Выдаецца з кастрычніка 1972 г.
Пятніца, 19 чэрвеня 2009 года абраны ганаровы прафесар бдпу Стар. 2
Н
а чарговым пасяджэнні Саве та універсітэта доктару фізікаматэматычных навук, акадэміку НАН Беларусі, намесніку Старшыні Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Анатолю Рубінаву былі ўручаны дыплом і мантыя Гана ровага прафесара БДПУ. (Вытрымкі з выступлення А. М. Рубінава чытайце
Н
Сайт — прастора для інсайта
Калі ўходзіць дзяцінства…
Стар. 3
Стар. 4
сацыяльнай палітыкі дзяржавы і шмат гадовую плённую навуковапедагагічную дзейнасць. Не прымусіла сябе чакаць і яшчэ адна высокая ўзнагарода — Ганаро вая грамата Міністэрства спорту і турыз му Рэспублікі Беларусь за актыўнае сад зеянне рэалізацыі дзяржаўнай палітыкі ў галіне фізічнай культуры і спорту, пра паганду спорту вышэйшых дасягненняў сярод студэнцкай моладзі, значны ўнёсак у эфектыўную арганізацыю падрыхтоўкі і паспяховага выступлення спартсменаў на ХХІХ летніх Алімпійскіх Гульнях 2008 года ў г. Пекіне. Прыміце нашы віншаванні, шаноўны Пётр Дзмітрыевіч!
П
на стар. 2.) ацыянальны сход Рэспублікі Беларусь узнагародзіў рэктара БДПУ прафесара П. Дз. Кухарчыка Га наровай граматай за заслугі ў рэалізацыі
№ 10 (1059)
рызавыя месцы ў агульнауні версітэцкім конкурсе на лепшую арганізацыю ідэалагічнай і выхаваўчай работы на факультэце размеркаваліся наступным чынам: «золата» заваяваў факультэт спецыяльнай адукацыі, «срэбра» — ф а к у л ь т э т п а ч а т к о вай адукацыі, «бронзу» атрымалі гісторыкі. Пераможцам былі ўручаны каштоўныя падарункі — тэлевізар і
Члены ўрадавай дэлегацыі Дзяржаўнага Савета Султаната Аман наведалі наш універсітэт у рамках свайго візіту ў Беларусь. Высокіх гасцей прымалі рэктар БДПУ П.Дз. Кухарчык і першы прарэктар
Установа адукацыі «Беларускі дзяржаўны педагагічны універсітэт імя Максіма Танка» АБ’ЯЎЛЯЕ КОНКУРС на замяшчэнне пасад прафесарскавыкладчыцкага складу з заключэннем кантракту на тэрмін, вызначаны Наймальнікам: загадчыкаў кафедраў (д.н., к.н., 23 разр. АТС) методык дашкольнай адукацыі, сурдапедагогікі, лагапедыі; дацэнтаў кафедраў педагогікі вышэйшай школы і сучасных выхаваўчых тэхналогій, гісторыі Беларусі (2), заалогіі, тэорыі і методыкі выкладання мастацтва (к.н., 20 разр. АТС), народных інструментаў, матэматычнага аналізу, лагапедыі, узроставай і педагагічнай псіхалогіі, беларускага мовазнаўства, сучасных еўрапейскіх моў, фартэпіяна (20 разр. АТС); старшых выкладчыкаў кафедраў (19 разр. АТС) філасофіі, замежных моў, фізічнага выха вання і спорту (2), агульнай біялогіі, прыкладной матэматыкі і інфарматыкі, сурдапедагогікі, алігафрэнапедагогікі, лагапедыі, музыкі і харэаграфіі, педагагічнай псіхалогіі, педагогікі і псіхалогіі бесперапыннай адукацыі; выкладчыкаў кафедраў (18 разр. АТС) філасофіі, замежных моў, замежных моў № 2, фізічнага выхавання і спорту (2), інфармацыйных тэхналогій у адукацыі, германараманскага мовазнаўства (2), інфарматыкі і асноў электронікі (2), агульнай біялогіі, харавога дырыжыравання (0,75), сучасных еўрапейскіх моў, мастацкай і педагагічнай адукацыі (3), прыкладной матэматыкі і інфарматыкі, агульнай і дыферэнцыяльнай псіхалогіі. Тэрмін падачы дакументаў — 1 месяц з дня апублікавання аб’явы. Дакументы прымаюцца ў аддзеле кадраў па адрасе: г. Мінск, вул. Савецкая, 18. Тэл. 2264659.
