Music Journal May 2022

PENINSULA MOMENTS At The Peninsula Bangkok, world-class hospitality enriched with compelling Thai cultural experiences creates perfect memorable moments.

EDITOR'S TALK สวั​ัสดี​ีผู้​้�อ่​่านเพลงดนตรี​ีทุ​ุกท่​่าน ใน ช่​่วงเวลานี้​้� สถานการณ์​์การแพร่​่ระบาดของ โควิ​ิค-๑๙ เริ่​่ม� คลี่​่�คลาย และมี​ีการผ่​่อนคลาย มาตรการต่​่าง ๆ มากขึ้​้น� ทั้​้�งการเปิ​ิดให้​้จั​ัดการ เรี​ียนการสอนแบบ on-site และเปิ​ิดให้​้จั​ัด กิ​ิจกรรมต่​่าง ๆ รวมถึ​ึงการจั​ัดการแสดงทาง ดนตรี​ีที่​่�สามารถกลั​ับมาเปิ​ิดการแสดงได้​้อี​ีก ครั้​้ง� ทำให้​้กิ​ิจกรรม Thailand International Jazz Conference (TIJC) ครั้​้�งที่​่� ๑๓ ได้​้ กลั​ับมามี​ีชี​ีวิ​ิตชี​ีวาอี​ีกครั้​้�ง โดยในปี​ีนี้​้�จั​ัดขึ้​้�นใน ช่​่วงวั​ันที่​่� ๒๑-๓๐ เมษายน ๒๕๖๕ ที่​่�ผ่​่าน มา สำหรั​ับรายละเอี​ียดของงานและการแสดง ต่​่าง ๆ สามารถติ​ิดตามได้​้ใน Cover Story และในส่​่วนของคอลั​ัมน์​์ Jazz Studies นำ เสนอแนวคิ​ิดเบื้​้�องหลั​ังความเป็​็นมาของบท ประพั​ันธ์​์ A Tale from Pomelo Town ซึ่​่�ง เป็​็นบทเพลงประเภทเพลงชุ​ุด (Suite) ที่​่�วง Pomelo เล่​่นร่​่วมกั​ับวง Thailand Phil โดย ความพิ​ิเศษของบทเพลงนี้​้�คื​ือ เป็​็นบทประพั​ันธ์​์ เพลงแจ๊​๊สที่​่�นำมาเรี​ียบเรี​ียงดนตรี​ีใหม่​่สำหรั​ับ วงออร์​์เคสตรา โดยศิ​ิลปิ​ินคนไทยทั้​้�งหมด ๔ ท่​่าน ที่​่�ได้​้สร้​้างสี​ีสั​ันแปลกใหม่​่ให้​้แก่​่บทเพลง และมี​ีความยาวเกื​ือบ ๑ ชั่​่�วโมง เลยที​ีเดี​ียว สำหรั​ับผู้ที่​่้� ชื่​่� น� ชอบเครื่​่อ� งเป่​่าทองเหลื​ือง ในเดื​ือนนี้​้�มี​ีบทความเกี่​่�ยวกั​ับการใช้​้อุ​ุปกรณ์​์ mute หรื​ือตั​ัวสำหรั​ับปรั​ับเสี​ียงเครื่​่�องดนตรี​ี ทรอมโบนให้​้เบาลงและกลมกลื​ืนกั​ับเครื่​่อ� งดนตรี​ี อื่​่น� ๆ เวลาเล่​่นในวง ซึ่​่ง� อุ​ุปกรณ์​์ mute สำหรั​ับ เครื่​่�องทรอมโบนนั้​้�น มี​ีหลากหลายประเภท ติ​ิดตามต่​่อได้​้ในคอลั​ัมน์​์ Brass Instrument ผู้​้�อ่​่านที่​่�ติ​ิดตามการเดิ​ินทางของพระ เจนดุ​ุริ​ิยางค์​์มาตลอด ในเดื​ือนนี้​้�ได้​้เดิ​ินทาง มาถึ​ึงช่​่วงสุ​ุดท้​้ายของการศึ​ึกษาดู​ูงานทาง ด้​้านดนตรี​ีในทวี​ีปยุ​ุโรปก่​่อนจะเดิ​ินทางกลั​ับ มายั​ังประเทศไทย โดยในช่​่วงสุ​ุดท้​้ายนี้​้� พระ เจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ได้​้เดิ​ินทางไปยั​ังเมื​ืองมิ​ิลานเพื่​่�อ

เจ้าของ

วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล

บรรณาธิ​ิการบริ​ิหาร

เยี่​่�ยมชมโรงละคร สถาบั​ันการศึ​ึกษาดนตรี​ี และห้​้างร้​้านเกี่​่�ยวกั​ับดนตรี​ีต่​่าง ๆ คอลั​ัมน์​์ Musicology นำเสนอบทความ ด้​้านมานุ​ุษยดนตรี​ีวิทิ ยา (ethnomusicology) ซึ่ง่� เป็​็นการศึ​ึกษาดนตรี​ีในแง่​่มุมุ ทางสั​ังคมและ วั​ัฒนธรรมในแต่​่ละท้​้องถิ่​่น� โดยในบทความนี้​้�ได้​้ ศึ​ึกษาวั​ัฒนธรรมดนตรี​ีของชุ​ุมชนบ้​้านพุ​ุตะเคี​ียน ที่​่�อำเภอไทรโยค จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี ซึ่​่�งเป็​็น ชุ​ุมชนที่​่�มีคี วามหลากหลายทางกลุ่​่�มชาติ​ิพันั ธุ์​์� ทำให้​้มี​ีความน่​่าสนใจในความหลากหลาย ของประเพนี​ี พิ​ิธี​ีกรรม และวั​ัฒนธรรม บทความคอลั​ัมน์​์ Music Therapy นำเสนอเกี่​่�ยวกั​ับดนตรี​ีและสุ​ุขภาพจิ​ิต โดย ศึ​ึกษาเกี่​่�ยวกั​ับความเชื่​่�อมโยงของดนตรี​ีที่​่�มี​ี ผลต่​่อสุ​ุขภาพจิ​ิต การทำดนตรี​ีบำบั​ัดมี​ีส่​่วน ช่​่วยด้​้านสุ​ุขภาพจิ​ิตอย่​่างไร และมุ​ุมมองต่​่อ การใช้​้ดนตรี​ีในการช่​่วยด้​้านสุ​ุขภาพจิ​ิต ผล การศึ​ึกษาเป็​็นอย่​่างไร ติ​ิดตามได้​้ในบทความ Music and Mental Health ในส่​่วนของคอลั​ัมน์​์ Review นำเสนอ บทความจากสาขาขั​ับร้​้องและละครเพลง โดยบทความ The Journey of Tutti Frutti dell’Opera ได้​้เล่​่าเรื่​่�องราวของการ ทำ workshop ของนั​ักศึ​ึกษาผ่​่านการจั​ัดการ แสดงโอเปรา และบทความ A Chorus Line 2022: What we did for love… บอกเล่​่า ประสบการณ์​์ของการจั​ัดการแสดงละครเพลง ของนั​ักศึ​ึกษาในช่​่วงสถานการณ์​์โควิ​ิด นอกจากนี้​้� ยั​ังมี​ีบทความน่​่าสนใจจากนั​ัก เขี​ียนประจำเช่​่นเคย ทั้​้�งบทความดนตรี​ีไทย วรรณกรรมกี​ีตาร์​์ เรื่​่�องเล่​่าเบาสมองสนอง ปั​ัญญา ประสบการณ์​์เรี​ียนต่​่อต่​่างประเทศ บทความเกี่​่ย� วกั​ับนั​ักเปี​ียโน และเกร็​็ดความรู้​้� ทางดนตรี​ีที่​่�น่​่าสนใจ

ฝ่​่ายภาพ

คนึงนิจ ทองใบอ่อน

ฝ่ายศิลป์

ดวงฤทัย โพคะรัตน์ศิริ

จรูญ กะการดี นรเศรษฐ์ รังหอม

หัวหน้ากองบรรณาธิการ

พิสูจน์อักษรและรูปเล่ม

ที่ปรึกษากองบรรณาธิการ

เว็บมาสเตอร์

ธั​ัญญวรรณ รั​ัตนภพ Kyle Fyr

ธัญญวรรณ รัตนภพ

ภรณ์ทิพย์ สายพานทอง

Volume 27 No. 9 May 2022

กองบรรณาธิ​ิการขอสงวนสิ​ิทธิ์​์�ในการพิ​ิจารณา คั​ัดเลื​ือกบทความลงตี​ีพิ​ิมพ์​์โดยไม่​่ต้​้องแจ้​้งให้​้ ทราบล่​่วงหน้​้า สำหรั​ับข้​้อเขี​ียนที่​่�ได้​้รั​ับการ พิ​ิจารณา กองบรรณาธิ​ิการขอสงวนสิ​ิทธิ์​์�ที่​่�จะ ปรั​ับปรุ​ุงเพื่​่�อความเหมาะสม โดยรั​ักษาหลั​ักการ และแนวคิ​ิดของผู้​้�เขี​ียนแต่​่ละท่​่านไว้​้ ข้​้อเขี​ียน และบทความที่​่�ตี​ีพิ​ิมพ์​์ ถื​ือเป็​็นทั​ัศนะส่​่วนตั​ัว ของผู้​้�เขี​ียน กองบรรณาธิ​ิการไม่​่จำเป็​็นต้​้อง เห็​็นด้​้วย และไม่​่ขอรั​ับผิ​ิดชอบบทความนั้​้�น

ดวงฤทั​ัย โพคะรั​ัตน์​์ศิ​ิริ​ิ

สำำ�นั​ักงาน

วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล (วารสารเพลงดนตรี) ๒๕/๒๕ ถนนพุทธมณฑลสาย ๔ ตำ�ำบลศาลายา อำ�ำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ๗๓๑๗๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๒๕-๓๔ ต่​่อ ๓๒๐๕ โทรสาร ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๓๐ musicmujournal@gmail.com

สารบั​ัญ

Contents

Phra Chenduriyang in Europe

Guitar Literature

58

ตามรอย พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ ท่​่องยุ​ุโรปกว่​่า ๑๐ เดื​ือน (ตอนที่​่� ๑๑): เยื​ือนมิ​ิลาน ก่​่อนลายุ​ุโรป จิ​ิตร์​์ กาวี​ี (Jit Gavee)

ชำำ�แหละคำำ�จำำ�กั​ัดความและ เทคนิ​ิคจากบทเพลง Tango ของ Emilio Pujol ชิ​ินวั​ัฒน์​์ เต็​็มคำขวั​ัญ (Chinnawat Themkumkwun)

Music Entertainment

Brass Instrument

Study Abroad

10

68

88

Cover Story

04

เฉลิ​ิมฉลองวั​ัน UNESCO International Jazz Day ที่​่� TIJC 2022 นพดล ถิ​ิรธราดล (Noppadol Tirataradol)

“เรื่​่�องเล่​่าเบาสมองสนองปั​ัญญา” เพลงไทยสากลไร้​้เพศสภาพ (ตอนที่​่� ๓) กิ​ิตติ​ิ ศรี​ีเปารยะ (Kitti Sripaurya)

Musicology

26

พระครู​ูสุ​ุทธิ​ิสารโสภิ​ิต รองเจ้​้าคณะอำำ�เภอไทรโยค และเจ้​้าอาวาสวั​ัดพุ​ุตะเคี​ียน ผู้​้�ฟื้​้�นฟู​ู สื​ืบสานประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม และวั​ัฒนธรรมดนตรี​ี ชุ​ุมชนบ้​้านพุ​ุตะเคี​ียน ตำำ�บลท่​่าเสา อำำ�เภอไทรโยค จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี ธั​ันยาภรณ์​์ โพธิ​ิกาวิ​ิน (Dhanyaporn Phothikawin)

Thai and Oriental Music

34

ภู​ูมิ​ิวิ​ิทยาการเพลงเรื่​่�อง (ตอนที่​่� ๕) เดชน์​์ คงอิ่​่�ม (Dejn Gong-im)

82

Jazz Studies

การเรี​ียนดนตรี​ีบำำ�บั​ัด ระดั​ับปริ​ิญญาโท ณ Texas Woman’s University ประเทศสหรั​ัฐอเมริ​ิกา (ตอนที่​่� ๕) ณั​ัชชา วิ​ิริ​ิยะสกุ​ุลธรณ์​์ (Nutcha Viriyasakultorn)

70

The Pianist

An Introduction to Trombone Mutes Yung Chern Wong (โหย่​่ง เฉิ​ิน วง)

การแสดงบทเพลง Tale from Pomelo Town โดยวง Pomelo Town และ Thailand Philharmonic Orchestra ในงาน TIJC ครั้​้�งที่​่� ๑๓ ดริ​ิน พั​ันธุ​ุมโกมล (Darin Pantoomkomol) คม วงษ์​์สวั​ัสดิ์​์� (Kom Wongsawat) สฤษฎ ตั​ันเป็​็นสุ​ุข (Sarit Tanpensuk) ศรุ​ุติ​ิ วิ​ิจิ​ิตรเวชการ (Sarute Wijitwechakarn) ปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ ใจประสงค์​์ (Pinchanan Jaiprasong) นภั​ัทร ตั้​้�งสุ​ุจริ​ิตพั​ันธ์​์ (Napat Tangsujaritpun)

92

The well-known Romanian pianist - Radu Lupu Yun Shan Lee (ยุ​ุน ชาน ลี​ี)

Review

96

The Journey of Tutti Frutti dell’Opera Dag Schantz (ดอจ ชานท์​์ซ)

100

A Chorus Line 2022: What we did for love… นพี​ีสี​ี เรเยส (Napisi Reyes)

Music Therapy

Music: Did you know?

78

108

Music and Mental Health Nikie Wong Zhi Qin (นิ​ิกกี้​้� หว่​่อง ซื่​่�อ ชิ​ิน)

๖ คี​ีตกวี​ี กั​ับผลงานที่​่�มากกว่​่า ดนตรี​ี กฤตยา เชื่​่�อมวราศาสตร์​์ (Krittaya Chuamwarasart)

COVER STORY

เฉลิ​ิมฉลองวั​ัน UNESCO International Jazz Day ที่​่� TIJC 2022 เรื่​่�อง: นพดล ถิ​ิรธราดล (Noppadol Tirataradol) อาจารย์​์ประจำำ�สาขาวิ​ิชาดนตรี​ีแจ๊​๊ส วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

ยาวนานถึ​ึง ๒ ปี​ีกว่​่าแล้​้วที่​่�โลก ต้​้องหยุ​ุดหมุ​ุนเพราะสถานการณ์​์โรค ระบาด จริ​ิง ๆ แล้​้วนี่​่�มิใิ ช่​่ครั้​้ง� แรกที่​่� เกิ​ิดสถานการณ์​์โรคระบาดใหญ่​่แบบ นี้​้� โลกต้​้องเผชิ​ิญหน้​้ากั​ับโรคระบาด ใหญ่​่ซึ่ง่� ได้​้พรากทั้​้�งชี​ีวิติ และความสุ​ุข ของผู้ค้� นไป ความเป็​็นมนุ​ุษย์​์นั้​้น� ยึ​ึด โยงอยู่​่�กั​ับความสั​ัมพั​ันธ์​์ระหว่​่างกั​ัน การเคลื่​่�อนไปข้​้างหน้​้าที่​่�มี​ีความ เปลี่​่ย� นแปลงเป็​็นเพื่​่�อนร่​่วมทางเสมอ ไม่​่ว่า่ เราจะต้​้องการเพื่​่�อนคนนี้​้�หรื​ือไม่​่ ก็​็ตาม เขาก็​็จะอยู่​่�คู่​่�กั​ับเราไปเสมอ 04

ทางเดี​ียวที่​่�เราทำได้​้คื​ือต้​้องไม่​่ยอม แพ้​้และอยู่​่�กั​ับการเปลี่​่�ยนแปลงนี้​้�ให้​้ ได้​้ ซึ่​่ง� เป็​็นคุ​ุณลั​ักษณะอั​ันสำคั​ัญของ สิ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิต โดยเฉพาะมนุ​ุษย์​์ มนุ​ุษย์​์ต้​้องการความสั​ัมพั​ันธ์​์ ระหว่​่างกั​ันในเชิ​ิงบวกเสมอ ความ สั​ัมพั​ันธ์​์เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของความสุ​ุข ความเจริ​ิญของมนุ​ุษย์​์ แต่​่ในโลก ของความเป็​็นจริ​ิง เรามั​ักจะเห็​็น ความสั​ัมพั​ันธ์​์ในเชิ​ิงลบของมนุ​ุษย์​์ มากกว่​่าความสั​ัมพั​ันธ์​์เชิ​ิงบวกบน ความหลากหลายที่​่�เป็​็นอนั​ันต์​์นี้​้�

ความสั​ัมพั​ันธ์​์แบบมนุ​ุษย์​์นั้​้�นมั​ักจะ จบด้​้วยกิ​ิจกรรมของการแย่​่งชิ​ิงเพื่​่�อ ให้​้ได้​้มาซึ่​่ง� กิ​ิเลสมายาทั้​้�งหลาย และ สร้​้างความเสี​ียหายอยู่​่�เสมอ มี​ีกิจิ กรรมของมนุ​ุษย์​์ไม่​่มากนั​ัก ที่​่�จะสร้​้างผลในเชิ​ิงบวกที่​่�สร้​้างสรรค์​์ ความเจริ​ิญงอกงาม ศิ​ิลปะเป็​็นหนึ่​่�ง ในกิ​ิจกรรมที่​่�ผมเชื่​่อ� อยู่​่�เสมอว่​่ามั​ันส่​่ง เสริ​ิมคุ​ุณภาพชี​ีวิติ ส่​่งเสริ​ิมคุ​ุณภาพ ทางจิ​ิตใจให้​้เรามี​ีความสั​ัมพั​ันธ์​์ ระหว่​่างกั​ันในเชิ​ิงบวก ตลอด ๑๓ ปี​ี ที่​่�ผมพร้​้อมทั้​้�งนั​ักเรี​ียนนั​ักศึ​ึกษาและ

เหล่​่าคณาจารย์​์ของสาขาวิ​ิชาดนตรี​ีแจ๊​๊สแห่​่งมหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล ได้​้ร่​่วมกั​ันทำงาน TIJC เพราะเชื่​่�อว่​่ากิ​ิจกรรม นี้​้�เป็​็นกิ​ิจกรรมที่​่�ดี​ี ทั้​้�งในฐานะอาชี​ีพ หน้​้าที่​่� และสิ่​่�งที่​่�เรารั​ักเราเชื่​่�อ ที่​่�จะสร้​้างคุ​ุณภาพชี​ีวิ​ิตที่​่�ดี​ีที่​่�บวกให้​้แก่​่เราทุ​ุก คน ศิ​ิลปะเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งของความดี​ีความงามที่​่�จะยึ​ึดโยงเราทุ​ุกคนไว้​้ด้​้วยกั​ันโดยไม่​่มี​ีข้​้อแม้​้ ในปี​ีนี้​้� งาน TIJC ต้​้องปรั​ับตั​ัวให้​้เข้​้ากั​ับสถานการณ์​์โรคระบาดที่​่�ยั​ังไม่​่มี​ีแนวโน้​้มที่​่�ดี​ีขึ้​้�นมากนั​ัก แต่​่สิ่​่�งหนึ่​่�งที่​่� สถานการณ์​์ได้​้สอนเราคื​ือ เราต้​้องมี​ีความหวั​ังและเดิ​ินหน้​้าต่​่ออย่​่างเข้​้าอกเข้​้าใจโลก สำหรั​ับปี​ีนี้​้� งานได้​้แบ่​่งออกเป็​็นกิ​ิจกรรมใหญ่​่ ๆ ดั​ังนี้​้� กิ​ิจกรรมค่​่ายดนตรี​ีแจ๊​๊สเพื่​่�อเยาวชน ๓ ปี​ีก่อ่ นที่​่�จะเกิ​ิดโรคระบาดใหญ่​่ งาน TIJC ได้​้ริ​ิเริ่​่ม� ทำค่​่ายเยาวชนแจ๊​๊สขึ้​้น� เพื่​่�อเป็​็นการปลู​ูกฝั​ังความรู้​้ค� วาม เข้​้าใจในดนตรี​ีแจ๊​๊สอย่​่างถู​ูกต้​้องตั้​้�งแต่​่ยั​ังเป็​็นเยาวชน โดยในปี​ีแรกที่​่�จั​ัดขึ้​้�นมี​ีผู้​้�สนใจมากกว่​่า ๓๐๐ คน และผลที่​่� ได้​้มี​ีแนวโน้​้มที่​่�ดี​ีอย่​่างมี​ีนั​ัยสำคั​ัญ จึ​ึงทำให้​้งาน TIJC อยากสานต่​่อการจั​ัดแคมป์​์ในปี​ีต่​่อ ๆ ไป โดยจำกั​ัดจำนวน ของผู้​้�เข้​้าร่​่วมให้​้เหมาะสมกั​ับสถานการณ์​์โรคระบาด และประสงค์​์ที่​่�จะทำให้​้เข้​้มข้​้นขึ้​้�น โดยทางงานได้​้ปรั​ับให้​้มี​ี การออดิ​ิชั​ัน และมี​ีผู้​้�ผ่​่านเข้​้าร่​่วมแคมป์​์ในครั้​้�งนี้​้�จำนวนถึ​ึง ๓๕ คน ครั้งนี้ผู้จัดได้ให้อาจารย์สาขาวิชาดนตรีแจ๊สแห่งมหาวิทยาลัยมหิดลทั้งหมดเข้าร่วมสอน ทั้งในภาคทฤษฎี และปฏิบัติ ในระหว่างวันที่ ๒๑-๒๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ณ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล โดยมีตารางการเรียนการสอน ดังนี้ Date / Time

21 April 2022

22 April 2022

8:00-9:00

Register / ATK +

9:00-10:00

Orientation

Music Activity

Music Activity

Music Activity

10:00-11:00

Improvisation

Theory

History / Ensem

Ensemble /

11:00-12:00

Instrument

Instrument

Instrument

Evaluation

Self-Practice

Concert

LUNCH Self-Practice

14:00-14:30 14:30-16:30

24 April 2022

BREAKFAST

12:00-13:00 13:00-14:00

23 April 2022

Self-Practice BREAK (30 min)

Small Ensemble

Small Ensemble

Certificate Small Ensemble

ซึ่​่�งจะมี​ีการแสดงสรุ​ุปผลในวั​ันอาทิ​ิตย์​์ที่​่� ๒๔ เมษายน และที่​่�สำคั​ัญคื​ือ เยาวชนจำนวนหนึ่​่�งจะได้​้รั​ับการ คั​ัดเลื​ือกให้​้เข้​้าร่​่วมแสดงในคอนเสิ​ิร์​์ต Pomelo Town with Thailand Philharmonic Orchestra ในวั​ันที่​่� ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๕ เวลา ๑๖:๐๐ น. ที่​่�หอประชุ​ุมมหิ​ิดลสิ​ิทธาคารด้​้วย และการแสดงในครั้​้�งนี้​้�ได้​้รั​ับเกี​ียรติ​ิ จากคุ​ุณโก้​้ (Koh Mr. Saxman) เป็​็นนั​ักดนตรี​ีรั​ับเชิ​ิญ กิ​ิจกรรมทั้​้�งหมดจะเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�งและแรงบั​ันดาลใจให้​้แก่​่ เยาวชนที่​่�เข้​้าร่​่วมแคมป์​์เยาวชนแจ๊​๊ส ที่​่�จะทำให้​้เห็​็นถึ​ึงความดี​ีความงามที่​่�อยู่​่�กั​ับเขาตลอดไป กิจกรรมการแสดง กิจกรรมที่เป็นการแสดงมีอยู่ ๒ ลักษณะ คือ วงขนาดเล็ก (Small Ensemble) และวงขนาดใหญ่ (Large Ensemble) วงขนาดใหญ่จะมีลกั ษณะเป็นวง Big Band เป็นการแสดงในลักษณะออนไลน์ทัง้ หมดตามตารางใน เว็บไซต์ของงาน ซึ่งได้รับความสนใจจากวงต่าง ๆ เข้าร่วมเป็นจำ�ำนวนมาก โดยจะมีวงขนาดเล็กจำ�ำนวน ๙ วง และวงขนาดใหญ่จำ�ำนวน ๘ วง จากทุกภูมิภาคของประเทศไทยเข้าร่วม ดังรายชื่อต่อไปนี้

05

วงดนตรี​ีขนาดเล็​็ก ประกอบไปด้​้วย ๑. NRG Jazz Group ๒. KUSH Quartet ๓. Funktion ๔. Changton Kunjara / Teerawat Tunboo ๕. Pak-Preo Jazz Ban ๖. PHA ๗. Kitasewi Jazz Collective ๘. Kengchakaj “Lak Lan” ๙. Numbers coloring book วงดนตรี​ีขนาดใหญ่​่ ประกอบไปด้​้วย ๑. Mahidol Jazz Orchestra ๒. DSRU Jazz Big Band ๓. Rangsit University Jazz Orchestra ๔. MFU Big Band Jazz ๕. Silpakorn University Jazz Orchestra ๖. Mahidol Jazz Stage Band ๗. Songkhla Rajabhat University Big Band ๘. Horwang Big Band กิ​ิจกรรมการเสวนา เป็​็นครั้​้�งแรกของงาน TIJC ที่​่�จั​ัดการเสวนาทางวิ​ิชาการด้​้วยเทคโนโลยี​ีออนไลน์​์ ซึ่​่�งกลายเป็​็นแนวทางที่​่�มี​ี ความสำคั​ัญมาก ๆ ในยุ​ุคของโรคระบาดใหญ่​่แบบนี้​้� การเสวนาทางวิ​ิชาการในครั้​้�งนี้​้� มี​ีความหลากหลายทั้​้�งการ สอน การสาธิ​ิต การพู​ูดคุ​ุยในเชิ​ิงสั​ังคม และอื่​่�น ๆ โดยได้​้รั​ับเกี​ียรติ​ิจากคณาจารย์​์จากสถาบั​ันที่​่�มี​ีการเรี​ียนการ สอนดนตรี​ีแจ๊​๊ส และผู้​้�รู้​้�ผู้​้�เชี่​่�ยวชาญของเมื​ืองไทย ดั​ังตารางต่​่อไปนี้​้� Event Schedule TIJC 2022 Date / Time

25 April 2022

26 April 2022

27 April 2022

28 April 2022

29 April 2022

13:00-14:00

Repertoire for Jazz Big Band (From beginning to advance level) (Discussion)

Jazz Improvisation Pedagogy in Thailand: A Look from International Perspectives (Discussion)

Why jazz?

(Discussion)

Small Ensemble, Big Talk (Discussion)

Evolution of Jazz Education: Past, Present, and Beyond (Discussion)

14:00-15:00

06

Rangsit University Silpakorn University Songkhla Rajabhat Jazz Orchestra University Big Band Jazz Orchestra (Performance) (Performance) (Performance)

15:00-15:30

Mahidol Jazz Orchestra (Performance)

15:30-16:00

NRG Jazz Group (Performance)

Funktion (Performance)

Pak-Preo Jazz Band (Performance)

16:00-16:30

DSRU Jazz Big Band (Performance)

MFU Big Band Jazz (Performance)

Mahidol Jazz Stage Band (Performance)

16:30-17:00

KUSH Quartet (Performance)

Changton Kunjara / Teerawat Tunboot (Performance)

PHA (Performance)

30 April 2022

Jazz Big Band Coaching (Workshop)

Knowledge and Experience sharing session on the topic of “Approaches in Horwang Big Band Teaching Jazz Theory Pomelo Town with in the Context of Thailand Philharmonic (Performance) Orchestra Thai Education” (Discussion) Special Guest Koh Mr. Saxman Numbers Kengchakaj (16:00-17:30) coloring book “Lak Lan” (Performance) at Prince Mahidol Hall (Performance) Kitasewi Jazz Collective (Performance)

กิ​ิจกรรมวั​ันดนตรี​ีแจ๊​๊สสากล ในส่​่วนนี้​้�มี​ีกิ​ิจกรรมอยู่​่� ๒ กิ​ิจกรรม คื​ือ ๑. การนำเสนอผลงานผู้​้� ชนะ Thailand International Jazz Conference Composition Competition

ปี​ีนี้​้�เป็​็นปี​ีแรกที่​่�ได้​้จั​ัดให้​้มี​ีการ แข่​่งขั​ันการประพั​ันธ์​์เพลงแจ๊​๊ส ซึ่​่�ง ก่​่อนหน้​้านี้​้�การแข่​่งขั​ันจะมี​ีเฉพาะ การแข่​่งขั​ันการเดี่​่ย� วเครื่​่อ� งมื​ือ (Solo Competition) เนื่​่�องจากงาน TIJC เริ่​่�มเล็​็ง เห็​็นว่​่า วงดนตรี​ีในเมื​ืองไทยควรจะ

ให้​้ความสำคั​ัญกั​ับการประพั​ันธ์​์เพลง แจ๊​๊สให้​้มากขึ้​้น� ในความเป็​็นจริ​ิงแล้​้ว TIJC ได้​้เริ่​่ม� กระตุ้​้น� ให้​้เกิ​ิดการแข่​่งขั​ัน ในเหล่​่าวง Big Band ที่​่�มาร่​่วมงาน TIJC ให้​้สร้​้างบทประพั​ันธ์​์ของตนเอง มาหลายปี​ี ซึ่​่�งก็​็มี​ีแนวโน้​้มเติ​ิบโต อย่​่างรวดเร็​็ว ในอดี​ีตนั​ักดนตรี​ีของ

07

ไทยที่​่�เก่​่งจะหมายถึ​ึงนั​ักดนตรี​ีที่​่เ� ล่​่น ได้​้เหมื​ือนต้​้นฉบั​ับ วั​ันหนึ่​่�งก็​็สามารถ บรรเลงบทเพลงด้​้วยแนวทางของ ตนเองได้​้ และสิ่​่ง� ที่​่�งาน TIJC อยาก จะผลั​ักดั​ันต่​่อไปคื​ือการประพั​ันธ์​์ เพลงแจ๊​๊สเองได้​้ และพั​ัฒนาไปจนถึ​ึง การมี​ีเอกลั​ักษณะเฉพาะของตนได้​้ จึ​ึงทำให้​้ในปี​ีนี้​้�ผู้​้�จั​ัดจึ​ึงริ​ิเริ่​่�มให้​้มี​ีการ แข่​่งขั​ันการประพั​ันธ์​์บทเพลงแจ๊​๊สขึ้​้น� โดยในปี​ี นี้​้� มี​ี ผู้​้� ส่​่ ง ผลงานเข้​้า ประกวด ๓๗ ผลงาน จาก ๔ ประเทศ คื​ือ ไทย สหราชอาณาจั​ักร เกาหลี​ี ฮ่​่องกง และคั​ัดเลื​ือกผ่​่านเข้​้า รอบสุ​ุดท้​้าย ๘ ผลงาน ซึ่​่�งผลงาน บทประพั​ันธ์​์ยอดเยี่​่�ยม คื​ือผลงาน ของคุ​ุณ Eddie Parker บทเพลง ชื่​่�อ Maggie and Milly/now จาก สหราชอาณาจั​ักร และได้​้นำผลงาน ของคุ​ุณ Eddie Parker นำเสนอใน แบบออนไลน์​์ในวั​ันที่​่� ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ๒. การแสดงของวง Pomelo Town ร่​่ ว มกั​ั บ วง Thailand 08

Philharmonic Orchestra บทประพั​ันธ์​์ A Tail of Pomelo Town เป็​็นบทประพั​ันธ์​์ที่​่ถู� กู ประพั​ันธ์​์ ขึ้​้�นเมื่​่�อ ๑๐ กว่​่าปี​ี โดยอาจารย์​์ ดริ​ิน พั​ันธุ​ุมโกมล และบั​ันทึ​ึกโดย วง Pomelo Town ด้​้วยวงขนาด ๖ ชิ้​้น� ซึ่ง่� บทประพั​ันธ์​์มีลัี กั ษณะเป็​็น บทประพั​ันธ์​์แบบ Suite คื​ือมี​ีด้​้วย กั​ัน ๔ ท่​่อน บทประพั​ันธ์​์นี้​้�เป็​็นบท ประพั​ันธ์​์อั​ันยอดเยี่​่�ยมของอาจารย์​์ ดริ​ิน ที่​่�อ้​้างอิ​ิงถึ​ึงบทประพั​ันธ์​์ในเชิ​ิง ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์อย่​่างงานประพั​ันธ์​์ ขนาดใหญ่​่ของ Duke Ellington ใน ลั​ักษณะ Third Stream หรื​ืองาน ประพั​ันธ์​์ชื่​่อ� A Love Supreme ของ John Coltrane เป็​็นต้​้น ในโอกาสของการเฉลิ​ิมฉลองวั​ัน ดนตรี​ีแจ๊​๊สสากลที่​่�จะมาถึ​ึงในปี​ีนี้​้� คื​ือ วั​ันที่​่� ๓๐ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๕ วง Pomelo Town และวง Thailand Philharmonic Orchestra จะได้​้ ร่​่วมกั​ันนำเสนอผลงานนี้​้�อีกี ครั้​้ง� หนึ่​่�ง โดยมี​ีผู้​้�เรี​ียบเรี​ียงชาวไทยทั้​้�งหมด

๔ ท่​่าน คื​ือ Part 1: Once upon a time โดย คุ​ุณสฤษฎ์​์ ตั​ันเป็​็นสุ​ุข Part 2: The Stranger โดย คุ​ุณศรุ​ุต วิ​ิจิ​ิตรเวชการ Part 3: Mission โดย คุ​ุณ ปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ ใจประสงค์​์ Part 4: Light โดย คุ​ุณนภั​ัทร ตั้​้�งสุ​ุจริ​ิตพั​ันธ์​์ ซึ่ง่� จะเป็​็นปรากฏการณ์​์ที่​่ส� ำคั​ัญ ของวงการดนตรี​ีแจ๊​๊สในเมื​ืองไทย ที่​่�บทเพลงแจ๊​๊สขนาดใหญ่​่ที่​่�มี​ีความ ยาวถึ​ึง ๕๐ นาที​ี ถู​ูกประพั​ันธ์​์และ เรี​ียบเรี​ียงโดยศิ​ิลปิ​ินชาวไทยทั้​้�งหมด แล้​้วพบกั​ันใหม่​่กั​ับ TIJC ครั้​้�ง ที่​่� ๑๔ ที่​่�จะกลั​ับมาจั​ัดแบบครบ วงจร เราทุ​ุกคนจะได้​้กลั​ับมาสร้​้าง ปฏิ​ิสั​ัมพั​ันธ์​์ร่​่วมกั​ันเพื่​่�อรั​ักษาความ ดี​ีความงามและรั​ักษาความเป็​็นเจ้​้า ข้​้าวเจ้​้าของพิ​ิธี​ีกรรมที่​่�รั​ักษาความ เป็​็นมนุ​ุษย์​์ที่​่�แสดงถึ​ึงความเจริ​ิญ งอกงามอี​ีกครั้​้�ง

09

MUSIC ENTERTAINMENT

“เรื่​่อ� งเล่​่าเบาสมองสนองปั​ัญญา”

เพลงไทยสากลไร้​้เพศสภาพ (ตอนที่​่� ๓) เรื่อง: กิตติ ศรีเปารยะ (Kitti Sripaurya) อาจารย์ประจำ�ำสาขาวิชาดนตรีสมัยนิยม วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล

บทความตอนนี้​้�ขอนำเสนอเพลงไทยสากลไร้​้เพศสภาพอี​ีก ๘ เพลง ทั้​้�งหมดยั​ังคงมี​ีการนำมาใช้​้งานอยู่​่� หลายเพลงขึ้​้�นฮิ​ิตติ​ิดชาร์​์ตจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน เพลงแรกขอย้​้อนอดี​ีตกลั​ับไปประมาณ ๘๐ ปี​ี อยุ​ุธยาเมื​ืองเก่​่า (https://www.youtube.com/watch?v=uhzluynK4Bc) ข้​้อมู​ูลจาก https://www.museum-press.com/content/367/ บรรยายไว้​้อย่​่างละเอี​ียดว่​่า ...แต่​่ล่​่าสุ​ุด อ.สมปอง ดวงไสว นั​ักประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ท้​้องถิ่​่�น และเป็​็นผู้​้�ค้​้นคว้​้าเรื่​่�องต้​้นลำพู​ูในย่​่านบางลำพู​ูจน เป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักทั่​่�วไป ได้​้สื​ืบค้​้นจนพบว่​่า เพลงดั​ังกล่​่าวนี้​้�ไม่​่ได้​้แต่​่งขึ้​้�นในช่​่วงเวลาที่​่�เคยเชื่​่อกั � ัน แต่​่แต่​่งขึ้​้�นก่อน ่ หน้​้านั้​้�น ในช่​่วงหลั​ังสงครามโลกครั้​้ง� ที่​่�สอง พร้​้อมกั​ับเพลงศึ​ึกบางระจั​ัน และลู​ูกชาวนา โดยคณะรำวงที่​่�ชื่อ่� “ชาวสามย่​่าน” สำนั​ักพิ​ิมพ์​์มิ​ิวเซี​ียมเพรส ขอยกข้​้อความของ อ.สมปอง ดวงไสว ซึ่​่�งกรุ​ุณาเขี​ียนให้​้ข้​้อมู​ูลมายั​ังกอง บรรณาธิ​ิการมิ​ิวเซี​ียมเพรส ไว้​้ดั​ังนี้​้� “…เพลงนี้​้�เก่​่ากว่​่านั้​้�น และผมติ​ิดใจข้​้อมู​ูล หาข้​้อมู​ูลเพลงนี้​้�มานาน เพราะชอบมาตั้​้�งแต่​่เด็​็ก เป็​็นนั​ักเรี​ียนก็​็ ร้​้องแล้​้ว เพราะฉะนั้​้�นแต่​่งก่​่อน ๒๕๒๐ แน่​่นอน ผมเพิ่​่�งได้​้ความรู้​้�เพลงชุ​ุดนี้​้�มาเมื่​่�อสามสี่​่�ปี​ีที่​่�ผ่​่านมานี้​้�เอง เพลงชุ​ุดนี้​้�เกิ​ิดหลั​ังสงครามโลกครั้​้ง� ที่​่�สอง ช่​่วงหลั​ังสงคราม การเล่​่นของไทยไม่​่ค่อ่ ยมี​ี รั​ัฐบาลให้​้มีกี ารเล่​่นรำ โทนมาเล่​่นกั​ันเพื่​่�อเป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ของไทย กรมศิ​ิลป์​์ก็​็ทำ แต่​่รำโทนแบบกรมศิ​ิลป์​์ไม่​่มั​ันเท่​่ารำวง รำวงแบบชาว บ้​้านสนุ​ุกกว่า่ ท่​่ารำไม่​่มาก กรมศิ​ิลป์​์มีเี พลงรำวง ชาวบ้​้านก็​็มีเี พลงของชาวบ้​้าน รำวงชาวบ้​้านในกรุ​ุงเทพที่​่�ดังั ๆ มี​ีสองคณะ คณะหนึ่​่�งชื่​่�อรำวงคณะชาวสามย่​่าน กั​ับอี​ีกคณะคื​ือรำวงชาวบ้​้านบาตร สามย่​่านก็​็ย่​่านสามย่​่านวั​ัด หั​ัวลำโพง บ้​้านบาตรก็​็หลั​ังภู​ูเขาทอง ทั้​้�งสองคณะมี​ีเพลงที่​่�แต่​่งโดยคณะตนเอง บ้​้านบาตรก็​็มี​ี แต่​่ไม่​่ได้​้บั​ันทึ​ึกแผ่​่นเสี​ียง ดั​ังนั้​้�นก็​็ไม่​่ได้​้เผยแพร่​่ไป มาก รู้​้�จักั ในวงแคบ แต่​่รำวงชาวสามย่​่านได้​้บันทึ​ึก ั แผ่​่นเสี​ียง จึ​ึงเผยแพร่​่ได้​้กว้า้ งไกลกว่​่า คนรู้​้�จักั มากกว่​่า เพลง ชุ​ุดนี้​้�เป็​็นเพลงยุ​ุคชาติ​ินิ​ิยม จอมพล ป.พิ​ิบู​ูลสงคราม ให้​้รั​ักไทย ภู​ูมิ​ิใจไทย ต่​่อต้​้านพม่​่า

10

ที่​่�มาคณะชาวสามย่​่าน เพราะคนตั้​้�งคณะเคยบวชวั​ัดหั​ัวลำโพง บ้​้านอยู่​่�แถวสามย่​่าน จึ​ึงตั้​้�งชื่​่�อว่​่าชาวสาม ย่​่าน ผู้​้�แต่​่งผู้​้�ร้​้องเพลงสามเพลงนี้​้� (อยุ​ุธยารำลึ​ึก ศึ​ึกบางระจั​ัน และลู​ูกชาวนา) ชื่​่�อ สุ​ุริ​ินทร์​์ ปิ​ิยานั​ันท์​์ เสี​ีย ชี​ีวิ​ิตไปหลายปี​ีแล้​้ว เป็​็นศิ​ิลปิ​ิน นั​ักร้​้อง และจิ​ิตรกรคนวาดภาพ ออกแบบปกหนั​ังสื​ือรุ่​่�นเก่​่าได้​้ชื่​่�อว่​่าเพชฌฆาต หมื่​่�นปก ทำงานด้​้านเขี​ียนปกมามาก ด้​้วยฝี​ีมื​ือดี​ีและรวดเร็​็ว ผมเขี​ียนลงไทยโพสต์​์เพื่​่�อประกาศข้​้อมู​ูลนี้​้�ให้​้คนรั​ับรู้​้�เป็​็นหลั​ักฐาน เพราะคนส่​่วนใหญ่​่ไม่​่รู้​้�จั​ักผู้​้�แต่​่งเพลงนี้​้� รวมถึ​ึงผมก็​็เพิ่​่�งจะรู้​้�ได้​้ไม่​่นานเหมื​ือนกั​ัน...” โปรดพิ​ิจารณาเนื้​้�อร้​้อง อยุ​ุธยาเมื​ืองเก่​่าของเราแต่​่ก่​่อน จิ​ิตใจอาวรณ์​์มาเล่​่ากั​ันสู่​่�กั​ันฟั​ัง อยุ​ุธยาแต่​่ก่​่อนนี้​้�ยั​ัง เป็​็นดั​ังเมื​ืองทองของพี่​่�น้​้องเผ่​่าพงศ์​์ไทย เดี๋​๋�ยวนี้​้�ซิ​ิเป็​็นเมื​ืองเก่​่า ชาวไทยแสนเศร้​้าถู​ูกข้​้าศึ​ึกรุ​ุกราน ชาวไทยทุ​ุกคนหั​ัวใจร้​้าวราน ข้​้าศึ​ึกเผาผลาญแหลกลาญวอดวาย เราชนชั้​้�นหลั​ังมองแล้​้วเศร้​้าใจ อนุ​ุสรณ์​์เตื​ือนให้​้ชาวไทยจงมั่​่�น สมั​ัครสมานร่​่วมใจกั​ันสามั​ัคคี​ี คงจะไม่​่มี​ีใครกล้​้าราวี​ีชาติ​ิไทย ทำ transcription จากไฟล์​์เสี​ียงตาม YouTube link บั​ันทึ​ึกเป็​็นโน้​้ตสากลพร้​้อมแนว chord progression ตามหลั​ักการได้​้ดั​ังนี้​้�

11

ลั​ักษณะรู​ูปแบบเพลงเป็​็นแบบ ๓ ท่​่อน แนวทำนองบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน F major scale ใช้​้ลี​ีลาจั​ังหวะรำวงซึ่​่�ง เป็​็นที่​่�คุ้​้�นเคยของปวงชนชาวไทย เหมาะสำหรั​ับการขั​ับร้​้องหมู่​่�ทั้​้�งหญิ​ิงและชายขั​ับร้​้องสลั​ับไปมากั​ันได้​้ เนื้​้�อร้​้อง ปลุ​ุกเร้​้าให้​้ชาวไทยมี​ีความภู​ูมิ​ิใจในแผ่​่นดิ​ินเมื​ืองอยุ​ุธยาที่​่�เคยรุ่​่�งเรื​ืองมาแต่​่โบราณ ทุ​ุกคนควรใช้​้บทเรี​ียนครั้​้�ง กระนั้​้�นมาเป็​็นแบบอย่​่าง สร้​้างความสามั​ัคคี​ีรวมใจเพื่​่�อสร้​้างความแข็​็งแกร่​่งให้​้ประเทศชาติ​ิเราเหมื​ือนครั้​้�งอดี​ีต เพลงฯ ลำดั​ับที่​่� ๒ อาจเรี​ียกได้​้ว่​่าเป็​็น “มหาอมตะนิ​ิรั​ันดร์​์กาล” (วลี​ีของ “นิ​ิธิ​ิทั​ัศน์​์โปรโมชั่​่�น”) เพราะ สมบู​ูรณ์​์ด้​้วยเนื้​้�อหางามสง่​่าด้​้วยทำนอง มาดู​ูกั​ันครั​ับ ลุ่​่�มเจ้​้าพระยา (https://www.youtube.com/watch?v=0EQnC6A7Rns) เป็​็นเพลงจากละครและภาพยนตร์​์เรื่​่�องลุ่​่�มเจ้​้าพระยา เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๔ ประพั​ันธ์​์คำร้​้องและทำนองโดย “แก้​้ว อั​ัจฉริ​ิยะกุ​ุล” และ “นารถ ถาวรบุ​ุตร” ตามลำดั​ับ ขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงครั้​้�งแรกโดย สุ​ุรสิ​ิทธิ์​์� สั​ัตยวงศ์​์ ร่​่วม กั​ับ ประชุ​ุม พุ่​่�มศิ​ิริ​ิ ทั้​้�ง ๒ ท่​่านเป็​็นดารานำในภาพยนตร์​์ด้​้วย เพลงนี้​้�มี​ีการนำมาทำซ้​้ำอี​ีกหลายครั้​้�งในหลาก หลายรู​ูปแบบ ทั้​้�งขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียง การแสดงคอนเสิ​ิร์​์ต และมี​ีบริ​ิการตามสถานบั​ันเทิ​ิงคาราโอเกะต่​่าง ๆ ราย ละเอี​ียดความเป็​็นมาของเพลงนี้​้� ท่​่านผู้​้�อ่​่านสื​ืบค้​้นได้​้จากพร่​่างเพชรในเกร็​็ดเพลง ๑๘ ธั​ันวาคม ๒๐๑๘ เนื้​้�อ ร้​้องมี​ีขนาดกะทั​ัดรั​ัดแต่​่มากด้​้วยความหมาย โปรดพิ​ิจารณา ลุ่​่�มเจ้​้าพระยาเห็​็นสายธาราไหลล่​่อง เพี​ียงแต่​่มองหั​ัวใจให้​้ป่​่วน น้​้ำไหลไปมั​ักไม่​่ไหลทวนชี​ีวิ​ิตเราไม่​่มี​ีหวน ไม่​่กลั​ับทวนเหมื​ือนกั​ัน เราเกิ​ิดมาผู​ูกใจรั​ักกั​ันดี​ีกว่​่า เพราะว่​่าชี​ีวาแสนสั้​้�น เราอย่​่าได้​้กระเทื​ือนหั​ัวใจต่​่อกั​ัน ทิ้​้�งชี​ีวิ​ิตอั​ันสุ​ุขใจ อย่​่าแตกกั​ันเลยรั​ักไว้​้ชมเชยคงมั่​่�น จงผู​ูกพั​ันรั​ักกั​ันด้​้วยใจ ขอจงเป็​็นเหมื​ือนเช่​่นนกไพรที่​่�เหิ​ินบิ​ินคู่​่�กั​ันไป หั​ัวใจคู่​่�กั​ัน

