The muros times nº 16 agosto 2014

The Muros Times Nº 16 AGOSTO-SETEMBRO—2014

REVISTA DIXITAL DE ARTE E CULTURA UNHA FIESTRA EN LIBERDADE FEITA POR MURADANS E ADICADA A TODOLOS MURADANS

FOTOGRAFIA: ESTEBAN LAGO MARTINEZ 1

The Muros Times Cadro de Redacción:



Director: Jorge Lago de Pexejo Director xefe de edición e maquetación:



Manuel Lago Álvarez Director de edición en área de Lingua:



Henrique Monteagudo Romero Director de edición en área de Historia e Mar:



Manuel M. Caamaño Area de Mediciña: María Castiñeira Area de Poesía: Manuel María Pena Silva Area de Teatro e Belas Artes: Antón Lago Area de Educación: Marisé Luces Area de Música: Alianza Uhía



Area de Natureza: Amado Barrera Área de Costumes: Manuela Tajes Área de Fotografía: Nieves Formoso Vidal e José M. Formoso Luces



Área de Etnografía: Manolo de Lajo

Director: Jorge Lago Rama - Editor: Manuel Lago Álvarez Difusión da Cultura—Exemplar gratuíto, prohibida a súa venda.

Depósito legal : C2437-2013 2

The Muros Times Nº 16 - AGOSTO-SETEMBRO—2014

Indice: Novas de onte: A Peregrinación de 1937 (p/ José M. Formoso Luces)

Páx. 4

O Faro de Montelouro (p/ Xokas Figueiras)

páx. 5

Nos sesenta anos de Sempre en Galiza (p/ Henrique Monteagudo)

páx. 6-7

A Nosa Xente (Don Diego de Muros II)

páx. 8-9

Aquilegia vulgaris (p/ Amado Barrera)

páx. 10

O Catastro do Marqués de la Ensenada (II) (p/ Manuel M. Caamaño)

páx. 11-13

Entrevista a Domingo Guerra (p/ Jorge Lago de Pexejo)

páx. 14-19

Pensións e críse económica (Rubén Lado Sestayo)

páx. 20-21

Filósofo dos pés á cabeza (p/ Marcelino García Lariño)

páx. 22

As “Patudas” de Santa Mariña (p/ Elixio Vieites)

páx. 23

A celebración da festa do Traballo na Ría de Muros (p/ Fco Abeijón Núñez) páx. 24-25 O Cine París (p/ Manuel Lago Álvarez)

páx. 26-27

A Guitarra (p/ Castor Montes Quintillán)

páx. 28-29

A Canoa Muradana (p/ Pedro Caamaño Lago)

páx. 30-32

Paquita e os presos (p/ Manuel M. Caamaño)

páx. 33

Campaniñas timbraboiras (p/ Nieves Formoso Vidal) )

páx. 34-35

O Escudo de Muros (p/ Manuela Tajes)

páx. 36

A voz dos nosos poetas (Manuel M. Pena, Ramón Rey García)

páx. 37

A presenza dos franciscanos en Louro e Muros (I) (p/ M. Lago Álvarez)

páx. 38-39

“THE MUROS TIMES” non se responsabiliza nin se identifica coas opinions verquidas por parte dos seus colaboradores nos materiais publicados.

3

NOVAS DE ONTE: A Peregrinación de 1937 p/ José Manuel Formoso Luces (Porrúa)

No Ano Santo de 1937, e concretamente o 24 de agosto, o Arciprestazgo de Entines, do que forma parte a parroquia de Muros, peregrinou a Santiago de Compostela. A peregrinación dos fieis da bisbarra estivo composta por unhas 2000 persoas, presididas polo Arcipreste de Entines e párroco de San Pedro de Muros, Don Ramón García Longo, o que acompañaban os párrocos das diferentes freguesías parroquiais, autoridades da Vila, e representacións do concello, Archicofradía do Apóstolo e de Peregrinacións.

A comitiva organizouse na alameda de Santiago, percorrendo esa vía e as rúas do Villar, Fonseca e Praza de España, facendo a súa entrada pola Porta do Obradoiro, na que foron recibidos polos coengos Sr. Coco Morante e D. Pío Gil. Durante a entrada, e o mesmo tempo que as mulleres cantaban o himno o Apóstolo, o Botafumeiro encheu de suaves aromas o templo catedralicio.

Dixo a Misa o Señor cura Párroco de Outes e pronunciou unhas breves palabras o Sr. Arcebispo, Mons.

Tomás Muñiz Pablos. Unha vez acabou a Misa e os peregrinos abrazaron ao santo Apóstolo, os párrocos co seu Arcipreste ao fronte, cumprimentaron ao Sr. Arcebispo.

4

O Faro de Montelouro p/ Xokas Figueiras

Tipo de ben: Faro, Concello: Muros Parroquia: Louro (Santiago) Lugar: Montelouro Cronoloxía: Século XIX, Descrición: O proxecto deste faro redactouse en 1860 e consiste nun pequeno edificio de planta rectangular de 11 x 10,20 metros; a torre é troncopiramidal de sección hexagonal e cunha altura de 5,30 metros, coroada por un balconciño lixeiramente voado so-

Categoría do Ben: Catalogado (Catálogo da Xun-

bre o que descansa o torreón cilíndrico que, a súa

ta e dos PXOM)

vez, soporta a lanterna poligonal de 1,60 metros

Referencias bibliográficas:

de diámetro con cristais planos e montantes verti-

http://www.portovilagarcia.com/gallego/

cais. Os traballos finalizáronse en 1861. O seu

infraest_faros_historia_3.htm

aparato luminoso é unha lámpada de émbolo que

Afeccións

utilizaba como combustible aceite, posteriormente

Ten camiño de acceso?: Si

substituída por unha de petróleo. A torre é hexago-

Está cuberto de maleza: Non

nal, da cor clara do granito do que está construída,

Está afectado por algunha obra: Non

e a lanterna octogonal branca; está unida á habita-

Estado de conservación: Bo

ción dos fareiros. “ACENDIDO O 15 DE XULLO DE 1862.” Por aplicación da reforma do Plan de 1902, realízase un proxecto de reforma do aparato, acoplándolle un xogo de pantallas xiratorias accionadas por unha máquina de reloxería. Así permaneceu ata o 18 de abril de 1949 no que se substitúen a lámpada Maris por un sistema de acetileno que co tempo se lle cambiou, esto significou a supresión do persoal que o atendía, agregándoselle o servicio ó de faro de Rebordiño, onde se situaría a residencia do técnico. Actualmente encontrase electrificado con utilización de enerxía fotovoltaica subministrada por seis módulos de 75 W/p. Reforma esta realizada a principios do ano 1993.

Propiedade: Pública Uso actual: Infraestrutura

5

NOS SETENTA ANOS DE SEMPRE EN GALIZA: CASTELAO E O IDIOMA p/ Henrique Monteagudo

e que os grandes escritores do século XIX dignificaran mediante o cultivo poético, pero que para ser

Como é sabido, no ano en curso celebramos a publicación en Bos Aires da obra Sempre en Galiza, de Afonso Daniel Rodríguez Castelao. Un libro escrito durante os terribles anos da guerra e do exilio, e que viña a lume en 1944, despois de que o seu autor, perseguido polo franquismo, se vise obrigado a pedir refuxio en Arxentina, onde os emigrantes galegos o acolleron como un auténtico heroe. Tense dito moitas veces que Sempre en Galiza constitúe o testamento dunha xeración. Sen dúbida, éo, como expresión do conxunto de ideais que moveron a esa xeración e como relato testemuñal do seu desempeño nos eidos político e cultural e, particularmente, dos esforzos que fixo pola defensa e ilustración do idioma. Neste imos centrar o noso breve texto conmemorativo.

O galeguismo do período rexionalista, encabezado por Manuel Murguía, reivindicara o galego como idioma nacional. A xeración de Castelao –a das Irmandades da Fala, da revista Nós e o xornal A Nosa Terra, do Seminario de Estudos Galegos e do

nacional e moderno tiña que ser tamén empregado

Partido Galeguista–, tirou as consecuencias prácti-

como lingua da conversa culta, da correspondencia epistolar, da conferencia e do mitin, da prensa e do libro didáctico, da novela e do relato de quiosco, da escola, a igrexa e a administración, do comercio e da industria. Un idioma que tiña que acompañar o cambio social e non quedar á marxe del.

Para tanto, había que crear a prosa en galego: a prosa da oratoria, do artigo xornalístico, do ensaio.

Todo un formidable desafío. Sempre en Galiza supón a culminación desa extraordinaria empresa: velaí o galego contemporáneo, cicelado con habe-

cas desa reivindicación. O seu obxectivo neste te-

lencia de ourive para facer del un medio de expre-

rreo non foi outro que o da modernización do idio-

sión sutil, versátil, flexible, que serve como vehículo

ma. Un idioma que fora soamente popular e falado,

eficaz, elegante e expresivo para dar forma un dis-

6

curso intelectual complexo, de amplo alento, sobre

do do seu desenvolvemento pola intrusión do cas-

moi diversas problemáticas do noso país e do noso

telán. O galego como idioma hespañol (con <h>),

tempo. Así, Sempre en Galiza, colección de arti-

non menos hespañol ca o castelán. O galego como pai do portugués, co que algún día deberá reencontrarse. O galego como idioma popular, título suficiente –máis que suficiente– para reclamar a súa dignificación.

O galego, en fin, obra de arte colectiva, creada por aquela “infinda moitedume de luciñas e vagalumes –tal como se afirma en “Alba de Gloria” –, que representa o que nós fomos, o que nós somos, o que nós seremos sempre, sempre, sempre: o pobo, que nunca nos traizoou, a enerxía colectiva, que nunca perece, a esperanza celta, que nunca se cansa”.

Pero o idioma non é só un legado, unha herdanza do pasado, é sobre todo unha tarefa en andamento, unha fonte de enerxía creativa para construírmos o porvir: “¿Qué diríamos se o Estado mandase derrubar o Pórtico da Gloria? Pois eu digo que o noso idioma é unha obra de arte mil veces

gos, ensaios, disertacións, contén algúns dos tex-

superior á obra do mestre Mateos. Creouna o xenio

tos non só máis interesantes senón tamén máis

inviolable do noso pobo e labrouna o amor, a dor e

fermosos que se escribiron e probablemente se

a ledicia de moitísimas xeracións. Unha lingua é

escribirán no noso idioma (lean por caso os magníficos capítulos do Adro) e, entre outros, recolle a oración máis garrida que se proferiu no noso vello romance occidental: “Alba de Gloria”. Miñas donas e meus señores, créanme: en galego nunca tal se vira, nunca tal se oíra.

Sempre en Galiza condensa tamén toda unha cultura da lingua, o universo de coñecementos, crenzas e aspiracións, incluso dos mitos e fantasías, que a xeración de Castelao teceu arredor do idioma. Unha cultura da lingua que o propio autor contribuíu decisivamente a forxar, e que na obra se nos presenta, claro está, peneirada polo seu particular punto de vista. O galego como idioma nacional, expresión da psicoloxía colectiva distinta e orixinal dun país diferenciado. O galego como vehículo da lírica trobadoresca medieval, expresión xenuí-

máis que unha obra de arte ; é matriz inesgotable

na do xenio lírico e satírico da nosa xente. O gale-

de obras de arte” (Sempre en Galiza).

go como idioma arrastrado á escuridade e impedi-

7

A NOSA XENTE Don Diego de

Etapa Peninsular Diego de Muros II fue hijo de Vasco López de Burgos, regidor de la ciudad de Santiago de Compostela, y de Mayor Pérez, habiendo nacido en el Municipio de Muros, en la Provincia de La Coruña.

En 1474 ostenta ya el puesto de canónigo de la catedral compostelana, viviendo, además, de las rentas procedentes del sostenimiento de diferen-

Muros II La coexistencia de tres personajes pertenecientes a una misma familia, naturales todos ellos de Muros, y pertenecientes también los tres al clero regular, que llegarían a ser obispos, y llevando el nombre de Diego de Muros, ha ocasionado durante siglos mucha confusión entre los historiadores.

Ahora, el manejo de la documentación custodiada en los archivos vaticanos, así como el hallazgo en España de nuevos documentos, ha posibilitado que se haya logrado poner a cada cual en el lugar que históricamente le correspondo.

Así, Don Diego de Muros I, tío de los otros dos, era fraile mercedario, pasando a ser obispo de Tuy el 12 de Junio de 1482, pasando el 1 de Junio de 1487 a Ciudad Rodrigo, lugar en el que falleció en 1492. No dudó en dejar el báculo episcopal momentáneamente, para empuñar la espada y enfrentarse, tanto a la nobleza gallega, contraria a los Reyes Católicos, como a los portugueses, quienes miraban hacia Galicia con ambiciones de conquista.

