar het doel is samen met Bart het WK te halen op de mass start. Voor de sprint is Bart het beste wat Nederland te bieden heeft niemand rijdt een betere sprint dan hij – en ik hoop op korte ter mijn bij hem te kunnen aansluiten.’

Op handen Evert werkt twintig uur per week in het bedrijf van hun vader en oom, samen met neef en ploeggenoot Willem. Is dat wel te combine ren met topsport? ‘Het is mijn eigen keuze en ik doe het om uit de sport weg te zijn. Ik heb eerder in mijn carrière alles op de sport gezet, maar daar werd ik niet beter van, en om eerlijk te zijn ook niet gelukkiger.’ Bart: ‘Evert heeft zelfs een huis in Steenwijk ge had voor zes maanden, maar daar is hij in totaal maar twee weken geweest.’

Evert: ‘Dat was destijds een wens vanuit de ploeg, maar doordat ik er niet gelukkig was, schaatste ik bij wijze van spreken achteruit. Laat mij alsjeblieft in Eemdijk en dan zit ik liever een uur in de auto naar Heerenveen of Zwolle, waar onze thuisbasis is met Reggeborgh.’ Bart focust zich wel volledig op de sport. ‘Als de nood aan de man is, ga ik ook palen boren voor het bedrijf, hoor. Met machines werken vind ik ook machtig mooi. Maar ik heb nu de keuze gemaakt op deze leeftijd en met deze mogelijkheden volledig voor de sport te gaan. Of ik meer train dan Evert? Misschien, maar ik rust vooral meer.’

Evert: ‘Ja, dat is mijn valkuil. De juiste balans vinden is verrekte moeilijk.’ Met de nieuwe aanpak en de juiste balans hoopt Evert dit seizoen weer een stap vooruit te zetten als kompaan van Bart. ‘Je doet het al lemaal voor de grote toernooien en de grote wedstrijden in binnen en buitenland zoals de World Cups. Al kan niks op tegen een uitver kocht Thialf, en in een oranje pak rijden is iets magisch. In Heerenveen word je echt op han den gedragen.’

Bart kent dat gevoel. ‘In Nederland leeft schaat sen het meest van de hele wereld. Je moet voor de laatste ronde haast oorkappen opdoen. Ge weldig, toch?’

'Ik

De Bijbel over gerechtigheid

Gods hart gaat uit naar mensen die in armoede leven, dat lees je in de Bijbel. Daarom biedt kindsponsororganisatie Compassion Nederland leesplannen aan via de Bijbel-app van YouVersion. Nienke Westerbeek, directeur van Compas sion Nederland: “Al ons werk voor gerechtigheid willen we wortelen in Christus. Niet voor niets staat onder ons logo dat we kinderen helpen in Jezus’ naam. De leesplannen helpen om de relatie met God te verdiepen en van daaruit

beter zicht te krijgen op Gods liefde voor armen en voor gerechtigheid. We bieden deze verdieping nadrukkelijk niet alleen aan onze sponsors, maar hopen ook breder mensen te inspireren.”

Hier vind je een voorproefje van een van de leesplannen die Compassion aanbiedt. Dit is dag één uit het Bijbelleesplan In de handen van Jezus, geschreven door Tiemen Westerduin.

God wil jou gebruiken! Wat doet het met jou als

Om te lezen: Johannes 6:1-15

Jezus is verdrietig en wil graag alleen zijn. De discipelen komen net terug van een soort stagetrip en willen heel graag hun ervaringen delen. Ze stappen met elkaar in de boot, varen naar de overkant en zien daar een gigantische menigte staan. Tienof wel twintigduizend man. We weten niet hoe de discipelen reageerden, we weten wel wat Jezus deed: Hij werd bewogen, ging met hen in gesprek en genas de zieken.

Het zien van de nood van mensen is stap 1.

De discipelen zien een probleem. Er zijn zoveel mensen. Dit wordt een lange preek. Ze gaan honger krijgen. Jezus ziet hetzelfde probleem ontstaan, maar Hij

weet wat er gaat gebeuren. In het gesprek met de discipelen stellen deze voor om de menigte naar huis te sturen. Jezus zegt: “Geven jullie ze maar te eten.” Hoe gaan we dit doen, denkt Filippus?

En dan gaan ze puzzelen... Al hadden we hier een jaarloon in onze pocket. Zelfs dat zou dan nog steeds niet genoeg zijn! Andreas vindt een jongetje met 5 broodjes en 2 visjes.

Het lijkt een wat domme opdracht, het is toch een naïeve vraag. Maar Jezus is niet dom en Hij stelt geen naïeve vragen. Er staat: Hij test hen… Beproeft hen… Hoe reageer je hierop? Jezus schakelt zijn discipelen in bij een wonder. Om betrokken te raken bij een wonder, moet het helder worden dat het niet in je eigen kracht kan. De discipelen trekken al een

Dit

tijdje met Jezus op, maar ze zijn toch nog steeds geneigd om de opdracht die God geeft, de nood die er is in de wereld, te bekijken vanuit hun eigen mogelijkheden. Dat daagt Jezus uit. Jezus geeft nooit een opdracht waar Hij zelf niet genoeg voor is. Jezus weet wat Hij gaat doen. Op een wonderlijke manier heeft Hij het plan om dat samen met mensen te doen. Samen met mensen die vooral kijken naar hun eigen mogelijkheden. Mensen die denken vanuit tekort.

Jezus gaat het in orde maken met deze wereld. En vraagt ons om onderdeel te worden van dat herstelplan.

Waar ben jij bewogen over? Voor welke groep mensen ben jij bereid om door te gaan?

je geconfronteerd wordt met de nood in deze wereld? Slaat het je lam? Of ga je helemaal aan? In dit leesplan zoomen we in op het bekende verhaal van de vijf broden en twee vissen. Jezus komt in dit verhaal tussen jou en de nood in te staan. En Hij laat zien hoe Hij jou wil gebruiken.

Suku met haar zoon Prodip, Bangladesh

Tiemen Westerduin

Zoek de 10 verschillen

BEELD PIXABY / RIJK GRIFFIOEN

Riem op jas van jongen met slee

Haar meisje rechts | 10. Lucht achter bomen midden

Schoorsteen linker huisje | 7. Onderste knoop sneeuwpop |

Sneeuw vensterbank huis links van midden | 4. Sneeuwvlokken voor deuropening middelste huis | 5. Bovenste takken middelste boom

Ronde raam rechter huis | 2. Kleur pet jongen midden |

Oplossing:

Doe je met ons mee? Word lid!

De ChristenUnie wil, met God, middenin de wereld staan. Kijken, luisteren en doen zoals Jezus dat deed. Het politieke verschil maken en werken aan een samenleving met echte aandacht voor elkaar.

Daar hebben we uw steun bij nodig. Nieuwe ChristenUnieleden geven ons de middelen om onze politici praktisch en inhoudelijk te ondersteunen, politiek talent op te leiden en hoopvolle campagnes te voeren.

We gaan vol overtuiging werk maken van onze christelijk-sociale idealen. Doe je met ons mee? Word lid.

Alvast hartelijk dank!

Gert-Jan Segers Fractievoorzitter ChristenUnie

P.S. Meld je aan via christenunie.nl/welkom

Puzzel mee en win een ChristenUnie winterpakket!

Vul onderstaande puzzel in en win een ChristenUnie winterpakket, met onder andere een unieke ChristenUnie muts.

Je maakt de puzzel door de woorden die rechts van de puzzel staan op te zoeken. Ze zijn zowel horizontaal, verticaal en diagonaal (ook achterstevoren) te vinden.

Doe mee en win een ChristenUnie winterpakket.

BIKKER BLAUW CEDER CHOCOLADEMELK CHRISTELIJK DECEMBER FAMILIE GELOOF IMMANUEL KERST KLIMAAT MUTS NEDERLAND PARTIJ PIETER POLITIEK SCHEPPING SEGERS SNEEUWVLOK SOCIAAL SOKKEN STIENEKE VORST WINTER ZORG

Oplossing:

Stuur de oplossing vóór 14 januari 2023 naar puzzel@christenunie.nl Onder de inzendingen verloten we drie pakketten. De winnaars ontvangen bericht.

Steun de ChristenUnie en word lid Ga naar christenunie.nl/welkom

R E T E I P R U T S R E K E I M T E S O K K E N L E T L S T I E N E K E E V I N A S I O C S O S M D R T I A A N M R E C E B E S I W I E M E M H D L Z R E L F C L G I E A A E O L I O O O E K P L U N V R A L P O S A P O W K W U G N I P L A I C S T U M V E D M A E N O B I K K E R L L A R G H D E C E M B E R O F T C H R I S T E L IJ K R K IJ

Boekentips

volwassenen

De Brancheorganisatie voor het Christelijke Boeken- en muziekvak (BCB) tipt zes cadeaus voor deze winter.