На пасяджэнні Савета БДПУ былі узнагароджаны: За якасную і своечасовую падрыхтоўку вучэбных выданняў для 11гадовай агульнаадукацыйнай сярэдняй школы Ганаровай граматай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь • Кузняцова Алена Паўлаўна, кандыдат педагагічных навук, дацэнт кафедры матэматыкі; Граматай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь • Гоўзіч Ірына Мікалаеўна, кандыдат філалагічных навук, дацэнт ка федры беларускай літаратуры. За перамогу ў конкурсе на стварэнне падручнікаў для агульнаадука цыйных устаноў Ганаровай граматай БДПУ • Шлыкаў Уладзімір Уладзіміравіч, доктар педагагічных навук, дацэнт, дэкан матэматычнага факультэта; • Мураўёва Галіна Леанідаўна, кандыдат педагагічных навук, дацэнт, загадчык кафедры прыродазнаўчанавуковых дысцыплін. За актыўную дзейнасць у ідэалагічнай і выхаваўчай рабоце са студэнцкай моладдзю Граматай БДПУ • Лагун Таццяна Тамашаўна, выкладчык кафедры лагапедыі; • Жураў ская Алена Віктараўна, выкладчык кафедры прыродазнаўчанавуковых дысцыплін; • Куніцкая Аксана Сяргееўна, выкладчык кафедры сучасных еўрапейскіх моў; • Дрыгін Анатоль Віктаравіч, выкладчык кафедры этналогіі і фалькларыстыкі; • Родзічава Кацярына Валер’еўна, выклад чык кафедры методык дашкольнай адукацыі; • Жылінская Таццяна Генадзьеўна, старшы выкладчык кафедры тэорыі і методыкі выкладання
«ПЕДАГОГ ПАВІНЕН БЫЦЬ ПРЫКЛАДАМ ДЛЯ СВАІХ ВУЧНЯЎ» (З выступлення А. М. Рубінава на Савеце
Паважаныя калегі! Перш за ўсё я хацеў бы выказаць глыбокую ўдзячнасць за аказаны мне гонар. У БДПУ (на той час ён называўся Мінскім дзяржаўным педагагічным інстытутам імя А. М. Горкага) я адпрацаваў каля 7 гадоў, і гэты перыяд стаў адным з найбольш яркіх у маім жыцці. Дагэтуль я не выкладаў. Аказалася, што гэта надзвычай цікавы, захапляльны і творчы занятак. Папершае, давялося нанова праштудзіраваць курс фізікі, прычым не толькі оптыкі, якая з’яўляецца маёй спецыяльнасцю, але і фізікі цвёрдага цела, атамнай і ядзер най фізікі, квантавай механікі, тэорыі адноснасці… Паколькі я ўжо быў доктарам навук, гэты працэс праходзіў на прынцы пова іншым узроўні, чым у студэнцкія гады, і падрыхтоўка да лекцый часта прыводзіла да нараджэння новых ідэй. Энергетыка маладых людзей, іх жывыя вочы, іх цікаўнасць — усё гэта натхняла і стыму лявала. Я заўсёды імкнуўся пабудаваць выкладанне такім чынам, каб яго логіка нагадвала дэтэктыў: вось за гадкавыя праблемы, на якія вучоныя не знаходзілі адказу, а вось у чым крылася неспадзяваная раз гадка. Нават калі на лекцыі студэнты не ўспрымалі матэрыял у поўнай меры, наяўнасць інтрыгі потым дапамагала ім лепш засвоіць асноўныя пазіцыі. Падругое, на фізічным факультэце дзейнічала на вуковая група, якая актыўна займалася лазернымі даследаваннямі (трэба аддаць належнае яе арганізатару — дэкану факультэта У. А. Якавенку, які не толькі запрасіў мяне выкладаць, але і стварыў самыя спрыяльныя ўмовы для маёй навуковай работы ў інстытуце). «Ядром» групы быў Анатоль Дзмітрыевіч Дасько, які, на жаль, рана пайшоў з жыцця. Мы атрымоўвалі вынікі сусветнага значэння, якія неаднаразова прадстаўляліся на міжнародных канферэнцыях, у тым ліку і ў выглядзе запрошаных і пленарных дакладаў. Дружная творчая атмасфера, наватарства ў пастаноўцы задач і вынаходніцтва ў правядзенні эксперыменту вывелі нас у групу лідэраў па распрацоўцы і даследаванні лазераў з размер каванай адваротнай сувяззю — вельмі элегантных
Члены Савета БДПУ ад нагалосна прагаласавалі за прысуджэнне звання «Ганаро вы прафесар БДПУ» доктару філасофскіх і паліталагічных на
2