12

ประโยคทองของเพลงนี้​้�คื​ือ อย่​่าแตกกั​ันเลยรั​ักไว้​้ชมเชยคงมั่​่�น จงผู​ูกพั​ันรั​ักกั​ันด้​้วยใจ เมื่​่�อถอดโน้​้ตจากไฟล์​์ เสี​ียงต้​้นฉบั​ับบั​ันทึ​ึกเป็​็นโน้​้ตสากล ผลที่​่�ได้​้ดั​ังภาพต่​่อไปนี้​้�

รู​ูปแบบเพลงแบ่​่งออกเป็​็น ๓ ท่​่อน ABA เมื่​่�อจั​ัดระเบี​ียบกลุ่​่�มเสี​ียงตามวิ​ิธี​ีการ scale พบว่​่าแนวทำนอง บั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน C dorian mode

(ท่​่านผู้​้�อ่​่านไม่​่ต้​้องคิ​ิดมากครั​ับ mode มั​ันก็​็คื​ือบั​ันไดเสี​ียงประเภทหนึ่​่�ง ดู​ูรายละเอี​ียดเรื่​่�อง mode ได้​้จาก Google) เพลงนี้​้�ทุ​ุกเพศหลายวั​ัยสามารถขั​ับร้​้องได้​้อย่​่างเต็​็มพลั​ัง ชายก็​็ได้​้หญิ​ิงก็​็ดี​ี ชายรวมกั​ับหญิ​ิงในลั​ักษณะ การประสานเสี​ียง (chorus) ยิ่​่�งน่​่าฟั​ังขึ้​้�น

13

บ้​้านเรา (https://www.youtube.com/watch?v=q2KRZyuuERI) วรรคแรก “บ้​้านเราแสนสุ​ุขใจ แม้​้จะอยู่​่�ที่​่�ไหน ไม่​่สุขุ ใจเหมื​ือนบ้​้านเรา” น่​่าอนุ​ุโลมให้​้เป็​็นวรรคทองของเพลงนี้​้� เป็​็นผลงานการประพั​ันธ์​์ของศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ ๒ ท่​่าน คื​ือ “ชาลี​ี อิ​ินทรวิ​ิจิ​ิตร” และ “ประสิ​ิทธิ์​์� พยอมยงค์​์” เมื่​่�อ กว่​่า ๖๐ ที่​่�แล้​้ว ผู้​้�ขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงต้​้นฉบั​ับ คื​ือ “สุ​ุเทพ วงศ์​์กำแหง” (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ) เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๔ บ้านเราแสนสุขใจ แม้จะอยู่ที่ไหน ไม่สุขใจเหมือนบ้านเรา คำ�ำว่าไทยซึ้งใจเพราะใช่ทาสเขา ด้วยพระบารมีล้นเกล้า คุ้มเราร่มเย็นสุขสันต์ ทุ่งทิพย์ฟ้าขลิบทอง ริ้วแดดส่องสดใส งามจับใจมิใช่ฝัน ปวงสตรีสมเป็นศรีชาติเฉิดฉัน ดอกไม้ชาติไทยยึดมั่น หอมทุกวันระบือไกล บุญนำ�ำพากลับมาถึงถิ่น ทรุดกายลงจูบดิน ไม่ถวิลอายใคร หัวใจฉันใครรับฝากเอาไว้ จากกันแสนไกล ยังเก็บไว้หรือเปล่า เมฆจ๋าฉันว้าเหว่ใจ ขอวานหน่อยได้ไหม ลอยล่องไปยังบ้านเขา จงหยุดพักแล้วครวญรักฝากกับสาว ว่าฉันคืนมาบ้านเก่า ขอยึดเอาไว้เป็นเรือนตาย เนื้​้�อหาเพลงนี้​้�ซาบซึ้​้�งตรึ​ึงใจยิ่​่�งนั​ัก ว่​่ากั​ันว่​่าผู้​้�ที่​่�นิ​ิราศแผ่​่นดิ​ินไทยไปต่​่างแดนเมื่​่�อกลั​ับมาได้​้ยิ​ินเพลงนี้​้�ถึ​ึงกั​ับ น้​้ำตาซึ​ึม - รื้​้�น - ริ​ิน - ไหล แล้​้วแต่​่อารมณ์​์ร่​่วมของแต่​่ละคน ท่​่านผู้​้�อ่​่านลองพิ​ินิ​ิจคำร้​้องทั้​้�งเพลง อ่​่านด้​้วย ความตั้​้�งใจไปที​ีละวรรค เพื่​่�อซึ​ึมซั​ับความลึ​ึกซึ้​้�งที่​่�มี​ีอยู่​่�ในนั้​้�น หากอยากทราบประวั​ัติ​ิความเป็​็นมาของเพลงนี้​้�

14

ท่​่านสื​ืบค้​้นได้​้จากพร่​่างเพชรในเกร็​็ดเพลง ๒๕ เมษายน ๒๐๑๘ เมื่​่�อถอดโน้​้ตออกมาจั​ัดแบ่​่งท่​่อนตามหลั​ักของ ดนตรี​ีสากล ผลปรากฏตามภาพต่​่อนี้​้�

15

ฟอร์​์มเพลงเป็​็นแบบ ๔ ท่​่อน AABA แต่​่ท่​่อนยาว ๑๖ ห้​้อง ทั้​้�งเพลงบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บนบั​ันไดเสี​ียง Ab major pentatonic สำรวจเนื้​้อ� เพลงพบคำระบุ​ุเพศสภาพเพี​ียง ๑ คำ (สาว) ที่​่�ห้​้อง ๖๐ แต่​่อาจอนุ​ุโลมให้​้เป็​็นเพลงไร้​้เพศสภาพ โดยรวม เพราะยุ​ุคสมั​ัยปั​ัจจุ​ุบั​ัน นอกจาก “หนุ่​่�มฝากสาว” แล้​้ว “สาวฝากสาว” ก็​็ถื​ือเป็​็นเรื่​่�องปกติ​ิ อี​ีกทั้​้�งความ หมายของทุ​ุกประโยคเพลงนี้​้�ชวนให้​้ประทั​ับใจในยิ่​่�งนั​ัก สามัคคีชุมนุม (https://www.youtube.com/watch?v=EKLQuyhjhFc) สามั​ัคคี​ีชุมุ นุ​ุม (ฉบั​ับดั้​้�งเดิ​ิม) ประพั​ันธ์​์คำร้​้องโดย เจ้​้าพระยาพระเสด็​็จสุ​ุเรนทราธิ​ิบดี​ี (ม.ร.ว.เปี​ีย มาลากุ​ุล ณ อยุ​ุธยา) ทำนองเพลงโอลด์​์แลงซายน์​์ (Auld Lang Syne) ขั​ับร้​้องหมู่​่� แผ่​่นเสี​ียงลองเพลย์​์ ขนาด ๗ นิ้​้�ว ตรากระต่​่าย หมายเลขแผ่​่น REP. 102, TNC. 9455-92 ปกหลั​ังซองแผ่​่นเสี​ียงปรากฏตามภาพข้​้างล่​่าง

ขอบคุ​ุณข้​้อมู​ูลจาก YouTube Link CHEE พวกเราเรามาชุ​ุมนุ​ุม ต่​่างคุ​ุมใจรั​ักสมั​ัครสมาน ล้​้วนมิ​ิตรรจิ​ิตชื่​่�นบาน สราญเริ​ิงอยู่​่�ทุ​ุกผู้​้�ทุ​ุกนาม *(สร้​้อยเพลง) อั​ันความกลมเกลี​ียว นั่​่�นเป็​็นใจเดี​ียวประเสริ​ิฐศรี​ี ทุ​ุกสิ่​่�งประสงค์​์จงใจ จะเสร็​็จสมได้​้ด้​้วยสามั​ัคคี​ี กิ​ิจใด ธ ประสงค์​์มี​ี ร่​่วมใจภั​ักดี​ีต่​่อพระจอมสยาม พร้​้อมพรึ​ึบดั​ังมื​ือเดี​ียวยาม ยากเห็​็นช่​่วยบ่​่หน่​่ายบ่​่วาง *(สร้​้อยเพลง)

16

ที่​่�หนั​ักก็​็จั​ักเบาคลาย ที่​่�อั​ันตรายก็​็ขจั​ัดขั​ัดขวาง ฉลองพระเดชบ่​่จาง กตเวที​ีคุ​ุณพระกรุ​ุณา *(สร้​้อยเพลง) สามั​ัคคี​ีนี่​่�แหละล้​้ำเลิ​ิศ จะชู​ูชาติ​ิเชิ​ิดพระศาสนา สยามรั​ัฐจะวั​ัฒนา ปรากฏเกี​ียรติ​ิฟุ้​้�งเฟื่​่�องกระเดื่​่�องแดนดิ​ิน *(สร้​้อยเพลง) บันทึกเป็นโน้ตสากลได้ดังนี้

ทั้​้�งเพลงบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน Eb major pentatonic ฟอร์​์มเพลงเป็​็นแบบ ๒ ท่​่อน AB เนื้​้�อร้​้องประกอบด้​้วย ทำนองหลั​ัก ๔ ท่​่อน ทุ​ุกท่​่อนตามด้​้วยสร้​้อยเพลง เพลงนี้​้�ทุ​ุกเพศหลากวั​ัยสามารถขั​ับร้​้องได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ีจนอาจ เรี​ียกได้​้ว่​่าเป็​็นเพลงที่​่�มีคี วามเป็​็นกลางอย่​่างยิ่​่ง� ให้​้ความหมายโดยย่​่อว่​่า “สามั​ัคคี​ีคื​ือพลั​ัง” ทั้​้�งต้​้นฉบั​ับดั้​้�งเดิ​ิมและ เวอร์​์ชั่​่�น “สามั​ัคคี​ีชุ​ุมนุ​ุม” ของไทยเรานิ​ิยมใช้​้ขั​ับร้​้องกั​ันในวั​ันเทศกาลแห่​่งการรวมญาติ​ิมิ​ิตรต่​่าง ๆ เพื่​่�อกระชั​ับ ความสั​ัมพั​ันธ์​์ให้​้มี​ีมากขึ้​้�น 17

หนึ่งในร้อย (https://www.youtube.com/watch?v=XbWB_NVXBTw) เพลง “หนึง่ ในรอ้ ย” ขับรอ้ งโดย สวลี ผกาพันธุ์ คำ�ำร้อง แก้ว อัจฉริยะกุล ทำ�ำนอง สง่า อารัมภีร (ศิลปินแห่ง ชาติ) บันทึกเสียงครั้งแรกโดย สมจิต ตัดจินดา เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๓ ยุคเฟื่องฟูของละครเวที “สุพรรณ บูรณะ พิมพ์” โต้โผคณะละครชื่อดังเตรียมการแสดงเรื่อง “หนึ่งในร้อย” งานประพันธ์ของ “ดอกไม้สด” (ม.ล.บุปผา กุญชร) แน่นอนว่าจะต้องมีเพลงเอกประจำ�ำเรื่อง จึงมอบหมายให้ครูแก้ว อัจฉริยะกุล และครูสง่า อารัมภีร รับ ผิดชอบงานนี้ รายละเอียดความเป็นมาท่านผู้อ่านสามารถสืบค้นได้จาก เว็บเพจ “พร่างเพชรในเกร็ดเพลง” ๑ พฤศจิกายน ๒๐๑๗ พราวแพรว อั​ันดวงแก้​้วแวววาม สดสี​ีงามสวยหลากมากนามนิ​ิยม นิ​ิลกาฬมุ​ุกดาบุ​ุษราคั​ัมคม น่​่าชมว่​่างามเหมาะสมดี​ี เพชรน้​้ำหนึ่​่�ง งามซึ้​้�งจึ​ึงเป็​็นยอดมณี​ี ผ่​่องแผ้​้วสดสี​ี เพชรดี​ีมี​ีหนึ่​่�งในร้​้อยดวง ความดี​ี คนเรานี่​่�ดี​ีใด ดี​ีน้​้ำใจที่​่�ให้​้แก่​่คนทั้​้�งปวง อภั​ัยรู้​้�แต่​่ให้​้ไปไม่​่หวง เจ็​็บทรวงหน่​่วงใจให้​้รู้​้�ทน รู้​้�กลื​ืนกล้​้ำ เลิ​ิศล้​้ำความเป็​็นยอดคน ชื่​่�นชอบตอบผล ร้​้อยคนมี​ีหนึ่​่�งเท่​่านั้​้�นเอย จากไฟล์​์เสี​ียงต้​้นฉบั​ับ ทำ transcription บั​ันทึ​ึกเป็​็นโน้​้ตสากลผ่​่าน Sibelius music notation program ได้​้ดั​ังนี้​้�

18

ฟอร์​์มเพลงเป็​็นแบบ ๒ ท่​่อน AB ทั้​้�งหมดบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน G major scale เนื้​้�อเพลงมี​ี ๔ ท่​่อน ทุ​ุกท่​่อน กระชั​ับให้​้ความหมายชั​ัดเจนของความเป็​็นยอดคนที่​่�ได้​้สมญานามว่​่า “หนึ่​่�งในร้​้อย” สรรพนามระบุ​ุเพศสภาพไม่​่ ปรากฏอยู่​่�ในเพลงนี้​้� จึ​ึงเข้​้ากรณี​ี “หญิ​ิงร้​้องได้​้ชายร้​้องดี​ี” ทั้​้�งเยาวชนคนหลายวั​ัย หยาดน้�้ำำฝนหยดน้�้ำำตา (https://www.youtube.com/watch?v=9It4T85z988) เพจ พร่​่างเพชรในเกร็​็ดเพลง ๒๑ มกราคม ๒๐๒๑ บั​ันทึ​ึกไว้​้อย่​่างละเอี​ียดว่​่า เพลง “หยาดน้�้ำำฝนหยดน้�้ำำตา” ขับร้องโดย ธานินทร์ อินทรเทพ คำ�ำร้อง เนรัญชรา (ศิลปินแห่งชาติ) ทำ�ำนอง สง่า ทองธัช บันทึกเสียงครั้งแรกปี พ.ศ. ๒๕๐๕ ครู​ูสง่​่า ทองธั​ัช เล่​่าถึ​ึงเพลงนี้​้�ว่​่า เมื่​่�อแต่​่งทำนองเพลงนี้​้�เสร็​็จ วางตั​ัวครู​ูไสล ไกรเลิ​ิศ เป็​็นผู้​้�แต่​่งคำร้​้อง แต่​่ เมื่​่�อไปถึ​ึงบ้​้านครู​ูไสล เห็​็นครู​ูไสลกำลั​ังเมาอยู่​่� จึ​ึงไปติ​ิดต่​่อครู​ูเนรั​ัญชราแทน เพราะจองห้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงไว้​้แล้​้ว ซึ่​่�งครู​ูเนรั​ัญชราก็​็ไม่​่ทำให้​้ผิดิ หวั​ัง แต่​่งคำร้​้องออกมาได้​้ลงตั​ัวกั​ับทำนอง ตั้​้�งชื่​่อ� เพลงอย่​่างไพเราะว่​่า “หยาดน้​้ำฝน หยดน้​้ำตา” เพลง “หยาดน้�้ำำฝนหยดน้�้ำำตา” ไพเราะทัง้ ด้วยท่วงทำ�ำนองทีล่ ื่นไหลงดงามและการเรียบเรียงเสียงประสานที่ กลมกลืนน่าฟังทีส่ ดุ คำ�ำรอ้ งของเพลงเป็นการเปรียบเทียบหยาดน้�้ำำฝนกบั หยดน้�้ำำตาได้อย่างลึกซึ้งกินใจ ผู้แต่งมี ความเข้าใจในเรื่องวัฏจักรของน้�้ำำและธรรมชาติของคนได้อย่างลึกซึ้ง และสามารถถ่ายทอดความลึกซึ้งนั้นออก มาเป็นคำ�ำร้องของเพลงนี้ได้อย่างน่าประทับใจยิ่ง ที่ไพเราะยิ่งอีกอย่างหนึ่งคือเสียงร้องต้นฉบับของคุณธานินทร์ อินทรเทพ ในวัยหนุ่มที่ใสกระจ่าง นุ่มละมุน ไร้จริต เป็นธรรมชาติที่น่าฟังที่สุด เพลง “หยาดน้​้ำฝนหยดน้​้ำตา” เวอร์​์ชั่​่นต้ � นฉบั ้ บั เป็​็นเพลงไพเราะที่​่�หลายคนฟั​ังแล้​้วบอกว่​่าเป็​็นดังั เพลงทิ​ิพย์​์ จากสวรรค์​์ ฟั​ังแล้​้วฟั​ังซ้​้ำได้​้โดยไม่​่รู้​้�เบื่​่�อ แค่​่ได้​้ยิ​ินอิ​ินโทรของเพลงก็​็รู้​้�สึ​ึกชื่​่�นใจแล้​้ว... จากนั​ักร้​้องคนแรก “ธานิ​ินทร์​์ อิ​ินทรเทพ” ต่​่อมามี​ีผู้น้� ำมาบั​ันทึ​ึกแผ่​่นอี​ีกหลายท่​่าน เช่​่น สุ​ุเทพ วงศ์​์กำแหง, ดาวใจ ไพจิ​ิตร, นิ​ิตยา บุ​ุญสู​ูงเนิ​ิน, ดนุ​ุพล แก้​้วกาญจน์​์, อรวี​ี สั​ัจจานนท์​์, ธงไชย แมคอิ​ินไตย์​์, แคทเทอร์​์รี​ีน, Sqweez Animal หยาดน้​้ำจากตานางฟ้​้าที่​่�ตรมอารมณ์​์ หลั่​่�งความขื่​่�นขมที่​่�ถมอยู่​่�ในใจคน หยาดย้​้อยจากปรางสวรรค์​์เบื้​้�องบน สู่​่�กลางแก้​้มดิ​ินในฐานถิ่​่�นคน นั้​้�นคื​ือหยาดฝนฉ่​่ำใจ สาดสายพร่​่างพรายพรมผื​ืนไร่​่นาแนวเนิ​ิน ป่​่าดอนโขดเขิ​ินคลองคุ้​้�งทุ่​่�งหนองนองไป หล่​่อเลี้​้�ยงพื​ืชพั​ันธุ์​์�มี​ีผลดอกใบ โลกเคยหลั​ับใหลพลั​ันฟื้​้�นตื่​่�นใจ สวยงามสดใสจริ​ิงเอย พอแสงทองอาทิ​ิตย์​์ทาบทา พลั​ันน้​้ำตานางฟ้​้าระเหย เป็​็นละอองไอน้​้ำอย่​่างเคย ถู​ูกลมรำเพยพั​ัดเลยลอยวน หยาดน้​้ำจากตานางฟ้​้าที่​่�ตรมอารมณ์​์ ฝากมากั​ับลมเป็​็นฝนพร่​่างพรมใจคน แต่​่น้​้ำจากตาตอนช้​้ำกมล ที่​่�เราหลั่​่�งลอยระเหยกี่​่�หน ถึ​ึงกลายเป็​็นฝนฉ่​่ำใจ

19

เป็​็นอี​ีกเพลงที่​่�ไม่​่มี​ีการระบุ​ุเพศสภาพ ทำ transcription จากไฟล์​์เสี​ียงต้​้นฉบั​ับบั​ันทึ​ึกเป็​็นโน้​้ตสากล ดั​ังนี้​้�

20

ลี​ีลาจั​ังหวะค่​่อนข้​้างช้​้า ลั​ักษณะรู​ูปแบบเพลงเป็​็นแบบ AABA ๔ ท่​่อนยอดนิ​ิยม (song form) พิ​ิจารณา แนวทำนองโดยรวมมี​ีความเป็​็น minor (จั​ังหวะตกห้​้องแรกตรงคำร้​้อง “ตรม” และสุ​ุดท้​้ายตรงคำร้​้อง “ใจ” ใช้​้ คอร์​์ด Am คุ​ุมอยู่​่�) เมื่​่�อจั​ัดระเบี​ียบกลุ่​่�มเสี​ียงตามหลั​ัก scaling ของดนตรี​ีสากล ผลที่​่�ได้​้เป็​็น A dorian mode

ให้​้ความรู้​้�สึ​ึก minor สอดคล้​้องกั​ับเนื้​้�อหาของบทเพลง วิหคเหินลม (https://www.youtube.com/watch?v=C221pY0_HH4) เพลงนี้​้�แรกมี​ีปรากฏออกสู่​่�สั​ังคมไทยเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๔ โดยศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ ๓ ท่​่าน ได้​้แก่​่ สุ​ุนทรี​ียา ณ เวี​ียงกาญจน์​์ ประพั​ันธ์​์คำร้​้อง สมาน กาญจนผลิ​ิน ประพั​ันธ์​์ทำนอง และขั​ับร้​้องโดย เพ็​็ญศรี​ี พุ่​่�มชู​ูศรี​ี ในส่​่วนของ ทำนอง “สมาน กาญจนผลิ​ิน” ดั​ัดแปลงมาจากเพลงไทยของเดิ​ิม “ลาวลอดค่​่าย” จั​ัดดนตรี​ีบรรเลงในแนวสั​ังคี​ีต ประยุ​ุกต์​์ (เครื่​่อ� งไทยผลั​ัดกั​ันเล่​่นคนละท่​่อนกั​ับเครื่​่อ� งสากล) เพลงนี้​้�ได้​้รั​ับรางวั​ัลแผ่​่นเสี​ียงทองคำพระราชทานทั้​้�ง ด้​้านคำร้​้องและทำนอง จากงานแผ่​่นเสี​ียงทองคำฯ ครั้​้�งที่​่� ๑ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๗ พิ​ิจารณาคำร้​้องไม่​่พบสรรพนาม บอกเพศสภาพใด ๆ อี​ีกทั้​้�งเนื้​้อ� หาโดยรวมให้​้ความหมายที่​่�เป็​็นกลาง ไร้​้พิ​ิษภั​ัยต่​่อมวลมนุ​ุษย์​์ทุกุ คน หลายวั​ัยขั​ับร้​้อง เพลงนี้​้�ได้​้อย่​่างสุ​ุนทรี​ีย์​์ อี​ีกทั้​้�งมี​ีลี​ีลาจั​ังหวะที่​่�สนุ​ุกสนานเร้​้าใจยิ่​่�ง (cha cha cha) แสนสุ​ุขสมนั่​่�งชมวิ​ิหคอยากเป็​็นนกเหลื​ือเกิ​ิน นกหนอนกเจ้​้าหกเจ้​้าเหิ​ิน ทั้​้�งวั​ันนกเจ้​้าคงเพลิ​ิน เหิ​ินลอยละลิ่​่�วล่​่องลม แม้​้เป็​็นนกได้​้ดั่​่�งใจจิ​ินตนาฉั​ันคงเริ​ิงร่​่าลอยลม ขอเพี​ียงเชยชมทั่​่�วท้​้องนภา ให้​้สุ​ุดขอบฟ้​้าสุ​ุขาวดี​ี ฉิ​ิมพลี​ีวิ​ิมานเมื​ืองฟ้​้า ค่​่ำคื​ืนจะทนฝื​ืนบิ​ินเหิ​ินไปทั่​่�วถิ่​่�นที่​่�มั​ันมี​ีดารา เพราะว่​่าอยากจะรู้​้�เป็​็นนั​ักเป็​็นหนา ดาราพริ​ิบตาอยู่​่�ไย ยั่​่�วเย้​้ากระเซ้​้าหรื​ือไร หรื​ือดาวเกี้​้�ยวใครเหตุ​ุใดดาวจึ​ึงซน

21

เมื่อถอดโน้ตสากลจากไฟล์เสียงต้นฉบับบันทึกเป็นโน้ตสากล ดังนี้

รู​ูปแบบเป็​็นเพลง ๓ ท่​่อน ABC โดยมี​ีเส้​้นกั้​้�นห้​้องแบบคู่​่� - double bar line ระบุ​ุตำแหน่​่ง แนวทำนอง ทั้​้�งหมดบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน Ab major pentatonic scale (บั​ันไดเสี​ียงชนิ​ิดนี้​้�พบบ่​่อยในเพลงไทยของเดิ​ิม) สุ​ุดหล้​้าฟ้​้าเขี​ียว (https://www.youtube.com/watch?v=iC8Cc7xtFH4) ประพั​ันธ์​์คำร้​้องโดย ศรี​ีสวั​ัสดิ์​์� พิ​ิจิติ รวรการ ทำนองเป็​็นของครู​ูเอื้​้อ� สุ​ุนทรสนาน ขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงต้​้นฉบั​ับ โดย ชวลี​ี ช่​่วงวิ​ิทย์​์ เนื้​้�อเพลงมี​ีดั​ังต่​่อไปนี้​้� 22

สุ​ุดหล้​้าฟ้​้าเขี​ียว ขวั​ัญเอยขวั​ัญเรี​ียวเหลี​ียวแลไม่​่แลเห็​็น ภาพลางพรางเร้​้น รั​ักหายกลายเป็​็นเช่​่นหมอกควั​ัน โอสงสารตา มองหาเรื่​่�อยมาช้​้าคื​ืนช้​้าวั​ัน โอ้​้เธอไกลฉั​ัน เหมื​ือนฟ้​้าอาถรรพ์​์คอยกั้​้�นกาย สุ​ุดหล้​้าฟ้​้าเขี​ียว รั​ักเอยรั​ักเดี​ียวเหลี​ียวแลก็​็แลหาย ไม่​่มี​ีความหมาย ฝั​ันร้​้ายมั​ันร้​้ายกรายกล้​้ำกวน โอสงสารใจ เศร้​้าไปโศกไปพิ​ิไรเพ้​้อครวญ ไห้​้ไปใจหวน เห็​็นลางรั​ัญจวนชวนเปลี่​่�ยวปราณ เนื้อหาของเพลงพรรณนาถึงคนรักทีอ่ ยูห่ า่ งไกลกัน ไดแ้ ต่เฝ้ารอคอยวันทีจ่ ะไดเ้ จอกัน จุดน่าสังเกตในคำ�ำรอ้ ง เพลงนี้ ผู้ประพันธ์ใช้คำ�ำแปลก ๆ มาเรียงร้อยสร้างประโยคกะทัดรัดได้อย่างน่าทึ่ง เช่น “ภาพลางพรางเร้น” “มองหาเรื่อยมาช้าคืนช้าวัน” “ฝันร้ายมันร้ายกรายกล้�้ำำกวน” “ไห้ไปใจหวน” และ “เห็นลางรัญจวนชวนเปลี่ยว ปราณ” พิจารณาเนื้อร้องทัง้ เพลงไม่พบคำ�ำสรรพนามระบุเพศสภาพ “หญิงร้องได้ชายร้องดี” สำ�ำหรับเพลงนี้ เมื่อ ถอดโน้ตจากไฟล์เสียงต้นฉบับบันทึกเป็นโน้ตสากล ผลปรากฏดังนี้

23

ฟอร์​์มเพลงเป็​็น song form - AABA ความยาวท่​่อนละ ๘ ห้​้อง ทั้​้�งเพลงบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน D major pentatonic scale ข้​้อน่​่าสั​ังเกตที่​่�ประโยคแรกของท่​่อน A ผู้​้�ประพั​ันธ์​์ทำนองใช้​้ลั​ักษณะของ arpeggio สร้​้างทำนองเพลงขึ้​้�น ไปตามภาพตั​ัวอย่​่าง

นอกจากนี้​้� การใช้​้ลี​ีลาจั​ังหวะ merengue (เมอเรงเก้​้) อั​ันคึ​ึกคั​ักกระฉั​ับกระเฉง สร้​้างความน่​่าสนใจให้​้กั​ับ “สุ​ุดหล้​้าฟ้​้าเขี​ียว” มากยิ่​่�งขึ้​้�น ดู​ูตั​ัวอย่​่าง pattern กลองด้​้านล่​่าง

เพลงไทยสากลไร้​้เพศสภาพที่​่�น่​่าสนใจยั​ังมี​ีอี​ีกหลายเพลง ผู้​้�เขี​ียนฯ จะคั​ัดสรรนำมาเสนออี​ีกในตอนต่​่อ ๆ ไปครั​ับ สวั​ัสดี​ี

24

นำเข้​้าและจั​ัดจำหน่​่ายโดยTSH MUSIC www.tshmusic.com (Tel. 02-622-6451-5)

25

MUSICOLOGY

พระครู​ูสุ​ุทธิ​ิสารโสภิ​ิต

รองเจ้​้าคณะอำำ�เภอไทรโยค และเจ้​้าอาวาสวั​ัดพุ​ุตะเคี​ียน ผู้​้�ฟื้​้�นฟู​ู สื​ืบสานประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม และวั​ัฒนธรรมดนตรี​ี ชุ​ุมชนบ้​้านพุ​ุตะเคี​ียน ตำำ�บลท่​่าเสา อำำ�เภอไทรโยค จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี เรื่​่�อง: ธั​ันยาภรณ์​์ โพธิ​ิกาวิ​ิน (Dhanyaporn Phothikawin) อาจารย์​์ประจำำ�สาขาวิ​ิชาดนตรี​ีศึ​ึกษา วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล ภาพ: Soraya Kae

กาญจนบุ​ุรี​ี เป็​็นจั​ังหวั​ัดหนึ่​่�งใน ภาคตะวั​ันตก เป็​็นจั​ังหวั​ัดที่​่�มีกี ารอยู่​่� อาศั​ัยของประชากรที่​่�มี​ีความหลาก หลายทางกลุ่​่�มชาติ​ิพันั ธุ์​์� จึ​ึงส่​่งผลให้​้ ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรม และวั​ัฒนธรรมมี​ี ความแตกต่​่างในแต่​่ละชุ​ุมชน และด้​้วย ความเจริ​ิญทางสั​ังคมที่​่�เข้​้ามา ส่​่งผล 26

ให้​้ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรม และวั​ัฒนธรรม บางอย่​่างค่​่อย ๆ สู​ูญหายไป ซึ่​่ง� เป็​็น เรื่​่�องที่​่�อาจส่​่งผลต่​่อรากฐานทาง วั​ัฒนธรรมและความเป็​็นอั​ัตลั​ักษณ์​์ ของชุ​ุมชนในอนาคต ชุ​ุมชนบ้​้านพุ​ุตะเคี​ียน ตำบลท่​่า เสา อำเภอไทรโยค จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี

เป็​็นชุ​ุมชนหนึ่​่�งที่​่�ได้​้รั​ับผลกระทบจาก สถานการณ์​์ดังั กล่​่าวเช่​่นกั​ัน แต่​่ด้​้วย การเล็​็งเห็​็นถึ​ึงความสำคั​ัญของรากฐาน ทางวั​ัฒนธรรมที่​่�อาจส่​่งผลกระทบ ต่​่อความเป็​็นอั​ัตลั​ักษณ์​์ของชุ​ุมชน จึ​ึง ได้​้ดำเนิ​ินการรวบรวมองค์​์ความรู้​้ทั้​้� ง� ในด้​้านศาสนา ความเชื่​่�อ ประเพณี​ี

การรั​ับรางวั​ัลด้​้านศาสนาและวั​ัฒนธรรม

พิ​ิธี​ีกรรม ทั้​้�ง ๑๒ เดื​ือน และ วั​ัฒนธรรมทางดนตรี​ี โดยพระครู​ู สุ​ุทธิ​ิสารโสภิ​ิต รองเจ้​้าคณะอำเภอ ไทรโยค และเจ้​้าอาวาสวั​ัดพุ​ุตะเคี​ียน นอกจากท่​่านจะมี​ีหน้​้าที่​่�ในการเป็​็น ผู้​้�ทำนุ​ุบำรุ​ุงศาสนาแล้​้ว ท่​่านยั​ังมี​ี อี​ีกบทบาทหน้​้าที่​่�หนึ่​่�งที่​่�สำคั​ัญ คื​ือ ผู้​้�ฟื้​้�นฟู​ูสื​ืบสานประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม วั​ัฒนธรรมดนตรี​ี ให้​้เข้​้ามามี​ีบทบาท เป็​็นการพลิ​ิกฟื้​้�นชุ​ุมชนให้​้กลั​ับมาสู่​่�การ สร้​้างคุ​ุณค่​่าทางวั​ัฒนธรรม เป็​็นการ หลอมรวมผู้ค้� นในชุ​ุมชนไว้​้ด้​้วยองค์​์ ความรู้​้�ทางวั​ัฒนธรรม ประวั​ัติ​ิ พระครู​ูสุ​ุทธิ​ิสารโสภิ​ิต เกิ​ิดเมื่​่�อ วั​ันที่​่� ๑๘ ตุ​ุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๗ ที่​่� อำเภอวิ​ิหารแดง จั​ังหวั​ัดสระบุ​ุรี​ี ในด้​้านการศึ​ึกษา จบการศึ​ึกษา ระดั​ับปริ​ิญญาโท พุ​ุทธศาสตรมหา บั​ัณฑิ​ิต สาขาวิ​ิชาพระพุ​ุทธศาสนา มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหาจุ​ุฬาลงกรณราช

วิ​ิทยาลั​ัย ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๖ ต่​่อมา ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๔ เข้​้ารั​ับการศึ​ึกษาต่​่อ ในหลั​ักสู​ูตรพุ​ุทธศาสตรดุ​ุษฎี​ีบัณ ั ฑิ​ิต สาขาพุ​ุทธศิ​ิลปกรรม มหาวิ​ิทยาลั​ัย มหาจุ​ุฬาลงกรณราชวิ​ิทยาลั​ัย การดำรงชี​ีวิ​ิตในช่​่วงวั​ัยเด็​็กมี​ี ความผู​ูกพั​ันกั​ับวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตของสั​ังคม และผู้​้�คนมาตั้​้�งแต่​่เยาว์​์วั​ัย “ที่​่�บ้​้าน ครอบครั​ัวมี​ีเชื้​้�อสายมาจากมอญ และจี​ีน มี​ีอาชี​ีพเป็​็นชาวนา แต่​่ว่​่า อยู่​่�ในตลาด ก็​็มี​ีความใกล้​้ชิ​ิดและ ผู​ูกพั​ันกั​ับสั​ังคมตลาด กั​ับผู้​้�คนที่​่�มี​ี ความหลากหลาย ทั้​้�งการดำรงชี​ีวิติ การประกอบอาชี​ีพ และวั​ัฒนธรรม ที่​่�แตกต่​่างมาตลอด จึ​ึงมี​ีความสนใจ ในเรื่​่�องนี้​้�อยู่​่�เป็​็นทุ​ุนเดิ​ิม” เมื่​่�อเติ​ิบโตขึ้​้น� จึ​ึงได้​้ย้​้ายมาทำงาน ในกรุ​ุงเทพมหานคร ต่​่อมาใน พ.ศ. ๒๕๓๘ เข้​้ารั​ับการอุ​ุปสมบท ณ วั​ัด หนองสรวง ตำบลบ้​้านลำ อำเภอ วิ​ิหารแดง จั​ังหวั​ัดสระบุ​ุรี​ี จากนั้​้�น จึ​ึงเข้​้ารั​ับการศึ​ึกษาภาษาบาลี​ีที่​่�วั​ัด

เขี​ียนเขต จั​ังหวั​ัดปทุ​ุมธานี​ี เมื่​่�อเข้​้า มาศึ​ึกษาได้​้ทำกิ​ิจกรรมด้​้านสั​ังคม เพื่​่�อช่​่วยเหลื​ือเด็​็กและเยาวชนใน ด้​้านการศึ​ึกษาทางเลื​ือก โดยใช้​้ พระพุ​ุทธศาสนาในการขั​ับเคลื่​่�อน ด้​้านการศึ​ึกษา “ในขณะนั้​้�นได้​้พา สามเณรภาคฤดู​ูร้​้อนมาธุ​ุดงค์​์ จึ​ึง ได้​้มี​ีการปรึ​ึกษากั​ับกลุ่​่�มคณะสงฆ์​์ที่​่� ทำงานการศึ​ึกษาทางเลื​ือกด้​้วยกั​ัน จึ​ึงได้​้มาที่​่�วัดั พุ​ุตะเคี​ียน ซึ่​่ง� ก็​็เป็​็นวัดั ที่​่� ไม่​่ไกลจากโรงเรี​ียนหมู่​่�บ้​้านเด็​็กมาก นั​ัก ในช่​่วงนั้​้�นที่​่วั� ดั มี​ีเพี​ียงรั​ักษาการ เจ้​้าอาวาส” ต่​่อมาในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้​้รั​ับ การแต่​่งตั้​้ง� เป็​็นเจ้​้าอาวาสวั​ัดพุ​ุตะเคี​ียน หมู่​่�ที่​่� ๔ ตำบลท่​่าเสา อำเภอไทรโยค จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๓ ได้​้รั​ับการแต่​่งตั้​้�งเป็​็นเจ้​้าคณะตำบล ท่​่าเสาเขต ๑ และต่​่อมาในปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๕ ได้​้รั​ับการแต่​่งตั้​้�งเป็​็น รอง เจ้​้าคณะอำเภอไทรโยค

27

การสนั​ับสนุ​ุนทางวั​ัฒนธรรม

นอกจากนี้​้� ยั​ังได้​้รั​ับตำแหน่​่ง อั​ันทรงเกี​ียรติ​ิอี​ีกหลายตำแหน่​่ง ได้​้แก่​่ ประธานชุ​ุมชนคุ​ุณธรรมวั​ัด พุ​ุตะเคี​ียน ที่​่�ปรึ​ึกษาสภาวั​ัฒนธรรม อำเภอทองผาภู​ูมิ​ิ ที่​่�ปรึ​ึกษาสำนั​ัก ศิ​ิลปวั​ัฒนธรรม มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏ กาญจนบุ​ุรี​ี คณะกรรมการชำระ ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี ประธานศู​ูนย์​์การเรี​ียนรู้​้�วั​ัฒนธรรม ไทย-มอญ ประธานโครงการฟื้​้�นฟู​ู และอนุ​ุรักั ษ์​์วัฒ ั นธรรมกลุ่​่�มชาติ​ิพันั ธุ์​์� ประธานการจั​ัดงานรำลึ​ึกบรรพชน มอญ ครั้​้�งที่​่� ๖๘ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๘ และประธานการจั​ัดงานมหกรรมกลุ่​่�ม ชาติ​ิพันั ธุ์​์�จั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี ปี​ี พ.ศ.

28

๒๕๖๒ และได้​้รั​ับรางวั​ัลด้​้านศาสนา และวั​ัฒนธรรม ได้​้แก่​่ รางวั​ัลเสาอโศก ผู้น้� ำศี​ีลธรรม จากพระเจ้​้าวรวงศ์​์เธอ พระองค์​์เจ้​้าโสมสวลี​ี กรมหมื่​่�นสุ​ุทธ นารี​ีนาถ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๑ รางวั​ัลและ ประกาศเกี​ียรติ​ิคุณ ุ คนดี​ีศรี​ีรามั​ัญ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๑ รางวั​ัลการขั​ับเคลื่​่�อน โครงการหมู่​่�บ้​้านศี​ีล ๕ ต้​้นแบบ ปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๒ รางวั​ัลชุ​ุมชนคุ​ุณธรรม ต้​้นแบบ ขั​ับเคลื่​่�อนด้​้วยพลั​ังบวร ปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๒ รางวั​ัล “มณี​ีกาญจน์​์” มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏกาญจนบุ​ุรี​ี ปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๔ และรางวั​ัล “ราชมงคล สรรเสริ​ิญ” มหาวิ​ิทยาลั​ัยเทคโนโลยี​ี ราชมงคลธั​ัญบุ​ุรี​ี ปี​ี พ.ศ. ๒๖๖๔

การฟื้​้น� ฟู​ู สื​ืบสาน ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรม และวั​ัฒนธรรมดนตรี​ีชุมุ ชนพุ​ุตะเคี​ียน ในอดี​ีต ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรม และ วั​ัฒนธรรมทางดนตรี​ีของชุ​ุมชนมี​ีความ กระจั​ัดกระจายและหลากหลายตาม กลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์� การดำรงชี​ีวิ​ิต หรื​ือ วั​ัฒนธรรม มี​ีลั​ักษณะแบ่​่งออกเป็​็น กลุ่​่�ม ๆ “ในช่​่วงแรกที่​่�เข้​้ามาในชุ​ุมชน ก็​็พอจะเห็​็นตั้​้�งแต่​่ตอนบิ​ิณฑบาต มี​ี ชาวบ้​้านใส่​่บาตรไม่​่กี่​่ค� รอบครั​ัว พบ แล้​้วว่​่ามี​ีปั​ัญหาทั้​้�งในเรื่​่�องของการ แบ่​่งกลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์� หรื​ือแม้​้กระทั่​่�ง วั​ัดเองก็​็ไม่​่ได้​้เป็​็นส่ว่ นหนึ่​่�งของชุ​ุมชน ต่​่างคนต่​่างอยู่​่� ในตอนนั้​้�นเราก็​็เริ่​่�ม คิ​ิดว่​่าจะทำอย่​่างไร เพราะที่​่�จริ​ิง

แล้​้ว ศาสนาอยู่​่�กั​ับกลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์� ในทุ​ุกกลุ่​่�ม วั​ัดจะทำอย่​่างไรให้​้ชาว บ้​้านเข้​้ามา หรื​ือจะพั​ัฒนาอย่​่างไร ช่​่วงแรกก็​็เริ่​่�มจากการเปลี่​่�ยนเส้​้น ทางการบิ​ิณฑบาต ซึ่​่�งก็​็ทำให้​้เราได้​้ เห็​็นวั​ัฒนธรรมอะไรหลายอย่​่างใน สิ่​่�งที่​่�ชาวบ้​้านมี​ี” เมื่​่�อมองเห็​็นถึ​ึงปั​ัญหาดั​ังกล่​่าว พระอาจารย์​์จึงึ นำเอาการศึ​ึกษาทาง เลื​ือกเข้​้ามาเป็​็นกระบวนการในการ ขั​ับเคลื่​่อ� นชุ​ุมชน ต่​่อมาจึ​ึงจั​ัดตั้​้ง� ศู​ูนย์​์ พั​ัฒนาเด็​็กเล็​็กวั​ัดพุ​ุตะเคี​ียน “พอ ทำเรื่​่�องการศึ​ึกษาทางเลื​ือก ก็​็มอง ว่​่าจะทำอย่​่างไรให้​้ชาวบ้​้านมารวม

ตั​ัว มาร่​่วมมื​ือกั​ัน จึ​ึงทำศู​ูนย์​์อบรม เด็​็กก่อน ่ เกณฑ์​์ภายในวั​ัด อย่​่างน้​้อย ถ้​้าเราอยู่​่�กั​ับชุ​ุมชน ชุ​ุมชนก็​็จะดู​ูแล เรา เด็​็กจะดึ​ึงผู้​้ป� กครองเข้​้ามาในวั​ัด จากนั้​้�นพั​ัฒนาวั​ัดมาเรื่​่�อย ๆ” จากการพั​ัฒนาในช่​่วงแรกยั​ัง ไม่​่สามารถที่​่�จะรวบรวมชาวบ้​้าน ในชุ​ุมชนให้​้เข้​้ามามี​ีส่​่วนร่​่วมได้​้ มากนั​ักและเกิ​ิดความภาคภู​ูมิ​ิใจ ในกลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์�ของตนเองได้​้ จึ​ึง เริ่​่�มแนวทางในการพั​ัฒนาชุ​ุมชน ด้​้วยการนำกระบวนการทางสั​ังคม และการมี​ีส่​่วนร่​่วมทางวั​ัฒนธรรม เข้​้ามาเพื่​่�อขั​ับเคลื่​่�อนกระบวนการ

ในการทำงาน “เริ่​่�มจากการที่​่�เรา มองจากปั​ัญหา มองจากศั​ักยภาพ ของชุ​ุมชน เป็​็นชุ​ุมชนขนาดเล็​็ก ต่​่างคนต่​่างกลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์� ทุ​ุกคน แยกกั​ัน ไม่​่มี​ีความภู​ูมิ​ิใจในความ เป็​็นชาติ​ิพั​ันธุ์​์� ซึ่​่�งเรามองว่​่ากลุ่​่�ม ชาติ​ิพั​ันธุ์​์�ในความเป็​็นจริ​ิงคื​ือเสน่​่ห์​์ ของผู้​้�คนและวั​ัดเป็​็นศู​ูนย์​์กลางของ ชุ​ุมชน เราจะทำอย่​่างไรให้​้วัดั กลั​ับมา มี​ีบทบาทในชุ​ุมชน ให้​้เขาได้​้ใช้​้พื้​้นที่​่ � � วั​ัดเป็​็นศู​ูนย์ก์ ลางเหมื​ือนในอดี​ีต เรา ก็​็ต้อ้ งเปิ​ิดพื้​้�นที่​่�ให้​้ชาวบ้​้านได้​้เข้​้ามา ใช้​้พื้​้นที่​่ � ต� ามประเพณี​ี วั​ัฒนธรรม ดึ​ึง ความเป็​็นอั​ัตลั​ักษณ์​์ของแต่​่ละกลุ่​่�ม

ประเพณี​ีบุ​ุญเดื​ือนสาม (วั​ันรำลึ​ึกบรรพชนมอญ)

29

ประเพณี​ีบุ​ุญเดื​ือนห้​้า (วั​ันสงกรานต์​์)

ของตนออกมา ในช่​่วงแรกเริ่​่�มจาก การรวบรวมคน ปราชญ์​์ชาวบ้​้านใน แต่​่ละกลุ่​่�มเข้​้ามาหารื​ือ เพื่​่�อทำงาน ด้​้านประเพณี​ี วั​ัฒนธรรม ซึ่​่�งในตอน นั้​้�นก็​็เป็​็นไปด้​้วยดี​ี เมื่​่�องานเริ่​่�มชาว บ้​้านในชุ​ุมชนก็​็เริ่​่ม� เข้​้ามาอาจจะเป็​็น ด้​้วยพลวั​ัตของวั​ัฒนธรรม ทำให้​้คน 30

มารวมกั​ันโดยที่​่�เราไม่​่ต้อ้ งบอกกล่​่าว หรื​ือเรี​ียกหา” ต่​่อมาในปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๘-๒๕๖๑ ได้​้ก่​่อตั้​้�งศู​ูนย์​์วั​ัฒนธรรมการเรี​ียน รู้​้�วั​ัฒนธรรมไทย-มอญ ซึ่​่�งเป็​็น กระบวนการทำงานกั​ับชาวบ้​้านและ ปราชญ์​์ชุ​ุมชน “พั​ัฒนามาเรื่​่�อยจน

