Een vooruitblik op Kamarama

een vooruitblik op kamarama kamagurka als kunstenaar en curator

foto Kama

1

Van 1 mei tot 1 augustus 2012 is er in het Arentshuis en de Garemijnzaal van de Hallen en op het traject tussen de twee locaties moderne en hedendaagse kunst te zien, gemaakt of gekozen door Kamagurka. Het Arentshuis wordt een levend atelier met wisselende presentaties, in de Garemijnzaal toont Kama een selectie internationale kunst van kunstenaars die hij bewondert. Ook langs het traject is werk te zien en er komen nevenactiviteiten in de rand. Door Filip L. Deme yer

kamagurka aka luc zeebroek Kama is bij het grote publiek vooral gekend als tekenaar. Luc Zeebroek (Nieuwpoort, 5 mei 1956) groeide op in Oostende, volgde kunstonderwijs in Brugge en ging daarna animatiefilm studeren aan de Academie in Gent. Omdat hij meer buiten het klaslokaal leerde dan op school, gaf hij er voor het einde van de studies de brui aan. Ondertussen was hij beginnen tekenen met o.a. Robert Crumb en Roland Topor als voorbeeld. Na vroege publicaties in De Zeewacht, kreeg hij halfweg de jaren 1970 voet aan de grond bij Humo. Hij is er nog steeds vaste tekenaar. Van zijn hand zijn figuurtjes als Bert en Bobje en samen met Herr Seele (Peter van Heirseele, Torhout, 1959) bedenkt hij Cowboy Henk.

Op z’n twintigste bezocht hij Parijs en hij stapte er de redactie van Hara-Kiri binnen. Hij mocht voor het blad tekenen. En het zou niet bij dat ene internationale tijdschrift blijven. Süddeutsche Zeitung, The Spectator, The New Yorker, National Lampoon, RAW, L’Echo des Savanes, Playboy, Eulenspiegel, Charlie Hebdo, Titanic, Das Magazin, Vrij Nederland, HpdeTijd, Die Presse, Göteborger Postensen en vele andere volgden. Kama tekent op dit ogenblik ook dagelijks op de voorpagina van NRC Handelsblad.

Kamargurka is een bijzonder veelzijdig iemand. We kennen hem ook van radio en televisie en van theater. Samen met Herr Seele maakte hij eind de jaren 1980 o.a. het tv-programma Lava, met Dokter Guy Vago en Mijnheer Van Patiënten, het typetje Kamiel Kafka en het feuilleton Wally in Space met Captain Eddy Wally in de hoofdrol. Voor het NTG Gent schreef hij Mario, ga eens opendoen, er wordt gebeld (1992) en Tante Euthanasie gaat achteruit (1994). Op

Studio Brussel was er van 1995 tot 2000 Studio Kafka (samen met een nieuwe lichting Vlaamse komieken) en in 2002 Kamagurkistan, samen met Thomas De Soete. Kamagurka bracht een aantal singles uit en hij ging optreden als Kamagurka en de Vlaamse Primitieven. Wie kent niet de hits ‘Marjoleintje’, ‘De Zee’ en ‘Een klein leger maar een dik leger’ uit begin jaren 1980…? Honderden keren reeds stond Kama op het podium, in jeugdhuizen en festivaltenten, café’s, theaterzalen en cultuurcentra, en dit in Vlaanderen en Nederland. Als stand-up-comedian of typetje en al dan niet samen met Herr Seele en componist-pianist Johan Desmet (Gent, 1956), met de bende van Studio Kafka of in 2005 met Jules Deelder (Kamadeeldra) en in 2009-2010 met opkomend talent Lies Lefever (Kamagurka geneest). De jongste jaren maakte Kamagurka ook ernstiger televisie: een rubriek in De Laatste Show (vanaf 2002) en De Grens in Man bijt Hond (2006-2007).