канструкцый новага тыпу. Хацелася б яшчэ ўзгадаць пра нашы кантакты з Г. А. Забароўскім. Сёння ён добра вядомы як адзін з вядучых спецыялістаў рэспублікі ў галіне камп’ютэрных тэхналогій, загадчык кафедры інфарматыкі і асноў электронікі БДПУ. Але Георгій Аляксандравіч — яшчэ і вялікі аматар бардаўскай песні. Разам з ім і А. Дз. Дасько мы часта збіраліся, каб паслухаць магнітафонныя запісы з сапраўды фан тастычнай фанатэкі Забароўскага. У пэўным плане гэтыя сустрэчы падштурхнулі да напісання песень і мяне, так што дзве з паловай сотні маіх твораў сваім з’яўленнем шмат у чым абавязаны вашаму універсітэту. Аднак гэта ўсё — кароткія старонкі ўспамінаў. Сён ня БДПУ — адзін з вяду чых універсітэтаў нашай краіны, безумоўны лідэр у падрыхтоўцы педагагічных кадраў рэспублікі. У вас моц ны прафесарскавыкладчыцкі склад: толькі прафесараў і дацэнтаў тут больш чым 700, па 70 спецыяльнасцях наву чаюцца каля 20 тыс. студэнтаў, адкрыта 21 спецы яльнасць падрыхтоўкі кадраў вышэйшай навуковай кваліфікацыі… Усё гэта вызначае выключна важную ролю БДПУ ў нашай республіцы. А перападрыхтоўка і павышэнне кваліфікацыі, а рознага роду курсы і трэнінгі! Сёння патэнцыял універсітэта можа задаволіць нават самую патрабавальную натуру! Увогуле, падрыхтоўка педагогаў — гэта найваж нейшая, ледзь не самая важная справа ў дзяржаве. Выпускнік БДПУ больш чым хто іншы павінен быць Грамадзянінам і Патрыётам сваёй краіны. Бо настаўнік — гэта той чалавек, які бярэ за руку малое дзіця і вядзе яго ў самастойнае жыццё. Ён закладвае ў душу вучня ўсё — і веды, і ўменні, і светапогляд. Таму падрыхтоўка педагога — гэта не толькі лекцыі, спецкурсы, практычныя заняткі, але і выхаванне, і фарміраванне стаўлення да сваёй краіны, яе культу ры і народа. Гэта любоў і клапатлівыя адносіны да прыроды. Гэта веданне сваёй гісторыі, усведамленне сваёй перспектывы і месца ў свеце. Гэта разуменне гістарычных і палітычных працэсаў, што адбываюцца ў Беларусі, свядомае ўспрыманне той палітыкі, якая
вук прафесару Петка Дзімітраву ГАНЧАВУ. «Н»даведка. Петка Дзімі траў Ганчаў нарадзіўся ў 1941 годзе ў сяле Старасельцы Пле венскай вобласці (Балгарыя). У 1966 годзе скончыў Сафійскі універсітэт «Клімент Ахрыдскі» па спецыяльнасці «Філасофія і гісторыя». У 1980 годзе атрымаў званне доктара філасофскіх навук, у 2006 годзе — доктара паліталагічных навук. З 1982 года — прафесар філасофіі пры Балгарскай акадэміі навук. Га наровы прафесар Гродзенскага дзяржаўнага універсітэта імя Янкі Купалы. З 2001 года — народны прадстаўнік ХХХІХ Народнага сходу Рэспублікі Бал гарыя, у 2005—2008 гадах —
Надзвычайны і Паўнамоцны Пасол Рэспублікі Балгарыя ў Рэспубліцы Беларусь. Сфера навуковых інтарэсаў прафесара П. Ган чава — філасофія, гісторыя, футуралогія, сацыяльная экалогія, геапалітыка, тэо рыя міжнародных адносінаў. Ён — аўтар больш чым 28 манаграфій і каля 500 наву ковых і навуковапапулярных артыкулаў, неаднаразова выступаў з лекцыямі ў роз ных ВНУ Балгарыі, Германіі і Беларусі. Спадар Ганчаў — даўні сябра БДПУ; па яго ініцыятыве бібліятэцы нашай alma mater была перададзена ў дар калекцыя кніг на балгарскай мове.
На пасяджэнні быў абвешчаны новы склад Савета БДПУ. У яго ўвайшлі 68 чалавек, 53 з якіх прадстаўляюць агульнауніверсітэцкія кафедры, факультэты і адасобленыя структурныя падраздзяленні, 4 — грамадскія арганізацыі, 11— уключаны ў спіс рэктарам універсітэта прафесарам П. Дз. Кухарчыкам. Сярод членаў Савета — 20 дактароў навук і 37 кандыдатаў навук. СКЛАД САВЕТА БДПУ Кухарчык Пётр Дзмітрыевіч, рэктар універсітэта, старшыня Савета; Адамовіч Галіна Яўгенаўна, загадчык кафедры беларускай літаратуры; Алавяннікаў Валерый Пятровіч, начальнік аддзела кадраў; Алоўнікава Наталля Глебаўна, загадчык кафедры замежных моў; Андарала Аляк сандр Іванавіч, першы прарэктар універсітэта, намеснік старшыні Савета; Аўсянкін Валерый Аляксандравіч, загадчык кафедры фізічнага выхавання і спорту; Беланоўская Вольга Віктараўна, загадчык кафедры ўзроставай і педагагічнай псіхалогіі; Боніна Таццяна Аляксандраўна, дацэнт кафедры агульнай біялогіі; Бушчык Васіль Васільевіч, прарэктар па навуковай рабоце; Быкадораў Юрый Аляксандравіч, прарэктар па вучэбнай рабоце; Вабішчэвіч Іван Аляксандравіч, старшыня прафкама супрацоўнікаў; Ва ранецкая Людміла Мікалаеўна, дэкан факультэта дашкольнай адукацыі; Васілец Сяргей Іванавіч, загадчык кафедры матэматыкі, вучоны сакратар Савета; Васюк Валерый Яўстаф’евіч, загадчык кафедры тэорыі і методыкі фізічнай культуры, аздараўленчапрафілактычнай