Armband Mooiste liefdesgeschiedenis

Deze armband vertelt aan de hand van alle kralen en bedeltjes het mooiste verhaal van de wereld! Het verhaal van Jezus Christus die uit Liefde voor ons Zijn leven voor ons gaf. Johannes 3:16 | ART.NR 7422257129113 | € 12,50

Aren van Waarde De hele wapenrusting van God

De wapenrusting van God is onder ons christenen een ge liefd onderwerp. Dat is goed en belangrijk! Want we moe ten onze positie in Christus kennen. Paulus geeft daar bij een opdracht mee: “… word gesterkt in de Heere en in de sterkte van Zijn macht”. Zó be schermt God zijn kinderen (vgl. Ps. 89:14). ISBN 9789066944589 | € 6,50

Bureauklapper

Deze bureauklapper heeft 52 prachtige liedteksten van Sela, voor elk moment.

BAAIJ LIGHT CARDS | ART. NR. 65501500 € 14,95

Bobby Schuller Houd moed

Dit actuele dagboek met 365 overdenkingen moedigt ons aan om in moeilijke tijden de moed niet te verliezen. ISBN 9789493206281 | € 23,95

Aisha Meel

Focus in je gezin

Focus in je gezin gaat over het verlangen om meer focus op God te hebben in het gezin en bij de opvoeding. Het bijbelstudieboek is opge bouwd uit achttien zelfstudies en zeven groepsbe sprekingen, maar kan ook alleen of samen met een partner worden gelezen. ISBN 9789083257143 | € 23,99

Sara en Jiska Kranendonk

Witter dan

sneeuw Witter dan Sneeuw is het tweede deel in de Greendale Serie, over een idyllisch dorp in ‘good old England’, met een landgoed en een weeshuis, een kerk en een bibliotheek, adel en romantiek… ISBN 9789087188092 | € 11,95

De mooiste cadeaus vind je in de christelijke boekhandel

#maandvanhetgeschenk

Deze predikanten

laten zich zien op

TEKST LINDA STELMA

Geloofsvragen beantwoorden, minipreken houden of zoekende tieners laten weten dat er bij God ruimte is voor hen. Dat is wat deze drie predikanten doen op TikTok, een sociaal platform dat vooral populair is bij tieners.

In eerste instantie zette Harmke Heuver film pjes op TikTok om het ‘uit te proberen’. ‘Op In stagram moet alles perfect zijn en daar krijg ik de kriebels van; TikTok heeft ruwe randjes en dat vind ik leuk. Je wilt daar zijn waar de men sen zijn. Het is heel makkelijk om mensen af te schrijven omdat ze “de hele dag op hun tele foon zitten”, maar ik wilde weleens kijken wat “daar” dan gebeurt. En ik snap het ook; het is heel verslavend.’

Heuver daagt zichzelf uit om de preek die ze op zondag heeft gehouden in één minuut samen te vatten in een filmpje. ‘Ik denk dat ik zoeken

de tieners voor ogen heb, twintigers misschien. Voor mijzelf was dat ook een fase dat je aan het zoeken bent. Wat is waarheid? Wie is God? Is er ruimte voor mij? Ik hoop te bereiken dat men sen weten dat er ruimte voor hen is bij God, voor iedereen; klassiek gezegd: dat God gena de is.

Op Coming Out Day laat ik bijvoorbeeld zien dat er een regenboogvlag aan ons huis wap pert en heb ik gezegd dat God ook van homo’s houdt. Het is spannend. Ik wil de filmpjes niet langer dan één minuut maken en dan is het soms lastig om uit te leggen waarom je een be paalde

mening hebt.’

Harmke Heuver (36) | Predikant Protestantse Gemeente in Lexmond TikTok: @domineeharmke | Aantal volgers: 699 Best bekeken filmpje: Heuver doet met Pasen een proefje met een ei en een glas water.

BEELD JACO KLAMER

Aanhaken bij de ander. Dat is wat Johan Otten wil doen met zijn filmpjes op TikTok waarin hij ingaat op vragen van mensen over het ge loof. ‘Mijn filmpjes zijn heel simpel. Je ziet mijn hoofd in beeld en af en toe verschijnt er een tekst. Mijn inspiratie haal ik uit de reacties. Daar zitten soms grote vragen bij. “Ik heb mijn kind verloren, waar is God?” Al worstelend gaat Ot ten daarop in. ‘Dit is een geval van ontzettend veel pijn.’ Een andere vraag die ik kreeg: “Mag je alle muziek luisteren?”’ Als antwoord op die laatste vraag verwijst Otten naar 1 Korintiërs 10:23 waar Paulus schrijft: ‘Alles is toegestaan, maar niet alles is opbouwend.’ Otten: ‘Over sommige vragen moet ik lang nadenken. Je hebt maar drie minuten de tijd in een filmpje.’ Op Koningsdag van dit jaar kwam Otten een

collega tegen die met een spandoek op de vrij markt stond. Op het doek stond: ‘Ik ben predi kant, vraag me wat je wilt.’ Otten: ‘Ik dacht: hoe simpel kan het zijn! Ik heb ook zo’n spandoek gemaakt en zet dat bij de kerk als ik daar aan het werk ben. Ook gebruik ik op TikTok nu de hashtag #vraaghetdedominee. Ik krijg er enorm veel reacties op.’

Otten dacht in eerste instantie vooral tieners te bereiken op TikTok. Maar hij heeft zijn doel groep moeten bijstellen. ‘TikTok is niet meer alleen een jongerenmedium. Er zijn ook veel volwassenen actief. Ik probeer filmpjes te ma ken die toegankelijk zijn voor mensen die niets of weinig met het geloof hebben. Wie weet wat het zaadje dat ik kan planten bij hen doet.’

Johan Otten (31) Predikant: Baptistengemeente in Meppel TikTok: @johan.otten Aantal volgers: 1277 Best bekeken filmpje: Otten beantwoordt de vraag: Mag een christen alles eten?

BEELD FRANK UIJLENBROEK

Leon van den Dool (31) | Predikant: Hervormde gemeente in Broek op Langedijk TikTok: @domineeleon | Aantal volgers: 596 Best bekeken filmpje: Van den Dool zingt op Opwekking met zijn dochtertje op zijn nek.

Zou het zinvol zijn om het evangelie te delen op TikTok? Dat vroeg Leon van den Dool zich twee jaar geleden af. Hij merkte dat verschillende tieners uit zijn gemeente niet echt heel betrok ken waren – ze komen niet naar de diensten of op catechisatie – maar dat ze wel filmpjes kij ken op TikTok. ‘De gemiddelde jongere zit zes uur per dag online. Als je daar dan niet bent, is dat een gemiste kans.’

De predikant streeft ernaar elke week een filmpje te posten. ‘Ik neem altijd een voor werp mee naar de diensten ter ondersteuning van de preek. In de filmpjes die ik maak, geef ik aan de hand van dat voorwerp een preeksamenvatting. Ik wil de tieners laten zien wie God en Jezus zijn en wat het christelijke geloof

betekent. Eigenlijk zijn het eerlijke minipreekjes die ik maak.’ Hij roept bijvoorbeeld op om je leven in Gods handen te leggen. Maar hij ge bruikt TikTok ook om tieners uit te nodigen voor een jeugddienst.

Gemiddeld is de predikant een klein halfuur bezig met het maken van een filmpje. En ja, het is ook spannend. ‘Je moet een beetje door schaamte heengaan. In het begin denk je: dit is heel beroerd. Maar mijn volgers vinden het echt heel leuk. Ik krijg vragen en leuke reacties. Je kunt het hart van je hoorders raken en het unieke van Gods woord laten zien. Daar kun je niets aan afdoen en dat is het mooiste wat er is.’

Dit artikel heeft eerder in Onderweg gestaan.

BEELD ROB

Het was december 2020 toen de 23-jarige Julia een plek vond bij Ontmoeting. Ze was op dat moment in verwachting en had geen plek waar zij naartoe kon. ’Deze eigen plek betekent veel voor mij’, zegt Julia. ‘Hier ben ik welkom.’ Één van de begeleiders is Dorthe (27). Elke dag zet zij zich in voor mensen die na veel moeilijkheden hun leven weer willen opbouwen. ‘Een eigen

plek geeft mensen de rust om te herstellen en om weer nabijheid te ontvangen. Ze worden weer onderdeel van de maatschappij.’

Geeft u een thuis? Scan de code of ga naar thuis.ontmoeting.org en doneer.

Onderstaande woorden zijn in alle mogelijke richtingen in het diagram verborgen. De letters mogen meer dan eenmaal gebruikt worden. De overgebleven letters vormen de oplossing.

werkzaam manager Heils.

Heeft u de oplossing gevonden? Geef deze dan uiterlijk 1 februari

De eerste en tweede prijs worden beschikbaar gesteld door Boshuis Elspeet (www.boshuiselspeet.nl) en Avonturenboerderij Molenwaard (www.avonturenboerderij.nl)

H U I S G A D R A A J R E V O W E M A A T S C H A P P IJ E N O G N I M R E H C S E B T L T N T S U R G N T T H U E H E M I I S V N T E E D V Z A U T O N O M I E W M I E

Onder de inzenders verloten we:

We verloten verder nog:

Zelf een nestkast maken

Binnenmaten in centimeters

Bijna alle holenbroeders stellen specifieke eisen aan hun nestkast. Al was het maar de maat van het vlieggat. Hierbij een overzicht van een paar nestkastmodellen met de (binnen)maten in centimeters en ideale ophanghoogte.

