Ktieb festa Madonna tar-Rużarju 2014

Festa 2014

Madonna tar-RuΊarju Gudja - Festa 2014

Madonna tar-RuΊarju Gudja Festa 2014

5

Festa 2014

Soçjetà Filarmonika La Stella Gudja Festa Madonna tar-RuΩarju 2014 22, Triq il-Kbira, Gudja Tel: 2769 6474

Il-President, il-Kumitat u s-Soçi tas-Soçjetà La Stella jirringrazzjaw lil dawk kollha li b’xi mod jew ie˙or taw is-sehem tag˙hom g˙as-suççess tal-Festa Ir-ringrazzjamenti tag˙na jmorru g˙al kull min g˙en bil-kitba jew bir-reklami.

Nirrikmandaw lill-qarrejja biex jag˙mlu uΩu mill-prodotti u s-servizzi ta’ dawn id-ditti BORD EDITORJALI: John M. Caruana Ìbir ta’ riklami: Clo Farrugia, John M. Caruana Ritratti mill-Arkivju tal-KaΩin: Clayton Zammit Proof Reading: Randolph Micallef

Issettjat u Stampat 36, St. Paul Street,Valletta. Tel/Fax: 21 224607 - E-mail: emibonnici@gmail.com

1

colour

Festa 2014

2

Festa 2014 colour

3

Festa 2014

4

Festa 2014

Werrej Kumitat Çentrali 2014 Introduzzjoni mill-Editur Messa©© mill-President Kumitat Nisa 2014 Messa©© mis-Segretarju Messa©© mill-Kaxxier Messa©© mis-Sindku Messa©© mis-Surmast Direttur Messa©© mill-Arçipriet Messa©© mid-Direttur tal-KaΩin Messa©© mid-Delegat tal-Banda Messa©© miç-Chairperson Kumitat Nisa Messa©© mid-Delegat tal-Armar Id-Devozzjoni tar-RuΩarju lejn il-Madonna Qaddisin u Beati Dumnikani...

Ir-RuΩarju Mqaddes Litanija tal-Madonna Surmast Direttur Mro Raymond Attard X’Forza G˙andu r-RuΩarju!

L-Ewwel Kumitat Çentrali

7 9 11 19 20 25 27 31 33 35 37 39 41 45 47 52 53 55 59 61

Fratellanza S.Smu. RuΩarju X’Sar minnha Luçija ta’ Fatima?

Id-Dumnikani f’Malta Baned Mistiedna Programm Festi ta’ Ìewwa Programm Festi ta’ Barra Programm Vokali u Strumentali Messa©© mill-Licencee tal-Kamra tan-Nar Programm tan-Nar 2014 ÌuΩeppi Caruana 1880 - 1931 Ir-RuΩarju Mqaddes Il-Óajja Qasira L-Ispiritwalità tal-Ikoni Jean Sibelius Tislima lil Maria S.S. KurΩitajiet dwar il-Kuruni u r-RuΩarju Il-Fratellanza tal-Madonna tar-RuΩarju Ûejtun Mid-Djarju tas-Soçjetà Obitwarju Innu lil Madonna tas-S.Smu. RuΩarju

5

63 67 71 77 78 79 81 85 89 93 103 109 113 117 121 128 132 135 139 143

colour

Festa 2014

6

Festa 2014

Kumitat ร entrali 2014

Presidenti Onorarji Magt. Dr. Gawdenz P. Borg LL.D. Baruni Igino Trapani Galea Feriol Dr. James Calleja B.A. Hons (Educ) D.E.d.

(Padua), Ph.D. (Bradford) Perit Jesmond Mugliett Onor. Dr Jason Azzopardi MP

Is-Sinjur Hubert Agius Is-Sinjur Emmanuel Cutajar Is-Sinjur Joseph Galea Is-Sinjur Joseph Busutill Is-Sinjur John Farrugia Is-Sinjur Toninu Caruana Is-Sinjur Victor Galdes

President Michel Mifsud

Viรงi President Etienne Caruana

Segretarju Clayton Zammit

Ass. Segretarju Mario Mifsud

Kaxxier Malcolm Zammit

Ass. Kaxxier Karmnu Farrugia

Direttur Christopher Zammit

Ass. Direttur Albert Caruana

Delegat tal-Armar Joseph Farrugia

Delegat tal-Nar Christopher Camilleri

Surmast Direttur Mro. Michael Pulis

Ass. Surmast Mro. Nicholas Vella

Kuratur tal-istrumenti Salvatore Calleja

Arkivista

Mario Mifsud

Segretarju Kummissjoni Banda Mro Nicholas Vella

Licencee Horace Camilleri Direttur Spiritwali Konsulenti Legali Patri Joe Vassallo O.P. Dr. Kristian Busietta Rev. Arรงipriet Fr. Martin Cardona

7

Awdituri Finanzjarji Charles Camilleri James Vella

8

Importers of World Class musical instruments. Petrof, Weinbach, Rosler Pianos, Amati Brass and Woodwind. Music publications: ABRSM, ALFRED,DOVER, TCL, LCM, WILLIS, HARRIS etc. Piano and Theory Lessons.

MML 22, Curate Calleja Str., Mosta Tel: 2141 9652, 9940 5808, Fax: 2143 8784 medmusic@maltanet.net

Festa 2014

Festa 2014

Introduzzjoni mill-Editur John M. Caruana Insellem mill-pa©ni ta’ din il-pubblikazzjoni Annwali tas-Soçjetà Filarmonika La Stella, pubblikazzjoni annwali fl-okkaΩjoni talfesta tal-Madonna tar-RuΩarju.

Pubblikazzjoni annwali ta’ kull sena li l-membri tas-Soçjetà tag˙na jkunu qed jistennew flimkien ma’ dawk il-mijiet li ji©u jΩuruna sabiex jakkwista din l-pubblikazzjoni li din ti©i mqassma b’xejn. F’ismi u f’isem l-kumitat nirringrazzjaw lid-ditti u l-kumpaniji li ta’ kull sena g˙o©obhom jirreklamaw mag˙na sabiex din il-pubblikazzjoni tirnexxi.

Nirringrazzjaw ukoll lill-artikolisti u lil dawk li joffrulna xi ritratti g˙al din ilpubblikazzjoni.

Ma rridx ninsa lis-Sur Toninu Caruana tax-xog˙ol li g˙amel kemm kien ilu President tas-Soçjetà. G˙alkemm ma g˙andux President xorta wa˙da g˙adu jag˙mel ˙afna xog˙ol b’mod speçjali l-Fratellanza tar-RuΩarju. Grazzi ˙afna Toninu tax-xog˙ol li g˙amilt.

Ma nista ma nsemmix u ma nsellimx u nirringrazzja lil dawk kollha li jag˙mlu xi xog˙ol fil-KaΩin matul is-sena kollha.

Qabel nag˙laq ippermettuli nfakkar ftit lejn is-sena l-o˙ra fejn iççelebrajna l-425 sena tal-Fratellanza tar-RuΩarju. Din kienet festa mill-aqwa.

Nie˙u din l-opportunità biex nawgura Festa ferm sabi˙a lir-RuΩarjanti u lil Gudjani kollha.

Viva tar-RuΩarju.

9

Festa 2014

BANKA TAL-LOTTU 73 La Stella David Degabriele Jixtieq il-Festa t-Tajba lill-Gudjani Kollha 10

Festa 2014

Messa©© mill-President Michel Mifsud G˙eΩieΩ qarrejja u ˙bieb tas-Soçjetà, Qieg˙din fuq l-g˙atba tal-aktar avveniment importanti g˙alina l-istillanti u g˙as-Soçjetà Filarmonika La Stella fit-totalità kollha tag˙ha li hi ç-çelebrazzjoni tal-Festa ad unur il-Madonna tar-RuΩarju. B˙alma koppja kuntenta tifra˙ bl-anniversarju tag˙ha jew f’g˙eluq l-ewwel sena ta’ binhom, hekk a˙na stillanti u partitarji riΩurjanti nifir˙u f’dawn il-©ranet fejn nfakkru fir-rabta antika li g˙andu dan ir-ra˙al mal-eqdem fratellanza f’Malta wara dik tas-Sagrament u x’unur kbir g˙andna fi ˙dan is-Soçjetà tag˙na li norganizzaw propju l-festa qaddisa tal-Madonna tar-RuΩarju.

Di fatti b˙alma tafu bosta minnkom qarrejja a˙na nag˙mlu festa kbira ˙afna fl-oqsma kollha imma©inabbli u dan nag˙mluh b’qima u turija ta’ rispett kbir. Din is-sena ta’ min jg˙id li ser jittella’ programm strumentali u vokali per eççellenza mill-banda La Stella ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Pulis. Fil-qasam pirotekniku, li a˙na rinomati g˙alih ferm, apparti l-˙ruq ta’ murtali ta’ kull xorta, fil-jiem tal-festa mistennija ˙arqa ©mielha ta’ murtali varji fosthom ammont sabi˙ ta’ blalen tal-kulur, kif ukoll nar tal-art mekkanizzat li turi l-in©enjoΩita u l-in©inerija li bihom huma ma˙duma.

Nirrakomandalkom li ma titilfux vetrina spettakolari ta’ din il-kwalità, frott il-˙idma tan-nies voluntiera fil-kumpless tan-nar tag˙na. Fil-qasam tal-armar fejn kull sena dejjem jiΩdied u jisbie˙ ma tistax ma ssemmix il-pro©ett ambizzjuΩ tal-plançier fejn l-ewwel biçça waslet g˙andna u hi viΩibbli biswit it-tara© prinçipali tas-sede tag˙na fejn jista’ ji©i apprezzat minn kull˙add. Pro©ett immirat li t-tlestija tieg˙u timmarka l-mitt sena mit-twaqqif tas-Soçjetà 1919 – 2019.

Fi ftit kliem Soçjetà li dejjem g˙arfet tag˙mel l-aqwa u l-a˙jar possibbli f’kull settur sabiex dejjem tkabbar din il-festa u dan dejjem kien u g˙adu possibbli biss bl-impenn kbir min-nies tag˙na kemm fiΩiku kif ukoll monetarju u anke intellettwali u ta’ dan ng˙idu grazzi fejn li ma kienx g˙as-sagrifiççji kbar li jag˙mlu n-nies tag˙na u kull min g˙andu g˙al qalbu din il-festa dan kollu ma jistax ise˙˙.

Grazzi lil s˙abi kollha tal-kumitat çentrali fejn kull individwu jag˙ti ˙inu, sa˙˙tu u j˙abbrek fl-amministrazzjoni tas-Soçjeta, lill-kumitat tan-Nisa fejn iΩommu kollox

11

Festa 2014

Dawk il-©enituri li jixtiequ li uliedhom ji©u mg˙allma xi strument,

IS-SOÇJETÀ LA STELLA qieg˙da toffri dan is-servizz b’xejn.

G˙al kull informazzjoni avviçina lill-membri mill-Kumitat

12

Festa 2014 ordnat u f’loku u s-swali tas-Soçjetà nodfa u mg˙ammrin bi drappijiet fi stat ottimali, tal-attivitajiet li j˙ejju fejn ja˙sbu g˙al kollox fuq baΩi regolari matul is-sena. IΩΩg˙aΩag˙ tag˙na g˙all-inizjattivi li jie˙du u l-innovazzjoni li mo˙˙hom kapaci jo˙loq.

Il-˙addiema tag˙na fil-fabbrika tan-nar u l-Licensee Horace Camilleri fejn issaltan l-g˙aqda u l-bΩulija sabiex jag˙mlu spettakli pirotekniçi ta’ kwalità u livell g˙oli ˙afna apparti l-voluminità tax-xog˙ol li jtellg˙u. S˙abna inkarigati mill-armar, fejn apparti it-tiΩjin u l-armar b’mod ©eneriku inkarigaw ru˙hom ukoll sabiex titlesta l-bit˙a tas-Soçjetà b’kull ma hemm ©o fiha. Intom soçji, partitarji u benefatturi li tkunu ta’ sostenn is-sena kollha, t’attendu l-attivitajiet li n˙ejju perjodikament sabiex inkunu f’qag˙da finanzjarja tajba u dejjem tirrispondu u tkunu lesti li tintervjenu meta jappella l-kumitat çentrali. Il-banda ffurmatha minn bandisti tag˙na leali, u s-surmastrijiet flimkien mal-kummissjoni banda li jtellg˙u programmi ta’ kwalità u jallegraw lill-Gudjani fi Ωmien ta’ festa permezz ta’ marçi li jsiru fit-toroq tag˙na. Kif ukoll lill-familji li jog˙©obhom li uliedhom jattendu g˙at-tag˙lim tal-muzika fis-sede tag˙na mog˙ti minn g˙alliema dedikati. L-a˙˙ar u mhux l-anqas dawk kollha li kienu qabilna nkarigati b’dan kollu f’˙amsa u disg˙in (95) sena storja sa mill-fondazzjoni tasSoçjetà, fejn g˙addewha lilna sal-©ranet tal-lum. G˙al dan kollu ng˙idu GRAZZI. Festa kompluta, grandjuΩa, festa rjali idonea g˙al Re©ina, l-akbar Re©ina li qatt xirfet fuq l-art, ir-Re©ina tar-RuΩarju mqaddes g˙aΩiΩa g˙all-popli u l-©nus nsara kollha mxerrdin mad-dinja. L-a˙jar mod kif nista’ nesprimi l-im˙abba lejn il-Madonna tant g˙aΩiΩa g˙alina ta˙t dan it-titolu sabi˙ huma ftit versi rimati fejn ktibthom bl-intent li nwasslilHa dak li n˙oss fija: “Lir-Re©ina tar-RuΩarju” Int Re©ina tar-Ruzarju, Inroddulek qima u ©ie˙, Hekk kif ˙arstek lejna titfa’, Qalbna tfawwar bil-mistrie˙, Oh Madonna tar-RuΩarju, A˙na lilek niççelebraw, Festa solenni, fil-Gudja nag˙mlu, Kull sena b˙ala, qatt ma naraw, Stilla Qaddisa, Omm ta’ qalb safja, A˙na devoti nitolbuk, Dejjem Ωommna ta˙t il-mant tieg˙ek, Kull ©ie˙ u glorja a˙na nag˙tuk.

Michel Mifsud; Awwissu 2014 F’kitba ta’ Ωmien rinaxximentali ta’ Luis De Granada nsibu deskrizzjoni meraviljuΩa tar-ruΩarju fejn ttraduçejt mil-lingwa ori©inali tag˙ha sabiex naqsamha mag˙kom u filwaqt li apprezzaw id-devozzjoni lejn il-Madonna tar-RuΩarju sa mill-qedem taΩ-

13

Festa 2014

Garage No 8, Dalli Industrial Estate, Tarxien Road, Gudja Tel: 2166 5257 Mob: 9947 0521 Luke Caruana 7940 2626

14

Festa 2014 Ωminijiet nawguralkom festa mill-isba˙. Viva r-Re©ina ta’ Ottubru , Viva l-Madonna tar-Ruzarju.

“Ir-RuΩarju huwa mediçina g˙all-morda, kuntentizza g˙all-aflitti, qawwa lid-dg˙ajfa, rimedju g˙all-midinba, pjaçir g˙all-©ust, g˙ajnuna g˙all-g˙ixien, talb g˙all-mejjet, u kumdità universali g˙all-Knisja kollha. Hija l-bieb rjali, li permezz tieg˙u a˙na nid˙lu, u naslu fil-qalba ta ‘Alla ... hi hija s-sellum, b˙alma ra Jacob, fejn jg˙aqqad l-art massema, u bl-an©li telg˙in u neΩlin, iwasslu t-talb tag˙na lillAlla.” - Luis de Granada, Rosario della Sacratissima Vergine Maria.

(il-ktieb Rosario figurato della Sacratissima Vergine Maria – Luis De Granada 1578)

Min ikun ipprofessat fil-Fratellanza tar-RuΩarju titqaddes quddiesa b’sufra©ju g˙al ru˙u.

Kull sena, f’Novembru, ssir ukoll l-uffizzjatura g˙al ru˙ il-membri mejtin tal-Fratellanza tar-RuΩarju Mqaddes.

15

Festa 2014

16

Festa 2014

17

colour

Festa 2014

18

Festa 2014

Kumitat Nisa 2014

Mix-xellug g˙al-lemin ROSIANA BARBARA DORIS FARRUGIA GRACE BARBARA ANNIE BUSUTTIL ANTHEA CUTAJAR​ Nieqsa mir-ritratt MARYGRACE BALDACCHINO 19

Festa 2014

Messa©© mis-Segretarju Clayton Zammit Lesti g˙all-Festa O˙ra G˙eΩieΩ RiΩurjanti Ninsabu fiΩ-Ωmien li fih kull settur tas-Soçjetà jinsab lesti sabiex dak kollu li jkun ˙adem g˙alih tul is-sena kollha jkun jista’ jesegwih fil-festa tant g˙al qalb ilGudjani, l-festa tal-Madonna tar-RuΩarju. Óidma li warajha jkun hemm sagrifiççji kbar minn kull voluntier li jkun ta l-˙in tieg˙u sabiex il-festa tal-Madonna tar-RuΩarju tibqa’ tikber minn sena g˙al o˙ra. Imma qabel ma nibda nitkellem dwar dak kollu li ©ie preparat tul din is-sena, nixtieq nie˙u l-opportunità sabiex nirringrazzja lil Toninu Caruana tas-servizz li tag˙ha lis-Soçjetà fil-kariga ta’ President u nawgura kull suççess lil Michel Mifsud fil-˙idma tieg˙u b˙ala President ©did tas-Soçjetà La Stella.

B˙alma semmejt fil-bidu tad-diskors tieg˙i, il-˙idma kontinwa annwali fis-Soçjetà ma waqfitx. Nibda billi nsemmi il-pro©etti ta’ tisbi˙ li saru fil-kaΩin, fejn din is-sena ng˙atat dehra mill-isba˙ lill-bit˙a tal-kaΩin, pro©ett li li kieku ma sarx kollu kemm huwa bil-volontarjat Ωgur ma konniex ser naslu sabiex illum il-©urnata nirregalaw bit˙a mill-isba˙ lis-soçi li jifrekwentaw is-Soçjetà tag˙na fil-©ranet sajfin. Pro©ett ie˙or li kien fil-mira tag˙na kien l-uffiççju tal-kumitat fejn dan ukoll ing˙ata d-dehra moderna u me˙tie©a g˙all-bΩonnijiet tal-lum.

Il-mira prinçipali tal-kumitat b˙al dejjem tkun il-festa tal-Madonna tar-RuΩarju u kif ser nkabbru aktar din il-festa li fiha tinvolvi ˙afna soçi f’˙idma differenti. Ma nistax ma nsemmiex lil s˙abna tan-nar, li tul is-sena kollha ja˙dmu bla waqfien sabiex ikunu l-unika kumpless tan-nar fil-Gudja li jtella’ ˙arqa tradizzjonali u sinkronizzata mal-muΩika. L-ambizzjoni ta’ dawn il-membri ser twassal sabiex g˙all-ewwel darba f’ istorja ser iniΩlu isem il-kumpless tan-nar tag˙na fil-Malta Records. Dan ser isir nhar is-Sibt 4 ta’ Ottubru, fil-Gran Finale tal-ispettaklu tan-nar. Minn hawn nixtieq nawguralhom kull suççess.

L-g˙aqda tal-armar ukoll kompliet il-˙idma tag˙ha fejn din is-sena kriet ma˙Ωen ikbar milli kellha. Dan g˙aliex b˙alma wie˙ed jista’ jinnota l-armar jiΩdied minn sena g˙al o˙ra u g˙alhekk kien me˙tie© sabiex jinstab ma˙Ωen aktar spazjuΩ. Barra dan is-sena 2013 ©abet mag˙ha t-tnedija tal-pjanta tal-plancier il-©did iddisinjata mill-artist Andrew Bugeja u f’ din is-sena stajna nesebixxu l-ewwel parti minn dan ilplançier. Minn hawn nixtieq nirringrazzja lil kull min qed jg˙in finanzjarment sabiex dan kollu jkun jista’ jse˙˙.

20

Festa 2014 Din is-sena il-kumitat ˙adem ukoll fuq l-amministrazzjoni u direzzjoni tal-banda u b˙alma wie˙ed seta’ jinnota fil-festa ta’ Santa Marija d-direzzjoni ©iet fdatha f’ idejn is-Surmast Michel Pulis, assistit minn Nicholas Vella. Minn hawn nixtieq nawguralhom kull suççess fil-˙idma tag˙hom. Nfakkar ukoll li l-kumitat baqa’ ja˙dem fuq it-tag˙lim muΩikali bla ˙las u minn hawn nixtieq nirringrazzja lis-Sur Borg u lis-Sur Vella tal˙idma tag˙hom f’dan is-settur.

Il-kumitat din is-sena ˙adem ukoll sabiex isa˙˙ah ir-relazzjoni tal-Fratellanza talMadonna tar-RuΩarju u s-Soçjetà La Stella fejn b’sodisfazzjon kbir nghid li f’dan issettur saru progressi kbar.

Ser ikolli nikkonkludi il-messa©© tieg˙i hawn g˙all-fatt li li kieku kelli nsemmi dak kollu li ˙dimna fuqu f’din is-sena Ωgur li ma nispiççax. Nappella lilkom issoçi u partitarji sabiex f’dawn il-jiem hekk importanti g˙as-Soçjetà tag˙na tkunu responsabbli u maturi f’ kull ha©a li ser ti©i organizzata u dan g˙all-fatt li dak kollu li nag˙mlu jirrifletti fuq is-Soçjetà La Stella.