работы; Гайдукевіч Святлана Яўгенаўна, дэкан факультэта спецыяльнай адукацыі; Ганчарова Святлана Сяргееўна, загадчык кафедры прыкладной псіхалогіі; Ганчарова Яўгенія Пятроўна, старшы выкладчык кафедры фартэпіяна; Гіруцкі Ана толь Антонавіч, загадчык кафедры тэорыі і гісторыі мовы; Грачоў Вадзім Мікалаевіч, старшыня прафкама студэнтаў; Давыдзенка Леанід Мікалаевіч, загадчык кафедры эканамічнай тэорыі і эканамічнага выхавання; Далівеля Вольга Вячаславаўна, загадчык кафедры тыфлапедагогікі; Данілевіч Таісія Іванаўна, начальнік упраўлення адукацыі Мінаблвыканкама; Дзятко Дзмітрый Васільевіч, дацэнт кафедры беларускага мовазнаўства; Дубініна Дзіна Мікалаеўна, загадчык кафедры методык дашкольнай адукацыі; Елісеева Ірына Міхайлаўна, загадчык кафедры методыкі выкладання фізікі; Ждановіч Наталля Уладзіміраўна, дэкан факультэта пачатковай адукацыі; Забаўскі Мікалай Міхайлавіч, дэкан гістарычнага факультэта; Зайцаў Віктар Анатольевіч, начальнік вучэбнаметадычнага ўпраўлення; Закрэўская Ларыса Леанідаўна, начальнік упраўлення бухгалтарскага ўліку і фінансаў; Захарына Юлія Юр’еўна, загадчык кафедры музыкі і харэаграфіі; Зелянкевіч Валерый Міхайлавіч, прарэктар па вучэбнай і інфармацыйнааналітычнай рабоце; Зяновіч Таццяна Сяргееўна, старшыня Студэнцкага савета БДПУ; Каваленя Аляксандр Аляксандравіч, прафесар кафедры сусветнай і айчыннай гісторыі, дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі; Кавалёў Аляксандр Іванавіч, загадчык кафедры народных інструментаў; Кавальчук Андрэй Мікалаевіч, загадчык кафедры матэматыч нага аналізу; Камароўская Таццяна Яўгенаўна, загадчык кафедры рускай і зарубежнай літаратуры; Капранава Вера Анатольеўна, загадчык кафедры педагогікі вышэйшай школы і сучасных выхаваўчых тэхналогій; Карзенка Георгій Уладзіміравіч, загадчык кафедры паліталогіі і права; Касовіч Аляк сандр Валер’евіч, дэкан факультэта сацыяльнапедагагічных тэхналогій; Каспяровіч Аляксандр Мікалаевіч, загадчык кафедры замежных моў №2; Клімовіч Ганна Фёдараўна, прарэктар па вучэбнай рабоце ІПК і ПК; Коп цева Святлана Іванаўна, прарэктар па вучэбнай, выхаваўчай і сацыяльнай рабоце; Круталевіч Міхаіл Міхайлавіч, дэкан факультэта народнай куль туры; Люты Анатоль Міхайлавіч, загадчык кафедры гісторыі Беларусі; Мартынава Вера Васільеўна, загадчык кафедры сацыяльнай педагогікі; Марышчук Людміла Уладзіміраўна, загадчык кафедры агульнай і дыферэн цыяльнай псіхалогіі; Мініцкі Мікалай Іосіфавіч, прафесар кафедры гісторыі старажытных цывілізацый і сярэднявечча; Мураўёва Галіна Леанідаўна, загадчык кафедры прыродазнаўчанавуковых дысцыплін; Навасад Андрэй Валер’евіч, сакратар пярвічнай арганізацыі ГА «БРСМ» БДПУ; Навуменка Наталля Уладзіміраўна, дэкан факультэта прыродазнаўства; Паздзеева Таццяна Васільеўна, загадчык кафедры агульнай і дашкольнай педагогікі; Пазднікаў Міхаіл Аляксандравіч, дэкан музычнапедагагічнага факультэта; Пяргаменшчык Леанід Абрамавіч, дэкан факультэта псіхалогіі; Старычонак Васіль Дзянісавіч, дэкан факультэта рускай філалогіі; Сыты Уладзімір Пятровіч, загадчык кафедры асноў медыцынскіх ведаў; Сяткоўская Над зея Паўлаўна, дырэктар бібліятэкі; Торхава Ганна Васільеўна, начальнік Цэнтра развіцця педагагічнай адукацыі; Трафімовіч Тамара Рыгораўна, загадчык кафедры рускай мовы; Фяклістава Святлана Мікалаеўна, за гадчык кафедры сурдапедагогікі; Хандогі Аляксандр Уладзіміравіч, за гадчык кафедры заалогіі; Ціханаў Леанід Ніканоравіч, саветнік рэктара, прафесар кафедры педагогікі вышэйшай школы і сучасных выхаваўчых тэхналогій; Цыркун Іван Іванавіч, загадчык кафедры педагогікі; Шлыкаў Уладзімір Уладзіміравіч, дэкан матэматычнага факультэта; Шумчык Франц Станіслававіч, дэкан факультэта беларускай філалогіі і культуры; Шчэр ба Уладзімір Канстанцінавіч, старшыня па адукацыі Мінгарвыканкама; Ядлоўскі Уладзімір Васільевіч, прарэктар па адміністрацыйнагаспадарчай рабоце; Якавенка Сяргей Уладзіміравіч, дэкан факультэта дауніверсітэцкай падрыхтоўкі; Януць Віктар Іосіфавіч, дэкан фізічнага факультэта. 19 чэрвеня 2009 г.