Por su parte, Diego de Muros III es quien ha ocasionado mayor cantidad de problemas a la hora de aclarar la biografía del que fuera Obispo de Canarias. Ingresó en 1483 en el Colegio de la Santa Cruz de Valladolid, licenciándose en Sagrada Teología e impartiendo clases, posteriormente, en el mismo centro y en la misma materia, y sosteniéndose a costa de los ingresos propios el de la canonjía de la que era titular en la Catedral de Sigüenza, cargo que compaginaba con los trabajos desempeñando como secretario al servicio del Cardenal de España.

Tras la muerte del Cardenal en 1495, abandona Sigüenza, pasando a residir en Santiago de Compostela, de cuya catedral había sido nombrado Deán un año antes, erigiendo en dicha ciudad el Hospital de los Reyes Católicos. En 1505 fue nombrado Obispo de Mondoñedo, y en 1512 Obispo de Oviedo, continuando con una intensa vida política, plagada de ciertos altibajos.

tes beneficiado. En 1482 aparece ya desempeñando trabajos de Secretario al servicio de Don Pedro González de Mendoza.

En 1486 es nombrado Arcediano de Carmona, dignidad que había sido creada en la catedral de Sevilla siendo arzobispo Don Diego Hurtado de Mendoza, sobrino del Cardenal, habiendo quedado vacante por la muerte de Don Juan de Marquina.

Muchos son los beneficios que “atesora”, hecho del que queda constancia en 1490 cuando el Arcediano de Carmona pide protección a los Reyes Católicos para las los beneficiados simples que posee en las iglesias de Galicia y que él tiene “por justos títulos”.

En dicho documento se citan los siguientes medios beneficios: Santa María de Troanes. Santa María de Rodeiro. Santiago de Villamayor. Santiesteban de Palco. San Pedro de Querentes. Santa Cristina de [[Montouto. San Juan de Sami]. Santiago de Cercas (Cercio). San Cristobal de Folgoso.

Y los Beneficios completos de: Santiago de Prevediños. San Salvador de Ledesma. San Vicente de Bama. Santiago de Villarín, Santa María de

8

Lañas. San Juan de Borneiro. San Cristobal de Beseño. Santa María de Marozos.

En 1490, obtiene los títulos de Arcediano de Castilla y párroco de la Villa de Muros, tras la muerte de su poseedor, Don Rodrigo de Lugo; así como el de Arcediano de Toro, cargo dado por los Reyes Católicos el 20 de Abril de 1490. En 1491, también los reyes le conceden el título de Chantre de Santiago de Compostela por la muerte de don Alvar Rodríguez. En 1493 disfruta de los beneficios propios de la canonjía de Sevilla aunque ella correspondía legalmente a Alonso de Cortés.

Por tanto, y haciendo números, Diego de Muros II llegó a disfrutar, conjuntamente, de cuatro canonjías, peleando por conseguir dos más; un nombramiento de párroco otorgado directamente por el Papa, y diez y siete beneficios menores en diferentes iglesias gallegas.

José de Viera y Clavijo, que realizó sendas visitas pastorales en 1498 y 1503 y que vienen a demostrarnos que residió en las islas durante todo su pontificado, costumbre poco habitual en los prelados de la época, y aún menos en los nombrados para diócesis “perdidas” en el Atlántico.

El tiempo que permaneció al frente de la única diócesis del Archipiélago Canario lo dedicó especialmente a legislar sobre temas pastorales, que tuvieron gran resonancia en las constituciones sinodales promulgadas por sus sucesores Fernando Vázquez de Arce y Cristobal de la Cámara y Murga.

Las adiciones de 1506 serrarían el pontificado de Diego de Muros II en Canarias, ya que, aunque se desconoce la fecha exacta de su fallecimiento, el 20 de Octubre de 1507 era nombrado su sucesor, don Pedro López de Ayala, “por muerte de don Diego”, habiendo transcurrió, desde su muerte, el tiempo necesario para que los Reyes presentaran al obispo electo ante la curia romana.

Concreta más la fecha el hecho de que el 26 de Octubre de 1506, el arcediano de Tenerife, de visita en la Villa episcopal de Agüimes, señorío episcopal, con el objeto de proveer los cargos de alguacil, alcalde y escribano; cargos que habían quedado vacantes por el fallecimiento del Sr. Obispo. “que en gloria está”.

Obispo de Canarias.

El 11 de Enero de 1498 fallecía en Guadalajara el Cardenal Don Pedro de Mendoza, sucediéndolo el también cardenal Don Bernardino López de Carbajal, quien hasta entonces, y desde 1492, había ocupado la silla episcopal de Badajoz. Pero su relación con la casa de Mendoza no debió de cesar hasta que los Reyes Católico le arrancaran de su puesto, encomendándole el episcopado de Canarias.

Diego de Muros II había sido incluido en una lista de episcopales que la Reina Isabel la Católica, ciñéndose a lo acordado con la Santa Sede, había mandado redactar. Alejando VI, manda, por su parte, a expedir las bulas para Canarias, viendo ambos en ello, un homenaje póstumo al gran Cardenal de España.

Así, el 21 de Julio de 1496, se produjo el nombramiento de Diego de Muros II como Obispo de Canarias, consignándose en la bula de nombramiento la necesidad de dar a su antecesor en la silla episcopal, el fallecido obispo Fray Miguel López de la Serna, un digno sucesor que destacara por "su pureza de vida, honestidad de costumbres y recto juicio para los negocios espirituales y temporales”, habiendo sido propuesto ante el Papa por su propio hijo, el Cardenal Cesar Borja.

Al años siguiente, 1497, Muros II ya se encontraba residiendo en Canarias, ya que es en ese mismo año cuando se redactan las constituciones del primer sínodo diocesano de Canarias, llevándose a cabo unas segundas en 1506, a lo que podemos añadir, según noticias aportadas por el realejero 9

Aquilegia vulgaris E moito ollo, que é venenosa, MOITO, MORTAL!!.

p/ Amado Barrera Disque (Xosé Ramón García na súa imperdible

Nota: O díptero que aparece nas imaxes é un Bom-

“flora de Galicia” (tamén o di o seu propio nome específico) que “é unha pranta moi vulgar”, pero eu non vos estóu nada dacordo, porque sendo certo que non é excepcional vela se ún é aficionado a frecuentar algunhas das moitas sendas do colesterol que polos montes de Muros temos, chamar vulgar a esta preciosa dama é unha ofensa floral, mirade as imaxes e decidme se non o é.

Trátase dunha especie protexida en moitas partes do continente (iso tampouco é que sexa moi vulbylius major, dotado dunha larga probóscide adaptada para collelo néctar destas flores de tan complicado diseño, ás que tamén poden acceder só algunhas mariposas, coa súa espiritrompa especialmente desensrolada. Recomendo visita-la pxína de ASTURNATURA na que se describen as fantásticas características da vida e desenrolo destas preciosas “moscas”:

http://www.asturnatura.com/especie/ bombylius-major.html gar).

Disque (idem) ten moitos nomes populares, pero pasa coma con case que tódolos nomes populares de animais e prantas, que ninguén os coñece hoxendía, mágoa da vida de costas á Natura!

Coido que o nome que se lle pon pola nosa beiramar é o de “paxariños”, outros son “herba dos pitos”, “escornacabras” (non me preguntedes por qué), bonetes...

Frolece no verán, asi que aproveitade e buscade por ela, pero só para afotala, nin se vos ocurra collela, que é unha xoia dos montes.

10

O Catastro do Marqués de la Ensenada (II) ras, y responden.

p/ Manuel M. Caamaño

Respostas da vila de Muros ao interrogatorio

9. De qué medidas de tierra se usa en aquel pue-

xeral para a elaboración do catastro do ano

blo: de cuántos pasos o varas castellanas en cuadro se compone, qué cantidad de cada espe-

1953. (respostas 5 a 15)

cie de granos de los que se cogen en el término 5. De cuántas calidades de tierra hay en cada

se siembra en cada una.

una de las especies que hayan declarado, si de buena, mediana e inferior.

5ª

A la quinta, que en cada una de otras especies

ay primera, segunda y tercera cada concepción de los frutales y los Robles que son de una sola y responden.

6. Si hay alguno plantío de árboles en las tierras que han declarado, como frutales, moreras, olivos, higueras, almendros, parras, algarrobos, etc.

6ª

A la sexta, que aunque en los términos de esta

Villa se allan algunos frutales, como son Perales, Manzanos, higueras, no ay ningunos olivos, moreras ni otros de los que concierne la pregunta y a ella responden.

7. En cuáles de las tierras están plantados los árboles que declararen.

7ª

A la séptima, que los frutales que dejan decla-

9ª

rado en la antezedente, y los Robles que contiene la

A la nona, que la medida de que se usan en

esta Villa y su Término, es con el nombre de Ferra-

cuarta, se allan en tierras que solo sirven para estas

do de Centeno que se compone de doze Concas, lo

especies y aunque ay tal qual Roble o frutal disper-

mismo que el de trigo y mijo menudo, tiene de cir-

so se enquentran y responden.

cunferencia ciento y Veite baras castellanas que

8. En qué conformidad están hechos los plan-

corresponden treinta por cuatro y en lo que ocupa

tíos, si extendidos en toda la tierra o a las már-

esta medida, se siembran nueve Concas de Trigo,

genes, en una, dos, tres hileras, o en la forma

una de mijo menudo, tres de maíz, un Ferrado de

que estuvieren

Linaza, que de cada una de estas dos últimas Espe-

8ª

cies haze el Ferrado diez y seis Concas, y respon-

A la octava, que aunque queda dicho que los

frutales y Robles, se allan en tierra destinada solo

den.

para ese efecto, están plantados confusamente sin

10. Qué número de medidas de tierra habrá en el

orden, extendidos por todas las tierras, sin arte ni

término, distinguiendo las de cada especie y ca-

curiosidad, y los dispersos salteados y no en hile-

11

lidad, por ejemplo, tantas fanegas, o del nom-

12. Qué cantidad de frutos de cada género,

bre, que tuviese la medida de tierra de sembra-

unos años con otros, produce, con una ordi-

dura de la mejor calidad, tantas de mediana

naria cultura, una medida de tierra de cada es-

bondad y tantas de inferior; y lo propio en las

pecie y calidad de las que hubiere en el tér-

demás especies que hubieren declarado.

10ª

A la Décima, que no pueden decir XXXXXX

fijo el número de medidas de tierra que ay en esta Villa y su Término, solo que tienen especies y calidades que dejan depuesto, se cultivan y fructifican, a excepción de los montes, Airas , y caminos, para cuya verificación se remiten a las relaciones de los individuos, y reconocimiento que el Señor Subdelegado ha echo, conformándose en el número que de estas diligencias resultan, y resmino, sin comprender el producto de los árbo-

ponden.

les que hubiese.

11. Qué especies de frutos se cogen en el tér-

12ª

mino 11ª

A la duodécima, que una medida de tierra

de las que dejan explicado, tanto de sembradura, A la undécima, que en esta Villa y su Tér-

Regadío, como el Secano que no se distinguen

mino se cojen berzas Gallegas, en la hortaliza, en

en su producción mediante la tierra regadío es

la sembradura, Zenteno y Maíz, en el viñedo vino,

posible menos substancia, que la de secano, y la

en los frutales fruta, y en los Prados yerba de sie-

que tiene es solo por el beneficio del agua y sem-

ga, y responden.

bradura de Maíz con una ordinaria cabacera, y siendo de primera que produze quatro ferrados al año al siguiente se siembra de Zenteno y produze tres Ferrados, y cogido este, y en el mismo año se siembra otra vez de mais y produce otras tres Ferrados de esta Especie, siendo de segunda calidad se siembra un año de mais y produce tres ferrados, al siguiente se siembra de Zenteno de primera mano y produze tres, y cojido este y en el mismo año se siembra de mais y produze dos ferrados y medio, siendo de tercera calidad se siembra un año de mais, y produze dos ferrados, y alternativamente se hace de Centeno y produze dos ferrados. Un ferrado de tierra puesta, a Obrtaliza tanto de regadío como de secano, regular su producto siendo de primera cosecha en veinte y quatro Reales de vellón, de segunda en diez y ocho, y de tercera en doze. Un ferrado de Tierra puesta a viña de Cata produce tres caña-

12

dos de vino de primera cosecha, de segunda dos, y

14. Qué valor tienen ordinariamente un año con

de tercera una. El de prado regadío primera cose-

otro los frutos que producen las tierras del tér-

cha regular en doce Reales de Vellón, de segunda

mino, cada calidad de ellos.

en ocho, y de tercera en seis. Siendo de secano de

14ª

primera cosecha le regulan en ocho Reales, de se-

A la Catorze, que computados unos años con

otros, estiman el ferrado de trigo en seis Reales de

gunda en seis, y de tercera en quatro. El ferrado de

Vellón el de Zenteno en tres, el de maiz en quatro,

Robles que todo es única Calidad lo regulan en

el de mijo (pag7) menudo en dos. El Cañado de

quatro Reales de Vellón. Y el de tojar o Jiestar que

Vino en ocho Reales que corresponde al azumbre

todo tiene una misma estimación lo regulan siendo

Maravedíes. una Libra de Loza labrada en doze

de primera calidad en dos Reales de Vellón por el

Reales de Vellón, un ciento de sardina salada Real

poco tojo o jiestar que produze y por no xxxxxxx; el

y medio, y siendo fresca diez y seis Maravedíes.

de segunda Real y medio, y el de Tercera un Real,

una Gallina dos Reales, un Carnero onze, un par

y los Montes Comunes por ser inútiles de naturale-

de Capones cinco y lo mismo aun Cabrito, aun Cor-

za no le consideran utilidad alguna, y responden.

dero quatro, a una libra de lana un Real, a una marrana ocho, a un quartillo de miel quatro, y otro tan-

13. Qué producto se regula darán por medida

to al de manteca, y diez a un carro de paja triga, y que un millar de sardina dulze vale veinte Reales de Vellón, y un par de pollos un Real, y responden.