Nawgura l-festa it-tajba lil Gudjani kollha

21

colour

Festa 2014

22

colour

Festa 2014

23

Festa 2014

Christine’s Flower Arrangements

Natural, silk and dried Flowers for all occasions made on specific designs Also Ganutell for Weddings and Traditional Domes Tel: 2166 1280 - Mob: 7966 1280

24

Festa 2014

Messa©© mill-Kaxxier Malcolm Zammit Sfidi Finanzjarji G˙eΩieΩ Soçi Iz-Ωmien jg˙addi u ma jistenna lil ˙add u g˙alhekk ftit tal-©ranet o˙ra ser nkunu qed niççelebraw l-akbar festa fil-Gudja, dik tal-Madonna tar-RuΩarju. Festa li toffri sfidi tul is-sena kollha biex jin©abru l-flus u b’hekk il-festa ma tkunx ta’ piΩ finanzjarju fuq is-Soçjetà. Dan mhuwiex façli g˙all-fatt li l-festi tal-lum ma g˙adhomx ibbaΩati fuq affarijiet spontanji, imma sa˙ansitra l-preparamenti jer©g˙u jibdew minn ftit ©img˙at wara li tg˙addi l-festa. Jekk nitkellmu fuq il-festa tag˙na, ta’ kull sena l-kumitat jalloka somma ta’ flus lil kull settur tas-Soçjetà, insemmi l-banda, l-armar, n-nar u kif ukoll lill-Fratellanza tal-Madonna tar-Ruzarju. Dawn il-flus ji©u mfassla ftit jiem wara l-festa sabiex kull volontarju jkun jista’ jer©a jibda ja˙dem fuq dak il-qasam li jippreferi hu. Ma’ dan ji©u mfassla wkoll l-attivitajiet li minnhom is-Soçjetà tkun qed tibbenefika fondi g˙al din l-istess spiΩa finanzjarja.

Min hawn nixtieq nie˙u l-opportunità sabiex nirringrazzja lill-Kumitat tan-Nisa, iΩΩg˙aΩag˙ u b’mod speçjali lill-Kummisjoni tal-Attivitajiet, li ja˙dmu bla heda sabiex jtellg˙u attivitajiet varji li jolqtu lil kull membru fis-Soçjetà. Ringrazzjament ie˙or nixtieq nwasslu lil Poly Caruana tas-servizz li tat tul dawn l-a˙˙ar snin fil-Kumitat tan-Nisa, nirringrazzja ukoll lil President Onorarju Victor Galdes (is-Sombrero) u lillpropjetarji tal-bottegin tas-Soçjetà Consilio Bartolo u Simon Farrugia tal-g˙ajnuna tag˙hom waqt l-attivitajiet li jsiru tul is-sena.

Barra l-fondi g˙all-festa, l-kumitat jalloka ba©it ta’ flus g˙all-manutenzjoni u kostruzzjoni li tkun me˙tie©a li ssir fil-Kazin minn sena g˙al o˙ra. F’din is-sena ilkumitat ˙adem sabiex il-bit˙a tal-kazin ting˙ata dehra mill-isba˙, dehra li ser tkun parti mill-pro©ett mill-konkluΩjoni tal-kaΩin fis-sena 2019. Barra dan ukoll sar restawr fuq l-uffiççju tal-Kumitat sabiex b’hekk nkunu nistg˙u ng˙idu li tlestiet parti o˙ra mill-kaΩin.

B˙alma wie˙ed seta’ jara s-Soçjetà tag˙na te˙tie© ˙afna flus sabiex iddawwar ir-rota finanzjarja u dan jibqa’ jse˙˙ biss bl-g˙ajnuna tas-soçi li jippartecipaw u jikkoperaw fl-attivitajiet u l-fundrasing li jsir tul is-sena kollha.

Ser nag˙laq dan il-messa©© tieg˙i billi n˙e©©e© lilkom is-soci u d-dilettanti sabiex tkunu ©eneruΩi fid-donazzjonijiet tag˙kom u b’hekk il-festa tal-ewwel Óadd ta’ Ottubru tibqa’ l-akbar festa fil-Gudja.

Viva Madonna tar-Ruzarju

25

Festa 2014

26

Festa 2014

Messa©© mis-Surmast Direttur Mro Michael Pulis Huwa ta’pjaçir g˙alija li er©ajt ©ejt avviçinat mill-President sabiex nikteb dawn il-kelmtejn b˙ala s-Surmast Direttur talBanda La Stella g˙all-okkaΩjoni tant mistennnija tal-festa talMadonna tar-RuΩarju ©ewwa l-Gudja.

B˙alma tafu sewwa g˙alina din hija festa speçjali g˙all-kaΩin tag˙na u g˙alhekk kull sezzjoni tipprepara bil-kbir g˙al din il-festa. Ovvjament ma jonqosx li l-Banda tag˙na tipprepara wkoll permezz ta’ preparamenti ta’ muΩika li ser tindaqq g˙all-programm muΩikali li ser isir nhar il-Óamis 2 t’Ottubru ©ewwa l-pjazza quddiem il-kaΩin, kunçerti, u affarijiet o˙ra. Nistedinukhom sabiex tattendu g˙al dan il-programm muΩikali li Ωgur ser ikun g˙all-gosti ta’ kull min ser ikun preΩenti.

B˙alma di©à ktibt fil-ktejjeb li ˙ar©et is-Soçjetà La Stella g˙all-okkaΩjoni tal-festa ta’ Santa Marija, qed issir enfazi kbira fuq it-tag˙lim tal-muΩika u qed nag˙mel çert li l-g˙alliema tag˙na jag˙tuna rapport dwar il-progress tal-istudenti tag˙na sabiex b’hekk it-tag˙lim isir aktar b’mod effiçjenti u anke moniterat. Sa mill-bidu tal-˙atra tieg˙i , jien dejjem s˙aqt li dawn l-istudenti huma l-baΩi u l-futur tal-banda tag˙na.

G˙alhekk meta naraw li l-g˙alliema tag˙na jg˙idulna li qed isir progress mill-istudenti, dan jimliena b’kura©© u ottimiΩmu g˙all-futur.

Minn hawnhekk, ner©a n˙e©©eg aktar ©enituri jibag˙tu lit-tfal tag˙hom jitg˙allmu l-muΩika ©ewwa l-kaΩin tag˙na, fejn nassigurahom li t-taghlim huwa wie˙ed professjonali minn g˙alliema kwalifikati. Nixtieq nag˙laq dan l-artiklu billi nirringrazzja u nawgura l-festa t-tajba l-ewwel nett lill-Gudjani kollha, lill-President u Kumitat tal-Banda La Stella u lill-g˙alliema tal-muzika.

Viva l-Madonna tar-Ruzarju.

27

Festa 2014

Ta’ Mattew Snacks and Pizza

Xatt Is-Sajjieda Marsaxlokk Tel: 21651768

28

Festa 2014

Messa©© mis-Sindku John Mary Calleja Nag˙mlu festa sabi˙a flimkien f’˙ajja varjata u diversa Meta jasal Ottubru u allura l-©ranet ikunu aktar friski, ir-ra˙al tag˙na l-Gudja jer©a’ iqum u jipprepara g˙al Ωew© festi ewlenin f’pajjiΩna. Dik tal-Madonna tar-RuΩarju u dik tal-Madonna taçÇintura.

Inkun ferm kuntent li meta jasal iΩ-Ωmien, il-kaΩini tal-baned jitolbuni nag˙mel ilmessa©© tieg˙i fuq il-ktieb li jo˙ro© kull kaΩin tal-banda. Jien nikteb b˙ala Sindku iΩda b˙al kull Gudjan/a ie˙or/o˙ra jien nifhem u napprezza li mal-˙idma tag˙na ta’ kuljum g˙andna wkoll inΩewqu ˙ajjitna billi niççelebraw l-Festi tag˙na bil-briju u fer˙ kif jixraq.

Niççelebraw bil-kbir bl-isba˙ tiΩjin ta’ toroq u pjazez tag˙na, programmi muΩikali u marçi ta’ kwalità professjonali. Niftakru wkoll li l-festa hija, qabel kollox, festa reli©juΩa u fil-knisja u fil-purçissjoni nuru d-devozzjoni kbira kif jixraq.

Waqt li kont qed in˙ares lejn l-istorja fil-kitba - Madonna tar-RuΩarju Gudja - La Stella, laqatni l-fatt li turi li l-g˙an ewlieni li g˙alih ©iet mwaqqfa s-Soçjetà MuΩikali La Stella kien li titwaqqaf orkestra sabiex fil-festa tal-Madonna tar-RuΩarju tibda ddoqq ©ewwa l-Knisja kif ukoll fil-festa ta’ barra. Dan kien il-bidu iΩda l-Orkestra La Stella ©iet trasferita f’Banda.

Dan ma kienx biΩΩejjed u da˙al aspett soçjali u nobbli fis-Soçjetà meta g˙axra minn dawn is-soçi, ˙addiema tat-tarzna, ˙ar©u 20 sterlina kull wie˙ed (li g˙al dak iΩ-Ωmien kienet somma kbira) biex jixtru karozza tal-linja sabiex imorru g˙ax-xog˙ol it-tarzna.

Din il-karozza kienet ukoll taqdihom biex jorganizzaw xi ˙ar©a g˙al xi festa f’xi belt jew ra˙al.

Qed ng˙idu dan sabiex nuri kemm nistg˙u na˙dmu flimkien fil-volontarjat kemm fil-qasam kulturali, edukattiv kif ukoll soçjali flimkien mal-Kunsill. Filwaqt li ti©i rispettata u apprezzata d-diversità s-soçjetajiet ©ewwa l-Gudja komplu juru kemm huwa progressivi fil-˙sibijiet tag˙hom. Irridu nag˙mlu l-festi g˙al kul˙add u nuru li r-ru˙ reli©juΩa u soçjali tag˙na tkun qed t˙abbat mhux f’pika Ωejda, iΩda b˙ala Gudjani ˙abrika na˙sbu sabiex dejjem ikollna ˙ajjar a˙jar kemm g˙al anzjani, adulti, Ωg˙aΩag˙ u tfal f’komunità wa˙da.

Kemm jiena b˙ala Sindku u f’ismi personali u l-Viçi Sindku u l-Kunsillieri kollha ˙adna gost naraw ©esti ta’ ˙biberija u rispett reçiproku taΩ-Ωew© baned li jawguraw tajjeb g˙al ©ejjieni mill-isba˙ fil-˙idma kon©unta tag˙na b’risq il-Gudja u l-Gudjani kollha.

29

Festa 2014

Prop. Arthur Cassar

We Cater for all your Pet and Garden requirements at unbeatable prices

G˙axaq Bypass, G˙axaq Tel: 2180 8705 Mob: 7982 5409 Jawguraw il-Festa t-tajba lil Gudjani Kollha

30

Festa 2014 Il-Festa tal-Madonna tar-RuΩarju ma tibdiex f’©urnata u tispiçça f’©urnata wara. Ilfesta tg˙aqqadna g©aliex na˙dmu g˙aliha flimkien matul sena s˙i˙a. Hawn nixtieq ng˙id grazzi g˙al ˙idma poΩittiva ta’ kull min huwa konçernat g˙aliex il-volontarjat ©ewwa l-Gudja jispikka fil-festi kbar li ji©u ççelebrat.

Nag˙tu tislima lil fundaturi tas-Soçjetà, lid-Diri©enti kemm passati kif ukoll preΩenti u lill-membri kollha (ir©iel u nisa) li ta˙t it-tmexxija g˙aqlija, dinamika u progressiva, sejra tassigura li tkompli tin˙oloq dik l-ener©ija poΩittiva sabiex fil-Gudja tinkiseb l-a˙jar ˙ajja g˙al kul˙add, mhux biss fil-granet tal-festi iΩda matul is-sena kollha.

Fl-a˙˙ar iΩda mhux lanqas irrid niftakar fil-morda, dawk lanqas ixxurtjati minna u f’dawk kollha li b’xi mod jew ie˙or ikunu qed ibag˙tu. Nibag˙tu x-xewqat tajba tag˙na lill-˙utna Gudjani li jinsabu imsifrin u li jkunu xewqana li jkunu mag˙na g˙all-festa.

Inwieg˙ed li fil-˙idma tieg˙i b˙ala Sindku u f’isem il-Kunsill kollu, il-Gudjani kollha ssibu sostenn u spalla sabiex nuru solidarjetà u b;hekk ikompli jitrawwem il-fer˙ li tkun qed tg˙ix f’g˙aqda li tirrispetta d-diversità tal-bniedem.

F’ismi, f’isem il-Viçi Sindku u l-Kunsillieri kollha, u l-istaff kollu tal-Kunsill Lokali l-Gudja nixtiqulkom il-festa t-tajba mimlija b’dak kollu li tixtieq qalbkom u f’armonija ©enwina li tkompli tkabbar l-atmosfera ta’ fer˙ u festa kemm f’dak li jkun qed ji©i ççelebrat ©ewwa l-Knisja kif ukoll fil-festa ta’ barra.

31

Festa 2014

32

Festa 2014

Óieni min jimxi wara Marija Fr Martin Cardona - Arçipriet Marija hi hienja g˙ax hi dixxiplu tal-Mulej u ˙enjin a˙na li nkunu dixxipli tieg˙u u nimxu fuq l-eΩempju tag˙ha.

L-an©lu qalilha “Mimlija bil-grazzja” u “il-Mulej mieg˙ek:. Marija ma tifhmux imma g˙andha fiduçja s˙i˙a. Tistqarr li hi l-qaddejja tal-Mulej u ssir tassew ˙ienja.

EliΩabetta tg˙idilha “imbierka inti fost in-nisa” u “˙ienja dik li emmnet li jse˙˙ kulma ntqalilha mill-Mulej”. Óienja g˙ax ©abet lil Ìesù fid-dinja, iΩda aktar ˙ienja g˙ax nisslitu f’qalbha u wettqet ir-rieda tieg˙u.

Hi tg˙id fil-Magnificat fil-Magnificat, u hekk hu, li g˙ax ˙alliet lil Alla jmexxi ˙ajjitha, kull nisel isej˙ilha ˙ienja. Óienja g˙ax tid˙ol g˙all-g˙arajjes ta’ Kana biex ikunu fer˙anin fil-festa. G˙all-kliem ta’ mara li lil Ìesù qaltlu “Óieni l-©uf li ©abek u s-sider li rdajt”, Ìesù jwie©eb “aktar ˙ienja dawk li jisimg˙u il-kelma t’Alla u j˙arsuha” (Lq 11, 27-28). Ìesù wkoll jistqarr li min i˙ares il-kelma t’Alla “dawk huma ˙ija u o˙ti u ommi.”

G˙al Ìesù, min i˙ares il-kelma tieg˙u, qed jibni daru fuq il-blat.

Marija tibqa’ twettaq ir-rieda t’Alla sa ta˙t is-salib.

Fittxet ir-rieda t’Alla u hi l-ewwel u l-aqwa dixxiplu tal-Mulej (Marialis Cultus 35).

S. Wistin (Sermo 25,7) jistqarr li hi g˙amlet ir-rieda t’Alla u hi aqwa li hi dixxiplu ta’ Kristu milli ommu u hi ta’ hena aqwa li tkun dixxiplu milli omm il-Mulej.

Tidher ˙ienja u ommna ta˙t is-salib u meta kienet mi©bura mal-appostli. Inkunu uliedha meta nift˙u qalbna, nisimg˙u u ng˙oΩΩu l-kelma tieg˙u. B’dan il-mod, tisma’ t-talb tag˙na, tid˙ol g˙alina u t˙arisna.

Hi qed timxi quddiemna b˙ala dixxiplu ˙ieni tal-Mulej. Nimxu warajha kull fejn te˙odna g˙ax hi mudell g˙alina, l-eΩempju tag˙na hu g˙alina stil ta’ ˙ajja u jekk irridu nsibu l-hena tassew inΩommuha quddiemna u b˙ala ommna.

Nawguralkom ilkoll festa qaddisa.

33

Festa 2014

34

Festa 2014

Messa©© mid-Direttur tal-KaΩin Albert Caruana Restawr u Tisbi˙ tal-KaΩin G˙addiet sena o˙ra li fiha s-Soçjetà tag˙na ççelebrajna l-anniversarji tal-425 sena tal-Fratellanza tar-RuΩarju li kienet bil-Kbir fejn ˙adu sehem il-Fratellanzi tal-Parroçça. B˙ala Direttur tal-KaΩin ma nistax ma nirringrazzjax lil kull minn ˙adem f’din iç-çelebrazzjoni hekk kbira u sabi˙a. Nirringrazzja wkoll lil kull min g˙en biex dan il-ktieb ikun suççess b˙as snin ta’ qabel.

Fost dawn hemm l-artikolisti kollha li g˙al darb’o˙ra tawn kitba varjata u ta’ interess.

Nirringrazzja wkoll lid-ditti kollha li ta’ kull sena jirreklamaw mag˙na u ng˙idilkom minn qalbi grazzi. Nirringrazzja lil kull minn g˙en f’armar kemm ta’ ©ewwa kif ukoll ta’ barra. Nirringrazzja mod speçjali lil tan-Nar li ˙addmu bis-s˙i˙ u taw spettaklu kbir u sabi˙ mill-aqwa. Nirringrazzja lil bandisti tal-lokal kif wkoll lil helpers Nisa tag˙na li ma waqfu xejn jorganizzaw attivitajiet matul is-sena kollha sabiex l-anniversarju ikun ta’ suççess. Ma rridx ninsa lil kull soçu tag˙n kemm ir©iel kif wkoll nisa talappo©© tag˙hom.

Qabel nieqaf nikteb dawn il-ftit kliem tieg˙i nixtieq minn qalbi nirringrazzja lil kul˙add.

Nawgura l-festa t-tajba lil kul˙add.

Viva l-Madonna tar-RuΩarju.

Is-Soçjetà Filarmonika La Stella tawguraw lil Monsinjur Dun Karm Zammit f’g˙eluq l-erbg˙in sena mill-Ordinazzjoni Saçerdotali tieg˙u.

Awguri 35

Festa 2014

Serata Muziko Letterarja mtella’ fil-©img˙a l-kbira 16.04.2014 bis-sehem ta’ Anton Grasso

Il-Barman tal-KaΩin La Stella Jistieden lill-klijenti u l-familji tag˙hom g˙al kull xorta ta’ xorb ©enwin waqt li ti©i servut bl-apetiΩers kontinwament.

Il-kaΩin ikun miftu˙ kuljum biex iservi l-ikel u take-away bi prezzijiet tassew ir˙as.

Tel: 27696474 Il-Festa t-Tajba lil Kul˙add 36

Festa 2014

Messa©© mid-Delegat tal-Banda Salvu Calleja Re©g˙et waslet il-festa u a˙na l-membri tal-Kumitat tasSoçjetà tag˙na nibdew nippreparaw biex flimkien b˙ala poplu niççelebraw il-festa tant g˙aΩiΩa g˙alina il-Gudjanib’mod speçjali a˙na tas-Soçjetà La Stella il-festa tar-RuΩarju.

Sena o˙ra re©a’ miss lili b˙ala Delegat tal-Banda li ng˙addi dak kollu neçessarju lilkom dwar kull attività li l-banda tag˙na kellha tul is-sena u dak kollu li sar ©did.

Nibda billi nirringrazzja lill-s˙abi tal-kumitat li g˙al sena o˙ra regg˙u fdaw ilbanda f’idejja biex inkunu nistg˙u nkomplu mexjin ’il quddiem. Nixtieq nirringrazzja lill-muΩiçisti tal-post u dawk li jattendu ˙afna provi matul is-sena g˙ax bil-˙ila u d-determinazzjoni tag˙hom qed inkunu nistg˙u nil˙qu livelli g˙oljin fil-muΩika li nesegwixxu.

Grazzi kbira ˙afna tmur lill-kumitat kollu li jemmen fija u g˙alkemm l-ispejjeΩ huma kbar xorta hemm ener©ija qawwija biex neg˙lbu kull sfida.

Nag˙laq dawn il-kelmtejn billi nawgura minn qalbi l-Festa t-Tajba lill-Gudjani kollha mod speçjali lil tas-Soçjetà tag˙na La Stella u aktar lir-RiΩurjanti.

Viva tar-RuΩarju.

Is-Soçjetà Filarmonika La Stella flimkien mal-Banda La Stellatifra˙ lis-Sur John Farrugia g˙ar-rikonoxximent mog˙ti lilu fl-attivita ta’ Jum il-Gudja nhar it-Tlieta 15 ta’ Lulju 2014 b˙ala turija ta’ apprezzament g˙as-servizz li ta lill-Banda La Stella tul is-snin.

Is-Sur John Farrugia huwa l-iktar bandist anzjan fi ˙dan il-Banda La Stella u ˙adem ˙afna g˙all-©id tas-Soçjetà tag˙na f’diversi karigi.

Grazzi mill-Qalb.

37

Festa 2014

38

Festa 2014

Messa©© miç-Chairperson Kumitat Nisa Annie Busuttil IΩ-Ωmien jg˙addi u ma jistenna lil ˙add u malajr g˙addiet sena minn mindu ©ejt mag˙Ωula Chairperson tal-Kumitat Nisa. Grazzi lill-Kumitat Çentrali u liΩ-Ωg˙aΩag˙ ta’ dak kollu li flimkien jag˙mlu fejn bl-attivitajiet li ji©u organizzati matul is-sena jag˙tu l-g˙ajnuna sabiex jin©abru l-flus g˙al festa mill-aqwa.

Grazzi lil s˙abi ta’ dak kollu li jag˙mlu fil-KaΩin u barra mill-KaΩin, b˙al Coffee Mornings, Afternoon Tea, u affarijiet o˙ra. Irrid nag˙ti proset lill-Kumitat Çentrali g˙all-festa kbira li g˙amilna s-sena l-o˙ra tal-425 sena tal-Fratellanza tar-RuΩarju, festa kbira li ma kien jonqosha xejn, mod u speçjali n-nar sabi˙ li kellna.