Kijk voor meer tips en nestkastmodellen op vogelbescherming.nl

BRON VOGELBESCHERMING

MALAWI MET UWgift

De verwachting is dat 20% van de mensen in Malawi een periode van honger tegemoet gaat. 3,6 miljoen mensen.

MALAWI MET UW gift

Ik vroeg haar of ze niet bang was. Ze zei toen “Khumanya Muomboli wane wali moyo”. (ik weet dat mijn Verlosser leeft).

De verwachting is dat 20% van de mensen in Malawi een periode van honger tegemoet gaat. 3,6 miljoen mensen.

Kort daarop was ze door de honger gestorven.

Alleen bot. Ongelooflijk.

Tot op het bot versleten.

Ik vroeg haar of ze niet bang was. Ze zei toen “Khumanya Muomboli wane wali moyo”. (ik weet dat mijn Verlosser leeft).

Kort daarop was ze door de honger gestorven.

Haar kinderen nemen nu deel aan het Food For Life Malawi programma. De 7.000 deelnemende boeren hebben nu nooit meer honger of een misoogst. Zij produceren nu iedere dag voedsel voor 100.000 mensen.

Haar kinderen nemen nu deel aan het Food For Life Malawi programma. De 7.000 deelnemende boeren hebben nu nooit meer honger of een misoogst. Zij produceren nu iedere dag voedsel voor 100.000 mensen.

Italiaanse

hartige oliebollen

Natuurlijk kun je olliebollen ook hartig maken zodat je ze bij de borrel kunt serveren! Dit beslag is lekker gevuld met onder andere mozzarella, tomaatjes en olijven. Ze zijn perfect om later op de avond te eten bij een glas frisse witte wijn of champagne, maar natuurlijk ook bij een biertje. Maak deze hartige oliebollen net iets kleiner dan de zoete variant zodat het ook meer een borrelgarnituur wordt.

Ingrediënten voor 15-20 stuks

• 50 g cherrytomaatjes, in vieren

• 50 g olijven, gehalveerd

• 100 g mini mozzarellabolletjes, gehalveerd

• 2 bosuien, in ringetjes

• ½ bosje oregano, gehakt

• 50 g boter

• 250 ml water

• 1 zakje gedroogde gist (7 g)

• 250 ml prosecco

• 500 g bloem

• 5 g zout

• versgemalen peper

• olie om in te frituren

• tuinkruiden en zeezout om mee te bestrooien Extra nodig

• frituurpan • ijs of juslepel

Meng de cherrytomaatjes, olijven, mozza rellabolletjes, bosuien en oregano. Houd dit garnituur even apart.

Smelt de boter en laat iets afkoelen. Verwarm in een kom het water tot lauwwarm en los de gist erin op. Voeg de boter en de prosecco toe en roer goed door.

Doe de bloem in een ruime kom en maak een kuiltje in het midden. Schenk hierin het gistmengsel. Meng vanuit het midden alles door elkaar tot een beslag en voeg dan pas het zout en versgemalen peper toe. Meng tot je een klontvrij beslag hebt, voeg het garnituur toe en meng goed door. Dek het beslag af met plasticfolie en laat het 30-45 minuten rijzen bij kamertemperatuur rijzen.

Leuk bij een borrel

Het volume van het beslag zal verdubbelen, dus zorg voor een kom die groot genoeg is.

Verhit de olie in een frituurpan tot 170 °C. Schep met een natte ijsknijper het beslag in de hete olie. Bak een paar oliebollen tegelijk in ongeveer 6 minuten gaar. Laat de hartige oliebollen even uitlekken op keukenpapier en bestrooi ze voor het opdienen met versgehak te tuinkruiden en nog wat zeezout.

BEELD

Puzzel

Zoek goed op ZOA.nl om de antwoorden op de vragen te vinden.

Als de antwoorden goed zijn is er een woord te lezen van boven naar beneden. Stuur dat woord vóór 15 januari naar prijsvraag@zoa.ngo. Vermeld je naam en adresgegevens en maak kans op één van de vijf prachtige ZOA-uitvoeringen van Moyu-boek, een duurzaam, uitwisbaar notitieblok. De aantekeningen kunnen worden opgeslagen in de Cloud of Drive.

1. Miljoenen Venezolanen zijn gevlucht naar dit land, waar ze steeds minder welkom zijn

2. Evenement vorige maand georganiseerd door Meppel Helps Ukraine

3. Leerlingen van De Driestar zamelden dit jaar een recordbedrag van €144.561 in voor ZOA-Uganda. Waar wordt het aan besteed?

4. Achternaam van de Speciaal Ambassadeur van ZOA 5. In het laatste ZOA-magazine stond een vacature voor de belangrijkste functie bij ZOA 6. Mensen die om klimatologische redenen huis en land verlaten 7. In dit land biedt ZOA sinds dit jaar noodhulp en tegelijkertijd wederopbouw 8. Luit maakt en verkoopt deze speciale winter-onderkomens. De opbrengst gaat naar ZOA-Ethiopië 9. Werken bij ZOA is een baan met …. 10. Na 19 jaar noodhulp en wederopbouw is het werk van ZOA klaar in dit land. We dragen ons werk over aan lokale organisaties 11. Hier staat het hoofdkantoor van ZOA

‘Jullie hulp geeft ons hoop’

“Het is een wonder dat jij dit overleefd hebt”, hoort ze een Russische soldaat zeggen, als de Oekraïense Yuliia na heftige explosies rondom haar huis onder een deken vandaan komt. Samen met haar dorpsge noten wordt ze een maand lang gegijzeld door de Russen.

ZOA helpt om haar huis weer bewoonbaar te krijgen. “Jullie hulp geeft ons geloof”, zegt ze. “Jullie geven ons niet alleen materiële hulp of geld, maar hoop. En die hoop geeft ons kracht om door te gaan.”

Anne in Oekraïne: ‘Door bombardementen is geen plaats veilig’

Nog elke dag vluchten er mensen in Oekraïne door aanhoudende gevechten. Anne Dinkelman (25), Programma Manager voor ZOA in de stad Uzhgorod, ziet hoe er in het relatief veilige westen van het land vrijwel geen huisvesting meer te vinden is voor gevluchte Oekraïners. In andere regio’s zijn huizen zwaar beschadigd door vuurge vechten en bombardementen. Nu de koude winter aanbreekt, is een veilig onderkomen van levensbelang.

Sinds vier maanden werkt Anne in de stad Uzhgorod, in de provincie Zakarpattia, waar ZOA noodhulp biedt. Vanaf het begin van oorlog is het aantal vluchtelingen in deze pro vincie opgelopen tot 400.000, op een inwonertal van 1,2 miljoen. “Het is een van de meest veilige gebieden, daarom vluchten zoveel Oekraïners hier naartoe”, vertelt Anne. Maar de nood in de regio neemt toe. “Omdat honderdduizenden mensen hier een veilige plek zoeken, is het voor velen onmogelijk om werk en huisvesting te vinden. De huizenprijzen zijn enorm gestegen door het tekort aan woningen.”

Opvanglocaties

Het is onmogelijk geworden om een appartement te vinden in de stad,

vertelt Anne. “Veel gevluchte Oekraï ners zijn aangewezen op opvanglocaties. Ze zitten bijvoor beeld in een oude school die we aan het uitbreiden zijn naar ruim tweehonderd plekken.”

Voor veel Oekraïners uit het oosten van het land is het niet mogelijk om terug te keren naar huis. Op veel plekken is geen gas, water en elektriciteit meer. “Tijdens de winter maanden zullen nog meer mensen vluchten, omdat de kans om te overlijden door de kou aanwezig is”, vertelt Anne. “Door de recente bombardementen blijkt bovendien dat geen enkele plaats veilig is.”

Onzekerheid

over terugkeer

Kunnen Oekraïense vluchtelingen ooit nog terugkeren naar huis? De onzekerheid daarover is groot. Dat raakt Anne. “Ik sprak met een vrouw en bij de eerste vraag die ik stelde, begon ze te huilen. Mijn vraag was: waar kom je vandaan? Dan voel je de pijn.”

Toch zijn er ook lichtpuntjes. In de regio Chernihiv is ZOA begonnen met het repareren en winterklaar maken van huizen. Anne: “Dat is heel belangrijk, zodat mensen deze winter in hun huis kunnen blijven wonen.”

Geen plaats hebben waar je thuis en veilig bent. Geen plaats om op adem te komen... Voor miljoenen vluchtelingen in landen als Oekraïne, Irak en Myanmar is dat de harde realiteit. Juist voor mensen die zich nergens gewenst voelen, staat ZOA altijd klaar.

Toon deze kerst je bewogenheid voor mensen op de vlucht. Voor 32 euro doneer je al een noodpakket op zoa.nl/geenplaats

Keuken incl. 7 apparaten van Deze topkeuken van Duitse kwaliteit is ineens wel heel bereikbaar! Voorzien van wereldtop apparatuur met de allerlaatste technologische ontwikkelingen, robuuste kwaliteit scharnieren en laden met 20 jaar garantie! Elders betaalt u voor deze complete

keuken minimaal 24.915,-. Onder andere inclusief luxe kookplaat met geïntegreerde afzuiging, tiptoets magnetron en RVS kokend waterkraan. Bezoek onze megastores, verbaas u over kwaliteit, afwerking, luxe en prijs, en profiteer!