15. Qué derechos se hallan impuestos sobre las tierras del término, como diezmo, primicia, tercio-diezmo u otros; y a quien pertenecen.

15ª

A la quinze, que los ¿derechos? impuestos

¿sobre? las tierras de esta Villa, son los ¿mínimos? de los granos que producen, y por lo que mira a los ¿mínimos? de la mar, aunque no se pagan en especie los cobra en maravedíes esta Villa según

de tierra los arboles que hubiere, según la for-

Convenio antiquísimo que hizo al tiempo de la fun-

ma en que estuviese hecho el plantío, cada uno

dación de la Colegiata que existe en ella, obligán-

en su especie.

13ª

dose a concurrir con las porciones que contestarán

A la Treze, que el ferrado de tierra poblado

en la pregunta siguiente y suprimiendo los xxxx que

de frutales de la naturaleza que dejan declarado en

antiguamente percivia el Cura párrocho que havia

las preguntas seis, siete y ocho, que regulan todos

en la Yglesia Parrochial que oy es Colegiata, y el

por de una misma Calidad le consideran en Veinte

Cavildo de Santiago, y otros XXXX los percive el

y quatro Reales de Vellón al año; y aunque se en-

mencionado Juez y canónigos de la misma Cole-

cuentran algunos pies de frutales esparcidos en las

giata con el expresado Cavildo en los términos que

tierras de sembradura y Hortaliza no hazen regula-

constarán en la pregunta siguiente: Tamvien se

ción de estos mediante esta refundida su utilidad

paga en Boto de Santiago Apostol que es medio

en el producto que tienen dado a las tierras y que

ferrado de Centeno cada vezino que tiene labran-

han considerado por su justo balor , y responden.

za; pero no se paga Primicia ni oblata, y en orden a las mas pensiones particulares se rremiten a las relaciones de los Ynteresados, y responden.

13

ENTREVISTA Entrevista a Domingo Guerra

pecializou, tamén, en economía pública e política económica obtendo as máximas calificacións. É Máster en Auditoría de Contas polo Instituto de Auditores Censores Xurados de Contas de España e pola USC. Ademais, é Auditor de Sistemas de In-

por Jorge Lago de Pexejo

Séntome privilexiado, porque este papel de entrevistador é enormemente enriquecedor. Non só cumpre a función de dar a coñecer os nosos personaxes a través da revista TMT, senón que a nivel persoal me permite por un breve espazo de tempo ter unha conversación con xente do máis interesante. Estas pequenas recompensas non teñen prezo.

Domingo A. Guerra París é outra desas perlas que compoñen o colar que TMT está a lograr facer coa nosa xente.

A través da nosa correspondencia, Domin doume a entender que é bastante, moi modesto e pono en apuros iso de ter que resaltar as súas calidades persoais ou profesionais, pero o meu deber como entrevistador e precisamente resaltar a alta gama de valores e matices que temos no noso Muros.

Fillo de Antonio Guerra e de Tomasa da Florera, naceu en Muros no ano 1964. Casado con Marita (unha guapa muradana de Miraflores), ten unha filla que tamén se chama Marita e da que se sente orgulloso.

No ano 1987, por oposición libre, entrou a traballar no Concello de Muros, donde desempeñou o posto de xefe do departamento de contabilidade e control interno e, con carácter accidental, ocupou os postos de Secretario Xeral e de Interventor. Cinco anos despois, no ano 1992, pasou a formar parte da Área de Facendas Locais, do Consello de Contas de Galicia, onde realiza a súa vixente actividade profesional facendo auditorías aos Concellos, Deputacións e demais Corporacións Locais galegas. É Licenciado en Económicas pola Universidade de Santiago de Compostela (USC), onde se es-

formación (inscrito co número 80 de España no RASI). Auditor Interno, membro do Instituto de Auditores Internos de España (número 2743), é Experto en Contabilidade e Información Financeira (ECIF 917).

Realizou traballos de investigación sobre o municipalismo galego e participou como ponente en diversos cursos, conferencias, congresos e xornadas.

Publicou artigos en revistas de economía e auditoría sobre a actividade económico financeira e orzamentaria do sector público local. Así mesmo, é analista e consultor, experto na elaboración de Diagnósticos integrais de situación e implementación de plans estratéxicos.

Estudioso empedernido, ten publicados un bo número de traballos sobre temas económicofinancieiros: "Os concellos e os efectos negativos da globalización nas comunidades costeiras", “As operacións de Tesourería: unha proposta de fiscalización”; "A cuantificación do remanente de tesourería nos municipios galegos menores de cinco mil habitantes". “A rendición de contas nos municipios galegos”, e un longo etcétera.

En 2010 publicou o libro "Actividad económica muradana. Una visión subjetiva", no que describe a situación económica recente do noso municipio. Actualmente, colabora no Diario Dixital da Costa da Morte "Qué pasa na costa" con un artigo mensual sobre

14

economía dos concellos da zona.

No ano 2007, xunto con outros muradanos comprometidos, fundou a Asociación “SORUM”, da que foi presidente ata que cesaron as súas actividades en abril de 2013. Durante ese tempo a asociación desplegou un amplo abano de actividades culturais, deportivas, etnográficas etc., que dexeixaron unha fonda pegada en Muros e a súa bisbarra.

J.L._ Din que as cousas boas teñen curta vida e SORUM era bo para Muros e para os muradáns. Por qué se disolveu SORUM?

forzo e moitas veces cartos do teu propio bolsillo, para sacar adiante as actividades. Pero iso ocurre en Muros e en calquera outro lugar.

No caso concreto de SORUM, os oito compoñentes tíñamos lazos que iban máis alá da amizade.

E, así, foi moi sinxelo facer cousas. Formamos un equipo no que o afecto e admiración era recíproca. Estábamos moi unidos e, por iso, nos momentos de desánimo e impotencia ante as múltiples críticas que inevitablemente xurden, animábamonos mutuamente para superar as adversidades. Esa foi a base de SORUM.

DOMIN: _ Antes de comezar coa entrevista, permítame transmitir os parabéns a todos e cada un dos colaboradores da súa revista, pola magnífica labor de divulgación que están realizando sobre o noso concello. E, por suposto, grazas tamén a vostede por entrevistarme. Por certo, xa sabe que me sinto un pouco incómodo porque considero que hai moitísimas persoas de Muros infinitamente máis interesantes que entrevistar, pero, dito iso, contéstolle inmediatamente.

Sen entrar en valoracións sobre si SORUM foi un proxecto de interese para algúns muradáns -non son tan ousado-, a asociación cesou as actividades ao non poder compaxinar os nosos traballos coa dedicación que esixe organizar as cousas como nos gusta. Sen embargo, debo confesar que durante este tempo non perdín a esperanza de que puidésemos retomar os traballos, e por iso a asociación, aínda hoxe, non está legalmente disolta. De todas formas, desde a separación dos meus cuñados Tono e Manola, que xunto a Sol e Pedro, Ángeles e Andrés e Marita e máis eu, formábamos a entidade, xa é imposible continuar. Unha mágoa, pero é así.

J.L._ Grazas polas túas amables palabras Domin, procuraremos defraudar cada vez menos aos que confían en que estamos a facer algo positivo.

Considero que Muros, como calquera outro municipio, conta con xente comprometida socialmente e cando pides axuda para emprender actividades, os teus veciños responden inmediatamente. Polo menos, esa é a nosa experiencia.

Ti cres que a pesar desa xente inqueda e dalgúns comprometidos, hai falta de voluntade popular para facer máis cousas nas nosas comunidades e concretamente en Muros?

DOMIN:_ Cando se fan cousas por e para os teus veciños, sen interese persoal, evitando protagonismos innecesarios, facendo as cousas con honestidade, nunca se defrauda a ninguén. Porque os resultados avalan sempre o traballo ben feito.

J.L._ Imos empezar con cuestións que tí como economista estás sobradamente posicionado para responder.

Se sentas a catro economistas na mesma mesa é raro que algún dos catro coincidan nas razóns da desfeita económica que nos afecta a case todos hoxe. Ocurre eso porque á hora de facer prognósticos os economistas están máis influenciados polo seu propio perfil ideolóxico, polo ensino recivido ou porque realmente practican unha ciencia inexacta?

Recoñezo que non é fácil implicar á xente en proxectos asociativos, porque esixe tempo, es-

DOMIN: Sempre recomendo aos amigos que non inviten a economistas a un debate, e menos a

15

E non hai traballo porque carecemos dunha estrutura produtiva forte. Verás, o subsector agrario (agrícola, gandeiro e forestal), é de autoconsumo familiar. O subsector empresarial caracterízase polo predominio das microempresas ou autónomos (non hai industria). O comercio languidece desde fai anos. O sector pesqueiro de baixura e de arrastre ten permanentes problemas de todo tipo. E, por último, a crónica estacionalidade do turismo, tamén é un problema a resolver.

catro, porque, ademais de ser uns pesados, por cada economista de reputación hai outro que pensa o contrario. O gracioso é que calquera das visións pode considerarse adecuada para que lles concedan o premio Nobel.

Bueno, en serio, xa sabes que a economía é unha das ciencias sociais que máis avanzou desde o punto de vista teórico e metodolóxico. Pero, como toda ciencia social, o comportamento dos seres humanos xoga un papel básico e, por iso, é difícil facer prognósticos.

Pero existen solucións, o complicado é adoptar as medidas de política económica acertadas para que Muros se converta nun municipio que proporcione traballo e benestar aos veciños.

Permíteme este chiste: Por qué Dios creou aos economistas? Para que os meteorólogos quedasen en bo lugar. Xa sei que o chiste é moi malo, pero tamén esclarecedor.

Sería un imbécil si pretendera expoñer solucións para corrixir esta situación. Ademais, para iso eliximos cada catro anos aos nosos gobernantes municipais. Que son os que saben. Non?

Ah!, por certo, mira qué bo exemplo, eu mesmo subtitulei o libro "Actividade Económica Muradana" engadindo "Unha visión subxectiva", precisamente para recalcar que tanto o enfoque como os comentarios poden non coincidir con outras formas de interpretar a realidade económica do noso municipio. Os datos son obxectivos, incuestionables, pero as opinións nunca están exentas de xuízos de valor que, lóxicamente, se impregnan de múltiples influencias e vivencias persoais.

Pero, se o permites, non quero desaproveitar a oportunidade para comentar o seguinte respecto ao sector pesqueiro é ao turismo, por ser os máis representativos da nosa economía.

No sector pesqueiro temos unha situación xeográfica privilexiada e unha cantidade e calidade das capturas excepcional, factores que se deben aproveitar, porque a lonxa comercializa un volume de transaccións que a converten na 7ª de Galicia. O sector marisqueiro xa está profesionalizado grazas, entre outros, á magnífica labor de Nando Lago e da Presidenta das mariscadoras, Juana Martínez, así que se debe poñer en valor o noso produto. Por último, a miticultura (cultivo de mexillón) ten xa unha incuestionable importancia. En canto ao turismo, temos un concello dotado dun enorme potencial para que poida converterse nun municipio turístico de calidade.

Porque ten recursos endóxenos, como o valioso patrimonio artístico, cultural, etnográfico, natural, etc. Dispón de mestura de montaña, praia e mar; ten patrimonio civil que vai desde a prehistoria ata monumentos medievais, pasando por obras máis recentes. Tamén conta cun patrimonio relixioso espectacular. Pero hai que conseguir que os turistas nos visiten durante todo o ano.

J.L._ "Benaventurados os que se rin de si mesmos por que a sua felicidade non terá fin" di o proverbio.

Pero tamén nunha nota nota máis seria. Para aqueles que non lemos as túas nin outras publicacións sobre economía e non obstante somos testemuñas e máis veces que non victimas dos descalabros socio económicos que padecemos. Tes alguna teoría do porqué Muros de ter sido un pobo moderadamente próspero foi decaendo e indo a menos demográfica e tamén económicamente? É o noso illamento xeográfico o principal motivo ou hai outras razóns?