Din is-sena ser naraw il-bit˙a tal-kaΩin mibdula g˙al kollox, nag˙ti proset lil Clayton Zammit, lil Christ Zammit, lil Joe Farrugia u lil kull min ˙adem fiha.

Qabel ma nieqaf nikteb dan il-messa©© ma nistg˙ax ma n˙e©©i©x iΩjed nisa sabiex jing˙aqdu mag˙na. B’mod speçjali f’din il-Kummissjoni, l-g˙ajnuna ta’ kul˙add hija importanti, g˙aliex bil-ftit ta’ kul˙add inkunu nistg˙u nag˙mlu affarijiet kbar.

Nie˙u din l-opportunità sabiex nirringrazzja minn qalbi lil dawk kollha li b’xi mod jew ie˙or dejjem ikunu hemm b’sapport u fiduçja kbira.

Viva l-Madonna tar-RuΩarju Nawgura festa sabi˙a lil kul˙add.

39

Festa 2014

40

Festa 2014

Messa©© mid-Delegat tal-Armar Joseph Farrugia G˙eΩieΩ ˙bieb RiΩurjanti Ìudjani,

G˙al darb’o˙ra qed inwassal il-messa©© tieg˙i b˙ala delegat tal-armar g˙all-festa tag˙na tal-Madonna tar-RuΩarju. Ta’ dan nixtieq ng˙id grazzi lis-soçi tal-KaΩin La Stella tal-fiduçja li wrew fija. B˙ala sezzjoni armar, din is-sena er©ajna kellna sena impenjattiva ˙afna. Hekk kif g˙addiet il-festa tas-sena l-o˙ra bdejna billi g˙amilna l-maintenance me˙tie© fuq l-armar tal-festa filwaqt li ˙adna wkoll ˙sieb it-tiΩjin tal-Milied. Wara l-Milied bdejna mill-ewwel bit-t˙ejjijiet g˙all-festi tal-Ìimg˙a l-Kbira u l-G˙id. Hekk kif g˙addew dawn iΩ-Ωew© avvenimenti komplejna mill-ewwel bix-xog˙ol relatat mal-festa ta’ din is-sena. Fost l-o˙rajn din is-sena komplejna bix-xog˙ol ta’ liedna ©dida, in˙ietu pendil ©did g˙aç-çrieki (grazzi mill-qalb lill-a˙wa, Carmen, Loraine u Kate (mill-familja Muscat)), ˙dima fuq il-pro©ett ta’ tisbi˙ tal-bit˙a tal-kaΩin, in˙admu sett imwejjed u bankijiet ©odda g˙al ©ol-istess bit˙a u komplejna wkoll b’xog˙ol ta’ dawl g˙al fuq il-faççata tal-kaΩin.

Ninsab çert li b˙alma dejjem g˙amilna din is-sena ser ner©g˙u nΩejnu r-ra˙al tag˙na b’tiΩjin artisiku mill-isba˙. Dan huwa frott ix-xog˙ol u l-kapaçitajiet tal-membri tassoçjetà tag˙na. Nie˙u din l-opportunità sabiex in˙e©©e© lil kull min jista’ sabiex jg˙in fl-armar u x-xog˙ol tal-festa biex b’hekk nie˙du pjaçir flimkien u dejjem nid˙lu iktar fl-ispirtu tal-festa.

Nag˙laq dan il-messa©© qasir tieg˙i billi l-ewwel nett nawgura lil s˙abna tan-nar sena o˙ra ta’ suççess kif dejjem g˙amlu matul is-snin u nawgura wkoll l-festa t-tajba lill-Gudjani kollha b’mod speçjali lir-RiΩurjanti.

Viva l-Madonna tar-RuΩarju.

41

Festa 2014

42

Festa 2014

Progetti Infrastrutturali 2014

43

Festa 2014

44

Festa 2014

Id-Devozzjoni tarRuΩarju lejn il-Madonna Lorenzo Zahra Mill-kitba tal-G˙awdxi Dun ÌuΩepp Cauchi.

Nibda biex ng˙id li l-qima lejn il-Madonna llum xterdet ta˙t diversi titoli. Dik ta’ Loreto hija biss wa˙da fost tant o˙rajn. Loreto hija belt fl-Italja fejn il-Madonna hija mag˙rufa b’dan it-titolu, ng˙idu a˙na b˙alma g˙andna f’G˙awdex dik ta’ PINU. Issa l-Madonna, i©ifieri l-Gran Ver©ni Marija li ©abet fid-Dinja lis-Salvatur, hija l-OMM Divina, i©ifieri l-OMM T’ALLA u hija wkoll l-OMM TAL-UMANITAS KOLLHA. Qima li biha nirrikorru lejn Marija hija t-talba tar-RuΩarju. Jien g˙adu kemm ©iet f’idejja l-kitba tal-Qassis G˙awdxi Dun ÌuΩepp Cauchi li g˙ex bejn is-snin 1900-55 u li jing˙ad kien ta’ ˙ajja tajba. Dan wie˙ed jikkonfermah mill-kitbiet tieg˙u wkoll. Ìie f’idejja l-ktieb stampat fis-sena 2006 li jg˙allimna kif g˙andna ng˙idu din it-talba tant g˙aΩiΩa.

Din il-kitba turina l-mod kif wie˙ed g˙andu jg˙id din it-talba. Jistqarr li g˙al min ma jafx x’inhu, ir-RuΩarju hija ripetizzjoni monotona. Imma r-RuΩarju huwa kuntemplazzjoni fuq il-misteri tal-Fidi. Misteri li l-mo˙˙ tal-bniedem qatt ma jifhem il-kobor tag˙hom. Fih g˙andna l-aqwa tliet talbiet: Il-Missierna mg˙allma minn Ìesù stess, dik li biha wassal l-a˙bar l-Arkan©lu Gabriel lil Marija, u l-Glorja b’tif˙ir lisSsma Trinità.

Dun ÌuΩepp jg˙allimna li b˙alma Ìesù da˙al fid-dinja permezz ta’ Marija, hekk ukoll permezz tag˙ha jid˙ol fl-erwie˙, fil-familji u fin-nazzjonijiet. Huwa jwissi biex ir-RuΩarju jing˙ad b’dinjità, b’attenzjoni tal-menti, f’poΩizzjoni xierqa, u bid-devozzjoni.

Ir-RuΩarju huwa skola ta’ fidi, u hu tarka ta’ fara© u g˙alhekk jixraq li jing˙ad b’mod dehen. Il-veritajiet huma mi©bura fil-misteri li jin©abru fil-©rajjiet misterjuΩi. Ilkontemplazzjoni ssir bil-memorja u l-imma©inazzjoni billi wie˙ed jist˙ajlu preΩenti fix-xena. Il-misteri juruna l-virtujiet me˙tie©a g˙al ˙ajja nisranija. Dun ÌuΩepp jikkwota lil Santa Teresa ta’ Ìesù kemm il-meditazzjoni hija me˙tie©a biex tg˙ix tajjeb kif ukoll lil Madonna stess li talbet lil San Duminku jxerred b˙ala talb vokali u mentali ir-RuΩarju.

Fi ftit kliem, Dun ÌuΩepp Cauchi jwissina kemm hija talba g˙aΩiΩa u kemm g˙anda ng˙idu r-RuΩarju bil-mod li nifhmu dak li ng˙idu u li nikkuntemplaw. Kemm dan ittag˙lim hu siwi g˙al Ωminijietna meta fid-dinja mg˙a©©la tal-lum nisimg˙u ir-RuΩarju b’˙afna g˙a©la u bla mumenti ta’ kontemplazzjoni.

45

Festa 2014

The Butcher Shop (Prop. Kevin Galea)

We personally pick all meat to guarantee excellence at your table William Baker Street, Gudja Telephone: 2167 5333 Free Deliveries

Serving you is our pleasure

46

Festa 2014

Qaddisin u Beati Dumnikani Beatu Reginald ta’ Orleans Loreto Gatt Predikatur kbir, fost l-ewwel dixxipli ta’ S. Duminku Il-˙ajja tal-Beatu Reginald tista’ taqsama f’Ωew© partijiet.

L-ewwel parti hi meta iltaqa’ ma’ S. Duminku u l-parti l-o˙ra hi wara li iltaqa mieg˙u.

Reginald twieled fl-1183 ©ewwa Franza aktarx f’Orleans. Hu studja fl-Università ta’ Pari©i. Wara li la˙aq saçerdot, hu g˙allem id-dritt kanonku b’suççess kbir u min˙abba li kellu virtujiet sbie˙ kien ©ie mla˙˙aq dekan tal-kapitlu tal-katidral ta’ Orleans.

Hawnhekk b˙al f’Pari©i kien mag˙ruf g˙all-g˙erf kbir li kellu u wkoll g˙ad-devozzjoni kbira lejn Ommna Marija.

Billi kien Ωag˙Ωug˙ ˙abrieki ˙afna, Reginald ma kien xejn kuntent bil-˙ajja li kien jg˙ix. Kien i˙oss li g˙andu xi ˙a©a nieqsa fil-˙ajja tieg˙u. Veru li kien qed jg˙ix ˙ajja qaddisa ˙afna, iΩda hu ried ˙afna aktar minn hekk. U hawn kien iddeçieda li jag˙mel pellegrina©© lejn l-Art Imqaddsa. Fit-triq tieg˙u lejn l-Art Imqaddsa huwa kien sar Ruma. Hemmhekk hu sar lill-˙abib tieg˙u l-Kardinal Ugo de Segni u mieg˙u ddiskuta x-xewqat tieg˙u, filwaqt li fissirlu kif kien i˙oss b˙al sej˙a kbira g˙al dak il-faqar primittiv u g˙al dik il-predikazzjoni appostolika iΩda ma kienx jaf kif ser jaqbad jirrealizza l-˙sieb tieg˙u. Il-Kardinal wie©bu li hu kien jaf eΩatt dak li kien qed jitlob u jixtieq, u g˙alhekk bag˙tu g˙and San Duminku, li f’dak iΩ-Ωmien kien Ruma wkoll. Reginald mar g˙and San Duminku mal-ewwel çans li kellu u feta˙ qalbu ma’ dan il-qaddis kbir, u g˙all-parir ta’ San Duminku huwa g˙araf li sab dik it-triq li kien qed ifittex.

Reginald bilkemm la˙aq ˙a din id-deçiΩjoni li jid˙ol fl-Ordni Dumnikan meta hu safa marid gravi ˙afna u sa anke kien wasal fil-periklu tal-mewt. Skont storiki tal-Ordni Dumnikan jiktbu li l-Madonna stess dehritlu fil-pont tal-mewt tieg˙u. Hija fejqitu u b’hekk selfitlu ftit Ωmien ie˙or biex jg˙ix f’din id-dinja.

Jing˙ad ukoll li hija wrietu skapular twil abjad u qaltlu kif din kellu jkun parti millibsa Dumnikana. Meta telqet huwa ©ie mfejjaq g˙al kollox. Meta hu qal b’dak li ©ralu lil San Duminku li sa dan it-tant kienu saru ˙bieb sew, billi l-patrijiet kienu g˙adhom jilbsu l-abitu tal-kanonçi regulari, San Duminku kien ordna li l-patrijiet jibdew jilbsu dan l-abitu l-©did mog˙ti lilhom mill-istess Omm t’Alla. Reginald stess ©ie mlibbes b’dan l-abitu Dumnikan, u biex iwettaq il-weg˙da li kien g˙amel kompla l-vja©© tieg˙u lejn Ìerusalem.

47

Festa 2014

48

Festa 2014 Meta re©a’ lura Reginals beda l-karriera tieg˙u qasira imma brillanti tal-predikazzjoni. Ìewwa Bolonja fejn kien stazzjonat il-˙lewwa tal-˙ajja tieg˙u ©ibdu mijiet ta’ Ωg˙aΩug˙ lejn l-ordni. Skont storiçi tal-Ordni Dumnikan kitbu l-priedki ta’ dan il-Beatu kienu qishom tor©a li tag˙ti n-nar lill-qlub ta’ dawk li kienu ikunu jisimuh.

L-ewwel wie˙ed li rçieva l-iskapular, Reginald miet fl-1220, mibki mill-Ordni kollu, wara li kien libes l-abitu Dumnikan g˙al sentejn biss. Kien ©ie dikjarat Beatu f’Ωmien il-Papa Piju IX. Riferenzi: Dumnikani Mag˙rufa

Luqa Azzopardi O.P.

Baned Mistiedna g˙all-Festa tal-Madonna tar-RuΩarju 2014 Banda De Rohan ÓaΩ-Ûebbu© Il-Ìimg˙a 3 ta’ Ottubru 2014

G˙aqda MuΩikali Sant’ Andrija Luqa Is-Sibt 4 ta’ Ottubru 2014

G˙aqda tal-MuΩika San Gejtanu Óamrun Il-Óadd 5 ta’ Ottubru 2014

49

Festa 2014

S U Stationary PL Phone 21692388 / 79049352

Fejn issib kull m’g˙andek bΩonn g˙all-pet tieg˙ek, klieb, qtates, g˙asafar u o˙rajn; garden furniture, ©wiez, bexx, u pjanti.

Dejjem b’servizz bi tbissima. Il-festa t-tajba lil kul˙add.

Gudjani kollha

50

Festa 2014

X’Forza G˙andu r-RuΩarju!

Emily Barbaro Sant Padre Gabriele Amorth, barra li huwa mag˙ruf sewwa fil-Knisja, huwa wkoll l-eΩorçista tal-Vatikan. Dan l-a˙˙ar kiteb dwar ilforza qawwija li g˙andha t-talba tar-RuΩarju.

Darba wa˙da, waqt sezzjoni ta’ eΩorçiΩmu, il-kollega tieg˙u sema’ lix-xitan jg˙id hekk: “Kull Ave Marija li ting˙ad, in˙ossha b˙al daqqa kbira fuq rasi. Kieku l-insara jafu kemm g˙andu sa˙˙a r-RuΩarju, ikun it-tmiem tieg˙i”. Is-sigriet ta’ din il-qawwa, ©ej mill-fatt li r-RuΩarju huwa talba u meditazzjoni. Din it-talba hija ndirizzata lill-Missier, lill-Ver©ni Marija u lit-Trinità Qaddisa. Hija wkoll meditazzjoni fuq Kristu.

Huwa jag˙ti wkoll xi tag˙rif li tajjeb li nΩommuh quddiem g˙ajnejna. Huwa importanti li kull kelma tar-RuΩarju titlissen b’mod çar u nistennew li jispiçça min ikun qed imexxi t-talb qabel inwie©bu. It-talba tar-RuΩarju hija konverΩazzjoni ma’ Ommna Marija u kif nag˙mlu meta nkunu qed nitkellmu ma’ xi ˙add, in˙alluh jispiçça qabel nibdew a˙na.

Meta, waqt it-talba tar-RuΩarju ng˙idu: “Sliema g˙alik Marija, itlob g˙alina midinbin...” Ommna Marija tkun ˙dejna biex titlob mag˙na. Hija ma ti©ix wa˙eda, iΩda ©©ib l-an©li mag˙ha g˙ax hija s-Sultana tal-kori kollha tal-an©li. Billi l-Ver©ni Marija hija Omm Ìesù, hija ©©ibu mag˙ha wkoll. Ìesù ma jisseparax ru˙u mit-Trinità allura jkollu mieg˙u lill-Missier u lill-Ispirtu s-Santu. Fejn ikun hemm it-Trinità, ikun hemm il-˙olqien kollu u allura l-bniedem ikun imdawwar bi ©miel liema b˙alu li ma jistax jimma©inah.

Ommna Marija ti©i b˙ala r-Re©ina tal-Grazzji b’dirg˙ajja miftu˙a li minnhom jo˙or©u ra©©i tad-dija li jfejqu n-niket tag˙na u jimlewna bil-grazzji. Dan huwa l-wirt li ˙are© mill-qalb ta’ Ìesù fuq is-Salib meta ç-çenturjun nifidlu qalbu bil-lanza.

Hekk, meta wie˙ed jg˙id it-talba tar-RuΩarju, anke Ave Maria wa˙da biss, ikun qed jie˙u sehem minn kwantità ta’ grazzji. “Minn jirrikorri g˙and Marija bit-talba tarRuΩarju ma jistax g˙alih ix-xitan. Mhux ta’ b’xejn mela, li min jg˙id it-talba tar-RuΩarju bil-qalb, qalbu tkun imbierka u jkun im˙ares mill-qawwa ta’ din it-talba!”

51

Festa 2014

IR-RUÛARJU MQADDES Il-Bidu Alla tag˙na isma’ t-talb tag˙na, e˙les g˙inna u ieqaf mag˙na. Glorja lill-Missier u lill-Iben u lil-Ispirtu s-Santu, kif kien mill-bidu issa u dejjem u jibqa’ g˙al dejjem ta’ dejjem Ammen. Marija Santissima, uri li inti ommna: permezz tieg˙ek jilqa talbna Ìesù li twieled minnek u sar bniedem b˙alna. O Ìesù tieg˙i, a˙frilna dnubietna, e˙lisna min-nar ta’ l-infern; ˙u l-©enna l-erwie˙ kollha, l-aktar dawk li g˙andhom bΩonn tal-˙niena tieg˙ek.

1.

2.

3.

4.

5.

Il-Misteri tal-Fer˙ (Jing˙adu nhar ta’ Tnejn u nhar ta’ Sibt) Meta l-An©lu Gabriel ˙abbar lil Sidtna Marija li kellha tkun Omm Alla.

Meta Sidtna Marija marret iΩΩur lill-qariba tag˙na, Santa EliΩabetta.

Meta Sidna Ìesù Kristu twieled fl-g˙ar ta’ Betlem.

Meta Sidna Marija ppreΩentat lil Binha Ìesù fit-tempju.

Meta Sidtna Marija tilfet lil Binha Ìesù u wara tlett ijiem sabitu jiddisputa mad-dutturi.

1.

2.

3.

4.

5.

Il-Misteri tad-Dawl (Jing˙adu nhar ta’ Óamis) Meta Sidna Ìesù Kristu tg˙ammed fix-Xmara Ìordan.

Meta Sidna Ìesù Kristu wera lilu nnifsu fit-Tie© ta’ Kana.

Meta Sidna Ìesù Kristu˙abbar is-Saltna ta’ Alla u sejja˙ g˙all-indiema.

Meta Sidna Ìesù Kristu tbiddel quddiem l-Appostli fuq il-Muntanja Tabor.

Meta Sidna Ìesù Kristu waqqaf l-Ewkaristija, it-tifkira tal-Misteru ta’ l-G˙id.

1.

2.

3.

4.

5.

Il-Misteri tat-Tbatija (Jing˙adu nhar ta’ Tlieta u nhar ta’ Ìimg˙a) Meta Sidna Ìesù Kristu g˙amel l-orazzjoni fl-ort u g˙ereq l-g˙araq tad-demm.

Meta Sidna Ìesù Kristukien marbut mal-kolonna u ffla©ellawh.

Meta Sidna Ìesù Kristukien inkurunat bix-xewk.

Meta Sidna Ìesù Kristu kien mg˙obbi bis-salib ming˙and Pilatu sal-Kalvarju.

Meta Sidna Ìesù Kristu kien mislub fuq is-salib u wara tliet sig˙at ta’ agunija miet.

1.

2.

3.

4.

5.

Il-Misteri tal-Glorja (Jing˙adu nhar ta’ Erbg˙a u l-Óadd) Meta Sidna Ìesù Kristu qam minn bejn l-imwiet.

Meta Sidna Ìesù Kristu tela’ s-sema.

Meta Sidna Ìesù Kristu bag˙at l-Ispirtu s-Santu fuq l-appostli.

Meta Sidtna Marija ©iet imtellg˙a s-sema bir-ru˙ u l-©isem.

Meta Sidtna Marija ©iet inkurunata mit-Trinità Mqaddsa b˙ala Sultana tas-Sema u l-art.

Is-Salve Re©ina Sliema g˙alik, Sultana, omm tal-˙niena, ˙ajja, ˙lewwa u tama tag˙na, sliem g˙alik. Lilek ng˙ajtu, a˙na, itturufnati wlied Eva. Lilek nitnie˙du, a˙nal i nibku u nolfqu f’dan il-wied ta’ dmug˙. Ejja mela avukata tag˙na dawwar lejn dawk l-g˙ajnejn tieg˙ek tal-˙niena. Urina, wara dan it-turufnament lil Ìesù frott imbierek tal-©uf tieg˙ek, o ˙anina, o pija, o ˙elwa Ver©ni Marija.

Itlob g˙alina qaddisa Omm Alla.

Biex ikun jist˙oqqilna dak li weg˙idna Kristu.

Skont il-fehma tal-Papa: Missierna, Sliema, Glorja.

G˙all-Erwie˙ tal-Purgatorju: Missierna, Sliema,

Ag˙tihom o Mulej..... il-mistrie˙ ta’ dejjem.