คิ​ิดว่​่าต้​้องตั้​้�งศู​ูนย์​์การเรี​ียนรู้​้�เพื่​่�อให้​้ ฟื้​้�นฟู​ูความรู้​้�และอนุ​ุรั​ักษ์​์ ในช่​่วงที่​่� ทำก็​็มี​ีทั้​้�งชาวบ้​้านที่​่�เห็​็นด้​้วยและไม่​่ เห็​็นด้​้วย แต่​่เราก็​็พยายามให้​้เขา มองเห็​็นว่​่าทำแล้​้วเกิ​ิดอะไรขึ้​้�น ได้​้ ประโยชน์​์อย่​่างไร พยายามให้​้เขา มองเห็​็นภาพรวม” ศู​ูนย์​์วัฒ ั นธรรม

ประเพณี​ีบุ​ุญเดื​ือนหก (วั​ันวิ​ิสาขบู​ูชา)

31

การเรี​ียนรู้​้�มี​ีพั​ันธกิ​ิจหลั​ักเพื่​่�อฟื้​้�นฟู​ู อั​ัตลั​ักษณ์​์ความเป็​็นมอญ ศาสนา ภาษา วั​ัฒนธรรม ๒. ฟื้​้�นฟู​ูภาษา มอญทั้​้�งการอ่​่าน การเขี​ียน ๓. ฟื้​้�นฟู​ูการละเล่​่น การรำ วั​ัฒนธรรม ดนตรี​ีมอญ “ในช่​่วงนั้​้�นได้​้ในเรื่​่อ� งการ ฟื้​้นฟู​ู � ภาษา ได้​้พระมอญจากประเทศ พม่​่าเข้​้ามาสอน เรื่​่�องดนตรี​ีได้​้รั​ับ การสนั​ับสนุ​ุนจากธนาคารกรุ​ุงไทย ซื้​้�อเครื่​่�องดนตรี​ีประมาณ ๖๐,๐๐๐ บาท เครื่​่อ� งดนตรี​ีไปเอามาจากมะละ แหม่​่ง ประเทศพม่​่า ในช่​่วงนั้​้�นเชิ​ิญ ปราชญ์​์ชาวบ้​้านในด้​้านต่​่าง ๆ เข้​้า มาสอน และชาวบ้​้านในชุ​ุมชนบาง ครอบครั​ัวเป็​็นนั​ักดนตรี​ี นั​ักแสดง มี​ีทั​ักษะด้​้านนี้​้�พอสมควร เราก็​็หา คนที่​่�ร้​้องได้​้ เล่​่นละครได้​้ ให้​้มาช่​่วย สอน อาศั​ัยพื้​้�นที่​่�วั​ัด เสาร์​์-อาทิ​ิตย์​์ ที่​่�เด็​็ก ๆ ไม่​่มี​ีเรี​ียน มาเรี​ียนกั​ัน ใน ตอนนั้​้�นชาวบ้​้านในชุ​ุมชนให้​้ความ ร่​่วมมื​ือร่​่วมใจกั​ันในการฟื้​้�นฟู​ู จน ได้​้รับั ความสนใจจากหน่​่วยงานภาค รั​ัฐและหน่​่วยงานอื่​่�น ๆ จนเกิ​ิดเป็​็น ชุ​ุมชนที่​่�เข้​้มแข็​็งทางด้​้านวั​ัฒนธรรม” ในระหว่​่างนั้​้�น พระอาจารย์​์ได้​้ ฟื้​้�นฟู​ูวั​ัฒนธรรมชุ​ุมชน ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรมทั้​้�ง ๑๒ เดื​ือนในอดี​ีตที่​่�หาย ไปตามกระแสสั​ังคมให้​้กลั​ับมาใน ชุ​ุมชน เช่​่น ประเพณี​ีบุ​ุญเดื​ือนสาม (วั​ันรำลึ​ึกบรรพชนมอญ) ประเพณี​ี บุ​ุญเดื​ือนห้​้า (วั​ันสงกรานต์​์) และ ประเพณี​ีบุญ ุ เดื​ือนหก (วั​ันวิ​ิสาขบู​ูชา) ฯลฯ และได้​้ฟื้​้�นฟู​ูวั​ัฒนธรรมอาหาร พื้​้น� ถิ่​่น� อย่​่างเช่​่น ขนมจี​ีน กะละแม ข้​้าวเหนี​ียวแดง กระยาสารท ให้​้เข้​้า มาในประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม อี​ีกครั้​้�ง “ประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม มี​ีความสำคั​ัญ กั​ับชุ​ุมชน เป็​็นวิ​ิถี​ี เป็​็นการหลอม รวมคนในชุ​ุมชน แต่​่ด้ว้ ยความเจริ​ิญ ทางวั​ัตถุ​ุ ทำให้​้ช่​่องว่​่างระหว่​่างคน มาก ความเป็​็นชุ​ุมชนขาดหายไป ความสั​ัมพั​ันธ์​์ของคนก็​็หายไป ซึ่​่�ง 32

หากฟื้​้นฟู​ู � ประเพณี​ี พิ​ิธีกรร ี มทั้​้�ง ๑๒ เดื​ือนกลั​ับมาได้​้ งานทางวั​ัฒนธรรม ทำให้​้พื้​้นที่​่ � ใ� นชุ​ุมชน คนกลั​ับมาเชื่​่อ� ม โยงกั​ันมากขึ้​้น� คนเฒ่​่าคนแก่​่เกิ​ิดการ เรี​ียนรู้​้แ� ละอยากส่​่งต่​่อความรู้​้ใ� ห้​้กันั เช่​่น การทำขนมจี​ีน แต่​่ละบ้​้านก็​็จะ มี​ีสู​ูตร คนเริ่​่�มสนุ​ุก ได้​้ย้​้อนวั​ัยกลั​ับ มา ดึ​ึงผู้​้�คนกลั​ับมา เป็​็นวั​ัฒนธรรม หนึ่​่�งที่​่�รวมผู้​้ค� น ขนมจี​ีนก็เ็ ป็​็นอาหาร ร่​่วมทางวั​ัฒนธรรมอยู่​่�แล้​้ว อย่​่าง กวนกะละแม กวนข้​้าวเหนี​ียวแดง ก็​็เป็​็นการสอนคนในชุ​ุมชนไปด้​้วยใน เรื่​่�องความช่​่วยเหลื​ือเกื้​้�อกู​ูล ความ สามั​ัคคี​ีของคนในชุ​ุมชน ปฏิ​ิสัมั พั​ันธ์​์ ของคนในสั​ังคม เป็​็นเสน่​่ห์ข์ องชุ​ุมชน ที่​่�หาได้​้ยากแล้​้วในสมั​ัยนี้​้�” ในด้​้านวั​ัฒนธรรมดนตรี​ี เมื่​่�อ ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรมต่​่าง ๆ ได้​้รั​ับการ ฟื้​้�นฟู​ู วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีจึ​ึงเข้​้ามามี​ี บทบาทในการประกอบประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม สร้​้างความบั​ันเทิ​ิงให้​้แก่​่ ชาวบ้​้านในชุ​ุมชนด้​้วยการละเล่​่น ต่​่าง ๆ ลั​ักษณะของดนตรี​ีที่​่�ปรากฏ ในชุ​ุมชนจะมี​ีหน้​้าที่​่�ในการบรรเลง ประกอบการร้​้องรำทำเพลง ใน ปั​ัจจุ​ุบั​ัน วั​ัฒนธรรมทางดนตรี​ีก็​็ได้​้ มี​ีการปรั​ับเปลี่​่�ยนไปตามยุ​ุคสมั​ัย มี​ี การนำเครื่​่อ� งดนตรี​ีของตะวั​ันตกเข้​้า มาผสมผสาน และในการแสดงจะ มี​ีทั้​้�งการแสดงที่​่�เป็​็นแบบแผนและ แบบผสมผสานกั​ับบทเพลงในสมั​ัย ใหม่​่ เพื่​่�อสร้​้างบรรยากาศให้​้เกิ​ิด ความสนุ​ุกสนาน เป็​็นการนำศิ​ิลป วั​ัฒนธรรมด้​้านการแสดงมาเชื่​่�อม โยงสร้​้างความผู​ูกพั​ันและความรั​ัก ในวั​ัฒนธรรมของตนเองให้​้แก่​่ชาว บ้​้านในชุ​ุมชน นอกจากนี้​้� วั​ัฒนธรรมดนตรี​ี และการแสดงทางวั​ัฒนธรรมที่​่�ได้​้ รั​ับการฟื้​้�นฟู​ู ยั​ังส่​่งเสริ​ิมให้​้ชาว บ้​้านในชุ​ุมชนนำไปสู่​่�การประกอบ อาชี​ีพอี​ีกด้​้วย “ถ้​้าจะพู​ูดถึ​ึงดนตรี​ี

มี​ีบทบาทในชุ​ุมชนมาก ทั้​้�งในด้​้าน ของประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม การสร้​้าง ความบั​ันเทิ​ิง การรวมกลุ่​่�ม การสร้​้าง ความสามั​ัคคี​ี และดนตรี​ีเองก็​็นำไป สู่​่�การสร้​้างงาน สร้​้างรายได้​้ นำไป ประกอบอาชี​ีพในช่​่วงว่​่างจากการทำ ไร่​่ ทำสวน ให้​้กับั ชาวบ้​้านด้​้วย ก่​่อน ที่​่�จะมี​ีสถานการณ์​์โควิ​ิด ดนตรี​ี การ แสดงจะอยู่​่�ในรี​ีสอร์​์ท โรงแรม ทั้​้�ง แถวนี้​้�เกื​ือบทั้​้�งหมด ก็​็สร้​้างรายได้​้ ให้​้ชาวบ้​้านในชุ​ุมชนไม่​่น้อ้ ย แต่​่เมื่​่�อ โควิ​ิดมา ก็​็เปลี่​่�ยนไป ส่​่งผลกระทบ มาก นั​ักดนตรี​ี นั​ักแสดงส่​่วนใหญ่​่ เป็​็นชาวมอญด้​้วยกั​ัน แต่​่บางคนก็​็ มี​ีการย้​้ายที่​่�อยู่​่�อาศั​ัย เพื่​่อ� เลี้​้�ยงปาก เลี้​้ย� งท้​้อง แต่​่บางโรงแรมรี​ีสอร์​์ทก็ยั็ งั ดู​ูแล ยั​ังอุ​ุปถั​ัมภ์​์ช่​่วยเหลื​ืออยู่​่�บ้​้าง แต่​่ก็ไ็ ม่​่ทั้​้ง� หมด” แต่​่ในช่​่วงระยะหลั​ัง จากสถานการณ์​์โควิ​ิด ชาวบ้​้านใน ชุ​ุมชนจึ​ึงกลั​ับมาใช้​้ชี​ีวิ​ิตในรู​ูปแบบ ปกติ​ิ ดำเนิ​ินชี​ีวิ​ิตตามประเพณี​ีและ พิ​ิธี​ีกรรม จึ​ึงมี​ีแนวคิ​ิดในการฟื้​้�นฟู​ู วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีขึ้​้น� มาอี​ีกครั้​้ง� “จาก การจั​ัดงานวั​ันรำลึ​ึกบรรพชนมอญใน ปี​ีนี้​้� ก็​็มี​ีชาวบ้​้านหลายคนเข้​้ามาคุ​ุย มาถามเกี่​่�ยวกั​ับเรื่​่�องนี้​้�อยู่​่� ว่​่าจะทำ อย่​่างไรต่​่อ เครื่​่�องดนตรี​ีที่​่�ไม่​่ได้​้เล่​่น เริ่​่�มผุ​ุพั​ัง เสี​ียหาย จึ​ึงเริ่​่�มมี​ีแนวคิ​ิด ที่​่�จะกลั​ับมาสอนที่​่�ศู​ูนย์​์การเรี​ียนรู้​้� อี​ีกครั้​้ง� ซึ่​่�งเราเองก็​็ให้​้การสนั​ับสนุ​ุน เต็​็มที่​่� เรามองว่​่า คนในชุ​ุมชนต้​้อง มองเห็​็นคุ​ุณค่​่าของวั​ัฒนธรรม เห็​็น ความสำคั​ัญ ซึ่​่�งที่​่�จริ​ิงมั​ันเป็​็นลม หายใจ อั​ัตลั​ักษณ์​์ ตั​ัวตนของเรา ถ้​้า ทำให้​้คนเห็​็นคุณค่ ุ า่ คนในชุ​ุมชนก็​็จะ รั​ักษาไว้​้ เด็​็กก็จ็ ะมี​ีแนวคิ​ิดใหม่​่ หาก เราไม่​่ได้​้ถ่​่ายทอด ไม่​่ได้​้ปลู​ูกฝั​ัง ไม่​่ เห็​็นคุณค่ ุ า่ มั​ันก็จ็ ะหมดไป ไม่​่ได้​้อยู่​่� ในชุ​ุมชน แต่​่ในปั​ัจจุบัุ นั เด็​็ก ๆ ส่​่วน ใหญ่​่ เมื่​่อ� เราชวนทำกิ​ิจกรรม เขาก็​็ ยิ​ินดีมี าร่​่วม มาจั​ัดขบวนแห่​่ มาเล่​่น ดนตรี​ี มาแสดง ก็​็ยังั มี​ีความหวั​ังว่​่า

เด็​็กรุ่​่�นนี้​้�จะรั​ักษาต่​่อไปได้​้” ในอนาคต แนวทางในการดำเนิ​ิน งานด้​้านวั​ัฒนธรรมของวั​ัดและชุ​ุมชน “ต้​้องการให้​้เกิ​ิดการเรี​ียนรู้​้�ภายใน ชุ​ุมชน ต้​้องอยู่​่�ได้​้โดยที่​่�ไม่​่ยึ​ึดที่​่�ตั​ัว คนหรื​ือหน่​่วยงาน แต่​่ต้​้องให้​้คนใน ชุ​ุมชนเข้​้ามาดู​ูแล บริ​ิหารจั​ัดการ มี​ีส่​่วนร่​่วมด้​้วยกั​ันเอง เห็​็นคุ​ุณค่​่า ความสำคั​ัญ จึ​ึงจะทำให้​้สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� ประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม วั​ัฒนธรรม อยู่​่� ได้​้อย่​่างยั่​่�งยื​ืน” ดั​ังนั้​้�น การดำรง อยู่​่�ของประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม และ วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีชุมุ ชนพุ​ุตะเคี​ียน จึ​ึง ต้​้องใช้​้การขั​ับเคลื่​่�อนจากชุ​ุมชนเป็​็น หลั​ัก และต้​้องเกิ​ิดจากกระบวนการ มี​ีส่ว่ นร่​่วม การมองเห็​็นคุ​ุณค่​่าความ สำคั​ัญของวั​ัฒนธรรมที่​่�ตนมี​ีอยู่​่� และ ต้​้องมี​ีกระบวนการถ่​่ายทอดจากรุ่​่�น

สู่​่�รุ่​่�น ซึ่​่�งเป็​็นกระบวนการสำคั​ัญใน การรั​ักษาความเป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ของ ชุ​ุมชนเอาไว้​้ได้​้ จากบทความดั​ังกล่​่าว การ ดำรงอยู่​่�ของประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรม และ วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีชุ​ุมชนพุ​ุตะเคี​ียน เกิ​ิดขึ้​้�นจากปั​ัญหาและนำไปสู่​่�การ พั​ัฒนาเพื่​่�อเสริ​ิมสร้​้างความเข้​้มแข็​็ง ของชุ​ุมชนในด้​้านวั​ัฒนธรรม โดยมี​ี พระครู​ูสุทุ ธิ​ิสารโสภิ​ิตเป็​็นกำลั​ังสำคั​ัญ ในพั​ัฒนาและรวบรวมองค์​์ความรู้​้ข� อง ชุ​ุมชน เพื่​่�อฟื้​้�นฟู​ู สื​ืบสานประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม และวั​ัฒนธรรมดนตรี​ี อั​ัน เป็​็นอั​ัตลั​ักษณ์​์ที่​่�สำคั​ัญของชุ​ุมชน นอกจากนี้​้�ยั​ังมี​ีกระบวนการมี​ีส่​่วน ร่​่วมของชุ​ุมชนที่​่�เข้​้ามามี​ีส่ว่ นร่​่วมใน การพั​ัฒนาเพื่​่�อพลิ​ิกฟื้​้�นชุ​ุมชนให้​้กลั​ับ มาสู่​่�การสร้​้างคุ​ุณค่​่าด้​้วยวั​ัฒนธรรม

และอั​ัตลั​ักษณ์​์ของตนเอง ส่​่งผลให้​้ ชุ​ุมชนบ้​้านพุ​ุตะเคี​ียนเป็​็นชุ​ุมชนที่​่� มี​ีรากฐานทางวั​ัฒนธรรมที่​่�เข้​้มแข็​็ง และเป็​็นศู​ูนย์​์รวมวั​ัฒนธรรมของชาว มอญในจั​ังหวั​ัดกาญจนบุ​ุรี​ี

อ้​้างอิ​ิง พระครู​ูสุ​ุทธิ​ิสารโสภิ​ิต สั​ัมภาษณ์​์ เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๒๘ มี​ีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๕

33

THAI AND ORIENTAL MUSIC

ภู​ูมิ​ิวิ​ิทยาการเพลงเรื่​่�อง (ตอนที่​่� ๕) เรื่​่�อง: เดชน์​์ คงอิ่​่�ม (Dejn Gong-im) ผู้​้�ช่​่วยศาสตราจารย์​์ ประจำำ�สาขาวิ​ิชาดนตรี​ีศึ​ึกษา คณะครุ​ุศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏพิ​ิบู​ูลสงคราม

รู​ูปแบบเพลงเรื่​่�องแบบปฐมภู​ูมิ​ิ รู​ูปแบบเพลงเรื่​่อ� งแบบปฐมภู​ูมิ​ิ เป็​็นรู​ูปแบบเพลงเรื่​่อ� งทั้​้�งประเภทเพลงช้​้าและประเภทเพลงสองไม้​้ เรี​ียงร้​้อย ด้​้วยเพลงในอั​ัตราจั​ังหวะ ๒ ชั้​้�น และจบในตั​ัวเรื่​่�องเพี​ียงส่​่วนใดส่​่วนหนึ่​่�งด้​้วยสำนวนทำนองเช็​็ดเช้​้เป็​็นทำนอง ลงจบ หรื​ือบางกรณี​ีอาจจะทำเพลงลงจบด้​้วยเพลงลา ๒ ชั้​้�น ถ้​้าการบรรเลงนั้​้�นมี​ีความพร้​้อมเพรี​ียง รู​ูปแบบปฐมภู​ูมิ​ิ รู​ูปแบบปฐมภู​ูมิ​ิ ประเภทเพลงช้​้า เช่​่น เพลงช้​้าเรื่​่อ� งพญาโศก เพลงเรื่​่อ� งลงสรง เพลงเรื่​่อ� งทำขวั​ัญ เป็​็นต้​้น เพลงเรื่​่อ� งดั​ังกล่​่าวเป็​็นเพลงประเภทหน้​้าทั​ับปรบไก่​่ ในกรณี​ีที่​่ท� ำในโอกาสอื่​่�น ๆ เช่​่น ประกอบการขั​ับร้​้อง แต่​่ใน เพลงเรื่​่�องจะมี​ีหน้​้าทั​ับเฉพาะกำกั​ับในแต่​่ละเรื่​่�อง ตั​ัวอย่​่างรู​ูปแบบปฐมภู​ูมิ​ิ ประเภทเพลงช้​้า ประกอบด้​้วยเพลง ในอั​ัตราจั​ังหวะ ๒ ชั้​้�น ได้​้แก่​่ ๑. เพลงต้​้นพญาโศก หรื​ือพญาฝั​ัน ๒. เพลงพญาโศก ๓. เพลงท้​้ายพญาโศก ๔. เพลงพญาตรึ​ึก ๕. เพลงพญารำพึ​ึง ๖. เพลงพญาครวญ ๗. เพลงลมหวน ๘. เพลงหอมหวน ๙. เพลงหอม หวาน ๑๐. เพลงหกบท ๑๑. เพลงตามกวาง ทอดลงจบด้​้วยเช็​็ดเช้​้ เพลงช้​้าเรื่​่�องพญาโศก รู​ูปแบบปฐมภู​ูมิ​ิ เป็​็นการนำเพลงที่​่�มี​ีลั​ักษณะทำนอง การเคลื่​่�อนทำนอง การเชื่​่�อม ทำนอง การเปลี่​่ย� นเสี​ียงในทำนองเพลง เป็​็นรู​ูปแบบที่​่�มีคี วามคล้​้ายคลึ​ึงกั​ันอย่​่างมาก เรี​ียงร้​้อยเข้​้าเรื่​่อ� งไว้​้สำหรั​ับ บรรเลงในรู​ูปแบบเพลงช้​้าได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี และเป็​็นเพลงช้​้าที่​่�มีขี นาดความยาวมาก มี​ีเพลงที่​่�นำมาเรี​ียงร้​้อยถึ​ึง ๑๑ เพลง แต่​่ละเพลงมี​ีความยาวถึ​ึง ๘ จั​ังหวะ ๑๐ จั​ังหวะ มี​ีหน้​้าทั​ับเฉพาะสำหรั​ับทำเข้​้าประกอบ นั​ับเป็​็นเพลง 34

เรื่​่อ� งที่​่�สำคั​ัญเพลงหนึ่​่�งที่​่�ควรศึ​ึกษาและพิ​ิจารณารายละเอี​ียดของสำนวนทำนองเพลงต่​่าง ๆ เพราะในแต่​่ละเพลง มี​ีลั​ักษณะของทำนองคล้​้ายคลึ​ึงกั​ัน แต่​่ก็​็มี​ีความแตกต่​่างกั​ันในรายละเอี​ียด รวมทั้​้�งการปรุ​ุงสำนวนทำนอง เท่​่า ขึ้​้น� เพลง เท่​่ากลางเพลง หรื​ือทำนองเก็​็บที่​่�บังั คั​ับทำนองในเพลงพญาตรึ​ึกและเพลงพญาครวญ ประกอบเพื่​่�อเป็​็น แนวทางในการบรรเลงให้​้เกิ​ิดความงามไพเราะเหมาะสมกั​ับเนื้​้�อทำนองเพลง อี​ีกทั้​้�งยั​ังเพิ่​่�มทำนองเชื่​่�อมระหว่​่าง เพลง ระหว่​่างท่​่อนเพลง ให้​้มี​ีการเชื่​่�อมของทำนองที่​่�ต้​้องเปลี่​่�ยนระดั​ับเสี​ียงได้​้อย่​่างสนิ​ิทสนมไม่​่สะดุ​ุดเสี​ียง จากตั​ัวอย่​่างโน้​้ตเพลงช้​้าเรื่​่�องพญาโศก ที่​่�นำมาเสนอทั้​้�งหมดทุ​ุกเพลง ซึ่​่�งมี​ีความยาวมาก ก็​็เพื่​่�อได้​้แสดง ถึ​ึงคุ​ุณลั​ักษณะในภู​ูมิ​ิวิ​ิทยาการด้​้านการเรี​ียบเรี​ียง วิ​ิธี​ีการเชื่​่�อมเพลงแต่​่ละเพลงเข้​้าด้​้วยกั​ันของเพลงช้​้ารู​ูปแบบ ปฐมภู​ูมิ​ิ ซึ่​่ง� ในแต่​่ละเพลงที่​่�นำมาเรี​ียบเรี​ียงจะปรุ​ุงทำนองเพลงเพื่​่�อให้​้การดำเนิ​ินทำนองมื​ือฆ้อ้ งมี​ีความแตกต่​่าง จากเพลงเดี​ียวกั​ันที่​่�นำไปบรรเลงในโอกาสอื่​่น� ในส่​่วนของทำนองเฉพาะจะได้​้กล่​่าวถึ​ึงในบทสำนวนทำนองเฉพาะ ในเพลงเรื่​่�อง สำหรั​ับการบรรเลงในการมงคล จะเรี​ียกเพลงช้​้าเรื่​่�องพญาฝั​ัน ซึ่​่�งเป็​็นชื่​่�ออี​ีกชื่​่�อหนึ่​่�งจากเพลงต้​้นพญาโศก เพลงลำดั​ับแรกของเพลงช้​้าเรื่​่�องพญาโศก

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

เพลงช้​้าเรื่​่อ� งพญาโศก ชื่​่อ� เรื่​่อ� งเป็​็นเพลงในลำดั​ับที่​่� ๒ ของเรื่​่อ� ง คื​ือเพลงพญาโศก ๒ ชั้​้น� เป็​็นเพลงประเภท ปรบไก่​่ แต่​่ในการทำในเพลงเรื่​่อ� งนิ​ิยมใช้​้หน้​้าทั​ับพญาโศก ซึ่​่�งเป็​็นหน้​้าทั​ับเฉพาะเพลง มาทำเข้​้าประกอบในส่​่วน ต้​้น จนถึ​ึงเพลงหอมหวนเป็​็นต้​้นมาจะทำด้​้วยหน้​้าทั​ับปรบไก่​่ หรื​ือจะทำด้​้วยหน้​้าทั​ับพญาโศกตลอดทั้​้�งเรื่​่�อง ลง จบเพลงด้​้วยทำนองเช็​็ดเช้​้ เพลงที่​่�เรี​ียงร้​้อยเข้​้าเป็​็นเรื่​่�องเพลงช้​้าในเรื่​่�องพญาโศกเกื​ือบทุ​ุกเพลง นำไปขยายเป็​็น อั​ัตราจั​ังหวะ ๓ ชั้​้น� และเป็​็นเพลงเถา บรรเลงและขั​ับร้​้อง อี​ีกทั้​้�งปรุ​ุงเป็​็นทางเดี่​่�ยวในเกื​ือบทุ​ุกเครื่​่อ� งดนตรี​ี ทั้​้�งดี​ีด สี​ี ตี​ี เป่​่า ได้​้อย่​่างไพเราะงดงาม ไม่​่มีส่ี ว่ นของเพลงสองไม้​้และเพลงเร็​็วประกอบเข้​้าเรื่​่อ� ง เพลงช้​้ารู​ูปแบบทุ​ุติยิ ภู​ูมิ​ิ ยั​ังมี​ีเพลงช้​้าเรื่​่�องสองไม้​้ เช่​่น เพลงช้​้าเรื่​่�องอาเฮี​ีย เพลงช้​้าเรื่​่�องทยอย ไม่​่มี​ีส่​่วนของเพลงเร็​็วประกอบเรื่​่�องเช่​่น เดี​ียวกั​ัน เพลงบางเพลงที่​่�นำมาเรี​ียงร้​้อยเข้​้าเป็​็นเรื่​่�อง เมื่​่�อนำไปบรรเลงในการอื่​่�น อาจมี​ีความแตกต่​่างจากการ บรรเลงอยู่​่�ในเรื่​่�องเพลงช้​้า เช่​่น เพลงลมหวน เมื่​่�อทำครบ ๒ เที่​่�ยว จะมี​ีทำนองในห้​้อง ๔๔๕-๔๔๙ เชื่​่�อมเป็​็น เท่​่าเฉพาะ ระหว่​่างเพลง ทำในโอกาสอื่​่�นจะไม่​่มี​ีทำนองนี้​้� ส่​่วนเพลงหกบท ในเรื่​่�องเพลงช้​้า จะทำเป็​็น ๒ ท่​่อน และย้​้อนกลั​ับตามลั​ักษณะโครงสร้​้างทำนองเพลงที่​่�มี​ี ๒ ท่​่อน จึ​ึงมี​ีความแตกต่​่างจากการไปทำในหกบท ๒ ชั้​้�น และเพลงหกบท เถา ที่​่�เอื้​้�อไปตามโครงสร้​้างของทางร้​้องที่​่�ร้​้องท่​่อน ๑ ท่​่อน ๒ ติ​ิดต่​่อกั​ัน ในบางเพลงทำย้​้อน ในตั​ัว เพลงช้​้าเรื่​่�องพญาโศกจึ​ึงเป็​็นเพลงเรื่​่�องเพลงช้​้าที่​่�ควรนำมาศึ​ึกษาลั​ักษณะของทำนองเพลง การปรุ​ุงมื​ือ ฆ้​้องให้​้มี​ีลั​ักษณะเฉพาะสำหรั​ับทำในเพลงช้​้า โครงสร้​้างของเพลงในแต่​่ละเพลง รู​ูปแบบปฐมภู​ูมิ​ิ ประเภทเพลงช้​้าสองไม้​้ เพลงช้​้าในรู​ูปแบบปฐมภู​ูมิ​ิ หน้​้าทั​ับเพลงช้​้าสองไม้​้ เช่​่น เพลงช้​้า สองไม้​้เรื่​่�องสี​ีนวล เพลงช้​้าสองไม้​้เรื่​่�องอาเฮี​ีย เพลงช้​้าสองไม้​้เรื่​่�องทยอย เป็​็นต้​้น เพลงช้​้าเรื่​่�องสี​ีนวล หน้​้าทั​ับสองไม้​้ ประกอบด้​้วยเพลง ๑. เพลงสี​ีนวลใน ๒. เพลงสี​ีนวลนอก ๓. เพลง คุ​ุดทะราดเหยี​ียบกรวด ๔. เพลงกิ​ินนรรำ ๕. เพลงกิ​ินนรี​ีร่​่อน ๖. เพลงขย่​่อนนางรำ ๗. เพลงต้​้นนาคราช ๘. เพลงนาคราช ลงเช็​็ดเช้​้ ตั​ัวอย่​่างเพลงช้​้าสองไม้​้เรื่​่�องสี​ีนวล

48

49

50

51

52

53

54

55

56

องค์​์ความรู้​้ป� ระกอบการศึ​ึกษาทางเพลง สำหรั​ับเพลงสี​ีนวลใน ที่​่�เป็​็นเพลงลำดั​ับแรกในเรื่​่อ� งเพลงช้​้าสี​ีนวลนี้​้� เพลงสี​ีนวลใน เป็​็นเพลงที่​่�มี​ีโครงสร้​้างเป็​็นท่​่อน มี​ี ๒ ท่​่อน และทำย้​้อนกลั​ับทั้​้�งในการบรรเลงเพลงช้​้า บรรเลง ประกอบการขั​ับร้​้องและการแสดง ทำนองเที่​่�ยวกลั​ับที่​่�เข้​้าใจกั​ันเป็​็นท่​่อน ๓ และท่​่อน ๔ นั้​้�น เป็​็นความเข้​้าใจที่​่� คลาดเคลื่​่�อนอย่​่างมาก แท้​้ที่​่�จริ​ิงคื​ือ ทำนองเที่​่�ยวกลั​ับที่​่�ทำนองทางเครื่​่อ� งปรั​ับทำนองทำให้​้เข้​้ากั​ับทางร้​้อง กรณี​ี ที่​่�ทำโดยไม่​่ประกอบเข้​้ากั​ับร้​้อง แต่​่เดิ​ิมจะทำซ้​้ำเหมื​ือนกั​ันทั้​้�ง ๒ เที่​่�ยว ไม่​่ปรั​ับไปตามร้​้อง การที่​่�จะทำออกเพลง เร็​็วมะตี​ีมู​ู ให้​้เร่​่งจั​ังหวะในท้​้ายเพลงนาคราชแล้​้วถอนออกเพลงเร็​็วมะตี​ีมู​ู แล้​้วลงลา เพลงช้​้าเรื่​่�องสี​ีนวลที่​่�นำมาเป็​็นตั​ัวอย่​่างในที่​่�นี้​้� ยั​ังมี​ีรู​ูปแบบของแต่​่ในละสำนั​ักที่​่�เรี​ียบเรี​ียงเพลงต่​่างกั​ัน ซึ่​่�ง มี​ีเพลงเพิ่​่�มขึ้​้�นอี​ีก เช่​่น มี​ีเพลงพญาสี่​่�เสา พญาเคลื่​่�อน เหมราช ในส่​่วนเพลงนาคราช ใช้​้ชื่​่�อเป็​็นเพลงไส้​้เดื​ือน ฉกจวั​ัก เป็​็นต้​้น นอกจากนี้​้� ยั​ังมี​ีเพลงเรื่​่�องปฐมภู​ูมิ​ิ ในรู​ูปแบบที่​่�ไม่​่ใช่​่ประเภทเพลงช้​้ารั​ับพระ สำหรั​ับทำประกอบพิ​ิธี​ีกรรม ได้​้แก่​่ เพลงเรื่​่�องลงสรง ทำในเวลาสรงน้​้ำพระ สรงน้​้ำนาค สรงน้​้ำพิ​ิธี​ีโกนจุ​ุก เพลงเรื่​่�องทำขวั​ัญ ทำในเวลาออก แว่​่นเวี​ียนเที​ียนสมโภช ทำขวั​ัญนาค ทำขวั​ัญจุ​ุก และทำในเวลาเดิ​ินเวี​ียนเที​ียนประทั​ักษิ​ิณ ในพิ​ิธีเี วี​ียนในวั​ันสำคั​ัญ ทางพระพุ​ุทธศาสนา เช่​่น วั​ันวิ​ิสาขบู​ูชา วั​ันมาฆบู​ูชา เป็​็นต้​้น ซึ่​่�งเป็​็นเพลงเรื่​่�องแบบปฐมภู​ูมิ​ิที่​่�ไม่​่เข้​้าในประเภท เพลงช้​้ารั​ับพระ มี​ีแบบแผนในการเรี​ียบเรี​ียงและการทำในโอกาสที่​่�เป็​็นการเฉพาะ ดั​ังนี้​้�แลฯ

เอกสารอ้​้างอิ​ิง พงษ์​์ศิ​ิลป์​์ อรุ​ุณรั​ัตน์​์. (๒๕๕๓). มโหรี​ีวิ​ิจั​ักษณ์​์. กรุ​ุงเทพฯ: จรั​ัลสนิ​ิทวงศ์​์การพิ​ิมพ์​์. พงษ์​์ศิ​ิลป์​์ อรุ​ุณรั​ัตน์​์. (๒๕๖๑). เพลงมโหรี​ีแห่​่งกรุ​ุงศรี​ีอยุ​ุธยา. กรุ​ุงเทพฯ: ธนาเพรส. พู​ูนพิ​ิศ อมาตยกุ​ุล, บรรณาธิ​ิการ. (๒๕๕๒). เพลง ดนตรี​ี และนาฏศิ​ิลป์​์ จากสาส์​์นสมเด็​็จ. กรุ​ุงเทพฯ: โรงพิ​ิมพ์​์เรื​ือนแก้​้ว. ราชบั​ัณฑิ​ิตยสถาน. (๒๕๔๕). สารานุ​ุกรมศั​ัพท์​์ดนตรี​ีไทย ภาคคี​ีตะ-ดุ​ุริ​ิยางค์​์ ฉบั​ับราชบั​ัณฑิ​ิตยสถาน. พิ​ิมพ์​์ ครั้​้�งที่​่� ๒. กรุ​ุงเทพฯ: ราชบั​ัณฑิ​ิตยสถาน. สถิ​ิตยธำรงสวั​ัสดิ์​์�, กรมหมื่​่�น. (๒๔๗๗). ประชุ​ุมพระนิ​ิพนธ์​์. พระนคร: โรงพิ​ิมพ์​์ภู​ูไท.

57

PHRA CHENDURIYANG IN EUROPE

ทิ​ิวทั​ัศน์​์เมื​ืองมิ​ิลาน ช่​่วงศตวรรษที่​่� ๒๐ (ที่​่�มา: The Library of Congress)

ตามรอย พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ ท่​่องยุ​ุโรปกว่​่า ๑๐ เดื​ือน (ตอนที่​่� ๑๑)

เยื​ือนมิ​ิลาน ก่​่อนลายุ​ุโรป เรื่​่�อง: จิ​ิตร์​์ กาวี​ี (Jit Gavee) อาจารย์​์ประจำำ�สาขาวิ​ิชาดนตรี​ี คณะมนุ​ุษยศาสตร์​์และสั​ั งคมศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏอุ​ุดรธานี​ี

พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ได้​้เคยกล่​่าว ถึ​ึงความปรารถนาหลั​ังเสร็​็จสิ้​้�นการ ศึ​ึกษาดู​ูงานในประเทศทางตะวั​ันตก กว่​่า ๑๐ เดื​ือนนี้​้�ว่า่ “ข้​้าพเจ้​้าคิ​ิดหวั​ัง ด้​้วยความยิ​ินดี​ีว่​่าความปรารถนาดี​ี ของรั​ัฐบาลที่​่�มีขึ้ี น้� ในบั​ัดนี้​้�นั้​้น� บางที​ี อาจเป็​็นผลให้​้ศิลิ ปะทางดนตรี​ีเจริ​ิญ ขึ้​้�นได้​้อี​ีกวาระหนึ่​่�ง เพราะกิ​ิจการ ทางวิ​ิชาการดนตรี​ีในอารยประเทศ ย่​่อมเป็​็นแบบแผนอั​ันดี​ียิ่​่�งสำหรั​ับ เรา” ข้​้อความข้​้างต้​้นนี้​้�ยั​ังแสดงให้​้ 58

เห็​็นถึ​ึงเป้​้าประสงค์​์ที่​่ชั� ดั เจนของพระ เจนดุ​ุริยิ างค์​์ในการมุ่​่�งมั่​่�นจะทำให้​้การ ดนตรี​ีตะวั​ันตกในประเทศสยามมี​ี ความเจริ​ิญรุ​ุดหน้​้าทั​ัดเที​ียมกั​ับนานา อารยประเทศในทวี​ีปยุ​ุโรป ทั้​้�งยั​ังให้​้ เป็​็นที่​่�เชิ​ิดหน้​้าชู​ูตาในภู​ูมิภิ าคที่​่�แม้​้ว่​่า จะไม่​่ใช่​่วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีดั้​้�งเดิ​ิมใน พื้​้น� ที่​่� แต่​่ชาวสยามก็​็สามารถฝึ​ึกหั​ัด ขั​ัดเกลาและสร้​้างดนตรี​ีเหล่​่านี้​้�ให้​้มี​ี คุ​ุณภาพได้​้ การเดิ​ินทางของพระเจนดุ​ุริยิ างค์​์

ตั้​้� ง แต่​่ เ ริ่​่� ม เดิ​ิ น ทางออกจาก กรุ​ุงเทพมหานคร (Bangkok) จนถึ​ึง บทความในตอนนี้​้� ก็​็ ล่​่ ว งเลย ผ่​่านไปแล้​้วกว่​่า ๑๐ ตอน หากท่​่าน ผู้​้�อ่​่านติ​ิดตามบทความชุ​ุด Phra Chenduriyang in Europe นี้​้�มาโดย ตลอดก็​็จะเห็​็นว่​่าพระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้ เดิ​ินทางไปยั​ังสถานที่​่�ต่า่ ง ๆ มากมาย ในแต่​่ละสถานที่​่�พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ก็​็ มั​ักจะมี​ีการแสดงความคิ​ิดเห็​็นและ สะท้​้อนให้​้เห็​็นถึ​ึงองค์​์ความรู้​้�ทาง

ดนตรี​ีบางอย่​่างออกมา ในตอนที่​่� ๑๑ นี้​้�นั​ับเป็​็นการศึ​ึกษาดู​ูงานด้​้าน ดนตรี​ีในจุ​ุดหมายสุ​ุดท้​้ายก่​่อนออก เดิ​ินทางกลั​ับสู่​่�มาตุ​ุภูมิู ิ การเดิ​ินทาง ของพระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ในตอนนี้​้�จะเป็​็น เช่​่นไร เชิ​ิญติ​ิดตามกั​ันต่​่อได้​้เลยครั​ับ “...วั​ันที่​่� ๒๗ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐...วั​ันนี้​้ไ� ด้​้เดิ​ินทางออกจากกรุ​ุง โรมไปเมื​ืองมี​ีลาโน ออกเวลา ๑๔.๓๐ น. ถึ​ึงเวลา ๒๒.๒๒ น. ...” (พระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์, ๒๔๘๐) พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เดิ​ินทางออก จากกรุ​ุงโรมสู่​่�จุ​ุดหมายสุ​ุดท้​้ายของ การเดิ​ินทางครั้​้�งนี้​้� นั่​่�นก็​็คื​ือเมื​ือง มิ​ิลาน ภารกิ​ิจในการศึ​ึกษาดู​ูงานใน เมื​ืองแห่​่งนี้​้�ยั​ังคงเป็​็นการเดิ​ินทาง เยี่​่ย� มชมโรงละคร สถาบั​ันการศึ​ึกษา ดนตรี​ี และห้​้างร้​้านทางดนตรี​ีต่า่ ง ๆ

ดั​ังเช่​่นที่​่�เคยปฏิ​ิบั​ัติ​ิกั​ันมา โดยมี​ีผู้​้� อำนวยความสะดวกคนสำคั​ัญคื​ือ นายอา. ฟาเกรี​ีส (A. Facheris) กงสุ​ุลสยามในเมื​ืองมิ​ิลาน เป็​็นผู้​้� มอบจดหมายแนะนำในการเข้​้าเยี่​่ย� ม ชมสถานที่​่�ต่า่ ง ๆ โดยในบั​ันทึ​ึกของ พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์นั้​้น� ระบุ​ุว่า่ มี​ี ๒ ฉบั​ับ นั่​่�นคื​ือสำหรั​ับแสดงต่​่อผู้​้�บั​ัญชาการ โรงละครเตอสโตร แดลลา สกาลา (Teatro della Scala) และต่​่อผู้​้� บั​ัญชาการราชมหาวิ​ิทยาลั​ัยแห่​่ง เมื​ืองมิ​ิลาน (อ้​้างอิ​ิงการสะกดไทย ตามบั​ันทึ​ึกของพระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์: ผู้​้�เขี​ียน) ห้​้างร้​้านทางดนตรี​ีในเมื​ืองมิ​ิลาน ในเมื​ืองมิ​ิลาน การไปยั​ังห้​้าง ร้​้านทางดนตรี​ี ก็​็นั​ับเป็​็นอี​ีกสิ่​่�งหนึ่​่�ง ที่​่�พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ไม่​่เคยพลาดใน การเข้​้าชม หลายร้​้านเป็​็นการเข้​้า

เยี่​่�ยมชมธรรมดา แต่​่อี​ีกหลายร้​้าน ก็​็ได้​้มี​ีการทำสั​ัญญาทางธุ​ุรกิ​ิจระยะ ยาวและมี​ีสัมั พั​ันธไมตรี​ีที่​่ดี� ต่ี อ่ กั​ันอี​ีก นานนั​ับปี​ี ในเมื​ืองมิ​ิลานนี้​้� พระเจน ดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เข้​้าเยี่​่�ยมชมห้​้างร้​้านทาง ดนตรี​ีจำนวนทั้​้�งสิ้​้�น ๓ แห่​่ง ได้​้แก่​่ ห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ี ห้​้างเอส. เอ. การิ​ิช และห้​้างสร้​้างเครื่​่�องดนตรี​ีมอนซี​ีโน เอ การ์​์ลั​ันดิ​ินี​ี ห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ี แท้​้จริ​ิงแล้​้วห้​้างดนตรี​ี แห่​่งนี้​้�พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เคยมาเยื​ือน แล้​้วตั้​้�งแต่​่ช่ว่ งต้​้นเดื​ือนพฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐ เมื่​่�อครั้​้ง� แรกที่​่�มาถึ​ึงยั​ัง ประเทศอิ​ิตาลี​ี แต่​่ผู้เ้� ขี​ียนไม่​่ได้​้กล่​่าว ถึ​ึงในบทความตอนก่​่อนหน้​้า จะขอ นำมากล่​่าวถึ​ึงในบทความตอนนี้​้� ห้​้าง รี​ีกอร์​์ดี​ี หรื​ือรู้​้�จั​ักในชื่​่�อคาซ่​่ารี​ีกอร์​์ดี​ี (Casa Ricordi) เป็​็นร้​้านค้​้าทาง ดนตรี​ีและโรงพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลงที่​่�ใหญ่​่ ที่​่�สุ​ุดในประเทศอิ​ิตาลี​ี นอกจากนั้​้�น

คาซ่​่ารี​ีกอร์​์ดี​ี (Casa Ricordi) (ที่​่�มา: หนั​ังสื​ือ Musica, musicisti, editoria : 175 anni di Casa Ricordi, 1808-1983)

59

โรงพิ​ิมพ์​์ของห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ี (ที่​่�มา: หนั​ังสื​ือ Musica, musicisti, editoria : 175 anni di Casa Ricordi, 1808-1983)

ยั​ังมี​ีสาขาอื่​่�น ๆ ทั่​่�วทั้​้�งภู​ูมิ​ิภาค ไม่​่ ว่​่าจะเป็​็นที่​่�กรุ​ุงเบอร์​์ลิ​ิน ประเทศ เยอรมนี​ี, กรุ​ุงลอนดอน ประเทศ อั​ังกฤษ, มหานครนิ​ิวยอร์​์ก ประเทศ สหรั​ัฐอเมริ​ิกา จุ​ุดกำเนิ​ิดของห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ี ก่​่อ ตั้​้�งครั้​้�งแรกที่​่�เมื​ืองมิ​ิลาน ในปี​ี ค.ศ. ๑๘๐๘ (พ.ศ. ๒๓๕๑) โดยนายจิ​ิโอ วานี​ี รี​ีกอร์​์ดี​ี (Giovanni Ricordi) ผู้​้�จั​ัดพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลงชาวอิ​ิตาลี​ี เป็​็น ผู้ที่​่้� มี� คี วามสั​ัมพั​ันธ์​์อันั ดี​ีกับั โรงละคร เตอาโตร แอลลา สกาลา (Teatro alla Scala) ซึ่​่ง� เป็​็นโรงละครสำคั​ัญ ในอิ​ิตาลี​ีอีกี แห่​่งที่​่�พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้ มี​ีโอกาสเข้​้าชมเช่​่นกั​ัน จะขอกล่​่าว ถึ​ึงในส่​่วนต่​่อไป ห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ีในช่​่วงเวลาที่​่�พระ เจนดุ​ุริ​ิยางค์​์เดิ​ินทางมาเยี่​่�ยมชม ถื​ือว่​่าเป็​็นกิ​ิจการทางดนตรี​ีมี​ีความ แข็​็งแกร่​่งทางธุ​ุรกิ​ิจอย่​่างมากเป็​็น 60

อั​ันดั​ับต้​้น ๆ ของประเทศอิ​ิตาลี​ี มี​ี คลั​ังโน้​้ตเพลงที่​่�ตี​ีพิ​ิมพ์​์ออกมานั​ับ แสนรายการ ภารกิ​ิจของพระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์ที่​่�มี​ีต่​่อห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ีแห่​่งนี้​้� ประกอบไปด้​้วย การสอบถามเรื่​่�อง การจั​ัดพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลง ซึ่ง่� คาดว่​่าน่​่า จะหมายถึ​ึงโน้​้ตเพลงไทยที่​่�ทางสยาม ได้​้รวบรวมชำระในช่​่วงเวลานั้​้�นอั​ันมี​ี พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์เป็​็นที่​่�ปรึ​ึกษา และ ภารกิ​ิจการเยี่​่�ยมชมโรงพิ​ิมพ์​์อันั เป็​็น โรงพิ​ิมพ์​์มาตรฐานของยุ​ุโรป