Ondertussen was Kamagurka ook aan het schilderen gegaan. Dat leidde in 2002 tot Tour de Trance, een tentoonstelling in het Stedelijk Museum in Amsterdam met Rudi Fuchs als curator. Vier jaar later nodigde Willy Van den Bussche Kama uit voor deelname aan Beaufort 2006. Hij schilderde een opmerkelijk Job-doek in de SintTheresiakapel van Westende. In 2008 realiseerde Kama de Kamalmanak, dagelijks één schilderij voor de 366 dagen van dat jaar. Een selectie van die werken werd in 2009 in Tromsø in Noorwegen en een jaar later in Amstelveen tentoongesteld.

curator van een internationale selectie Kamagurka liet zich als curator inspireren door kunstenaars die net als hijzelf met meer dan één discipline bezig zijn, door kunstenaars waarmee hij nog heeft samengewerkt, die hem al lang inspireren of met wiens werk hij recent op een aangename manier in contact kwam.

Het is opvallend hoe belangrijk Roland Topor (FR, 1938-1997) is als inspiratiebron voor Kamagurka. Topor behoorde tot de eerste medewerkers van het in 1960 opgerichtte Hara-Kiri. Net als Kama was Topor een duizendpoot. Hij tekende, schreef theater, speelde filmrollen,… In het voorjaar van 1997 was Topor te gast bij Studio Kafka. Samen hebben ze toen een uur absurde radio gemaakt én plannen gesmeed voor een opera. Het mocht niet zijn want Topor overleed twee weken later, op 16 april.

Kamagurka was als tiener zeer onder de indruk van de platen van Frank Zappa en Captain Beefhaert. Het beeldend werk van Don Van Vliet aka Beefhaert (US, 1941-2010) leerde Kama kennen via zijn zelf ontworpen platenhoezen. Kama heeft Beefhaert éénmaal ontmoet, toen hij begin jaren 1980 in zijn voorprogramma speelde. In 1982 stopte Don Van Vliet met optreden en legde hij 1 Kamagurka, Kamarama. Foto Kamagurka

2 Don Van Vliet, Cats Got His Tail, 1985, olieverf op doek. Collectie en foto Galerie Michael Werner, Märkisch Wilmersdorf, Cologne and New York.

3 Stephen Tunney (Dogbowl), Guitar 5. Chinees-Japanse inkt op met gesso ingesmeerde electrische gitaar. Collectie en foto Stephen Tunney.

3

hen Tunney aka Dogbowl (US, 1959), George Condo (US, 1957), Markus Lüpertz (DE, 1941) en Jeff Olsson (SE, 1981).

Uit Nederland toont Kama werk van vrienden en collega’s David Bade (AN/NL, 1970) en Jeroen Henneman (NL, 1942). Lucebert (NL,

2 zich toe op schilderen. Op Kamarama worden vier werken uit 1985 en twee uit 1994 getoond. Van Vliet hangt er naast werk van Step

1924-1994) zorgt voor de historische basis en Kamagurka is zeer vereerd dat hij onlangs contact kon aanknopen met René Daniëls (NL, 1950). Deze zeer succesvolle kunstenaar kreeg in 1987 een hersenbloeding en diende na een

lange revalidatie zijn werkwijze compleet aan te passen. Op de tentoonstelling is o.a. werk uit de jaren 1980 te zien.

In zijn Belgische selectie presenteert Kama zowel ‘oude rot’ Fred Bervoets (BE, 1942) als ‘jonge honden’ Rinus Van de Velde (BE, 1983) en Kati Heck (DE/BE, 1979). En er komt een heel mooie reeks werken van Werner Mannaers (BE, 1954). Uiteraard mag Herr Seele niet ontbreken. Minder bekend van hem is dat hij zich in zijn schilderijen als een herboren Vlaamse Primitief opwerpt.

dadaïsme en surrealisme Kamagurka kennen we vooral van zijn knotsgekke, absurde humor. Kan het verbazen dat er nogal wat surrealisme en dadaïsme in Kamarama zit…

Begin de jaren 1960 goot Wim T. Schippers (NL, 1942) onder het oog van tientallen camera’s een flesje limonade leeg in de zee. Kama vindt dit nog steeds hilarisch. Wim T. Schippers liet zich inspireren door dadaïsme en fluxus. Schippers was en is eveneens van vele markten thuis. Voor tv maakte hij Hoepla (1967) met het eerste openlijke bloot in een tv-show, hij schreef teksten voor o.a. Sjef van Oekel, hij maakte een komedieserie, presenteerde de Nationale Wetenschapsquiz en leende zijn stem voor o.a. Kermit de Kikker en Ernie… Ooit was Captain Beefhaert te gast in Van Oekel’s Discohoek. Dat bizarre filmpje zit in de tentoonstelling.