52

Festa 2014

Litanija tal-Madonna

Mulej ˙niena, Kristu ˙niena, Mulej ˙niena, Kristu, ismag˙na, Kristu, ilqa’ t-talb tag˙na, Missier Etern Alla, Iben Alla li fdejt id-dinja, Spirtu Mqaddes Alla, Trinità Mqaddsa Alla wie˙ed Imqaddsa Marija Imqaddsa Omm Alla Imqaddsa xebba tax-xbejbiet Omm ta’ Kristu Omm il-Knisja Omm tal-grazzja ta’ Alla Omm l-iΩjed safja Omm l-iΩjed nadifa Omm u xebba Omm bla tebg˙a Omm li tist˙oqq l-im˙abba Omm tal-g˙a©eb Omm tal-parir it-tajjeb Omm ta’ min ˙alaqna Omm ta’ min slavana Xebba kollok g˙aqal Xebba li tist˙oqq kull qima Xebba li tist˙oqq kull for˙rija Xebba kollok setg˙a Xebba kollok ˙niena Xebba dejjem marbuta ma’ Alla Mera tal-qdusija

Óenn g˙alina “ “ “ Itlob g˙alina “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “

Tron tal-g˙erf Bidu tal-fer˙ tag˙na G˙amara tal-Ispirtu s-Santu G˙amara ta’ kull grazzja G˙amara ta’ kull tjieba Warda mistika Torri ta’ David Torri ta’ l-avorju Dar tad-deheb Arka tar-Rabta l-Ìdida Bieb tas-Sema Kewkba ta’ filg˙odu Sa˙˙a tal-morda Kemm tal-midinbin Fara© ta’ l-imnikktin G˙ajnuna ta’ l-insara Sultana ta’ l-an©li Sultana tal-Patrijarki Sultana tal-Profeti Sultana ta’ l-Appostli Sultana tal-Martri Sultana tal-Konfessuri Sultana tal-Ver©ni Sultana tal-Qaddisin kollha Sultana mnissla ming˙ajr l-ewwel tebg˙a Sultana mtellg˙a s-sema Sultana tar-RuΩarju Mqaddes Sultana tal-Familja Sultana tal-Paçi

53

“ “ “ “ “ “ Itlob g˙alina “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “ “

Óaruf ta’ Alla li tne˙˙i d-dnubiet taddinja.

A˙rilna nitolbuk, Mulej. Óaruf ta’ Alla li tne˙˙i d-dnubiet taddinja.

Ismag˙na, nitolbuk, Mulej. Óaruf ta’ Alla li tne˙˙i d-dnubiet taddinja. Óenn g˙alina.

Nitolbu: O Alla, int li ridt li mat-t˙abbira ta’ l-an©lu, l-Iben tieg˙ek isir bniedem fil-©uf tal-Ver©ni Mqaddsa Marija, ag˙tina, nitolbuk, lilna li nistqarruha Omm Alla, li nkunu mg˙ejjuna mit-talb tag˙na.

Bl-istess Kristu Sidna Amen.

Festa 2014

54

Festa 2014

Maestro Di Cappella Mro Raymond Attard Is-Surmast Raymond Attard twieled fil-15 ta’ April, 1969 u ©ie mg˙ammed fil-BaΩilika, Kolle©jata, u Santwarju ta’ Maria Bambina l-Isla mill-Arçipriet Mons Dun Ìwann Sladden. Óa l-edukazzjoni tieg˙u fl-iskejjel tal-Gvern u dejjem f’Ra˙al Ìdid l-ewwel fil-Primarja mbag˙ad fis-Sekondarja ta’ skola ÌuΩè D’Amato u aktar tard fl-iskola San ÌuΩepp Kordin, u aktar tard fl-iskola Prof. Lorenzo Manchè Ospizo filFurjana, fejn ˙a kors fuq is-seng˙a ta’ “Electrician”.

Il-©ibda lejn l-arti muΩikali bdiet minn età Ωg˙ira ˙afna billi kien i˙obb jisma’ ˙afna muΩika operistika, klassika, sagra u anke dik litur©ika. Sa minn çkunitu is-Surmast Raymond Attard kien i˙obb idur il-knejjes g˙all-muΩika sagra u ji©ri ma’ ˙afna surmastrijiet f’diversi festi u knejjes madwar Malta u jisma’ l-muΩika.

Aktar tard is-Surmast Raymond Attard g˙amel Ωmien mal-Ordni tal-Patrijiet Karmelitani fejn ˙a l-qofol tat-ta˙ri© tieg˙u fl-arti muΩikali. Kien filfatt meta s-surmast kien fil-Kunvent tal-Balluta li ˙a t-ta˙ri© fil-muΩika ming˙and P. Daniel Sammut u fil-Kunvent tal-Belt Valletta ming˙and P. Marcellin Scicluna, it-tnejn esperti fil-qasam muΩikali.

MaΩ-Ωmien, is-Surmast Attard, beda jie˙u t-tmexxija ta’ diversi korijiet f’idejh f’diversi knejjes f’Malta u G˙awdex. F’Malta kien imexxi l-kor parrokkjali talParroçça San ÌuΩepp Óaddiem, B’Kara u dderie©a 5 korijiet f’daqqa u wie˙ed minnhom kien barrani millItalja “Coro cantico Nuovo” minn Sorrento (Napli).

F’B’Kara ukoll kien jidderie©i l-kor tal-knisja ta’ San Fran©isk u anke f’G˙awdex fil-Parroçça tal-Qala kien jidderie©i l-kor parrokkjali. Sakemm sa fl-a˙˙ar ©iet maqtug˙a x-xewqa li minn Ωmien qabel kellu li

55

Festa 2014

56

Festa 2014 jidderie©i l-kor tal-Knisja Sant’ Antnin tal-Kappuçini ta’ G˙ajn Dwieli Ra˙al Ìdid, li issa ilu sa mis-sena 1999 jidderie©i dan il-kor.

Mal-Kor “Laudate Dominum”, ta’ G˙ajn Dwieli kellu okkaΩjonijiet sbie˙ u uniçi, fosthom kunçert ta’ Ωmien il-Milied organizzat mill-Kunsill Lokali Paola u li kien suççess kbir u ma˙ru© fuq CD, u l-“Prima Messa Solenni” ta’ Patri Joseph Zahra O.P. li wkoll kienet ta’ suççess kbir, uniku u indimentikabbli.

G˙al dik l-okkaΩjoni mal-istess kor ta’ Ghajn Dwieli “Laudate Dominum” ˙a sehem ukoll il-kor ta’ Óal Safi “Chorus Sancte Paule”, l-Mezzo Sopran Marie Therese Vassallo, l-Baxx Kevin Caruana u orkestra ta’ 36 muΩiçisti.

Fis-sena 2004 inkiseb suççess ie˙or g˙as-Surmast Attard bir-‘recording’ ta’ CD ie˙or, din id-darba bl-isem ta’ “ÌuΩeppi Caruana, G˙ana b’tif˙ir”. CD mimlija b’xog˙lijiet tas-Surmast Caruana (1880 1931) u Akkademja muΩiko Letterarja fl-okkaΩjoni tal-500 sena mit-twelid tal-Papa Dumnikan San Piju V, li saret b’suççess kbir nhar id-19 ta’ Mejju fl-Insinji BaΩilika, Parroçça Matriçi u Prinçipali ta’ Sidtna Marija ta’ Porto Salvo u San Duminku talBelt Valletta. Dakinhar ukoll kienet ©ie inawgurata b’suççess l-imsemmija CD.

57

Festa 2014

58

Festa 2014

Fratellanza S.Smu. RuΩarju Parroçça Arçimatriçi u Arçipretali tal-Gudja A.D. 1588 G˙eΩieΩ, Fi ftit taΩ-Ωmien ie˙or se nkunu qed niççelebraw il-festa tant g˙aΩiΩa g˙alina l-Gudjani tal-Madonna tar-RuΩarju. Kif tafu, matul is-sena li g˙addiet , il-Fratellanza tas-S.Smu. RuΩarju flimkien mas-Soçjetà Filarmonika La Stella, ˙dimna id f’id sabiex fl-anniversarju tal- 425 sena mit-twaqqif tal-imsemmija fratellanza tellajna programm ta’ çelebrazzjonijiet mΩewwaq b’attivitajiet kemm reli©juΩi, li tawna l-okkaΩjoni li nirriflettu fuq l-ispiritwalità tag˙na, kif ukoll soçjo-kulturali, fejn flimkien fra˙na u ççelebrajna kif inhu xieraq dan l-avventiment storiku f’ra˙alna. OkkaΩjonijiet b˙alma kien l-425 anniversarju tal-Fratellanza tas-Ssmu RuΩarju, filwaqt li jservi ta’ okkaΩjoni ta’ fer˙, ifakkarna wkoll fir-responsabbiltà kbira li lkoll kemm a˙na g˙andna fitt˙addin ta’ dak li jag˙milna.

Wara li s-sena l-o˙ra tlesta x-xog˙ol ta’ restawr u indurar mill-©did talventartal tar-RuΩarju u l-gandlieri li jakkumpanjawh (ma˙duma minn Leli Calleja), kif ukoll kaxxa tal-injam sabiex tipprote©i l-bradella (ma˙duma minn ÌuΩi Gatt

Ritratti ta’ wie˙ed mill-gandlieri u parti mill-gwarniç tal-ventartal restawrati s-sena l-o˙ra.

59

Festa 2014

60

Festa 2014 (Il-Mosti) bil-g˙ajnuna ta’ Toninu Caruana, Bertu Caruana u ÌuΩi Dalli) din is-sena ˙sibna sabiex na˙dmu fuq il-konservazzjoni u r-restawr tan-niçça tal-vara filwaqt li nduru wkoll il-karna©©jon tal-istatwa devota tal-Madonna tar-RuΩarju.

Sfortunatament, wara li ˙adna l-pariri ta’ nies professjonali fil-qasam tar-restawr u l-konservazzjoni tal-vari, wasalna g˙all-konkluΩjoni li l-intervent fuq l-istatwa tarRuΩarju g˙andu jmur ‘il hinn minn sempliçiment restawr tal-karna©©jon. Min˙abba l-fatt li l-vara hija ma˙duma fil-kartapesta, l-irfig˙ ta’ matul is-snin wassal g˙al ˙sarat fl-anima (xi ˙a©a normalissima g˙al dawn it-tip ta’ statwi) u g˙alhekk hemm bΩonn li l-˙sara ti©i indirizzata minnufih. Dan l-intervent mhux biss g˙andu jiΩgura li l-˙sara ma tkomplix tiΩdied iΩda g˙andu wkoll jservi sabiex l-anima tal-istatwa tisa˙˙a˙ b’tali mod li l-problema ma ter©ax titfaçça iktar ‘il quddiem. Ing˙atajna wkoll il-parir li filwaqt li l-istatwa tkun barra minn postha jsir ukoll xog˙ol ta’ konservazzjoni fuq ilpedistall tal-istess statwa. Minkejja li kundizzjoni tal-pedistall hija wa˙da ra©onevoli g˙aΩ-Ωmien li g˙andu, ikun jag˙mel sens li l-intervent ta’ preservazzjoni ikun wie˙ed ˙olistiku. Min˙abba ra©unijiet ta’ lo©istika dan ix-xog˙ol ser isir matul is-sena 2015 u ‘k Alla jrid il-vara tant g˙aΩiΩa g˙alina tal-Madonna tar-RuΩarju ter©a’ tkun mag˙na g˙all-festa tal-2015. Ix-xog˙ol fuq l-istatwa ser jin˙adem g˙and Camilleri Cauchi Arts Studios minn Aaron Camilleri Cauchi filwaqt li x-xog˙ol fuq il-pedistall ser isir minn Horace Farrugia tal-Imdina. Fil-frattemp, ix-xog˙ol tar-restawr u konservazzjoni tan-niçça ser jin˙adem minna stess.

B˙alma tisg˙u timma©inaw, dan l-intervent g˙andu piΩ finanzjarju kbir.

Stimi proviΩorji jindikaw li l-intervent fuq l-istatwa ser ji©i jiswa madwar Eur 2500, l-konservazzjoni tal-pedistall madwar Eur 800, filwaqt li l-ispejjes tan-niçça mistennija jla˙˙qu Eur 500. Madanakollu ninsabu çerti li bil-g˙ajnuna ta’ kul˙add, bi sforz ©enwin u b’im˙abba lejn Ommna Marija, nistg˙u naslu sabiex flimkien inwettqu x-xog˙ol li hemm bΩonn. Nemmnu fil-©eneroΩità tag˙kom u nemmnu wkoll li kul˙add se jkun parteçipi f’dan il-pro©ett ambizzjuΩ. Il-vara tar-RuΩarju hija wirt il-Gudjani kollha u mhux se nkunu a˙na li n˙allu dan il-wirt ja˙rab minn idejna. Nittamaw fil-qalb kbira tag˙kom.

Tislijiet Fratellanza tas-S.Smu. RuΩarju A.D. 1588

Ritratt tal-Fratelli tas-S.Smu RuΩarju fil-purçissjoni tat-Transulazzjoni Solenni ta’ San Sebastjan (Óal Qormi)

61

Festa 2014

62

Festa 2014

63

Festa 2014

64

Festa 2014

X’Sar minnha Luçija ta’ Fatima?

Joseph C Camilleri BA, DEAM, M.Ed. F’Cova da Iria, il-Portugall Sidna Marija dehret g˙al diversi drabi lit-tlitt itfal, tlitt ra˙˙ala minn Aljustrel – Luçija, Fran©isku u Gjaçinta. Ir-RuΩarju jissemma sewwa f’dawn id-dehriet malMadonna. L-a˙˙ar dehra se˙˙et nhar it-13 ta’ Ottubru 1917. Fran©isku u Ìjaçinta mietu ftit wara iΩda Luçija baqg˙et ˙ajja g˙al diversi snin. X’sar minnha?

Fil-bidu tas-snin g˙oxrin l-Isqof ta’ Coimbra beda jie˙u interess partikulari f’Luçija.

Kellem lil ommha fejn qallha çar u tond li l-a˙jar ˙a©a g˙at-tifla kien li t˙alli d-dar u tmur mas-sorijiet ta’ Santa Dorteja de Vilar, f’monasterju viçin il-belt port ta’ Porto.

Luçija kellha biss 14-il sena. Ìurnata qabel telqet, marret issellem lin-nies tar-ra˙al tag˙ha u anke Ωaret sew il-knisja parrokkjali u sew iç-çimiterju tar-ra˙al. L-g˙ada telqet bla ma daqqet trumbetti ji©ifieri bil-mo˙bi tan-nies.

Il-Óajja fil-Kunvent Fis-17 ta’ Ìunju 1917 da˙let fil-Kunvent li kellu skola marbuta mieg˙u. Hawn ˙adet l-edukazzjoni li kellha bΩonn. Kien f’dawn is-snin li Luçija bdiet t˙oss is-sej˙a tal-Mulej, bdiet turi interess fil-˙ajja monastika. Wara 8 snin ˙alliet dan il-monasteru u marret Pontevedra fi Spanja. Hawn g˙exet f’dar o˙ra tas-Sorijiet Dorotej. F’din id-dar, fit-3 t’Ottubru 1928 g˙amlet l-ewwel professjoni temporanja. Din wasslitha biex tag˙mel il-voti perpetwi fejn ˙adet l-isem ta’ Swor Marija Luçija ta’ Ìesù.

Kien dan iΩ-Ωmien meta dehritilha mill-©did il-Madonna. Din id-darba Omm Alla kellha tifel mag˙ha. Biswitha kien hemm s˙aba mimlija dawl. Id wa˙da kienet tistrie˙ fuq spallejn it-tifel u fl-o˙ra l-Madonna kienet qed turi qalbha li kienet mdawra bix-xewk.

It-tifel kellem lil Luçija fejn qalilha biex twelled devozzjoni lejn il-Qalb tal-Madonna.

Din il-qalb kienet mdawra xewk ka©unat mid-dag˙a u mill-ingratitudni tal-bniedem.

Hu qallilha biex tag˙mel atti ta’ penitenza sabiex jitne˙˙a dan ix-xewk.

It-tifel spejga lil Luçija kif kellha tkun din id-devozzjoni lejn il-Qalb ta’ Marija. Kull l-Ewwel Sibt tax-xahar, g˙al ˙ames darbiet, wara xulxin, kellha tqerr u titqarben.

Kellha tg˙id wkoll ir-RuΩarju u toqg˙od fil-preΩenza ta’ xbieha tal-Madonna g˙al madwar kwarta timmedita fuq il-misteru tar-RuΩarju. G˙al din id-devozzjoni, l-Madonna twieg˙ed li tg˙in fil-mument tal-mewt bi grazzji neçessarji g˙as-salvazzjoni tar-ru˙. Sena wara dehrilha l-Bambin Ìesù. Dan staqsiha jekk kinitx qed ixxerred din id-devozzjoni Marjana tant mixtieqa minn Ommu Marija.

65

Festa 2014 ViΩjoni O˙ra Fit-13 ta’ Ìunju 1929, Luçija kellha viΩjoni o˙ra, din id-darba fil-kappella tal-Kunvent.

Il-Madonna kellmet lil Luçija dwar il-konverΩjoni tar-Russja lil Qalb Immakulata tag˙ha sabiex tikkonverti lejn Alla. Kemm damet fil-monasterju ta’ Tuy, Luçija kitbet dak kollu li ftakret. Dan sar fuq ix-xewqa tal-awtoritajiet reli©juΩi. Wara li lestiet xog˙olha, l-Isqof Da Silva ta’ Lieria qara l-kitbiet tag˙ha. L-aktar ˙a©a importanti kienet is-Sigriet ta’ Fatima – it-tielet sigriet. Meta l-Isqof lesta mill-qari tal-kitba, po©©a kollox ©o envelopp li wara ©ie mog˙ti lill-Papa permezz tan-Nunzju Appostoliku.

Lura PajjiΩha F’Mejju 1946 Luçija re©g˙et marret lura il-Portugall. Ûaret Aljustrel, ra˙al twelidha, kif ukoll Cova da Iria fejn dehritilha l-Madonna. Hawn ˙asset is-sej˙a g˙all-˙ajja kontemplattiva. Bil-permess tal-Papa Piju XII, hi da˙let fil-monasterju tas-sorijiet Kamelitani Skalzi fil-belt storika ta’ Coimbra fil-Portugall. Dan se˙˙ nhar il-festa ta’ Marija Annunzjata ji©ifieri l-25 ta’ Marzu 1948. Hi bidlet isimha f’Swor Marija talQalb Immakulata.

Laqg˙at mal-Papiet Mill-1948 Luçija ltaqg˙et darbtejn mal-mexxejja tal-Knisja nisranija. L-ewwel laqg˙a kienet mal-Qdusija Tieg˙u Papa Pawlu VI u t-tieni laqg˙a mal-Qdusija Tieg˙u Papa Ìwanni Pawlu II. IΩ-Ωew© laqg˙at saru fl-istess post ji©ifieri f’Fatima.

Mument tassew sabi˙ g˙al Luçija kien fit-13 ta’ Mejju 2000 meta l-Qdusija Tieg˙u l-Papa Ìwanni Pawlu II ibbeatifika sew lil Ìjaçinta u sew lil Fran©isku f’Fatima filpjazza tal-BaΩilika.

Il-Mewt Fl-a˙˙ar tasal ta’ kul˙add. Il-Mulej sejja˙ lil Luçija lejn id-dar tieg˙u nhar it-13 ta’ Frar 2005. Kien sewwa sew fil-˙amsa u nofs neqsin ˙amsa meta g˙alqet g˙ajnejha.

Ftit ˙in qabel il-Papa Ìwanni Pawl II kien bag˙tilha l-Barka Appostolika tieg˙u.

Il-funeral sar jumejn wara mill-monasterju klawstrali tas-sorijiet TereΩjani salKatidral ta’ Coimbra. Eluf kbar tan-nies ˙onqu t-toroq fejn kien g˙addej il-korteo.

Kien hemm ukoll rappreΩentazzjoni minn diversi pajjiΩi nsara fosthom minn Malta.

Il-©isem ta’ Luçija g˙adda sena midfun fiç-çimiterju tal-monasteru u wara tittie˙ed fil-BaΩilika tal-Madonna ta’ Fatima fl-2006 fejn indifen biswit il-fdalijiet ta’ Ωew© ku©ini tag˙ha – Fran©isku u Ìjançinta Marto.

Luçija hija ferm importanti fl-istorja dinija tad-devozzjoni Marjana. Id-dehriet talMadonna ta’ Fatima ©abu lid-dinja wiçç imb’wiçç mad-dinja tar-RuΩarju. Mhux f’Lourdes biss issemma r-RuΩarju. Wara d-dehriet Luçija kompliet tiltaqa’ ma’ Omm Alla. Hi talbet devozzjoni lejn il-Qalb bla tebg˙a tag˙Ha. Talbet qrar u tqarben kif ukoll talb u penitenza. Fost it-talb kien hemm mill-©did ir-RuΩarju. Lil Luçija l-Madonna talbitha l-konverzjoni tar-Russja lill-qalb tag˙Ha. Dan kollu juri kemm ir-RuΩarju

66

Festa 2014 kien u g˙adu g˙al qalb tal-Madonna – Lourdes, Pompej u Fatima kollha g˙andhom Ωew© ˙wejje© komuni – il-Madonna u s-sehem tag˙ha g˙as-salvazzjoni tal-bniedem u t-talba tar-RuΩarju.

Referenza Camilleri Fr Michael M; Id-Da˙la g˙as-sema ta’ Sr Luçija ta’ Fatima, Programm talfesta, Madonna ta’ Fatima, Gwardamanga, 2005.

G˙all-bejg˙ ktieb Ìabra tal-Le©©endi, miktub minn Joseph C Camilleri g˙all-prezz ta’ 6.99 ewro.

Dan il-ktieb jg˙en lit-tfal f’wie˙ed mill-progetti li jridu jag˙mlu waqt li jkunu l-ewwel sena tas-sekondarja.

Tista’ tibg˙at 8 ewro biex il-ktieb jasallek f’darek f’dan l-indirizz ‘Joseph C Camilleri, 32 Triq ilMuskatell Attard ATD 2730.

Privat g˙at-tfal tal-Primarja Privat g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙ tas-Sekondarja (Matematika) Post : 100 Triq Santa Marija Óal Tarxien Tel : 21436090 - 79317436

Ikun hemm lezzjonijiet anke fix-xhur tas-sajf.