DOMIN:_ Buf! Jorge, vaia pregunta máis complexa. A importancia histórica de Muros é de sobra coñecida. Pero a vixente realidade, como ben dis, non ten nada que ver co pasado e, lamentablemente, estamos perdendo puxanza. É certo que cada vez temos menos habitantes e a poboación está fortemente envellecida (con taxas superiores á media de España), porque o saldo vexetativo é negativo (menos nacementos que defuncións) e o saldo migratorio (emigrantes menos inmigrantes) tamén é deficitario. Todo pola mesma causa: non hai traballo.

En definitiva, contamos con moitas vantaxes competitivas, pero temos que crer máis en nós.

Porque xuntos podemos facer un municipio capaz de dar traballo aos seus. Que, estarás de acordo comigo, é o máis importante.

16

J.L._Décheslle no cravo!! As túas explicacións, son sumamente informativas e esclarecedoras.

A min por iso de ter que vivir fora podo facer comparacións. Tocoume aparcar nunha localidade que hai unhas cantas décadas non era moi diferente a Muros. Os primeiros que se asentaron aquí, alá polos 1640 dependeron da agricultura e a pesca ata fai relativamente pouco tempo e tampouco podemos decir que tiveron unha vida moi folgada. A similitude con Muros que quero resaltar é o feito de que sendo un pobo situado case literalmente no cu do mundo (East End of Long Island) soubo transformarse coas esixencias dos tempos que corrían. Tan pronto alguén descubriu que esta comunidade de labregos e pescadores ofrecía algo único como o ambiente xenuinamente propio e a distancia do mundanal ruído, e sin importar que estamos a casi 200 km. de Nova York empezou a vir xente que sabía apreciar moi ben o que esto ofrecía e paulatinamente, sen exuberancias e sen ese afán de atraer pan para hoxe e fame para mañá e como ti dis; cun xeito intelixente por parte das munipalidades, non convertiron estes eidos en trampas turísticas peseteiras se non que tiveron unha visión a longo prazo. Ese tipo de xestión foi o que fixo deste lugar unha meca turística cun gran futuro . Ás veces a situación xeográfica illada pode ser unha bendición porque realmente xa non existen moitos sitios que gocen desas condicións. A pregunta é se aínda temos posibilidades de que Muros se converta xa non digo nunha meca turística que podrecía selo (O Mediterráneo español está tan saturado de lixo urbanístico que Muros é unha xoia comparado con eses lugares), pero nun pobo que poida soster a súa poboación con políticas intelixentes e frear a fuxida dos nosos mozos que son o noso futuro.

sorprendeume gratamente a xestión realizada polo alcalde, Rafael García Guerrero, porque saneou as contas municipais presentando aforro neto positivo, superávit orzamentario e remanente de tesourería moi elevado. Pero e que ademais, cando visitas Noia, observas que ten vida.

E confeso que me da envidia. Poño este exemplo como mostra de traballo intelixente dos políticos locais e de adaptación dun pobo aos novos tempos. E, tamén, porque a pesar de todo o que fagan, ja,ja,ja, a ría é nosa!

Para non cansar en exceso, e sen outra pretensións máis que apuntar dúas ideas que estarán na mente de todos, cóntoche o que penso sobre o turismo. Primeiro, é necesario conseguir que a demanda turística se estenda a todo o ano, co fin de que os recursos xeren renda e emprego compatibles co desenvolvemento sostible. Si se traballa publicitando o turismo etnográfico, o

gastronómico e o relacionado coa natureza (senderismo, pesca, windsurf, remo, vela, etc.), temos que "arrasar". Hai moita industria arredor destas actividades aínda sen explotar. Segundo, non debería resultar complicado conseguir que numerosas embarcacións procedentes do norte de Europa, que viaxan ata o Mediterráneo, recalen no porto, e non digamos das que realizan travesías polas nosas rías, xa que a privilexiada situación xeográfica e climatolóxica, unido aos moderados prezos dos diferentes establecementos comerciais, son condiciones que por si solas permiten captar este tipo de turismo. Non teñas dúbida. Unha intervención pública eficaz ten que conducir, necesariamente, a melloras na calidade de vida dos veciños e proporcionará postos de traballo, para moitos que se tiveron que marchar. Pero hai que traballar duro. Moi duro. Posibilidades non faltan, pero o esforzo debe ser común, neste caso todos somos necesarios. Os

DOMIN:_ A resposta á túa pregunta é si. Claro que hai posibilidades de que Muros sexa un municipio próspero, capaz de dar traballo aos seus.

Por suposto que sí, Jorge. Estou completamente seguro. Non quero ser pretencioso nin me cega a paixón como muradán. Falo con coñecemento de causa, en serio.

Por motivos de traballo, coñezo as "entrañas" de case todos os concellos de Galicia. Este ano pasado, por exemplo, estiven facendo auditorías nos concellos de As Nogais e Mondoñedo (Lugo), Covelo e Salceda de Caselas (Pontevedra), pero tamén auditei o Concello de Noia, e así como nos catro primeiros concellos prefiero non opinar, no caso concreto de Noia

17

quero dicir: "si facemos as cousas ben, entre todos, teremos quen merque o noso produto". E iso vale tanto para o turismo (propietarios e empregados de aloxamentos, restaurantes, bares, comercios, establecementos lúdicos e técnicos municipais de turismo), como para o resto de actividades.

políticos e os cidadáns.

J.L._ Falas de desenvolvemento sostible e de conseguir demanda turística, pero iso require de dous factores importantes que son capital e infraestrutura. Non quero ser repetitivo, pero se ti tiveses poderes plenipotenciarios e dado que podes facer comparacións sobre diferentes maneiras de xestionar as economías locais. Cal sería o primeiro paso para empezar a transformar a economía muradana cara a un futuro viable?. Digo isto por eso de que o in-

J.L._ Tamén dixo Keynes que é a demanda a que xenera o incremento da oferta e que a demanda é o motor da economía, a mín esas duas contradiccións a de Say vs Keynes confúndenme bastante moito.

DOMIN:_ A confusión é lóxica, pásalle a todo o mundo. Intentarei explicalo de forma breve.

Académicamente distínguense dúas grandes escolas de pensamento económico: os clásicos (cuxo referente é Adam Smith) e os keynesianos (que reciben a súa denominación de John Maynard Keynes). Cada escola ten un enfoque diferente: os primeiros defenden a Lei de Say, mentres que os Keynesianos, como ben dis, sosteñen que a demanda é o motor da economía, ao considerar que en situacións de escaseza de demanda (pouco consumo, pouca inversión ou déficit da balanza comercial), o goberno debe actuar con medidas de política monetaria ou fiscal expansivas, para incrementar a demanda efectiva, conseguindo aumentos na produción, na renda, no emprego, etc.

ferno está cheo de boas intencións, pero as boas intencións non bastan.

DOMIN:_Un alcalde dun coñecido municipio de Ourense, de características similares ao noso concello pero que é considerado paradigma de traballo ben feito, díxome unha vez: "si nós tivésemos a metade dos recursos de Muros, faríamos marabillas". Contesteille: "depende". Porque estou de acordo contigo en que boas intencións non bastan.

Pero, os clásicos, e as súas versións máis actuais, como Neoclásicos (Alfred Marshall), Monetaristas (seguidores de Milton Friedman) ou a Nova Macroeconomía Clásica (Robert Barro), por exemplo, defenden que a plena flexibilidade de prezos e salarios levarán automaticamente a situacións de equilibrio sempre, e por iso son contrarios a que o Estado interveña na economía, porque, segundo eles, o mercado actuando libremente axustará a oferta á súa demanda.

Pero, sei que Muros ten capital e infraestrutura suficientes para conseguir turismo de calidade.

Sen embargo, como en calquera proceso planificador, debe estar fomentado polos dirixentes municipais tendo moi en conta as fundadas opinións dos colectivos implicados. En definitiva, non é suficiente contar con recursos turísticos singulares, é necesario entender que se trata dunha labor que se debe construír entre todos e por todos.

A obra de Keynes xurde para dar resposta a problemas que o paradigma clásico non resolvía, como a Gran Depresión do 1929, donde a oferta non creaba a súa demanda.

Ese é o primeiro paso para transformar calquera sociedade. Necesitamos falar máis e asumir que non temos por qué ter a razón sempre. Si vogamos para o mesmo lado, obteranse bos resultados, seguro.

Persoalmente, son dos que pensa que o Estado debe intervir na economía. A demanda agregada está composta polo consumo, a inversión, o gasto público e a diferencia entre exportacións e importacións. Así que aumentando o gasto público, aumentas a demanda agregada ou o que é

A coñecida expresión económica de que "toda oferta crea a súa propia demanda" formulada na Lei de Say (Jean Baptiste Say, economista francés, 1767-1832), resume perfectamente o que

18

o mesmo a Riqueza Nacional. Non creo na perfección do mercado. Nese sentido, considérome máis Keynesiano que Neoliberal. Son defensor da Educación a Sanidade públicas, universais e gratuítas. Defendo a redistribución da renda e riqueza, e aposto por servizos públicos de calidade. En definitiva, aspiro ao estado de benestar entendido nun sentido amplo do termo.

Grazas DOMIN, foi un gran placer ter esta conversa contigo.

J.L. Non sei que fas fisgoneando nas contas dos concellos cando terías que ter cátedra en MIT, Stanford ou Berkeley. A min, por poñelo dunha maneira un pouco simplista, as teorías de Milton Friedman dánme bastante repeluxo, pero si tódolos conceptos filosóficos e tamén os económicos fosen cortados polo mesmo patrón, o mundo sería bastante aburrido, supoño.

Antes de someterche ao cuestionario que pecha todas as nosas entrevistas, quero ofrecerche todo o espazo que queiras usar para darnos unha reflexión sobre o pasado, presente e futuro do noso pobo, de como o conceptualiza un economista, se che parece moito pedir, polo menos fálanos de cómo ves o futuro.

DOMIN:_ Enfadeime con Michael Spence (profesor en Stanford) e con George Akerlof (profesor en Berkeley), e non quixen traballar con eles. No Massachusetts Institute of Technology, a verdade é que non me ofreceron traballo.

Ja, ja, ja., ...

Jorge, xa que me permites a posibilidade de comentar algo para rematar, aproveitarei o espazo non para facer prognósticos de futuro – equivocaríame seguro–, senón para gradecer públicamente o trato dispensado, e decirche que me gustaría que nos coñecéramos persoalmente. Moitas grazas, tamén, por facerme sentir tan cómodo que incluso disfrutei respondendo a cuestións realmente complexas.

Aos lectores, si aínda queda algún, desculpas polo aburrido que puidera ser. E, por último, aos membros da vosa publicación, noraboa e o meu sincero respecto por traballar desinteresadamente para os muradáns.

Ahí che vai o cuestionario de Bernard Pivot co que rematamos tódalas entrevistas.

1. J.L_ Cál é a túa palabra favorita?

INFINITAMENTE 2. J.L._ Cál é a menos favorita?

MORTE 3. J.L._ Qué te emociona?

A SOLIDARIEDADE 4. J.L._ Qué son ou ruído che gusta?

O SON DA GAITA GALEGA É ESPECTACULAR. 5. J.L._ Qué son ou ruído detestas?

OS BERROS 6. J.L._ Cál é o teu xuramento favorito?

LAMENTABLEMENTE DIGO MÁIS TACOS DOS QUE DEBERA. HOSTIA, TANTO PARA ADMIRACIÓN COMO PARA EXPRESAR ENFADO. SÍ, HOSTIA. 7. J.L._ Qué profesión ademais da que exerces che gustaría facer?

A QUE TEÑO NON ESTÁ MAL 8. J.L._ Qué profesión non desexarías facer?

A DE SACERDOTE. ISO DO CELIBATO NON O

J.L. Polo que levamos conversado vexo que ti ao igual que eu tamén sofres de "muradanitis" aguda, dese virus dos que moi poucos somos inmunes.

LEVARÍA NADA BEN.

Sei que quedan moitas preguntas por facer e moitas respostas pendentes que nos iluminarían ainda máis. Conto en que esta non sexa a única entrevista que nos concedas e así poidas seguir impartindo aos nosos lectores máis doses da tua erudición.

tiais?

9. J.L._ Se o ceo existe, Qué che gustaría oír que che dixese Deus cando chegases ás portas celesNON SEI. SUPOÑO QUE: OLA DOMIN, CÓMO ESTÁS?

19

PENSIÓNS E CRISE ECONÓMICA: E AGORA CÓMO AFORRO? p/ Rubén Lado Sestayo

Aspectos coma a idade mínima para a xubilación ou o número de anos mínimos cotizados son variables que deben responder ás características estructurais da economía e non a criterios coxunturais. Para o caso español, debe considerarse que a economía española presenta unha elevada taxa de paro endémica así como unha poboación cunha elevada esperanza de vida, baixa taxa de natalidade, e unha taxa de reemplazo xeneracional decrecente.

Establecidos estes parámetros, cambios puntuais en variables macroeconómicas como o nivel de desemprego, crecemento económico, actividade industrial, etc. non afectan á capacidade do sistema para responder aos seus fins, se ben podería determinar unhas condicións duras de acceso á pensión, ou unha redución da mesma, que leven á busca de complementos para a pensión pública.