ดู​ูการพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลงที่​่�โรงพิ​ิมพ์​์ตามที่​่� นั​ัดไว้​้ โรงพิ​ิมพ์​์นี้​้ตั้​้� ง� อยู่​่�ภายนอกเมื​ือง ที่​่�ถนนวิอิ าเลกำปาเนี​ีย ๔๒ เป็​็นโรง พิ​ิมพ์​์ที่​่ใ� หญ่​่มาก ทั้​้�งสถานที่​่�ก็ส็ ะอาด เรี​ียบร้​้อยดี​ีที่​่�สุ​ุด ห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ีแจ้​้งว่​่า เครื่​่อ� งปั๊​๊�มสำหรั​ับแกะแม่​่พิมิ พ์​์ทั้​้ง� หมด มี​ีจำหน่​่ายที่​่�ห้า้ ง รี​ีเยอร์​์ล ไวเซนบอร์​์น แอนด์​์โก ๑๕ ถนนสะแต๊​๊ตเตอริ​ิตเซอร์​์ (Riegerl Weisenborn & Co Stotteritzerstr. 15) เมื​ืองไลป์​์ซิกิ ประเทศเยอรมั​ัน...” (พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์, ๒๔๘๐)

“...วั​ันที่​่� ๒๙ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐...เวลาเที่​่�ยงได้​้ไปที่​่�ห้า้ งรี​ีกอร์ดี์ ี ห้​้างเอส. เอ. การี​ีช (S.A. เพื่​่�อไต่​่ถามการพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลง ห้​้าง Carish) ห้​้างการิ​ิช เป็​็นหนึ่​่�งในสำนั​ัก นั​ัดให้​้ไปชมโรงพิ​ิมพ์​์ในวั​ันรุ่​่�งขึ้​้น� เวลา พิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลงของอิ​ิตาลี​ีที่​่ตี� พิี มิ พ์​์โน้​้ต ๒.๓๐ น. เพลงออกจั​ัดจำหน่​่ายมากมาย ก่​่อ ตั้​้�งมาตั้​้�งแต่​่ช่​่วงศตวรรษที่​่� ๑๙ มี​ี ...วั​ันที่​่� ๓๐ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. โรงพิ​ิมพ์​์ที่​่แ� ยกออกจากห้​้างร้​้านเช่​่น ๒๔๘๐...ตอนบ่​่ายไปที่​่�ห้า้ งรี​ีกอร์ดี์ ี เพื่​่อ� เดี​ียวกั​ับทางห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ี ภารกิ​ิจ

ของพระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ในที่​่�แห่​่งนี้​้�คื​ือ การไต่​่ถามทาบทามเรื่​่�องการพิ​ิมพ์​์ โน้​้ตเพลง ไปจนถึ​ึงการเยี่​่�ยมชมโรง พิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลง “...วั​ันที่​่� ๑ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๐...วั​ันนี้​้�ได้​้ไปที่​่�ห้​้าง เอส. เอ. การิ​ิช, ถนนเซนต์​์ มาเรี​ีย ฟลู​ูคอร์​์ เนี​ีย ๙ (S.A. Carish, Via S. Maria Fulernia 9) เพื่​่�อทาบทาม เรื่​่�องการพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลง ซึ่​่�งตั้​้�งอยู่​่� ต่​่างหาก นามว่​่า กาอี​ีมี​ี เอ ฟี​ีลี​ีโอ (Cami e Flglio)...” (พระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์, ๒๔๘๐) ห้​้างสร้​้างเครื่​่�องดนตรี​ีมอน ซี​ีโน เอ การ์​์ลั​ันดิ​ินี​ี (Monzino & Garlandini) เป็​็นร้​้านสร้​้างเครื่​่�อง ดนตรี​ี มี​ีชื่​่�อเสี​ียงมากในการสร้​้าง เครื่​่อ� งดนตรี​ีจำพวกเครื่​่อ� งสายสากล อาทิ​ิ เครื่​่อ� งดนตรี​ีในตระกู​ูลไวโอลิ​ิน เป็​็นต้​้น ภารกิ​ิจของพระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ นี้​้�ได้​้ระบุ​ุถึ​ึงเพี​ียงการจั​ัดหาเครื่​่�อง ดนตรี​ีและอะไหล่​่เครื่​่อ� งดนตรี​ีเท่​่านั้​้�น

ภารกิ​ิจของมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีแห่​่ง นี้​้�มี​ีการตั้​้�งจุ​ุดประสงค์​์ชั​ัดเจน คื​ือ การเป็​็นสถานที่​่�ฝึ​ึกอบรมนั​ักดนตรี​ี นั​ักประพั​ันธ์​์เพลง โดยยึ​ึดหลั​ักว่​่า ศิ​ิลปะและการดนตรี​ีถื​ือเป็​็นหลั​ัก สำคั​ัญสู​ูงสุ​ุดในความคิ​ิดของมนุ​ุษย์​์ ที่​่�จะทำให้​้มนุ​ุษย์​์เกิ​ิดโตและอยู่​่�ร่​่วม กั​ันพั​ัฒนาสั​ังคมได้​้ ทรรศนะจั​ัดตั้​้�ง สถาบั​ันการดนตรี​ีแห่​่งนี้​้� จึ​ึงไม่​่ใช่​่แค่​่ เป็​็นสถาบั​ันการเรี​ียนการสอนดนตรี​ี แต่​่นับั เป็​็นชุ​ุมชนหนึ่​่�งที่​่�อยู่​่�ร่ว่ มกั​ันเพื่​่�อ ขั​ับเคลื่​่อ� นสั​ังคมโดยใช้​้พลั​ังทางศิ​ิลปะ การดนตรี​ีเป็​็นแรงผลั​ักดั​ัน พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เดิ​ินทางมายั​ัง สถาบั​ันแห่​่งนี้​้�ในวั​ันที่​่� ๓๐ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐ การเข้​้าเยี่​่�ยมชมครั้​้ง� นี้​้�

พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ยังั ได้​้พบกั​ับ ๒ คน สำคั​ัญในแวดวงดนตรี​ีคลาสสิ​ิกของ ประเทศอิ​ิตาลี​ี ซึ่​่�งได้​้ดำรงตำแหน่​่ง ภายในสถาบั​ันแห่​่งนี้​้� นั่​่�นก็​็คื​ือ นาย ปิ​ิก มั​ันยากั​ัลลี​ี (Pick Mangiagalli) และนายอี​ี. ปี​ีแซ้​้ตตี​ี (I. PIzzetti) “...วั​ันที่​่� ๓๐ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐...วั​ันนี้​้�ตอนเช้​้าได้​้ไปที่​่�ราช มหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีแห่​่งเมื​ืองมี​ีลาโน ได้​้พบกั​ับนายปิ​ิก มั​ันยากั​ัลลี​ี (Pick Mangiagalli) กั​ับท่​่านอี​ี. ปี​ีแซ้​้ตตี​ี (I. PIzzetti) เจ้​้าหน้​้าที่​่�ผู้​้�ปกครอง ราชมหาวิ​ิทยาลั​ัย ได้​้เข้​้าดู​ูวิ​ิธี​ีสอน ดนตรี​ีทุ​ุก ๆ แผนก...” (พระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์, ๒๔๘๐)

“...วั​ันที่​่� ๒ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ๒๔๘๐...วั​ันนี้​้ไ� ด้​้ไปที่​่�ห้า้ งสร้​้างเครื่​่อ� ง ดนตรี​ีชื่​่�อมอนซี​ีโน เอ การ์​์ลั​ันดิ​ินี​ี (Monsino e Garlandini) เพื่​่�อสื​ืบ ถามถึ​ึงเรื่​่�องเครื่​่�องดนตรี​ีและสาย ซอชะนิ​ิดพิ​ิเศษ ได้​้รั​ับตั​ัวอย่​่างซอ สามสายมาบางอย่​่าง...” (พระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์, ๒๔๘๐) Conservatorio di Milano ราชมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีแห่​่ง เมื​ืองมิ​ิลาน หรื​ือรู้​้�จั​ักกั​ันทั่​่�วไปใน ชื่​่�อ Milan Conservatory แห่​่งนี้​้� ก่​่อตั้​้�งขึ้​้�นในปี​ี ค.ศ. ๑๘๐๗ (พ.ศ. ๒๓๕๐) อยู่​่�ในบริ​ิเวณใกล้​้เคี​ียงกั​ับ มหาวิ​ิหารสำคั​ัญของเมื​ืองอย่​่าง Santa Maria della Passioner

ผลงานการตี​ีพิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลงของห้​้างรี​ีกอร์​์ดี​ี (ที่​่�มา: หนั​ังสื​ือ Musica, musicisti, editoria : 175 anni di Casa Ricordi, 1808-1983)

61

ห้​้างสร้​้างเครื่​่�องดนตรี​ีมอนซี​ีโน เอ การ์​์ลั​ันดิ​ินี​ี (Monzino & Garlandini) (ที่​่�มา: Northridge University Library)

รี​ีคาร์​์โด ปิ​ิก-มั​ันยากั​ัลลิ​ิ (Riccardo Pick-Mangiagalli) เป็​็นนั​ักประพั​ันธ์​์ ชาวอิ​ิตาลี​ีมี​ีชี​ีวิ​ิตอยู่​่�ในช่​่วงปี​ี ค.ศ. ๑๘๘๒-๑๙๔๙ (พ.ศ. ๒๔๒๕-๒๔๙๒) มี​ีผลงานการประพั​ันธ์​์ออกเผยแพร่​่ มากมายหลายประเภท อาทิ​ิ อุ​ุปรากร แชมเบอร์​์มิวิ สิ​ิก บั​ัลเลต์​์ ไปจนถึ​ึงงาน ประพั​ันธ์​์ดนตรี​ีขนาดสั้​้�นอี​ีกมากมาย สิ่​่�งที่​่�น่​่าสนใจอี​ีกอย่​่างหนึ่​่�งนั่​่�นก็​็คื​ือ นายปิ​ิก-มั​ันยากั​ัลลิ​ิ เป็​็นนั​ักประพั​ันธ์​์ ดนตรี​ีที่​่�มี​ีแนวทางไปในทิ​ิศทางของ ดนตรี​ีประเภทอิ​ิมเพรสชั​ันนิ​ิสม์​์ (Impressionist music) ซึ่​่�งโดย ปกติ​ิแล้​้วหากนึ​ึกถึ​ึงดนตรี​ีประเภทนี้​้� จะนึ​ึกถึ​ึงนั​ักประพั​ันธ์​์ทางฝั่​่�งของนั​ัก ประพั​ันธ์​์ชาวประเทศฝรั่​่�งเศส อาทิ​ิ โกลด เดอบู​ูว์ซี์ ี (Claude Debussy) มอริ​ิส ราแวล (Maurice Ravel) เป็​็นต้​้น หากท่​่านผู้​้อ่� า่ นสนใจ สามารถ ลองค้​้นหาฟั​ังได้​้ในช่​่องทางทั่​่�วไปของ อิ​ินเทอร์​์เน็​็ต ยั​ังคงมี​ีงานของเขาหลาย ชิ้​้น� ที่​่�ยังั คงถู​ูกนำมาบั​ันทึ​ึกเสี​ียงและ เผยแพร่​่จนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน ช่​่วงเวลาที่​่� พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์เดิ​ินทางไปพบกั​ับ นายปิ​ิก-มั​ันยากั​ัลลิ​ิ นั้​้�น เขากำลั​ัง 62

ดำรงตำแหน่​่งหนึ่​่�งในผู้บ้� ริ​ิหารของราช ดุ​ุริ​ิยางค์​์เป็​็นที่​่�ระลึ​ึก ดั​ังบั​ันทึ​ึกที่​่�ว่​่า มหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีแห่​่งเมื​ืองมิ​ิลานนี้​้� โดยก่​่อนจากลา นายปิ​ิก-มั​ันยากั​ัลลิ​ิ “…วั​ันที่​่� ๓ ธั​ันวาคม พ.ศ. ก็​็ได้​้มอบโน้​้ตเพลงให้​้แก่​่พระเจน ๒๔๘๐...วั​ันนี้​้ไ� ด้​้ไปที่​่�ราชมหาวิ​ิทยาลั​ัย

ตราสั​ัญลั​ักษณ์​์ Conservatorio di Milano (ที่​่�มา: เพจ Facebook: Conservatorio Musica Verdi Milano)

บรรยากาศภายใน Conservatorio di Milano (ที่​่�มา: เพจ Facebook: Conservatorio Musica Verdi Milano)

สอนการดนตรี​ีเมื​ืองมี​ีลาโน เพื่​่อ� เข้​้าดู​ู การฝึ​ึกฝนท่า่ ทางตั​ัวละคร แล้​้วได้​้ไป สั​ังเกตดู​ูวิ​ิธีสี อนการประพั​ันธ์บ์ ทเพลง ได้​้ถื​ือโอกาสลานายปี​ีกมั​ันยากั​ัลป์​์ลี​ี และเขาได้​้ให้​้บทประพั​ันธ์ข์ องเขามา ด้​้วยสองบท เพื่​่�อไว้​้เป็​็นที่​่�ระลึ​ึก...” (พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์, ๒๔๘๐)

รี ค าร์ โ ด ปิ ก -มั น ยากั ล ลิ (Riccardo PickMangiagalli) (ที่มา: Archivio Storico Ricordi)

บุ​ุคคลอี​ีกท่​่านหนึ่​่�งที่​่�พระเจน ดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เข้​้าพบในคราวเดี​ียวกั​ันนี้​้� คื​ือ นายอี​ี. ปี​ีแซ้​้ตตี​ี เชื่​่�อว่​่าคื​ือนาย อิ​ิลดี​ีบรั​ันโด ปี​ีแซ้​้ตตี​ี (Ildebrando Pizzetti) นั​ักประพั​ันธ์​์และนั​ักดนตรี​ี วิ​ิทยา นั​ักวิ​ิจารณ์​์ดนตรี​ี ชาวอิ​ิตาลี​ี เขาดำรงตำแหน่​่งผู้​้�อำนวยการของ ราชมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีแห่​่งเมื​ือง มิ​ิลาน ในช่​่วงเวลาดั​ังกล่​่าว ภายใน บั​ันทึ​ึกของพระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ไม่​่ได้​้กล่​่าว ถึ​ึงบุ​ุคคลท่​่านนี้​้�มากนั​ัก คาดว่​่าน่​่าจะ เป็​็นการพบปะพู​ูดคุ​ุยกั​ันเพี​ียงเวลา 63

(Teatro Regio Ducale) โรงละคร เดิ​ิมอั​ันได้​้ถู​ูกไฟไหม้​้เสี​ียหายไปในปี​ี ค.ศ. ๑๗๗๖ (พ.ศ. ๒๓๑๙) โรงละคร แห่​่งนี้​้�มีปี ระวั​ัติศิ าสตร์​์ยาวนาน มี​ีทั้​้ง� บุ​ุคลากรทางดนตรี​ีไปจนถึ​ึงอุ​ุปรากรที่​่� มี​ีชื่​่อ� เสี​ียงมาเปิ​ิดการแสดงที่​่�โรงละคร แห่​่งนี้​้�มากมาย อาทิ​ิ อาร์​์ตูโู ร ทอสคา นี​ีนี​ี (Arturo Toscanini) วาทยกร ชาวอิ​ิตาลี​ีผู้​้�มี​ีชื่​่�อเสี​ียง ซึ่​่�งพระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์ได้​้ชมการแสดงของท่​่านผู้​้� นี้​้�มาก่​่อนหน้​้าแล้​้วในกรุ​ุงลอนดอน ประเทศอั​ังกฤษ, อุ​ุปรากรรอบ ปฐมทั​ัศน์​์เรื่​่อ� ง Madame Butterfly และ Turandot โดยจาโกโม ปุ​ุชชี​ีนี​ี (Giacomo Puccini) นั​ักประพั​ันธ์​์ ชาวอิ​ิตาลี​ี ผู้​้�มี​ีชื่​่�อเสี​ียงโดดเด่​่นใน เรื่​่�องการประพั​ันธ์​์อุ​ุปรากร เป็​็นต้​้น ช่​่วงเวลาที่​่�พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ได้​้ เดิ​ินทางมายั​ังโรงละครแห่​่งนี้​้� ท่​่าน ได้​้มี​ีโอกาสรั​ับชมการฝึ​ึกซ้​้อมอุ​ุปรากร อิ​ิลดี​ีบรั​ันโด ปี​ีแซ้​้ตตี​ี (Ildebrando Pizzetti) (ที่​่�มา: เรื่​่อ� งต่​่าง ๆ ไม่​่ว่า่ จะเป็​็น มาร์​์แซลโล https://en.wikipedia.org/wiki/Ildebrando_Pizzetti) (Marcello) โดยนั​ักประพั​ันธ์​์ที่​่ชื่​่� อ� ว่​่า ยี​ีออร์​์ดาโน (Giordano), วิ​ิวาหะ ของฟี​ีกาโร (Nozze de Figaro) ไม่​่นานก่​่อนที่​่�จะมี​ีการประสานกั​ับ Teatro alla Scala โดยโมสาร์​์ท (Wolfgang Amadeus บุ​ุคลากรท่​่านอื่​่�น ๆ ให้​้ช่​่วยดำเนิ​ิน แท้​้จริ​ิงแล้​้วสถานที่​่�แห่​่งนี้​้�เป็​็น Mozart) ซึ่​่�งปรากฏในบั​ันทึ​ึกของ การดู​ูงานในสถาบั​ันต่​่อไป สถานที่​่�ศึ​ึกษาดู​ูงานทางดนตรี​ีแห่​่ง พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ โดยจะขอยกมา ราชมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีแห่​่งเมื​ือง แรกเมื่​่�อเดิ​ินทางมาถึ​ึงเมื​ืองมิ​ิลาน บางส่​่วนอั​ันระบุ​ุไว้​้ดั​ังนี้​้� มิ​ิลานเป็​็นสถานศึ​ึกษาทางดนตรี​ีแห่​่ง เป็​็นสถานที่​่�ที่​่พ� ระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เดิ​ิน สุ​ุดท้​้ายที่​่�พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้เข้​้าเยี่​่ย� ม ทางไปเยี่​่�ยมชมอย่​่างเป็​็นทางการ “...วั​ันที่​่� ๒๙ พฤศจิ​ิกายน พ.ศ. ชมศึ​ึกษาดู​ูงาน เป็​็นที่​่�น่า่ เสี​ียดายว่​่า สลั​ับกั​ับสถานที่​่�อื่​่น� ๆ ที่​่�ได้​้อธิ​ิบายไว้​้ ๒๔๘๐...ตอนบ่​่ายได้​้ไปพบกั​ับนาย ไม่​่มี​ีการระบุ​ุรายละเอี​ียดมากนั​ักใน ก่​่อนหน้​้า โรงละครเตอาโตร แอลลา กั​ัตตอโซ (Cattozo) ผู้​้�บั​ัญชาการ การเข้​้าเยี่​่ย� มชมสถาบั​ันแห่​่งนี้​้� ได้​้แต่​่ สกาลา หรื​ือเป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักอี​ีกชื่​่�อว่​่า La โรงละครเตอาโตรแอลลาสกาลา ได้​้ เพี​ียงอนุ​ุมานถึ​ึงสิ่​่�งที่​่�น่า่ จะเกิ​ิดขึ้​้น� ใน Scala โรงละครแห่​่งนี้​้�ถื​ือเป็​็นหนึ่​่�งใน เปิ​ิดโอกาสให้​้ชมโรงละครทั่​่�วไปและ ช่​่วงเวลานั้​้�นตามเอกสารที่​่�บันั ทึ​ึกออก พื้​้น� ที่​่�สำคั​ัญในการเผยแพร่​่การแสดง ได้​้สังั เกตดู​ูการซ้​้อมผู้​้�ร่ว่ มวงซึ่​่�งมี​ีนักั มา องค์​์ความรู้​้จ� ากสถาบั​ันแห่​่งต่​่าง ๆ อุ​ุปรากรเรื่​่�องต่​่าง ๆ ในเมื​ืองมิ​ิลาน ร้​้องประมาณ ๑๒๐ คน ตอนค่​่ำได้​้ ที่​่�ได้​้เข้​้าเยี่​่�ยมชมนี้​้�เองที่​่�พระเจน อุ​ุปรากรชิ้​้�นเอกหลายเรื่​่�องล้​้วนเคย ไปที่​่�โรงละครนี้​้�อีกี เพื่​่อสั � งั เกตดู​ูการ ดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้ใช้​้เป็​็นวั​ัตถุ​ุดิบิ ทางความรู้​้� แสดงที่​่�โรงละครแห่​่งนี้​้� จุ​ุดกำเนิ​ิดของ ซ้​้อมวงออร์​์แก๊​๊สตราสำหรั​ับละครร้​้อง ชั้​้�นดี​ีในการริ​ิเริ่​่�มสร้​้างหลั​ักสู​ูตรทาง โรงละครเตอาโตร แอลลา สกาลา เรื่​่อ� งมาร์​์แซลโล (Marcello) โดยนั​ัก ดนตรี​ีในประเทศสยามให้​้เกิ​ิดขึ้​้�นได้​้ ต้​้องย้​้อนไปถึ​ึงช่​่วงศตวรรษที่​่� ๑๘ ประพั​ันธ์ชื่์ อยี ่� ออร์ ี ด์ าโน (Giordano) ผู้​้�เขี​ียนจะขอสรุ​ุปรวบยอดประเด็​็น โดยได้​้เปิ​ิดทำการครั้​้�งแรกใน ค.ศ. ซึ่​่�งจะได้​้แสดงในฤดู​ูต่​่อไปนี้​้�... ดั​ังกล่​่าวในบทความตอนต่​่อไป ซึ่​่�ง ๑๗๗๘ (พ.ศ. ๒๓๒๑) ซึ่​่ง� เป็​็นการจั​ัด ถื​ือเป็​็นตอนจบของบทความชุ​ุดนี้​้� สร้​้างแทนที่​่� เตอาโตร เรยี​ีโอ ดู​ูคอล 64

โรงละครเตอาโตร แอลลา สกาลา (Teatro alla Scala) (ที่มา: Collezione Mincuzzi Nicoletti)

โรงละครเตอาโตร แอลลา สกาลา (Teatro alla Scala) (ที่​่�มา: https://it.wikipedia.org/wiki/Teatro_alla_Scala#/ media/File:Sommer,_Giorgio_(1834-1914)_-_n._5831_Teatro_della_Scala_(Milano).jpg)

65

เรือโดยสารอังเดร เลอบอง (Andre Lebon) (ที่มา: https://www.messageries-maritimes.org/alebon.htm)

...วั​ันที่​่� ๑ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๐...ตอนบ่​่ายได้​้ไปฟั​ังการซ้​้อมวง ออร์​์แก๊​๊สตรา ในการแสดงละครร้​้อง เรื่​่อ� งการวิ​ิวาหะของฟี​ีกาโร (Nozze di Figaro) ของโมซาร์​์ต (Mozart) ที่​่�โรงละครเตอาโตรแอลลาสกาลา...” (พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์, ๒๔๘๐) โรงละครแห่​่งนี้​้�นั​ับเป็​็นสถานที่​่� ศึ​ึกษาดู​ูงานทางดนตรี​ีแห่​่งสุ​ุดท้​้าย โดยเข้​้าดู​ูงานในวั​ันที่​่� ๕ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ ก่​่อนที่​่�พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ จะเดิ​ินทางออกจากประเทศอิ​ิตาลี​ี มุ่​่�งหน้​้าสู่​่�กรุ​ุงเทพฯ ประเทศสยาม โดยบุ​ุคลากรทางดนตรี​ีคนสุ​ุดท้​้ายที่​่� พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้พบก่​่อนเดิ​ินทาง กลั​ับ นั่​่�นก็​็คื​ือ นายเดซาบาตา (De Sabata) นายเดซาบาตาผู้​้นี้​้� มี� ชื่​่ี อ� เต็​็ม ว่​่า วิ​ิกเตอร์​์ เด ซาบาตา (Victor

66

de Sabata) เป็​็นทั้​้�งวาทยกรและนั​ัก ประพั​ันธ์​์มากฝี​ีมื​ือ มี​ีความเชี่​่ย� วชาญ เป็​็นอย่​่างยิ่​่�งในด้​้านการอำนวยเพลง ประกอบการแสดงอุ​ุปรากร ที่​่�มี​ี ความโดดเด่​่นมากที่​่�สุ​ุดท่​่านหนึ่​่�งใน ศตวรรษที่​่� ๒๐ “...วั​ันที่​่� ๕ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๐...วั​ันนี้​้�ได้​้ไปที่​่�โรงละครเตอา โตรแอลลาสกาลา เพื่​่อสั � งั เกตดู​ูการ ฝึ​ึกซ้อ้ มวงออร์​์แก๊​๊สตรา ในละครร้​้อง เรื่​่อ� งวิ​ิวาหะของฟี​ีกาโร บทของโมซาร์​์ต ซึ่​่�งนายเดซาบาตา (De Sabata) เป็​็นผู้​้�กำกั​ับวง นายเดซาบาตาเป็​็น ผู้​้�กำกั​ับวงที่​่�เยี่​่�ยมที่​่�สุ​ุดของประเทศ อิ​ิตาลี​ีและเป็​็นผู้​้�ฝึกฝนก ึ ารซ้​้อมคราวนี้​้� ด้​้วย...” (พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์, ๒๔๘๐)

มุ่งหน้าสู่สยาม ในช่​่วงสุ​ุดท้​้ายของการพำนั​ักอยู่​่� ในเมื​ืองมิ​ิลาน พระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ได้​้มี​ี โอกาสร่​่ำลาบุ​ุคคลต่​่าง ๆ ที่​่�เกี่​่ย� วข้​้อง และมี​ีส่ว่ นช่​่วยทำให้​้การเดิ​ินทางครั้​้ง� นี้​้�มี​ีความราบรื่​่�น ได้​้มี​ีการประสาน งานถึ​ึงข้​้าวของเครื่​่�องใช้​้ต่​่าง ๆ ที่​่� มี​ีการขนส่​่งมาจากต่​่างเมื​ืองซึ่​่�งเป็​็น สิ่​่�งของที่​่�พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ได้​้ฝากไว้​้ ให้​้มี​ีความพร้​้อมในการเดิ​ินทางไกล สู่​่�กรุ​ุงเทพฯ เมื่​่�อเสร็​็จสิ้​้น� การดู​ูงานทางดนตรี​ี ในสถานที่​่�สุดุ ท้​้าย เช้​้าวั​ันต่​่อมาวั​ันที่​่� ๖ ธั​ันวาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ รถไฟเที่​่�ยวเช้​้า ได้​้พาพระเจนดุ​ุริยิ างค์​์ออกจากเมื​ือง มิ​ิลานสู่​่�เมื​ืองมาร์​์เซย์​์ (Marseille) ทางตอนใต้​้ของประเทศฝรั่​่�งเศส เพื่​่�อ เตรี​ียมตั​ัวขึ้​้น� เรื​ือที่​่�จะพาตั​ัวท่​่านล่​่อง ข้​้ามทะเลมาจนถึ​ึงประเทศสิ​ิงคโปร์​์

ก่​่อนที่​่�จะต่​่อรถไฟถึ​ึงกรุ​ุงเทพมหานคร ประเทศสยาม เรื​ือที่​่�ทำหน้​้าที่​่�พาพระ เจนดุ​ุริ​ิยางค์​์เดิ​ินทางกลั​ับดิ​ินแดน มาตุ​ุภูมิู ินั้​้�น มี​ีชื่​่�อว่​่าอั​ังเดร เลอบอง (Andre Lebon) เรื​ือเดิ​ินทาง โดยสารขนาดใหญ่​่ที่​่�มี​ีส่​่วนร่​่วมกั​ับ ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์โลกหลายเหตุ​ุการณ์​์ ทั้​้�งสงครามโลก ภั​ัยพิ​ิบั​ัติ​ิธรรมชาติ​ิ ต่​่าง ๆ เรื​ือลำนี้​้�จะทำหน้​้าที่​่�ส่​่งพระ เจนดุ​ุริยิ างค์​์จากเมื​ืองมาร์​์เซย์​์จนถึ​ึง ประเทศสิ​ิงคโปร์​์ ซึ่​่ง� ใช้​้เวลาเดิ​ินทาง ทั้​้�งสิ้​้�นประมาณ ๒๐ วั​ัน

พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์เดิ​ินทางมาถึ​ึง สิ​ิงคโปร์​์ในวั​ันที่​่� ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๐ (นั​ับปี​ีแบบเก่​่า: ผู้​้�เขี​ียน) ก่​่อนที่​่�จะเดิ​ินทางโดยขบวนรถไฟ ผ่​่านทางเมื​ืองกั​ัวลาลั​ัมเปอร์​์และ เมื​ืองปี​ีนั​ัง ประเทศมาเลเซี​ีย เข้​้าสู่​่� เขตแดนของประเทศสยาม และถึ​ึง กรุ​ุงเทพฯ โดยปลอดภั​ัยในช่​่วงเที่​่�ยง ของวั​ันที่​่� ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๐ สิ้​้�นสุ​ุดการเดิ​ินทางยาวนานกว่​่า ๑๐ เดื​ือน ณ ที่​่�ตรงนี้​้� การเดิ​ินทางที่​่�เกื​ือบครบขวบปี​ีใน

ประเทศทางฝั่​่�งตะวั​ันตกของพระเจน ดุ​ุริยิ างค์​์นับั ว่​่ามี​ีคุณู ุ ปู การอย่​่างสู​ูงต่​่อ วงการดนตรี​ีตะวั​ันตกในประเทศไทย เป็​็นอย่​่างมาก ในตอนต่​่อไปผู้​้�เขี​ียน จะขอสรุ​ุปความทั้​้�งหมดของการ เดิ​ินทางครั้​้�งนี้​้�ว่​่า พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์ ได้​้พบพานสิ่​่�งใดและสิ่​่�งเหล่​่านั้​้�นได้​้ สร้​้างคุ​ุณประโยชน์​์ต่​่อการดนตรี​ีใน ประเทศสยามในมิ​ิติ​ิใดบ้​้าง ขอเชิ​ิญ ท่​่านผู้​้อ่� า่ นทุ​ุกท่​่านติ​ิดตามตอนสุ​ุดท้​้าย ของบทความชุ​ุดนี้​้�ในวารสารเพลง ดนตรี​ีฉบั​ับต่​่อไปครั​ับ

เอกสารอ้​้างอิ​ิง Casa Ricordi. (19 April 2022). The story of Casa Ricordi. เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก Casa Ricordi: https:// www.ricordi.com/en-US/About-us.aspx Conservatorio di Musica “Giuseppe Verdi”. (9 April 2022). Storia e mission. เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก Conservatorio di Musica “Giuseppe Verdi”: https://www.consmilano.it/it/conservatorio/ storia-e-mission Joseph Stevenson. (6 March 2022). Victor de Sabata Artist Biography. เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก ALLMUSIC: https://www.allmusic.com/artist/victor-de-sabata-mn0001657597/biography The Museo Teatrale alla Scala. (28 April 2022). HISTORY OF THE THEATRE. เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก The Museo Teatrale alla Scala: https://www.museoscala.org/en/the-theatre/history-of-thetheatre/ Wikipedia. (3 March 2022). Carisch. เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก wikipedia.org: https://en.wikipedia.org/ wiki/Carisch พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์. (๒๔๘๐). รายงานการดู​ูงานในต่​่างประเทศของข้​้าราชการซึ่​่�งได้​้รั​ับเงิ​ินช่​่วยเหลื​ือค่​่าใช้​้จ่​่าย จาก ก.พ. การดู​ูงานดนตรี​ีสากลของพระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์. กรุ​ุงเทพฯ: กรมศิ​ิลปากร. พระเจนดุ​ุริ​ิยางค์​์. (๒๕๑๒). ชี​ีวประวั​ัติ​ิของข้​้าพเจ้​้า อนุ​ุสรณ์​์ในงานพระราชทางเพลิ​ิงศพ เสวกโท พระเจน ดุ​ุริ​ิยางค์​์ (ปิ​ิติ​ิ วาทยกร). กรุ​ุงเทพฯ: บางกอก ซี​ีเกรตาเรี​ียล ออฟฟิ​ิศ.

67

BRASS INSTRUMENT

An Introduction to Trombone Mutes Story: Yung Chern Wong (โหย่​่ง เฉิ​ิน วง) 3rd Year Bachelor of Music Student College of Music, Mahidol University

What are Trombone Mutes?

or stone-lined cardboard. At the very end of the mute that is placed inside the bell of the trombone, it is attached with three pieces of cork.

The cork helps the mute stay firm inside the bell. The aluminum or copper straight mutes will create a brighter sound with more of a buzz to it whereas the plastic or stone-lined straight mutes will create more of a quieter, muffled sound.

As the name would suggest, a trombone mute is a tool that mutes the trombone. It is used by putting it in, on, or around the trombone bell. The trombone mutes don’t generally silence the horn entirely; a muted horn still makes sound. To be more specific, the mute would alter the intonation and change the sound of the trombone. They are mostly used to help the brass instruments blend better with other instruments or voices.

When is it Used?

In the music of today, mutes are used very often in jazz music, but are no strangers to compositions for orchestra, concert band, or just solo trombone repertoire as well. For classical music scores, composers will add the notation “con sordino” or just with the English translation “with mute”, to indicate the performer to play with mute. However, in jazz, composers more often will just write the name of the mute, and when it is to be removed it will be indicated “open”.

Different Types of Trombone Mutes Mutes come in many shapes and sizes. They are all designed with a specific purpose and would

68

Cup Mute

Figure 1 trombone Aluminum Straight Mute produce different sounds. There are many types of mutes, but some of the more common ones include the straight mute, cup mute, plunger mute, bucket mute, practice mute.

Some of the rarer ones include the pixie mute, harmon mute, softone mute, and the buzz mute.

The cup mute looks like a straight mute but with a wide cup at the end. The cup mute is used by inserting into the bell, covering the opening of the bell while only letting air escape around the edge of the cup. The air/sound that escapes is then reflected back

Straight Mute

One of the most common trombone mutes out there for classical musicians would be the straight mute. It is most trombone players’ first type of mute as well as mine. The straight mute is a cone shaped with an opening at the small end. It is commonly made from aluminum, copper, plastic

Figure 2 trombone stone-lined cup mute

bell directly to the music stand to get this effect.

Practice Mute

Figure 3 trombone plunger mute notation by the cup and this results in a mellow sound. Most cup mutes include adjustable cups, which allow for a more or less muted effect. Compared to the straight mute, the cup mute is quieter and has a more muffled tone. It is also used more often in orchestra/band arrangements.

1921, Together with Ellington’s trumpeter Bubber Miley, they revolutionized the “wah-wah” effect. When written down in score, composers usually notate the use of plunger mute with “+” to mean cover the bell, and the “o” symbol to open up the mute partially.

Plunger Mute

Bucket Mute

The plunger mute, is simply just a toilet plunger without the stick.

You can buy a toilet plunger from any hardware store and modify it to become your everyday plunger mute, or there are some companies that actually produce trombonespecific plunger mutes. The mute is held in the performer’s hand and used to alternate covering/ uncovering the bell to create a “wah-wah” sound. There is a rich history for using the plunger mute for jazz trombone playing.

The pioneer for using the plunger mute was an American trombonist named Joe Nanton, also known as Tricky Sam. He was a member of the Duke Ellington Orchestra. In

The bucket mute is a round, bucket-shaped mute filled with cotton: it produces a very dark and mellow sound, it is also the most muffled sound out of all the trombone mutes. The traditional bucket mutes are quite different than the other mutes, since the traditional bucket mutes clip onto the bell. More time is needed to attach and detach the mute to the bell compared to other mutes.

There are companies that make a bucket mute that is placed inside the bell like any other mutes, but it will result in a slight “buzzier” sound compared to the traditional ones. Some performers will play with a straight mute facing their

Ever since the pandemic of COVID-19, musicians including myself have been forced to spend most of the time at home. In order not to get too much complaints from neighbors or family members, the practice mute will come in very handy. The practice mute will quiet down the tone of the trombone so that you can practice without disturbing others. A good practice mute stops the sound without affecting the intonation or air flow used too much. Performers will often use the practice mute to warm up before a performance. Musicians also use the practice mute as a tool to build strong dynamic range and improve their tone.

Conclusion

There are many other mutes that are used less frequently, but they all offer very unique sound effects to the trombone repertoire.

Each mute is a wonderful tool to add color or change the timbre of the horn!

Figure 4 trombone traditional Figure 5 trombone practice mute stone-lined bucket mute

69

JAZZ STUDIES

การแสดงบทเพลง Tale from Pomelo Town โดยวง Pomelo Town และ Thailand Philharmonic Orchestra ในงาน TIJC ครั้​้�งที่​่� ๑๓ เรื่​่�อง: ดริ​ิน พั​ันธุ​ุมโกมล (Darin Pantoomkomol) คม วงษ์​์ สวั​ัสดิ์​์� (Kom Wongsawat) สฤษฎ ตั​ันเป็​็นสุ​ุ ข (Sarit Tanpensuk) ศรุ​ุติ​ิ วิ​ิจิ​ิตรเวชการ (Sarute Wijitwechakarn) ปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ ใจประสงค์​์ (Pinchanan Jaiprasong) นภั​ัทร ตั้​้�งสุ​ุ จริ​ิตพั​ันธ์​์ (Napat Tangsujaritpun) อาจารย์​์และศิ​ิษย์​์เก่​่าสาขาวิ​ิชาดนตรี​ีแจ๊​๊ส วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

ในงานเทศกาลดนตรี​ีแจ๊​๊สนานา ชาติ​ิเพื่​่�อการเรี​ียนรู้​้� หรื​ือ Thailand International Jazz Conference ครั้​้�งที่​่� ๑๓ ซึ่​่�งจั​ัดขึ้​้�นในช่​่วงระหว่​่าง วั​ันที่​่� ๒๑-๓๐ เมษายน ๒๕๖๕ ที่​่� ผ่​่านมา ถื​ือได้​้ว่​่าเป็​็นฤกษ์​์งามยามดี​ี อย่​่างยิ่​่�ง ที่​่�วงดนตรี​ีจากคณาจารย์​์ ประจำสาขาวิ​ิชาดนตรี​ีแจ๊​๊ส ที่​่�มั​ัก จะรวมตั​ัวกั​ันแสดงต่​่อสาธารณชน ในนามของ “Pomelo Town” จะได้​้ นำบทเพลง A Tale from Pomelo Town ซึ่​่�งเป็​็นบทเพลงชุ​ุด (Suite) ขนาดยาวเกื​ือบหนึ่​่�งชั่​่�วโมงเต็​็ม ๆ กลั​ับมาบรรเลงอี​ีกครั้​้ง� หนึ่​่�ง หลั​ังจาก ที่​่�ได้​้เคยนำออกแสดงครั้​้ง� แรกในงาน TIJC 2011 เมื่​่�อกว่​่า ๑๐ ปี​ีผ่า่ นมา เวลาล่​่วงเลยมาถึ​ึงปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๕ หลั​ังจากที่​่�โลกทั้​้�งโลกได้​้ผ่​่าน วิ​ิกฤติ​ิโรคระบาดครั้​้�งใหญ่​่ในชื่​่�อของ COVID-19 มาในวั​ันนี้​้� Pomelo Town จึ​ึงได้​้ตั​ัดสิ​ินใจที่​่�จะนำ A Tale from Pomelo Town กลั​ับมาบรรเลงใน รู​ูปแบบใหม่​่ โดยปรั​ับขยายจากบท 70

ประพั​ันธ์​์เดิ​ิม ที่​่�ประพั​ันธ์​์ขึ้​้น� สำหรั​ับ วงดนตรี​ีแจ๊​๊สขนาด ๗ ชิ้​้�น (Jazz Septet) กลายเป็​็นงานสำหรั​ับวง ออร์​์เคสตราเต็​็มรู​ูปแบบ โดยความ ช่​่วยเหลื​ือจากนั​ักเรี​ียบเรี​ียงดนตรี​ี ฝี​ีมื​ือเยี่​่�ยมอี​ีก ๔ ชี​ีวิ​ิต ซึ่​่�งประกอบ ด้​้วยคณาจารย์​์และศิ​ิษย์​์เก่​่าของ วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัย มหิ​ิดล ได้​้แก่​่ สฤษฎ ตั​ันเป็​็นสุ​ุข ศรุ​ุติ​ิ วิ​ิจิ​ิตรเวชการ ปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ ใจประสงค์​์ และนภั​ัทร ตั้​้ง� สุ​ุจริ​ิตพั​ันธ์​์ ทั้​้�งนี้​้� เนื่​่�องจากผลของการแพร่​่ ระบาดของโรคติ​ิดเชื้​้�อ COVID-19 ทำให้​้ต้​้องย้​้ายช่​่วงเวลาของการแสดง จากเดื​ือนมกราคม ที่​่�มั​ักจะจั​ัดอยู่​่� เป็​็นปกติ​ิทุกุ ปี​ี มาเป็​็นวั​ันเสาร์​์ที่​่� ๑๑ มิ​ิถุ​ุนายน พ.ศ. ๒๕๖๕ บทความนี้​้�จะกล่​่าวถึ​ึงบทเพลง ดั​ังกล่​่าว โดยเน้​้นไปที่​่�กระบวนการ ประพั​ันธ์​์และเรี​ียบเรี​ียงดนตรี​ี ทั้​้�งใน แบบดั​ังเดิ​ิม (Septet) และในรู​ูปแบบ ที่​่�เรี​ียบเรี​ียงดนตรี​ีขึ้​้น� ใหม่​่สำหรั​ับวง ออร์​์เคสตรา

A Tale from Pomelo Town เป็​็นบทเพลงชุ​ุด ที่​่�สร้​้างขึ้​้�นมาโดย พั​ัฒนาจากทำนองหลั​ักสั้​้น� ๆ (Motif) ขนาด ๔-๕ ตั​ัวโน้​้ต และผู้​้ป� ระพั​ันธ์​์ (ดริ​ิน พั​ันธุ​ุมโกมล) ได้​้นำแนวคิ​ิดดั​ัง กล่​่าวไปขยายต่​่อ ผ่​่านกระบวนการ ทางคี​ีตปฏิ​ิภาณ (Improvisation) เพื่​่� อ ให้​้บทเพลงมี​ี ก ารพั​ั ฒ นาใน ลั​ักษณะของการเล่​่าเรื่​่อ� งราวที่​่�มีสี​ี สัี นั ที่​่�แตกต่​่างกั​ัน บทเพลงนี้​้�แบ่​่งออกเป็​็น ๔ ท่​่อน ได้​้แก่​่ - Part 1: Once upon a Time - Part 2: The Stranger - Part 3: The Mission - Part 4: Light ในการนำออกแสดงครั้​้�งแรก บทเพลงมี​ีความยาวรวมทั้​้�งสิ้​้�น ประมาณ ๕๕ นาที​ี ต่​่อมา Pomelo Town ได้​้นำผลงานเพลงนี้​้�มาบั​ันทึ​ึก เสี​ียง จำหน่​่ายในชื่​่�ออั​ัลบั้​้�ม A Tale from Pomelo Town โดยในผลงาน บั​ันทึ​ึกเสี​ียงมี​ีความยาวเหลื​ือประมาณ

๔๗ นาที​ี เนื่​่�องจากมี​ีการตั​ัดทอนความยาวของช่​่วง ๒. การประพั​ันธ์​์และเรี​ียบเรี​ียงดนตรี​ี สำหรั​ับวง Improvisation ของบทเพลงลง ดนตรี​ีแจ๊​๊สขนาดกลาง (๖-๙ ชิ้​้น� ) ซึ่ง่� ประกอบด้​้วยกลุ่​่�ม เครื่​่อ� งดนตรี​ีที่​่ใ� ห้​้จั​ังหวะ (Rhythm Section) จำนวน ๓ แรงบั​ันดาลใจเบื้​้�องต้​้นในการประพั​ันธ์​์บทเพลง ชิ้​้น� ได้​้แก่​่ เปี​ียโน เบส และกลองชุ​ุด และกลุ่​่�มเครื่​่อ� งเป่​่า แรงบั​ันดาลใจที่​่�มาของบทเพลงชิ้​้�นนี้​้� เริ่​่�มต้​้นจาก (Horn Section) จำนวน ๓-๔ ชิ้​้�น รู​ูปแบบดั​ังกล่​่าว ความสนใจส่​่วนตั​ัวของดริ​ิน พั​ันธุ​ุมโกมล ผู้​้�ประพั​ันธ์​์ เป็​็นที่​่�นิ​ิยมในหมู่​่�นั​ักดนตรี​ีแจ๊​๊สในยุ​ุคหลั​ังจากบี​ีบ็​็อพ ในการสร้​้างงานดนตรี​ีแจ๊​๊สที่​่�มี​ีลั​ักษณะดั​ังนี้​้� (Post Bop) เป็​็นต้​้นมา บทเพลงในยุ​ุคสมั​ัยดั​ังกล่​่าวมี​ี ๑. บทเพลงชุ​ุดในแนวดนตรี​ีแจ๊​๊ส ซึ่ง่� ในอดี​ีตมี​ีผลงาน จุ​ุดเด่​่นที่​่�การเรี​ียบเรี​ียงแนวประสานของกลุ่​่�มเครื่​่อ� งเป่​่า ที่​่�เป็​็นแรงบั​ันดาลใจอยู่​่�หลายชิ้​้น� เช่​่น ผลงานชุ​ุด A Love ที่​่�สวยงามและการจั​ัดรู​ูปแบบจั​ังหวะของเพลงที่​่�หลาก Supreme ของ John Coltrane (1965) จนถึ​ึงผลงาน หลาย โดยมี​ีวงดนตรี​ีที่​่�เป็​็นแรงบั​ันดาลใจหลั​ัก ๆ เช่​่น ในยุ​ุคสมั​ัยปั​ัจจุ​ุบันั เช่​่น ผลงานชุ​ุด The Way Up ของ The Jazz Messengers และวงดนตรี​ีของ Julian Pat Metheny (2005) เป็​็นต้​้น ‘Cannonball’ Adderley เป็​็นต้​้น

อั​ัลบั้​้�ม A Love Supreme โดย John Coltrane (1965) อั​ัลบั้​้�มชุ​ุด Message โดยศิ​ิษย์​์เก่​่าของ Art Blakey and และ The Way Up โดย Pat Metheny Group (2005) the Jazz Messengers (1993) และอั​ัลบั้​้�ม Dizzy’s Business โดย Cannonball Adderley (1963)