DI CARLO Triq William Baker, Gudja Dolceria & Pasticceria Telephone: 21 800 772

fl-okkaΩjoni tal-festa tal-Patruna tal-Gudja, Santa Marija, is-sidien il-©odda nixtiequ lill-Gudjani kollha, il-festa t-tajba fil-paçi u l-˙biberija.

Nixtiequ navΩaw li matul il-©ranet tal-festa, il-˙anut tag˙na ser ikun mg˙ammar b’kull kwalità ta’ kejkiet, gateaux, çikkulata u kull xorta ta’ confectionery items ma˙duma minn Peppi Primavera, f’ambjent ta’ arja kkondizzjonata.

G˙all-aqwa u l-a˙jar, Ωuru

DI CARLO DOLCERIA 67

Festa 2014

68

Festa 2014

Id-Dumnikani f’Malta Fr Reno Muscat OP Dawk li xettlu d-devozzjoni lejn il-Madonna tar-RuΩarju Id-devozzjoni lejn it-talba tar-ruΩarju u lejn il-Madonna bit-titlu ta’ din it-talba qaddisa minn dejjem kienet imxerrda mid-Dumnikani, il-patrijiet imwaqqfa minn San Duminku ta’ GuΩman. L-isem ta’ dan l-ordni minkejja li hu mag˙ruf b˙ala Dumnikan, fil-verità huwa l-Ordni tal-Predikaturi. Ladarba qatt ma naqqsu milli jxandru u jxerrdu d-devozzjoni lejn ir-ruΩarju. Din is-sena li ninsabu fiha ta˙bat bejn Ωew© anniversarji importanti: fl-2003 il-Provinçja Dumnikana Maltija ççelebrat il-175 sena mit-twaqqif tag˙ha u fis-sena 2016 ja˙bat it-800 anniversarju mit-twaqqif tal-Ordni tal-Predikaturi. Jixraq li llum naraw ftit mill-istorja tad-Dumnikani f’Malta. Tajjeb li b˙ala RuΩarjanti nkunu nafu l-istorja ta’ dawk li welldu u kattru d-devozzjoni lejn il-Madonna tar-RuΩarju f’pajjiΩna.

L-ewwel Dumnikani waslu Malta minn Sqallija lejn nofs is-seklu XV. Sa minn qabel kien hemm xi Maltin li ˙addnu l-˙ajja reli©juΩa fuq il-passi tal-qaddis Duminku. Fil-fatt wie˙ed mill-patrijiet mill-ewwel grupp li wasal Malta kien iben art twelidna. Huma kienu joqg˙odu ©ewwa r-Rabat u fl-1473 id-dar li kienu joqg˙odu fiha twaqqfet b˙ala l-ewwel kunvent Dumnikan f’Malta. Dan il-kunvent kien dak tal-Madonna tal-G˙ar. Ma kienx hemm il-kunvent maestuΩ li naraw illum u lanqas il-knisja sabi˙a li fih. Imma kien fl-istess post li llum g˙adna naraw il-kunvent u l-Knisja tal-Madonna tal-G˙ar.

Fl-1528 in-numru ta’ Dumnikani kien kbir biΩΩejjed biex jinfeta˙ kunvent ie˙or.

L-ivja©©ar bil-ba˙ar kien sar popolari u bosta minn dawk li kienu jba˙˙ru kienu telqu l-ir˙ula u l-kamoanja u fittxew saqaf fejn ix-xatt. G˙alhekk id-Dumnikani ˙assew li t-tieni kunvent tag˙hom kellu jkun fil-belt marittima tal-Birgu. Hekk ©ara u dik is-sena stess infethet dar iddedikata lill-Madonna ta˙t it-titlu tal-Lunzjata. Sentejn wara li d-Dumnikani waslu l-Birgu, Malta g˙addiet f’idejn il-Kavallieri ta’ San Ìwann. Dawn raw li l-Imdina kienet wisq imbeg˙da mill-port u g˙alhekk g˙aΩlu lill-Birgu b˙ala l-Belt tag˙hom. Fil-Birgu fet˙u l-bere© u ˙adu l-knisja parrokkjali ta’ San Lawrenz biex isservihom b˙ala knisja konventwali. Sakemm il-kavallieri telqu l-Birgu sabiex imexxu lill-artna mill-belt Valletta, il-knisja Dumnikana tal-Lunzjata serviet b˙ala l-parroçça ta’ dawk l-in˙awi. Dak li naraw illum ma huwiex l-ewwel kunvent u lanqas il-knisja tieg˙u. Dawk ori©inali waqg˙u matul it-tieni gwerra dinjija. Il-Knisja tal-lum infet˙et fl-1960.

69

Festa 2014

70

Festa 2014

Il-fatt li issa ç-çentru marittimu u kummerçjali ççaqlaq fuq in-na˙a l-o˙ra tal-port il-Kbir, il-patrijiet Dumnikani tal-Birgu hasbu biex huma wkoll ikollhom preΩenza filBelt il-©dida. Fl-1569 infet˙et dar bl-isem tal-Madonna tal-Portu Salvu. Il-belt Valletta dlonk saret mimlija ˙ajja u g˙alhekk kien hemm ˙tie©a li titwaqqaf parroçça g˙aliha.

San dak iΩ-Ωmien dik l-akwata kienet tag˙mel parti mill-parroçça ta’ San Ìor© ta’ Óal Qormi. Imma xejn ma kienet moqdija n-nies tal-Belt, b’parroçça mbeg˙da madwar ˙ames kilometri minn darha. G˙alhekk fl-1571 il-knisja tal-Portu Salvu twaqqfet b˙ala l-parroçça tal-Belt Valletta. Din kienet l-ewwel parroçça f’Malta mmexxija mill-patrijiet. G˙al mijiet ta’ snin l-ebda parroçça o˙ra ma kienet f’idejn il-patrijiet.

Baqg˙et hekk dal-1905 meta l-knisja tal-Patrijiet Fran©iskani Konventwali ta’ San Pawl il-Ba˙ar saret parroçça. Din fet˙et it-triq g˙al aktar parroççi tar-reli©juΩi u nsibu l-parroçça tat-Trinità Qaddisa fil-Marsa mmexxija mill-Kapuççini, imwaqqfa fl-1913 u l-parroçça ta’ Santa Venera tal-Karmelitani u dik tas-Sacro Cuor ta’ tas-Sliema talFran©iskani Minuri, it-tnejn imwaqqfin fl-1918. Minkejja li l-Knisja tal-Portu Salvu kienet parroçça, il-kunvent tag˙ha kien g˙adu jag˙mel ma’ dak tal-Birgu. Fl-1612 dan il-kunvent sar wie˙ed awtonomu. Il-knisja li naraw illum mhijiex dik li nbniet fi Ωmien il-bini tal-Belt Valletta. L-ewwel knisja kienet saritilha bosta ˙sara bit-terrimoti u l-maltemp u g˙alhekk inbniet il-Knisja li naraw illum. Din infet˙et fl-1815.

G˙al bosta snin dawn kienu it-tliet kunventi Dumnikani ©ewwa Malta. Dawn kienu jag˙mlu parti mill-Provinçja Dumnikana ta’ Sqallija imma kienu mag˙rufin b˙ala ilKongregazzjoni ta’ San Piju V. Fl-1838 din il-kongregazzjoni inqatg˙et mill-provinçja g˙aliha. Óadet l-isem ta’ San Piju V. Matul is-seklu XX id-Dumnikani Maltin fet˙u dar f’Tas-Sliema, bil-Knisja ta’ Ìesù Nazzarenu fl-1909, dar o˙ra fi Gwardamangia fl-1948, bl-isem tal-Madonna tar-RuΩarju ta’ Fatima u fet˙u wkoll il-Kulle©© San Albert il-Kbir fil-Belt Valletta, fl-1948 id-djar ta’ Tas-Sliema u ta’ Gwardaman©ia saru kunventi. Fl-1968 il-Knisja Dumnikana ta’ Fatima saret parroçça u fl-1973 anke dik tan-Nazzarenu saret parroçça biex b’hekk il-Provinçja Dumnikana g˙andha tliet parroççi fid-djoçesi ta’ Malta.

Ix-xandir tal-Kelma ta’ Alla mill-ulied Maltin ta’ San Duminku ma waqafx biss fi gΩiritna g˙ax fl-1961 inbdiet missjoni fil-BraΩil u fl-1996 inbdiet missjoni o˙ra flAlbanija. Ulied din il-provinçja g˙adhom ja˙dmu f’dawn iΩ-Ωew© missjonijiet sal©urnata tal-lum.

Il-Provinçja San Piju V offriet ukoll xi w˙ud minn uliedha g˙all-grad tal-Episkopat.

Tlieta minn dawn bosta minna nafuhom personalment. Dawn huma P. Walter Ebejer OP. Isqof Emeritus fil-BraΩil, P. Ìor© Frendo OP, Isqof AwΩiljarju fl-Albanija u P. Pawl Cremona OP, Arçisqof ta’ Malta.

Din hija storja qasira tal-provinçja Dumnikana Maltija. Dawn huma dawk li nisslu u xerrdu d-devozzjoni lejn il-Madonna tar-RuΩarju u lejn it-talba g˙aΩiΩa ©ewwa pajjiΩna.

71

Festa 2014

72

Festa 2014

Lis-Sultana tar-Ruzarju Insellmulek xbejba safja Omm Imqaddsa tal-Feddej Int Sultana tar-RuΩarju Il-Óabbara tal-Mulej Il-kuruna b’g˙ozza n˙addnu Din ˙arsien u tarka tag˙na Lejn Ìesù ressaq talbietna Tul mixjietna…. ieqfu mag˙na

Sliem g˙alik …. l-g˙axqa tal-Gudja A˙na wliedek mi©burin Nitolbuk biex tibqa’ ΩΩommna Fir-RuΩarju …. mag˙qudin

Fil-©rajjiet tal-Knisja Mqaddsa Ir-RuΩarju radd reb˙iet …..

Lilna wrejt kemm tg˙oΩΩ dit-talba Kull x’˙in Ωortna fid-dehriet ….

Hemm ˙e©©i©t lill-qlub qaddisa Biex ikattru d-devozzjoni Bil-ward safi tar-RuΩarju Nirb˙u d-dawl tas-salvazzjoni

Sliem g˙alik …. l-g˙axqa tal-Gudja A˙na wliedek mi©burin Nitolbuk biex tibqa’ ΩΩommna Fir-RuΩarju …. mag˙qudin

Fer˙, Tbatija, Dawl u Glorja Il-Misteri tat-Twemmin Fit-twettieq tas-salvazzjoni Nag˙rfu l-qawwa tad-Divin Ir-RuΩarju l-g˙axqa tieg˙ek Hu t-ti©did ta’ l-isba˙ ©rajja Tal-Mulej li g˙ammar fostna U li b’mewtu radd il-˙ajja

Sliem g˙alik …. l-g˙axqa tal-Gudja A˙na wliedek mi©burin Nitolbuk biex tibqa’ ΩΩommna Fir-RuΩarju …. mag˙qudin MuΩika Mro ​Michael Pulis Kliem Brian Bonnici

73

colour

Festa 2014

74

colour

Festa 2014

75

Festa 2014

Bar & Restaurant Making the food you can’t refuse!

Bookings accepted for: • Hen Nites • Stag Nites • Birthday Parties • Anniversaries... & lots more!

Opening Hours: Summer: Monday to Sunday: 18.00 - 24.00 Winter: Tuesday to Saturday: 18.00 - 24.00 Sunday: 12.00 - 24.00 (winter Monday Closed) Triq il-Gardien, M’Scala Tel: 2163 6278 Mob: 7963 6278

76

Festa 2014

SOÇJETÀ FILARMONIKA LA STELLA GUDJA A.D. 1919.

Madonna tar-RuΩarju - Festa 2014.

Il-Banda LA STELLA tippreΩenta Programm Vokali / Strumentali.

Il-Óamis 2 t’Ottubru 2014 fid-9.00 p.m.

Programm: Innu

Lill-Madonna tar-Ruzarju

Michael Pulis

(Singer Sachelle Schembri)

Concert March

Florentiner March

Julius Fucik

Overture

Norma

Vincenzo Bellini

Selection from the Opera

Carmen

George Bizet

Napolitan Song

O Sole Mio

Arr. E. De Capua

(Singer: Tenor Joseph Aquilina)

Symphony

African Symphony

V. McCoy

Pop Song

There You’ll be

Diane Warren

(Singer: Raquel Galdes)

Film Theme

The Mask of Zorro

James Horner

Overture

Souvenier

Michael Pulis

Selection from the

Phantom of the Opera

Andrew L. Webber

Opera Aria

Nessun Dorma

Giacomo Puccini

(Singer: Tenor Joseph Aquilina)

Pop Music

Frank Sinatra in Concert

Arr N.Studnitzky

Innu Kantata

Madonna tar-Ruzarju

G.M. Abdilla

(Singers: Tenor Joseph Aquilina & Sachelle Schembri)

Hymn

La Stella

Vuçijiet:

Joseph Aquilina Sachelle Schembri Raquel Galdes

PreΩentaturi tal-Programm:

Manuel Cutajar Eliza Xuereb

Musical

77

Vincenzo Ciappara

Festa 2014

Programm tal-Festa Madonna tar-RuΩarju 2014 Fil-Parroçça Arçimatriçi u Arçipretali ta’ Santa Marija FESTI TA’ ÌEWWA It-Tlieta 30 ta’ Settembru 2014 6.00 p.m. Óru© tal-Madonna tar-RuΩarju min-niçça. Wara ssir il-Professjoni tal-Fratelli u Konsorelli fil-Fratellanza tar-RuΩarju.

7.00 p.m. Mota ta’ t˙abbira tax-Xahar ta’ Ottubru Il-Ìimg˙a 3 t’ Ottubru 2014 4.30 p.m. Konfessur g˙all-qrar.

Is-Sibt 4 t’ Ottubru 2014 - Lejlet il-Festa 8.00 a.m. Quddiesa tal-a˙˙ar Sibt bl-omelija fuq l-a˙˙ar misteru tar-RuΩarju.

6.00 p.m. G˙asar Kantat.

6.30 p.m. Quddiesa tal-Preçett.

7.30 p.m. Mota ta’ t˙abbira tal-Festa.

Il-Óadd 5 t’ Ottubru 2014 - Nhar il-Festa 6.30 a.m. Quddiesa tal-Kollokju bil-preΩenza tal-fratelli tar-RuΩarju.

8.00 a.m. Quddiesa letta.

9.15 a.m. Quddiesa kantata solenni mill-W.R. Donald Bellizzi O.F.M. (Conv.). Jinse© tif˙ir lill-Madonna tar-RuΩarju l-W.R. Gigi Sapiano O.P.

10.45 a.m. Quddiesa letta.

5.00 p.m. Quddiesa letta.

6.15 p.m. G˙asar kantat.

7.00 p.m. Purçissjoni bl-istatwa artistika tal-Madonna tar-RuΩarju ma˙duma mill-Gudjan An©lu Dalli.

D˙ul tal-purçissjoni, kant tal-Antifona “Beata Mater”, Litanija u Barka Sagramentali. Fl-a˙˙ar titkanta l-Antifona.

Fil-Proçessjoni jie˙du sehem il-Fratellanzi tar-RuΩarju tal-Parroççi, San Bastjan Óal-Qormi.

Il-Ìimg˙a 31 ta’ Ottubru 2014 6.30 p.m. Jitkanta t-Te Deum b˙ala g˙eluq ix-xahar tar-RuΩarju.

Mill-1 ta’ Ottubru, jing˙ad ir-RuΩarju kuljum quddiem Ìesù espost u wara ting˙ata l-Barka Sagramentali.

Kumitat Fratellanza tar-RuΩarju

78

Festa 2014

Soçjetà Filarmonika La Stella Gudja Flimkien mal-Wisq Antika Fratellanza tas-S.Smu RuΩarju A.D. 1588 FESTI TA’ BARRA Is-Sibt 27 ta’ Settembru 2014 8.30 p.m. BBQ quddiem il-KaΩin It-Tnejn 29 ta’ Settembru 2014 8.30 p.m. Attività Organizzata mis-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ It-Tlieta 30 ta’ Settembru 2014 6.30 p.m. Kunçert Ìenerali tal-Banda l-Erbg˙a 1 ta’ Ottubru 2014 8.30 p.m. Attività Organizzata mis-Sezzjoni Nisa – Ravjulata b’assistenza ta’ Victor Galdes Is-Sombrero L-Óamis 2 ta’ Ottubru 2014 9.00 p.m. Programm Vokali u Strumentali mill-Banda La Stella, ta˙t id-direzzjoni ta’ Mro Michael Pulis. Wara il-programm, riçeviment g˙as-soçi u g˙aqdiet tar-ra˙al.

Il-Ìimg˙a 3 ta’ Ottubru 2014 8.30 p.m. Il-Banda De Rohan ta’ ÓaΩ-Ûebbu© ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Mro. R. Debattista tibda’ març quddiem il-kaΩin g˙al dawn it-toroq, Triq il-Kbira, San Mark, Bir Miftuh, V. Dimech, W. Baker, P. Calgiardi, Santa Marija, l-Annunzjata, R. Caruana, sal-KaΩin.

Il-marc jintemm bit-tlug˙ tal-vara fuq il-pedestall.

Is-Sibt 4 ta’ Ottubru 2014 9.00 p.m. Il-Banda Sant’ Andrija ta’ Óal Luqa tesegwixxi Programm MuΩikali fuq ilPlançier ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Mro Paul Schembri. Wara l-programm il-Banda Sant Andrija tibda’ març minn quddiem il-kaΩin.

Il-Óadd 5 ta’ Ottubru 2014 11.00 a.m. Il-Banda La Stella tibda’ març grandjuz fost il-briju tal-partitarji RiΩurjanti 6.45 p.m. Il-Banda San Gejtanu ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast tag˙ha Mro. Raymond Sciberras tibda’ ddoqq fuq il-plançier fejn il-˙ru© tal-purçissjoni, il-Banda tilqa’ lir-re©ina tar-RuΩarju bl-innijiet u wara tkompli il-programm.

9.00 p.m. Fid-d˙ul tal-purçissjoni, l-istess banda ssellem lill-Madonna bl-innijiet popolari.

9.30 p.m. Il-Banda San Gejtanu tkompli març minn quddiem il-kaΩin fost il-briju ta’ dawk preΩenti fejn fi tmiem il-març titniΩΩel il-Madonna minn fuq il-pedestall u jing˙alqu il-festi g˙al din is-sena.

It-Tnejn 6 ta’ Ottubru 2014 6.30 p.m. Niltaqg˙u l-kaΩin sabiex immorru g˙all-ikla tal-festa.

79

Festa 2014

80

Festa 2014

81

Festa 2014

Festa 2013

82

Festa 2013

Festa 2014

83

Festa 2014

Sibna fuq il-Facebook

84

Festa 2014

Messa©© mill-Licencee tal-Kamra tan-Nar Horace Camilleri Óbieb g˙addiet sena o˙ra u wasalna biex ner©g˙u niççelebraw il-Festa tant g˙aΩiΩa tag˙na dik tar-RuΩarju.

Hekk kif g˙addiet il-festa tas-sena l-o˙ra li tant kienet suççess, b’xog˙ol tan-nar li kul˙add kien sodisfatt bih, re©a’ beda x-xog˙ol g˙al din il-festa. Din is-sena ser jer©a’ jkollna, kif dejjem g˙amilna, xog˙ol mill-aqwa li jien flimkien ma’ s˙abi, matul is-sena kollha b’sagrifiççju kbir li ma jieqaf qatt, na˙dmu biex ikun jista’ jpaxxi lil dawk kollha li jarawh kemm nies mis-Soçjetà tag˙na, kif ukoll dawk kollha li jΩuru l-festa tag˙na.

Nie˙u din l-okkaΩjoni sabiex nirringrazzja lil kumitat tad-direzzjoni u l-g˙ajnuna bla qies li dejjem jag˙tuna kif ukoll is-Sezzjoni Ûg˙aΩag˙ li dejjem sibniehom ta’ appo©©. Óajr lil dawk il-membri partitarji u ammiraturi li appo©©jawna. Fl-a˙˙ar u mhux l-inqas nirringrazzja lill-familji tag˙na li minkejja li jappo©©jawna fil-˙idma tag˙na Ωgur li dejjem inkunu fi ˙sibijiethom waqt li a˙na nkunu fil-kmamar tan-nar b’riskju g˙al ˙ajjitna.

Qabel nieqaf nikteb dawn il-ftit kliem tieg˙i, nirringrazzja lilek Ommna Marija tarRuΩarju li dejjem Ωammejt ˙arstek fuqna. Nawguralkom festa mill-isba˙ mimlija b’ispirtu ta’ fer˙ li jkun mag˙na f’dawn iΩ-Ωminijiet.

Viva tar-RuΩarju

L-G˙aqda tan-Nar Madonna tar-RuΩarju tixtieq tirringrazzja lil kul˙add tal-g˙ajnuna li dejjem sabet biex ikun jista’ jitlesta xog˙ol mill-aqwa ta’ log˙ob tan-nar kemm tal-art kif ukoll tal-ajru Grazzi ˙afna 85

Festa 2014

Nar tal-Ajru 2013

86

Festa 2014

Nar tal-Art 2013

87

Festa 2014

88

Festa 2014

PROGRAMM TAN-NAR 2014 It-Tlieta 30 8.00 a.m.

12.00 p.m.

7.30 p.m.

Il-Óamis 2 8.00 a.m.

12.00 p.m.

8.00 p.m.

ta’ Settembru 2014 Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti.