Ldo. En Dirección e Admón de Empresas. “¡Isto non o podemos soster!” “¡É un despilfarro!” ¡Coa crise que temos é un desastre de sistema!” e outros axiomas sen demasiado fundamento estanse a escoitar nos últimos meses en contra do noso sistema de pensións público. Todos somos testemuñas desta lapidación e seguro que, ao igual ca min, todos escoitades estas palabras con máis frecuencia da desexada. Mentres asistimos a esta traxicomedia, se nos ofrece, ás veces coma única alternativa, a implantación dun sistema de capitalización, isto é, que cada un se encargue de constituír o seu propio fondo de recursos para a xubilación. Sen embargo, existen outras moitas estratexias de acción que, tras revisar ben os datos, creo que deben ser consideradas como potenciais alternativas de cara a elección da carteira de aforro para a xubilación que cada un cómpre dispor.

En primeiro lugar, é importante non confundir na discusión pensión con gasto social como consecuencia da vellez. A pensión se percibe como consecuencia de ter aportado recursos a través das cotizacións sociais ao sistema público de Seguridade Social, mentres o gasto social se deriva de cubrir as necesidades de fondos daqueles que non aportaron ren, ou canto menos non o fixeron de xeito suficiente, isto é, os perceptores das denominadas pensións non contributivas. Nun sistema de reparto, como o que actualmente ten España, o Estado garante as prestacións futuras dos que aportan, para o que lles esixe unhas condicións en canto a tempo mínimo de achegas, idade mínima para poder ser pensionista, entre outras.

Se ben un sistema público de reparto nunca pode ser directamente comparable a un sistema privado de capitalización, pois este último obvia o gasto social ao trasladalo por completo aos presupostos do Estado, si é posible comparar a rendibilidade que ofrecen ambos sistemas. Agora ben, este indicador non é garante de benestar social dado que cuestións como, por exemplo, o xeito de reparto, non son consideradas.

Non obstante, unha comparativa en base a rendibilidade permite a análise de cómo se comportan estes diferentes sistemas en varios contextos económicos como é a crise económica actual.

En momentos de crise económica, é habitual que determinado número de cidadáns deixen de aportar, fundamentalmente, froito das importantes taxas de desemprego, polo que nun futuro é propio que vexan retrasada a súa incorporación ao grupo dos pensionistas, retrasando deste modo as obrigas futuras de pago. Así, corríxense de maneira case automática os desequilibrios do propio sistema. Paralelamente, en épocas de forte crecemento económico existe un maior número de individuos activos que aportan ao sistema, polo que se xera un fondo de reserva cuio obxectivo é cubrir as necesidades do sistema en períodos de unha menor actividade económica que a esperada.

De xeito, nunha situación económica adversa, os plans de pensións que poderían sustentar un sistema privado de capitalización, amosan unha preocupante incapacidade de dar resposta aos fins para os que foron constituídos. Se observamos a evolución nos

20

últimos 15 anos dos fondos de pensións españois, en media, estes fondos presentaron unha rendibilidade inferior a aquela reflectida tanto pola renda fixa como variable. Esta realidade ponse de manifesto, entre outros, nos datos publicados pola Asociación de Instituciones de Inversión Colectiva y Fondos de Pensiones (INVERCO) ou en traballos académicos como os elaborados polo profesor Pablo Fernández, en colaboración con outros investigadores, destacando aquel titulado “Rentabilidad de los Fondos de Pensiones en España. 1998-2013”. Deste xeito, e para o período de análise 1998-2013, pódese afirmar que os fondos de pensións nacionais de renda fixa a longo prazo obtiveron unha rendibilidade media anual do 1,88%, mentres os fondos de pensións centrados na inversión en renda fixa a corto prazo obtiveron o 1,65%, e os de renda variable un 0,18%. Pola súa banda, os fondos que combinaban renda fixa e variable obtiveron rendibilidades anuais do 1,74% e do 1,60%. Estes valores están moi por debaixo do 4% ofrecido polo IBEX35 ou do 4,4% anual que ofreceu a renda fixa española no mesmo período. En consecuencia, podemos afirmar que os fondos privados de aforro non son a mellor alternativa para garantir unha boa pensión nunha coxuntura de crise económica como a que vivimos nestes anos.

Ao mesmo tempo, non debemos esquecer a taxa de inflación do período, así como as comisións aplicadas individualmente a cada un dos partícipes por parte das entidades financeiras que ofertan estes produtos, o cal pode redundar na perda real de valor da inversión realizada, isto é, que se reciba menos do aportado en termos reais.

propiedade dunha vivenda chegado o momento da xubilación, a realización de investimentos en produtos financeiros de aforro a título individual, etc., cómpre pensar o porqué do protagonismo vencellado aos plan de pensións privados nos distintos debates sobre a sostenibilidade do sistema público, sobre todo, vendo os malos resultados que ofrecen a longo prazo en momentos de crise como os actuais.

A priori, podemos entender que cada individuo, en base aos seus coñecementos, necesidades e aversión ao risco, é o mellor suxeito para decidir en qué quere materializar o seu aforro para a xubilación. Sen embargo, parece que a existencia de incentivos fiscais para os plans de pensións privados provocou que non se empregaran outros mecanismos de aforro para a xubilación. Simultaneamente, gran parte dos titulares

destes plans de pensións, puxeron o acento na desgravación fiscal e non tanto no tipo de produto que estaban contratando, por exemplo, elixindo o tipo de investimentos (renda fixa, renda variable, etc.) acorde ao seu perfil de risco. En consecuencia, persoas con idades próximas á xubilación apostaron gran parte dos seus esforzos de aforro a este produto, cando o seu horizonte de investimento debía ser a curto prazo.

Como resultado, parte da poboación que esperaba xubilarse en anos próximos e posteriores ao 2008 viuse atrapada nun investimento sen opción de saída xusto no momento no que debían recuperar a súa inversión.

Pese as duras críticas que recibe a xestión pública en xeral, debe sinalarse que o fondo de reserva da Seguridade Social alcanzou unha rendibilidade anual superior ao 4% para un período similar e tendo en conta que leva en funcionamento trece anos. Polo tanto, considerando exclusivamente os datos, o comportamento do sistema público de pensións superou notablemente ao experimentado polos fondos de pensións privados. Non obstante, cabe salientar que os criterios que guían as decisións de investimento son distintas en ambos casos, ben estabilidade e menor risco no sistema público fronte á busca de unha maior rendibilidade a un risco moderado nun sistema de capitalización. Por isto, en momentos de crise é de esperar que o sistema público obteña mellores resultados que os plans de pensión privados, mentres que polo contrario en momentos de expansión económica é de esperar que os plans de pensións batan en resultados ao sistema público.

Estas reflexións deberían contribuír a subliñar a importancia de considerar a finalidade do aforro e o perfil de risco do individuo, sobre todo, ao marxe de consideracións fiscais. O feito de que existan incentivos fiscais a certos produtos pode chegar a compensar unha baixa rendibilidade, pero tamén pode abocarnos a consecuencias moi perniciosas como é o feito de perder gran parte dos nosos aforros nun momento crucial como pode ser o inicio da nosa xubilación. En conclusión, é necesario unha alfabetización financeira da sociedade ao mesmo tempo que debe existir un comportamento ético e unha labor de asesoramento por parte dos axentes encargados da comercialización deste tipo de produtos con tanto impacto social. Deste xeito, a oferta de produtos de aforro para a xubilación permitiría ofrecer a cada inversor un produto axeitado ás necesidades que demanda e ao seu horizonte inversor.

Baseándome nestes datos, e considerando que existen varias alternativas para garantir as pensións futuras aparte dos plans privados de pensións, tales como o investimento en inmobles, por exemplo, a través da

21

FILÓSOFO DOS PÉS Á CABEZA p/ Marcelino García Lariño Un venres, día de mercado na vila, empeñouse a miña muller que a acompañara para mercarme calzado que, segundo dicía, non tiña que poñer nos pés. E maldita falta me facían, pero xa sabes

con aspecto de erudito, de ilustrado, de moi malos modos recriminouno dicíndolle: –Vostede non sabe comercial nin ten zorra idea do que son as finanzas. Vostede non é vendedor nin farrapo de gaita. Pero a culpa non é súa, non.

como son as mulleres: ten que ser o que digan elas.

Despois de facerme probar coma uns vinte pares non lle gustou ningún e quedei sen eles , que era o que xa esperaba, aínda que os cartos gastounos igual porque mercou uns dos máis caros para ela, que era ó que ía. Os meu era o pretexto.

Despois do catano que levei, arroubeime alí, nunha esquina da Praza do Cristo, pretiño dunha desas tendas ambulantes, mentres ela percorría por entre unha multitude que non se cabía, tódolos tenderetes habidos e por haber.

A culpa é do que lle permite pór o negocio nunha vía pública.

E foise rosmando mesturándose entre aquel xentío que abarrotaba a praza.

Nesto veu un homiño barbudo, esguedellado, moi mal amañadiño, coa roupiña chea de remendos, apoiándose nun cadolo a modo de caxato. Pendurada dun ombreiro levaba unha bolsa (talvez unha esmoleira) e un garabullo moi limpiño na man.

Cal non sería a miña sorpresa, cando ó pouquirrichiñoo fóiseme a vista ó outro ángulo da praza e vexo o bo do vello que tiña traza de douto, de instruído, que estaba co mesmo garabullo na man noutro telderete probando unha gorra de viseira. Coma un lóstrego botei a correr por entre

Aquel home alto, pero xa decrépito.enxoito e tipo de mal pasar, tiña un algo, un non sei que, que lle daba certa personalidade, coma si dixéramos unha fasquía de suxeito intelectual, de pensador, de home sabio.

a turba que naquel intre atestaba a Praza do Cristo, e cando cheguei dábanlle a volta dos cartos dun sombreiro que acababa de mercar e que el estaba poñendo na cabeza. Díxenlle: –Hai un pouco, vostede quería mercar uns zapa-

O ancián achegouse ó tendeiro, mostroulle o garabullo que levaba na man, e díxolle:

tos; e agora mercou un sombreiro.

E con moita parsimonia, non exenta de filosofía,

–Quero uns zapatos desta medida.

miroume desprezativamente de arriba a abaixo, e

–¿Por dentro ou por fóra? –preguntoulle o expendedor.

deume esta contestación, a que non fun quen de darlle resposta:

–¿Como que por dentro ou por fóra?

–Se a medida esta é por dentro ou por fóra do zapato –contestoulle o vendedor. E o individuo

22

–¡E que outra cousa son os sombreiros senón o calzado da cabeza!

As “Patudas” de Santa Mariña p/ Elixio Vieites

Tipo de ben: Paisaxe histórica/cultural, Paisaxe natural, Concello: Muros Parroquia: Esteiro (Santa Mariña) Lugar: Ribeira do Maio. Praia de Parameán Outra denominación do ben: Esteiro (Sta. Mariña) Cronoloxía: Descoñecida, Descrición: Conta a lenda que Santa Mariña de Esteiro xurdiu do mar e deixou as súas pegadas nunha rocha que sobresae do mar en marea baixa, moi cerca da praia de Parameán en Esteiro. A rocha na que es-

Uso actual: Sen uso

tán é unha veta de granito nun afloramento de es-

Código no Catálogo da Xunta:

quisto metamórfico. Segundo os autores do pe-

Categoría do Ben: Non está inventariado

queno libro sobre esta freguesía, Xosé Agrelo Her-

Referencias bibliográficas:

mo e F. Abeijón, pódese ver nesta lenda o mito clá-

Agrelo Hermo, Xosé. Abeijón Núñez Francisco . A

sico de Venus, trasladado a este lugar. E moi coñe-

Freguesía de Santa Mariña de Esteiro. Cuadernos

cida esta lenda entre a xente de Esteiro, sobre todo

Cruceiro do Rego nº 11. Ed. Toxosoutos ISBN 84-

na de idade máis vella. O mito conta que Venus,

96259-31-5, ano 2004.

segundo a mitoloxía latina (Afrodita segundo a gre-

Páxina do pxom do concello de Muros que recolle o

ga), naceu da escuma do mar cerca de Chipre. Era

elemento de Interés Natural e Paisaxístico da

filla de Zeus e Dione. A haxiografía cristiá oficial di-

“Frecha areosa de Artón-Parameán” onde se atopa

nos que Mariña, filla dun sacerdote pagán, naceu en

a rocha.

Xinzo de Limia (Ourense), nos primeiros anos do

http://www.planeamentourbanistico.xunta.es/mapes/

cristianismo, e de moi nena converteuse á fe cristiá.

MUROS/documents/22396CA001.pdf (páxina 31 de

Cando tiña quince anos quixo casar con ela o pre-

31)

fecto romano Ovidio. Ao rexeitar a voda, denunciárona por ser cristiá e torturárona, botárona a unha

Afeccións

fogueira e finalmente cortáronlle a cabeza. A súa

Ten camiño de acceso?: Si

cabeza deu tres botes e xurdiron tres fontes

Está cuberto de maleza: Non

(tradición sacada de Santa Mariña de Allariz). Os

Está afectado por algunha obra: Non

peregrinos que chegaban a Santiago, voltaban es-

Estado de conservación: Bo

tendendo a súa devoción polo camiño e a súa fama chegou a moitos lugares, de tal maneira que en Galicia hai cerca de 100 parroquias dedicadas a esta Santa.