Сайт — прастора для інсайта Людзі кажуць: новае — гэта добра забытае старое. А я б яшчэ дадала: і ўдала пераробленае і дапоўненае. Ва ўсякім разе, так можна сказаць пра новы сайт БДПУ, які на сённяшні дзень знаходзіцца яшчэ ў стадыі распрацоўкі, але ўжо абяцае быць з усіх бакоў цікавым і карысным. Пра будучы Інтэрнетвыгляд універсітэта нам расказаў прарэктар па вучэбнай і інфармацыйнааналітычнай рабоце Валерый ЗЕЛЯНКЕВІЧ.
Вераніка МАНДЗІК — Як вядома, сфера інфармацыйных тэхналогій змя няецца надзвычай хутка. Таму не дзіўна, што мы вырашылі ўдасканаліць структуру і кантэнт сайта, створанага пяць гадоў
таму: у той час выкарыстоўваліся тэхналогіі, якія на сённяшні дзень не дазваляюць нашай Інтэрнетстаронцы дынамічна абнаўляцца. Пашырылася і вы карыстанне магчымасцей сайта
вышэйшай навучальнай уста новы: ён стаў паўнапраўным удзельнікам адукацыйнага пра цэсу. Усё гэта абумовіла не абходнасць мадэрнізацыі. Мы выбралі адносна маладую сістэму кіравання кантэнтам Joomla,
якая дазваляе нават незнаёмым з праграмаваннем людзям атры маць поўны кантроль над сваімі старонкамі. Яна забяспечвае маг чымасць абмежаванага доступу да некаторых раздзелаў (толькі для зарэгістраваных карыстальнікаў), уключае ў сябе разнастайныя модулі (менеджэр рассылкі навін, лічыльнік наведванняў, гасцявая кніга і многае іншае), прадуглед жвае лёгкую змену дызайну і выбар аднаго з трох візуальных рэдактараў. Працу каардынуе Цэнтр развіцця інфармацыйных тэхналогій, але непасрэдны ўдзел прымаюць усе структуры. Справа ў тым, што абноўлены сайт склада ецца з так званай тытульнай старонкі, дзе можна пазнаёміцца з падраздзяленнямі універсітэта і
ажыццявіць аператыўны пошук інфармацыі, і асобных webсайтаў кафедраў, факультэтаў, органаў студэнцкага самакіравання. Ад іх будзе залежаць мабільнасць і аператыўнасць размяшчэння звестак. Мы плануем уключыць старонкі псіхолага і юрыста, дзе кожны студэнт або супрацоўнік БДПУ зможа атрымаць адпа ведную кансультацыю. Акрамя таго, кожны выкладчык мае магчымасць стварыць улас ную старонку і змяшчаць там вучэбнаметадычныя матэры ялы для студэнтаў — і гэта, паўтаруся, без наяўнасці спецы яльнай адукацыі. Пры жаданні наведвальнікі сай та змогуць прыняць удзел у розна га кшталту форумах, апытаннях, галасаваннях, якія мы плануем
ПРАВЕРЫЦЬ АЛГЕБРАЙ ГАРМОНІЮ… Левае і правае паўшар’і галаўнога мозгу, рацыянальнае і пачуццёвае, навука і мастацтва… Мы да такой ступені прывыклі супрацьпастаўляць гэтыя паняцці, што нам цяжка ўсвядоміць: канфлікт Моцарта і Са льеры з пушкінскай трагедыі насамрэч узнік на пустым месцы. Аднак паслухаем чалавека, які «правярае алгебрай гармонію» на працягу ўсёй сваёй навуковапедагагічнай дзейнасці. Так, дацэнта кафедры фартэпіяна Алену Сцяпанаўну ПАЛЯКОВУ трэба менавіта паслухаць, пачуць яе голас, такі багаты на інтанацыйныя адценні, убачыць яе эмацыянальную жэстыкуляцыю… Так умеюць гаварыць толькі людзі мастацтва — і вучоныя, апантаныя навуковым по Ганна ВАСІЛЬЕВА — Скажу так: хоць па складзе характару я практык, але з цягам часу вырасла да тэарэтыка, прычым гэта адбылося вельмі натуральна. Мне нецікава пісаць або гава рыць пра тое, што даўно стала звыклым да банальнасці. Нават лекцыі ніколі не «чы таю» — я іх расказваю; ні разу не бралася выкладаць вучэбныя курсы, калі ў мяне не было ўласных напрацовак, уласнага пункту гледжання. Увогуле, мне вельмі крыўдна за людзей, якія год за годам паўтараюць усім вядомыя ісціны і лічаць, што гэтага больш чым дастаткова. Каго яны могуць захапіць, уразіць? Нікога… Сама я, што называецца, усёядная: чытаю не толькі літаратуру па маім профілі, але літаральна ўсё, што падварочваецца пад руку. Падручнік па геаметрыі трапіцца — і той прагартаю, каб мець хоць нейкае ўяўленне. Напэўна, для вучонага гэта павінна быць патрэбай душы — іначай надта вялікая рызыка замкнуцца ў вузкіх рамках сваёй тэмы. Калі я першы раз ушчыльную сутыкну лася з праблемамі музычнай педагогікі? Падчас вучобы ў пятым класе. Калі мы разам з бабуляй (і яна, і мая мама — вы датныя піяністкі) напярэдадні канцэртнага выступлення паўтаралі твор, у нейкі момант яна мяне спыніла — дарэмна, гэтага нельга было рабіць! На канцэрце я «спатыкнулася» менавіта ў тым месцы, на якім завяршылася дамашняя рэпетыцыя. Канешне ж, дапамаг ла імправізацыя, пэўныя выканальніцкія 19 чэрвеня 2009 г.