Deze badkamer is opgebouwd uit natuurlijke materialen. Energiebesparend. Compleet geleverd met zelfplaatspakket.

Ontvangst met gratis koffie en (hartige) hapjes in ons eigen restaurant.

Ik trakteer op heerlijke, eigengemaakte soep en lekkernijen.

Bijbelleesrooster 'Geloof met me mee'

Ga in op de uitnodiging om samen op pad te gaan in het geloof met Johannes (van Patmos), met Johannes de Doper vanaf de oever van de Jordaan, met Sefanja vanuit het koninkrijk Juda en met Elisabeth vanuit de deuropening van haar huis. Loop met hen op. Laat je meenemen in hun beweging, boodschap, ervaring, twijfel én hun zekerheid. Ontdek in deze tijd van advent en Kerst mét hen het grote geheim van het evangelie. Dit bijbelleesrooster duurt van zondag 11 december tot en met zaterdag 31 december. *

Uitnodiging van Johannes (van Patmos)

zondag 11 december

Johannes 1:26-37 (leerling)

Johannes 12:12-19 (de komende)

maandag 12 december

Johannes 18:12-15 (dichter bij het geheim?)

Lucas 21:25-31 (vol verwachting)

dinsdag 13 december

Openbaring 1:1-2, 9-16 (verbannen)

Openbaring 5 (dichte boekrol)

woensdag 14 december

Openbaring 8 (open boekrol)

Uitnodiging van Johannes (de Doper)

donderdag 15 december

Psalm 126 (verlangen)

Maleachi 3:1-4 (wie loopt voorop?)

vrijdag 16 december

Lucas 3:1-6 (Johannes)

Maleachi 3:6-12 (wat is het je waard?)

zaterdag 17 december

Maleachi 3:13-24 (waarom God dienen?)

Openbaring 10:1-4 (open boek)

zondag 18 december

Openbaring 10:5-10 (bitterzoet)

Uitnodiging van Sefanja (de profeet) maandag 19 december

Openbaring 12:1-17 (hemelse blijdschap en aardse angst) Psalm 85 (God komt!)

dinsdag 20 december

Filippenzen 3:12-4:1 (hemelburger) Filippenzen 4:4-7 (opgewekte grondhouding) woensdag 21 december Sefanja 3:14-17 (blij jubelen, liefdevol zwijgen) Sefanja 3:18-20 (dicht bij God) donderdag 22 december Lucas 3:7-18 (beide benen op de grond)

Uitnodiging van Elisabeth (tante van Maria) vrijdag 23 december Openbaring 14:1-7 (aftiteling) zaterdag 24 december Lucas 1:39-45 (Elisabeth)

zondag 25 december Kerst Lucas 2:1-20 (Maria) maandag 26 december Hebreeën 1:1-12 (engelen) dinsdag 27 december Jesaja 52:1-10 (herders) woensdag 28 december Jesaja 9:1-6 (diepe vreugde) donderdag 29 december Lucas 2:33-35 (Jozef en Maria) vrijdag 30 december Lucas 2:36-39 (Hanna) zaterdag 31 december Hebreeën 11:1-3 (geloofsgetuigen) Jesaja 61:10-62:3 (naamgeving)

* Kijk voor de uitgebreide versie van dit bijbel leesrooster, inclusief korte overdenkingen en te zingen liederen, op nd.nl/vierdewinter

Let wel op de afwijkende data.

Bron: Steunpunt Liturgie 2018. https://kerkpunt.nl/thema/liturgie. Het Steunpunt Liturgie, tegenwoordig onderdeel Van Kerkpunt, verzorgt jaarlijks projecten rond advent-Kerst, veertigdagentijd en Pasen.

SLAAP

LEKKER?!

EEN TRAUMATISCH

VERLEDEN. EEN ONZEKERE TOEKOMST. ZORGEN OM JE GEZIN EN OM JEZELF.

Voor veel mensen die vastzitten in de Griekse kampen is dit aan de orde van de dag. Én de nacht.

Lekker slapen? Dat zit er voor mensen met trauma’s niet in.

Deze worsteling met stress en uitzichtloosheid kost veel energie en neemt de levenslust weg. De ontwrichtende gevolgen hiervan zien wij dagelijks in onze kliniek.

ZORG JIJ VOOR LICHT IN HET DONKER? GEEF NU!

Ook jij kan íets doen. Ga naar bootvluchteling.nl/slaaplekker en steun medische en psychosociale hulp voor mensen op de vlucht.

Voor €27 kunnen wij een consult bieden!

Wat zit er dit jaar in het kerstpakket ?

‘Veel bedrijven gaan voor iets tastbaars en iets praktisch’

Met een paar simpele klikken kunnen bedrijven online een kerstpakket samenstellen voor het personeel. Toch zijn er ook nog steeds fysieke kerstpakkettenwinkels te vinden. Zoals het in 1996 opgerichte Koornneef in ’s-Gravenzande, waar in een showroom ter plekke een keuze kan worden gemaakt uit ruim 4000 producten voor in het pakket. ‘De eerste klanten komen al in mei.’ Een onderdompeling in rood, groen, goud en zwart. Waar je ook kijkt, staan hippe drankjes, lekkere hapjes en handige gadgets uitgestald in diverse mini etalages. Het ultieme kerstgevoel borrelt onmiddellijk op, ook al is het midden augustus. Na dagen van hitte klettert eindelijk de regen op het dak van het Westlandse bedrijf Koornneef, dat zich in tegenstelling tot de om liggende bedrijven totaal niet bezighoudt met bloembollen of de teelt van groenten en fruit. Het zijn – naast relatiegeschenken en bedrijfs kleding – momenteel ook de kerstpakketten waar het bedrijf druk mee is. ‘Van augustus tot december hebben we veel showroom afspra ken staan’, vertelt directeur Hans Koornneef. ‘Na sinterklaas zijn er bedrijven die wakker ge schud worden dat het bjina Kerst is. Gelukkig heeft het gros dan al besteld.’ Maar eigenlijk begint voor het team hun sei zoen al in februari, als ze rond Valentijnsdag de beurzen afstruinen. ‘We kijken naar nieuwe leveranciers, soms ook naar nieuwe produc ten en naar trends’, zegt verkoopmedewerker Mike Linnenbank. Trends zijn er niet alleen in het aanbod (zie kader) maar ook in het kleur gebruik. ‘Rood neemt af, zwart en goud blijft.

Dat wordt als feestelijk gezien. Verder is don kerblauw in opkomst, dat past weer goed bij goud en wit.’

Vanwege corona zijn er de afgelopen tijd wei nig beurzen geweest. En dus zijn ze veel naar leveranciers zelf geweest, een tijdrovende klus. ‘Maar je ziet dan wel meer van hun assortiment dan op een beurs’, stelt Linnenbank. De eerste klanten komen vervolgens al in mei naar de showroom. ‘Dat is vooral nodig voor producten die in het Verre Oosten worden gemaakt. Dan kun je vaak ook net iets meer met bijvoorbeeld bedrijfslogo’s op de producten. In één pakket zitten soms wel vijf of zes verschillende leve ranciers, dus dan moet je echt wel tijdig bestel len. Werken met voorraden is voor ons niet te doen, we gaan pas bestellen als we orders heb ben. Wij maken daarom elk jaar een folder als inspiratiebron, maar het komt zelden voor dat mensen het exact zo bestellen als het in de fol der staat. In die folder staan zo’n 55 pakketten, op onze website 144. Maar op foto’s ziet het er toch net anders uit dan in het echt. Daarom wordt, denk ik, 90 procent van de pakketten hier in de showroom samengesteld.’

TEKST ASTRID VAN DEN HOEK BEELD LEONARD WALPOT

Ragoutbakjes

En wat zit er dan dit jaar zoal in die pakket ten? Linnenbank: ‘Ik zag vooral dat de leve ranciers meer inzetten op duurzame materia len.’ Hij wijst naar één van de schappen in de showroom. ‘Een koffiebeker is bijvoorbeeld geen nieuw product, maar die worden nu wel van nieuwe materialen gemaakt zoals gerecy cled plastic of bamboe. Ook in elektronica zie je het duurzame terugkomen, daar wordt bij voorbeeld tarwestro gebruikt.’ Maar niet bij alle bedrijven is duurzaamheid een thema. Sommi gen willen gewoon een ‘traditioneel’ etenspak ket in het rood groen goud, wijst Linnenbank met een armzwaai naar een andere hoek van de showroom. ‘Ook hebben we bijvoorbeeld het meer algemene thema winter of een keuze uit fairtradeproducten of gezonde producten. We hebben bedrijven uit allerlei sectoren, dus je moet voor ieder wat wils hebben. Wel zien we dat bedrijven er vaak iets praktisch in wil len doen, waar mensen echt iets aan hebben. Plaids, wintermutsen, windlichten en sokken zijn nu hot items vanwege de hoge energiekos ten. Maar ook geven werkgevers vaak schalen of planken om hapjes op te serveren of een ka raokeset om met het gezin iets leuks te doen.’