Propiedade: Pública

23

A CELEBRACIÓN DA FESTA DO TRABALLO NA RÍA DE MUROS de 1918 no Cruceiro de Roo, concello de

p/ Francisco Abeijón Núñez.

Outes, no seo do sindicato socialista dos car-

A celebración do primeiro de Maio como día

pinteiros de ribeira.

festivo dos traballadores, en conmemoración da morte dos mártires de Chicago, remóntase

Foi

a denominada Sociedad obrera de

a finais do século XIX. A festa xurdiu na me-

construcción naval de la ría de Muros a

moria daqueles seis obreiros da fábrica de

que en 1918 se dispuxo celebrar unha xornada festiva durante o primeiro de maio. Para esto elaboraron un programa de actos e acordaron en asemblea que ningún dos seus asociados fose ese día a traballar. Mesmo impoñendo sancións económicas a aqueles traballadores que, reacios a perder o xornal dun día, non respetasen o acordo do sindicato e fosen ese día a traballar.

Os actos previstos polo sindicato xiraban en torno a unha manifestación pola vila da Serra de Outes que ao cabo non se puido celebrar por non dispoñer da correspondente autorización municipal. O alcalde de Outes negouse baixo o pretexto de non se poder responsabilizar por calquera desorde que poidera producirse durante a manifestación.

O sindicato dos carpinteiros de ribeira, dirixido por Manuel Saafigueroa natural de

Roo,

viña de manter unha importante loita obreira pola consecución dunha xornada laboral de 9

maquinaria agrícola McCormik que foron asa-

horas e por un aumento do 50% no xornal

sinados en 1886 pola policía americana cando

diario

estaban nunha folga pola reivindicación da

dos

traballadores.

Tratouse

dunha

reivindicación que contou coa frontal oposi-

xornada laboral de 8 horas. Imos debullar

ción dos maestros dos talleres e que provo-

hoxe os inicios da celebración desta festivida-

cou a folga e a parálise da construcción naval

de obreira na Ría de Muros, remontándonos

en toda a ría de Muros no período que vai do

ata o ano de 1918. Moi posiblemente non foi

1 de marzo ao 23 de abril de 1918. Debido ao

ésta a data da primeira celebración do 1º de

peche dos talleres o conflicto resolveríase po-

maio na nosa comarca, pero é a máis antiga

la iniciativa dos propios armadores. Os que

da que teño un coñecimento documentado.

aceptando as condicións obreiras e asinando

Imos falar hoxe da celebración do 1º de maio

24

o prego de condicións elaborado polo sindi-

se precie, varias ducias de bombas de palen-

cato conseguirían a volta ao traballo para po-

que. Así como os acordes da banda de músi-

der finalizar en prazo os barcos que xa tiñan

ca de San Orente. Dase a curiosa circunstan-

iniciados. Os armadores deran este paso á

cia de que a maioría dos asociados preferían

fronte polo prexuízo que lles causaba para os

para ese día outra banda de música

seus negocios a paralización completa da

máis sona: a banda “La Barreira”. Pero debi-

construcción naval da ría de Muros. A poste-

do a que naquela agru-

rior aceptación das reivindicacións obreiras

pación

tamén por parte dos maestros dos talleres

membros que fixeran

poñería fin inicialmente a este conflicto, que

de esquiroles durante a

acabaría resolvéndose na xustiza. Pero este

recente folga da cons-

asunto debullarémolo noutra ocasión.

trucción naval, a con-

había

con

varios

tratación de “La Barrei-

Satisfeitos pola recente e histórica victoria

ra” non sería posible pola impugnación da

sindical. Os obreiros tiñan moitas ganas de

maioría da asemblea do sindicato.

celebrar a festividade do primeiro de maio con unha demostración pública da forza sin-

Finalmente a festa rematou na casa que o

dical. E a pesar da falta de colaboración

sindicato tiña no Cruceiro de Roo con discur-

mostrada pola corporación municipal outen-

so pronunciado por un coñecido dirixente so-

se, a sociedade obreira organizou un intenso

cialista, fundador do sindicato nacional ferro-

programa festivo no que destacou sobrema-

viario: José Gómez Osorio. Este sindicalis-

neira a marcha pública da comitiva pola ca-

ta, que protagonizou a celebración do primei-

rretera dende a Serra ata o Freixo, para

ro de Maio de 1918 na ría de Muros, andado

rematar con un mitin no local social do Cru-

o tempo -nas postrimerías da guerra civil-

ceiro de Roo. Encargáronse para a súa ven-

chegaría a ser gobernador civil de Madrid e

da 100 exemplares do periódico El Socialista.

último presidente da executiva do partido so-

E tampouco faltaron, como en toda festa que

cialista antes de encetar o exilio postrepublicano.

25

O CINE PARIS p/ Manuel Lago Álvarez

cultura abierta, y será la obtención de un equilibrio entre ambas ideas nuestro principal objetivo duran-

Entre os moitos proxectos presentados para a

te la idealización de la propuesta. La propuesta

rehabilitación do Cine París, o que presentou ao

parte de lo urbano, tratando de aprovechar las

concurso a empresa <b+t arquitectos> de Allaríz,

grandes oportunidades que ofrece la ciudad de Mu-

optaba pola creación dun espacio aberto. En pala-

ros. Tras decidir que elementos del actual edificio

bras dos técnicos propoñentes:

creemos deben ser respetados y conservados se <Al poco tiempo de afrontar este concurso ya sabíamos que no íbamos a ganar, que probablemente nuestra propuesta sería desechada a las prime-

ras de cambio por no adecuarse a la normativa

procede a la liberación de el espacio público. El

existente. Pero si es cierto que la arquitectura es el

nuevo volumen surgido en el interior de la parcela,

reflejo de la sociedad en que se vive, nosotros que-

junto con los elementos conservados del antiguo

ríamos, con nuestra propuesta, reflejar el tipo de

cine, dotarán a este espacio de las condiciones

sociedad al que nosotros creemos que se debería

óptimas para ser un lugar de intercambio al tiempo

aspirar>.

que aloja el programa solicitado por el ayuntamiento. La plaza creada se une con el característico pa-

<Por ello, cuando se nos propone la creación de

seo porticado creando un nexo entre el litoral y la

un espacio cultural para Muros nosotros pensamos

zona alta. A su vez, el soportal existente sirve de

en ese espacio para el intercambio, un intercambio

protección originando un espacio abierto y recogido

no sujeto a horarios, tikets o programas, un espacio

al mismo tiempo>.

de todos y para todos, del que cada persona pueda formar parte activamente.

Este non foi o proxecto elexido polo concello, pero pola súa singularidade traemolo a estas páxinas de

Por supuesto no negamos la necesidad de crear

TMT, xa que forma parte do que poido ser a aplica-

espacios culturales cerrados, donde exponer y ac-

ción dun novo concepto urbanístico aplicado a un

tuar bajo unas condiciones controladas. Sencilla-

espazo singular da Vila.

mente nos manifestamos por la recuperación de la

26

27

A GUITARRA p/ Castor Montes Quintillán profesor de guitarra na Escola Municipal de Carnota.

Tárrega (1852-1909) considerado universalmente coma o pai de toda a técnica moderna. E é imposible non falar de Andrés Torres Segovia (18931987) quen popularizou este instrumento por todo o mundo.

A guitarra en calquera das súas variantes mais comúns, clásica, acústica e eléctrica é un dos instrumentos que nos podemos atopar na actualidade.

Para remontarnos á súa orixe non contamos cunha documentación precisa do desenrolo inicial do instrumento. Existen indicios de que había instrumentos semellantes polo menos dende o século XII pero non está demostrado que instrumentos coma o rabel, o laúd, a guitarra mora e a vihuela e demais instrumentos de corda comúns na Europa medieval sexan antecesores directos da moderna guitarra “clásica”. O que sí é indudable é que o seu desenrolo tivo lugar en España e que tódalas persoaxes que interviron na súa historia eran españoles. Guitarristas coma Fernando Sor (1778-1839) o cal compuxo máis de 400 pezas moitas das cales se consideran esenciais no repertorio da guitarra moderna, ou constructores coma Antonio de Torres Jurado (1817-1892) sin duda a figura mais importante en canto a fabricación e deseño deste instrumento confirman a importancia que tivo o noso país.

Non só no flamenco senón na música universal con maiúsculas, o recentemente finado Paco de Lucía, foi un home que acercou estilos musicais e un dos

maiores creadores e instrumentistas das seis cordas. A súa obra fora do flamenco tamén é estremecedora, calquera melómano non pode deixar de abraiarse cada vez que escoita obras coma Friday Night in San Francisco xunto cos virtuosos do jazz e a fusión Al di Meola e John Mclaughlin.

Polo xeral, a guitarra consta de seis cordas e a súa afinación mais común ( existen infinidades delas) é Mi na primeira corda, Si na segunda, Sol na terceira, Re na cuarta, La na quinta e Mi na sexta corda. Pódese tocar coa man dereita ( na esquerda se o intérprete é zurdo) tanto cos dedos coma cunha púa ou plectro e ademais dos dedos pode utilizarse un slide ou bottle neck na man esquerda ( na dereita se o intérprete é zurdo).

Tamén hai que citar dentro das cordas de nylon toda a música brasileira coa súa Bossa Nova chea de grandes intérpretes que nos deleitan coas súas lánguidas cadencias.

A guitarra acústica de cordas de aceiro evolucionou en América do Norte na última metade do século XIX e principios do XX e no seu desenrolo teñen un papel destacado marcas coma Martin ou Gibson. É comúnmente utilizada en estilos coma o Blues,Jazz, Bluegrass, Folk, New Age, e, na miña opinión (que ninguén se rasgue as vestiduras ), o seu mellor intérprete foi Django Reindhardt, un xitano francés que ca súa Maccaferri abraiou ó mundo enteiro coas súas ardentes interpretacións de Gipsy-Jazz.

Django foi un exquisito improvisador cunha técnica desbordante e todo un exemplo de superación persoal. Dous dedos da súa man dereita quedaron inutilizados despois dun fatídico incendio no seu carro-

É inabarcable a cantidade de estilos nos que a guitarra ten protagonismo xa que o feito de haber instrumentos económicos e ser doada de transportar fai que sexa un instrumento moi popular e que esté extendido por todo o mundo.

Pode parecer engañosamente fácil ( non costa moito traballo aprender a rasguear uns acordes) pero é moi difícil atopar un bo instrumentista que realmente domine este instrumento, xa decía Ritchie Blackmore que por exemplo un saxofonista medio estaba moi por enriba coma músico a un guitarrista medio.

Na súa vertiente clásica destaca Francisco Eixea

28

mato, e isto non lle impediu chegar a ser un dos mais grandes guitarristas da historia. ( Parece ser que no poker e no billar non era tan bo xa que o desplumaban con asiduidade ).

coma a guitarra en tan pouco espacio e, como o mellor xeito de coñecer a música é escoitándoa, deixo a continuación unha pequena lista de intérpretes e algunha das súas obras destacadas:

As primeiras guitarras de corpo macizo desenroláronse a partir das primeiras guitarras acústicas amplificadas. Éstos eran instrumentos acústicos aos que se lles colocaba unha pastilla conectada a un amplificador, o que levou ó instrumento a novas cotas musicais. Charlie Christian, pioneiro do Jazz e da guitarra eléctrica dixo que a partir dese momento, os guitarristas deixaron de ser robots que movían as mans, pero aos que ninguén oía no medio das Big Bands. Outro guitarrista, Les Paul, chegou a ser mais coñecido polas suas innovacións tecnolóxicas no campo das seis cordas, que polo seu indudable virtuosismo.

Duane Allman – The Allman Brothers at the Fillmore East.

Jeff Beck - Blow By Blow.

George Benson – Cookbook.

Chuck Berry – Johnny B. Goode.

Joe Bonammasa – The Borderline.

Kenny Burrell – Midnight Blue.

Larry Carlton – Sapphire Blue.

Eric Clapton – John Mayall’s Bluesbreakers With Eric Clapton.

Dave Gilmour – Wish You Were Here.

Peter Green – Fleetwood Mac. Jimi Hendrix – Todo !!!!!!!!!!!!!.

Robert Johnson – Obra completa.

B.B. King – Live at the Regal.

Mark Knopfler – Alchemy.

Paco de Lucia – Todo !!!!!!!!!!!!!!!!.

Gary Moore – Blues Alive.

John McLaughlin – Live At the Royal Festival Hall. ( O meu disco preferido ) Pat Metheny – Jim Hall & Pat Metheny.

Wes Montgomery – The Incredible Jazz Guitar Of Wes Montgomery.