Waqt il-˙ru© tal-istatwa artistika tal-Madonna tar-RuΩarju minn niçça ˙ruq ta’ salut, kaxxa nfernali, murtaletti, murtali tal-beraq u murtali tal-kulur.

ta’ Ottubru 2014 Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. Óruq ta’ blalen, sfejjer, beraq, murtali tal-kulur u kaxxa tal-kulur.

Il-Ìimg˙a 3 t’ Ottubru 2014 8.00 a.m. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti.

12.00 p.m. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti.

9.00 p.m. Óruq ta’ blalen, sfejjer, beraq, murtali tal-kulur u kaxxa tal-kulur.

Is-Sibt 4 t’ Ottubru 2014 8.00 a.m. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti.

12.00 p.m. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti.

6.30 p.m. Óruq ta’ salut, kaxxa nfernali u diversi settijiet ta’ murtaletti bil-

log˙ob.

9.30 p.m.

Spettaklu kbir ta’ nar sinkronizzat mal-muΩika bis-sistema

kompjuterizzata, li jinkludi salut tal-lampjun, blalen, sfejjer u praxex.

Wara ˙ruq ta’ murtali bil-log˙ob, murtali tal-beraq u murtali tal-kulur.

Wara tin˙araq kaxxa infernali tal-kulur li tispiçça bi ˙ruq ta’ praxex.

11.30 p.m. Spettaklu ta’ nar tal-art mekkanizzat akkumpanjat bil-muΩika.

Il-Óadd 5 t’ 8.00 a.m.

12.00 p.m.

7.00 p.m.

Ottubru 2014 Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti. Óruq ta’ murtali tal-bomba u murtaletti.

Waqt il-˙ru© tal-purçissjoni ˙ruq ta’ salut u kaxxa infernali.

Wara ˙ruq ta’ murtali bil-log˙ob, murtali tal-beraq u murtali tal- kulur. Waqt id-d˙ul tal-purçissjoni tin˙araq kaxxa spettakolari tal-kulur li tispiçça bi ˙ruq ta’ praxex bis-sistema fire one.

DAN HU PROGRAMM DETTALJAT TAN-NAR LI SER JINÓARAQ FIL-FESTA TAL-MADONNA TAR-RUÛARJU. IN-NAR KOLLU ÌIE MAÓDUM MILL-MEMBRI TAL-“LA STELLA” FIREWORKS FACTORY TAL-GUDJA.

89

Festa 2014

90

Festa 2014

ÌuΩeppi Caruana 1880 - 1931 Tag˙rif dwar il-˙ajja u x-xog˙ol tieg˙u

ÌuΩeppi Caruana twieled il-Belt Valletta fil-Parroçça ta’ Santa Marija tal-Portu Salvu u San Duminku ta’ GuΩman fl-1 ta’ Ìunju 1880. Il-©enituri tieg˙u kienu Lunzjata Callus u Çensu Caruana. Kien l-ewwel tifel tag˙hom u g˙ammduh l-g˙ada li twieled.

Ji©ifieri fit-2 ta’ Ìunju 1880 fil-BaΩilika ta’ Santa Marija tal-Portu Salvu u San Duminku ta’ GuΩman u tawh l-ismijiet ta’ ÌuΩeppi, Salvatore, Andrea, John, Antonio. Il-parrinijiet kienu Ìiuzeppe Gauci u Guiseppina Zammit. Is-Saçerdot li g˙ammed lil Mro ÌuΩeppe Caruana kien Rev. Patri Raymond Falzon O.P. Kellu ˙utu o˙ra li kienu Rafel, Domenico, Marija li mietet f’età Ωg˙ira ˙afna. Minkejja l-qag˙da mwerha tal-familja, missierhom Çensu Caruana xorta g˙amel kull ma seta’ u rnexxielu li lil uliedu jag˙tihom l-a˙jar livell ta’ edukazzjoni u fl-a˙jar skejjel ta’ dak iΩΩmien safejn seta. Meta kien Ωg˙ir ÌuΩeppi Caruana lil missieru qallu li jixtieq jag˙tiha g˙all-muΩika u g˙alhekk missieru kien bag˙tu fl-iskola li kienet immexxija mis-Surmast Paolino Vassallo.

Imma missier ÌuΩeppi kien bejn ˙altejn, Rafel kien g˙al Prokuratur Legali u ˙uh Domenico g˙al spiΩjar. Imma ÌuΩeppi kif kien se jiekol bil-muΩika? L-iskola tas-surmast kienet l-a˙jar skola tal-muΩika li kien hawn f’Malta dak iΩ-Ωmien. Fiha Giuzeppe kien jie˙u lezzjonijiet kollha tal-pjanu, tal-kant, talArmonija l-kuntrapunt u l-istrumentazzjoni.

Kellu vuçi ta’ tenur mill-aqwa u kien jie˙u sehem f’˙afna mill-korijiet mmexxija mis-Surmast Paolino Vassallo. Min˙abba l-karattru ˙elu u minn tag˙na li kellu kien jin©ieb fuq wiçç l-idejn minn s˙abu u mis-Surmast tieg˙u.

Fost s˙abu l-istudenti ta’ Vassallo ta’ min isemmi lil Giuseppe Abdilla (1881 - 1944), Surmast mill-Furjana, lil Patri Duminku Anastasi Agostinjan (1886 - 1938) mill-Belt

91

Festa 2014

92

Festa 2014 Valletta, lil Lorenzo Gonzi mill-Birgu, Dr. Paolo Nani (1814 - 1904), Carlo Diacono (1876 - 1942) u lil Josie Mallia Pulvirenti (1896 - 1964). Min˙abba l-qag˙da ekonomika Caruana qatt ma seta’ jmur jistudja l-muΩika barra minn Malta.

Maestro di Cappella - l-MuΩika Sagra Wie˙ed mix-xog˙lijiet bikrin ta’ Giuseppe Caruana huwa l-Mutett O’Del Cielo Gran Regina li kitbu fl-1901u li kull min semg˙u mal-ewwel nteba˙ bil-vuçi melodjuΩa li di©à kellu Caruana minkejja l-21 sena tieg˙u. Id-disinn kien jinstema armonjuΩ çar u g˙ani fil-formazzjoni b’funzjoni mill-aqwa biex isebba˙ lill-kant.

Nhar it-22 ta’ Novembru, 1903 il-Papa Piju X xandar il-moto ‘Propio Tra Le Sollecitudne’ bil-˙sieb li jwaqqaf l-abbuΩi li kienet g˙addejja minnhom l-muΩika ekkleΩjastika. Issurmast Paolino Vassallo kien minn tal-ewwel fost il-muΩiçisti Maltin li laqa’ bil-fer˙a r-riforma fil-muΩika Litur©ika ji©ifieri tal-Knisja.

Caruana u l-Kungress Ewkaristiku ta’ 1913 Ma tistax bl-ebda mod tifred lil Mro Giuseppe Caruana mill-Kungress Ewkaristiku, propju min˙abba l-fatt li dan il-kungress kien okkaΩjoni li tag˙tu ©ie˙ mhux biss lokalment imma ukoll Internazzjonalment.

Fis-sena 1912 waslet l-a˙bar hawn Malta li s-sena ta’ wara kellu jsir l-XXIV Kungress Ewkaristiku Internazzjonali. Dan kien di©à sar fi bliet o˙ra mag˙rufa b˙al Londra, Montreal u Vjenna. L-XXIV Kungress Mons. Tumas Eylen Isqof ta’ Namur ˙aseb f’Malta u l-Arçisqof Mons. Pietru Pawl Pace laqa’ l-istedina b’idejh miftu˙a.

G˙all-Kungress ta’ Vjenna (1912) marru 200,000 ru˙ fosthom xi Maltin biex jaraw kif jitmexxa u jg˙inu lil Arçisqof fil-Kungress ta’ Malta s-sena ta’ wara. Fosthom kien hemm Dun Karm Psaila li ’l quddiem kellu jing˙ata ©ie˙ ta’ poeta nazzjonali.

Dun Karm ried jikteb versi g˙all-Kungress ta’ Malta kif jistqarr huwa stess. Kont qieg˙ed fil-Irjali tal-Belt meta kienu ©a qeg˙din ja˙sbu g˙all-Programmi tal-festi li kellhom isiru g˙all-Kungress, u ©ie fuqi s-Surmast tal-MuΩika Giuseppe Caruana.

Alla jag˙tih il-©enna u qalli Dun Karm nixtieqlek tiktibli ftit versi biex nag˙milhom bil-muΩika u jkantawhom it-tfal wara t-tqarbin tag˙hom u fil-purçissjonijiet li jsiru matul il-Kungress.

Jien weg˙dtu li naqdih u l-g˙ada ˙atlu xi tlett strofi li ng˙id is-sewwa ma kienux g˙al qalbi g˙aliex neqsin mix-xejra popolari, u kif iltqajt mieg˙u g˙edtlu bil-kunfidenza ta’ ˙bieb kbar li konna ‘ÌuΩ ara x’jidirlek’: lil ma jog˙©bunix ˙afna. Qrahom, fliehom u bil-˙lewwa li kienet tieg˙u qalli: ‘Mhumiex dawn il-versi li rrid’.

Jien g˙idtlu, stenna s’g˙ada u nittama li jkollok xi ˙a©a ˙afna a˙jar. L-g˙ada ˙adtlu dawk il-veri li llum na˙seb li jafhom u jaf bihom kul˙add.

93

Festa 2014

94

Festa 2014 Iltqajna fil-kuritur fit-tieni kollonnat tal-lemin tal-Kon Katidral ta’ San Ìwann. Kif qrahom qalli ‘Dawn huma; ÌuΩ ara, il-muΩika hiex xi ˙a©a b˙al din?’ U g˙annejtlu li kont smajt eluf ta’ drabi mill-bdiewa. Ix-xebbiet Maltin fil-bera˙ tar-raba’. Mistg˙a©eb feta˙ dirg˙ajh, fittex fil-but u sab biçça karta u qalli, ‘Hawn arah’, ˙aΩΩeΩ erba’ noti u beda jkantahom. ‘G˙ada’, issokta jg˙idli, ‘nibag˙tlek kopja’. U l-g˙ada ©iet il-kopja ta’ dawk l-erba’ noti tal-g˙a©eb li minn dakinhar xterdu u nstemg˙u mad-dinja kollha u b’hekk ˙ar©et it-tema ta’ Nadurawk Ja ÓobΩ tas-Sema bit-Taljan t’Adoriam Ostia Divina.

IΩ-Ûwie© ta’ Caruana Giuseppe Caruana kellu jit˙allat mal-familja ta’ Anna Conti u Salvatore Laspina li kien ta’ nisel Taljan imma kienu joqog˙du l-Belt.

Laspina kellu ˙dax-il tifel, imma Caruana ˙a grazzja ma’ Elena l-˙ames wa˙da.

Ta’ Laspina kienu jafuh lil Caruana. Óamest ibniet minnhom fosthom Elena, kienu fil-kor tieg˙u kif ukoll imorru g˙andu biex jitg˙allmu l-muΩika.

IΩ-Ωwie© ta’ Mro Giuseppe Caruana IΩ-Ωwie© ta’ Mro Giuseppe Caruana ma’ Elena Laspina se˙˙ fl-24 ta’ Ìunju 1913. IΩ-Ωwie© sar fil-BaΩilika tal-Portu Salvu u San Duminku tal-Belt Valletta. Ix-xhieda fiΩ-Ωwie© tieg˙u ma’ Elena Laspina kienu Michaele Conti u Mro. Paolino Vassallo l-g˙alliem muΩikali tieg˙u. Is-saçerdot li Ωewwe© lil Mro Giuseppe Caruana kien l-E.T. Mons. Isqof AwΩiljarju Angelo Portelli O.P. u flimkien mieg˙u kkonçelebraw l-patrijiet tal-Komunità Dumnikana ta’ dak iΩ-Ωmien.

Xog˙lijiet MuΩikali ta’ Giuseppe Caruana Il-kompoΩizzjonijiet ta’ Mro. Giuseppe Caruana ila˙˙qu l-400 kompoΩizzjoni, Quddies, Antifoni, Salmi, Tantum Ergi, Introjti, Offertorji, MuΩika Marjana peress li kellu devozzjoni speçjali lejn il-Madonna, MuΩika g˙all-Ìimg˙a Mqaddsa fosthom sett Improperji mill-isba˙ g˙all-Ωew© vuçijiet ming˙ajr akkumpanjament, gradwali u g˙add sabi˙ ta’ innijiet popolari. W˙ud minnhom anki ta’ festi Parrokkjali. Naturalment l-Innu San Duminku tal-Kolaroga peress li hu kien mill-Parroçça Dumnikana.

95

Festa 2014

Il-Kumitat jirringrazzja lid-ditti kollha li rreklamaw f’dan il-programm u j˙e©©e© lill-qarrejja biex jag˙mlu uΩu mill-prodotti u s-servizzi tag˙hom.

Il-Kumitat jirringrazzja wkoll lil dawk kollha li offrew l-g˙ajnuna tag˙hom f’dan il-programm permezz ta’ kitba jew ritratti.

96

Festa 2014 Il-Mewt ta’ Mro. Giuseppe Caruana u t-tmiem ta’ ˙ajtu Mro. Giuseppe Caruana kien jg˙addi s-Sajf mal-familja tieg˙u f’San Ìiljan. Imma l-muΩika ma’ telaqiex. Filg˙odu kmieni kien imur il-Belt biex jg˙allem il-muΩika. Il-vaganzi kienu jfissru g˙alih li joqg˙od mal-familja tieg˙u fejn xatt il-ba˙ar wara nofsinhar.

Is-Sajf tal-1931 g˙addieh b˙all-o˙rajn, imma darba minnhom qabad il-kitarra u beda jqabbel fuq it-ton tal-melodija Tradizzjonali Maltija. Fost l-o˙rajn g˙anna ‘Issa mela insellmilkom/id-die˙la ma nkunx hawn. Kien qed jg˙id is-sena ta’ wara u fil-fatt hekk kien.

F’Settembru tal-istess sena Caruana beda jinduna li sa˙˙tu kienet sejra lura bilmard. Madankollu xorta baqa’ g˙addej bil˙idmiet tieg˙u muΩikali b’dawk li huma kompoΩizzjonijiet u tag˙lim id-dar u fl-iskejjel tal-Gvern.

G˙all-festa ta’ Kristu Re, Caruana kien imqabbad jikteb l-innu mag˙ruf ‘Re Dei Cuori’ li ’l quddiem Dun Frans Camilleri qalbu g˙all-Malti bil-kliem Qawwi Qlubna. Caruana stess ˙a ˙sieb il-kunçerti bit-t˙ejjija tal-korijiet tat-tfal u Ωg˙aΩag˙ u tas-seminaristi li kellhom jikkompanjaw l-bandisti.

Il-jum wasal, imma b’xorti ˙aΩina Giuseppe Caruana tah attakk qawwi tal-qalb. Sa wara nofsinhar kien g˙addielu xi ftit. Mar jew a˙jar ˙aduh fejn Putirjal flimkien ma’ ibnu Anton biex jisma’ g˙all-ewwel darba l-innu li kien ikkompona. Il-kant u l-muΩika kienu ©ejjin mix-Xag˙ra tal-Furjana. ’Il bog˙od mill-g˙aha tan-nies Caruana nfexx jibki u re©a’ lura lejn id-dar.

Re©a’ beda bir-rutina tax-xog˙ol tas-soltu imma fil-11 ta’ Novembru tah attakk ie˙or tal-qalb u kellu jitla’ fis-sodda. Miet jitlob bil-˙erqa l-Madonna, u fatt mag˙ruf sew waqt li s-surmast Caruana kien qieg˙ed fis-sodda qed imut beda j˙ares ’il fuq u jg˙id xi ©miel, xi ©miel u wliedu u ˙afna o˙rajn qalu li Ωgur kien qed jara l-Madonna u dan ©ara Lejliet il-festa ta’ Santa Çeçilja fil-21 ta’ Novembru 1931 imdawwar bil-familja tieg˙u u l-˙bieb. Óafna kienu dawk li bkew it-telfa tieg˙u, l-aktar il-mijiet ta’ muΩiçisti li kienu jafuh u li ˙admu mieg˙u u l-g˙add kbir ta’ studenti li g˙addew minn ta˙t idejh. Kul˙add

97

Festa 2014

Ravjul Kuljum Birkirkara By Pass, l-Iklin Tel: 2141 5142 98

Festa 2014 g˙araf li bil-mewt tieg˙u l-muΩika tal-knisja kienet tilfet wie˙ed mill-aqwa, muΩiçisti tag˙ha.

Il-muΩiçist tal-innijiet Ewkaristiçi kien tassew bniedem kbir u ta’ fidi kbir. Huwa sewwa sew dawn is-sentimenti g˙eΩieΩ li minkejja l-74 sena li di©à g˙addew minn mewtu, lil Caruana g˙adhom ifakkruh tul iç-çelebrazzjonijiet Litur©içi l-eluf kbar ta’ Maltin li ma jafuhx personalment.

U biex nag˙lqu dan it-tag˙rif nikkwotaw dak li kitiblu Dun Karm Psaila fuq is-Santa tal-mewt tieg˙u li bil-Malti ji©u hekk: Tifkira g˙aΩiΩa tas-Surmast Giuseppe Caruana li miet ta’ nisrani fl-età ta’ wie˙ed u ˙amsin sena nhar il-21 ta’ Novembru 1931 Óadd a˙jar minnu ma kien jaf is-sigrieti tal-im˙abba tad-dar.

Ftit kienu j˙abbtuha mieg˙u g˙as-Sentiment Reli©juΩ u g˙all-ispirtu popolari fl-Arti Óafna daqu t-tjubija kbira ta’ qalbu.

Kul˙add kien i˙obbu sinçerament kif kien i˙obb sinçeramnet hu Alla jag˙tih l-Mistrie˙ ta’ dejjem.

99

Festa 2014

100

Festa 2014

Ir-RuΩarju Mqaddes Kitba ta’ Joe Chetcuti

PreΩentatur tal-Programm Marçi u Bandalori fuq Radio 101

Il-Le©junarji ta’ Marija f’Malta u G˙awdex qeg˙din i˙abbirku sewwa sabiex ixerrdu r-RuΩarju fil-Parroççi u l-familji tag˙hom kollha. Dan it-tag˙lim u tag˙rif fuq ir-RuΩarju jekk ikun moqri u immeditat tajjeb g˙andu j˙ajjar lil kul˙add jaqbad il-kuruna f’idejh u jg˙id sewwa bid-devozzjoni kuljum ir-RuΩarju ta’ Marija.

G˙adna bΩonn nifhmuha tajjeb illi d-dinja tal-lum hija bla ser˙ u bla paçi, iktar g˙andna bΩonn ta’ talb tajjeb speçjalment bir-RuΩarju, inkella ta’ ˙wejje© o˙ra. Dan qalitu il-Madonna stess lit-tfal ta’ Fatima. ‘Tfal komplu g˙idu ir-RuΩarju sabiex taqilg˙u l-paci tad-dinja.

Jekk ir-RuΩarju jid˙ol f’kull familja ta’ Malta u Ghawdex ming˙ajr dubju ta’ xejn barka tas-sema u xita ta’ grazzji jinΩlu ming˙and is-Sultana tar-RuΩarju fuqna fuq il-familji tag˙na, fuq pajjiΩna u fuq id-dinja kollha.

Tix˙et is-Sultana tas-sema u tal-art, Marija ra©© ta’ dawl f’mo˙˙na sabiex nifhmu dan u nipperswadu ru˙na minnu. Jekk dan ise˙˙ kif nittamaw inkunu qeg˙din nag˙tu g˙ajnuna g˙at-tixrid tas-Sultana ta’ Ìesù Kristu fl-art u g˙all-paçi fid-dinja, wisq iktar minn dawk illi bil-˙idma ta’ mo˙˙hom kif ukoll ta’ sa˙˙ithom qeg˙din ifittxu jsalvaw il-libertà tal-bnedmin u j©ibu lid-dinja l-kwiet u l-paçi.

Ir-RuΩarju Mqaddes huwa l-akbar talba mog˙©uba lil Sidtna Marija, nafuh mhux biss g˙ax fir-RuΩarju jin©abru l-isba˙ fjur ta’ talb illi g˙andha il-familja nisranija imma wkoll g˙ax il-Madonna stess bosta drabi approvatu u anke rrikmandatu.

Il-Madonna stess irrivelat ir-RuΩarju lil San Duminku u qaltlu ‘Mur xandar u xerred kullimkien ir-RuΩarju tieg˙i, din it-talba hija wisq g˙al qalbi’. Il-Knisja ssib fih arma qawwija illi biha ixxejjen l-ereΩija, l-insara jsibu fih tarka kontra l-qerq ta’ l-g˙edewwa u mezz l-iΩjed qawwi sabiex jiΩΩejnu bil-virtù u j©ibu fuqhom il-˙niena u l-barka ta’ Alla.

Insibu dokumentat illi fil-˙ajja ta’ Santa Katarina ta’ Ricci, illi l-Madonna permezz tal-an©lu g˙allmitha tg˙id ir-RuΩarju. Fil-Grotta ta’ Lourdes il-Madonna dehret

101

Festa 2014

102

Festa 2014 g˙al tmintax-il darba bir-RuΩarju f’idejha u ˙ajret lil Bernardetta biex tg˙idu. Lit-tfal ta’ Fatima, il-Madonna dehret g˙all-ewwel darba fit-13 ta’ Mejju tal-1017 nhar il-Óadd f’nofsinhar waqt li huma kienu qeg˙din jg˙idu ir-RuΩarju biex turijhom kemm verament kienet qeg˙da tie˙u pjaçir b’dik it-talba.

Il-Madonna stess kellha mdendla f’idejha il-Kuruna tar-RuΩarju.