Koornneef knikt en zegt droogjes: ‘De tijd van een fles wijn en ragoutbakjes is echt wel ge weest. Er zijn nu veel leukere dingen.’ Toch blijft de traditie volgens hem overeind dat het pak ket net iets luxere producten bevat – zowel qua food als non food items – dan dat mensen zelf zouden kopen. Een kerstpakket blijft immers een verwennerij. ‘De baas’ geeft daar volgens Linnenbank gemiddeld zo’n 35-65 euro per werknemer aan uit. ‘We zien ook wel dat er een kleiner pakket wordt gegeven van bijvoorbeeld

Lokaal

Naast meer aandacht voor duurzame en gezonde producten, zijn ook lokale producten populair in kerstpakketten. ‘Wij zitten hier bij bloemenbedrijven waarvan wij producten in onze pakketten doen. Denk aan flesjes tul pen- en chrysantenbier’, geeft Hans Koorn neef een praktijkvoorbeeld.

Buitenleven

Volgens de blog kerstpakkettenplaza.nl is het outdoor-thema helemaal ‘hot’ door de coronavakanties in eigen land. Kampeer spullen als een lantaarn, hangmat of koffer zijn volgens de site populaire items voor in een kerstpakket. Een andere blog, igopromo. nl, stelt dat het buitenthema ook op de eigen tuin wordt betrokken in kerstpakketten.

Denk aan spullen voor de barbecue of om je tuin gezellig te maken.

Adventskalenders

Aan de hand van een analyse van zoektermen in Google, concludeert de site relatie geschenkidee.com dat de populariteit van adventskalenders de afgelopen 5 jaar flink toenam. ‘Het is daarom niet opvallend dat ook bedrijven fysieke en online-advents kalenders inzetten voor marketingcampagnes. Het is niet alleen dat we steeds vaker adventskalenders tegenkomen in het assorti ment van relatiegeschenk-leveranciers, ook in de detailhandel komt de adventskalender als cadeau regelmatig in beeld.’ Waarom de belangstelling is gegroeid de afgelopen jaren, weet de site niet.

Groter

en duurder

Voor corona deed Koornneef zo’n vijftien fysieke kerstmarkten per jaar. ‘In de coronatijd konden die markten niet doorgaan, maar ook de traditionele kerstborrels niet. Veel bedrijven hadden daardoor budget over en dus werden de pakketten groter. Of ze gaven een pakket met een bon voor de digitale kerstmarkt erbij’, analyseert Mike Linnenbank.

Van moetje naar prioriteit Volgens de site relatiegeschenkidee.com zorgde de corona-uitbraak ervoor dat bedrij ven sensitiever werden in het onderhouden van contacten met hun werknemers, bijvoorbeeld door het sturen van kleine cadeautjes. Hierdoor kreeg het kerstpakket ook meer

prioriteit, het moest naast iets feestelijks ook dienen ter bemoediging en als vorm van verbinding. Ook werden externe partijen zoals zzp’ers en uitzendkrachten eerder op een pakket getrakteerd.

Productie dicht bij huis De nachtmerrie van elke kerstpakkettenwinkel is dat een product gaandeweg uitverkocht raakt. ‘Dan proberen we een alternatief te bieden’, zegt Linnenbank. ‘Maar in coronatijd was dat heel lastig vanwege de lange levertijden. Daarom hebben we nu veel geprobeerd om met leveranciers te werken die hun pro ductie in Europa hebben. Ook proberen we zo minder afhankelijk te zijn van China, maar met elektronica blijft dat wel lastig.’

35 euro met dan nog een cadeaubon erbij. In mijn ervaring willen de meeste bedrijven niet alleen maar een bon geven en zeker niet elk jaar. Ze willen juist iets tastbaars geven, dat met het hele gezin kan worden uitgepakt.’

Kerstmarkt

De webshoppende bazen die een standaard bon geven of in een paar klikken hetzelfde pakket bestellen als alle voorgaande jaren, zijn ook niet de Koornneef klanten, schetst de di recteur. ‘Hier komen de mensen die echt voor persoonlijk contact gaan. Onze pakketten zijn elk jaar weer anders, we leveren ook echt maatwerk. En dat al vanaf 25 stuks. Vaak moet je bij een bestelling in showrooms veel meer afnemen.’ Toch sluit ook Koornneef aan bij de online mogelijkheden. ‘De digitale kerstmarkt, zoals wij dat noemen, is heel populair de laatste jaren. Hier kunnen werknemers zelf voor een bepaald tegoed een pakket samenstellen en kiezen uit ruim 400 producten. Soms krijgen ze op de kerstborrel de bon en kunnen ze dan zelf bestellen, soms krijgen ze de bon al eerder zodat de bestelde pakketten op de kerstborrel worden uitgedeeld.’ Een alternatief voor zo’n kerstborrel biedt het Westlandse bedrijf in de vorm van een fysie ke kerstmarkt. ‘Dan komen we op een afge

sproken locatie staan met allerlei kramen. Het personeel van onze klant krijgt dan ter plekke munten en kunnen bij de kramen een tas vullen en direct meenemen. Zo kunnen ze ook echt uitzoeken waar ze zelf behoefte aan hebben. Het betreffende bedrijf doet vaak dan nog iets met catering en maakt er zo een leuke dag of avond van.’

Logistiek

Op het moment dat u dit leest, zitten ze bij Koornneef volop in de hectiek. ‘We doen hier alles zelf, ook de productie: het inpakken en de logistiek. Vanaf november staan we hier met tien tot vijftien man in te pakken elke dag’, schetst de directeur. Normaal telt het bedrijf een handjevol personeel, – ‘daar maken we zelf heel persoonlijke pakketten voor trouwens’ in de drukke tijden worden extra handjes inge schakeld – ‘die krijgen uiteraard ook wat’. Voor al de twee weken na Sinterklaas is het hectisch. ‘Na Kerst hebben we dan nog de nazendingen van de digitale kerstmarkt. En vanaf half januari vallen we even in een gat na al die drukte.’ Dan kan iedereen even bijkomen van het ver zorgen van zo’n 35.000 pakketten. Erg vinden ze de dagen van hectiek bij Koornneef zeker niet. ‘Het is maar één keer per jaar Kerst, he laas.’

Slaapmode

Merinos wollen onderdeken

Onze slaapadviseurs begeleiden je graag in het maken van de juiste keuze: www.slaappunt.com/bedgeleider/

Dit heerlijk zachte onderdeken van de allerfijnste schapenwol uit Australië is een absolute must have. Het tovert je bed om in een behaaglijk droog nest dat zowel ’s winters mooi op temperatuur blijft als ’s zomers de warmte erg lang weet buiten te houden. Deze wol is anti allergisch, zelfreinigend en heilzaam voor je spieren, gewrichten en ademhaling. Vanaf € 175

Hoofdkussen met wollen kussensloop Een lekker zacht en goed dik kussen om je hoofd in weg te laten zinken. Wij vullen dit kussen met meer dan voldoende vulling en voorzien het van een ritssluiting zodat je deze kan aanpassen naar je eigen voorkeur. De superfijne wollen sloop van de allerfijnste (lams) wol uit Australië zorgt ervoor dat je kussen lang mooi op volume blijft en die vieze gele kringen verleden tijd zijn. Vanaf € 90

Lamswollen bovendeken van Kasjmierkwaliteit

Dit bovendeken staat voor het summum van gezond en behaaglijk slaapcomfort. De allerzachtste haren nemen je in een tedere omhelzing en maken de isolatie van je bed compleet. Je slaapt dieper dan ooit tevoren en wordt ’s ochtends helemaal uitgerust wakker. Deze deken is uitgebracht in een afritsbare uitvoering met 2 delen die je afzonderlijk kan gebruiken als je meer of minder gewicht zou wensen. Qua temperatuur kunnen zelfs beide delen het hele jaar gebruikt worden eens of als je gewend bent aan het heerlijke gewicht. De komende 15-25 jaar zit je goed met dit heerlijke deken.

Vanaf € 665

Wolwas

Om de wollen producten te onderhouden dien je slechts eens per seizoen de producten te voeden met een beetje wolwas. Deze natuurlijke wolvetten zorgen ervoor dat de wol nog vele jaren zorg voor je kan gaan dragen en zijn overigens nog lekker geparfumeerd. Je kan deze ook gebruiken ter vervanging van je wasmiddel voor erg delicate stoffen zoals fijne wollen truitjes of dergelijke. Te verkrijgen in een flesje van 150 ml (€3) en eentje van 1 liter (€10)

Double Face Katoensatijnen overtrekken

Deze overtrekken zijn echt gemaakt om te gebruiken met onze wollen dekens. Heel zachte, fijne lakens in een leuke combinatie van 2 kleuren, groot genoeg (ook na enkele keren wassen) en voorzien van een ruime instopstrook zodat je dekens mooi blijven liggen. Vanaf € 70

HELP EEN KIND DAT LIJDT IN DE GROOTSTE VERGETEN CRISIS TER WERELD

Bid mee en geef

voor voedsel, onderwijs en bescherming

Elk kind is een geschenk van God! Ons hart gaat uit naar kinderen en hun familie in gebieden waar een crisis hen extra kwetsbaar maakt. Onze hulpverleners zorgen met lokale partners voor bescherming, voedsel, traumahulp en onderwijs. Ons eerste actieve hulpgebied is de provincie Noord-Kivu in de Democratische Republiek Congo. Hier speelt zich de grootste vergeten crisis ter wereld af: 1 miljoen kinderen zijn ontheemd, getraumatiseerd en ondervoed. Vanuit vluchtelingenkampen op het platteland dragen we zorg voor deze kinderen en hun families. Help kinderen die lijden door angst, honger en geweld.

redeenkind.nl/noodfonds Geef nú aan het Noodfonds

Puzzelen

Maar liefst zestien pagina's voor jong en oud

Win een mooie prijs! Kijk op pagina 96 en 97. Alle overige oplossingen vindt u op www.nd.nl/vierdewinter

VAN BELEGGEN IN OLIE NAAR INVESTEREN IN GELUK

Voorheen maakte Peter Heijen als bankier rijke mensen nog rijker. Nu bouwt hij aan “een community van wereldverbeteraars” die via zijn website PlusPlus.nl mensen in ontwikkelingslanden uit de armoede helpen. Niet met giften, maar met renteloze leningen. Een inspirerend portret.