Jimmy Page – Discografia de Led Zeppelin.

Joe Pass – Virtuoso.

Baden Powell – Tristeza On Guitar.

Django Reinhardt – todo !!!!!!!!!!!!!.

Carlos Santana – Abraxas. ( O meu heroe) Andres Segovia – Integral.

Steve Vai – Passion & Warfare.

Eddie Van Halen – Van Halen.

Stevie Ray Vaughan – Texas Flood.

T – Bone Walker – Classics In Jazz.

John Williams – Agustín Barrios.

Frank Zappa – Hot Rats.

Dous Blues man de Chicago, Elmore James e Muddy Waters aproveitaron a potencia da guitarra eléctrica para aportar aínda mais intensidade e excitación ás súas actuacións .Buddy Guy, B.B. King, Albert King e Freddie King seguiron de cerca os seus pasos, mentres que Chuck Berry con un ritmo marcado e contundente disparou o bum do Rock and Roll a finais dos cincuenta.

Nos anos sesenta, moitos esforzados fans da xera-

ción anterior acabaron por convertirse en estrellas do rock: Eric Clapton, Jeff Beck, Jimmy Page foron algúns deles.

Jimmy Hendrix probablemente sexa o guitarrista eléctrico mais importante de todos os tempos, e é o espello no que se miran os guitarristas da actualidade, xente coma Steve Vai ou Eddie Van Halen. É imposible facer un xusto resume dun instrumento

29

A CANOA MURADANA Con estas reformas, diferenciaronna na estructura e na estetica, da citada buceta,. A que en Muros chamabámoslle bote. A partir daí a ó carpinteiro de ribeira xa non se lle pedia un bote, xa se lle pedia unha canoa, que como podedes imaxinar non era a misma cousa. Esta canoa gustaba mais que o tradicional bote, e foise espallando por toda a ría.

E con moita razon denominouse ( Canoa Muradana. ) ¿Por que, se denominaba así en Muros.¿ Por que a pesares de que en toda a ría había canoas, as de Muros diferenciabanse, pola sua distribución interna. Como dixen antes, específicamente para a pesca de cordel.

p/ Pedro Caamaño Lago

A canoa e unha embarcación de catro a seis metros de eslora, de un cincuenta, a un setenta de manga, e de sesenta a oitenta centímetros de puntal.

A “canoa” é a buceta son a misma embarcación entre perpendiculares. Sen embargo no porto de Muros, por esixencias dos armadores, e dos patrons, que xeralmente eran os mismos, fóronas adaptando as suas necesidades, que diferían segundo a clase de pesca que exercía.

A canoa maioritariamente, usábase para a pesca de cordel, é en Muros unha grande maioría adicabanse a esa clase de pesca. A mayoría das familias tiñan cada unha a súa canoa.

Os que tiñan as canoas mais pequenas adicabanse a pescar dentro da ría, e os outros cando o tempo o permitía saían a costa, hasta unhas sete ou oito millas do porto de muros, en ocasións algo mais.

Estas distancias requerían moito tempo remando, e moito tempo veleando. E para que esto fora un pouco mais doado, ca axuda dos excelentes carpinteiros de ribeira de Muros e do freixo, foron rectificando a citada canoa, facendoa mais rapida para o remo, e o mismo tempo mais segura para a vela.

En este cadro está representada a “canoa muradana” Arranxada con todos os pertrechos para a pesca de cordel, e os nos que se usaban normalmente.

Estas rectificaciós basearonse en lanzarlle un pouco a roda, darlle mais amura, e ancheandolle un pouco o peito sin que as entradas de agua na obra viva deixaran de ser finas, decìase darlle mais pantoque. E no codaste de popa afiarlle as salidas de agua sin perderen resistencia. Adactarlle os bancos e as panas, para unha mellor sintonia a ora de remar. E unha mellora na distribución dos compartimentos, pensando na distribución dos pesos a hora de velear.

O bote polbeiro. De rodas mais rectas, con moi pouquiña amura, en esloras de tres a catro metros. Actualmente pódese ver algun que outro nos peiraos de Muros. Estas embarcaciós usabanse para a pesca de polbo con raña. Para a pesca da faneca. Para o corrican.

Ou outras modalidades que non toubesen que sair moi lonxe dos peinaos. Xeralmente, estes botes manexabaos un só hóme, con dous remos, un en cada man, denominados 30

remos de panel, e ó séren de pouca amura, e na maioria dos casos mais estreitos, pero con mais pantoque, non portaban tanto a hora de aguantalos proa o vento. Tamen estaban arranxados para velear.

No cadro de arriba, pretendo expresar, según os meus recordos, toda a armazón, os trebellos, e os nos, que naquel tempo se usaban para a pesca de cordel na canoa. Excepto os da parte darriba, que estan para encher o oco ou para decoralo un pouco.

metro. Que habia que poñelo a secar cando o tempo o permitia, de esto dependia a duración do mismo. Esto mismo ocurria, con todolos demais pertrechos, inclusive a vela. Na mayoría dos casos, todos estes pertrechos, encascabanse para evitar que a humidade os podrecera.

Si empezamos pola parte de arriba e pola esquerda, temos o”horcaperros”, expresandome da misma forma que nos lle chamabámos, este usabase para amarrar a ustaja a berga. O seguinte, e o nudo de “embergue,” que se usaba para amarrar a vela a verga. O seguintes, son as “margaritas”, usabanse para reparar momentáneamente unha falta nun cabo ou nunha liña. O seguintes son os”lasdeguias”, o doble usabase para amarrar un cabo por seno, e o outro para amarralo polo chicote. O seguimte e o no de “rezon”, que se usaba para amarrar un chicote a argola do rezon ou a outra anilla calquera.

A seguinte e a “gradella” ca liña, e ca “sonda” ou escandallo, este aparello, usabase para saber a profundidade, por mediación de marcas que se facian por toda a liña, medidas en brazas, en grupos de cinco ou de dez, dependendo do criterio do patron. A seguinte función da sonda ou escandallo, e definir a calidade do fondo. Para esto faciaselle na base unha pequena cabidade, con unhas estrias, nas que selle poñia, unha base de sebo ou grasa de porco, que entre nos chamabamoslle pingue.

De esta forma o tocar a base co fondo, quedaba plasmada a calidade do fondo. Fose pedra, fango, area, ou cascallo.

A seguinte e a “poutada”, ésta mais coñecida por todos pola sua popularidade. Usabase para fondear a canoa, nos postos de pesca. “Ou postas” Ou en calquera outro lugar. Co seu calamento adecuado ó fondo no que se quería traballar. O calamento daquela, era un cabo de esparto, duns doce ou catorce m.m. de diá-

O seguinte e o Compas. Rosa nautica. Ou rosa dos ventos. Este como todo mundo sabe, usabase para orientarse, cando as circunstancias non permitían ver cos ollos.

O seguinte pola directa, denominase “Cubeta”. Consta de, cubo con asa vertical, e “Rebola”.Estas duas pezas usabase, para machacar os peixes desechables, os que ben machacados introducianse, en unha “Bulsa”e por mediación do plomo baixabase o fondo, para concentrar os peixes darredor.

Logo temos o “Chicador” cubo rectangular con mango vertical, con unha anchura suficiente, capaz de deslizarse entre as cuadernas, para achicar a agua da canoa.

A seguinte e outra cubeta, e a seguinte, e a “Sasula”que como o chicador , usabase para chicar a pouca agua que quedaba, nas “carreiras”espacio fondo, entre as cuadernas.

31

o sencillo e o doble, este nudo e o mais usado, sirve para amarrar calquer chicote, a calquer outra cuosa, usando o sencillo ou o dobre según a resistencia requerida.

Seguimos con outra cubeta e o “cubo”, de forma cilindrica, con duas asas laterales de madeira con dous abuxeiros, nos que se lle poñia un estrobo de unha a outra con unha gaza no centro, na que selle amarraba un chicote, o suficiente largo para coller agua do mar.

Logo temos os dous nos de pescador, tamen dobre e sencillo, usando un ou outro dependendo, como os outros da resistencia desexada. Estes usabanse, para unir as liñas Cando se necesitaba, daí o nome de nó de pescador.

A continuación temos o “caixon”do engado ca maquina de moer. Cando as circunstancias da pesca requerian moito engado, usabase este sistema, moiase o peixe que se adquiria para este efecto, xeralmente en terra, logo levabase moído no caixón, para logo introducilo nas cubetas, machacando cas rebolas mais ou menos, según o requería, a clase de pesca a que te adicaras, para logo introducilo nas "bulsas" (bolsas feitas a man de forma conica,

Logo temos o “ballestrinque”, tamen moi usado en calquer embarcación, ou traballo mariñeiro, e un nudo moi fiable, e moi practico xa que se pode facer, en calquer obxeto sexa vertical ou horizontal, nas canoas usabase para case todo, e para aseguralo mais aínda podiaselle dar un cote por encima.

O bo obserbador darase conta de que os remos, son distintos no largo. Pois a razon e que cada un ten un sitio fixo de emplazamento. O mais largo, ou remo de “couse”armase a popa para que o patron guíe a canoa o mismo tempo que axuda a propulsala. O de “carte”e un remo mais pequeño que o de couse, este armase no banco de proa, é o remo propulsor, sempre reservado para o mais forte, O mais pequeño dos tres e o de “medio” case sémpre reservado para o home mais pesado.

A vela como se pode ver en esta foto, era o medio de propulsión, que todo pecador esperaba practicar, en todo momento, xá que era moito mais cómodo que o remo. Apesares da peligrosidade da mesma, cando o vento era moito, e irregular.

para levar o engado o fondo).

Logo temo-la “ronca” consistente en un pau mais ou menos largo, con un anzo na punta co obxeto de enganchar os peixes que parecían grandes para subilos abordo ca tanza.

Sequimos ca “gadella” usada para engadellar as liñas, feitas de forma que circulara o aire, xa que daquela as liñas eran de fibras naturales trenzadas e pudrianse.

O tipo de vela que se usaba en estas embarcacións e a representada. Denominada vela de relinga, Esta definición basease no cabo que a rodea para reforzala. Oxe en dia os materiales son sinteticos, mais resistentes a forza do vento e a podrición.

As poias e os rizos usabanse para reducila vela cando o vento era mais forte que a resistencia da embarcación.

Espero que este relato, acompañado de este grafico, poda servir para preservar esta parte da nosa cultura.

Por encima temos os dous” lasdescota”, sencillo e dobre, estes usábanse, para amarrar un chicote a unha gaza, sencillo si se creia suficiente, e dobre si se creia que facia falta darlle mais consistecia. Na canoa usabase para amarrar a escota a vela.

Seguindo para arriba, temos os dous “cotes”, 32

Paquita e os presos que mi corazón no oculta, un pueblo que puso en alto la bondad de sus conducta.

p/ Manuel M. Caamaño

P.G.C. "Paquita", unha veciña de Muros tiña once anos no 1937. Movida pola súa curiosidade e pola compaixón, visitaba asiduamente os prisioneiros de guerra do campo de concentración de Vieta. Grazas a que o seu tío era brigada de carabineiros, a nena podía visitar os presos e levarlles algo de comida e de paso satisfacer a súa curiosidade de meniña charlando con eles.

Contaba Paquita que un dia mentres observaba os cautivos a través da reixa que os separaba da liberdade, acercóuselle un e díxolle...

-¿A que vienes, neniña?

- A ver a los rojos. Vengo de la escuela y vengo a mirar a los rojos.

- Mira, díxome abrindo a camisa e ensinandome o peito, somos blancos también. ¿Y porqué me hablas a mi? Te doy pena, ¿verdad?

- Si, mi madre tiene una tienda y mi padre está en EE. UU. Era ó medico leonés, D. Carlos Mingote Eguiegaray . que exercía o seu oficio entre os seus compa-

Vi mujeres que a sus ojos las lágrimas asomaban, vi penas que por despojos en sus rostros se marcaban.

Vi corazones de oro que dulzuras derramaban, consuelo de prisioneros que libertad añoraban.

Que encontraron en un pueblo la santa hermandad humana, el alivio y el consuelo que sus penas le causaban.

Muros, rincón de Galicia, Tu nombre en mi corazón Guardaré toda mi vida Porque allí sufrí prisión.

Mas mi memoria no olvida, el pueblo puso su amor, su cariño y su ternura en mitigar mi dolor.

Y allí donde yo resida pondré toda mi pasión en decir como una niña brotó de capullo en flor, poniendo con su sonrisa llegar a mi corazón al llenarlo de alegría de esperanza y de perdón

ñeiros presos na enfermería do campo de concentración de Vieta. Este médico pasado o tempo morrería durante a construción do "Valle de los Caidos" como traballador forzado.

Xunto a D. Carlos, na enfermería traballaba como axudante seu ó xornalista D. Eduardo Echevarría Santos, que lle dedicou a Paquita esta fermosa poesía a cal gardou aquela, de entón nena, durante toda a súa vida.

Corazones infantiles llenos de pura bondad hacen que vuestros sentires sean heraldos de paz.