навыкі… адным сло вам, з гэтай сітуацыі я выйшла з годнасцю — але менавіта тады, яшчэ інтуітыўна, зразумела: навука, якая можа дапа магчы ў музычным навучанні, існуе, яна не можа не існаваць, але настаўнікі пра яе не ведаюць. Трэба зазначыць, што да паступлення ў МДПІ імя А. М. Горкага я ўжо адпрацава ла пяць гадоў у Пінскай музычнай школе. Канешне ж, вельмі шмат у чым дапама гала маці; дарэчы, дагэтуль шкадую, што напісаная ёю спецыяльна для мяне мета дычка на дваццаць першых урокаў «пайшла па руках» яшчэ ў музычным вучылішчы і не вярнулася… Але гэта так, убок… Дык вось, самую першую інстытуцкую лекцыю (па агульнай псіхалогіі) нам чытаў Міхаіл Сямёнавіч Кляўчэня, выкладчык і чала век сапраўды выключны! Пасля першага семестра ён выказаў жаданне пазнаёміцца з маёй сям’ёй і прыйшоў да нас у госці са сваімі дзвюма дачушкамі — быццам бы дзеля таго, каб пракансультавацца ў мамы наконт іх музычных здольнасцей. Значна пазней я даведалася, што гэтая падстава была прыдумана спецыяльна для мяне: насамрэч Міхаіл Сямёнавіч хацеў сказаць маім родным, што мне трэба займацца наву
ковай дзейнасцю — музычнай псіхалогіяй... Музыка і навука… Як ні дзіўна (мы ж прывыклі супрацьпастаўляць эмацыяналь нае і лагічнае), насамрэч яны вельмі цесна звязаны. Па сваім характары гэтыя сувязі даволі складаныя, але без іх разумення немагчыма арганізаваць музычную аду кацыю такім чы нам, каб захаваць набыткі і пры гэ тым забяспечыць пэўную гнуткасць, пластычнасць. Падрыхтоўка му зыканта чамусьці дагэтуль успрыма ецца пераважна ў рэчышчы вуснай традыцыі — як перадача ведаў ад настаўніка да вуч ня. Але, самі раз умееце, пры такім падыходзе размова ідзе з большага пра «схаваныя веды», якія шмат у чым вызначаюць стыль узае мадзеяння і навучання. І атрымоўваецца, што пры большменш значных змяненнях у сістэме музычнай адукацыі мы заста немся без навуковатэарэтычнай базы, якая дазволіла б упэўнена карэкціраваць навучальны працэс! Як там Г. В. Ф. Гегель казаў? «Ёсць заканамернаці функцыянавання і заканамернасці развіцця»! Менавіта гэтаму і прысвечна мая доктарская дысертацыя — «Педагагічныя заканамернасці станаўлення і развіцця асобаснапрафесійных якасцей настаўніка музыкі». Насамрэч тут няўзнятая цаліна: напрыклад, музычнапедагагічны працэс іншымі вучонымі не разглядаўся ўвогуле, а без яго дакладнага разумення немагчыма было перайсці да спецыфікі станаўлення асобы педагогамузыканта. Узяць хаця б такія заканамернасці, як асінхроннасць і стадыяльнасць. Першая з іх вельмі цесна звязана з сензітыўнымі, г. зн. спрыяльнымі для развіцця пэўных
якасцей перыядамі. Напрыклад, уменне ўтвараць на музычным інструменце до бры гук фарміруецца дзесьці ў 5—8 гадоў, калі дзіця многае ўспрымае на ўзроўні інтуіцыцыі і адчування; калі прапусціць гэты момант, падлетку ўжо прыйдзецца тлумачыць рэчы, якія для малыша зразуме лыя самі сабою. Да дванаццаці гадоў можна належным чынам развіць неабходныя для музыканта псіхаматорныя навыкі — усё, што пачынаецца пазней, наўрад ці выйдзе за межы аматарскага выканання. Стады яльнасць — таксама вельмі важны для падрыхтоўкі педагога момант: спачатку мы праходзім стадыю накіраванасці на сябе і сваю выканальніцкую дзейнасць, потым — на Іншага і яго дзейнасць, і кожны з гэтых этапаў мае свае асаблівасці. Мой канёк — тэмпаральная (часавая) пластычнасць. Надзвычай цікавая рэч! Як высветлілася, пры ўліку пэўных прынцыпаў можна нават паскараць ці замаруджваць фарміраванне асобы прафесіянала. Яшчэ такі прыклад прывяду, крыху у іншым ключы, але цікавы. На сімпозіуме, дзе я нядаўна была, прадстаўляўся адзін даклад па творах М. М. Бахціна, якія дагэтуль не выдаваліся. І сярод іншых прагучала такая цытата: «Мы можам кіраваць мінулым са сваёй бясконцай будучыні». Парадокс? Аднак паглядзіце: здавалася б, час ідзе ад мінулага да