BANKIER AAN DE KEIZERSGRACHT

“Ik adviseerde vanuit een statig pand aan de Amsterdamse Keizersgracht vermogende particulieren over aandelen in bedrijven als Vopak of Shell. Alles draaide om geld verdienen. Zo veel mogelijk en zo snel mogelijk. Een luxe leven leiden en gezien worden. Maar ik begon me af te vragen of ik me daar echt mee bezig wilde houden. Als jongetje kon ik altijd slecht tegen onrecht. En nu? Was ik van binnen nog steeds dat jongetje?”

DE STAD WAAR HET BESEF KWAM

Heijen pakte zijn backpack en belandde in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. “Wat ik daar zag had ik nog niet eerder gezien. Zo veel bedelende kinderen op straat, zonder moeder. Zonder toekomst ook. Het raakte me; ik vond dat jongetje van vroeger weer terug.”

Heijen ontmoette er ook de Nederlandse Lisa. “Zij was de eigenaar van de guest house waar ik sliep. Ik zag hoe zij met dat bedrijfje kinderen die voorheen op straat leefden, voorzag van werk, een

onderkomen, kleding, eten. Zij deed ertoe. En ik? Begrijp me goed: ik heb niets tegen rijkdom, maar ik wilde meer doen dan klanten die het al goed hebben, nog rijker maken.”

DENKEN ALS BANKIER

Terug in Nederland ging hij op zoek naar de oorzaak van armoede. In een vuistdik rapport van de Wereldbank vond hij die: een tekort aan banen. “Banen komen voort uit een gezond midden- en kleinbedrijf. Maar in veel ontwikkelingslanden geldt een informele economie en zijn de meeste bedrijfjes eenpitters. Vooral omdat er geen betaalbaar groeikapitaal beschikbaar is.”

MINDER ARMOEDE, MEER VOEDSELZEKERHEID

Heijen ontdekte dat vooral de voedselsector veel potentie had. “Voedsel produceren en verwerken is een arbeidsintensief proces. De hele productieketen kan dus veel mensen aan werk helpen. Maar wat nou als er een manier was om dit type bedrijfjes tóch te helpen aan betaalbare leningen? Dan zouden ze kunnen groeien en medewerkers aannemen!”

Heijen zegde zijn baan op en richtte een website op die crowdinvesteerders uit Nederland (“En hopelijk ooit heel Europa!”) koppelt aan mkb-bedrijven uit ontwikkelingslanden die een lening zoeken. En het rendement van die financiering? “Dat is niet in geld uit te drukken. Meer banen, minder armoede. En natuurlijk meer voedselzekerheid!”

GEEN SPIJT

Persoonlijk heeft de voormalige bankier financieel veel ingeleverd. ”Of ik daar

weleens spijt van heb? Nee, geld heeft natuurlijk ergens wel invloed op geluk. Maar slechts tot op zekere hoogte. Ik heb geleerd dat leven voor een ander – een gevend leven, vrijwilligerswerk en voldoende vrije tijd – zoveel meer geluk biedt. Het zegenen van een ander zegent ook jezelf.”

Via microkredietpartner CLECAM kun je bijvoorbeeld vrouwelijke boeren in Rwanda een kleine lening geven. Daarmee investeren zij in hun gewassen en verbeteren hun inkomsten. Zoals Brandine, hier op de foto, wier kinderen nu naar de universiteit kunnen. Of kijk op www.plusplus.nl voor andere ondernemers die ook willen groeien.

en de wintercampagne van Kom over en help

Test jouw kennis over Oekraïne

Doe mee aan de online quiz vol uitdagende vragen! Is jouw kennis helemaal up-to-date? In een v�ftal uiteenlopende vragen weet j� het antwoord op deze vraag. Maak kans op unieke prijzen uit Oost-Europa of een spannend gezelschapsspel! Meedoen kan tot uiterlijk 6 januari.

komoverenhelp.nl/quiz Doe mee!

of scan de QR-code.

Wil jij genieten van perfecte ko emomenten? Met De’Longhi volautomatische espressomachines creëer je thuis al jouw favoriete ko edranken. Vers gemalen, perfect opgeschuimd en klaar met slechts één druk op de knop. Kortom, Perfetto.

Handige en duurzame cadeaus

Om zelf je woning te verduurzamen, of om weg te geven

Vensterbank

Vensterbank-folie

HR-Radiatorfolie

Radiat or

Radiator optimalisatie

Radiatorventilatoren

Radiatorfolie, bandagefolie en vensterbankfolie Radiator optimalisatie

Radiatoren stralen niet alleen warmte uit naar de ka mer, maar ook naar de muur. Veel warmte verdwijnt onbenut naar de muur waardoor mensen de thermo staat hoger zetten. Plaats TONZON HR-Radiatorfolie direct achterop de radiator. De radiatorfolie stopt het onnodige warmteverlies. Het gevolg is dat de radia tor zijn warmte efficiënter kan benutten om de kamer te verwarmen.

Naast radiatoren, verliezen verwarmingsbuizen ook onnodig warmte. Zelfs wanneer de buizen geïsoleerd zijn met buisisolatie, is er nog steeds warmteverlies. Voor kom dit door TONZON HR-Bandagefolie om de buisisolatie te wikkelen. Je kan de bandagefolie ook gebruiken voor ringleidingsystemen.

Staat jouw radiator direct onder een vensterbank? Dan kan je de vensterbankfolie toepassen. Met de venster bankfolie van TONZON maak je een soort spoiler. Daarmee stopt het opwarmen van de vensterbank en de war me lucht kan beter de kamer in. Voor de bevestiging kan je dubbelzijdige tape gebruiken. De volgende stap is het toepassen van radiatorventilatoren. Deze blazen de warme lucht nog sneller de kamer in. Hierdoor heeft de radiator een stuk minder energie nodig om de kamer op temperatuur te krijgen en te houden.

Ga naar tonzon.nl/shop of scan de QR-code

Wat is de rustdag u waard?

totbevordering

Allerlei wetgeving in ons land draagt eraan bij dat de zondag meer en meer als een gewone dag wordt gezien. De 24 uurseconomie lijkt zich alleen maar uit te breiden. Om verschillende redenen is hier weerstand tegen.

lredeN

gezien. De 24 uurseconomie lijkt zich alleen maar uit te breiden. Om verschillende redenen is hier weerstand tegen.

Allerlei wetgeving in ons land draagt eraan bij dat de zondag meer en meer als een gewone dag wordt gezien. De 24 uurseconomie lijkt zich alleen maar uit te breiden. Om verschillende redenen is hier weerstand tegen.

De Vereniging Zondagsrust is ervan overtuigd dat het onze plicht is om op te komen voor de rust op en de heiliging van de dag des Heeren. Dat doen we op diverse manieren:

De Vereniging Zondagsrust is ervan overtuigd dat het onze plicht is om op te komen voor de rust op en de heiliging van de dag des Heeren. Dat doen we op diverse manieren:

Allerlei wetgeving in ons land draagt eraan bij dat de zondag meer en meer als een gewone dag wordt gezien. De 24 uurseconomie lijkt zich alleen maar uit te breiden. Om verschillende redenen is hier weerstand tegen.





De Vereniging Zondagsrust is ervan overtuigd dat het onze plicht is om op te komen voor de rust op en de heiliging van de dag des Heeren. Dat doen we op diverse manieren:

 Wij zoeken contact met mensen die de zondagsrust niet in acht nemen, via brieven of persoonlijke gesprekken.

Wij zoeken contact met mensen die de zondagsrust niet in acht nemen, via brieven of persoonlijke gesprekken.

De Vereniging Zondagsrust is ervan overtuigd dat het onze plicht is om op te komen voor de rust op en de heiliging van de dag des Heeren. Dat doen we op diverse manieren:

 Wij geven voorlichting over ons werk, bijvoorbeeld op scholen en verenigingen.

 Wij zoeken contact met mensen die de zondagsrust niet in acht nemen, via brieven of persoonlijke gesprekken.



Wij geven voorlichting over ons werk, bijvoorbeeld op scholen en verenigingen.





Wij verlenen juridische bijstand en geven advies bij o.a. procedures tegen evenementen op zondag.