Lil Fran©isku qaltlu sabiex jg˙id ir-RuΩarju jekk irid imur il-©enna u fl-a˙˙ar qabel mal-Madonna g˙ebet qaltilhom ‘Tfal komplu g˙idu ir-RuΩarju bid-devozzjoni kuljum sabiex taqilg˙u il-paçi tad-dinja’.

Fid-dehriet l-o˙ra ta’ Fatima, ilMadonna irrikomandat ir-RuΩarju u f’wa˙da minnhom qalet lit-tfal sabiex wara kull posta jg˙idu ‘Ìesù tieg˙i a˙frilna dnubietna, e˙lisna min-nar tal-infern, mexxi l-erwie˙ kollha lejn il-©enna, speçjalment dawk illi jin˙tie©u il-˙niena tieg˙ek’.

Fl-a˙˙ar dehra illi kienet nhar it-13 ta’ Ottubru ta’ l-1917 g˙all-mistoqsija ta’ Lucia: “Sinjura inti minn inti u xi trid ming˙andi?” Il-Madonna rrisponditha hekk: “Jien ilMadonna tar-RuΩarju rridek tg˙id din it-talba kuljum”.

Il-Ver©ni Marija kif ©iet murija lilna fil-Van©eli naraw l-umiltà kbira ta’ din il-mara, illi quddiem Alla tistqarr illi hija sempliçiment il-qaddejja tal-Mulej. Anzi naraw kif il-missjoni tag˙ha kienet u g˙adha sal-©urnata tal-lum missjoni ta’ qadi.

Il-Madonna dejjem irrikomandat illi r-RuΩarju g˙andu jing˙ad kuljum g˙aliex permezz tieg˙u jinqalg˙u xita ta’ grazzji.

103

Festa 2014

104

Festa 2014

105

colour

Festa 2014

106

colour

Festa 2014

107

Festa 2014

Il-Fratellanza talMadonna tar-RuΩarju fiΩ-Ûejtun Mario Fenech Il-Parroçça taΩ-Ûejtun hija wa˙da mill-eqdem li g˙andna fil-GΩejjer Maltin. Twaqqfet fil-Knisja mag˙rufa b˙ala “San Girgor il-qadim”.

Meta Ωar din il-Knisja l-Isqof Mons. Pietru DuΩina fis-6 ta’ Lulju 1575 huwa sab li din kienet di©à mwaqqfa b˙ala Parroçça.

B˙al ma kien isir f’bosta Knejjes o˙rajn f’Malta u G˙awdex fil-Knisja twaqqfu xi Fratellanzi bl-ewwel wa˙da tkun dik tas-Santissmu Sagrament fis-sena 1575 millistess Mons. Duzina. Aktar tard imbag˙ad twaqqfet il-Fratellanza tal-Madonna tarRuΩarju fis-sena 1597 fi Ωmien meta l-Kappillan tal-Parroçça kien Dun Mattew Burlo.

Id-Digriet tat-twaqqif ta’ din il-Fratellanza kien ˙ar©u l-General tal-Patrijiet Dumnikani Paolo Tarasio Mirandulanda. Il-Fratellanza twaqqfet fuq l-Artal talMadonna tar-RuΩarju li kien di©à jeΩisti f’wie˙ed mill-Kappelluni tal-Knisja l-qadima mibni fis-sena 1593.

Meta bdiet tintuΩa l-Knisja l-©dida ta’ Santa Katerina din il-Fratellanza ©ie ittrasferita g˙al fuq l-Artal li hemm fil-Kappellun tan-na˙a tal-lemin tal-Knisja.

Fuq dan l-Artal tpo©©a l-Kwadru li sar mill-Artist Ìann Nikola Buha©iar fis-sena 1728.

Jdiher li din il-Fratellanza minn fejjem kienet wa˙da numeruΩa u ˙abrieka g˙aliex kienet tqabbad artisti mag˙rufa biex jag˙mlu x-xog˙olijiet tag˙hom. Hekk g˙amlu meta ©ew biex ipin©u l-apside ta’ fuq l-Artal.

G˙al dan ix-xog˙ol kien tqabbad l-Artist Francesco Zahra. Din il-Pittura saret fis-sena 1739. L-istess Fratellanza ˙adet ˙sieb tibni bil-flus tag˙ha s-Sagristija mag˙rufa b˙ala tar-RuΩarju fis-sena 1740, ji©ifieri sena biss wara li kien tlesta x-xog˙ol taddekorazzjoni tal-Artal tal-Fratellanza.

Il-Fratellanza kienet tag˙mel xog˙ol kbir biex ixxerred id-Devozzjoni lejn r-RuΩarju Mqaddes. Kienet Fratellanza li da˙let ukoll biex tie˙u ˙sieb torganizza l-Purçissjoni bil-Vari tal-Ìimg˙a l-Kbira. Skont ir-Rappost tal-Vista Pastorali li kienet saret firRa˙al fis-sena 1759 nafu li l-Fratellanza kellha sitt vari mis-sett li kien jintuΩa g˙al Purçissjoni tal-Ìimg˙a l-Kbira. Fir-Re©istri tal-Fratellanza hemm ukoll g˙add ta’

108

Festa 2014 ndikazzjonijiet ta’ ˙las li kien isir biex il-Purçissjoni l-Knira tkun tista’ issir b’mod xieraq.

L-ewwel vara tal-Madonna li kellha din il-Fratellanza kienet saret mill-iskultur Ûejtuni Antonio Fabri fis-sena 1769. Saret fi Ωmien meta l-Prokuratur tal-Fratellanza kien ÌuΩeppi Darmanin.

Kienet swiet is-somma ta’ 70 skud.

Meta saret l-Istatwa li ghandha l-Fratellanza llum, din l-Istatwa ©iet mibjug˙a lil Knisja ta’ Santa Liberata tal-Patrijiet Kapuççini filKalkara g˙as-somma ta’ 125 skud. Dan jidher firre©istru tal-Atti tan-Nutar A.V. Caruana ta’ nhar l-20 ta’ Settembru 1803.

It-Tieni Statwa tal-Madonna tar-RuΩarju saret fl-istess 1803. Jing˙ad li din hija x-xog˙ol tal-Iskultur Marjanu Gerada min˙abba x-xeb˙ li hemm ma Statwi li g˙amel dan l-Iskultur g˙al Knejjes o˙rajn.

Il-Festa tal-Madonna tar-RuΩarju ti©i organizzata mill-Fratellanza fix-xahar t’Ottubru fejn issir ukoll Purçissjoni Devota ˙afna b;din l-Istatwa li fiha jie˙du sehem numru sabie˙ ta’ Fratelli u nies li flimkien jg˙idu t-Talba tar-RuΩarju Mqaddes.

L-Artal tal-Madonna tar-RuΩarju jintrama b’opri mill-isba˙ li saru matul is-snin li ilha mwaqqfa l-Fratellanza, kemm matul il-jiem tal-Festa Titulari ta’ Santa Katarina fix-xahar ta’ Ìunju kif ukoll waqt il-jiem tal-Festa tal-Madonna tar-RuΩarju fix-xahar t’Ottubru.

Din il-Fratellanza baqg˙et taqdi d-dmirijiet tag˙ha li xxerred kemm tista’ d-Devozzjoni lejn il-Madonna tar-RuΩarju.

Il-Festa t-tajba lil kul˙add.

109

colour

Festa 2014

110

colour

Festa 2014

111

Festa 2014

112

Festa 2014

L-Ispiritwalità Tal-Ikoni Kitba ta’ Louis Vassallo Illum, saret drawwa komuni li wie˙ed jag˙ti ikona b˙ala rigal g˙al xi okkaΩjoni speçjali jew b˙ala ©est ta’ apprezzament. Fis-suq lokali nsibu g˙aΩla wiesg˙a ta’ ikoni differenti, kemm fil-materjal, fil-gosti u fil-prezz! Dan jag˙milha aktar façli biex wie˙ed jag˙Ωel u jixtri xi ikona biex ti©i mdendla mal-˙ajt jew titpo©©a fuq xi xkaffa. Jidher çar, li f’pajjiΩna, l-interess g˙all-ikoni qed dejjem joktor. Minkejja dan l-interess kollu, x’aktarx li fil-ma©©oranza tan-nies, ftit huma dawk li verament jafu x’inhi l-ikona, kif bdiet, kif Ωviluppat u x’inhu l-veru sinifikat tag˙ha. Sinifikat li jmur lil hinn minn sempliçiment tpin©ija jew biçça xog˙ol artistika, g˙ax fil-fatt hija fuq kollox o©©ett sagru. Dan hu su©©ett vast ˙afna, u g˙alhekk din kitbieti g˙andha titqies biss b˙ala ˙jiel jew tag˙rif baΩiku u elementary.

L-Ikona Tinkiteb Il-kult lejn l-ikoni huwa l-effett tal-misteru tal-Inkarnazzjoni, dejjem skont iddefinizzjoni tat-tieni Konçilju ta’ Nizza (787). Fil-Bibbja nsibu li Alla ˙alaq il-bniedem xbieha tieg˙u u imma©ini tieg˙u (Ìn 1,26), huwa l-Iben inkarnat ix-xbieha l-aktar perfetta tal-Missier (Kol 1,5). G˙alhekk ix-xog˙ol tal-ikonografija hu wie˙ed li g˙andu x’jaqsam mad-divin. Dawk li jsawru l-ikoni li allura jissej˙u ikonografi, ghandhom ittag˙rif me˙tie© biex iqieg˙du t-talenti tag˙hom fl-opra t’Alla. Importanti li ng˙idu li l-ikona tinkiteb u mhux titpitter kif ja˙sbu xi w˙ud! Filfatt, l-ikoni ma jkunux iffirmati g˙ax min isawwarhom juΩa disinji u idejat tradizzjonali li waslu g˙andna seklu wara l-ie˙or, bl-istess forom u ilwien.

Il-Messa©© Estern Imma eΩattament, l-ikona xi tfisser? Hi kelma li ©ejja mill-Grieg “eikon”, li tfisser xbieha, imma©ni. F’dan il-kuntest b’ikona nifhmu xbieha sagra ta’ Kristu, tal-Madonna, tal-An©li u tal-qaddisin, ©eneralment impittra jew preçiΩament “miktuba” fuq it-tavla tal-injam. Wie˙ed hawn g˙andu jΩomm f’mo˙˙u li huwa importanti ˙afna g˙an-nies tal-Orjent, li huma jaraw filfatt, il-messa©© estern u mhux jieqfu biss fuq l-aspett artistiku. dan hu rifless sewwa mill-atte©©jament tal-ikonografi tal-img˙oddi, meta qabel ja˙dmu fuq l-ikona kienu jag˙mlu Ωmien twil ta’ talb u riflessjoni. Ma’ dawn l-intenzjonijiet kienu j˙addnu wkoll is-sawm, li permezz tieg˙u l-ikonografu jitbattal minnu nnifsu biex b’hekk, jinfeta˙ g˙all-ispirazzjoni divina. Wara li x-xog˙ol fuq l-ikona jkun lest, din tit˙alla g˙al erbg˙in jum fuq l-artal, biex wara, jsir it-tberik tag˙ha.

113

Festa 2014 Arti BiΩantina Barra l-preparazzjoni li g˙andu bΩonn l-ikonografu qabel u wara li jtemm il-˙idma fuq l-ikona, u kif ukoll waqt li jkun qed jikteb l-ikona, il-kuluri g˙andhom ukoll it-tifsira tag˙hom. L-ilwien tradizzjonali li jintuΩaw millikonografi huma: l-abjad, l-ik˙al, l-a˙mar, il-vjola, l-a˙dar, ilkannella, l-iswed u l-isfar li jie˙u s-sura dehbiena, it-teknika ta’ kif jintuΩaw il-kuluri hi mfassla skont it-tradizzjoni, ji©ifieri tibda bl-iskur u tibni fuqu lwien çari, fejn jiddominaw il-linji bojod u d-deheb li hu s-simbolu tad-dawl divin u jintuΩa wkoll, b˙ala sfond g˙al kull ikona.

Barra minn hekk, kull ikona awtentika u tradizzjonali trid ti©i ma˙duma bl-istil antik tal-arti BiΩantina. Hu proçess s˙i˙ u elaborat ta’ kisjiet ta’ ©ibs u induratura fuq l-injam, impittra bl-isfar tal-bajd, tempra u deheb. Hemm min jippreferi li ja˙dem fuq iz-zokk direttament, milli fuq biçça njama. It-tradizzjoni tal-ikoni hi mibnija fuq is-salib ta’ Kristu. G˙alhekk kull g˙uda jew zokk uΩat hu qaddis. Wie˙ed irid isemmi wkoll li fuq xi ikoni famuΩi, g˙andhom fuqhom fik li tissejja˙ “riΩa” jew “basma”. Din hi speçi ta’ libsa tal-metal irqiq, ©eneralment tal-fidda jew tar-ram, li tg˙atti l-ikona fejn ikollha spazju miftu˙ biex jidher il-wiçç jew l-uçu˙ tal-persuna©©i. G˙alkemm wie˙ed japrezza dan l-arti©janat mill-ifjen, inaqqas mhux ftit mill-ori©inalità tal-ikona nnifisha, kif ikun fassalha l-ikonografu.

Il-Madonna Damaxxena Min˙abba, l-ispazju, dan l-artiklu ma jippermettix li nsemmu xi eΩempji ta’ ikoni madwar id-dinja, li g˙andhom marbut mag˙hom kurdun ta’ kult, storja u isem. Se ng˙idu biss, xi ˙a©a fil-qosor dwar il-Madonna Damaxxena li tinsab meqjuma fil-knisja tal-Griegi fil-belt kapitali tag˙na. Din l-ikona tant famuΩa, kienu ©abuha mag˙hom il-Kavallieri ta’ San Ìwann minn Rodi meta ©ew Malta fl-1530. G˙all-ewwel kienet miΩmuma fil-kappella ta’ Santa Katarina fil-Birgu. Wara li nbniet il-Belt Valletta, din l-ikona ttie˙det f’din il-lokalità fejn fl-1587 ©iet trasferita fil-knisja tal-Griegi.

Sfortunatament din il-knisja ta’ rit Grieg Kattoliku li tinsab fi Triq l-Arçisqof, kienet ©iet meqruda waqt attakk mill-ajru fi Ωmien l-a˙˙ar gwerra dinjija, imma din l-ikona

114

Festa 2014 mirakoluΩa ma kienet ©arrbet l-ebda ˙sara. Il-knisja re©g˙et inbniet mill-©did u l-ikona re©g˙et sabet posta f’dan it-tempju. il-Madonna Damaxxena hija l-eqdem titular li nsibu fil-knejjes kollha ta’ dawn il-gΩejjer. Il-festa tag˙ha hi ççelebrata nhar il-15 ta’ Awwissu. Id-devozzjoni lejn il-Madonna ma naqset qatt u huwa kbir in-numru ta’ Maltin li jmorru quddiem din l-ikona sabiex jitolbu l-g˙ajnuna tal-Omm Universali biex tg˙inhom fil-˙ti©ijiet ta’ kuljum u biex jitqawwew fil-fidi. Fost dawn insemmu lil San Ìor© Preca. Hi wa˙da fost il-kwadri nkurunati f’pajjiΩna. Qabel ma sarilha r-restawr fl-1963, il-Madonna Damaxxena kellha r-‘riΩa’ fuqha. Naturalment din tne˙˙iet, biex b’hekk qieg˙din ingawdu bl-aqwa pre©ju dan il-patrimonju g˙aΩiΩ.

Karattru Sagru Ikona ming˙ajr kitba fuqha mhijiex meqjusa b˙ala ikona mitmuma. L-ikona ssir filfatt ikona kompluta meta ting˙ata l-isem. Il-kitba tal-isem hija meqjusa b˙allikieku l-mag˙mudija tal-ikona, li bija ting˙ata karattru sagru. Qabel ma titqieg˙ed g˙all-qima tal-pubbliku fil-litur©ija, ti©i mbierka u midluka biΩ-Ωejt. G˙addew aktar minn elfejn sena, d˙alna fit-tielet millenju u l-ikonografija baqg˙et ˙ajja. Meta wie˙ed jid˙ol f’dar ta’ xi familja Ortodossa, faççata tal-bieb issib rokna li fiha jkun hemm diversi mdendlin mal-˙ajt, bid-dawl tax-xemg˙a jnemnem quddiemhom. Kull tarbija li titwieled ting˙ata isem ta’ qaddis jew qaddisa biex jag˙tuha l-ewwel ikona li tippreΩenta lill-qaddisa/ qaddisa protettur tag˙ha. Din tintuΩa aktar tard mill-©enituri biex ibierku lil uliedhom biha meta jiΩΩew©u u fl-a˙˙ar titpo©©a ukoll fuq it-tebut tal-persuna meta t˙alli dan il-wied ta’ dmug˙.

Dimensjoni Spiritwali Dan kollu jurina li l-ikoni, sabu u g˙adhom isibu posthom fil-knejjes Ortodossi, Griegi, Russi, f’tempji Kattoliçi kif ukoll fid-djar. Waqt li l-interess fl-ikonografija kull ma jmur qed jikber, ftit huma dawk li jafu eΩatt x’inhi ikona u li mhijiex fuq kollox, sempliçiment xi o©©ett ornamentali! Din id-dimensjoni spiritwali ta’ kull ikona li rajna flimkien b’mod konçiΩ, g˙andha tkun g˙alikom il-muftie˙ li jift˙ilkom il-bieb tad-dinja sagra tal-ikoni. Nissu©©erixxi li ji©i f’idejkom il-ktieb l-Ikona il-Van©elu bil-kulur ta’ Patri Tumas Callejja, OFM Conv. Din hi l-ewwel pubblikazzjoni tax-xorta tag˙ha bil-lingwa Maltija li tat ˙jiel interessanti dwar l-importanza tal-ikoni f’˙ajjietna. B’hekk, dawk minnkom li jinteresshom dan is-su©©ett, ikunu jistg˙u jifhmu f’aktar dettall il-messa©© u s-sinifikat veru li g˙andu jkollha l-ikona. F’idejkom.

Riferenzi: Patri Tumas Calleja “L-Ikona-il-Van©elu bil-kulur” (Malta 2007) Thomas Kala “Meditations on the Icons” (Ireland 1993) It-Torça il-Óadd 3 ta’ Frar 2013, P© 22 “Impenn li jwassal is-sinjifikat veru tal-ikona” kitba ta’ Evan Chetcuti.

115

Festa 2014

116

Festa 2014

Jean Sibelius Tag˙rif mi©bur minn John Busuttil Johan Julius Christian Sibelius twieled fit-8 ta’ Diçembru 1865 u miet fl-20 ta’ Settembru 1957 fil-Finlandja li dak iΩ-Ωmien kienet ta˙t ir-Russja. Il-muΩika tieg˙u kellha sehem importanti biex il-Finlandja ˙adet l-identità nazzjonali tag˙ha. Huwa Ωviluppa l-istil personali tieg˙u ma’ kull xog˙ol li kkompona. Il-qalba tax-xog˙ol tieg˙u huma s-sebg˙a sinfoniji. Wa˙da mill-isba˙ xog˙olijiet hi ‘Finlandia’ li kiteb meta kellu 34 sena. Il-banda La Stella esegwiet parti minnha kemm-il darba. Kiteb ‘il fuq minn mitt kanzunetta g˙all-vuçijiet u l-pjanu, 13-il biçça xog˙ol muΩikali g˙at-teatru, l-opra ‘It-Tfajla fitTorri’, biççiet qosra g˙all-pjanu u muΩika ritwali g˙allmaΩunerija u 21 pubblikazzjoni ta’ muΩika korali.

Wara s-60 sena ma kitibx xog˙ol kbir imma rran©a xi xog˙ol li kien ikkompona qabel. Ipprova jikkomponi t-tmien sinfonija imma ma rnexxilus. Sibelius tant hu mag˙ruf fil-Finlandja li sa˙ansitra ing˙aΩel biex ix-xbieha tieg˙u ti©i stampata fuq il-karta tal-flus tal100 Mark sa ma waqfet miç-çirkolazzjoni fl-2002. Mill2011 ‘Il-Ìurnata tal-MuΩika FinlandiΩa’ qeg˙da ti©i ççelebrata fit-8 ta’ Diçembru, id-data tat-twelid ta’ dan il-kompoΩitur kbir.

Ritratt (Portrait) ta’ Jean Sibelius meta kellu 29 sena

Il-˙ajja u x-xog˙ol ta’ Sibelius Sibelius twieled f’Óameenlinna, belt ta’ xi 4000 ru˙, mal-150 mil ’il fuq minn Óelinski. Missieru kien it-tabib Christian Gustaf Sibelius u ommu Marie Charlotte Borg.

Il-familja kienet issejja˙˙lu Janne però waqt li kien student beda jippreferi ismu bil-FrançiΩ. B’hekk baqa’ mag˙ruf b˙ala Jean Sibelius. Óu˙ iΩ-Ωg˙ir Christian kien tabib, professur tal-Università, kap tal-isptar g˙all-mard mentali u fundatur tal-psikjatrija moderna fil-Finlandja.

G˙alkemm Janne dam disa’ snin jattendi l-liçejo f’ra˙al twelidu fil-Finlandja, xorta wa˙da g˙alih l-IΩvediΩ kien ji©i l-ewwel. Ir-RomantiçiΩmu Nazzjonali effettwa lil Sibelius kemm fix-xog˙olijiet artistiçi tieg˙u kif ukoll

117

Sibelius mal-mara quddiem id-dar ‘Ainola’

Festa 2014 fit-twemmin politiku. Sa minn meta kellu 15-il sena xtaq jabrilla fid-daqq tal-vjolin. Fil-fatt sar vjonilista tajjeb tant li f’Helsinki daqq fil-kunçert g˙all-vjolin l-a˙˙ar Ωew© movimenti minn Mendelssohn (1809-1847). Wara li spiçça l-iskola sekondarja fl-1885 beda jistudja l-li©i fl-Università ta’ Óelsinki. Billi kien iktar interessat filmuΩika milli fil-li©i malajr telaq l-istudju legali u da˙al fl-akkademja tal-muΩika f’Óelsinki li llum ©©ib ismu.