71

๓. งานประพั​ันธ์​์เพลงที่​่�สร้​้างจากการบรรเลงคี​ีต ปฏิ​ิภาณ (Improvisation Based Composition) ซึ่ง่� แตก ต่​่างจากการประพั​ันธ์​์เพลงโดยทั่​่�วไปที่​่�มักั จะตระเตรี​ียม แนวคิ​ิดต่​่าง ๆ และเรี​ียงร้​้อยให้​้ออกมาเป็​็นบทเพลง ใน ทางตรงข้​้าม ผู้​้ป� ระพั​ันธ์​์บทเพลง A Tale from Pomelo Town เลื​ือกใช้​้การคี​ีตปฏิ​ิภาณ (Improvisation) เป็​็น หลั​ัก ทำให้​้บทเพลงที่​่�ออกมามี​ีความสดและมี​ีโครงสร้​้าง เพลงที่​่�มั​ักจะไม่​่ซ้​้ำกั​ัน ซึ่​่�งในวงการดนตรี​ีแจ๊​๊สที่​่�ผ่​่าน ๆ มา มี​ีผลงานที่​่�สร้​้างมาด้​้วยแนวทางดั​ังกล่​่าวนี้​้�อยู่​่�บ้​้าง เช่​่น ผลงานในอั​ัลบั้​้�ม Straight Ahead ของ Barry

อั​ัลบั้​้�ม A Tale from Pomelo Town โดย The Pomelo Town (2012)

Finnerty นั​ักกี​ีตาร์​์แจ๊​๊ส ในปี​ี ค.ศ. ๑๙๙๕ (เฉพาะเพลง “Outness”) ผลงานในอั​ัลบั้​้�ม “Solo Improvisations for Expanded Piano” โดย Lyle Mays นั​ักเปี​ียโน แจ๊​๊ส ในปี​ี ค.ศ. ๒๐๐๐ เป็​็นต้​้น จากแรงบั​ันดาลใจแรกเริ่​่�มดั​ังกล่​่าว จึ​ึงนำมาสู่​่�รู​ูป แบบเพลง A Tale from Pomelo Town เวอร์​์ชั​ัน แรก ที่​่�มี​ีลั​ักษณะเป็​็นบทเพลงชุ​ุด (Suite) ที่​่�ประพั​ันธ์​์ โดยใช้​้กระบวนการทางคี​ีตปฏิ​ิภาณ (Improvisation) เป็​็นส่​่วนใหญ่​่ โดยเรี​ียบเรี​ียงออกมาสำหรั​ับวงดนตรี​ี แจ๊​๊สขนาด ๗ ชิ้​้�น ได้​้ผลผลิ​ิตออกมาตามที่​่�ผู้​้�ประพั​ันธ์​์ มุ่​่�งหมายไว้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี แนวคิ​ิดในการประพั​ันธ์​์เพลง ช่​่วงนี้​้�จะกล่​่าวถึ​ึงบางแนวคิ​ิดที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับการ สร้​้างงานชิ้​้�นนี้​้� ได้​้แก่​่ เรื่​่�อง Motif Development (โดย เฉพาะในท่​่อนที่​่� ๑ ท่​่อนที่​่� ๒ และท่​่อนที่​่� ๓) และการ ใช้​้ Pedal Tone และ Root Movement (โดยเฉพาะ ในท่​่อนที่​่� ๔) ท่​่อนเพลงที่​่� ๑-๓ กั​ับการใช้​้ Motif Development อาจกล่​่าวได้​้ว่​่าสารตั้​้�งต้​้นที่​่�สำคั​ัญตั​ัวหนึ่​่�งในการ ประพั​ันธ์​์บทเพลงนี้​้�ขึ้​้�นมา ก็​็คื​ือกลุ่​่�มทำนองเพลงสั้​้�น ๆ อั​ัลบั้​้�ม Straight Ahead โดย Barry Finnerty (1995) หรื​ือ Motif ซึ่​่�งเป็​็นเพี​ียงทำนองง่​่าย ๆ สั้​้�น ๆ ที่​่�เกิ​ิด และ Solo: Improvisations for Expanded Piano โดย จากโน้​้ต ๔-๕ ตั​ัว ซึ่​่ง� หากมองดู​ู (และฟั​ัง) อย่​่างเร็​็ว ๆ Lyle Mays (2000) ก็​็พอจะบอกได้​้ว่​่าเป็​็น Motif ที่​่�สร้​้างมาจาก E minor Pentatonic Scale ซึ่ง่� โดยทั่​่�วไปแล้​้ว ก็​็น่า่ จะนำมาใช้​้บน 72

คอร์​์ด Em7 (ภาพซ้​้ายด้​้านล่​่าง) หรื​ือนำมาใช้​้บนทางเดิ​ินคอร์​์ดที่​่�อยู่​่�ในบั​ันไดเสี​ียง E minor ไม่​่ว่า่ ทางเดิ​ินคอร์​์ด นั้​้�นจะเป็​็นทางเดิ​ินคอร์​์ด Diatonic (ภาพกลางด้​้านล่​่าง) หรื​ือ Non-Diatonic (ภาพขวาด้​้านล่​่าง)

ตั​ัวอย่​่างแรกของการใส่​่ฮาร์​์โมนี​ีเข้​้าไปในโมที​ีฟหลั​ักนี้​้� ในเพลง A Tale from Pomelo Town จะเห็​็นได้​้ใน ช่​่วงท่​่อนที่​่� ๑ เป็​็นการสร้​้างทำนองขึ้​้�นมาบนช่​่วงที่​่�เพลงอยู่​่�ในบั​ันไดเสี​ียง E minor ธรรมดา ๆ เพื่​่�อให้​้ง่​่ายต่​่อ การจดจำของผู้ฟั้� งั (ฟั​ังได้​้จากงานบั​ันทึ​ึกเสี​ียงนาที​ีที่​่� ๑.๔๗-๑.๕๘) ซึ่ง่� จะเห็​็นได้​้ว่​่าเกื​ือบทุ​ุกคอร์​์ดในตั​ัวอย่​่างต่​่อ ไปนี้​้� (ยกเว้​้นคอร์​์ด A/E, F# min, G11 และ AMaj7) ล้​้วนแต่​่เป็​็น Diatonic Chord ในบั​ันไดเสี​ียง G Major

ในช่​่วงต่​่อมาของท่​่อนที่​่� ๑ เพลงได้​้มี​ีการ Modulate ในช่​่วงสั้​้น� ๆ มาอยู่​่�ในบั​ันไดเสี​ียง D minor จึ​ึงได้​้นำโมที​ีฟ เดิ​ิมที่​่�ถู​ูก Transpose (เป็​็น A D C A G ในช่​่วงห้​้องหมายเลข ๗๒-๗๔) ซึ่​่�งจะเห็​็นได้​้ว่​่าคอร์​์ดที่​่�อยู่​่�ในช่​่วงนี้​้�จะ เป็​็น Diatonic Chord ในบั​ันไดเสี​ียง F Major และต่​่อมาในห้​้องหมายเลข ๗๖ บทเพลงก็​็กลั​ับมาอยู่​่�ที่​่บั� นั ไดเสี​ียง E minor และเราจะได้​้ยิ​ินโมที​ีฟเดิ​ิมกลั​ับมาบรรเลงในบั​ันไดเสี​ียงเดิ​ิม (B E D B A) ในช่​่วงห้​้อง ๘๐-๘๒

ซึ่​่�งจากการย้​้ำโมที​ีฟดั​ังกล่​่าวในช่​่วงแรกของเพลง น่​่าจะทำให้​้ผู้​้�ฟั​ังสามารถจะ “สะดุ​ุด” กั​ับทำนองดั​ังกล่​่าว ได้​้แล้​้ว และน่​่าจะทำให้​้ผู้​้�เขี​ียนสามารถนำทำนองดั​ังกล่​่าวมาใช้​้ในรู​ูปแบบที่​่�แปลกออกไปกว่​่าเดิ​ิมได้​้ โมที​ีฟดั​ังกล่​่าวถู​ูกนำมาใช้​้อี​ีกหลายครั้​้�งในท่​่อนที่​่� ๑ โดยนำมา Modulate เพื่​่�อสร้​้างความแตกต่​่าง เช่​่น ใน ตั​ัวอย่​่างต่​่อไป มี​ีการเปลี่​่�ยนบั​ันไดเสี​ียง ๓ ครั้​้�ง ให้​้แก่​่โมที​ีฟนี้​้�

โมที​ีฟนี้​้�ได้​้ถู​ูกนำมาใช้​้ในท่​่อนอื่​่�น ๆ อี​ีก เช่​่น ในท้​้ายท่​่อนที่​่� ๒ ซึ่​่�งอยู่​่�ในอั​ัตราจั​ังหวะ ๓/๔ ทำนองตลอด ช่​่วงดั​ังกล่​่าว แทบจะเรี​ียกได้​้ว่​่าประกอบด้​้วยโมที​ีฟหลั​ักล้​้วน ๆ จนแทบจะไม่​่มี​ีทำนองอื่​่�น ๆ ประกอบเลย 73

โดยมี​ีการเปลี่​่�ยนแปลงกุ​ุญแจเสี​ียงไปมาอยู่​่� ๔ กุ​ุญแจเสี​ียง ได้​้แก่​่ B Major, D Major, F Major และ Ab Major

มี​ีการนำ Motif นี้​้�มาใช้​้ในรู​ูปแบบที่​่�ซั​ับซ้​้อนขึ้​้�น ในท่​่อนที่​่� ๓ ซึ่​่�งต้​้องการสร้​้างความรู้​้�สึ​ึกที่​่�หนั​ักแน่​่น ซั​ับซ้​้อน และเร่​่งเร้​้า ทำให้​้มี​ีการให้​้เสี​ียงประสาน (Harmonize) ทำนองทั้​้�ง ๕ ตั​ัว (ได้​้แก่​่ B E D B A) ที่​่�แตกต่​่างกั​ัน ทั้​้�งหมด โดยประกอบด้​้วยเสี​ียงประสานจากโหมด E Dorian, F Lydian, G Mixolydian, B Dorian และ C# Aeolian ตามลำดั​ับ ทำให้​้มี​ีการเคลื่​่อ� นไหวที่​่�ไม่​่สามารถบอกบั​ันไดเสี​ียงได้​้ชั​ัดเจน เพื่​่�อผลลั​ัพธ์​์ที่​่ค� ลุ​ุมเครื​ือ วุ่​่�นวาย

กล่​่าวโดยสรุ​ุป ในการสร้​้างฮาร์​์โมนี​ีให้​้แก่​่โมที​ีฟหลั​ักของบทเพลง องค์​์ความรู้​้�ที่​่�ต้​้องนำมาใช้​้ ได้​้แก่​่ ความ เข้​้าใจในเรื่​่อ� ง Functional Harmony และ Chord Scale Relationship ที่​่�จะเปิ​ิดโอกาสให้​้การวางเสี​ียงประสาน ให้​้แก่​่ทำนองสั้​้�น ๆ นี้​้� สามารถเกิ​ิดขึ้​้�นได้​้อย่​่างแทบจะไม่​่มี​ีขี​ีดจำกั​ัด ท่​่อนเพลงที่​่� ๔ กั​ับการเล่​่นกั​ับ Root Movement และ Pedal Tone ในท่​่อนสุ​ุดท้​้ายของเพลง มี​ีการนำแนวคิ​ิดเรื่​่อ� งของ Root Movement มาใช้​้ ประกอบกั​ับแนวคิ​ิดเรื่​่อ� ง Pedal Tone มาใช้​้อย่​่างชั​ัดเจน โดยบทประพั​ันธ์​์สร้​้างขึ้​้�นบนทางเดิ​ินของฮาร์​์โมนี​ีที่​่�มี​ีลั​ักษณะดั​ังต่​่อไปนี้​้� - มี​ี Root Movement ที่​่�เคลื่​่�อนไหวเป็​็น Half Step เป็​็นช่​่วงระยะเวลาติ​ิดต่​่อกั​ันกว่​่า ๔๐ ห้​้อง - มี​ีการใช้​้ Pedal Tone ซึ่ง่� มี​ีลักั ษณะที่​่�แตกต่​่างจากที่​่�พบเจอบ่​่อย ๆ กล่​่าวคื​ือ ใช้​้โน้​้ตตั​ัวทำนองหลั​ักมาเป็​็น Pedal Tone (แทนที่​่�จะใช้​้โน้​้ตเบส) หรื​ือที่​่�หลาย ๆ คนเรี​ียกว่​่า “Invert Pedal Point” ดั​ังนั้​้�น จึ​ึงทำให้​้เกิ​ิดเป็​็นภาพร่​่างคร่​่าว ๆ ขององค์​์ประกอบของทำนอง และ Root ดั​ังนี้​้�

74

จากภาพขา้ งตน้ ดูแลว้ จะคลา้ ย ๆ มี Chromatic Scale ๒ สเกล ทีไ่ ล่ดว้ ยอัตราความเร็วแตกต่างกัน กล่าว คอื ในบรรทัดล่าง จะเคลื่อนไหวขึน้ ในทุก ๆ ห้อง ส่วนบรรทัดบน จะเคลอื่ นไหวขึน้ ทุก ๆ ๔-๑๒ หอ้ ง สิง่ ทีต่ อ้ ง ทำ�ำต่อไปก็คือ ๑) การใส่ฮาร์โมนีเข้าไปให้เหมาะกับองค์ประกอบระหว่างทำ�ำนองกับ Root และ ๒) การประดับ ประดาทำ�ำนอง (Melodic Embellishment) ผลที่ได้ทำ�ำให้ได้มาซึ่งทำ�ำนองส่วนใหญ่ของท่อนที่ ๔ (ตัวอย่างต่อ ไปนี้จะแสดงทำ�ำนองเพียงบางส่วน) 75

การเรี​ียบเรี​ียงเสี​ียงประสานสำำ�หรั​ับวงออร์​์เคสตรา เมื่​่�อจะต้​้องนำ A Tale from Pomelo Town ออกแสดงอี​ีกครั้​้�งโดย Pomelo Town และ Thailand Philharmonic Orchestra จึ​ึงถื​ือว่​่าเป็​็น “งานช้​้าง” ที่​่� คงจะต้​้องขอเรี่​่ย� วขอแรงจากนั​ักเรี​ียบเรี​ียงเสี​ียงประสาน เข้​้ามาช่​่วยกั​ันระดมพลั​ังกั​ันเขี​ียน ซึ่​่ง� คนที่​่�จะเข้​้ามาช่​่วย ทำงานชิ้​้น� นี้​้�คงต้​้องเป็​็นคนที่​่�มีคี วามรู้​้แ� ละประสบการณ์​์ใน การเรี​ียบเรี​ียงดนตรี​ีสำหรั​ับวงดนตรี​ีขนาดใหญ่​่ มี​ีความ เข้​้าใจ Jazz Harmony และถ้​้ามี​ีประสบการณ์​์ในการ ควบคุ​ุมวงดนตรี​ีแจ๊​๊สขนาดใหญ่​่ (เช่​่น Jazz Big Band หรื​ือ Jazz Orchestra) ได้​้ก็​็จะยิ่​่ง� ดี​ี ซึ่​่ง� จากเกณฑ์​์ต่า่ ง ๆ ที่​่�กล่​่าวมาข้​้างต้​้น หน้​้าที่​่�งานนี้​้�จึ​ึงถู​ูกกระจายออกไปให้​้ แก่​่นักั เรี​ียบเรี​ียงประสานซึ่​่ง� เป็​็นคณาจารย์​์หรื​ือศิ​ิษย์​์เก่​่า จากวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล ทั้​้�งสิ้​้�น ๔ คน รั​ับหน้​้าที่​่�กั​ันไปคนละท่​่อน ได้​้แก่​่ - ท่​่อนที่​่� ๑: Once upon a Time ได้​้มอบหมาย ให้​้ อาจารย์​์สฤษฎ ตั​ันเป็​็นสุ​ุข อาจารย์​์ประจำสาขาวิ​ิชา ดนตรี​ีแจ๊​๊ส เป็​็นผู้ส้� อนในรายวิ​ิชาการประพั​ันธ์​์ดนตรี​ีแจ๊​๊ส และผู้​้ค� วบคุ​ุมวง Mahidol University Jazz Big Band - ท่​่อนที่​่� ๒: The Stranger เรี​ียบเรี​ียงโดย อาจารย์​์ศรุ​ุติ​ิ วิ​ิจิ​ิตรเวชการ อาจารย์​์ประจำสาขาวิ​ิชา ดนตรี​ีแจ๊​๊ส ผู้ส้� อนในรายวิ​ิชาสั​ัมมนาการประพั​ันธ์​์ดนตรี​ี แจ๊​๊สในระดั​ับบั​ัณฑิ​ิตศึ​ึกษา - ท่​่อนที่​่� ๓: The Mission เรี​ียบเรี​ียงโดย อาจารย์​์ ปิ​ิญชาน์​์นันั ท์​์ ใจประสงค์​์ อาจารย์​์ประจำสาขาวิ​ิชาการ ประพั​ันธ์​์ดนตรี​ี และศิ​ิษย์​์เก่​่าในสาขาวิ​ิชาการประพั​ันธ์​์ ดนตรี​ี และสาขาวิ​ิชาดนตรี​ีแจ๊​๊ส 76

- ท่​่อนที่​่� ๔: Light เรี​ียบเรี​ียงโดย นภั​ัทร ตั้​้ง� สุ​ุจริ​ิตพั​ันธ์​์ ศิ​ิษย์​์เก่​่าจากสาขาวิ​ิชาดนตรี​ีแจ๊​๊ส โดย ดริ​ิน ผู้​้�ประพั​ันธ์​์ ดู​ูแลรายละเอี​ียดต่​่าง ๆ ใน ขั้​้�นสุ​ุดท้​้าย ซึ่​่�งมี​ีประเด็​็นที่​่�น่​่ากล่​่าวถึ​ึงดั​ังต่​่อไปนี้​้� ท่​่อนที่​่� ๑-๒: Once upon a Time และ The Stranger ผลงานในท่​่อนที่​่� ๑ และท่​่อนที่​่� ๒ นั้​้�น เรี​ียบเรี​ียง โดย สฤษฎ ตั​ันเป็​็นสุ​ุข และศรุ​ุติ​ิ วิ​ิจิ​ิตรเวชการ ตาม ลำดั​ับ โดยที่​่�สฤษฎมี​ีผลงานการประพั​ันธ์​์เพลงแจ๊​๊สอยู่​่� อย่​่างต่​่อเนื่​่�อง โดยบุ​ุคลิ​ิกการสร้​้างงานถื​ือได้​้ว่​่าเป็​็นผู้ที่​่้� มี� ี จิ​ินตนาการ กล้​้าที่​่�จะเขี​ียนและเพิ่​่�มเติ​ิมองค์​์ประกอบต่​่าง ๆ ที่​่�มี​ีความท้​้าทายให้​้แก่​่บทเพลง ซึ่​่�งถื​ือได้​้ว่​่าเป็​็นองค์​์ ประกอบที่​่�ลงตั​ัว สำหรั​ับหน้​้าที่​่�เขี​ียนท่​่อนเปิ​ิดของเพลง สฤษฎใช้​้ความเป็​็นนั​ักดนตรี​ีกลุ่​่�มเครื่​่�องเป่​่าทองเหลื​ือง (Jazz Trumpet) ของตน ประกอบกั​ับประสบการณ์​์ ในการควบคุ​ุมวงใหญ่​่ในการใส่​่จินิ ตนาการใหม่​่ ๆ ให้​้แก่​่ เพลงเป็​็นอย่​่างมาก ในขณะที่​่�การเลื​ือก ศรุ​ุติ​ิ เข้​้ามาเป็​็นผู้​้เ� รี​ียบเรี​ียงในท่​่อน ที่​่� ๒ มี​ีปัจั จั​ัยหนึ่​่�งที่​่�สำคั​ัญ เนื่​่�องมาจากการเป็​็นนั​ักดนตรี​ี ผู้​้เ� ชี่​่ย� วชาญทั้​้�งในเครื่​่อ� งดนตรี​ีกลองชุ​ุดและเครื่​่อ� งลมไม้​้ (Clarinet) ดั​ังนั้​้�น น่​่าจะเหมาะสมกั​ับการเรี​ียบเรี​ียง ดนตรี​ีในท่​่อนที่​่� ๒ ซึ่ง่� ต้​้องอาศั​ัยจิ​ินตนาการทางจั​ังหวะ พอสมควร ในขณะเดี​ียวกั​ัน ความเข้​้าใจในการทำงาน ของเครื่​่�องดนตรี​ีกลุ่​่�ม Woodwind น่​่าจะช่​่วยผลั​ักดั​ัน ให้​้สามารถสร้​้างสี​ีสั​ันต่​่าง ๆ ให้​้แก่​่ท่​่อนนี้​้�ได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี อาจกล่​่าวได้​้ว่​่า ท่​่อนที่​่� ๑ และท่​่อนที่​่� ๒ เป็​็นท่​่อนที่​่�

มี​ีโครงสร้​้างดนตรี​ี ตลอดจนสี​ีสันั แตกต่​่างจาก Original Version มากที​ีเดี​ียว โดยในหลาย ๆ จุ​ุด ผู้​้�เรี​ียบเรี​ียง ทั้​้�งสองได้​้เปลี่​่�ยนแปลงสี​ีสั​ันของเพลงในช่​่วงแรกจากที่​่� เน้​้นการทำงานของ Jazz Rhythm Section เป็​็นการ ทำงานของวงออร์​์เคสตราเป็​็นหลั​ัก การที่​่�ผู้เ้� รี​ียบเรี​ียงไม่​่ได้​้มี​ีเครื่​่อ� งเอกเป็​็นเปี​ียโน ทำให้​้ ผลงานการเรี​ียบเรี​ียงกลั​ับได้​้แนวคิ​ิดทางเสี​ียงประสานที่​่� ถู​ูกสร้​้างด้​้วยแนวคิ​ิดที่​่�แตกต่​่างจาก Original Version อยู่​่�พอสมควร ทั้​้�งในด้​้านองค์​์ประกอบของ Voicing รวม ถึ​ึงเรื่​่�องการเลื​ือก Range ของเครื่​่�องดนตรี​ี ซึ่​่�งในมุ​ุม มองของผู้​้�ปะรพั​ันธ์​์ ถื​ือว่​่าผู้​้เ� รี​ียบเรี​ียงทั้​้�งสองเลื​ือกช่​่วง เสี​ียงและเลื​ือกเครื่​่อ� งดนตรี​ีในลั​ักษณะที่​่�หากผู้​้ป� ระพั​ันธ์​์ เป็​็นคนเรี​ียบเรี​ียงเอง ไม่​่น่​่าจะใจถึ​ึงขนาดนั้​้�น ในขณะที่​่� ผู้เ้� รี​ียบเรี​ียงในท่​่อนที่​่� ๒ ใช้​้จิ​ินตนาการในฐานะมื​ือกลอง ในการจั​ัดองค์​์ประกอบของกลุ่​่�ม Percussion ให้​้แก่​่ ท่​่อนที่​่� ๒ โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งช่​่วงท้​้ายท่​่อน ในแบบที่​่� ผู้​้�ประพั​ันธ์​์คงจะไม่​่กล้​้าทำเช่​่นเดี​ียวกั​ัน ความกล้​้าในการออกจาก Comfort Zone และ ความเข้​้าใจการทำงานของกลุ่​่�มเครื่​่�องเป่​่าและเครื่​่�อง กระทบ น่​่าจะถื​ือเป็​็นเหตุ​ุผลสำคั​ัญที่​่�ทำให้​้สฤษฎและ ศรุ​ุติ​ิได้​้รั​ับงานในสองท่​่อนแรกนี้​้� ดั​ังนั้​้�น คาดว่​่าในวั​ัน แสดงจริ​ิง เรา (โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�ง นั​ักเปี​ียโนแจ๊​๊ส) จะได้​้ยิ​ินโครงสร้​้างเสี​ียงประสานที่​่�แตกต่​่างจากสุ้​้�มเสี​ียง ที่​่�คุ้​้น� เคย ประกอบกั​ับลั​ักษณะองค์​์ประกอบทางจั​ังหวะ ที่​่�น่​่าสนใจในทั้​้�งสองท่​่อนนี้​้�

เดี​ียวกั​ันว่​่า การบรรเลงดนตรี​ีที่​่�ออกมา ไม่​่ว่​่าจะใน การแสดงสดหรื​ือการบั​ันทึ​ึกเสี​ียง ยั​ังไม่​่ค่​่อยเป็​็นที่​่�น่​่า พอใจนั​ัก เนื่​่�องจากดนตรี​ีที่​่ป� ระพั​ันธ์​์ขึ้​้น� มา มี​ีบุคุ ลิ​ิกของ Classical Music อยู่​่�ค่​่อนข้​้างมาก การนำวงดนตรี​ี แจ๊​๊สขนาด ๗ ชิ้​้น� มาบรรเลง ก็​็ยังั ไม่​่สามารถให้​้อารมณ์​์ ที่​่�ต้​้องการได้​้ ซึ่​่�งในกรณี​ีนี้​้� ปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ดู​ูจะตอบโจทย์​์ เรื่​่อ� งนี้​้�เป็​็นอย่​่างดี​ี โดยทำการเรี​ียบเรี​ียงเพลงด้​้วยโครง สร้​้างฮาร์​์โมนี​ีเดิ​ิม ๆ แต่​่ที่​่�เพิ่​่�มเติ​ิมคื​ือจิ​ินตนาการใน เรื่​่�อง Instrumentation ที่​่�อาจจะกล่​่าวได้​้ว่​่า ระบายสี​ี เข้​้าไปในเพลงอย่​่างสนุ​ุกมื​ือที​ีเดี​ียว และผลที่​่�ออกมาถื​ือ ได้​้ว่​่าตอบโจทย์​์ Pain Point ที่​่�ติ​ิดค้​้างในใจผู้​้�ประพั​ันธ์​์ มาเป็​็นเวลา ๑๐ ปี​ีได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี ในขณะที่​่� นภั​ัทร ผู้​้�เรี​ียบเรี​ียงในท่​่อนสุ​ุดท้​้าย หรื​ือ Light อาศั​ัยองค์​์ความรู้​้ท� าง Jazz Harmony แต่​่งแต้​้ม สี​ีสั​ันเข้​้าไปในท่​่อนที่​่�ดู​ูจะเนิ​ิบ ๆ ธรรมดา ๆ จนมี​ีชี​ีวิ​ิต ชี​ีวาขึ้​้�นมาอย่​่างเห็​็นได้​้ชั​ัด ทั้​้�งนี้​้� น่​่าจะต้​้องกล่​่าวไว้​้สั​ัก นิ​ิดหนึ่​่�งตรงนี้​้�ว่า่ ด้​้วยความที่​่�บทประพั​ันธ์​์นี้​้ผ่� า่ นมาเป็​็น เวลา ๑๐ ปี​ีแล้​้ว ปรากฏว่​่าสกอร์​์เพลงสำหรั​ับท่​่อนที่​่� ๔ นั้​้�นได้​้สู​ูญหายไป เหลื​ือแต่​่เพี​ียง Lead Sheet สำหรั​ับ Rhythm Section ดั​ังนั้​้�น นภั​ัทรจึ​ึงมี​ีความจำเป็​็นต้​้อง เขี​ียนโครงสร้​้างฮาร์​์โมนี​ีขึ้​้�นจาก Lead Sheet (ซึ่​่�งมี​ี เพี​ียงแนวทำนองและสั​ัญลั​ักษณ์​์คอร์​์ดเท่​่านั้​้�น) บวก กั​ับการฟั​ังจากอั​ัลบั้​้�มที่​่�ได้​้บั​ันทึ​ึกเสี​ียงขึ้​้น� มา จึ​ึงถื​ือได้​้ว่​่า เป็​็นงานที่​่�ยาก แต่​่ก็​็คาดว่​่าน่​่าจะเป็​็นการปิ​ิดท้​้ายเพลง ที่​่�น่​่าพึ​ึงพอใจที​ีเดี​ียว

ท่​่อนที่​่� ๓-๔: The Mission และ Light หากจะว่​่าไปแล้​้ว องค์​์ประกอบทางดนตรี​ีที่​่ถื​ื� อได้​้ว่​่า สำคั​ัญที่​่�สุดุ ในท่​่อนที่​่� ๓-๔ นี้​้� น่​่าจะเป็​็นประเด็​็นทางเสี​ียง ประสาน โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งในท่​่อนสุ​ุดท้​้าย ซึ่​่�งมี​ีลี​ีลา เพลงที่​่�เนิ​ิบนาบ ไม่​่เน้​้นความคึ​ึกคึ​ึก หรื​ือจิ​ินตนาการทาง จั​ังหวะมากนั​ัก เมื่​่�อเที​ียบกั​ับสองท่​่อนแรก ผู้​้ป� ระพั​ันธ์​์จึงึ ได้​้เลื​ือกปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ ใจประสงค์​์ และนภั​ัทร ตั้​้�งสุ​ุจริ​ิต พั​ันธ์​์ ให้​้เรี​ียบเรี​ียงประสาน ซึ่ง่� ทั้​้�ง ๒ เป็​็นศิ​ิษย์​์เก่​่า เอก เปี​ียโนแจ๊​๊ส จากวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัย มหิ​ิดล โดยที่​่�ปิ​ิญชาน์​์นั​ันท์​์ยั​ังสำเร็​็จการศึ​ึกษาระดั​ับ ปริ​ิญญาตรี​ีที่​่วิ� ทิ ยาลั​ัยในสาขาวิ​ิชาการประพั​ันธ์​์ดนตรี​ีอีกี ด้​้วย ดั​ังนั้​้�นจึ​ึงถู​ูกวางตั​ัวไว้​้ให้​้เรี​ียบเรี​ียงท่​่อนที่​่� ๓ ซึ่​่�งมี​ี บุ​ุคลิ​ิกกระเดี​ียดไปทาง Classical พอสมควร ท่​่อนที่​่� ๓ (The Mission) เป็​็นท่​่อนที่​่�ดริ​ินได้​้วาง เสี​ียงประสานไว้​้ค่​่อนข้​้างซั​ับซ้​้อน แต่​่อย่​่างไรก็​็ดี​ี วง Pomelo Town ทั้​้�งวง แทบจะมี​ีความรู้​้�สึ​ึกไปในทิ​ิศทาง

โดยสรุ​ุป ในวั​ันที่​่� ๑๑ มิ​ิถุนุ ายน ๒๕๖๕ เราก็​็จะได้​้ ฟั​ังบทเพลง A Tale from Pomelo Town ที่​่�นั​ักดนตรี​ี ผู้อ้� ำนวยเพลง และผู้ฟั้� งั จะต้​้องนั่​่�งเล่​่นนั่​่�งฟั​ังกั​ันเป็​็นเวลา ติ​ิดต่​่อกั​ันไปเป็​็นเวลาเกื​ือบ ๑ ชั่​่�วโมง โดยไม่​่มี​ีช่​่วงพั​ัก (และไม่​่มี​ีช่​่วงพั​ักระหว่​่างท่​่อนเช่​่นกั​ัน) นั​ักดนตรี​ีที่​่�ร่​่วมบรรเลงก็​็จะประกอบด้​้วย วง Thailand Philharmonic Orchestra วง Pomelo Town โดยมี​ี อาจารย์​์ ดร.ภมรพรรณ โกมลภมร เป็​็น ผู้​้�อำนวยเพลง และมี​ี Soloist รั​ับเชิ​ิญ คื​ือ อาจารย์​์ ดร.คม วงษ์​์สวั​ัสดิ์​์� (เปี​ียโน) อาจารย์​์ประจำสาขาวิ​ิชา ดนตรี​ีแจ๊​๊ส วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

77

MUSIC THERAPY

Music and Mental Health Story: Nikie Wong Zhi Qin (นิ​ิกกี้​้� หว่​่อง ซื่​่�อ ชิ​ิน) Master of Arts (Music Therapy) student, College of Music, Mahidol University

Introduction

According to the World Health Organization (WHO), depression is one of the leading causes of disability among the mental health, then suicide is the second leading cause of death among people who are 15 to 29 years old. In fact, such mental health issues can be prevented if people are aware about it. However, the WHO stated that people with severe mental health conditions die prematurely as much as two decades early due to preventable physical conditions. Besides that, in some countries, people with severe mental health conditions also will experience human rights violations, discrimination, and stigma. Therefore, the WHO will increase their investment on the benefits to mental health. The increased investments are for mental health awareness to increase understanding and reduce stigma, and also increase the access to quality mental health care and provide effective treatments for the people. The investment is also for research to identify new treatments and improve existing treatments for all mental disorders.

For example, the WHO works with Member States and partners to improve the mental health of individuals and society at large.

In 2019, the WHO launched the WHO Special Initiative for Mental Health (2019-2023): Universal Health Coverage for Mental Health

78

to ensure access to quality and affordable care for mental health condition (World Organization Health, 2022).

Why must humans have good mental health? Is it important to us?

The Mental Health Foundation in the UK defined good mental health as the individual has the ability to learn, ability to feel, ability to express and manage both positive and negative emotions, ability to form and maintain good relationships with others, and ability to cope with any changes and uncertainty. On the other hand, mental health is related to our quality of life. Janice (2012) writes that mental health will affect the life quality, therefore, measuring the quality of life for people with mental health problems is important. Wenger et al. in 1984 also defined quality of life as “an individual’s perceptions of his or her functioning and well-being in different domains of life.” (Cai et al., 2021). Therefore, maintaining good mental health is important to everyone in this world to improve our quality of life.

There are several ways to maintain or improve our mental health. Recently, many clinical psychologists or psychiatric centres have included music as an intervention to treat mental health for their patients. Music therapy has also become more well known in the mental health area.

Therefore, this article will talk

about how music connects to our mental health, how music therapy works with mental health and how people perceive the impacts of music on mental health.

Benefits of Music to Mental Health

First of all, let us look into the benefits of music. Music can provide benefits for both mental and physical health. For example, listening to music or playing music will help our blood flow more easily. Hence, music can help people to maintain a healthy heart by reduce heart rate into normal heartbeat (NorthShore, 2020).

Music also can motivate people when doing exercise. It can turn exercising into something that is fun and enjoyable for everyone (Lopez, 2021). Besides that, many rehabilitation centres are providing music therapy services to help the people in there. The study found that music therapy can promote changes in the brain to improve function, known as neural reorganization, and provide physical benefits include better arm function and gait (Anglia Ruskin University, 2020).

We believe that music showed the significant positive effects to physical health. However, in this article I want to focus more about the benefits of music on mental health. Several research studies have found the benefits of music to our mental health. So, what

are the actual benefits for music to our mental health?

First, music can elevate our mood because music can decrease cortisol levels (a kind of stress hormone) and increase serotonin (act as a mood stabilizer in our body) and endorphin (to trigger positive feeling) levels in the blood, and also boost the brain’s production of the hormone dopamine. Hence, music is used to boost our mood because the function of dopamine is used to help relieve feelings of anxiety and depression and increase positive feelings (NorthShore, 2020).

Besides that, researchers have also found that listening to music can relieve stress by triggering biochemical stress reducers in our body. As music can help to increase the dopamine which helps to reduce the symptoms of depression such as sad, negative feelings, negative thoughts, etc.

Lastly, music can help to manage and alleviate pain. The reason is music can reduce the stress levels and provide a strong competing stimulus to the pain signals that enter the brain. Hence, music therapists usually will use music to distract the attention of the patients, so the patients can focus on the music instead of the pain and prevent the pain signal from entering the brain. Music can meaningfully reduce the perceived intensity of pain, especially in palliative medicine, intensive care unit or geriatric care (NorthShore, 2020).

Music therapy in mental health

Now, let’s us look into music therapy. What is music therapy?

The American Music Therapy Association (AMTA) defined music therapy as the clinical and evidencebased use of music interventions to accomplish individualized goals within a therapeutic relationship by a credentialed professional who

has completed an approved music therapy program. Music therapy can provide help to any population, no matter if it is autism, Down Syndrome or people with mental disorders. The main goal of music therapy is to provide help to the people who are struggling either physiologically or psychologically to improve their quality of life.

There are several benefits that music therapy can provide to mental health. First, studies have found that both music therapy techniques and listening to music can improve a person’s mood and decrease the stress responses.

The reason is music therapists are using music to work with the people who have mental health issue and music can increase the dopamine in our brain (Vertava Health, 2021). However, people with schizophrenia couldn’t improve their mood by just listening to music. Therefore, music therapy is providing to them to alter their mood. For example, research found that music therapists used songwriting to help psychiatric inpatients to improve their mood.

The music therapists used a precomposed song with some blanks on the key words in the original lyrics, then patients filled the blank with their personal emotions, thoughts, and experiences into the lyrics. After that, they chose a percussion instrument to play while therapist facilitated singing using rhythmic guitar chords and voice. Patients felt the music had relaxed their mind and spirit; and provided the opportunity to play and sing together (Markovhich & Tatsumi, 2015).

Secondly, music therapy will also provide help for people with depression. Studies found that music therapy works along with traditional treatment methods such as psychology and medication, which helps patients experienced fewer depressive symptoms than

traditional treatment alone. It is because music can decrease the levels of anxiety and improved functioning (Vertava Health, 2021).

Music therapists will use active music therapy, which includes improvisational, re-creative, or compositional methods. Bruscia, in 2014, wrote that with the compositional method, it helps patients generate and refine their personal opinions, ideas, and fantasies, and puts them into a workable musical structure (Aalbers et al., 2017). The use of active music therapy for depression is the co-created musical relationship between the therapist and the patient which enables the patient to experience and to gain insight into relational and emotional problems by talking about the musical dialogue; to organise, problem-solve, take responsibility, communicate, improve attention, and experience feelings of selfworth and achievement. Active music therapy can meet a variety of emotional states and physical needs; and to express emotions by creating musical sounds and structure (Aalbers et al., 2017).

Besides that, some patients will need to experience medication procedures that will cause them pain. Pain will impact both the physical and psychological wellbeing of people, and it may lead to some mental health condition such as anxiety and depression (Ting et al., 2022). Therefore, music therapy will be provided for the patients to manage their pain while they are having or after the medication procedures due to their illness. The reason is music can distract a patient’s attention and prevent the pain signal from entering the brain (Vertava Health, 2021). Music therapy also allows the participant to become actively involved in managing his or her pain. Music therapists will create the intervention which match

79

with patient’s needs and skills to alleviate their pain (Boling & Engelke, 2018). One of the music therapy interventions usually used in pain management is Patientpreferred live music (PPLM).

This is a specific music therapy intervention involving preferred music selected by the patient that is played live for the patient by a qualified music therapist. Patients who just came out from surgery might feel low energy, therefore, PPLM is used for them to enhance the relaxation and reduce their anxiety (Reimnitz & Silverman, 2020).

Lastly, the most important thing for people with mental health issues is coping strategies.

Music therapy can help people who have mental disorders to find their coping strategies to cope with negative thoughts or other mental issues. It is because those people have the difficulties in coping their negative emotions, feelings and thoughts (Vertava Health, 2021). Therefore, music therapy helps them to find their own coping strategies by using song writing, song analysis or other music interventions. One of the studies found that group music therapy can facilitate people who have substance abuse to find their coping strategies by sharing their own music then express their trauma experiences and emotions in a “safe” environment about the music. Group music therapy can facilitate the patients to share their emotions because the group of patients were sharing the same experiences (Aldridge & Fachner, 2010).

How people perceive the impacts of music in mental health?

Although there is a lot of research that has found music to be beneficial to mental health, do people think the same way? To

80

answer this question, I interviewed 4 persons who are using music in their careers to connect with people.

They are two music therapists and two music teachers. Besides that, I also conducted a survey of 50 people (20-30 years old) to find how they using music and what is their perspective of using music in mental health.

A Music therapist is a person who uses music in a clinical way to help people who need helps in mental health, physical, social and emotion. A Music teacher is a person who uses music in an educational way and helps student to enjoy and feel the fun of playing music. I interviewed them and asked them three questions.

1) What is music to you?

All of them said that music is the sound that has the benefits in the world. Music therapists defined that music is existing when humans had been born into this world, it becomes a part of human nature that coming from a human’s inside.

Music teachers defined that music is a sound or many sounds that had been organized with structure in a systematic way.

2) Will music connect to mental health?

All of them agreed that people can use music to connect their emotion and changed their mood. They said that music does affects the mental health in daily life. One of the music therapists who worked in a psychiatric clinical setting said that music can help those people who under mental disorders to regulate their coping skill and help to improve the social engagement. From the music teachers, they said that they used music to help their students to express their own emotions and provide them solutions when they feel stress in daily life.

3) How did you use music to help your patients/students?

Both music therapists

mentioned that they didn’t have a standard process or method to help people who suffer from mental health issues. However, they will be based on the person’s condition and ability to provide the treatment. Both music teachers taught their students how to play the music nicely and taught them how to listen to the beauty of the music to release stress.

The results from the survey

The survey showed that 90% of the participants have experienced stress from their work or study and half of them aware about their stress and emotion. This showed that if a person is aware about his or her emotion or mental health, they will find a solution to cope and release their emotion to maintain a good mental health. All of them agreed that mental health will affect human quality of life, therefore, good mental health is very important to maintain a good quality of life. Besides that, they agreed that music has a positive effect for a human’s mental health, and they think music can be one of the tools to help people in stress reduction.

Through the survey, 90% of them will listen to music to release their stress and emotion. They feel relax when listening to the music because music can be felt immediately and affects a human’s mind, no matter if it is pop music, classical, jazz, country music or religious music. This showed that most of the people realized that music could help them to reduce the stress level and increase the relaxation when they had stress from their work or school.

Recommendation

If you are not sure what kind of music to listen to reduce stress and enhance relaxation, in this part I will share with you how to choose the suitable music or songs

to listen. First, studies saying that people who have stress in their life can try to listen to relaxing music which is about 60 beats per minute. Research found that this slow tempo is best for encouraging the alpha brainwaves that signal a relaxed and conscious mind (Brennan, 2021). Slow music also can help people who have insomnia to induce sleep in a relaxed position. For example, if you find it difficult to get to sleep, you can try to listen to instrumental music which has a slow tempo.

However, if the sleep problem has interfered with your daily life, I suggest you find a psychologist to solve your insomnia.

On the other hand, listening to faster music can help us to feel more positive and optimistic about life. It can help us to feel more alert and concentrate better because it can stimulate a human’s brain structure, which is the limbic system that controls the emotions.

Therefore, when people listen to

nice and happy music, they will feel happy and relaxed.

Conclusion

In conclusion, we can’t live without music. We live in a world which is a part of our lives. We can hear music in anytime and anywhere like in the restaurant, on the bus, walking on the street, etc. Therefore, we can fully utilize music and let music help us in our daily life. Music can serve as a mirror and has been shown to offer a fundamental, emotion-based connection. Therefore, people can release their stress, increase their relaxation and emotional wellbeing by using music. However, just listening to music can’t really treat severe mental health conditions. If you found that music listening can’t reduce your depression or boost your positive emotion, I recommended you find psychotherapy to help you up.

Another side, it is very important to maintain good mental

health because it helps us to maintain our social relationships, helps us to manage our emotions, helps us to cope with tough situations and improve our quality of life.

It doesn’t matter what kind of method you are using to improve your mental health. Therefore, if you are facing a kind of mental health issue, please don’t hesitate to find therapy which can help your mental health. If you think music can help you and you enjoy music, you can find a music therapist who is a certified professional that use music as a tool to improve physical movement, regulate emotion, facilitate communication, and enhance relationship with others in the community.

References

Aalbers, S., Fusar-Poli, L., Freeman, R. E., Spreen, M., Ket, J. C., Vink, A. C., Maratos, A., Crawford, M., Chen, X. J., & Gold, C. (2017). Music therapy for depression. The Cochrane database of systematic reviews, 11(11), CD004517. https://doi. org/10.1002/14651858.CD004517.pub3 Aalbers, S., Poli, L. F., Freeman, R. E., Spreen, M., Ket, J. CF., Vink, A. C., Maratos, A., Crawfore, M., Chen, X. J. and Gold, C. (2017). Music therapy for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews, (11). https://doi.org/10.1002/14651858.

CD004517.pub3 Aldridge, D. & Fachner, J. (2010). Music Therapy and Addictions. Jessica Kingsley Publishers.

Anglia Ruskin University. (2020, March 5). Music therapy helps stroke patients. Science Daily. https://www.sciencedaily.com/ releases/2020/03/200305203539.htm Boling, B. & Engelke, Z. (2018). Music Therapy and Pain in Patients with Cancer. CINAHL Nursing Guide.

Brennan, D. (2021, November 01). How Music Affects Mental Health. WebMD. https://www.webmd.com/mental-health/howmusic-affects-mental-health Cai, T., Verze, P. and Johansesn, T. E. B. (2021). The Quality of Life Definition: Where Are We Going? Uro, 1(1), 14-22. https:// doi.org/10.3390/uro1010003 Lopez, E. (2021, April 5). The effects of Music on Physical Activity. Broncho Blogs. https://blogs.uco.edu/wellnesscoachingprogram/2021/04/05/ the-effects-of-music-on-physical-activity/ Markovich, R. & Tatsumi, K. (2015). The Effects of Single-Session Music Therapy Interventions in Comparison with a Cognitive Behavioral Intervention on Mood with Adult Psychiatric Inpatients in an Acute-Care Setting: A Quasi Experimental Trial.