 Wij geven voorlichting over ons werk, bijvoorbeeld op scholen en verenigingen.

Wij zoeken contact met mensen die de zondagsrust niet in acht nemen, via brieven of persoonlijke gesprekken.

 Wij verlenen juridische bijstand en geven advies bij o.a. procedures tegen evenementen op zondag.

 Wij geven voorlichting over ons werk, bijvoorbeeld op scholen en verenigingen.

 Wij verlenen juridische bijstand en geven advies bij o.a. procedures tegen evenementen op zondag. Daarom,

Wij verlenen juridische bijstand en geven advies bij o.a. procedures tegen evenementen op zondag.

Wilt u ons steunen in ons werk? per jaar).

dna es V e r en iging

Pro Life, de christelijke zorgverzekeraar

Waar geloof en gezondheid samenkomen

Wij zetten ons in voor:

• Bescherming van het leven

• Christelijke zorg en hulp

• Programma’s Zorgen voor elkaar

Als christelijke zorgverzekeraar brengen we geloof en gezondheid samen. We zetten ons in voor bescherming van het leven. We werken aan inzicht, behoud en kwaliteit van christelijke zorg. En we moedigen mensen aan om geloof en gezondheid een plek te geven in hun leven.

Met uw keuze voor Pro Life maakt u mooie dingen mogelijk.

• Steun voor medisch-ethisch onderzoek vanuit een christelijke kijk. Zorg rondom het levenseinde. En hulp van een vertrouwensarts bij levensvragen.

• Steun voor Ikzoekchristelijkehulp.nl. Afspraken met christelijke zorgverleners. En vergoedingen voor christelijke zorg in onze aanvullende verzekeringen.

• Aandacht voor sterke relaties, ouder worden en geloof en gezondheid. Met informatie, podcastseries, gesprekskaartjes en nog veel meer.

Stap uiterlijk 31 december over via: prolifecollectief.nl/nd

Ben jij al klaar voor je winterslaap?

Lekker warm tussen de wol of onder een vederlichte dons

Advertentiepuzzel Advertentiepuzzel

Zoek van onderstaande 44 vragen de antwoorden in de advertenties van deze Vier de winter . Achter elke vraag staan tussen haakjes achtereenvolgens vermeld: het aantal letters waaruit het antwoord bestaat, twee keer een getal van een letter uit het antwoord dat je nodig hebt en daarna twee keer een getal van een vakje in het bovenste diagram op pagina 91, waar je de betreffende letters kunt invullen (zie voorbeeld hieronder). Wanneer alles goed is ingevuld verschijnen in de vakjes van het bovenste diagram, gelezen van 1 t/m 88, negen woorden die te maken hebben met de winter. In het onderste diagram neem je de letters uit de vakjes met hetzelfde cijfer uit het bovenste diagram over. Daar verschijnt dan nog een winterspreuk. Zowel de gevonden woorden als de spreuk stuur je in als oplossing van deze Advertentiepuzzel . De ‘ij’ in deze puzzel geldt als één letter. Kijk ook op pagina 96/97 voor de inzenddatum en de te winnen prijzen.

Voorbeeld

Stel, de vraag is: welk jaargetijde vind je op de voorpagina van deze Vier de winter? (6; 3-49; 6-15). Antwoord: Winter (=6 letters); letter 3 (n) noteer je in vakje 49 van het diagram op pagina 91; letter 6 noteer je in vakje 15.

Vragen

1 In welke accommodatie is bij De Oldemeyer plaats tot 14 personen? (11; 5-53; 9-82)

2 Wat verdient iedereen, volgens de organisatie Ontmoeting? (5; 3-31; 5-7)

3 Welk merk bedden kun je bekijken in een grote studio van Bos Bedden? (6; 2-83; 4-32)

4 Over welk land wil Kom over en help jouw kennis testen? (8; 5-60; 7-38)

5 Bid en geef voor voedsel en onderwijs, vraagt Red een kind. Waarvoor nog meer? (11; 3-48; 11-44)

6 Waarvan heeft vrijetijdspark Hoge Hexel er nu ook 4? (12; 1-78; 4-29)

7 Wat is er specialistisch bij Middelkoop in Culemborg? (14; 8-40; 10-28)

8 Welke functie heeft Richard Visser bij Miniworld in Rotterdam? (16; 6-74; 10-20)

9 Wat organiseert Joh. de Heer van 27 tot 30 december 2022? (10; 2-59; 9-50)

10 Welke soort puzzel kun je maken in de advertentie van Accolade Zorg? (11; 1-85; 11-14)

11 Slaap lekker?! Voor veel mensen zit dat er niet in, volgens deze stichting. (15; 3-22; 11-35)

12 Als je kijkt op royaljb.com wat kun je dan nog meer vinden, indien nodig? (10; 4-57; 9-37)

13 Wat komt er samen met geloof bij de zorgverzekeraar Pro Life? (10; 6-42; 8-13)

14 Bij welke orgelbouwer beleef je live grootser dan ooit? (8; 2-26; 7-63)

15 Welke juwelier in Schoonhoven heeft ringen in iedere denkbare versie? (8; 2-11; 8-61)

16 Wat kun je nu voor het eerst met seizoen 8 doen bij New Faith Network? (8; 4-86; 7-58)

17 Wat wordt behaaglijk na een bezoek aan speciaalzaak Barletta in Groningen? (5; 1-36; 5-2)

18 Wie kan niet wachten om het kerstfeest met haar ouders te vieren? (9; 1-25; 6-39)

19 Wat ontvang je gratis in 3D van Tuinbeurs Nederland? (17; 4-84; 7-21)

20 Voor mensen in welk land kun je Food For Life steunen met een gift? (6; 1-56; 6-76)

21 Wie ontmoet je bij Roots? Het zijn de leukste én christelijke! (7; 1-71; 5-75)

22 Wat voor soort sfeer kun je vinden bij een vakantie op De Kleine Belties? (11; 1-8; 9-47)

23 Wat kun je van een vliegtuig gratis aanvragen bij de MAF? (9; 7-43; 8-68)

24 Slaappunt vraagt of je ergens klaar voor bent. Waarvoor? (11; 1-6; 11-49)

25 In welke plaats is de Vereniging Zondagsrust gevestigd? (6; 3-77; 5-45)

26 Welk bijvoeglijk naamwoord gebruikt TonZon voor zijn cadeaus, naast ‘duurzame’? (7; 1-9; 7-72)

27 Wat is vast gegarandeerd bij Van Dam, Van Dam & Verkade? (9; 3-73; 9-18)

28 Waarop maak je kans als je meedoet aan de woordzoeker van 3 x M? (12; 1-66; 11-4)

29 Camping Bergzicht ligt tussen een dal en een berg. Hoe heet het dal? (8; 3-27; 8-80)

30 Wat belooft Bouwbedrijf van Pijkeren te doen met uw bouwwensen? (9; 4-16; 8-3)

31

In welk stadshart is de TU Kampen begonnen met de eerste groep studenten? (7; 1-5; 6-67)

32 Wat kun je winnen bij de ChristenUnie, als je de puzzel in de advertentie maakt? (12; 3-46; 7-24)

33 Waarin kun je investeren bij Peter Heijen van de website ++ PlusPlus (5; 1-51; 4-10)

34 Compassion vraagt je een Bijbelgedeelte te lezen. Uit welk Evangelie? (8; 2-79; 7-52)

35 De ideeën en de droomkeuken zijn van u. Wat is er van Oudman Keukens? (11; 1-12; 3-88)

36 Hoe worden de spectaculaire aanbiedingen van RCN Vakantieparken genoemd? (18; 9-41; 18-65)

37 Bij welke slaapboulevard ontdek je de grootste slaapkamer van Zuid-Holland? (10; 2-17; 10-54)

38 Hoe heet de jongen op de foto in de advertentie van See You Foundation? (6; 5-33; 6-69)

39 Welke Paul is lager in prijs dan waar ook? (8; 1-87; 6-30)

40 Waardoor is in Oekraïne geen plaats veilig, volgens de advertentie van ZOA? (14; 6-64; 13-19)

41 Wat ontvang je bij GlobalRize, wanneer je een donatie doet van € 20? (19; 1-81; 18-23)

42 Camping De Klimberg in Hardenberg: wat kan daar tegenop? (5; 3-15; 5-1)

43 Wat kun je kosteloos aanvragen wanneer je kennis maakt met Medair? (12; 2-62; 11-34)

44 Deze puzzel afsluiten met een kop koffie? DeLongi helpt je from bean to cup. (8; 2-55; 6-70)

Judith, diagram hieronder kun je gebruiken voor op de pagina.

Vul eerst hier de gevonden letters uit de antwoorden in.

Neem in onderstaande diagram de letters uit de vakjes met dezelfde cijfers over uit het diagram hierboven.

