3 minute read
Nauczyciele fizyki z Podkarpacia w Europejskim Centrum Badań Jądrowych CERN pod Genewą
Wdniach od 22 do 28 listopada 2009 roku, 40 osobowa grupa nauczycieli fizyki z Podkarpacia przebywała w Europejskim Centrum Badań Jądrowych CERN pod Genewą.
Advertisement
Wyjazd został zorganizowany dzięki podjęciu bezpośredniej współpracy i ustaleń pomiędzy władzami CERN oraz Kuratorium Oświaty w Rzeszowie oraz pomocy organizacyjnej Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie.
Byliśmy 10 jubileuszową grupą goszczącą w CERN w ramach Programu Szkolenia Polskich Nauczycieli „Polscy nauczyciele fizyki w CERN”. Nauczyciele uczestniczący w szkoleniu reprezentowali wszystkie poziomy nauczania fizyki. Ponieważ wyjazd był kosztowny część opłat z tym związanych została pokryta przez dyrektorów szkół oraz władze samorządowe.
CERN - Europejskie Centrum Badań Jądrowych to największy na świecie ośrodek badawczy cząstek elementarnych, pracuje w nim ponad 6000 naukowców z całego świata, w tym spora grupa Polaków, z którymi mieliśmy okazję się spotkać. Wielu z nich to absolwenci podkarpackich szkół, którzy dzisiaj zajmują wysokie stanowiska w Ośrodku. Ośrodek położony jest częściowo w Szwajcarii, a częściowo we Francji. Niewidoczna granica administracyjna stała się miejscem współpracy naukowców z całego świata. CERN to przykład współpracy międzynarodowej, a jednym z 20 europejskich państw członkowskich tworzących CERN jest Polska.
Po podróży autokarowej, która rozpoczęła się w Krośnie w dniu 22 listopada 2009 r. dotarliśmy do Genewy następnego dnia, gdzie zostaliśmy zakwaterowani w hotelu na terenie CERN.
Zaraz po przybyciu do Genewy i powitaniu w CERN poznaliśmy naszych opiekunów dr. Micka Storra, Koordynatora Programów Edukacyjnych CERN oraz Pana dr Andrzeja Siemko, który jest osobą, dzięki której zaangażowaniu wizyty polskich nauczycieli odbywają się cyklicznie i są przygotowane na wysokim poziomie merytorycznym i organizacyjnym. Program szkolenia, w którym braliśmy udział był bardzo intensywny i interesujący. Przed południem codzienne uczestniczyliśmy w wykładach prowadzonych przez wybitnych polskich naukowców pracujących w CERN (prof. Tadeusz Kurtyka, prof. Jan Kalinowski, prof. Marek Kowalski, dr Andrzej Siemko i in.).
Zajęcia laboratoryjne. Budujemy komorę mgłową
Tu dowiadywaliśmy się o tym czym jest CERN, jakie badania aktualnie są prowadzone, jakie urządzenia (akceleratory, detektory cząstek) wspomagają naukowców w ich pracach badawczych. Popołudnia, aż do kolacji, zarezerwowane były na wizyty w laboratoriach, centrach obliczeniowych, salach kontroli akceleratorów. Poznawaliśmy CERN od kuchni i w miarę jego poznawania stawał się dla nas coraz bardziej fascynującym, i przerastającym nasze wcześniejsze wyobrażenia instytutem badawczym.
Skomplikowana, wymagająca ogromnych nakładów finansowych aparatura badawcza, kilometry tuneli w których umieszczone są elektromagnesy, przez które płynie niewyobrażalnie wysoki prąd w stanie nadprzewodnictwa w temperaturze ciekłego helu – to wszystko fascynuje i prowadzi do pytań: co chcemy zbadać, czego szukamy, do czego to nam się przyda? Odpowiedzi uzyskiwaliśmy podczas kolejnych wizyt w salach wykładowych, laboratoriach, centrach kontroli akceleratorów.
Trafiliśmy do CERN w niezwykłej chwili. W drugim dniu naszego pobytu mogliśmy śledzić uruchomienie największego akceleratora (LHC) po jego awarii, która miała miejsce półtora roku wcześniej. LHC (Large Hadron Collider) to urządzenie, w którym rozpędzone do niewiarygodnych prędkości, bliskich prędkości światła przeciwbieżne wiązki protonów zderzane są ze sobą. Pozwala to uzyskać niespotykane dotąd energie (14 TeV przy zderzeniach protonów). W czasie tych zderzeń, dzięki tak wielkim energiom powstają nowe, być może nieznane do tej pory cząstki, które zostawią informacje o sobie we wnętrzu detektorów. LHC jest akceleratorem kołowym, zbudowanym w tunelu o długości 27 km, biegnącym pod terytorium Francji i Szwajcarii, na głębokości średnio 100 m pod ziemią. W kilku miejscach na obwodzie tego okręgu, tam gdzie zderzają się ze sobą wiązki pędzących cząsteczek ustawiono detektory.
Doświadczyliśmy radości personelu po udanych pierwszych zderzeniach cząstek w LHC, uczestniczyliśmy w konferencji dyrektora akceleratorów, który opowiadał o pierwszych uzyskanych wynikach.
CERN to niezwykłe miejsce, w którym ludzi z całego świata łączy wspólna pasja i zainteresowania. Pracują, aby poznać odpowiedzi na pytania podstawowe dotyczące budowy
Zajęcia laboratoryjne - zespół gotowy do pracy
Jeden z naszych opiekunów - Mick Storr. „Wprowadzenie do CERN”
materii, jej powstania, dlaczego nie widać we wszechświecie antymaterii, czy istnieją cząstki, które potwierdzały dzisiejsze teorie budowy materii?
Badania naukowe w CERN-ie prowadzą do rozwoju techniki. To tu powstała idea światowej pajęczyny www, tu powstał m.in. pierwszy serwer. Medycyna to dziedzina wiedzy, którą wyniki badań prowadzone w CERN, szczególnie wspomogły w walce z chorobami nowotworowymi i ich profilaktyką.
Czas naszego pobytu w Genewie minął niezwykle szybko. Miejsce, gdzie teoria fizyki spotyka się tak blisko z praktyką wywarło na nas nauczycielach wielkie wrażenie. To wszystko co obejrzeliśmy, czego doświadczyliśmy spróbujemy wykorzystać w naszej pracy, przekazać naszym uczniom.
Opracowali:
Krystyna Wróblewska dyrektor PCEN w Rzeszowie,
Stanisław Fundakowski wicedyrektor ds. Odziału w Krośnie