Music Therapy Perspectives, 33(22), 118-127. https://doi.org/10.1093/mtp/miv030 NorthShore. (2020, December 31). 9 Health Benefits of Music. NorthShore University HealthSystem. https://www.northshore.org/ healthy-you/9-health-benefits-of-music/ Reimnitz, L. and Silverman, M. J. (2020). A randomized pilot study of music therapy in the form of patient-preferred live music on fatigue, energy and pain in hospitalized adult oncology patients on a blood marrow transplant unit. Arts & Health: International Journal for Research, Policy & Practice, 12(2), 154-168. https://doi.org/10.1080/17533015.2018.1534251 Ting, B., Tsai, C. L., Hsu, W. T., Shen, M. L., Tseng, P. T., Chen, D. T. L., Su, K. P. and Jingling, L. (2022). Music Intervention for Pain Control in the Pediatric Population: A Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of Clinical Medicine, (11), 991. https://doi.org/10.3390/jcm11040991 Vertava Health. (2021, July 22.) Music & Mental Health: How Music Helps Mental Health. Vertava Health. https://vertavahealth. com/blog/how-music-helps-mental-health/

81

GUITAR LITERATURE

ชำำ�แหละคำำ�จำำ�กั​ัดความและเทคนิ​ิค จากบทเพลง Tango ของ

Emilio Pujol เรื่​่�อง: ชิ​ินวั​ัฒน์​์ เต็​็มคำำ�ขวั​ัญ (Chinnawat Themkumkwun) ศิ​ิลปิ​ินกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิ กชาวไทยในระดั​ับนานาชาติ​ิ ศิ​ิษย์​์เก่​่าวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

ในโลกวรรณกรรมกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก วั​ัฒนธรรมสเปนถื​ือว่​่ามี​ีบทบาทสำคั​ัญ อย่​่างยิ่​่ง� ในการขั​ับเคลื่​่อ� นพั​ัฒนาการ ของกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกสมั​ัยใหม่​่ ไม่​่ว่า่ จะ เป็​็นการที่​่� Andrés Segovia นั​ัก กี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกชาวสเปนผู้ยิ่​่้� ง� ใหญ่​่ได้​้ นำเครื่​่�องดนตรี​ีชิ้​้�นนี้​้�ก้​้าวไปสู่​่�เครื่​่�อง

82

ดนตรี​ีคอนเสิ​ิร์​์ตอย่​่างแท้​้จริ​ิง หรื​ือ การที่​่� Antonio de Torres ช่​่างทำ กี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกผู้​้�ล่​่วงลั​ับที่​่�ได้​้พั​ัฒนา รู​ูปแบบการทำกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกให้​้มี​ี โครงสร้​้างที่​่�ใหญ่​่ขึ้​้น� เพื่​่�อตอบสนอง เสี​ียงที่​่�มี​ีพลั​ัง เมื่​่�อเปรี​ียบเที​ียบกั​ับ กี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกในยุ​ุคโบราณ ในส่​่วนของ

นั​ักประพั​ันธ์​์บทเพลงกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก Emilio Pujol (1886-1980) ก็​็ เป็​็นอี​ีกหนึ่​่�งปู​ูชนียี บุ​ุคคลของวงการ กี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกโลก โดยเฉพาะอย่​่าง ยิ่​่�งในประเทศสเปน Emilio Pujol เกิ​ิดวั​ันที่​่� ๑๐ กั​ันยายน ค.ศ. ๑๘๘๖ ที่​่�หมู่​่�บ้​้าน

กี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกที่​่�สร้​้างโดย Antonio de Torres ที่​่� Emilio Pujol เคยใช้​้ ปั​ัจจุ​ุบั​ันอยู่​่�ใน Museum Collection ของ ทาง Guitar Salon International

เล็​็ก ๆ ในเมื​ือง Granadella ประเทศสเปน เขาเป็​็นนั​ักเรี​ียน ของ Francisco Tarrega และ Miguel Llobet ทั้​้�งสองเป็​็นทั้​้�งนั​ัก ประพั​ันธ์​์บทเพลงกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก และนั​ักกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกคนสำคั​ัญใน ประวั​ัติศิ าสตร์​์ บทเพลง Tango บท นี้​้�มาจากส่​่วนหนึ่​่�งของบทเพลง Trois Morceaux Espagnols (แปล ว่​่า Three Spanish Pieces) ซึ่​่�ง ประกอบไปด้​้วย Tonadilla, Tango และ Guajira ตามลำดั​ับ บทเพลง ถู​ูกตี​ีพิ​ิมพ์​์อย่​่างเป็​็นทางการผ่​่าน สำนั​ักพิ​ิมพ์​์ Max Eschig สำนั​ัก

พิ​ิมพ์​์โน้​้ตเพลงชื่​่�อดั​ังจากกรุ​ุงปารี​ีส ประเทศฝรั่​่�งเศส ถึ​ึงแม้​้ว่​่า Pujol จะเป็​็นนั​ักประพั​ันธ์​์ชาวสเปน แต่​่ก็​็ มี​ีการใช้​้ภาษาฝรั่​่�งเศสในการเขี​ียน ชื่​่อ� เพลงและคำบรรยายในโน้​้ตเพลง บทเพลงนี้​้�ได้​้รั​ับความสนใจเป็​็น พิ​ิเศษในวงการกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกโลกใน ช่​่วงนี้​้� เนื่​่�องจากบทเพลงนี้​้�ได้​้ถู​ูกคั​ัด เลื​ือกให้​้เป็​็นบทเพลงบั​ังคั​ับในงาน แข่​่งขั​ันกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกนานาชาติ​ิงาน ใหญ่​่อย่​่าง Alhambra International Guitar Competition 2022 ณ เมื​ืองวาเลนเซี​ีย ประเทศสเปน ผู้​้� เข้​้าประกวดทุ​ุกคนจะต้​้องบรรเลง

บทเพลงนี้​้�ในการแข่​่งขั​ันรอบแรกควบคู่​่� กั​ับบทฝึ​ึกของ Heitor Villa-Lobos โดยไม่​่มีเี พลงเลื​ือกอิ​ิสระแม้​้แต่​่เพลง เดี​ียว จึ​ึงทำให้​้เหล่​่านั​ักกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก ในวงการหั​ันมาให้​้ความสนใจกั​ับ บทเพลงนี้​้�เฉกเช่​่นเดี​ียวกั​ันกั​ับผู้​้เ� ขี​ียน Pujol เขี​ียนบทเพลงนี้​้�ให้​้แก่​่ Matilde Cuervas ภรรยาคนแรก ของเขาซึ่​่�งเป็​็นนั​ักกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก เช่​่นเดี​ียวกั​ัน โดยระบุ​ุชื่​่�อไว้​้ด้​้านบน ของโน้​้ตเพลงอย่​่างชั​ัดเจน Pujol แต่​่งงานกั​ับ Cuervas ที่​่�กรุ​ุงปารี​ีส ประเทศฝรั่​่�งเศส และพำนั​ักอยู่​่�ที่​่� นั่​่�น นี่​่�จึ​ึงเป็​็นเหตุ​ุผลว่​่าทำไมภาษา ฝรั่​่�งเศสจึ​ึงถู​ูกนำมาใช้​้ในบทเพลงนี้​้�ที่​่� เขี​ียนโดยนั​ักประพั​ันธ์​์สัญ ั ชาติ​ิสเปน เขี​ียนในสไตล์​์และฉั​ันทลั​ักษณ์​์แบบ สเปน Cuervas เสี​ียชี​ีวิติ ในปี​ี ค.ศ. ๑๙๕๖ ทำให้​้ Pujol เศร้​้าโศกเสี​ียใจ เป็​็นอย่​่างมาก อย่​่างไรก็​็ตาม เจ็​็ดปี​ี ต่​่อมาหลั​ังจากที่​่�ภรรยาคนแรกเสี​ีย ชี​ีวิ​ิต เขาก็​็ได้​้แต่​่งงานครั้​้�งที่​่�สองกั​ับ Maria Adelaide Robert ผู้​้�ซึ่​่�งเป็​็น นั​ักเปี​ียโนและนั​ักร้​้องชาวโปรตุ​ุเกส ทั้​้�งสองอยู่​่�ด้​้วยกั​ันจนกระทั่​่�งวาระ สุ​ุดท้​้ายของชี​ีวิติ Emilio Pujol เสี​ีย ชี​ีวิ​ิตในปี​ี ค.ศ. ๑๙๘๐ บทเพลงนี้​้�อยู่​่�ในบั​ันไดเสี​ียง A Major และใช้​้ลั​ักษณะจั​ังหวะแบบ Spanish Tango ที่​่�มี​ีส่​่วนผสมของ จั​ังหวะแบบ Habanera โดยจุ​ุด ประสงค์​์เพื่​่�อการเต้​้นรำซึ่​่�งต่​่างจาก Tango ทั่​่�ว ๆ ไปที่​่�เราเคยได้​้ยิ​ิน กั​ัน สั​ังเกตได้​้จากเครื่​่�องหมายเน้​้น ที่​่� Pujol ได้​้เขี​ียนไว้​้เหนื​ือโน้​้ตเพลง แต่​่ละตั​ัวที่​่�แตกต่​่างกั​ันออกไป จุ​ุด สั​ังเกตของบทเพลงแนวนี้​้�คื​ือการ เน้​้นในจั​ังหวะขั​ัดอย่​่างสม่​่ำเสมอ เนื่​่�องจากบทเพลงนี้​้�เป็​็นเพลงเต้​้นรำ การเน้​้นจั​ังหวะจึ​ึงมี​ีความสำคั​ัญมาก จั​ังหวะสามพยางค์​์ของบทเพลง

83

โปสเตอร์​์งานแข่​่ง Alhambra International Guitar Competition 2022

นี้​้�ได้​้รั​ับอิ​ิทธิ​ิพลจากเครื่​่�องดนตรี​ี Castanets ที่​่�เป็​็นเครื่​่�องดนตรี​ี ประกอบจั​ังหวะของแนวดนตรี​ีฟลา เมนโก จึ​ึงเป็​็นสาเหตุ​ุให้​้จั​ังหวะสาม พยางค์​์ของบทเพลงนี้​้�ผิดิ แปลกไปจาก

ชื่​่�อของ Matilde Cuervas ด้​้านบน ของโน้​้ตเพลง Tango

84

การนั​ับแบบปกติ​ิ จั​ังหวะจะถู​ูกรวบ และตะครุ​ุบเสมื​ือนกั​ับสำเนี​ียงเสี​ียง ของส้​้นเท้​้าจากนั​ักเต้​้นฟลาเมนโกที่​่� กระแทกลงกั​ับพื้​้�นอย่​่างหนั​ักแน่​่น การใช้​้ทางนิ้​้�วแบบสายปิ​ิดเป็​็น

อี​ีกหนึ่​่�งสี​ีสั​ันของเสี​ียงที่​่�พบได้​้มาก บนบทประพั​ันธ์​์และงานเรี​ียบเรี​ียง ของ Pujol เพื่​่�อจุ​ุดประสงค์​์ในการ สร้​้างสี​ีสั​ันของเสี​ียงที่​่�หนาและอุ่​่�น ผนวกกั​ับกี​ีตาร์​์ในสมั​ัยก่​่อนที่​่�เป็​็น Gut Strings (ทำจากลำไส้​้ของ สั​ัตว์​์) ทำให้​้แรงตึ​ึงของสายต่​่ำมาก เมื่​่�อเที​ียบกั​ับสายกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก สมั​ัยใหม่​่ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน การใช้​้ทางนิ้​้�ว แบบสายปิ​ิดแบบสุ​ุดโต่​่งของ Pujol ทำให้​้เกิ​ิดคำจำกั​ัดความของ Pujol’s Style อย่​่างชั​ัดเจน สไตล์​์การเล่​่น แบบนี้​้�ยังั คงส่​่งอิ​ิทธิ​ิพลมาถึ​ึงเทคนิ​ิค การเล่​่นกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกในปั​ัจจุ​ุบั​ัน *ทางนิ้​้�วแบบสายปิ​ิด คื​ือ การ ที่​่�นิ้​้ว� มื​ือข้​้างที่​่�กดสายจะกดลงอยู่​่�บน สายกี​ีตาร์​์อย่​่างสม่​่ำเสมอ pizz. นั้​้�น เป็​็นคำย่​่อที่​่�มาจาก คำเต็​็มว่​่า Pizzicato ที่​่�แปลว่​่าดี​ีด สำหรั​ับเครื่​่�องสายที่​่�ใช้​้คั​ันชั​ักสี​ีนั้​้�น จะใช้​้นิ้​้�วดี​ีดแทนการสี​ี สำหรั​ับกี​ีตาร์​์ คลาสสิ​ิกที่​่�เป็​็นเครื่​่�องสายประเภท ดี​ีดอยู่​่�แล้​้ว คำว่​่า pizzicato จึ​ึงมี​ี มากกว่​่าการดี​ีดธรรมดาและสามารถ ตี​ีความได้​้หลายแบบ ไม่​่ว่​่าจะเป็​็น การนำอุ้​้�งมื​ือของนิ้​้�วข้​้างที่​่�ดี​ีดวาง ลงไปบริ​ิเวณสะพานสาย (Bridge) การดี​ีดด้​้วยเนื้​้อ� ของนิ้​้�วโป้​้งข้​้างที่​่�ดีดี ล้​้วน ๆ หรื​ือแม้​้กระทั่​่�งการใช้​้นิ้​้�วมื​ือ ข้​้างที่​่�กดสายในการอุ​ุดเสี​ียงแทนนิ้​้�ว มื​ือข้​้างที่​่�ดี​ีดสาย จึ​ึงทำให้​้การดี​ีด

ตั​ัวอย่​่างการเน้​้นจากตอนขึ้​้�นต้​้นของบทเพลง

จั​ังหวะสามพยางค์​์ที่​่�ไม่​่ใช่​่สามพยางค์​์

pizzicato บนกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกมี​ีการ ตี​ีความที่​่�หลากหลายมากกว่​่าการ ดี​ีดแบบธรรมดา รู​ูปแบบการเล่​่น Glissando ของบทเพลงนี้​้� ได้​้รั​ับแรงบั​ันดาล ใจจากการเลี​ียนแบบเสี​ียงร้​้องของ นั​ักร้​้อง การเอื้​้�อนเสี​ียงเหล่​่านี้​้�พบ ได้​้มากในดนตรี​ีพื้​้�นบ้​้านสเปน รวม ถึ​ึงนั​ักประพั​ันธ์​์อย่​่าง Francisco

Tarrega ที่​่�นำเทคนิ​ิคการเอื้​้�อน เสี​ียงมาใช้​้ จนเกิ​ิดคำจำกั​ัดความ ว่​่า Tarrega’s Style นี่​่�จึ​ึงเป็​็นสิ่​่�ง ยื​ืนยั​ันความเป็​็นครู​ูและศิ​ิษย์​์ระหว่​่าง Tarrega และ Pujol ได้​้เป็​็นอย่​่าง ดี​ี และเทคนิ​ิคการเอื้​้อ� นเสี​ียงเหล่​่านี้​้� ถึ​ึงแม้​้ว่​่าจะไม่​่ได้​้ถู​ูกเขี​ียนอยู่​่�บนโน้​้ต เพลง แต่​่มันั ได้​้ถู​ูกซ่​่อนไว้​้มากมายจน เกิ​ิดเป็​็น Performance Practice ของดนตรี​ีรู​ูปแบบนี้​้� *Performance Practice คื​ือ ธรรมเนี​ียมการฝึ​ึกปฏิ​ิบั​ัติ​ิดนตรี​ีใน ยุ​ุคนั้​้�น ๆ ยกตั​ัวอย่​่างเช่​่น การเล่​่น ดนตรี​ีแบบบาโรก การเล่​่นดนตรี​ีแบบ สำเนี​ียงอาหรั​ับ การเล่​่นดนตรี​ีแบบ สำเนี​ียงฝรั่​่�งเศส และอี​ีกมากมาย สิ่​่ง� เหล่​่านี้​้�ไม่​่มีที ฤษฎี​ีรองรั​ับที่​่�ชัดั เจน แต่​่ มี​ีความเกี่​่ย� วข้​้องกั​ับศิ​ิลปวั​ัฒนธรรม และวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตอย่​่างอ้​้อม ๆ จนกลาย เป็​็นหลั​ักปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่�ยึ​ึดถื​ือกั​ันมาจาก รุ่​่�นสู่​่�รุ่​่�น

ทางนิ้​้�วสายปิ​ิด ตามสไตล์​์ของ Pujol

เครื่​่อ� งหมายสี่​่�เหลี่​่�ยมใต้​้ตั​ัวโน้​้ต เป็​็นอี​ีกหนึ่​่�งสั​ัญลั​ักษณ์​์ที่​่พ� บได้​้น้​้อยมาก บนวรรณกรรมกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก อั​ันที่​่� จริ​ิงในปั​ัจจุ​ุบันั มั​ันถู​ูกเรี​ียกว่​่าเทคนิ​ิค Golpe ซึ่​่ง� เป็​็นภาษาสเปน แปลว่​่าการ ตี​ีหรื​ือเคาะ การเล่​่น Golpe นั้​้�นพบ ได้​้ทั่​่�วไปบนการเล่​่นกี​ีตาร์​์ฟลาเมนโก ทั้​้�งยั​ังพบได้​้บ่​่อยในวรรณกรรมกี​ีตาร์​์ คลาสสิ​ิกของ Joaquín Turina หนึ่​่ง�

Castanets เครื่​่�องดนตรี​ีประเภทให้​้จั​ังหวะสำหรั​ับดนตรี​ีฟลาเมนโก

85

อั​ักษรย่​่อ pizz. ที่​่�ย่​่อมาจาก Pizzicato

ในนั​ักประพั​ันธ์​์บทเพลงสำหรั​ับกี​ีตาร์​์ คลาสสิ​ิกคนสำคั​ัญในศตวรรษที่​่�ยี่​่สิ� บิ อย่​่างไรก็​็ตาม Pujol เลื​ือกที่​่�จะใช้​้คำ บรรยายเป็​็นภาษาฝรั่​่�งเศสว่​่า coup sur le chavalet ซึ่​่ง� แปลเป็​็นภาษา ไทยแบบง่​่าย ๆ ว่​่าการดี​ีดสายพร้​้อม กั​ับเคาะ การเล่​่นเทคนิ​ิคนี้​้�ไม่​่มี​ีหลั​ัก ปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่�ชั​ัดเจน ส่​่วนใหญ่​่มั​ักใช้​้นิ้​้�ว ก้​้อยมื​ือข้​้างที่​่�ดี​ีดลงบนสะพานสาย พร้​้อม ๆ กั​ับการเคลื่​่�อนไหวนิ้​้�วโป้​้ง มื​ือข้​้างที่​่�ดีดี ลงบนสายเสี​ียงต่​่ำ หรื​ือ แม้​้กระทั่​่�งการใช้​้นิ้​้�วมื​ือข้​้างที่​่�กดสาย ในการตบลงบนส่​่วนใดส่​่วนหนึ่​่�งของ กี​ีตาร์​์แทน เป้​้าหมายสำคั​ัญที่​่�สุดุ คื​ือ การได้​้เสี​ียงของการตบหรื​ือเคาะลง บนกี​ีตาร์​์พร้​้อม ๆ กั​ับการดี​ีดสายให้​้ เกิ​ิดท่​่วงทำนอง การเล่​่ น เสี​ี ย งฮาร์​์ โ มนิ​ิ ก (Harmonic) บนกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกถู​ูก นำมาใช้​้ตั้​้�งแต่​่อดี​ีตกาล แต่​่ความ พิ​ิเศษของงานเขี​ียนชิ้​้�นนี้​้�คื​ือมี​ีการ ใช้​้เทคนิ​ิคนี้​้�ในตำแหน่​่งที่​่�เกิ​ิดเสี​ียงได้​้

เทคนิ​ิคการดี​ีดและเคาะกี​ีตาร์​์ไปพร้​้อม ๆ กั​ัน

ยาก ยกตั​ัวอย่​่างเช่​่น การใช้​้ตำแหน่​่ง เฟร็​็ต (Fret) ที่​่�เก้​้าบนสายที่​่�หก เพื่​่�อให้​้เกิ​ิดโน้​้ตตั​ัว G# จะสั​ังเกตได้​้ ว่​่า Pujol ได้​้มี​ีการระบุ​ุตำแหน่​่งของ Fret ด้​้วยเลขโรมั​ันอย่​่างชั​ัดเจน การเขี​ียนยึ​ึดตามหลั​ักของสายและ ตำแหน่​่งการกด แทนที่​่�จะใช้​้การ เขี​ียนโน้​้ตแบบตามระดั​ับเสี​ียงจริ​ิง ข้​้อดี​ีของการเขี​ียนโน้​้ต Harmonic ในลั​ักษณะนี้​้� คื​ือสามารถอ่​่านและ หาตำแหน่​่งได้​้ง่​่าย ส่​่วนข้​้อด้​้อยคื​ือ

ถ้​้าเป็​็นนั​ักดนตรี​ีเครื่​่อ� งอื่​่น� ที่​่�ไม่​่มีคี วาม รู้​้เ� กี่​่�ยวกั​ับกั​ับกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก ก็​็จะไม่​่ สามารถเล่​่นออกมาบนระดั​ับเสี​ียงที่​่� ถู​ูกต้​้องได้​้ เนื่​่�องจากโน้​้ตที่​่�เขี​ียนอยู่​่� บนบรรทั​ัดห้​้าเส้​้นนั้​้�น ไม่​่ตรงตาม ระดั​ับเสี​ียงของบทเพลงจริ​ิง *การเล่​่ น เสี​ี ย งฮาร์​์ โ มนิ​ิ ก (Harmonic) คื​ือ การวางนิ้​้�วมื​ือ ซ้​้ายลงบนสายแบบไม่​่ได้​้กดลงไป แตะเบา ๆ แล้​้วยกออกทั​ันที​ีหลั​ัง จากการดี​ีดสาย เสี​ียงที่​่�ได้​้จะให้​้ความ รู้​้�สึ​ึกเสมื​ือนเสี​ียงของระฆั​ัง *เฟร็​็ต (Fret) คื​ือ วั​ัสดุ​ุโลหะมี​ี ลั​ักษณะเป็​็นซี่​่� ๆ ไว้​้สำหรั​ับแบ่​่งระดั​ับ เสี​ียงบนกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกหรื​ือในเครื่​่อ� ง ดนตรี​ีประเภทดี​ีดอื่​่�น ๆ เรื่​่� อ งของคำบรรยายภาษา ฝรั่​่�งเศสของ Pujol นั้​้�น ยั​ังคงพบ ได้​้ประปรายบนบทเพลง แม้​้กระทั่​่�ง การอธิ​ิบายเทคนิ​ิคแบบเฉพาะเจาะจง ยกตั​ัวอย่​่างจากคำว่​่า près du chavalet ที่​่�มาจากภาษาฝรั่​่�งเศส แปลว่​่า การดี​ีดใกล้​้กั​ับสะพานสาย ในปั​ัจจุ​ุบั​ันนั้​้�นส่​่วนใหญ่​่มั​ักใช้​้คำว่​่า ponticello ที่​่�เป็​็นภาษาอิ​ิตาเลี​ียน แทน นี่​่�จึ​ึงเป็​็นเหตุ​ุผลว่​่าการศึ​ึกษา ประวั​ัติศิ าสตร์​์ของวรรณกรรมกี​ีตาร์​์ คลาสสิ​ิกอย่​่างลงลึ​ึกเป็​็นสิ่​่�งสำคั​ัญ ส่​่วนใหญ่​่ภาษาต่​่าง ๆ ในบทเพลง มั​ักขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับสั​ัญชาติ​ิและเชื้​้�อชาติ​ิ ของนั​ักประพั​ันธ์​์ แต่​่ก็​็อาจมี​ีเหตุ​ุผล บางอย่​่างที่​่�ทำให้​้ภาษาที่​่�ใช้​้ต่​่างออก ไปจากภาษาแม่​่ของคี​ีตกวี​ี

การเขี​ียนโน้​้ตประดั​ับในลั​ักษณะการ การเขี​ียนโน้​้ต Harmonic ที่​่�มี​ีการบอกตำแหน่​่งของ Fret อย่​่างชั​ัดเจน เอื้​้�อนเสี​ียงของ Pujol

86

คำอธิ​ิบายภาษาฝรั่​่�งเศสส่​่วนหนึ่​่�งที่​่�ถู​ูก ใช้​้ในบทเพลงนี้​้�

บทเพลงนี้​้� ถึ​ึ ง แม้​้ว่​่ า จะไม่​่ มี​ี ฉั​ันทลั​ักษณ์​์ที่​่�ชั​ัดเจน แต่​่ก็​็มี​ีการนำ วั​ัตถุ​ุดิบิ จากทำนองหลั​ักมาเปลี่​่ย� นให้​้ เป็​็นบั​ันไดเสี​ียงอื่​่�น ลั​ักษณะมี​ีความ คล้​้ายคลึ​ึงกั​ับ Recapitulation ของ ฉั​ันทลั​ักษณ์​์แบบ Sonata แต่​่ Pujol เลื​ือกที่​่�จะใช้​้บั​ันไดเสี​ียง D Major ที่​่�เป็​็น Subdominant Key ซึ่​่�งเป็​็น บั​ันไดเสี​ียงลำดั​ับที่​่�สี่​่�เมื่​่�อนั​ับจาก บั​ันไดเสี​ียง A Major ที่​่�เป็​็นคี​ีย์ห์ ลั​ัก (Home Key) ของบทเพลง ตามหลั​ัก แล้​้ว Recapitulation ของ Sonata Form แบบคลาสสิ​ิกจะอยู่​่�ในบั​ันได เสี​ียงลำดั​ับที่​่�หนึ่​่�งทั้​้�งหมด (Tonic) เทคนิ​ิคการสวี​ีป (Sweep) นั้​้�น มั​ักพบได้​้บนการเล่​่นกี​ีตาร์​์ไฟฟ้​้า Sweep มี​ีความหมายเป็​็นภาษา ไทยแบบตรงตั​ัวว่​่าการปั​ัดหรื​ือกวาด บนกี​ีตาร์​์ไฟฟ้​้ามั​ักใช้​้ปิ๊​๊�กหรื​ือวั​ัสดุ​ุอื่​่น� ๆ ในการเล่​่น สำหรั​ับกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก เทคนิ​ิคการ Sweep ได้​้มี​ีมาตั้​้�งแต่​่ โบราณกาล แต่​่เป็​็นการใช้​้นิ้​้�วทั้​้�งหมด

Pujol ได้​้นำเทคนิ​ิคนี้​้�มาใช้​้ผ่​่านการ เขี​ียนโน้​้ตเขบ็​็ตสี่​่�ชั้​้�นแบบห้​้าพยางค์​์ ซึ่​่ง� เร็​็วมากเกิ​ินกว่​่าที่​่�จะใช้​้นิ้​้�วมื​ือข้​้างที่​่� ดี​ีดในการเล่​่นเป็​็นตั​ัว ๆ อย่​่างไรก็​็ตาม Pujol ได้​้เขี​ียนทางนิ้​้�วมื​ือขวากำกั​ับ ไว้​้ด้​้านล่​่างของกลุ่​่�มโน้​้ต โดยการใช้​้ นิ้​้�ว i รู​ูดขึ้​้น� ลงแทนการดี​ีดเป็​็นตั​ัว ๆ *นิ้​้�ว i ย่​่อมาจาก index หรื​ือ índice ในภาษาสเปน แปลเป็​็นภาษา ไทยว่​่า นิ้​้�วชี้​้� tamb. ย่​่อมาจาก Tambora หรื​ือ แปลเป็​็นภาษาไทยว่​่า กลอง เทคนิ​ิค การเล่​่นแบบ Tambora นั้​้�น คื​ือการ ใช้​้ส่​่วนใดส่​่วนหนึ่​่�งของมื​ือข้​้างที่​่�ดีดี ตบ ลงไปบริ​ิเวณสะพานสาย โดยให้​้เฉี่​่ย� ว กั​ับส่​่วนหนึ่​่�งของสายกี​ีตาร์​์เพี​ียงเล็​็ก น้​้อย เพื่​่�อให้​้เกิ​ิดทำนองและระดั​ับ เสี​ียง เทคนิ​ิคนี้​้�ได้​้รั​ับอิ​ิทธิ​ิพลจาก การเล่​่นกี​ีตาร์​์ฟลาเมนโกเสมื​ือนกั​ับ เทคนิ​ิคอื่​่น� ๆ ส่​่วนใหญ่​่ที่​่ไ� ด้​้กล่​่าวมา ในข้​้างต้​้น จะสั​ังเกตได้​้ว่​่าเมื่​่�อเราพู​ูด ถึ​ึงวรรณกรรมกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกสั​ัญชาติ​ิ สเปนก็​็จะมี​ีความเกี่​่ย� วโยงกั​ับดนตรี​ี ฟลาเมนโกอยู่​่�เสมอ และนี่​่�ก็​็คื​ือบทเพลง Tango วรรณกรรมกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิกที่​่�เคยถู​ูก ลื​ืมในอดี​ีตและได้​้กลั​ับขึ้​้�นมามี​ีชี​ีวิ​ิต ชี​ีวาอี​ีกครั้​้�ง ถึ​ึงแม้​้ว่​่า Emilio Pujol จะเขี​ียนชิ้​้น� งานดั้​้�งเดิ​ิมสำหรั​ับกี​ีตาร์​์ คลาสสิ​ิกเพี​ียงไม่​่กี่​่�ชิ้​้�น แต่​่เทคนิ​ิค ต่​่าง ๆ ที่​่�เขาใช้​้ในบทเพลงได้​้กลั​ับ กลายเป็​็นลายเซ็​็นที่​่�ส่​่งต่​่อมาจาก รุ่​่�นสู่​่�รุ่​่�น บทเพลงบางเพลงนั้​้�นอาจ ได้​้รั​ับความนิ​ิยมตั้​้�งแต่​่ช่​่วงแรก ๆ

การกลั​ับมาของทำนองหลั​ักในบั​ันไดเสี​ียง A Major

โน้​้ตเร็​็วจนต้​้องใช้​้เทคนิ​ิคการกวาด นิ้​้�วมื​ือขวา

เทคนิ​ิค Tambora บนกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก

Emilio Pujol และ Matilde Cuervas

ที่​่�ได้​้รั​ับการแสดงครั้​้�งแรก (World Premiere) บางชิ้​้น� อาจต้​้องใช้​้เวลา นานหลายสิ​ิบปี​ีเฉกเช่​่นเดี​ียวกั​ันกั​ับ ผลงานชิ้​้�นนี้​้� ที่​่�ใช้​้เวลาเดิ​ินทางถึ​ึง ๔๒ ปี​ีหลั​ังจากที่​่�เขาหมดลมหายใจ จวบจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน เทคนิ​ิคเหล่​่านี้​้� ที่​่�ถู​ูกชำแหละออกมา ได้​้กลายเป็​็น แนวทางให้​้แก่​่คีตี กวี​ีรุ่​่�นใหม่​่ ๆ ในการ สร้​้างสรรค์​์วรรณกรรมกี​ีตาร์​์คลาสสิ​ิก ต่​่อไปอย่​่างไม่​่มี​ีที่​่�สิ้​้�นสุ​ุด

87

STUDY ABROAD

การเรี​ียนดนตรี​ีบำำ�บั​ัดระดั​ับปริ​ิญญาโท ณ Texas Woman’s University ประเทศสหรั​ัฐอเมริ​ิกา (ตอนที่​่� ๕) เรื่​่�อง: ณั​ัชชา วิ​ิริ​ิยะสกุ​ุลธรณ์​์ (Nutcha Viriyasakultorn) นั​ักศึ​ึกษาระดั​ับปริ​ิญญาโท สาขาดนตรี​ีบำำ�บั​ัด Texas Woman’s University, U.S.A.

ในตอนนี้​้� ผู้เ้� ขี​ียนจะเล่​่าถึ​ึงการฝึ​ึก ทำดนตรี​ีบำบั​ัด (practicum) ตาม สถานที่​่�ต่า่ ง ๆ ตามประสบการณ์​์ของ ผู้เ้� ขี​ียน โดยจะเรี​ียงตามลำดั​ับตั้​้�งแต่​่ ตั​ัวแรกถึ​ึงตั​ัวสุ​ุดท้​้าย Practicum I - North Texas Performing Arts, Plano TX สถานแห่​่งนี้​้�เป็​็น performancebased สำหรั​ับกลุ่​่�มเยาวชนและคน วั​ัยหนุ่​่�มสาวที่​่�มีคี วามต้​้องการพิ​ิเศษ 88

(ส่​่วนใหญ่​่จะเป็​็น Intellectual/ Developmental Disabilities) มี​ี หลายโปรแกรมให้​้เลื​ือก ตั้​้�งแต่​่การ เรี​ียนดนตรี​ี ละครเวที​ี และวงดนตรี​ี โดยผู้​้เ� ขี​ียนได้​้รั​ับมอบหมายให้​้มาอยู่​่� ภายใต้​้การดู​ูแลของนั​ักดนตรี​ีบำบั​ัดซึ่ง่� รั​ับหน้​้าที่​่�เป็​็น clinical supervisor เป็​็นครั้​้ง� แรก ในขณะนั้​้�น supervisor ของผู้​้�เขี​ียนดู​ูแลวงดนตรี​ีอยู่​่� ๒ วง เป็​็นวงดนตรี​ีประเภท rock เหมื​ือน กั​ัน แต่​่ผู้​้�รั​ับบริ​ิการของวงแรกจะมี​ี

ช่​่วงอายุ​ุต่​่ำกว่​่าวงที่​่�สอง แต่​่ละวง จะมี​ีสมาชิ​ิกในวงประมาณ ๕-๖ คน ประกอบด้​้วย มื​ือเบส มื​ือกี​ีตาร์​์ มื​ือ กลอง มื​ือคี​ีย์​์บอร์​์ด และนั​ักร้​้องนำ ใน practicum ตั​ัวแรกนี้​้� โดย ทั่​่�วไปแล้​้วจะเน้​้นการ observe ก่​่อน ในช่​่วงแรก ๆ จากนั้​้�นเหล่​่านั​ักศึ​ึกษา ก็​็จะได้​้ไปช่​่วยเหลื​ือด้​้านการทำงาน ของ supervisor บ้​้าง หน้​้าที่​่�ของ พวกเราหลั​ัก ๆ ณ ที่​่�แห่​่งนี้​้�คื​ือ ช่​่วย supervisor จั​ัดเตรี​ียมอุ​ุปกรณ์​์ที่​่ต้​้� อง

ใช้​้ในวงดนตรี​ี สั​ังเกตว่​่า supervisor ของพวกเราทำอะไรบ้​้างใน session ที่​่�บำบั​ัด นั่​่�งประกบข้​้างผู้​้�รั​ับบริ​ิการ และให้​้ความช่​่วยเหลื​ือถ้​้าพวกเขา ต้​้องการระหว่​่างการฝึ​ึกซ้​้อม เช่​่น ช่​่วยเรื่​่�องการจั​ับคอร์​์ด หรื​ือช่​่วย ให้​้พวกเขาอ่​่าน lead sheet ตาม เพื่​่�อน ๆ ทั​ัน เป็​็นต้​้น บางครั้​้�งเรา ก็​็ได้​้ขึ้​้�นนำการทำกิ​ิจกรรม warm up ด้​้วย ซึ่​่�งก็​็เป็​็นกิ​ิจกรรมดนตรี​ีบำบั​ัด ที่​่�จะทำทุ​ุกครั้​้ง� ก่​่อนเริ่​่ม� ฝึ​ึกซ้​้อม เพื่​่�อ ทำให้​้สมาชิ​ิกในวงมี​ีโอกาสได้​้ทำความ รู้​้จั� กั กั​ันมากขึ้​้น� หลั​ังจากทำ session เสร็​็จ พวกเราก็​็ต้​้องช่​่วยเก็​็บอุ​ุปกรณ์​์ หลั​ังจากนั้​้�นก็​็จะมี​ีการ supervision ซึ่​่ง� เป็​็นช่​่วงเวลาที่​่�เราจะได้​้พู​ูดคุ​ุยกั​ับ supervisor ของเราเกี่​่�ยวกั​ับการ บำบั​ัด เราสามารถถามคำถามและ แลกเปลี่​่ย� นความคิ​ิดเห็​็นกั​ันได้​้ เราจะ ได้​้รั​ับ feedback จาก supervisor ของเราในช่​่วงเวลานี้​้�ด้​้วย นอกจาก นี้​้�แล้​้ว supervisor ของเราก็​็อาจจะ นำกิ​ิจกรรมดนตรี​ีมาให้​้เราทำด้​้วย เช่​่น เล่​่นดนตรี​ีเป็​็นวงกั​ับเพื่​่�อน ๆ โดยการ improvise หรื​ือทำ loop เป็​็นต้​้น นั​ับว่​่าเป็​็นการเริ่​่�มต้​้นที่​่�ได้​้ ประสบการณ์​์เยอะเลยที​ีเดี​ียว Practicum II - Sound Starts, Frisco TX Sound Starts เป็​็นสถาบั​ันดนตรี​ี ที่​่�มีทั้​้ี ง� Music Therapy แบบต่​่าง ๆ และ Adapted Lessons สำหรั​ับผู้ที่​่้� � มี​ีความต้​้องการพิ​ิเศษที่​่�สนใจ (และ ได้​้รั​ับการประเมิ​ินว่​่าพวกเขาจะได้​้ รั​ับประโยชน์​์จากการทำ session) เนื่​่�องจากสถานการณ์​์โควิ​ิด-๑๙ จึ​ึง ทำให้​้การทำ Practicum II นี้​้�เป็​็น แบบออนไลน์​์ ผ่​่าน Google Meet / Zoom ผู้​้�เขี​ียนได้​้รั​ับมอบหมายให้​้ ทำ session ในรู​ูปแบบ Adapted lessons ทั้​้�งหมด และกลุ่​่�มผู้​้�รั​ับ

บริ​ิการของผู้​้เ� ขี​ียนจะเป็​็นวั​ัยรุ่​่�นและ วั​ัยผู้​้�ใหญ่​่ช่​่วงต้​้น ในกลุ่​่�ม autism spectrum disorders และ IDD ประสบการณ์​์ครั้​้�งนี้​้�ของผู้​้�เขี​ียน แตกต่​่างจากประสบการณ์​์แรกเป็​็น อย่​่างมาก เพราะเราไม่​่ได้​้ทำกั​ับคนไข้​้ เป็​็นกลุ่​่�มแล้​้ว และยั​ังเป็​็นการสอน ดนตรี​ีออนไลน์​์ครั้​้�งแรกด้​้วย โดยที่​่� ช่​่วงแรกเราก็​็จะได้​้ observe ก่​่อน เหมื​ือนเดิ​ิม แต่​่คราวนี้​้�เราจะมี​ีส่​่วน ร่​่วมในการ plan session มากขึ้​้�น และได้​้นำแผนที่​่�เราเขี​ียนไว้​้มาใช้​้จริ​ิง หรื​ือก็​็คื​ือมี​ีโอกาสในการทำหน้​้าที่​่� แทน supervisor ของเรามากขึ้​้�น นั่​่�นเอง โดยที่​่� supervisor ของเรา ก็​็ยั​ังอยู่​่�ในคลาสด้​้วย และจะยื่​่�นมื​ือ เข้​้ามาช่​่วยหากมี​ีสถานการณ์​์ที่​่�เรา ไม่​่สามารถ handle ได้​้ในช่​่วงแรก ๆ ส่​่วนใหญ่​่แล้​้ว supervisor ของผู้​้� เขี​ียนจะใช้​้เวลา ๑๕ นาที​ีสำหรั​ับ สอนเปี​ียโน และ ๑๕ นาที​ีสำหรั​ับ สอนกี​ีตาร์​์ และบางที​ีก็​็มี​ีร้​้องเพลง ร่​่วมด้​้วย แต่​่เราจะถามก่​่อนเสมอ ว่​่า วั​ันนี้​้�อยากเรี​ียนกี​ีตาร์​์ด้​้วยไหม ถ้​้าเขาปฏิ​ิเสธ เราก็​็จะสอนแต่​่เปี​ียโน การทำ practicum ที่​่�นี่​่� ทำให้​้ ผู้​้�เขี​ียนเห็​็นความแตกต่​่างระหว่​่าง การสอนดนตรี​ีตามปกติ​ิกั​ับการ สอนดนตรี​ีในเชิ​ิงดนตรี​ีบำบั​ัดอย่​่าง ชั​ัดเจน เพราะมี​ีเป้​้าหมายอื่​่�น ๆ ที่​่� เราต้​้องคำนึ​ึงถึ​ึงนอกจากเป้​้าหมาย ทางดนตรี​ีของผู้​้รั� บั บริ​ิการ เช่​่น การ พั​ัฒนาทั​ักษะด้​้านการสื่​่อ� สาร การเพิ่​่�ม ประสิ​ิทธิ​ิภาพในใช้​้กล้​้ามเนื้​้อ� มั​ัดเล็​็ก การเพิ่​่�ม self-esteem การส่​่งเสริ​ิม การแสดงออกทางอารมณ์​์ความรู้​้สึ� กึ อย่​่างเหมาะสม การจั​ัดลำดั​ับความ คิ​ิดหรื​ือการโฟกั​ัส เป็​็นต้​้น นั​ักดนตรี​ี บำบั​ัดจะต้​้องประเมิ​ินเรื่​่�องเหล่​่านี้​้� พร้​้อม ๆ กั​ับที่​่�ทำ session ไปด้​้วย ได้​้ และที่​่�สำคั​ัญคื​ือต้​้องไม่​่ทำให้​้ผู้รั้� บั บริ​ิการเครี​ียดมากกว่​่าเดิ​ิม ดั​ังนั้​้�น

แล้​้ว วิ​ิธี​ีการเล่​่นบทเพลงต่​่าง ๆ จะ ต้​้องถู​ูกนำมาปรั​ับใช้​้อย่​่างเหมาะสม ตั​ัวอย่​่างเช่​่น การปรั​ับรู​ูปแบบการจั​ับ คอร์​์ดกี​ีตาร์​์ หรื​ือการดี​ีดกี​ีตาร์​์จาก เดิ​ิมที่​่�ต้​้องเล่​่นครบหมด ๖ สาย ก็​็เหลื​ือ ๓ สาย เป็​็นต้​้น เนื่​่�องด้​้วย ช่​่วงเวลาที่​่�ทำ Practicum II นี้​้�เป็​็น ช่​่วงใกล้​้คริ​ิสต์​์มาสพอดี​ี ผู้​้�เขี​ียนจึ​ึง ได้​้มี​ีโอกาสทำคอร์​์ดเวอร์​์ชั​ันที่​่�ผู้​้�รั​ับ บริ​ิการสามารถใช้​้ได้​้ และสอนเพลง คริ​ิสต์​์มาสแก่​่คนไข้​้เพื่​่�อให้​้เขานำไป เล่​่นในคอนเสิ​ิร์​์ตที่​่�โรงเรี​ียนจั​ัด การ ฝึ​ึกครั้​้�งนี้​้�ก็​็เป็​็นอี​ีกประสบการณ์​์ที่​่� สนุ​ุกและจบลงด้​้วยดี​ี Practicum III - โรงพยาบาลศิ​ิริริ าช สำหรั​ับ Practicum III อาจารย์​์ เริ่​่�มถามนั​ักศึ​ึกษาว่​่าอยากทำใน setting แบบไหนเป็​็นพิ​ิเศษหรื​ือ ไม่​่ ผู้​้�เขี​ียนได้​้บอกอาจารย์​์ไปว่​่า อยากลองทำ Medical Setting ใน ประเทศไทย เพราะสถานการณ์​์ยั​ัง ไม่​่อำนวยให้​้บิ​ินกลั​ับไปที่​่�ประเทศ สหรั​ัฐอเมริ​ิกา ทางอาจารย์​์จึงึ ได้​้ออก จดหมายติ​ิดต่​่อกั​ับทางโรงพยาบาล ศิ​ิริริ าชและนั​ักดนตรี​ีบำบั​ัดคนไทยที่​่� ทำงานอยู่​่�ที่​่�โรงพยาบาลให้​้ แต่​่เป็​็น เรื่​่อ� งน่​่าเสี​ียดายที่​่�อยู่​่� ๆ การระบาด ของโรคในประเทศไทยเราก็​็เลวร้​้าย ลงอย่​่างมาก ทำให้​้โรงพยาบาลไม่​่ อนุ​ุญาตให้​้บุ​ุคลากรภายนอกเข้​้าไป ปฏิ​ิบั​ัติ​ิงานภายในโรงพยาบาลได้​้ แต่​่เรื่​่�องดี​ีในเรื่​่�องร้​้ายก็​็คื​ือ ผู้​้�เขี​ียน ก็​็ยั​ังได้​้มี​ีโอกาสรั​ับเคสมาดู​ูแลแบบ telehealth ซึ่​่�งแตกต่​่างจากการทำ Practicum II อย่​่างสิ้​้�นเชิ​ิง เพราะ ทางผู้​้รั� บั บริ​ิการก็​็ไปที่​่�โรงพยาบาลไม่​่ ได้​้เช่​่นกั​ัน และการนั​ัดเวลาที่​่�ตรงกั​ัน ก็​็ค่​่อนข้​้างทำได้​้ยาก คราวนี้​้� ผู้​้�เขี​ียนมี​ีหน้​้าที่​่�ผลิ​ิต สื่​่�อสำหรั​ับเด็​็กหลั​ังได้​้รั​ับการผ่​่าตั​ัด พั​ังผื​ืดใต้​้ลิ้​้�น เพื่​่�อพั​ัฒนาด้​้านการ 89

ออกเสี​ียง โดยที่​่�เราไม่​่ได้​้มี​ีการคุ​ุย กั​ับผู้​้�รั​ับบริ​ิการตรง ๆ แต่​่คุ​ุยผ่​่าน ทางผู้​้�ปกครองของผู้​้�รั​ับบริ​ิการแทน (แน่​่นอนว่​่า supervisor ก็​็สามารถ คิ​ิดหาวิ​ิธี​ีที่​่�ทั้​้�งเราและผู้​้�ปกครองไม่​่ สามารถเข้​้าถึ​ึงข้​้อมู​ูลส่​่วนตั​ัวของกั​ัน และกั​ันได้​้) ผู้​้�เขี​ียนได้​้แต่​่งเพลงขึ้​้�น มาหลายเพลง แต่​่ละเพลงจะมี​ีคำ ที่​่�เป็​็นเป้​้าหมายอยู่​่�จำนวน ๘-๑๐ คำ (ส่​่วนคำอื่​่น� ๆ นั​ับเป็​็นโบนั​ัสไป) การเขี​ียนเพลงนี้​้�จะต้​้องคำนึ​ึงถึ​ึงองค์​์ ประกอบของดนตรี​ี ภาษากายของ เรา ประสบการณ์​์ และบริ​ิบทของ ผู้​้�รั​ับบริ​ิการเป็​็นสำคั​ัญ จึ​ึงจะได้​้ผล ดี​ีที่​่�สุ​ุดต่​่อผู้​้�รั​ับบริ​ิการ เป็​็นการฝึ​ึก ทำดนตรี​ีบำบั​ัดที่​่�ได้​้ประโยชน์​์มาก ๆ เนื่​่�องจาก supervisor ของผู้เ้� ขี​ียนนั้​้�น มอบหมายเคสมาให้​้ผู้​้เ� ขี​ียนดู​ูแลเอง 90

อย่​่างใกล้​้ชิ​ิด (เขาบอกว่​่าอยากให้​้ได้​้ ประสบการณ์​์เหมื​ือนนั​ักศึ​ึกษาฝึ​ึกงาน จริ​ิงไปเลย) แต่​่ supervisor เองก็​็ ยั​ังใส่​่ใจดู​ูแลทุ​ุกขั้​้น� ตอนอย่​่างละเอี​ียด มาก ๆ และร่​่วม brainstorm ตั้​้ง� แต่​่ การประเมิ​ิน การจดบั​ันทึ​ึกทางคลิ​ินิกิ การผลิ​ิตเพลง การติ​ิดต่​่อสื่​่�อสาร กั​ับผู้​้�รั​ับบริ​ิการ และ termination process การฝึ​ึกงานตั​ัวนี้​้�จึ​ึงนั​ับว่​่า ท้​้าทาย แต่​่ก็​็อุ่​่�นใจมาก ๆ Practicum IV - Brookdale Hospice, Farmers Branch TX ผู้​้� เ ขี​ี ย นได้​้มี​ี โ อกาสมาทำ Practicum IV ที่​่�ประเทศสหรั​ัฐอเมริ​ิกา อี​ีกครั้​้ง� หนึ่​่�ง คราวนี้​้�ผู้เ้� ขี​ียนได้​้มี​ีโอกาส ทำงานกั​ับผู้​้�สู​ูงอายุ​ุใน Assisted Living สำหรั​ับผู้​้�ป่​่วยระยะสุ​ุดท้​้าย