Column A-viertje

TEKST ANTHONY BORG BEELD ISTOCK

Vegen

Wij waren vroeger thuis niet zo van het vuurwerk. Dat was zonde. Van het geld, welteverstaan. Sterretjes konden nog nét. En soms een uitspatting met wat bengaals vuurwerk (uit de kluiten gewassen lucifers). Spektakel voor mijn ouderlijk huis in Veenendaal gegarandeerd! Onze buren gluurden jaloers tussen de gordijnen door naar mijn nachtelijke escapades. Eenmaal goed en wel getrouwd en gesetteld vond ik dat gedoe met vuurwerk, net als mijn vader, ook grote onzin en letterlijk weggegooid geld. Ik keek wel naar mijn buurman Jan, die elk jaar goed was voor duizend bommen en granaten! Dit keer was ik het zelf die door de kieren van de lamellen naar buiten gluurde. Mijn twee zoons, inmiddels op niet te onderschatten leeftijd gekomen, namen met deze geheelonthouding echter geen genoegen. ‘Kom op, pa trek je portemonnee, we gaan vuurwerk kopen!’ En het geschiedde dat we, op een ijskoude dag ergens begin van deze eeuw in december, meer dan een uur buiten in de rij stonden te wachten op onze eerste vuur werkpakketten. We deden dat bij de plaatselijke vuurwerkverkoper; eigenlijk een sigarenboer, maar met klapsigaren alleen nam de consument geen genoegen. Thuis werd al het veroverde strooigoed door beide zoons uitgebreid gesorteerd, uitgeruild en opgeslagen in twee handige gereedschapskoffers van de Action, die kostten daar toch een drol. Het werd een knallend feest op oudejaarsavond!

Een paar jaar later was de lol er echter weer af. Vuurwerk kochten de jongens al lang niet meer, want als studenten hadden ze wel betere dingen te doen dan hun portemonnee leegschudden bij de sigarenboer. Ter compensatie streek ik opnieuw, als ‘de man van het geld’, mijn hand over het hart en kocht een goedgevulde draakbox in de tijdelijke vuurwerkafdeling van de rijwielhandelaar om de hoek. De eigenaar verkocht fietsen omdat hij niet van sigaren hield, vertelde hij me ooit.

In de nieuwjaarsnacht ontstak ik voor de ogen van mijn zoons en twee beduusde schoonzoons (die dit stuntwerk van hun schoonvader niet hadden verwacht en ook nog nooit hadden gezien) de lonten één voor één. Trots keerde ik mij om naar de mannen: zien jullie al dit geweld? Maar zij hadden geen oog voor mijn demonstratie. Want naast ons stond Dé Buurman! Hij was er weer, met zijn duizend bommen en granaten! Maar gelukkig, er zaten ook nog rotjes in mijn draakbox. Ik zou hem wel krijgen, die buurman!

Ik gooide een rotje op straat (het eerste in mijn hele leven) en ik hoorde een geluid dat leek op een kurk die je uit een fles Châteauneuf du Pape trekt. De vier mannen achter mij, allemaal met de armen over elkaar, keken me aan en riepen in koor: ‘Gaat het goed, pa?’

Op nieuwjaarsdag ben ik maar gaan doen waar ik wél goed in ben: mijn eigen straatje schoonvegen.

Doe mee enWin !

AANDACHTIG ACCOLADE AMANDELBOOM ARENDSTATE BETEKENIS BETROKKEN CHRISTELIJK DAGBESTEDING GELOOF HAR TVANVATHORST HOOP

KWETSBAAR LIEFDEVOL MOOI PROFESSIONEEL THUISZORG VILLALABRI WAARDEVOL WELKOM WIERICKEHOEVE WIJNGAARD ZORG ZIJINSTROOM

I D E T S E B G A D T

W O R E D A L O C C A G S G

W A E N K

L E T S I R H C

B I A T D K A G E L O O L IJ

E K E R A R O K S H O Z I A

De mooiste cadeaus voor december Geef méér met een boek

Sta stil & dank

Het overkomt je misschien wel eens: je bidt ergens voor, maar als God je gebed vervolgens verhoort, vergeet je Hem ervoor te danken. Sta stil en dank is hierin een fijn hulpmiddel. Dit dankbaarheidsboek helpt je om te oefenen in dankbaarheid door stil te staan bij de dingen die God je elke dag weer geeft.

Uitgeverij Sestra

Willeke Brouwer vertelt in haar sprankelende schrijfen tekenstijl vijftig verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament. Met humor, maar nooit zonder respect, en met veel historische feitjes waardoor je de bijbelse tijd beter leert kennen. Uitgeverij Royal Jongbloed

Een heus niet voor elke dagboek? Dat is een dagboek, maar dan net even anders. Dit dagboek bevat niet alleen tekst en uitleg, maar ook gedachten, gedichten, verhaaltjes, liedjes en zelfs cabaret. Een dagboek voor mensen die het niet lukt om elke dag een dagboek te lezen.

In Advent met Augustinus leren we de kerkvader Augustinus kennen als bisschop van Hippo Regius, maar ook als zondig mens. Rusten, verlangen en wachten zijn woorden die we associëren met Advent. Augustinus zou er iets aan toevoegen: belijden en prijzen. Met Augustinus werpen we een blik in de kribbe.

Uitgeverij Ark media

Uitgeverij Groen

onderdeel van Royal Jongbloed Publishing

Anna van Rumpt

Willeke Brouwer Tim van Wijngaarden Hans Alderliesten

Prijzengalerij

Bijbelpuzzel

• Win een gratis vakantieverblijf van 3 nachten in een ingerichte Duynlodge tent (max 6 pers.) op Camping Duinoord op het mooie eiland Ameland. www.rent-a-tent.nl/nederland/ameland/camping/duinoord Prijs wordt aangeboden door campingspecialist Rent-a-Tent. Verblijf is mogelijk in de periode 21/4-15/7 of 19/8-10/9

• 2 gratis tickets voor een concert naar keuze van the Bach Choir & Orchestra of the Netherlands + gratis cd Mozart’s Requiem + online luisterlink Mozart’s Requiem aangeboden door Beleef Klassiek

• Heus niet voor elke dagboek beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

• Kinga Bán beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

Winterpret

• 2 gratis tickets voor een concert naar keuze van the Bach Choir & Orchestra of the Netherlands + gratis cd Mozart’s Requiem + online luisterlink Mozart’s Requiem aangeboden door Beleef Klassiek

• 1 set kussens in kasjmier kwaliteit, waarde van € 220,aangeboden door Slaappunt

• Cadeaubon € 50,beschikbaar gesteld door Jac Hensen

• Leef geen leugens beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

Kinderpagina

• Cadeaubon toegangstickets voor gezin van 2 ouders en 3 kinderen Miniworld Rotterdam

• Feestje, Corien Oranje beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

• Het poepiemonster beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

• Kampioen 2.0 beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

Jeugdpagina

• Cadeaubon toegangstickets voor gezin van 2 ouders en 3 kinderen Miniworld Rotterdam

• Crash beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

• Eten met dolk en sabel beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

• Dit wordt het ergste jaar van mijn leven beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

Advertentiepuzzel

• Win een gratis vakantieverblijf van 3 nachten in een ingerichte GlamLodge tent (max 6 pers. ) op camping Bospark ‘t Wolfsven in Mierlo te Noord-Brabant. www.rent-a-tent.nl/nederland/noord-brabant/camping/bospark-t-wolfsven Prijs wordt aangeboden door campingspecialist Rent-a-Tent Verblijf is mogelijk in de periodes 21/4-15/7 of 19/8-10/9

• 1 set kussens in kasjmier kwaliteit, waarde van € 220,aangeboden door Slaappunt

• Cadeaubon € 50,beschikbaar gesteld door Rikkoert

• Sonnetten bij de tijd beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

• Een gebroken halleluja beschikbaar gesteld door Royal Jongbloed

Inzendingen

De uiterste inleverdatum van alle prijspuzzels is zaterdag 14 januari. Vermeld duidelijk je naam, adresgegevens, leeftijd en e-mailadres.

Inzendingen kunnen gestuurd worden o.v.v. het soort puzzel naar magazine@nd.nl of via de post naar Nederlands Dagblad, Vier de winter o.v.v. soort puzzel, Postbus 2085, 3800 CB Amersfoort.

De inzendingen graag per soort puzzel naar ons toesturen/mailen. Per post mag het natuurlijk wel in één envelop, maar dan graag per puzzel op een apart formulier.

Over de uitslag van de puzzels kan niet worden gecorrespondeerd. De prijswinnaars worden bekendgemaakt in het Nederlands Dagblad

De resterende letters vormen samen de oplossing:

3xM brengt het Evangelie in moeilijk bereikbare landen, zoals Pakistan. Via moderne media, maar ook op zondagsscholen. Een boodschap van hoop en liefde voor iedereen.

en zoek de volgende woorden in deze woordzoeker:

Vul de oplossing in op 3xm.nl/ndwinter of stuur een mail naar info@3xm.nl o.v.v. je naam, adres, telefoonnummer en de oplossing. Dit kan ook per post: Antwoordnummer 7087, 3800 TB Amersfoort. Meedoen kan tot en met 09-01-2023. U krijgt schri elijk bericht.

V A N G E L I E N I S

O F D E A G R E K I K

O S N V E D P D U I J

R T J Z R R N H P A I

S A I I O O T O I S L T T N A D W R U N Z N E A E D F A U R R W N D T E L I Z U B O E K E N S O L E B J I B N D G N I M I P A K I S T A N D R O N B E R E I K T I O H A G G S S C H O O Z L C