будучага; так ён ішоў бы, калі б мы назіралі за ім аднекуль збоку. Але мы ўключаны ў часавы працэс; тое, што яшчэ секунду таму было будучыняй, паспела стаць мінулым, пакуль я прагаварыла гэтую фразу. І атрымоўваецца, што маем справу не з вытанчаным афарызмам, а з надзвычай трапным і дакладным навуковым апісаннем гэтай з’явы! Яшчэ пра музыку скажу, ужо на завяр шэнне — каб задумаліся. Яе ўздзеянне бы вае не толькі псіхолагапедагагічным, але і сацыяльнапедагагічным. Якой музыцы аддаем перавагу — у той мікрасоцыум і ўваходзім. Той, хто з юнацтва захапля ецца рокам, выдатна ўпішацца ў любую рокавую тусоўку. Іншая справа, што такая музыка можа несці пазітыўны зарад, а
3
КАЛІ ЗАКАНЧВАЕЦЦА ДЗЯЦІНСТВА… Роздумы першакурсніцы
Амаль год прайшоў з таго моманту, як мы пераступілі парог ужо роднага для нас БДПУ. За гэты нядоўгі час кожны з нас паспеў не па чутках даведацца, што такое студэнцкія гады: заняткі і лекцыі, горы хатніх заданняў, гадзіна пік у чытальнай зале, першая сесія, пасля якой вы пускныя экзамены ўспамінаюцца хіба што з іроніяй... І толькі пазней пачынаеш усведамляць: мы ступілі на сцежку сталення.
перагортваць на наступную. Спачатку, калі почырк яшчэ зусім нясмелы, бацькі і настаўнікі сваёй дарос лай рукой выпраўляюць памылкі, пазней, калі мы падрастаем, вучаць самастойна разважаць, прымаць рашэнні… Кожны з нас для сваіх родных — гонар і надзея, і час даказаць, што іх вера ў нас недарэмная. Штодзень мы адчыняем дзверы ва універсітэцкія аўдыторыі, знаёмімся з разнастайнасцю падыходаў выкладчыкаў, і гэта надае вучобе яшчэ большую цікавасць, непаўторнасць і адметнасць. Так, вучыцца прыходзіцца нямала — але хто казаў, што будзе лёг ка? Папросту трэба не марнаваць час, а брацца за справу. Бо студэнцкае жыццё толькі пачынаецца…
Вольга ЧАБАТАРЭНКА Эх, калі ж было яно, дзяцінства? А здаецца, што прайшла цэлая вечнасць… Усё змянілася: і кола сяброў, і рытм жыцця, і погляды. Знаёмай стала вуліца, па якой крочыш ва універсітэт і дадому, людзі, якіх кожны дзень бачыш на сваім шляху. Вось знаёмы вакзал — месца, дзе пера сякаюцца тысячы лёсаў. Тут вясёлая кампанія. Там хлопец праводзіць дзяўчыну, спадзеючыся на хуткую сустрэчу. Крыху далей — чарга за білетамі… Некалькі хвілін — і ўсё замерла. Змя няецца надпіс на табло, дзелавы голас дыспетчара аб’яўляе новыя маршруты. Ужо вельмі рэдка ўзгадваюцца тыя дні, калі, вяртаючыся ў свой новы дом, мог заблукаць, прызабыўшы дарогу. Яшчэ ЖанЖак Русо казаў, што амаль у кожнай справе самае складанае — пачатак. Пачатак той старонкі, на якой мы, аўтары, пішамзанатоўваем аж пакуль не прыйдзе час
Усміхніцеся! У пусты пакой у інтэрнаце пракрадваецца студэнт, не запальваючы святло падыходзіць да акна, выдзірае з вазона кактус, высыпае частку зямлі і хавае туды піражок, потым вяртае расліну на месца і кладзецца спаць. Вечарам наступнага дня, вярнуўшыся з заняткаў, кідаецца да хованкі, раскапвае зямлю… і знаходзіць запіску: «Не раскідвай свае рэчы! Піражок з’елі, каб не сапсаваўся». *** Тры студэнты вырашаюць задачу па тэорыі верагоднасцей. Сто разоў падкінулі манетку — і сто разоў выпадала рэшка. Што выпадзе ў сто першы раз? Матэматык: «З верагоднасцю 50 % гэта будзе рэшка!» Фізік: «Эксперымент паказаў, што павінна выпасці рэшка».
Паважаныя калегі!
Прапануем Прапануем падпісацца падпісацца на на часопіс часопіс
«ВЕСЦІ БДПУ» БДПУ» Часопіс выдаецца ў трох серыях «Весці БДПУ. Серыя 1. Педагогіка. Псіхалогія. Філалогія» • для індывідуальных падпіс чыкаў — кошт 35 180 руб., індэкс 74806; • для прадпрыемстваў і арганізацый — кошт 36 872 руб., індэкс 748062.
«Весці БДПУ. Серыя 2. Гісторыя. Філасофія. Паліталогія. Сацыялогія. Эканоміка. Культуралогія» • для індывідуальных падпісчыкаў — кошт 35 340 руб., індэкс 74816; • для прадпрыемстваў і арганізацый — кошт 37 030 руб., індэкс 748162.