(Hospice Care) เป็​็น session แบบ one on one โดยที่​่�เราจะไปที่​่� Assisted Living นี้​้� ๓ ครั้​้ง� ต่​่อเดื​ือน เป้​้าหมายหลั​ัก ๆ ของการทำดนตรี​ี บำบั​ัดที่​่�นี่​่� คื​ือการลดความโดดเดี่​่�ยว ช่​่วยให้​้ผู้​้�รั​ับบริ​ิการนึ​ึกถึ​ึงความทรง จำดี​ี ๆ ที่​่�เคยมี​ีในอดี​ีตผ่​่านบทเพลง ลดความวิ​ิตกกั​ังวล เป็​็นต้​้น สำหรั​ับ Practicum ตั​ัวสุ​ุดท้​้ายนี้​้� supervisor กั​ับเราจะเหมื​ือนทำงาน ไปพร้​้อม ๆ กั​ันเลย ผู้​้เ� ขี​ียนได้​้เล่​่นกี​ีตาร์​์ และร้​้องเพลงเป็​็นหลั​ัก โดยใช้​้เพลง ที่​่�มีคี วามหมายต่​่อผู้รั้� บั บริ​ิการ ส่​่วน มากแล้​้วจะเป็​็นเพลงแนว spiritual กั​ับแนว ๆ patriotic songs ซึ่​่ง� เป็​็น เพลงที่​่�แสดงถึ​ึงความรั​ักชาติ​ิ นี่​่�ก็เ็ ป็​็น ประสบการณ์​์ใหม่​่สำหรั​ับผู้เ้� ขี​ียนอี​ีกเช่​่น กั​ัน ด้​้วยความที่​่�เราไม่​่ใช่​่คนอเมริ​ิกันั

ก็​็ต้​้องเปิ​ิดเพลงวนไปให้​้อิ​ินให้​้ได้​้ ยิ่​่�ง เราอิ​ิน ผู้​้�รั​ับบริ​ิการก็​็ยิ่​่�งสนุ​ุก มี​ีอยู่​่� ครั้​้�งหนึ่​่�ง ผู้​้�รั​ับบริ​ิการขอเพลงชาติ​ิ ฝรั่​่�งเศส ผู้​้�เขี​ียนก็​็ไปซ้​้อมมา และ ไม่​่ผิดิ หวั​ังเลยเพราะเขาชอบมาก ๆ หลั​ังจากนั้​้�นทุ​ุก session เขาก็​็จะขอ ให้​้ร้​้องเพลงนี้​้�ด้​้วยกั​ัน นอกจากนี้​้�แล้​้ว เราก็​็ยังั ต้​้องฝึ​ึกการรั​ับส่​่งบทสนทนา เป็​็นพิ​ิเศษเพื่​่�อทำให้​้เขาไม่​่รู้​้�สึ​ึกโดด เดี่​่�ยว เป็​็นความทรงจำที่​่�ดี​ีมาก ๆ แต่​่ทว่​่าช่​่วงเวลาเหล่​่านั้​้�นก็​็ต้​้องจบ ลงโดยไม่​่คาดคิ​ิด เมื่​่�อผู้​้�เขี​ียนได้​้รั​ับ โทรศั​ัพท์​์จาก supervisor หนึ่​่�งวั​ัน ก่​่อนถึ​ึง session สุ​ุดท้​้ายว่​่า “เราจะ ไม่​่มี​ีการทำดนตรี​ีบำบั​ัดกั​ับเขาคนนี้​้� แล้​้วนะ เขาจากไปด้​้วยดี​ีแล้​้ว” พอได้​้ ยิ​ินดั​ังนั้​้�นผู้​้�เขี​ียนก็​็ช็​็อก น้​้ำตาซึ​ึมไป

เลย ไม่​่คาดคิ​ิดจริ​ิง ๆ ว่​่าเวลานั้​้�น จะมาถึ​ึงเร็​็วขนาดนี้​้� ในวั​ันที่​่�จะต้​้อง ทำ session นั้​้�น supervisor ของ ผู้​้�เขี​ียนจึ​ึงนั​ัดมา supervision ครั้​้�ง สุ​ุดท้​้าย เป็​็นการรำลึ​ึกถึ​ึงการจาก ไปของเขาแทน ถึ​ึงจะเป็​็นช่​่วงเวลา สั้​้�น ๆ เพี​ียงไม่​่กี่​่เ� ดื​ือน แต่​่ผู้เ้� ขี​ียนก็​็มี​ี ความสุ​ุขและเป็​็นเกี​ียรติ​ิมากสำหรั​ับ โอกาสในการฝึ​ึกครั้​้�งนี้​้� สรุ​ุป

ดนตรี​ีบำบั​ัดสามารถไปได้​้หลาย ทางมาก ๆ ไม่​่ว่​่าจะทำในโรงเรี​ียน เปิ​ิดบริ​ิษั​ัทเอง โรงพยาบาล และ อี​ีกมากมาย การทำ Practicum ในหลาย ๆ setting จะทำให้​้เราได้​้ รู้​้�จั​ักตั​ัวเองมากขึ้​้�น ว่​่าเราชอบทำ

กั​ับ setting แบบไหน ส่​่วนตั​ัวแล้​้ว ผู้​้เ� ขี​ียนรู้​้สึ� กึ พอใจกั​ับทุ​ุกที่​่�ที่​่ไ� ด้​้ทำมา คื​ือทำที่​่�ไหนก็​็รู้​้สึ� กึ อิ่​่ม� เอมใจเหมื​ือน ๆ กั​ัน และสนุ​ุกไปคนละแบบ สิ่​่ง� สำคั​ัญ คื​ือ ถ้​้ามี​ีโอกาสเลื​ือก นั​ักศึ​ึกษาควร เลื​ือกประสบการณ์​์ที่​่ห� ลากหลายเข้​้า ไว้​้ และทำให้​้เต็​็มที่​่�ในหน้​้าที่​่�ที่​่�ได้​้รั​ับ มอบหมาย รวมถึ​ึงพยายามสร้​้าง ความสั​ัมพั​ันธ์​์ที่​่�ดี​ีต่​่อ supervisor ของเราด้​้วย เพราะพวกเขานี่​่�แหละ จะเป็​็นบุ​ุคคลที่​่�เราจะต้​้องขอให้​้เขี​ียน Letter of Recommendation ให้​้เรา เมื่​่�อเราจะต้​้องไปสมั​ัครเป็​็นนั​ักศึ​ึกษา ฝึ​ึกงานตามสถานที่​่�ต่​่าง ๆ ในตอนหน้​้า ผู้​้�เขี​ียนจะมาเล่​่า ถึ​ึงเรื่​่อ� งการสมั​ัครฝึ​ึกงานของที่​่�นี่​่แ� ละ รายวิ​ิชาปริ​ิญญาโทต่​่อไป

91

THE PIANIST

American-born and Paris-based pianist: Nicholas Angelich Story: Yun Shan Lee (ยุ​ุน ชาน ลี​ี) 3rd Year Bachelor of Music Student College of Music, Mahidol University

Nicholas Angelich, born in the United States in 1970, was a pianist best known for his uncommon skill and soulful interpretations, which he performed with elegant virtuosity and expressive intimacy.

Although he was American-born, his musical style was Paris-based.

Since he was 13, he performed on both sides of the Atlantic, winning acclaim specializing in Germanic repertory. Angelich passed away on April 18, 2022 at a hospital in Paris. He was 51.

Motivation of learning piano

Angelich loved music since he was young. He always stayed beside to watch his mother teaching the piano. At the age of three, whenever his mother played the piano, he would jealously come to her and pound on the keyboard to express his desire to play the piano; when his mother’s students came for piano lessons, he would always come to them with great interest, wanting to know what his mother and students were

100

talking about.

Nicholas Angelich’s father, Borivoje Angelich, was a violinist from Montenegro who graduated from the Academy of Music in Belgrade with a Master’s degree in performing arts; and his mother, Clara Kadarjan, was a pianist born in Nizhny Novgorod, Russia. Both were musicians. In fact, Angelich learned the violin first, but he had a great passion for the piano.

At the age of five, Angelich had a chance to go to Gary Graffman’s concert. He was fascinated by Graffman’s performance of Chopin’s Piano Concerto No. 1. After the concert, Angelich followed his parents to the backstage to meet Graffman. When Graffman asked him how old he was, Angelich looked up at Graffman and said, “Five years old.”

“What!” exclaimed Graffman, “You’re five years old! And do you play the piano?”

“No, I don’t play the piano,” Angelich said, shaking his head.

Graffman jokingly said “Then

you’re too late! I started when I was three, and also the violin virtuoso Jascha Heifetz started when he was three!” Everyone in the room laughed, but Angelich, who loved the piano at heart, couldn’t laugh. He was so upset, after that he asked his mother to teach him how to play the piano, which became the starting point for his piano journey.

The decision to go abroad

Two years later, under his mother’s personal guidance, 7-yearold Angelich made his public debut playing Mozart’s Piano Concerto No. 21 in C Major, K. 467. At the age of 9, he attended a preparatory class at the local conservatory. As Angelich made rapid progress in playing the piano, his family made a big decision for his musical future: Angelich followed his mother to Paris to continue his studies; while his father stayed in the U.S. The 13-year-old Angelich studied at Paris Conservatory.

At that time, he couldn’t speak

French at all, which made him go through a hard time to adapt to his new life in Paris. He even had to take intensive private lessons to strengthen his French. Moving to Paris was a big step for him.

The process of learning piano

During his studies at Paris Conservatory, he took lessons from the musicians such as Aldo Ciccolini, Yvonne Loriod, Michel Béroff, and Marie-Françoise Bucquet, as well as master classes from Leon Fleisher, Dmitri Aleksandrovich Bashkirov, and Maria João Pires.

Angelich later recalled that at the age of seventeen, when he was a student at the Paris Conservatory, Loriod gave him the assignment of learning Beethoven’s “Hammerklavier” Sonata, a piece of profound technical difficulty, structural integration and emotional depth that he could not yet fully understand. In the process of learning and playing, Angelich realized that he could not just rely on his teacher, but that there was more to be absorbed by himself.

Angelich thought that he was too young to play this piece, Loriod calmly told him, “You have to learn now, and you will play better.” He later realized that what Loriod was trying to convey was that this is the kind of experience that musicians have been through, and this idea would stay with you for the rest of

Angelich attended the 26th Victories of Music ceremony, Boulogne-Billancourt in 2019, France. your life. This lesson was valuable, and rightly so. One of the skills of a music teacher is obviously to “Teach in accordance with different aptitudes”, but students must also have the ability to understand the teacher’s intentions and return to their work in order to complement each other.

Music career

Angelich’s music was notable both for its muscular power and for its delicacy. In 1994, he won the Gina Bachauer International Piano Competition. He made his New York recital debut at Alice Tully Hall in 1995 with a performance of Ravel, Schubert and Rachmaninoff. In 2003, he got the Young Talent Award at the Ruhr International Piano Festival in Germany. In the same year, he made his debut with the New York

Philharmonic under Kurt Masur at Lincoln Center, performing Beethoven’s “Emperor” Concerto.

Besides the eight solo recordings for Warner Classics.

Angelich was well-known for playing chamber music as well.

The violinist Renaud Capuçon and the cellist Gautier Capuçon collaborated with Angelich very often. They recorded the Brahms piano trios, violin sonatas and piano quartets for the Virgin Classics label.

Conclusion

Once Angelich said “Music has to live, to breathe, what is on paper needs to be brought to life, and this is a mysterious process.

You may admire all these great recordings from the past, but when you feel that the time has come that you are ready to record it, this really must be based on your own musical identity, your own character and the clear perception that you actually have something to say about that piece. You give it a very hard try and you do your very, very best to make the most out of it.”

Angelich attended Verbier Festival in 2010.

101

REVIEW

The Journey of Tutti Frutti dell’Opera Story: Dag Schantz (ดอจ ชานท์​์ซ) Voice and Musical Theater Department College of Music, Mahidol University

The Tutti Frutti dell’Opera concert series started as an idea of mine, Dag Schantz, in 2015 when I came to the College of Music, Mahidol University.

I invented a way that students could improve themselves by having the possibilities and opportunities to study, as well as to perform as many roles and scenes as possible in a single performance.

Thus, the project was created and performed for the first time that year. The concert was about an hour and included scenes from Così fan tutte, Carmen, Fidelio, et cetera. The first Tutti Frutti was performed as a department project collaborating between the studios of the department.

In 2016, I continued with the idea, and did the Tutti Frutti number two.

All Tutti Frutti’s in the future would be performed as a class of Dag Schantz’s studio small ensemble concert, or an opera workshop performance for the higher year students, and in some years with students from the other studio as well.

The second Tutti Frutti developed into a more complex concert form, almost two hours in length and incorporating both scenes and arias, such as scenes from Nozze di Figaro, Zauberflöte, arias from Tannhäuser, Walküre, Mefistofele, et cetera. The stage was empty, with only a concert

96

La Bohème / Tutti Frutti (2016) grand Fazioli to the left of the audience—so the acting on the stage and its developments were for the first time also being the critical point of the rehearsal and the performance. In addition to that, we not only crawled and did several choreographed dances on the stage, but we used the whole concert hall to run and to perform as well. The concert ended with the finale of Nozze di Figaro, and the evening was received very well.

It led to the department project of the next year: Zauberflöte, which we performed with a big orchestra of Mahidol students with conductor Dr. Dariusz Mikulski and directed fantastically by Mr. Richard Ralphs.

Then the third Tutti Frutti was launched in a very brisk sudden and challenge to the students, as now the capability of the students

has gathered to such possibility; preparation for the program was began during the end of 2017 and the program was performed on the Valentine’s Day the next year.

The program itself also was a challenging task for the students—it included with twenty-nine roles and the evening was about three hours.

One of the numbers opening the concert was the finale aria “Mild und leise” (Liebestod) from Tristan und Isolde. Other parts in the concert were from the Zauberflöte, Bohème, Madama Butterfly, the trio from Rosenkavalier which really challenge the capacity of the voices, Meistersinger von Nürnberg, Porgy and Bess, Rigoletto, et cetera.

The third Tutti Frutti was also the first time that it included a “big scene”, for instance this time we performed both the

Die Zauberflöte (2017)

L’elisir d’amore / Tutti Frutti No. 3 (2017)

Die Zauberflöte / Tutti Frutti No. 3 (2018) whole third act of Bohème, and first four scenes from the fourth act of Rigoletto. Although with the limited time, we also focused more on the interpretation and the strict choreographed staging. However, given the preparation of the publicity, and maybe the choice of the performing date, the number of audience members was a disappointment.

Later in that year we put up a complete Così fan tutte for the department project—but although it was ready to perform, it was cancelled, so there was no Tutti Frutti until the next year with a refreshing of almost all the studio members.

If the saying when we rehearse Tutti Frutti that, “in every bar of the music, there is always something happening”, then it has never before come to this much of the fruitful and truthfulness as in the fourth of the concert serial in 2019. The fourth Tutti Frutti was also wonderfully the first time that it was correctly named as “Tutti Frutti dell’Opera” No. 4. We rethought about the momentum and form of the Tutti Frutti, and also with the majority of new students that would perform for their first time, the fourth Tutti Frutti was completely something that was breathing anew and revolutionary at the same time.

First we omitted the aria, then we cut off many scenes that were not in the shape to perform even if they have been prepared until the very end, and we put more focus and time on the interpretation, the strict choreographed staging, more strict usage of symbolism in stage, and characters study (e.g. how the students understand and develop their roles from the beginning of preparation until the executing of the performing). In 2019, everyone was also preparing at the same time for the department project, Lehár’s Die lustige Witwe, with the big orchestra of Mahidol students, conductor Dr. Pamornpan Komolpamorn, and directed by Ms. Napisi Reyes—we managed to get busy living in such time: we had a fully designed large set, with the youngest cast in the history of the act 1 duet and the whole act 2 of Tosca, then along with many scenes from Nozze di Figaro, then Meistersinger von

97

Madama Butterfly / Tutti Frutti No. 3 (2018)

La traviata / Tutti Frutti No. 3 (2018)

Tosca / Tutti Frutti dell’Opera No. 4 (2019) Nürnberg, and several more scenes. Well-organized publicity had led to a wonderful reception. The Tutti Frutti dell’Opera No. 4 was also significant in that each of the students tried to emerge themselves into

98

their own individual personhood being that was a result from the goal of the study.

We started preparing Tutti Frutti dell’Opera No. 5 when the coronavirus had struck the world already for several months. We could do it only via online. For many students it was hard to understand or agree with the mechanics of such way of rehearsing. There was also the problem of the internet that made the time between each of us undetermined. It was a slight relief when the College was opened for us to be able to see each other and rehearse—after all, opera must be a physical activity that we can touch and hold each other—but this would come to other difficulties of the situation that we must restrict ourselves from going near to each other. So, the staging in this time was mainly suggestive.

Then maybe the most difficult thing of the fated fifth, it has been discovered that many students have lost the will to continue or perform—several lockdowns that interrupted the flow of the work and students were discouraged to work during those times. So, all we had been preparing it for almost a year that was lost, and in the end, we decided to end the project without performing. Some scenes that we had prepared include, Zauberflöte, Madama Butterfly, act 1 finale and act 4 final duet of Bohème, the first four scenes from of Rigoletto act 3, act 2 of Traviata, and others—but that is up to the audience to imagine how it will be.

When we rehearse Tutti Frutti, it’s always that every student must be treated equally; for instance, in the fifth Tutti Frutti, there is a scene of Don Giovanni and Zerlina where we have six Don Giovannis and six Zerlinas coming from different parts of the world (Salaya, Paris, London, New York, Ouagadougou, Milan) and they have to sing like

there is only one voice for each part and move in exactly the same way—this is called “ensemble”.

In Tutti Frutti, there are several other things to mention: 1) Although there was a definite cast and who to perform, in the rehearsal all the students would have a chance to study everything that will be performed, and in some scenes even with the doubling, or more, of the cast, for example, on the last act of Rigoletto, I doubled the roles of Magdalena so that the quartet becomes a quintet (that Sparafucille will have two sisters instead of one); 2) In the performance we didn’t have any helpers such as stagehands or of the backstage, which meant that every student would have a chance to prepare and organize themselves, also pre-cooperating of what is going to happen in and out of the stage—elementary things such as what are the props for this scene and what would be the set; 3) When asked what was the cost for preparing such a project, we answered that there was a fixed cost but we used zero baht from the university. I think that opera should be the music with entertainment—to be accorded to the thought that we should always be able to dance to the music—so for example in some we change the location of the scenery: once in Zauberflöte we change the scene of the temple to a beach bar in Hawaii instead.

Now, with the uncertainty of the time, nevertheless we are planning to bring back the Tutti Frutti dell’Opera No. 5 so that would grant us more time on the other aspects, other than the preparation of the music. We have also been planning for the next Tutti Frutti dell’Opera No. 6 that it will be including many big scenes and surprising things such as Elektra, or Tosca.

Die Meistersinger von Nürnberg / Tutti Frutti dell’Opera No. 4

Norma / Tutti Frutti dell’Opera No. 4

Die Fledermaus / Tutti Frutti dell’Opera No. 4

99

REVIEW

A Chorus Line 2022: What we did for love… เรื่​่�อง: นพี​ีสี​ี เรเยส (Napisi Reyes) อาจารย์​์ประจำำ�สาขาวิ​ิชาการขั​ับร้​้องและละครเพลง วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

เหตุ​ุใดจึ​ึงเป็​็น A Chorus Line ทุ​ุกปี​ี สาขาวิ​ิชาการขั​ับร้​้องและ ละครเพลงจะจั​ัดการแสดงโพรดั​ักชั​ัน ประจำปี​ี เพื่​่�อให้​้นั​ักศึ​ึกษาของสาขา ทั้​้�ง ๔ ชั้​้น� ปี​ีมีโี อกาสได้​้ฝึ​ึกภาคปฏิ​ิบัติั ิ ทุ​ุกคนจะต้​้องมี​ีส่ว่ นร่​่วมในโพรดั​ักชั​ัน ทั้​้�งในฐานะนั​ักแสดงและคนทำงาน เบื้​้�องหลั​ัง ที่​่�ผ่​่านมา ทางสาขาได้​้ จั​ัดการแสดงละครเพลงที่​่�ซื้อ้� ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� มาจากบรอดเวย์​์ เช่​่น Red, Hot, 100

and Cole, Fame, Into the Woods, Fiddler on the Roof และอื่​่�น ๆ ปี​ี นี้​้� เรายั​ั ง ต้​้องเผชิ​ิ ญ กั​ั บ สถานการณ์​์โควิ​ิดที่​่�ไม่​่รู้​้จ� ะเป็​็นอย่​่างไร จะสามารถจั​ัดการซ้​้อมการแสดง ได้​้หรื​ือไม่​่ก็​็ยั​ังไม่​่รู้​้� ทำให้​้มี​ีผลอย่​่าง มากกั​ับการตั​ัดสิ​ินใจเลื​ือกเรื่​่อ� งมาทำ โพรดั​ักชั​ันประจำปี​ี ในที่​่�สุดุ ก็​็มาลงเอย ที่​่�ละครเพลงเรื่​่�อง A Chorus Line โดยมี​ีเหตุ​ุผล เช่​่น

๑. ซ้​้อมแยกซี​ีนและทำ Social distance ได้​้ง่​่าย A Chorus Line เป็​็นเรื่​่�องราว ของนั​ักเต้​้นที่​่�มาออดิ​ิชันั เพื่​่�องานแสดง บรอดเวย์​์ แต่​่ละคนมาจากต่​่างที่​่�ต่า่ ง ถิ่​่น� มี​ีความสำคั​ัญและมี​ีบทบาทใกล้​้ เคี​ียงกั​ัน ตั​ัวละครแต่​่ละคนรั​ับบทเป็​็น ผู้​้ที่​่� ม� าออดิ​ิชันั ที่​่�ไม่​่ได้​้มี​ีความสั​ัมพั​ันธ์​์ ใกล้​้ชิ​ิดกั​ับตั​ัวละครอื่​่น� ๆ ดั​ังนั้​้�นหาก สถานการณ์​์โควิ​ิดไม่​่น่​่าไว้​้วางใจ ก็​็

น่​่าจะแยกกั​ันซ้​้อมเป็​็นรายบุ​ุคคล ทางซู​ูมได้​้ง่​่าย หากมี​ีโอกาสได้​้แสดง สด ละครเพลงเรื่​่อ� งนี้​้�ก็น่็ า่ จะจั​ัดการ เรื่​่�อง blocking ให้​้มี​ีระยะห่​่างหรื​ือ ว่​่า Social distance ได้​้ง่​่าย ๒. นั​ักแสดงมี​ีโอกาสได้​้เรี​ียนรู้​้� และแสดงบทบาทหลั​ักได้​้มาก ละครเพลงเรื่​่�องนี้​้�มี​ีตั​ัวละคร หลั​ักที่​่�มี​ีบทบาทสำคั​ัญจำนวนมาก (ประมาณ ๑๗-๑๘ บท) มี​ีละคร เพลงน้​้อยเรื่​่�องที่​่�จะมี​ีบทหลั​ักมาก ขนาดนี้​้� จึ​ึงเป็​็นโอกาสให้​้นั​ักศึ​ึกษา จำนวนมากได้​้ฝึ​ึกฝี​ีมื​ือการแสดงและ การเต้​้นรำ ๓. ประหยั​ัดงบประมาณ เนื่​่�องจากเรื่​่อ� งราวเกิ​ิดขึ้​้น� ในโรง ละครและเกี่​่ย� วกั​ับการออดิ​ิชันั จึ​ึงไม่​่ ต้​้องการฉากหรู​ูหราอลั​ังการใด ๆ ใช้​้ หอแสดงดนตรี​ีของเราเองเป็​็นฉาก ธรรมชาติ​ิได้​้เลย บนเวที​ีก็​็ไม่​่มี​ีอะไร แค่​่วาดเส้​้นคอรั​ัสไลน์​์สี​ีขาวบนพื้​้�น เสื้​้�อผ้​้าโดยมากเป็​็นชุ​ุดคล่​่องตั​ัว ที่​่� นั​ักแสดงมี​ีของตั​ัวเองอยู่​่�แล้​้ว จะมี​ีที่​่� ต้​้องทำใหม่​่ก็แ็ ค่​่เพี​ียงชุ​ุดสู​ูทโรยกาก เพชรที่​่�ใช้​้ใส่​่เต้​้นช่​่วงท้​้ายเรื่​่อ� งเท่​่านั้​้�น ๔. เป็​็นโอกาสที่​่�ดี​ีให้​้นั​ักศึ​ึกษา

ในสาขาได้​้ฝึ​ึกฝี​ีมื​ือการเต้​้น ด้​้วยเรื่​่อ� งราวที่​่�เกี่​่�ยวกั​ับนั​ักเต้​้น จึ​ึงมี​ีบทเพลงที่​่�นั​ักแสดงจะต้​้องเต้​้น เยอะมาก ที่​่�ผ่​่านมา นั​ักศึ​ึกษาของ สาขาค่​่อนข้​้างมี​ีความชำนาญเรื่​่�อง การเต้​้นรำน้​้อยกว่​่าความชำนาญ ด้​้านอื่​่�น เช่​่น การแสดงและการร้​้อง เพลง ละครเพลงเรื่​่อ� งนี้​้�จึงึ เป็​็นโอกาส ที่​่�ดีที่​่ี จ� ะทำให้​้นั​ักศึ​ึกษาในสาขาได้​้ฝึ​ึก ฝี​ีมื​ือการเต้​้น ๕. สื่​่�อสาระเกี่​่�ยวกั​ับความมุ่​่�ง มั่​่�นและให้​้ความหวั​ัง สถานการณ์​์ระบาดของโควิ​ิดที่​่�ยื​ืด เยื้​้อ� เป็​็นเวลาหลายปี​ี ทำให้​้นั​ักศึ​ึกษา และผู้​้�คนเกิ​ิดความท้​้อแท้​้ สิ้​้�นหวั​ัง เพราะไม่​่มี​ีโอกาสได้​้แสดงฝี​ีมื​ือ ไม่​่ ได้​้ทำอาชี​ีพที่​่�รั​ัก สาระที่​่�ละครเพลง เรื่​่�องนี้​้�นำเสนอจึ​ึงเหมาะสมกั​ับยุ​ุค โควิ​ิดเป็​็นอย่​่างมาก ด้​้วยเนื้​้�อหาที่​่� เน้​้นเรื่​่�องความอดทน ความหวั​ัง ความพยายาม ที่​่�จบลงด้​้วยความ สำเร็​็จในที่​่�สุ​ุด

หวั​ังจากการร่​่วมงานกั​ับละครเพลง ที่​่�ล้​้มเหลวจึ​ึงคิ​ิดอยากจะสร้​้างงาน เอง ทั้​้�งสองตั้​้�งกลุ่​่�มรวบรวมบรรดา Gypsies (คำที่​่�ใช้​้เรี​ียกนั​ักเต้​้นประกอบ แบบหมู่​่�มวลของละครเพลงบรอด เวย์​์) มาเพื่​่�อทำการแสดงเรื่​่�องใหม่​่ ที่​่�จะ “เขี​ียนบท อำนวยการสร้​้าง กำกั​ับ ออกแบบศิ​ิลป์​์ และออกแบบ ท่​่าเต้​้น” ด้​้วยนั​ักเต้​้นกั​ันเอง เพราะ คิ​ิดว่​่าไม่​่มีใี ครที่​่�จะเข้​้าใจนั​ักเต้​้นมาก ไปกว่​่านั​ักเต้​้นเอง นั​ักเต้​้นกลุ่​่�มนี้​้�ได้​้มาพู​ูดคุ​ุยเสนอ ไอเดี​ียกั​ับ Michael Bennett ต่​่อมา ได้​้กลายมาเป็​็น Concept Musical เรื่​่อ� ง A Chorus Line เรื่​่อ� งราวชี​ีวิติ ของนั​ักเต้​้นหมู่​่�มวลของบรอดเวย์​์ โดย มี​ี Marvin Hamlisch ทำเพลง มี​ี James Kirkwood และ Nicholas Dante ประพั​ันธ์​์บท และ Edward Kleban ประพั​ันธ์​์เนื้​้�อร้​้อง Marvin Hamlisch (ค.ศ. ๑๙๔๔-๒๐๑๒) เคยเป็​็นนั​ักเปี​ียโน ประกอบการซ้​้อมและเป็​็นผู้​้�เรี​ียบ ที่​่�มาของ A Chorus Line เรี​ียงเสี​ียงประสานเพลงเต้​้นรำ เขา ในช่​่วงทศวรรษ ๑๙๗๐ มี​ีนั​ัก เคยทำงานกั​ับ Kander กั​ับ Ebb เต้​้นรำของบรอดเวย์​์สองคนรู้​้สึ� กึ ผิ​ิด เมื่​่�อครั้​้�งที่​่�ทั้​้�งสองทำงานกั​ับ Liza Minnelli ซึ่​่ง� เป็​็นเพื่​่�อนสมั​ัยมั​ัธยมของ Marvin นั่​่�นเอง งานที่​่�ทำให้​้เขาเป็​็น ที่​่�รู้​้จั� กั มาก ๆ คื​ือการแต่​่งเพลง pop และเพลงประกอบภาพยนตร์​์ โดย เฉพาะอย่​่างยิ่​่�งเมื่​่�อเขาได้​้รั​ับรางวั​ัล ออสการ์​์จาก The Way We Were และ The Sting A Chorus Line (1975) กลายมาเป็​็นละครเพลงเรื่​่�องเด่​่น ที่​่�สุ​ุดที่​่�เขาสร้​้างสรรค์​์ เรื่​่�องอื่​่�นก็​็ เช่​่น They’re Playing Our Song ในปี​ี ค.ศ. ๑๙๗๘ ที่​่�จัดั การแสดงไป ๑,๐๘๒ รอบ A Chorus Line เป็​็นเรื่​่�องราว การออดิ​ิชั​ันที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นใน ๑ วั​ัน และ ชี​ีวิ​ิตนั​ักเต้​้น ๑๗ คน ที่​่�ผ่​่านการ 101

ออดิ​ิชั​ันเพื่​่�อรั​ับบทในละครเพลง บรอดเวย์​์ที่​่มี� ี Zach เป็​็นผู้ก้� ำกั​ับและ ผู้​้�ออกแบบท่​่าเต้​้นผู้​้�เข้​้มงวด หลั​ังจากที่​่�คัดั เลื​ือกนั​ักแสดงจาก การออดิ​ิชันั มาได้​้ ๑๗ คน แซคได้​้ให้​้ นั​ักแสดงเล่​่าเรื่​่อ� งราวชี​ีวิติ ของตนเอง เพื่​่�อเขาจะได้​้ทำความรู้​้�จั​ักและจะ สามารถดึ​ึงศั​ักยภาพในตั​ัวแต่​่ละคน ออกมาได้​้เต็​็มที่​่� นั​ักเต้​้นทุ​ุกคนมี​ีชีวิี ติ ที่​่�ผ่​่านการต่​่อสู้​้� ผ่​่านปั​ัญหาต่​่าง ๆ มากมาย มี​ีทั้​้�งเรื่​่�องตลกขบขั​ัน น่​่า อึ​ึดอั​ัด น่​่าเศร้​้า เรื่​่�องเซ็​็กซ์​์ เรื่​่�องที่​่� แฝงข้​้อคิ​ิดในการใช้​้ชี​ีวิ​ิต ฯลฯ ยกตั​ัวอย่​่างเช่​่น เรื่​่อ� งของ Cassie (แฟนเก่​่าของแซค) ที่​่�หั​ันเหชี​ีวิ​ิต จากการเป็​็นนั​ักเต้​้นไปเป็​็นนั​ักแสดง ภาพยนตร์​์ฮอลลี​ีวู​ูดเพราะคิ​ิดว่​่าจะ ประสบความสำเร็​็จมากกว่​่า แต่​่ก็​็ ไม่​่เป็​็นไปตามนั้​้�น เธอตระหนั​ักว่​่า สิ่​่�งที่​่�เธอต้​้องการ มี​ีเพี​ียง “ดนตรี​ี และกระจก และโอกาสที่​่�จะได้​้เต้​้น” เท่​่านั้​้�น เรื่​่อ� งของ Val สาวบ้​้านนอก ที่​่�ได้​้ดี​ีเพราะการทำศั​ัลยกรรมเรื​ือน ร่​่างของเธอเอง Mike ผู้​้จั� บั พลั​ัดจั​ับ ผลู​ูมายึ​ึดอาชี​ีพนั​ักเต้​้นหลั​ังจากที่​่�ไป เข้​้าคลาสเรี​ียนเต้​้นแทนพี่​่�สาว แล้​้ว ก็​็กลั​ับประสบความสำเร็​็จมากกว่​่า พี่​่� ชี​ีวิ​ิตเหงา ๆ ของ Paul กะเทย ที่​่�แสดง drag show ชี​ีวิ​ิตนั​ักเต้​้น หญิ​ิงในวั​ัยสามสิ​ิบอย่​่าง Sheila และ 102

อี​ีกมากมาย สิ่​่�งที่​่�น่​่าสนใจคื​ือ ในขณะที่​่�การ แสดงแบบ Chorus Line ต้​้องการ นั​ักเต้​้นที่​่�เต้​้นรวมกลุ่​่�มแบบพร้​้อม เพรี​ียงสมบู​ูรณ์​์แบบไม่​่มีใี ครแตกแถว นั​ักเต้​้นแต่​่ละคนกลั​ับมี​ีเรื่​่อ� งราวที่​่�เป็​็น ส่​่วนตั​ัว มี​ีบุคุ ลิ​ิกภาพเป็​็นตั​ัวของตั​ัว เอง เรื่​่อ� งราวของพวกเขากลายเป็​็น เอกลั​ักษณ์​์ที่​่น่� า่ สนใจมากกว่​่าผลงาน การเต้​้นคอรั​ัสไลน์​์ที่​่เ� นี้​้�ยบพร้​้อมเพรี​ียง กั​ันของพวกเขาเสี​ียอี​ีก A Chorus Line สร้​้างสถิ​ิติกิ าร แสดงที่​่�บรอดเวย์​์ถึ​ึง ๖,๑๓๗ รอบ นั​ับเป็​็นละครเพลงอั​ันดั​ับที่​่� ๗ ที่​่�ได้​้ รั​ับความนิ​ิยมและแสดงติ​ิดต่​่อกั​ัน เป็​็นเวลานานที่​่�สุ​ุด คื​ือแสดงติ​ิดต่​่อ กั​ันไม่​่หยุ​ุดเลยเป็​็นเวลาถึ​ึง ๑๕ ปี​ี มี​ี ผู้น้� ำกลั​ับมาแสดงอี​ีกมากมายทั่​่�วโลก

A Chorus Line ได้​้รั​ับรางวั​ัล Tony Awards ถึ​ึง ๙ สาขา คื​ือ ละครเพลงยอดเยี่​่�ยม บทยอดเยี่​่�ยม เพลงยอดเยี่​่�ยม (Hamlisch กั​ับ Kleban) กำกั​ับการแสดงและ ออกแบบท่​่าเต้​้นยอดเยี่​่ย� ม (Michael Bennett) นั​ักแสดงหญิ​ิงยอดเยี่​่�ยม (McKechnie) นั​ักแสดงสมทบชาย (Sammy Williams) นั​ักแสดงสมทบ หญิ​ิง (Bishop) และออกแบบแสง ยอดเยี่​่ย� ม ละครเพลงเรื่​่อ� งนี้​้มี� บี ทเพลง มี​ีชื่​่อ� สนุ​ุกสนานเป็​็นที่​่�รู้​้จั� กั กั​ันดี​ี เช่​่น “One” “What I Did For Love” และ “At The Ballet” เป็​็นต้​้น A Chorus Line เป็​็นละครเพลง ในจำนวนน้​้อยมากที่​่�ได้​้รั​ับรางวั​ัล Pulitzer Prize ซึ่​่�งมั​ักจะมอบให้​้ แก่​่ละครเพลงที่​่�มี​ีเรื่​่�องราวสะท้​้อน สั​ังคม การเมื​ือง A Chorus Line เป็​็นเรื่​่อ� งที่​่� ๕ ที่​่�ได้​้รั​ับรางวั​ัลนี้​้� ซึ่​่ง� เป็​็น เวลาถึ​ึง ๑๔ ปี​ี หลั​ังจากละครเพลง เรื่​่อ� งที่​่� ๔ คื​ือ How to Succeed in Business Without Really Trying ได้​้รั​ับรางวั​ัลนี้​้� ละครเพลงเรื่​่�องนี้​้�ถู​ูก นำมาสร้​้างเป็​็นภาพยนตร์​์เพลงชื่​่�อ เดี​ียวกั​ันในปี​ี ค.ศ. ๑๙๘๕ โดยมี​ี Richard Attenborough เป็​็นผู้​้ก� ำกั​ับ ประสบความสำเร็​็จอย่​่างยิ่​่�งเช่​่นกั​ัน

เริ่​่�มทำำ�โพรดั​ักชั​ันอย่​่างสดใส บริ​ิษั​ัทที่​่�ดู​ูแลเรื่​่�องลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ของ ละครเพลงเรื่​่�องนี้​้�คื​ือ Concord Theatricals เราตกลงขอซื้​้อ� ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� จากเขามาจั​ัดการแสดง จากนั้​้�นก็​็ เปิ​ิดออดิ​ิชั​ัน ทุ​ุกคนจะต้​้องอ่​่านบท ทั้​้�งหมดแล้​้วเลื​ือกว่​่าอยากแสดงเป็​็น ตั​ัวละครคนไหน ก็​็เตรี​ียมบท เลื​ือก เพลงของตั​ัวละครคนนั้​้�นมาร้​้องให้​้ฟั​ัง แถมด้​้วยเต้​้นอี​ีก ๑ เพลง นอกจากจะเป็​็นนั​ักแสดง นั​ักศึ​ึกษา สาขาละครเพลงทุ​ุกคนจะต้​้องทำงาน เบื้​้�องหลั​ังอี​ีก ๑ หน้​้าที่​่�ควบคู่​่�กั​ันไป ด้​้วย เช่​่น ช่​่วยดู​ูแลเรื่​่�องฉาก แสง เสี​ียง เสื้​้อ� ผ้​้า หรื​ือทำพี​ีอาร์​์ โฆษณา ละครเพลง และขายตั๋​๋�ว เป็​็นต้​้น การทำโพรดั​ักชั​ันเป็​็นวิ​ิชาบั​ังคั​ับ ที่​่�นั​ักศึ​ึกษาในสาขาทุ​ุกคน ทุ​ุกชั้​้�นปี​ี จะต้​้องลงทะเบี​ียนเรี​ียน การซ้​้อม กำหนดไว้​้ในตาราง ๓ วั​ัน วั​ันละ ๒ ชั่​่ว� โมง (เมื่​่�อใกล้​้จะถึ​ึงเวลาแสดง มั​ัก จะกำหนดวั​ันซ้​้อมเพิ่​่�มเติ​ิมมากกว่​่า นี้​้�) ในการซ้​้อม มั​ักจะแบ่​่งเป็​็นการ ซ้​้อมการแสดง การฝึ​ึกการออกเสี​ียง ภาษาอั​ังกฤษ (English Diction) โดยมี​ีอาจารย์​์ Cherryl Hayes อาจารย์​์ประจำของสาขา และอาจารย์​์ วนิ​ิตนาถ วี​ีรกิ​ิตติ​ิ หรื​ือครู​ูแพร อาจารย์​์ พิ​ิเศษสอนวิ​ิชา Diction ของสาขา เป็​็นผู้​้�สอนและฝึ​ึกซ้​้อมในส่​่วนนี้​้� ละครเพลงเรื่​่อ� งนี้​้�มีสัี ดั ส่​่วนเพลง เต้​้นจำนวนเยอะมากที่​่�สุดุ เท่​่าที่​่�ทาง สาขาเคยทำโพรดั​ักชั​ันมา เราได้​้เรี​ียน เชิ​ิญอาจารย์​์ ดร.ธนะพั​ัฒน์​์ พั​ัฒน์​์กุลุ พิ​ิศาล อาจารย์​์พิเิ ศษจากสาขาศิ​ิลปะ การแสดง คณะศิ​ิลปกรรมศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยศรี​ีนคริ​ินทรวิ​ิโรฒ ประสานมิ​ิตร มาเป็​็นผู้​้อ� อกแบบท่​่า เต้​้นและฝึ​ึกซ้​้อมให้​้ ในส่​่วนการฝึ​ึกซ้​้อมร้​้องเพลง ได้​้ อาจารย์​์ช่อ่ ลดา สุ​ุริยิ ะโยธิ​ิน หั​ัวหน้​้า สาขาวิ​ิชาการขั​ับร้​้องและละครเพลง

มาเป็​็นผู้ฝึ้� กึ ซ้​้อมให้​้ อาจารย์​์ช่อ่ ลดา ยั​ังรั​ับอี​ีกหน้​้าที่​่�คื​ือเป็​็นโพรดิ​ิวเซอร์​์ ของละครเพลงเรื่​่�องนี้​้�อี​ีกด้​้วย ผู้​้�เขี​ียนรั​ับหน้​้าที่​่�เป็​็นผู้​้�กำกั​ับ การแสดง ปี​ีการศึ​ึกษา ๒๕๖๓ สถานการณ์​์ โควิ​ิดทำให้​้การเปิ​ิดเทอม ๒ เลื่​่อ� นไป เป็​็นวั​ันที่​่� ๒๐ ธั​ันวาคม กว่​่าจะได้​้เริ่​่ม� ซ้​้อมก็​็เป็​็นช่​่วงเดื​ือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๖๔ แล้​้ว ซ้​้อมไปได้​้นิ​ิดเดี​ียว ก็​็ เกิ​ิดสถานการณ์​์โควิ​ิดแพร่​่ระบาด อย่​่างหนั​ัก จนวิ​ิทยาลั​ัยประกาศให้​้ เรี​ียนแบบออนไลน์​์ เราจึ​ึงต้​้องหั​ัน มาซ้​้อมทางซู​ูมแบบออนไลน์​์แทน เราตั​ัดสิ​ินใจให้​้มี​ีนักั แสดงสำรอง หรื​ือ understudy ในแทบทุ​ุกบท เนื่​่�องจากคิ​ิดว่​่าหากมี​ีคนป่​่วยด้​้วยโควิ​ิด จะได้​้มี​ีคนแสดงแทน อี​ีกประการก็​็

คื​ืออยากให้​้ทุ​ุกคนได้​้มี​ีส่ว่ นร่​่วมในการ เรี​ียนรู้​้�และการแสดงให้​้มากที่​่�สุ​ุด ดี​ี ที่​่�ละครเพลงประจำปี​ีเรื่​่อ� งนี้​้�มีบี ทตั​ัว ละครหลั​ักจำนวนมาก จึ​ึงกระจายบท ให้​้ฝึ​ึกฝนกั​ันได้​้มากเป็​็นพิ​ิเศษ ไม่​่แคล้​้วต้​้องซ้​้อมทางออนไลน์​์ เมื่​่�อมหาวิ​ิทยาลั​ัยปิ​ิด เราจำเป็​็น ต้​้องซ้​้อมโดยใช้​้โปรแกรมซู​ูมและได้​้ เรี​ียนรู้​้�วิ​ิธี​ีการในการซ้​้อมออนไลน์​์ ทางซู​ูม เช่​่น ให้​้ทุ​ุกคนที่​่�เข้​้ามาซ้​้อม เปลี่​่ย� นภาพโปรไฟล์​์เป็​็นแบ็​็กกราวนด์​์ สี​ีดำสนิ​ิท ไม่​่ให้​้ใส่​่รูปู โปรไฟล์​์ อาจจะ เปลี่​่�ยนชื่​่�อตั​ัวเองเป็​็นชื่​่�อตั​ัวละคร ที่​่�รั​ับบทบาทอยู่​่� คนที่​่�มี​ีบทพู​ูด จึ​ึง ค่​่อยเปิ​ิดกล้​้อง คนที่​่�รออยู่​่�ในฉาก แต่​่ไม่​่มี​ีบทพู​ูดให้​้ใช้​้แบ็​็กกราวนด์​์สี​ี ดำสนิ​ิท จะได้​้เห็​็นได้​้ชั​ัด ๆ ว่​่าใคร

103

กำลั​ังแสดงอยู่​่� จะได้​้โต้​้ตอบกั​ันได้​้ โดยไม่​่เสี​ียสมาธิ​ิ เมื่​่�อจบบทสนทนา ออกไปจากซี​ีนก็​็ให้​้ปิ​ิดกล้​้อง กลาย เป็​็นภาพแบ็​็กกราวนด์​์ดำ เมื่​่�อเข้​้า มาอี​ีกที​ีก็​็เปิ​ิดกล้​้อง เวลาที่​่�เปิ​ิดกล้​้อง ขนาดของภาพ ของนั​ักแสดงแต่​่ละคนควรจะมี​ีขนาด ใกล้​้เคี​ียงกั​ันเวลาที่​่�นั​ักแสดงจ้​้องจอ สื่​่อ� สารกั​ันจะได้​้มี​ีความรู้​้สึ� กึ คล้​้ายกั​ับ ได้​้ประจั​ันหน้​้ากั​ันจริ​ิง ๆ ลั​ักษณะ ภาพที่​่�พอดี​ีก็​็คื​ือภาพขนาด close up หรื​ือ medium close up การ ที่​่�จอนั​ักแสดงมี​ีขนาดภาพเล็​็กกว่​่า คนอื่​่�น หรื​ือมื​ืดกว่​่า หรื​ือเห็​็นหน้​้า ไม่​่ชัดั จะมี​ีผลทำให้​้การส่​่งความรู้​้สึ� กึ เป็​็นไปได้​้ยาก เวลาที่​่�ซ้​้อมร้​้องเพลงทางซู​ูม จะ ไม่​่สามารถร้​้องพร้​้อม ๆ กั​ันหลาย ๆ คนได้​้เลย เนื่​่�องจากเป็​็นธรรมชาติ​ิ ของซู​ูมที่​่�จะมี​ีความดี​ีเลย์​์ เราใช้​้วิ​ิธี​ี การให้​้นั​ักเปี​ียโนแอ็​็กคอมอั​ัดพาร์​์ต แอ็​็กคอมมาให้​้ แล้​้วให้​้นั​ักแสดงที่​่� เป็​็นคนร้​้องเพลงนั้​้�นเปิ​ิดเพลงเอง หรื​ือไม่​่เช่​่นนั้​้�นก็​็คื​ือ ในเพลงที่​่�ร้​้อง พร้​้อมกั​ันหลาย ๆ คน ก็​็จะต้​้องร้​้อง โดยปิ​ิดไมค์​์ ไม่​่ให้​้เสี​ียงตี​ีกั​ัน ในระหว่​่างการซ้​้อมมี​ีปัญั หาต่​่าง ๆ เกิ​ิดขึ้​้�น ได้​้แก่​่ การรวบรวมสมาธิ​ิ ของนั​ักแสดงในขณะที่​่�สถานที่​่�ที่​่�ใช้​้ ในการฝึ​ึกซ้​้อมออนไลน์​์อาจจะไม่​่เอื้​้อ�

104

อำนวยที่​่�จะใช้​้ฝึ​ึกซ้​้อม เช่​่น สถานที่​่� คั​ับแคบเกิ​ินไป หรื​ือมี​ีคนอื่​่�น ๆ อยู่​่� ในห้​้องด้​้วย เกมละครต่​่าง ๆ ที่​่�เคยใช้​้เวลาทำ โพรดั​ักชั​ันเรื่​่อ� งอื่​่น� ๆ หรื​ือใช้​้เป็​็นการ วอร์​์มอั​ัปร่​่างกาย ที่​่�นำมาใช้​้กั​ับการ ซ้​้อมการแสดงออนไลน์​์ก็​็เช่​่น - การ Improvise ท่​่าเต้​้น แล้​้ว ผลั​ัดกั​ันเป็​็นผู้​้น� ำ การทำท่​่าตามผู้​้น� ำ หรื​ือ Who is the mirror? ให้​้คน หนึ่​่�งเป็​็น leader ให้​้เพื่​่�อนเข้​้ามา ทายว่​่าใครเป็​็นผู้​้�นำ - การเป่​่ายิ้​้ง� ฉุ​ุบใครแพ้​้ให้​้ออกไป - การวอร์​์มอั​ัปโดยทำตั​ัวเล็​็ก ที่​่�สุ​ุด ทำตั​ัวใหญ่​่ที่​่�สุ​ุด ฯลฯ เป็​็นต้​้น แต่​่เปลี่​่�ยนเป็​็นการทำภาพโคลสอั​ัป ที่​่�สุ​ุด ภาพห่​่างไกลที่​่�สุ​ุด นอกจากจะซ้​้อมทางซู​ูม เรามี​ี

การสร้​้างกลุ่​่�มเฟซบุ๊​๊�กใช้​้เป็​็นที่​่�โพสต์​์ ข่​่าวสาร ข้​้อมู​ูลการบ้​้าน การค้​้นคว้​้า ของทุ​ุกคน เนื่​่�องจากในละครเพลง เรื่​่อ� งนี้​้� นั​ักแสดงจะต้​้องแสดงเป็​็นตั​ัว ละครที่​่�มีชี​ี วิี ติ จริ​ิง อยู่​่�ในช่​่วงทศวรรษ ๑๙๗๐ จำเป็​็นจะต้​้องมี​ีความเข้​้าใจ บริ​ิบททางสั​ังคม วั​ัฒนธรรม ความคิ​ิด ความเชื่​่อ� ของคนรุ่​่�นนั้​้�น จึ​ึงมี​ีการบ้​้าน ให้​้นั​ักแสดงไปค้​้นคว้​้าทุ​ุกสิ่​่ง� ที่​่�สมควร จะรู้​้� แล้​้วเอามาโพสต์​์เพื่​่�อแชร์​์ความ รู้​้�กันั เพื่​่�อให้​้ทุ​ุกคนเข้​้าใจบริ​ิบท เข้​้า ถึ​ึงความเป็​็นตั​ัวละครนั้​้�น ๆ ได้​้ดี​ีขึ้​้�น ตั​ัวอย่​่างสิ่​่ง� ที่​่�ค้​้นคว้​้ากั​ัน ก็​็ได้​้แก่​่ สิ่​่�งที่​่�ปรากฏในบทพู​ูดของตั​ัวละคร ต่​่าง ๆ เช่​่น ภาพยนตร์​์เรื่​่�อง Red Shoes คณะเต้​้นรำ The Rockettes ดาราชื่​่อ� Anna May Wong เป็​็นต้​้น ดี​ีใจได้​้กลั​ับมาซ้​้อมออนไซต์​์ ช่​่วงปลายเทอม ๒ ประมาณ เดื​ือนมี​ีนาคม สถานการณ์​์โควิ​ิด คลี่​่�คลายขึ้​้�นบ้​้าง ทางวิ​ิทยาลั​ัย ประกาศให้​้กลั​ับมาเปิ​ิดการเรี​ียน การสอนที่​่�วิ​ิทยาลั​ัยได้​้ เราเริ่​่�มกลั​ับ มาซ้​้อมที่​่�วิ​ิทยาลั​ัย โดยเริ่​่�มจากซี​ีน การเต้​้นที่​่�มี​ีคนจำนวนน้​้อย ๆ ก่​่อน เก็​็บการซ้​้อมกั​ับคนหมู่​่�มากไว้​้ช่​่วง หลั​ัง อย่​่างไรก็​็ตาม จากกำหนดเดิ​ิม ที่​่�วางไว้​้ว่​่าจะจั​ัดการแสดงวั​ันที่​่� ๓๑ มี​ีนาคม ดู​ูแล้​้วเห็​็นว่​่าซ้​้อมไม่​่ทันั แน่​่ ๆ

จึ​ึงขอทางผู้​้�ดู​ูแลลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ที่​่�อเมริ​ิกา เลื่​่�อนไปเป็​็นเดื​ือนพฤษภาคมแทน ซ้​้อม ๆ กั​ันไป โควิ​ิดก็​็ยังั ไม่​่ปรานี​ี พวกเราอยู่​่�ดี​ี ในช่​่วงเดื​ือนเมษายน มี​ีผู้​้�ป่​่วยเยอะมาก สถานการณ์​์ของ โรคน่​่าเป็​็นห่​่วง เราตั​ัดสิ​ินใจเลื่​่�อน การแสดงไปเป็​็นช่​่วงเทอม ๑ เดื​ือน กรกฎาคม ปี​ีการศึ​ึกษา ๒๕๖๔ โดย ให้​้นั​ักศึ​ึกษาสอบเก็​็บคะแนนทาง ออนไลน์​์ไปก่​่อน อย่​่างไรก็​็ตาม เมื่​่�อเปิ​ิดปี​ีการ ศึ​ึกษา ๒๕๖๔ สถานการณ์​์ก็​็ยั​ังไม่​่ คลี่​่�คลาย เราติ​ิดต่​่อผู้​้�ดู​ูแลลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� เรื่​่�องขออนุ​ุญาตจั​ัดการแสดงแบบ ออนไลน์​์ ปรากฏว่​่าเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� อนุ​ุญาตให้​้ทำได้​้ นั​ับเป็​็นความใจดี​ี ของเขาเป็​็นอย่​่างมาก เพราะได้​้ยิ​ิน ว่​่าละครเพลงบรอดเวย์​์หลายเรื่​่�อง

ไม่​่อนุ​ุญาตให้​้มี​ีการนำเรื่​่�องของเขา ไปจั​ัดการแสดงออนไลน์​์ ปี​ีการศึ​ึกษา ๒๕๖๔ ยั​ังต้​้องเรี​ียน ออนไลน์​์เกื​ือบจะ ๑๐๐ เปอร์​์เซ็​็นต์​์ เราตั​ัดสิ​ินใจเลื่​่อ� นการแสดงไปเป็​็นเดื​ือน มี​ีนาคม ๒๕๖๕ ส่​่วนเรื่​่�องรู​ูปแบบ ยั​ังไม่​่มี​ีใครบอกได้​้ว่​่าจะเป็​็นแบบ ออนไลน์​์หรื​ือว่​่าออนไซต์​์ เพราะ สถานการณ์​์โควิ​ิดก็​็ยังั มิ​ิได้​้เบาบางลง เลย แต่​่ไหน ๆ ก็​็เริ่​่�มต้​้นกั​ันมามาก แล้​้ว และเขาอนุ​ุญาตให้​้เราทำงาน ออนไลน์​์ได้​้ด้​้วย เราจึ​ึงยั​ังคงตั​ัดสิ​ินใจ ให้​้ละครเพลงเรื่​่�องนี้​้�เป็​็นโพรดั​ักชั​ัน ประจำปี​ีของปี​ีการศึ​ึกษา ๒๕๖๔ เราจั​ัดออดิ​ิชั​ันนั​ักศึ​ึกษาปี​ี ๑ ที่​่� เข้​้าใหม่​่ให้​้มามี​ีส่ว่ นร่​่วมกั​ับละครเพลง เรื่​่�องนี้​้� และอนุ​ุญาตให้​้นั​ักศึ​ึกษาปี​ี ๔ ที่​่�จบไปแล้​้วโดยไม่​่มี​ีโอกาสได้​้ทำ

โพรดั​ักชั​ันได้​้มี​ีโอกาสกลั​ับมาแสดงอี​ีก ครั้​้�ง เราได้​้รั​ับความอนุ​ุเคราะห์​์จาก อาจารย์​์เพ็​็ญญาภรณ์​์ เหล่​่าธนาสิ​ิน หั​ัวหน้​้าสาขาวิ​ิชาธุ​ุรกิ​ิจดนตรี​ี อนุ​ุญาต ให้​้ใช้​้ห้​้องเรี​ียนขนาดใหญ่​่ของสาขาวิ​ิชา ธุ​ุรกิ​ิจดนตรี​ีให้​้ใช้​้เป็​็นที่​่�ฝึ​ึกซ้​้อม ขอ ขอบพระคุ​ุณมา ณ ที่​่�นี้่​่ด้​้� วย อย่​่างไร ก็​็ดีซ้​้ี อมได้​้ไม่​่กี่​่วั� นั ก็​็ต้​้องกลั​ับมาซ้​้อม ออนไลน์​์เหมื​ือนเดิ​ิม จนถึ​ึ ง ช่​่ ว งเดื​ือนกุ​ุ ม ภาพั​ั น ธ์​์ สถานการณ์​์โควิ​ิดก็​็ยั​ังไม่​่ดี​ีขึ้​้�น ทุ​ุก อย่​่างยั​ังอยู่​่�ในความควบคุ​ุม ต้​้อง ขออนุ​ุญาตเป็​็นพิ​ิเศษทุ​ุกครั้​้�งที่​่�ทำ กิ​ิจกรรมพิ​ิเศษ โพรดิ​ิวเซอร์​์ของเรา อาจารย์​์ช่อ่ ลดา สุ​ุริยิ ะโยธิ​ิน ต้​้องอ่​่าน เอกสารราชการเยอะมาก ต้​้องหา ข้​้อมู​ูลว่​่าต้​้องทำอย่​่างไรจึ​ึงจะได้​้แสดง แล้​้วก็​็ทำจดหมายด่​่วน เอาไปส่​่งเขต นครปฐมตามการควบคุ​ุม โครงการ ผ่​่านการอนุ​ุมั​ัติ​ิ แต่​่ก็​็โดนโควิ​ิดเล่​่น งานส่​่งท้​้ายอี​ีกอยู่​่�ดี​ี ก่​่อนจะเล่​่นอี​ีก ๒ สั​ัปดาห์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดลสั่​่ง� ให้​้ ปิ​ิดพื้​้น� ที่​่�อีกี ครั้​้ง� แผนที่​่�เตรี​ียมไว้​้ชะงั​ัก ช่​่วงนั้​้�นใกล้​้วั​ันแสดงมาก ๆ แล้​้ว แต่​่ นั​ักแสดงและวงดนตรี​ีที่​่ค� วบคุ​ุมโดย ชวิ​ิน เต็​็มศิ​ิริโิ ชค ก็​็ยังั ไม่​่เคยมี​ีโอกาส ได้​้ซ้​้อมร่​่วมกั​ันเลยสั​ักครั้​้�ง วั​ันที่​่� ๙ มี​ีนาคม เขตนครปฐม ประกาศผ่​่อนคลายสถานการณ์​์โควิ​ิด แต่​่มหาวิ​ิทยาลั​ัยยั​ังไม่​่ให้​้เปิ​ิดการ เรี​ียนการสอน โพรดิ​ิวเซอร์​์ของเรา ยั​ังไม่​่ท้​้อถอย ในวั​ันพฤหั​ัสบดี​ีที่​่� ๑๐ รี​ีบเข้​้าไปขออนุ​ุญาตรองคณบดี​ีฝ่า่ ย กิ​ิจกรรม พอได้​้รั​ับอนุ​ุมัติั คิ ำว่​่า “ทำ ต่​่อได้​้” ก็​็รี​ีบตามทุ​ุกคนให้​้เข้​้าพื้​้�นที่​่� ไปซ้​้อมอย่​่างรวดเร็​็ว โดยที่​่�ขณะ นั้​้�นมี​ีเวลาให้​้ทำงานทั้​้�งหมดเพี​ียงแค่​่ สั​ัปดาห์​์เดี​ียวก่​่อนจะเปิ​ิดรอบแสดง ให้​้ผู้​้�ชมได้​้ชม

105

สิ่​่�งมหั​ัศจรรย์​์เกิ​ิดขึ้​้�นในสั​ัปดาห์​์ โพรดั​ักชั​ัน สั​ัปดาห์​์โพรดั​ักชั​ัน หมายถึ​ึง ช่​่วงเวลา ๑ สั​ัปดาห์​์ก่​่อนเปิ​ิดการ แสดงโพรดั​ักชั​ัน เป็​็นสั​ัปดาห์​์ที่​่�ทุ​ุก คนคงไม่​่มี​ีวั​ันลื​ืม ทุ​ุกอย่​่างเกิ​ิดขึ้​้�น อย่​่างกระชั้​้น� ที่​่�สุดุ ตารางการทำงาน แน่​่นขนั​ัด ต้​้องกำหนดให้​้ทุ​ุกคนทุ​ุก ฝ่​่ายตรวจ ATK กั​ันทุ​ุก ๆ สองหรื​ือ สามวั​ัน อาจารย์​์ในสาขายกเลิ​ิกการ เรี​ียนการสอนทุ​ุกวิ​ิชา เพื่​่�อให้​้เด็​็ก ๆ ได้​้มาโฟกั​ัสกั​ับการซ้​้อมโพรดั​ักชั​ันให้​้ มากที่​่�สุดุ นั​ักดนตรี​ีเข้​้ามาซ้​้อมรวมวง ซ้​้อมและปรั​ับกั​ับนั​ักแสดง ทบทวน blocking ที่​่�แทบจะลื​ืมกั​ันไปหมด แล้​้ว โชคดี​ีที่​่�เราได้​้ใช้​้เวที​ีหอแสดง ดนตรี​ีแต่​่เพี​ียงผู้​้�เดี​ียวในสั​ัปดาห์​์นั้​้�น นอกจากจะซ้​้อมให้​้กลั​ับมาคุ้​้�นชิ​ิน กั​ับเวที​ี เด็​็ก ๆ ของสาขาก็​็ยั​ังต้​้อง ทำงานเบื้​้�องหลั​ัง ทั้​้�งปู​ูพื้​้�น ทาสี​ี เวที​ี วิ่​่�งหาซื้​้�อคอสตู​ูมกั​ันอย่​่างเร่​่ง ด่​่วน ช่​่วยกั​ันโรยกากเพชรบนเสื้​้�อ สู​ูทเพื่​่�อใช้​้เป็​็นชุ​ุดหรู​ูอลั​ังการในฉาก ฟิ​ินาเล่​่ของเรื่​่อ� ง ในช่​่วงสั​ัปดาห์​์นี้​้เ� ป็​็น เวลาแห่​่งการรวมใจกั​ันจริ​ิง ๆ ได้​้รั​ับ ความช่​่วยเหลื​ือจากครู​ูหมิ​ิม ชุ​ุติมิ ตา พุ​ุฒิ​ิกุ​ุลางกู​ูร และครู​ูแพร วนิ​ิตนาถ วี​ีรกิ​ิตติ​ิ ศิ​ิษย์​์เก่​่ารุ่​่�นแรกของสาขา ละครเพลง ที่​่�บั​ัดนี้​้�กลายมาเป็​็น อาจารย์​์พิ​ิเศษสอนขั​ับร้​้องและการ

106

ออกเสี​ียง ทั้​้�งสองเต็​็มใจเข้​้ามาให้​้ ความช่​่วยเหลื​ือ ให้​้คำแนะนำน้​้อง ๆ ในสาขาอย่​่างเต็​็มที่​่� เนื่​่�องจากละครเพลงเรื่​่อ� งนี้​้�เป็​็น โพรดั​ักชั​ันที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น� ภายใต้​้สถานการณ์​์ โควิ​ิด เพื่​่�อเป็​็นการรำลึ​ึกถึ​ึงสถานการณ์​์ นี้​้�และความยากเย็​็นที่​่�เราต้​้องเผชิ​ิญ กั​ับมั​ัน ผู้​้�เขี​ียนในฐานะผู้​้�กำกั​ับการ แสดง ได้​้ขอให้​้เก็​็บสั​ัญญะของการ ต่​่อสู้​้�กับั โควิ​ิดไว้​้บนเวที​ีการแสดง ซึ่ง่� ก็​็คื​ือแผงพลาสติ​ิกกั​ันโควิ​ิดที่​่�ถู​ูกนำ มาใช้​้ในฉากเปิ​ิดเรื่​่�อง วางปิ​ิดขวาง คนดู​ูจากนั​ักแสดง เมื่​่�อเปิ​ิดฉากแรก คนดู​ูจะเห็​็น นั​ักแสดงเต้​้นหั​ันหลั​ังให้​้แผงพลาสติ​ิก และหั​ันหลั​ังให้​้คนดู​ู จนเมื่​่�อดนตรี​ีโหม ก็​็จะเห็​็นนั​ักแสดงจำนวนหนึ่​่�งกรู​ูกันั เข้​้ามายกแผงพลาสติ​ิกออกไปเก็​็บ

เป็​็นเสมื​ือนการยกสั​ัญลั​ักษณ์​์ของ โควิ​ิดออกไปเก็​็บ นั​ักแสดงบนเวที​ี เปิ​ิดตั​ัว หั​ันหน้​้ามาหาผู้​้�ชมทั้​้�งหมด เป็​็นการแสดงว่​่าเราพร้​้อมที่​่�จะนำ เสนอการแสดงแก่​่ผู้​้�ชมแล้​้ว อี​ีกฉากที่​่�มีกี ารนำแผงพลาสติ​ิก - สั​ัญลั​ักษณ์​์ของโควิ​ิดมาใช้​้ ก็​็คื​ือ ฉากเต้​้นรำของนางเอก แคสซี​ี ที่​่� เต้​้นเพื่​่�อออดิ​ิชั​ันกั​ับแซค - ผู้​้�กำกั​ับ ผู้​้�เขี​ียนได้​้ขอให้​้นั​ักเต้​้นประกอบยก แผงพลาสติ​ิกกลั​ับเข้​้ามาโดยมี​ีท่​่าที​ี คุ​ุกคาม กี​ีดกั​ันไม่​่ให้​้แคสซี​ีได้​้แสดง ความสามารถส่​่วนตั​ัวให้​้เป็​็นที่​่�ประจั​ักษ์​์ ต่​่อแซค แต่​่แคสซี​ีก็​็ไม่​่ย่​่อท้​้อ เธอ เอาชนะอุ​ุปสรรคต่​่าง ๆ ไปได้​้ด้​้วย ดี​ีในที่​่�สุ​ุด แคสซี​ีเป็​็นเสมื​ือนตั​ัวแทน ของพวกเราที่​่�ต่อ่ สู้​้เ� พื่​่�อให้​้รอดพ้​้นจาก สถานการณ์​์โควิ​ิด การที่​่�จำเป็​็นต้​้องทำงานอย่​่าง เร่​่งด่​่วน มี​ีข้​้อดี​ีคื​ือทำให้​้นั​ักแสดงได้​้ ฝึ​ึกการซ้​้อมให้​้ใช้​้เวลาสั้​้น� ที่​่�สุดุ แต่​่ให้​้ บั​ังเกิ​ิดผลคุ้​้�มค่​่าที่​่�สุ​ุด นั​ักแสดงของ เราไม่​่เคยซ้​้อมกั​ับวงในเวลาที่​่�สั้​้น� ที่​่�สุดุ ขนาดนี้​้� แต่​่ทุกุ อย่​่างก็​็เกิ​ิดขึ้​้น� และเป็​็น ไปแล้​้ว สั​ัปดาห์​์เดี​ียวแห่​่งการทบทวน ทำ dress rehearsal, technical rehearsal เปิ​ิดรอบทดลองผู้​้ช� มโดย มี​ีเด็​็ก ๆ รุ่​่�นน้​้อง Pre-College เข้​้า มาชมการแสดง และแล้​้วก็​็ถึ​ึงเวลา เปิ​ิดม่​่านในวั​ันศุ​ุกร์​์ที่​่� ๑๘ มี​ีนาคม

พ.ศ. ๒๕๖๕ ก่​่อนที่​่�จะแสดงรอบ จริ​ิงแบบจำหน่​่ายบั​ัตรในวั​ันเสาร์​์ที่​่� ๑๙ มี​ีนาคม ๒ รอบ วั​ันอาทิ​ิตย์​์ที่​่� ๒๐ มี​ีนาคม อี​ีก ๒ รอบ ในช่​่วงสถานการณ์​์โควิ​ิดที่​่�ต้​้องมี​ี การเว้​้นระยะห่​่าง เราสามารถให้​้คน ดู​ูเข้​้ามาได้​้เพี​ียง ๑ ใน ๔ หรื​ือ ๑ ใน ๕ ของจำนวนเต็​็มทั้​้�งหอ แม้​้จะมี​ี เวลาน้​้อยนิ​ิดมาก ๆ ในการทำพี​ีอาร์​์ โฆษณา และขายบั​ัตร แต่​่บั​ัตรของ เราก็​็ขายหมดในเวลาอั​ันรวดเร็​็ว ใน บรรดาผู้​้ช� มที่​่�เข้​้ามาชมการแสดง มี​ี ผู้ที่​่้� มี� ชื่​่ี อ� เสี​ียงให้​้ความสนใจเข้​้ามาชม ได้​้แก่​่ ที​ีมผู้​้�บริ​ิหารมหาวิ​ิทยาลั​ัย มหิ​ิดล ผู้บ้� ริ​ิหารวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ คุ​ุณบอย ถกลเกี​ียรติ​ิ ผู้​้�กำกั​ับละคร โทรทั​ัศน์​์และละครเพลงแห่​่งรั​ัชดาลั​ัย เธี​ียเตอร์​์ คุ​ุณยุ​ุทธนา ลอพั​ันธุ์​์�ไพบู​ูลย์​์ ผู้​้�กำกั​ับละครโทรทั​ัศน์​์และผู้​้�กำกั​ับ ละครเพลง The Sound of Music ที่​่�ประสบความสำเร็​็จอย่​่างยิ่​่ง� ในอดี​ีต เป็​็นต้​้น ทุ​ุกคนแสดงความชื่​่น� ชมกั​ับ โพรดั​ักชั​ันละครเพลงที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น� ในเวลา กระชั้​้�นชิ​ิดนี้​้�มาก การจั​ัดการแสดงโพรดั​ักชั​ัน A Chorus Line อาจจะไม่​่ใช่​่โพรดั​ักชั​ันที่​่� สมบู​ูรณ์​์แบบที่​่�สุดุ แต่​่คงเป็​็นโพรดั​ักชั​ัน ที่​่�ทุกุ คนจำได้​้ไม่​่รู้​้ลื​ื� ม เมื่​่�อจบการแสดง สาขาเรามี​ีการทำการประเมิ​ิน โดย ให้​้นั​ักศึ​ึกษาแสดงความคิ​ิดเห็​็นเรื่​่อ� ง

การทำโพรดั​ักชั​ัน ทั้​้�งด้​้านการแสดง และการทำงาน backstage ความ เห็​็นก็​็คื​ือ หลายคนสารภาพว่​่าการ เรี​ียนที่​่�เน้​้นการปฏิ​ิบัติั แิ บบออนไลน์​์ นาน ๆ ทำให้​้รู้​้�สึ​ึกหมดไฟและเบื่​่�อ หน่​่าย บางคนบอกว่​่าเสี​ียดายที่​่� ไม่​่ได้​้ตั้​้�งใจมาตั้​้�งแต่​่ต้​้น แต่​่เมื่​่�อมี​ี โอกาสได้​้ไปซ้​้อมแบบสด ๆ ได้​้กลั​ับ ไปแสดงที่​่�เวที​ีต่​่อหน้​้าคนดู​ูจริ​ิง ๆ จึ​ึงได้​้มี​ี passion หรื​ือความมุ่​่�งมั่​่�น กลั​ับคื​ืนมา หลายคนให้​้ความเห็​็นว่​่า การ ทำโพรดั​ักชั​ันเรื่​่�องนี้​้�ทำให้​้ได้​้เรี​ียนรู้​้� พั​ัฒนาตั​ัวเองอย่​่างมาก โดยเฉพาะ อย่​่างยิ่​่�งเรื่​่อ� งการเต้​้นรำ เพราะเป็​็น ละครเพลงที่​่�เน้​้นเรื่​่อ� งการเต้​้นอย่​่าง หนั​ักมาก ได้​้ฝึ​ึกทั​ักษะการเต้​้นไปร้​้อง ไป รู้​้�สึ​ึกว่​่าถ้​้าผ่​่านเรื่​่�องนี้​้�ไปได้​้ การ เต้​้นในละครเพลงเรื่​่อ� งอื่​่น� ก็​็คงไม่​่ยาก อี​ีกต่​่อไปแล้​้ว นั​ักศึ​ึกษาบอกว่​่าการ ทำโพรดั​ักชั​ันทำให้​้ได้​้รู้​้�จักั กั​ันมากขึ้​้น� จากที่​่�แต่​่เดิ​ิมไม่​่มีโี อกาสได้​้ทำความ รู้​้จั� กั กั​ันเลย เพราะต่​่างคนก็​็ต่า่ งเจอ กั​ันแต่​่ในจอออนไลน์​์ การทำโพรดั​ักชั​ัน ทำให้​้รุ่​่�นพี่​่�รุ่​่�นน้​้องรู้​้�จั​ักกั​ันมากขึ้​้�น ถ้​้าชี​ีวิติ คื​ือการแสดง เราทุ​ุกคน จะต้​้องทำการออดิ​ิชันั อยู่​่�เสมอ เพื่​่�อ ผ่​่านบททดสอบของชี​ีวิ​ิตที่​่�ง่​่ายและ ยากสลั​ับกั​ันไป ทุ​ุกคนในโพรดั​ักชั​ัน นี้​้�ก็ต้​้็ องทำการออดิ​ิชันั เช่​่นกั​ัน ทั้​้�งใน

ฐานะที่​่�เป็​็นตั​ัวละครในเรื่​่�องและใน ฐานะพลเมื​ืองของโลกที่​่�ตกอยู่​่�ภายใต้​้ สถานการณ์​์โควิ​ิด ทุ​ุกคนต้​้องออดิ​ิชันั ให้​้อยู่​่�รอด ผ่​่านพ้​้นสถานการณ์​์นี้​้�ไป ได้​้ เพื่​่�อจะได้​้ทำในสิ่​่ง� ที่​่�เรารั​ัก คื​ือการ แสดงต่​่อหน้​้าผู้​้�ชมในที่​่�สุ​ุด แม้​้ว่​่ า ผลสั​ั ม ฤทธิ์​์� จ ะไม่​่ ไ ด้​้ สมบู​ูรณ์​์แบบเต็​็มร้​้อย แต่​่ก็​็น่​่าจะ เป็​็นประสบการณ์​์การเรี​ียนรู้​้ที่​่� ดี� มี าก ๆ ของทุ​ุกฝ่​่าย หากจะมี​ีความสำเร็​็จ ใด ๆ เกิ​ิดขึ้​้�นในโพรดั​ักชั​ันนี้​้� ไม่​่ใช่​่ มาจากใครคนใดคนหนึ่​่�งเพี​ียงคน เดี​ียวอย่​่างแน่​่นอน สิ่​่�งมหั​ัศจรรย์​์ ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�น มาจากทุ​ุกคน ทุ​ุกฝ่​่าย ที่​่�มารวมตั​ัวกั​ันทุ่​่�มเท ทำงานเป็​็น น้​้ำหนึ่​่�งใจเดี​ียวกั​ัน เหมื​ือนบทเพลง One, Singular Sensation ที่​่�ปิ​ิด ท้​้ายละครเพลงเรื่​่�องนี้​้� เพราะทุ​ุกคนกำลั​ังทำในสิ่​่ง� ที่​่�รักั เหมื​ือนกั​ับที่​่�ตัวั ละครชื่​่อ� Diana ร้​้อง ในเพลงท้​้ายเรื่​่�องว่​่า Kiss today goodbye And point me toward tomorrow We did what we had to do Won't forget, can't regret What I did for Love

A CHORUS LINE is presented by arrangement with Concord Theatricals on behalf of Tams-Witmark LLC. www.concordtheatricals.com

107

MUSIC: DID YOU KNOW?

๖ คี​ีตกวี​ี กั​ับผลงานที่​่�มากกว่​่าดนตรี​ี เรื่​่�อง: กฤตยา เชื่​่�อมวราศาสตร์​์ (Krittaya Chuamwarasart) นั​ักข่​่าวอิ​ิสระ

“ดนตรี​ี” เป็​็นศิ​ิลปะที่​่�มี​ีความ เป็​็นนามธรรมสู​ูงที่​่�สุ​ุด หากเที​ียบ กั​ับวรรณกรรม จิ​ิตรกรรม หรื​ือ สถาปั​ัตยกรรมที่​่�เป็​็นรู​ูปธรรม สามารถ จั​ับต้​้องและมองเห็​็นเป็​็นที่​่�ประจั​ักษ์​์ ได้​้มากกว่​่า แต่​่หากลองได้​้ศึ​ึกษา เรี​ียนรู้​้� และ เปิ​ิดใจ ก็​็จะพบว่​่าโลกของดนตรี​ีนั้​้�น แทบไม่​่มี​ีข้​้อจำกั​ัดเลย จนถึ​ึงจุ​ุดหนึ่​่�งก็​็อดคิ​ิดไม่​่ได้​้ว่​่า ลำพั​ังความสามารถทางดนตรี​ีของ พวกเขา ก็​็ยิ่​่ง� ใหญ่​่และสร้​้างคุ​ุณูปู การ ให้​้โลกนี้​้�มากเพี​ียงพออยู่​่�แล้​้ว แต่​่รู้​้� หรื​ือไม่​่ว่​่า นอกจากการประพั​ันธ์​์ เพลง สร้​้างผลงานไว้​้เป็​็นมรดกของ วงการดนตรี​ีแล้​้ว คี​ีตกวี​ีหลายท่​่าน ยั​ังมี​ีพรสวรรค์​์และความสามารถอั​ัน โดดเด่​่นในด้​้านอื่​่�นด้​้วย บางคนก็​็เหนื​ือความคาดหมาย มาก ๆ เลยล่​่ะ ๑. Rossini - พ่​่อครั​ัว Gioachino Antonio Rossini (๒๙ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ ๑๗๙๒ - ๑๓ พฤศจิ​ิกายน ๑๘๖๘) คี​ีตกวี​ีชาว อิ​ิตาเลี​ียนที่​่�มี​ีผลงานเพลงมากมาย เฉกเช่​่นเดี​ียวกั​ับชาวอิ​ิตาลี​ีส่ว่ น ใหญ่​่ เขารั​ักอาหาร ถึ​ึงขนาดเปรย ออกมาว่​่า 108

“I know of no more admirable occupation than eating.” เขาได้​้ไปเรี​ียนที่​่�เมื​ืองโบโลญญา (Bologna) เมื​ืองที่​่�เปรี​ียบเสมื​ือน สวรรค์​์ของคนรั​ักอาหาร เพราะเต็​็ม ไปด้​้วยของอร่​่อย จนได้​้ฉายา ‘The Fat One’ นอกจากนี้​้�เขายั​ังเดิ​ินทาง ทั่​่�วยุ​ุโรปเพื่​่�อลิ้​้�มรสของดี​ีประจำถิ่​่�น

(แค่​่จินิ ตนาการเราก็​็น้​้ำลายสอแล้​้ว) เขาชื่​่�นชอบทรั​ัฟเฟิ​ิลและฟั​ัวกราส์​์ ส่​่วนเมนู​ูโปรดก็​็คื​ือไก่​่งวงอบยั​ัดไส้​้ ทรั​ัฟเฟิ​ิล ความหลงใหลในอาหารยั​ังนำ มาสู่​่�ผลงานเปี​ียโนในคอลเลกชั​ัน Quatre Hors d’Oeuvres, Quatre Mendiants ที่​่�ตั้​้�งชื่​่�อตามประเภท

Gioachino Rossini ที่​่�หยุ​ุดสร้​้างสรรค์​์งานเพลงในวั​ัย ๔๐ ต้​้น ๆ แล้​้วหั​ันไปเพลิ​ิดเพลิ​ินกั​ับการเสพอาหารและดนตรี​ี

ของอาหารและวั​ัตถุ​ุดิ​ิบต่​่าง ๆ (ทั้​้�ง หั​ัวผั​ักกาด ปลาแอนโชวี่​่� แตงกวา ดอง เนย ลู​ูกฟิ​ิกอบแห้​้ง อั​ัลมอนด์​์ ลู​ูกเกด และเฮเซลนั​ัท) อี​ีกด้​้วย ๒. Mendelssohn - จิ​ิตรกร Felix Mendelssohn (๓ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ ๑๘๐๙ - ๔ พฤศจิ​ิกายน ๑๘๔๗) นั​ัก ออร์​์แกน เปี​ียโน วาทยกร และคี​ีตกวี​ี ชาวเยอรมั​ัน ต้​้นยุ​ุคโรแมนติ​ิก เขาไม่​่เพี​ียงสร้​้างท่​่วงทำนองสดใส ที่​่�ทำให้​้ดนตรี​ีสไตล์​์โรแมนติ​ิกชั​ัดเจน ขึ้​้น� แต่​่ยังั ถ่​่ายทอดสไตล์​์ออกมาทาง ภาพวาด ที่​่�ส่​่วนใหญ่​่จะเป็​็นวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิต อั​ันแร้​้นแค้​้นของชนบท ทิ​ิวทั​ัศน์​์อั​ัน สวยงาม และความสั​ัมพั​ันธ์​์ระหว่​่าง เมื​ืองกั​ับชนบท ศิ​ิลปะแบบยุ​ุคโรแมนติ​ิกมั​ัก ถ่​่ายทอดความงดงามของธรรมชาติ​ิ เป็​็นตั​ัวแทนของจิ​ิตใจ ความรู้​้�สึ​ึก นึ​ึกคิ​ิด และจริ​ิยธรรมของผู้ส้� ร้​้างสรรค์​์ ซึ่​่ง� เป็​็นความหมายโดยนั​ัยที่​่�สะท้​้อน ถึ​ึงการต่​่อต้​้านยุ​ุคปฏิ​ิวัติั อุิ ตุ สาหกรรม

ที่​่�ทำให้​้ความงดงามของธรรมชาติ​ิ ต้​้องมั​ัวหมองลง (เฉกเช่​่นเดี​ียวกั​ับ เพลง Pastoral Symphony ของ เบโธเฟน ที่​่�สะท้​้อนภาพความงาม ของธรรมชาติ​ิ) ๓. Borodin - นั​ักเคมี​ี Aleksandr Borodin (๑๒ พฤศจิ​ิกายน ๑๘๓๓ - ๒๗ กุ​ุมภาพั​ันธ์​์ ๑๘๘๗) คี​ีตกวี​ีและนั​ักเคมี​ีชาวรั​ัสเซี​ีย เขามี​ีความสนใจในดนตรี​ีและ วิ​ิทยาศาสตร์​์ธรรมชาติ​ิมาตั้​้�งแต่​่ยั​ัง เด็​็ก ถึ​ึงขนาดมี​ีห้​้องแล็​็บอยู่​่�ที่​่�บ้​้าน เพื่​่�อศึ​ึกษาค้​้นคว้​้าสิ่​่�งที่​่�อยู่​่�ในความ สนใจ เมื่​่�ออายุ​ุได้​้ ๑๗ ปี​ี ก็​็ไปสมั​ัคร เรี​ียนที่​่� Medico-Surgical Academy สถาบั​ันด้​้านการแพทย์​์ในเซนต์​์ ปี​ีเตอร์​์สเบิ​ิร์ก์ หลั​ังเรี​ียนจบก็​็ได้​้เป็​็น แพทย์​์ฝึ​ึกหั​ัด ก่​่อนจะกลั​ับไปเป็​็น อาจารย์​์ที่​่�สถาบั​ันเดิ​ิม เขายั​ังคงสนใจวิ​ิทยาศาสตร์​์และ ค้​้นคว้​้าสิ่​่�งที่​่�สนใจอยู่​่�เสมอ และมี​ี เพื่​่�อนฝู​ูงเป็​็นนั​ักวิ​ิทยาศาสตร์​์แถว

หน้​้าของยุ​ุค กระทั่​่�งในปี​ี ๑๘๗๒ ก็​็ได้​้ค้​้นพบปฏิ​ิกิ​ิริ​ิยา Aldol ซึ่​่�งเป็​็น ปฏิ​ิกิริ​ิ ยิ าของอั​ัลดี​ีไฮด์​์ ๒ ชนิ​ิดที่​่�สร้​้าง พั​ันธะคาร์​์บอนระหว่​่างกั​ันขึ้​้�น และ สิ่​่�งนี้​้�เองเป็​็นที่​่�มาของผลิ​ิตภั​ัณฑ์​์ขั​ัด เงาและเคลื​ือบเงาที่​่�เรา ๆ ท่​่าน ๆ ใช้​้อยู่​่�ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ๔. Schoenberg - จิ​ิตรกร Arnold Schoenberg (๑๓ กั​ันยายน ๑๘๗๔ - ๑๓ กรกฎาคม ๑๙๕๑) คี​ีตกวี​ีชาวออสเตรี​ีย ที่​่�ภาย หลั​ังย้​้ายไปสหรั​ัฐอเมริ​ิกา ระหว่​่างที่​่�อยู่​่�ในสหรั​ัฐอเมริ​ิกานั้​้�น เขาได้​้รู้​้�จักั และสนิ​ิทสนมกั​ับ George Gershwin (1898-1937) คี​ีตกวี​ี และนั​ักเปี​ียโนชาวอเมริ​ิกันั ไม่​่เพี​ียง จะพู​ูดคุ​ุยกั​ันเรื่​่อ� งงานดนตรี​ี แต่​่ทั้​้ง� คู่​่� ยั​ังแลกเปลี่​่ย� นความรู้​้แ� ละแรงบั​ันดาล ใจเรื่​่�องงานจิ​ิตรกรรมกั​ันด้​้วย ภาพเขี​ียนของเขาไม่​่เพี​ียงสะท้​้อน ถึ​ึงความยอดเยี่​่ย� มเชิ​ิงเทคนิ​ิคที่​่�เลื​ือก ใช้​้ แต่​่ยังั หมายรวมถึ​ึงการถ่​่ายทอด

หนึ่​่�งในภาพวาดของ Felix Mendelssohn ที่​่�เพิ่​่�งมี​ีการค้​้นพบ

109

จิ​ินตนาการและห้​้วงอารมณ์​์แบบที่​่�ลัทั ธิ​ิ สำแดงพลั​ังอารมณ์​์ (Expressionism) ถวิ​ิลหา หลายเสี​ียงวิ​ิจารณ์​์ว่า่ ผลงาน ของเขาควรค่​่าแก่​่การนำไปจั​ัดแสดง ความแตกต่​่างหนึ่​่�งคื​ือ ก่​่อนที่​่�จะ ประพั​ันธ์​์งานดนตรี​ีชิ้​้�นใดออกมา เขา มั​ักจะทำรี​ีเสิ​ิร์ชก่ ์ อ่ นเสมอ ต่​่างกั​ับงาน ภาพเขี​ียนที่​่�เจ้​้าตั​ัวปฏิ​ิเสธจะเล่​่าเรี​ียน หรื​ือขอคำแนะนำจากใคร ครั้​้�งหนึ่​่�ง เขาได้​้พู​ูดถึ​ึงงานจิ​ิตรกรรมของเขาว่​่า “ในฐานะจิ​ิตรกร ผมเป็​็นมื​ือสมั​ัคร เล่​่นอย่​่างไม่​่ต้​้องสงสั​ัย และไม่​่เคยได้​้ ฝึ​ึกฝนหรื​ือเรี​ียนรู้​้�ทางทฤษฎี​ีเลย... ใน ความเป็​็นจริ​ิง สำหรั​ับผมแล้​้ว การ วาดภาพก็​็เหมื​ือนกั​ับการทำเพลง มั​ัน เป็​็นการแสดงความรู้​้�สึ​ึกนึ​ึกคิดิ สะท้​้อน อารมณ์​์และตั​ัวตน รวมถึ​ึงสิ่​่�งอื่​่น� ๆ ที่​่� ไม่​่สามารถพู​ูดออกมาเป็​็นคำพู​ูดได้​้”

ภาพวาดสีน้�้ำำมัน Aleksandr Borodin ผลงานของ Ilya Repin วาดไว้ราวปี ๑๘๘๘

ส่​่วนหนึ่​่�งในผลงานภาพวาดของ Arnold Schoenberg

110

๕. Prokofiev - นั​ักเขี​ียน Sergei Sergeyevich Prokofiev (๒๗ เมษายน ๑๘๙๑ - ๕ มี​ีนาคม ๑๙๕๓) คี​ีตกวี​ีและนั​ักเปี​ียโนชาวรั​ัสเซี​ีย ไม่​่เพี​ียงสร้​้างผลงานดนตรี​ียอด เยี่​่�ยมและมี​ีชื่​่�อเสี​ียงมาจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน

ซึ่​่�งพาเราไปสำรวจกั​ับความเงี​ียบ เพื่​่�อที่​่�จะสื่​่�อสารว่​่า โลกเบี้​้�ยว ๆ ใบ นี้​้� ไม่​่มีวัี นั ที่​่�จะไร้​้ซึ่​่ง� เสี​ียงดนตรี​ี ขณะ เดี​ียวกั​ันเขาก็​็ศึกึ ษาและเชี่​่ย� วชาญใน ศาสตร์​์แขนงอื่​่น� จนได้​้รั​ับการยอมรั​ับ ว่​่าเป็​็นจิ​ิตรกรและนั​ักธรรมชาติ​ิวิทิ ยา อี​ีกด้​้วย เช่​่นเมื่​่�อปี​ี ๒๐๑๔ สมาคม Horticultural Society ในมหานคร นิ​ิวยอร์​์ก ได้​้จั​ัดนิ​ิทรรศการศิ​ิลปะขึ้​้น� โดยมี​ีไฮไลต์​์อยู่​่�ที่​่ผ� ลงานภาพเขี​ียนจาก หนั​ังสื​ือ Mushroom Book (1971) ซึ่​่�งอาจจะกล่​่าวได้​้ว่​่าสะท้​้อนความ คลั่​่�งไคล้​้ที่​่�มี​ีต่​่อ “เห็​็ด” ของเคจ ถึ​ึง ขั้​้�นออกรายการเกมโชว์​์ของอิ​ิตาลี​ี ช่​่วงทศวรรษที่​่� ๖๐ เพื่​่�อร่​่วมตอบ คำถามเกี่​่�ยวกั​ับเห็​็ดมาแล้​้ว เขานำวั​ัสดุ​ุจากธรรมชาติ​ิมาใช้​้ ในการสร้​้างสรรค์​์งาน อย่​่างก้​้อน หิ​ินในแม่​่น้​้ำ ควั​ัน และพื​ืชสมุ​ุนไพร ซึ่ง่� ส่​่วนใหญ่​่ได้​้รั​ับแรงบั​ันดาลใจจาก งานเขี​ียนและการศึ​ึกษาเรื่​่อ� งเห็​็ดของ Henry David Thoreau (18171862) นั​ักเขี​ียน นั​ักปรั​ัชญา และ นั​ักธรรมชาติ​ิวิทิ ยา ผู้​้เ� ป็​็นเจ้​้าของผล งานอมตะอย่​่าง “Walden” คราวหน้​้าเราจะมาพู​ูดถึ​ึงแง่​่มุมุ ของคี​ีตกวี​ีแต่​่ละท่​่านในมิ​ิติที่​่ิ ลึ� กึ ขึ้​้น� อี​ีก นิ​ิด หวั​ังว่​่าเรื่​่�องราวเหล่​่านี้​้�จะเป็​็น แต่​่อีกี สิ่​่�งหนึ่​่�งที่​่�ทำให้​้เขาเป็​็นที่​่�จดจำ โดยเนื้​้อ� เรื่​่อ� งที่​่�เขี​ียนนั้​้�น มี​ีทั้​้ง� เรื่​่อ� งที่​่� แรงบั​ันดาลใจให้​้คุ​ุณมุ่​่�งมั่​่�นทำในสิ่​่�ง คื​ือความพยายามเป็​็น “นั​ักเขี​ียน” เกี่​่�ยวกั​ับเทพนิ​ิยาย เนื้​้�อเรื่​่�องเกี่​่�ยว ที่​่�รั​ักต่​่อไป ตราบใดที่​่�ยั​ังใช้​้ชี​ีวิ​ิตอยู่​่� เขามี​ีผลงานประเภทเรื่​่�องสั้​้�น กั​ับฮี​ีโร่​่-ตั​ัวร้​้าย ที่​่�ช่​่วยเป็​็นบทเรี​ียน บนโลกเบี้​้�ยว ๆ ใบนี้​้� หลายชิ้​้น� ยั​ังมี​ีบทละครและบทร้​้อง ให้​้เราได้​้เรี​ียนรู้​้�ได้​้ สำหรั​ับโอเปร่​่าที่​่�เขาแต่​่งขึ้​้น� เองด้​้วย ไม่​่นับั รวมบทวิ​ิจารณ์​์และบั​ันทึ​ึกที่​่�เขา ๖. Cage - จิ​ิตรกรและนั​ักธรรมชาติ​ิ เขี​ียนอย่​่างสม่​่ำเสมอ วิ​ิทยา ในปี​ี ๑๙๓๙ เขาได้​้เข้​้าเป็​็น John Milton Cage Jr. (๕ สมาชิ​ิกของ Union of Soviet กั​ันยายน ๑๙๑๒ - ๑๒ สิ​ิงหาคม Writers และสองปี​ีหลั​ังจากนั้​้�นก็​็ ๑๙๙๒) มี​ีผลงานรวมเรื่​่อ� งสั้​้�นตี​ีพิมิ พ์​์ออกมา เขาเป็​็นที่​่�รู้​้จั� กั จากผลงานเพลง เนื่​่�องในโอกาสที่​่�เขาอายุ​ุครบ ๕๐ ปี​ี แนวเอว็​็องต์​์-การ์​์ดที่​่�ชื่​่�อว่​่า 4’33”

Sergei Prokofiev (1891-1953)

111

ส่​่วนหนึ่​่�งของภาพเขี​ียนของ John Cage

John Cage เก็​็บเห็​็ดที่​่�ฝรั่​่�งเศส

อ้​้างอิ​ิง http://www.chrismurtha.com/johncage http://www.chrismurtha.com/johncage https://www.schoenberg.at/index.php/en/the-community-sp-1226435014 https://muppet.fandom.com/wiki/Sergei_Prokofiev https://www.dw.com/en/felix-mendelssohn-house/g-17416907 http://www.lateralmag.com/articles/issue-31/a-composer-among-chemists 112

113

114

115