Yo guardo un grato recuerdo

Eu ben sei quen é Paquita, pero vou a respectar, como ela houbese querido, o seu anonimato.

Carlos Mingote Eguiagaray. Condena: reclusión perpetua. De Carreño, León, hijo de Policarpo y Petra, 46 años, casado, médico. Dirigente de IR; jefe de los servicios sanitarios del campo de aviación de Carreño; director del Hospital de Granada con la graduación de capitán de Sanidad y presidente del Tribunal Médico Popular con la categoría de comandante.

33

Campaniñas timbradoiras daladas indicaban os días de festa, o tipo de servizo

p/ Nieves Formoso Vidal

da igrexa e se se predicaría un sermón. Según un

Fotos de Quín Caamaño, Nieves Formoso Vidal,

coñecido teólogo, as campás estaban destinadas a

Antón Rey e Beniroxo.

simbolizar a voz de Deus chamando a xente á ora-

Durante séculos, as campás das nosas igrexas convocaron, celebraron, recordaron e conmemoraron.

Nun principio, servían ás nosas xentes como unha ferramenta de comunicación masiva para os asuntos espirituais e seculares. Hoxe en día, a pesar da aparición da comunicación moderna masiva como a radio, a televisión e Internet reduciuse a envergadura do papel comunicativo das campás das igrexas, que non obstante conservan gran parte do seu significado orixinal.

As campás chaman e anuncian as celebracions relixiosas. Chaman a oración, repinican ao gozo de groria, anuncían o inicio da novena ou da misa e tamén se utilizan para anunciar as vodas ou os funerais. O toque de defuntos faise a primeira horiña da mañá, logo as tres da tarde, e durante o funeral.

Nalgunha das parroquias de Muros conservanse diferentes <toques>, así, para tocar a <morto> o toque é moito máis lento que o timbre normal, e

ción, aos servizos da igrexa e a Cristo. Pero, para

acontece nove veces se un home morreu e seis ve-

ben ou para mal, todo pasa. Non tardarán os tem-

ces se é muller quen morreu. Nalgún tempo tócaba-

pos en que as campás soarán non móviles ¡¡.

se a idade dos falecidos. Por exemplo, se o falecido tiña 65 anos, a campá soaria 65 veces ou seis ve-

Acompaño a este pequeño artigo unhas fotos das

ces cunha pausa e logo cinco veces. Nunha voda, a

campás das igrexas do noso Concello.

forma exacta da chamada era moi variable, aínda que sempre vigorosa e chea de vida e na conclusión da cerimonia, pero agora xa non se toca a voda. Todo se vai perdendo.

Na Idade Media, a cidade europea típica era construída en torno á súa igrexa. As campás anunciaban certos eventos sociais da comunidade e tamén chamaban á xente do pobo á oración e á misa e incluso anunciaban de perigos. (invasions, lume, epidemias, etc). Nas igrexas medievais, as diferentes ba-

34

35

O escudo de Muros sión dos Reis Católicos, como premio aos

p/ Manuela Tajes

muradáns por haber contribuído os seus habitantes con dúas carabelas á conquista de

O actual escudo de Muros foi aprobado pola corporación municipal en sesión de 11 de outubro de 1957. A proposta fíxoa Don Ramón de Artaza Malvarez, en base a un detallado e rigoroso estudio histórico. As referencias mais antigas sobre o escudo de armas de Muros lévannos a diferentes documentos, entre outros un pergameo de confirmación de privilexios dados á Vila polo Rei D. Sancho IV en 1280, feito por Felipe II, no 1571,

no

aparece distintivo Vila,

que como da

un rombo

no que no fondo destacase un castelo de ouro con tres torres e apoiándose no castelo, a esquerda, e en

Málaga, no ano 1492.

actitude rampante, un león, tamén en ouro, e

Postos na actualidade, o escudo oficial consta

a ambos lados dividida a palabra MUROS, e

de tres cuarteis. No dereito, un castelo con

todo dentro do citado rombo. Como curiosi-

tres torres de ouro, sobre campo vermello;

dade e de destacar que ao longo dos séculos,

no esquerdo, un león rampante coroado en

o rabo do león sufriu dunha mobilidade non

ouro en campo de prata, e no inferior, en

xustificada. Así, nunhas reproducións o rabo

fondo azul, unha carabela sobre o mar. No

aparece mirando a esquerda e noutras a de-

alto, sobre os cuarteis, duas cunchas peregri-

reita.

nas, como simbolo de pertenza do dominio

Nunha copia do ano 1616 da Bula de creación

particular do Señorío do Apóstolo sobre a Vi-

da Colexiata de Muros, que fora otorgada po-

la, e rodeando o brasón os títulos de Muy No-

lo Papa Alenjando VI no ano 1500, colócase a

ble, Muy Leal e Muy Humanitaria, que dende

un lado da orla que a rodea, unha carabela.

antergo ostenta a Vila, coroando o todo a Co-

Este signo da carabela ten unha procedencia

rona Real española, como signo de pertenza

coñecida, xa que o usaba a Vila por conce-

a España.

36

A voz dos nosos poetas Fotografía: Nieves Formoso Vidal.

FRENTE AO MAR. _______________ Estou aquí parado frente ao mar, sentado nunha pedra.

Olvídome de ser.

Quero unicamente diluirme, esvaerme no aire, ser pura luz, igual que unha gaivota transfigurada polo vento.

Estou feito de terra, pero penso que eu son máis ben area, cousa lixeira e branca que o mar leva e trae, sube e baixa, pola auga nadando libremente.

Eu, cando morra, quero, no abalo e debalo das mareas, andar na luz perdido, subir coas escumas a estas pedras, pousar nesta ribeira; ou, se cadra, levado polo vento, voar como as gaivotas e de novo caer nas augas limpas deste meu mar que quero. ¡A miña eternidade será a túa, como nun ceo líquido, ou, mellor, soño e limbo onde me esqueza!

En mordaza bucal de pervertido.

Pois minte máis que fala, estar calado sería defraudar a felonía; se aceptase calar, compensaría co meu silencio o seu represaliado.

Pois minte por mentir, vicio iniciado desde o primeiro alento na porfía; se aceptase cambiar, despreciaría ao crápula que leva incorporado.

Mentireiro maior, algo impoñente, sapo concho, colmillo de serpente, se for quen de enmendar un malnacido, o hipócrita traidor reconvertido tornaría o verniz de home decente en mordaza bucal de pervertido.

(Rioderradeiro)

Ramón Rey García (Moncho do Polo).

37

A presenza dos franciscanos en Louro e Muros (I) para gardar as embarcacións coma para vixiar a

p/ Manuel Lago Álvarez

presenza doutras naves.

Durante séculos as nosas costas foron aso-

Muros e as súas terras, atesouran historia, e como parte importante dela, é a existencia do convento dos PP. franciscanos, que coa súa presenza ao longo dos séculos foi capaz de dar contido e vida, e vida abundante, non só o fermoso enclave de Louro, senón tamén a Muros e as súas terras.

ladas por innumerables pobos estranxeiros que con afán claro de roubar chegaban as nosas terras deixando un rastro de sangue e fogo. Estes actos de piratería están ben documentados e foron moitos.

Para empezar, hei de dicir que non se pode desvincular a presenza deste convento da peregrinación do Santo de Asís as terras de Compostela aló polo ano 1214. Certamente non está moi documentada a presenza de San Francisco, para render culto ao Santo Apóstolo, pero os datos que se teñen son máis que suficientes para saber que a súa visita as terras do Finisterre, deixaron unha pegada que perdura no tempo.

Lembro a letra dunha canción,

Durante séculos, centos de piratas e corsarios pa-

que di: <Benditos os pes dos que anuncian a paz;

saron polas nosas terras asolando todo canto en-

a súas pegadas non se han de borrar>. E non se

contraban. A última delas foi a invasión dos france-

borraron nin se borrarán; as palabras de Francisco

ses en marzo de 1809.

foron palabras de Vida Eterna, e como tales, segui-

Temos noticias de que os Normandos, nos

rán no tempo; pasaremos nós, mais as verbas non.

seus intentos de atacar Santiago de Compostela,

Aos poucos anos da visita do Santo a Compostela, comezáronse as obras de construción do Convento de San Francisco de Santiago. Moi concretamente no ano 1222. Pero he aquí, que un ano despois foi fundado o heremitorio de Louro. Feliz foi a iniciativa e feliz foi a coincidencia. Os Eremitorios eran pequenas ermidas onde vivían un o mais frades, ao estilo dos Pais do Deserto do Cristianismo. Vivían en oración e recollemento, o que lles permitía aos frades ou ermitaños, poder cultivar en paz a su propia vocación particular.

elixían o camiño das Rías de Arousa e Muros. Co-

Unha das preguntas que se nos impón, e a de por-

mo consecuencia destas incursións os pobos da

qué este convento neste lugar e non en outro. A

costa quedaban bacíos entre marzo e novembro

resposta a da a nosa fermosa ría e a súa porta de

(época de mellor tempo climatolóxico), para así

entrada: MONTELOURO, que, cos seus 241 me-

evitar ser vítimas mortais de tan crueis ataques.

tros de altura, conforma un enclave único, tanto

38

Os ataque normandos foron moitos e variados. No ano 844 despois dun falido desembarco

da actividade de saqueo no solo galaico,. volveu a traer o terror as vilas costeiras.

na Coruña, asolaron as nosas costas. En 856 e

Volve-

861 volveron a asolar as rias baixas. No ano 968,

mos a Louro.

unha expedición danesa (os famosos vikingos) con

Como

mais de cen barcos e varios miles de soldados, ao

saqueos cons-

mando de Gunderedo, entrou nas nosas rías, per-

tantes ás vilas

manecendo aquí por espazo de dous anos, men-

da

tres preparaban o asalto definitivo a Compostela

presenza

dos

que se produxo en marzo do 970. Esta invasión

invasores

du-

de Gunderedo foi o detonante para que se cons-

rante

truísen as Torres do Oeste de Catoira, como forti-

nas terras que

ficacións que fixeran fronte os ataques. As fortifi-

estaban a sa-

cacións de Montelouro virían mais tarde, nos tem-

quear.

pos do bispo Gelmirez, e foron destruídas no ano

mo

1589, pola flota de corsario Drake, que logo do seu

barcos de todo tipo ao amparo de Montelouro, coa

intento falido de tomar a Coruña, refuxiou a súa

presenza de xentes doutras terras e doutras cultu-

flota o amparo de Montelouro, antes de dirixirse a

ras, coa influencia que iso supoñía para os lugare-

Vigo.

ños, provocou que as autoridades eclesiásticas

vimos,

costa,

e

tempo

E co-

dixemos,

Reinando en Galicia Bermudo II, no ano

viran a necesidade de RECRISTIANIZAR as xen-

997, Almanzor asolou Compostela despois de que

tes. Ista maneira de proceder de fai 800 anos non

o bispo Pedro de Mezonzo evacuara a cidade. Na

e nova. Hoxe en día a Igrexa sigue facéndoo, en-

súa campaña Almanzor mandou as súa cabalería

viando misioneiros a terras e pobos non moi lonxa-

por terra, e a infantería por mar. Está perfectamen-

nos de nos. Esa recristianización, téñase en conta

te documentado que os jabeques do caudillo ára-

que non ia dirixida aos de Louro, senón aos de

be, bordeando a costa, saquearon Oporto, Tui,

Muros. No século XVI Louro tiña unha poboación

para logo xuntas (infantería e cabalería) tomar

de 57 habitantes, namentres en Muros era de 460.

Santiago que foi saqueada durante días. Podémo-

Así aparecen os franciscanos nestas terras

nos preguntar ata onde chegaron os jabeques

de Louro. No punto xusto onde era necesario ac-

mouros: Pois a… Montelouro. E aquí foi embar-

tuar, e pouco despois de que Francisco de Asís

cado parte do tesouro apresado.

estivese en Compostela (1214), e meses despois

O Bispo Pedro de Mezonzo tras este terri-

de que se comezaran as obras do convento de

ble torrente de destrución, adicou unha intensa e

San Francisco de Santiago (1222). ¿Podemos

rápida labor de restauración das súas cidades e

considerar a este Convento de Louro como a se-

vilas, visitando algunas delas, entres elas a de Mu-

gunda comunidade franciscana de España, des-

ros, onde consagrou a parroquial de San Pedro,

pois da de Santiago?. Pois caseque me atrevo a

chamada así, precisamente na honra do santo do

dicir que si. E tamén podemos dicir que foron os

bispo, que logo, en tempo foi recoñecido como

franciscanos os fundadores da parroquia de Louro.

Santo.

Vindo os franciscanos de Compostela, o mais norA pesares de todo, os actos de piratería

continuaron. Entre 1048 e 1066 o danés Ulf, a que

mal, (e así foi), que a parroquia se puxera baixo a advocación de Santiago Apóstolo. (continuará)

se lle coñecía por <el gallego>, pola súa prolonga-

39

COLABORA:

CONCELLO DE MUROS

40