«Весці БДПУ. Серыя 3. Фізіка. Матэматыка. Інфарматыка. Біялогія. Геаграфія» для індывідуальных падпісчыкаў — кошт 23 600 руб., індэкс 74832; • для прадпрыемстваў і арганізацый — кошт 24 692 •
Школьныя тэхналогіі навучання і выхавання: вуч.метад. дапаможнік / Л. В. Пянкрат, А. Р. Барысевіч, Л. М. Волкава і інш.; пад рэд. Л. В. Пян крат. — Мінск: БДПУ, 2009. — 235 с. У дапаможніку разглядаюцца тэа рэтычныя падыходы да арганізацыі навучальнавыхаваўчага працэсу ў СШ, прыводзяцца эфектыўныя для школь най практыкі тэхналогіі, прадстаўлены тэсты для самаправеркі. Змест выдання распрацаваны і структурыраваны ў адпаведнасці з вучэбнай праграмай курса «Педагагічныя сістэмы і тэхналогіі: практычны аспект». Гісторыя Беларусі перыяду капіта лізму: вучэб.метад. дапам. У 5 ч. Ч. 4. Буржуазныя рэформы ў другой палове ХІХ — пачатку ХХ ст. / А. П. Жытко, М. М. Забаўскі, А. Ф. Рацько і інш. — Мінск: БДПУ, 2009. — 168 с. У дапаможніку асвятляюцца най важнейшыя рэформы другой паловы ХІХ — пачатку ХХ ст. у галіне сістэмы кіравання, суда, сацыяльнай сферы, культуры і ваеннай справы. Маўрышчаў, В. В. Асновы экалогіі: вуч. дапаможнік / В. В. Маўрышчаў, В. Ф. Кулеш, Т. А. Боніна. — Мінск: БГПУ, 2009. — 258 с. У дапаможніку выкладаюцца асноўныя канцэпцыі сучаснай экалогіі, абмяркоўваюцца пытанні энергазбера жэння і сучаснай экалагічнай сіуацыі ў свеце. Матэрыял вучэбнага дапаможніка накіраваны на фарміраванне ў студэнтаў новага экалагічнага мыслення. Сучасная руская мова: лексікалогія, фразеалогія, лексікаграфія: дапаможнік / В. Дз. Старычонак, Т. У. Балуш, В. Я. Гарбацэвіч і інш.; пад рэд. В. Дз. Старычонка. — Мінск: БДПУ, 2009. — 144 с. У дапаможніку разглядаецца лексіка сучаснай рускай мовы з пун кту глед жання яе сістэмных сувя зей, паходжання, сферы ўжывання, стылістычнай стратыфікацыі, актыўнага і пасіўнага запасу. Падрабяз на характарызуюцца фразеалагічны фонд мовы і сучасная лексікаграфія. Экалагічны маніторынг і экалагічная экспертыза: вуч. дапаможнік / М. Р. Ясавееў, Н. Л. Страха, Э. В. Какарэка і інш./ пад рэд. праф. М. Р. Ясавеева. — Мінск: БДПУ, 2009. — 256 с. Дапаможнік утрымлівае матэрыялы экалагічнай праблематыкі, а такса ма методыкі ацэнкі ўздзеяння тэх нічных і прыроднатэхнічных сістэм і комплексаў на навакольнае асярод дзе. Асвятляюцца прынцыпы і працэдура правядзення дзяржаўнай
Па пытаннях падпіскі звяртацца ў аддзяленне «Белпошта», а таксама па адрасе: г. Мінск, вул. Савецкая, 18, каб. 130, тэл. 2278974 Навуковаметадычны часопіс «Весці БДПУ» выдаецца з чэрвеня 1994 года. Матэрыялы друкуюцца на беларускай мове (выключэнне складаюць артыкулы па рускай філалогіі, а таксама матэрыялы, прадстаўленыя замежнымі аўтарамі). Часопіс уключаны ў пералік выданняў, зацверджаных ВАК Рэспублікі Беларусь для публікацыі вынікаў навуковых даследаванняў. Рэдкалегію прадстаўляюць 35 дактароў навук, вядучых спецыялістаў па тэматычных напрамках
Думка рэдакцыі можа не супадаць з пазіцыяй аўтараў артыкулаў.
Заснавальнік — Установа адукацыі «Беларускі дзяржаўны педагагічны універсітэт імя Максіма Танка». Пасв. аб рэгістр. № 579.
220809, г. Мінск50, вул. Савецкая, 18, п. 127. 2264019 www.bspu.unibel.by/newspaper
Выходзіць раз у два тыдні на беларускай мове. Аб’ём 4 паласы фармату А3. Распаўсюджваецца ў вучэбных карпусах і інтэрнатах БДПУ бясплатна.
Газета надрукавана з дыяпазітываў заказчыка ў РУП «Выдавецкі цэнтр БДУ». ЛП № 02330/0494178 ад 03.04.2009. 220030, г. Мінск, вул. Чырвонаармейская, 6. Тыраж 1000 экз. Зак. № 680. Падпісана ў друк 19.06.2009 г. у 9.00.
Рэдактар Т. А. Башмакова