Kamagurka toont ook kunstenaars die de roots van het dadaïsme en surrealisme vormen. Naast Marcel Duchamp (FR, 1887-1968) zijn dat Francis Picabia (FR, 1879-1953), Georges RibemontDessaignes (FR, 1884-1974) en Max Ernst (DE, 1891-1976). Er komt werk van René Magritte (BE, 1898-1967) uit diens Periode Vache en er zullen erotische tekeningen onder pseudoniem van Paul Joostens (BE, 1889-1960) te zien zijn.

J.J. Grandville (FR, 1803-1847) kan met zijn in alle opzichten fantastische reeks Un autre monde (1843) als een voorloper van het surrealisme beschouwd worden en de hier minder gekende Waalse kunstenaar Capitaine Lonchamps (BE, 1953) laat zich nog steeds door die stroming inspireren. Zijn ‘neigisme’ roept zowel vervreemding als verwondering op.

Aan de basis van het surrealisme liggen verder groten als Odilon Redon (FR, 1840-1916) en James Ensor (BE, 1860-1949). Andere grote namen in Kamarama: Pablo Picasso (ES, 1881- 1973) en George Grosz (DE, 1893-1959). Het werk van Grosz legt dan weer een link met het expressieve dat we bijv. bij Bervoets, Lüpertz en Van Vliet vinden.

accidentalisme Langs de Dijver en in de Arentshof komen in totaal twaalf accidentalistische portretten. Kama schilderde portretten van mensen uit zijn verbeelding, zonder model of afbeelding. Na Amsterdam, Londen en Berlijn gaat hij ook in Brugge op zoek naar de geportretteerden. Wie meent zichzelf te herkennen of een bekende te zien, kan een foto posten op de kamarama-site.

Kamagurka ontdekte een tijdje terug het werk van de jonge Bruggeling Yves Obyn (BE, 1986). Hij maakte reeds een maanlander op ware grootte en langs de Dijver laat hij deze zomer een vliegtuig neerstorten…

Er komt ook nog een muziek-, film- en cartoonprogramma in de rand van Kamarama. Zo is er op 10 mei een optreden van Johnny Dowd (US, 1948) in de Cactus Club@MaZ en Kamagurka neemt op 12 juli de programmering van Filmophetstrand in Zeebrugge voor zijn rekening. Kama zou Kama niet zijn om ook nog met een aantal onverwachte en nu nog niet geplande verrassingen uit te pakken.

een andere visie op kunst Er zit een duidelijke lijn in Kamarama. Kama kiest voor kunst zonder blabla. Er moet vooral niet teveel aan uitgelegd worden. Kunst moet een lach opwekken.

De Nederlandse cabaratier en columnist Micha Wertheim (1972) haalt in een interview met Hendrik Spiering in NRC Handelsblad een citaat aan van de Amerikaanse schrijver en docent Howard Jacobson. Een visie die ook door Kama wordt gedeeld: “Kunst is satire. Kunst moet ons herinneren dat we dieren zijn en geen goden. Dat kan niet zonder humor. Want iedere poging de werkelijkheid te verbeelden, mislukt per definitie. Daarom is kunst altijd parodie. Wie in kunst het dierlijke in de mens ontkent of probeert op te heffen, wie zoekt naar het hogere, die verwart kunst met religie.”

www.kamarama.be | www.kamagurka.com

3

1 Kamagurka, Accidentalistisch portret. Ken je deze man, laat het ons weten of post zijn foto op www.kamarama. be. Foto Kamagurka

2 Yves Obyn laat een Beechcraft neerstorten langs de Dijver. Ter herinnering aan 3 februari 1959, ‘The Day the Music Died’. Richie Valens, J.P. Richardson (“The Big Bopper”) en Buddy Holly lieten toen samen het leven.

3 Kamagurka, The Three Seasons, olieverf/acryl op doek?. Collectie en foto Kamagurka.