Dam hemm erba’ snin. G˙amel sena jistudja f’Berlin u sena o˙ra fi Vjenna qabel ma nteba˙ li kien beda l-karriera ta’ vjolinista tard wisq f’˙ajtu; issa kellu 26 sena.

Fl-10 ta’ Ìunju 1892, Jean Sibelius iΩΩewwe© lil Aino Jarnefelt u kellu sitt ibniet: Eva, Ruth, Kirsti (li mietet Ωg˙ira), Katarina, Margareta u Heidi. Kien joqg˙od filkampanja f’dar kbir bl-isem ta’ ‘Ainola’. Ta’ 43 sean ©ie operat g˙al tumur fi griΩmejh u forsi min˙abba din ittaqtiha mal-mewt ispiratu biex ikkompona ‘Luonnotar’ u ir-‘Raba’ Sinfonija’.

Sibelius bil-firma tieg˙u ftit qabel ma miet

Sibelius qatta’ Ωmien twil kemm biex jistudja kif ukoll meta kien mal-familja flItalja. Ikkompona, iddirie©a u ssoçjalizza fil-pajjiΩi Skandinavi, l-Ingilterra, Franza u l-Ìermanja. Fl-1914 reba˙ ‘Il-Kompositur tas-Sena’ f’Connecticut, USA, meta semma’ g˙all-ewwel darba s-sinfonija ‘The Oceanides’. G˙amel anke Ωjara qasira fil-Kanada u ˙ames kunçerti fl-Ingilterra (1905-1922). Wara 1930 ma vja©©ax iΩjed, imma baqa’ pajjiΩu jirçievi delegazzjoni wara l-o˙ra u dinjitari f’daru stess sa ma miet g˙ax issa hu kien jirrapreΩenta l-muΩika FinlandiΩa.

Meta re©a’ kien hemm il-qawmien tal-maΩunerija fil-Finlandja, billi ta˙t ir-Russja kien ipprojbit, Jean kien wie˙ed millmembri fundaturi tal-Lo©©a Suomu Numru 1 fl-1922. Kien organista prinçipali fil-Lo©©a tal-Finlandja li g˙aliha kkompona l-muΩika ritwali fl-1927 u Ωew© biççiet ©odda fl-1946.

Sibelius kien i˙obb in-natura. Ilpajsa©© FinlandiΩ kien joffrilu materjal g˙all-muΩika tieg˙u. Infatti s-Sinfonija Numru 6 tfakkru fir-ri˙a tal-ewwel sil©. Il-foresti madwar ‘Ainola’ jing˙ad li spirawh biex kiteb ‘Tapiola’.

Il-Monument ta’ Sibelius flimkien ma ras monumentali

118

Festa 2014 Wara s-Sinfonija Numru 7 fl-1926, Sibelius ftit li xejn kiteb xog˙ol importanti, ˙lief il-muΩika g˙al ‘The Tempest’ ta’ Shakespeare u l-poema ‘Tapiola’. Imbag˙ad fl-a˙˙ar 30 sena kien anke ja˙rab li jitkellem fuq ilmuΩika li kiteb.

Hemm xi evidenza li Sibelius kien qieg˙ed ja˙dem fuq is-Sinfonija Numru 8. Waqt li wieg˙ed l-inawgurazzjoni tag˙na fl-1931, f’Londra ©iet reklamata ta˙t iddirettur Cameron. L-aqwa xhieda ‘Ainola’ id-dar fejn g˙exet il-Familja Sibelius tag˙ha hija kopja ta’ l-ewwel u fejn il-KompoΩitur u martu huma miftuna moviment u xi biççiet li fil-fatt indaqqu fl-2011. Kien dejjem jikkritika lilu nnifsu mal-˙bieb. Kien jg˙id, ‘Jekk m’g˙andix ˙ila nikteb sinfonija a˙jar min-numru 7, allura din tkun tal-a˙˙ar.’ La ma’ baqa’ ebda manuskritt aktarx li Sibelius qered kull traçça ta’ Partijiet, probabilment fl-1945 meta ˙araq ˙afna karti.

Il-mara tieg˙u tg˙id li Jean ©abar numru ta’ partijiet muΩikali u ˙araqhom fil-kamra tal-pranzu.

Mill-1903 Sibelius u martu dejjem g˙exu fil-kampanja fid-dar tag˙hom imsemmija ‘Ainola’ fejn sa mill-bidu tas-seklu kien jilaq’ viΩitaturi, kollaboraturi u iktar tard neputijiet u pro-neputijiet g˙all-vaganzi. Tul it-Tieni Gwerra Dinjija kellhom dar f’Óelsinki imma din Ωaruha biss darbtejn wara li spiçça l-©lieda.

G˙eluq id-90 sena ta’ Sibelius fl-1955 kien çelebrat bil-kbir. Taw wirjiet ta’ xog˙olu fil-Finlandja kemm il-Philadelphia Orchestra kif ukoll ir-Royal Philarmonic Orchestra.

Il-bandisti u l-meastri tag˙hom iltaqg˙u mal-kompositur f’daru stess u ttie˙du ritratti tal-okkaΩjoni. Colombia Records u EMI irrekordjaw muΩika ta’ Sibelius.

Rakkont ˙elu fuq il-mewt ta’ dan il-kompoΩitur jg˙id li, Jean kien ©ej lura wara l-mixja ta’ filg˙odu meta ra qatg˙a g˙erienaq jittajru. F’daqqa wa˙da g˙arnuq minnhom ˙alla lil s˙abu, dar dawra fuq id-dar ‘Ainola’ u tar bil-˙effa biex ikompli l-vja©© flimkien ma’ s˙abu. Jumejn wara Sibelius miet f’daru stess b’emore©ija f’mo˙˙u fl-1957. Kellu 91 sena u llum jinsab midfun fil-©nien tad-dar flimkien ma’ martu li g˙exet 12-il sena iktar minnu.

Fl-1972 uliedu bieg˙u ‘Ainola’ lill-istat. Bis-sa˙˙a ta’ hekk id-dar infet˙et b˙ala muΩew li llum ji©bed lejh numru sew ta’ viΩitaturi.

119

Festa 2014

Digital & Offset Printing

ES

YEARS 1924 - 2014

ING T N I R OF P

VIC R SE

36, St. Paul Street, Valletta

Tel: 2122 4607 - 2122 8138 Mob: 99870603 E-mail: emibonnici@gmail.com

120

Festa 2014

Beauty Treat Beauty Salon

Triq Filippu Castagna, Gudja (Next door to St. Joan Antide School) Tel: 21 822942 Mob: 7926 8122 Marie-Claire’s Beauty Treat is now offering LASER EXPRESS OUTLET Please call for a free patch test appointment Tel: 2182 2942 - Mob: 7926 8122 Special Prices on Bridal Packages Gift Vouchers Available

Nail Extensions by Jessica

Special Offer 1 Free with every 10 Refills Mob: 9986 6472 Special Offer on Bridal Packages 121

colour

Festa 2014

122

colour

Festa 2014

123

Festa 2014

KurΩitajiet dwar il-Kuruni u r-RuΩarju Guido Lanfranco F’dawn il-ftit noti rrid nuri xi aspetti dwar kuruni u ruΩarju li forsi mhux kul˙add jaf bihom. Hemm diversi kuruni li jintuΩaw g˙all-kurunelli, devozzjonijiet u l-kumplament, imma hawn qed nag˙Ωel biss u˙ud minn dawk Marjani. L-ewwel Ωew© paragrafi huma kummenti tieg˙i, il-kumplament huma kummenti li g˙amlu s-semmieg˙a tal-programmi li kont nag˙mel fuq l-RTK dwar drawwiet u tradizzjonijiet u kont nistedinhom jg˙idu tag˙hom permezz tal-phone-ins.

Kuruna Weg˙da Fl-1998 ©iet f’idejja kuruna mhix tas-soltu. Mag˙mula minn spag çelesti. Kellha l-istess taqsim tas-soltu, imma Ω-‘Ωibe©’ mag˙mulin g˙oqod mill-istess spag. Paul Zammit u ibnu Christian ta’ ˙dax-il sena mill-parroçça tad-Dumnikani tal-Belt, g˙axxahar ta’ Ottubru, ˙admu u qassmu tletin wa˙da b˙ala weg˙da wara li t-tifel iΩ-Ωg˙ir tal-familja qabditu nfezzjoni serja u ttie˙ed l-isptar. Qaleb g˙all-a˙jar u tqassmet din il-kuruna.

Kuruna b’Sitt Posti Il-Frères ta’ San Ìwann Battista De La Salle hawn Malta g˙andhom devozzjoni speçjali lejn il-Kunçizzjoni. Wa˙da mir-ra©unijiet hi li huma ©ew Malta fl-1903-1904 meta kienu qed isiru festi biex ifakkru l-˙amsin sena mid-domma tal-Kunçizzjoni.

Il-kuruna tar-ruzarju tag˙hom g˙andha sitt posti minflok ˙amsa biex is-sitt wa˙da tkun dedikata lill-Immakulata Kunçizzjoni.

Kuruna b’Seba’ Posti Is-seba’ posti juru l-età tal-Madonna li kellha sebg˙in Ωib©a u tlieta o˙ra mag˙hom li b’kollox juru it-tlieta u sebg˙in sena li kellha l-Madonna. (Salvina Ellul; ref.397 1994-03-09) Kuruna b’seba’ posti ta’ g˙axar Ωib©iet kull wa˙da hija tal-Fran©iskani . . . BiΩ-Ωibe© bejn kull posta . . . Missieri kellu. (Mara; ref. 391 1994-03-09 (9) Ommi kellha kuruna b’seba’ posti kull wa˙da b’g˙axar Ωib©iet. (Salvina Ellul; ref.

390 1994-03-09 8) Ir-RuΩarju fit-Toroq G˙ar-RuΩarju g˙andhom il-Madonna tar-RuΩarju fi pjazza kbira. Kien hemm wie˙ed Çistu Ndrì içempel il-qanpiena, joqg˙od fejn il-Madonna tar-RuΩarju, jixg˙elha (g˙ax g˙andha b˙al kançell mag˙ha). In-nies joqog˙du fuq l-g˙etiebi u kul˙add jg˙id irruΩarju. Wara l-knisja hemm toroq antiki . . . L-istess kienu jag˙mlu. (Mara, Óal

124

Festa 2014 Qormi San Ìor©; ref.1091(d) 1995-10-11) Kien hemm ra©el kien jg˙idilna luΩarju (ruzarju) fil-bieb ta’ barra u konna ng˙idu luΩarju (ruΩarju) mieg˙u . . . Kuljum . . .

Alla ja˙firlu . . . Ng˙idu luΩarju (ruΩarju) fit-triq. Konna noqog˙du barra g˙allfrisk u kul˙add jg˙id mieg˙u . . (Mara mill-Gudja; ref. 1376 2004-09-02 1) Ir-RuΩarju kuljum kienu jg˙iduh f’Ottubru . . . Hemm statwa ta’ San Pawl fl-Arçipierku . . . Konna nin©abru kollha familja familja, filg˙axija u ng˙idu r-ruzarju. (Mara mill-Belt Valletta; ref.

677 1994-11-02 3) Fit-triq kienu jçemplu qanpiena u no˙or©u ng˙idu r-RuΩarju, fil-kantuniera, speçjalment it-tfal. (Mara; ref. 1102 1995-10-02) Stedin g˙ar-RuΩarju G˙ar-ruΩarju niftakar lill-©enituri tieg˙i, jg˙ajtu wa˙da lill-o˙ra, jin©abru fl-intrata u jg˙idu r-ruΩarju kuljum g˙all-˙in tas-sag˙tejn. Il-©irien i˙abbtulhom u ji©u g˙andna fl-intrata. F’Ottubru u fix-xahar ta’ San ÌuΩepp jg˙idu ˙mistax-il posta . . . Marzu . . . Bit-talb b’kollox. (Mara miΩ-Ûurrieq; ref. 1096a 1995-10-11, 7) Fix-xahar ta’ Mejju konna mmorru is-‘Seipura’. Din kienet tkun mara twajba jew xebba anzjana, fid-dar tag˙ha jew kappella kien ikun hemm statwa tal-Madonna b’˙afna fjuri fil-vaΩetti, it-tfal kul˙add i©ib il-fjuri. Konna l-ewwel ng˙idu r-ruΩarju, mbag˙ad inkantaw ta’ Lourdes u tqabbil dwar il-Madonna . . . Niftakar wa˙da biss:

Kuruna, ja kuruna, kuruna minn tal-ward,

Kuruna ’l ommna Marija, Re©ina tas-sema w l-art. Óadd mit-tfal, subien jew bniet, ma kien jitlef ©urnata fix-xahar ta’Mejju u fl-a˙˙ar tax-xahar, is-Seipura kienet tag˙mlilna b˙al party u ttellg˙alna xi premju . . . Xi labtu tad-drapp biex indendluh mas-sodda. (Mary Meli, ÓaΩ-Ûabbar. Ittra, Ref. 76 1993-06-13) Niftakar li l-©irien kienu jsej˙u ’l xulxin biex jg˙idu r-ruΩarju fis-sag˙tejn . . . Jiltaqg˙u g˙and xulxin . . . Kienu jieklu f’nofsinhar, mbag˙ad jistrie˙u naqra u g˙al ˙in tassag˙tejn sag˙tejn u nofs, wa˙da t˙abbat lill-o˙ra u jg˙idu ˙mistax-il posta kuljum.

(Mara miΩ-Ûurrieq; ref. 1304 2003-11-14 5) Kont noqg˙od Strada San Paolo ’l isfel mis-suq. Ommi kienet te˙odna kuljum ©o dar, kellha b˙al niçça fil-kantuniera bi statwa. Kien ikollha d-dar mimlija . . . G˙ar-ruΩarju . . . Kienet tg˙idu hi. Fit-triq kienu jçemplu qanpiena u no˙or©u ng˙idu r-ruΩarju, fil-kantuniera, speçjalment it-tfal. (Mara mill-Belt Valletta; ref. 1098 1995-10-11, 9) Kien fis-snin erbg˙in ftit wara’ l-gwerra. Konna noqg˙odu g˙and in-nannu . . . Kelli xi sitt snin. L-ewwel kellna kamra ng˙idulha l-intrata u kien fiha persjana . . . F’Óal Balzan. Persjana biss kellna g˙al barra. F’xi l-˙amsa u nofs, hekk, kont ng˙ajjat littfal ta’ barra, nin©abru f’din l-intrata u n-nannu, peress li kien ja˙dem fl-ir˙am, kellu Ikompli f’pa©na 128

125

colour

Festa 2014

126

colour

Festa 2014

127

Festa 2014 artal forma ta’ knisja . . . Qisha knisja talMosta. Konna noqg˙odu quddiemha. Kien jag˙mel gandlieri antiki taç-çomb. Jin©abru t-tfal tat-triq u konna ng˙idu r-ruΩarju.

Meta xi ˙add kien jibda jong˙os xi naqra, konna ner©g˙u nibdew mill-bidu! (Mara, Óal Balzan; ref. 734 1994-11-30, 7) G˙amliet o˙ra ta’ ruΩarju Fil-late sixties darba kellna hike u waqafna fil-kappella ta’ San Martin u kien hemm ir-ra˙˙ala tal-in˙awi qed jg˙idu r-ruΩarju fil-kappella u kif po©©ejna ˙dejhom qed nindunaw li l-Ave Marija tag˙hom kienet totalment differenti . . . Ωidulha ˙afna . . .

Itawwluha u jΩidu ˙afna kliem sabi˙ lill-Madonna. IΩidulha huma kliem bid-djalett tag˙hom. (Mara;ref. 1389 2004-09-16) Kienu jg˙idu l-Kuruna tal-Pjagi (RuΩarju tal-Pjagi). Óames Ωib©iet kull-posta g˙al ˙ames posti u bejniethom domna bid-Duluri u l-Wiçç ta’ Kristu, u jg˙idu xi ©akulatorja dwar il-pjaga. Fil-biçça mdendla tal-kuruna tliet Ωib©iet u domna fit-tarf. Kienu jg˙iduha fil-knisja kuljum. It-talba g˙al ˙ames darbiet kienet: Ìesù tieg˙i ma˙fra u ˙niena, g˙all-merti tal-Pjagi Mqaddsa Tieg˙ek. (Mara anzjana; ref. 385 1994-03-09, 4) A˙na l-kuruna g˙all-erwie˙ konna ng˙iduha kuljum mar-ruΩarju. L-ewwel ng˙idu r-ruΩarju li g˙andna ng˙idu, mbag˙ad niftakar il-papa bil-kuruna, l-istess kuruna (tar-ruΩarju) . . . (ikompli b’tal-erwie˙). (Mara minn-Nadur; ref. 1311 2003-11-14) Niftakarha dik il-proçessjoni, fil-gandlora, min-Nadur g˙all-Qala. Meta kelli xi tmintax jew dsatax-il sena konna mmorru warajha. Kienet te˙odna ommi u mmorru proçessjoni bil-qassisin kollha . . . U min-Nadur g˙all-Qala bil-mixi mal-kleru. Wara ç-çerimonja fil-knisja kul˙add lura g˙ar-rasu, imma ’l hemm proçessjoni bl-istatwa tar-ruΩarju u fit-triq ng˙idu r-ruΩarju. Pellegrina©© kien ikun. Il-papa tieg˙i kien jg˙id li xi weg˙da kienet dik . . . Fit-tieni ta’ Frar. Fuq quddiem ukoll bil-fratellanzi, qassisin u abbatini. (Mara, 59 sena, minn-Nadur; ref. 1261 1996-01-31, 9) Kuruna tal-Assunta jew Ta’ Pinu Dwar il-kuruna Ta’ Pinu . . . Ómistax-il Ωib©a f’©ie˙ l-Assunta (Ta’ Pinu) ukoll g˙allkwindiçina tal-Assunta; Tliet Ωib©iet g˙all-Paternostrijiet f’©ie˙ il-pjagi mo˙bija li saru waqt li tiela’ l-Kalvarju, Tliet Ωib©iet o˙ra g˙at-tlitt ijiem li l-©isem tal-Madonna dam fil-qabar. ( Mara, G˙awdex; ref. 385 1994-03-09 3) Niftakar lill-buΩnanna . . . Dik (il-kuruna) Ta’ Pinu . . . Dik tal-Assunta wkoll, tintuΩa fil-Qrendi kienet. Ómistax-il Ωib©a tal-Assunzjoni, ˙mistax-il stilla li g˙andha f’rasha . . . Ómistax tal-kwindiçina . . . Fl-a˙˙ar tliet Avemarijiet. Il-buΩnanna kienet iΩΩommha fil-but tad-dublett ta’ ta˙t. (Mara ta’ 60 sena mill-Qrendi; ref. 387 1994-03-09 (5) Kuruna tad-Duluri G˙andi kuruna tas-Seba’ Duluri bid-domni tad-duluri bejn kull posta . . . Seba’ posti b’seba’ Ωib©iet. (Mara; ref. 395, 1994-03-09 13)

128

Festa 2014 Kuruna tad-Duluri kellhom domna bejn kull posta . . . Differenti . . . Kollha dwar id-Duluri . . . Timmedita fuq is-Seba’ Duluri. (Ra©el; ref. 384 1994-03-09 2) G˙andi l-kuruna tad-Duluri, seba’ posti, (kull wa˙da) b’seba’ Ωib©iet. Bejniethom domni li jkun fihom Duluri b’seba’ stalletti u n-na˙a l-o˙ra juru l-posti: 1. Profezija ta’ Xmun; 2. Óarba lejn l-E©ittu; 3. Telfa ta’ Ìesù; 4. Tiltaqg˙a mieg˙u mg˙obbi bis-salib; 5. Ta˙t is-salib ta’ binha msallab; 6. IΩΩomm lil Kristu mejjet; 7. Difna ta’ Kristu. . . . Ng˙idha kull nhar ta’ Ìimg˙a; Fl-a˙˙ar domna kbira, tliet Ωib©iet u salib.

(Mara; ref. 404 1994-03-16, 6) Kuruna miΩ-Ωerrieg˙a IΩ-Ωerrieg˙a tal-˙arrub konna nilg˙abu bihom flok Ωibe© u ndommuhom kuruni tarruΩarju. Kont g˙adni tifla Ωg˙ira. (Mara; ref. 180 1993-09-21, 7) Fi Ωmien il-gwerra missieri kien jag˙mel il-kuruni biΩ-Ωerrieg˙a tal-˙arrub. Dak iΩ-Ωmien kuruni minn barra ma kinux ji©u. Kien itaqqab iΩ-Ωerrieg˙a tal-˙arrub u jsensilhom hu. Ukoll biΩ-Ωerrieg˙a taΩ-Ωebbu© u b’tal-anΩaran (anΩalor), g˙ax dik qisha çirasa rqiqa. Ommi, Alla ja˙frilha, kienet tg˙allihom biex tne˙˙i l-la˙am tieg˙u u kien jibqa’ Ω-Ωerrieg˙a . . . Missieri kien itaqqab . . . In-na˙a tal-G˙ar ta’ San Brinkat kien hemm is-si©ar tal-anzalor. ( Mara, G˙arg˙ur; ref. 277 1993-12-15, 4) Ritratti juru: 1 Kuruna tal-Assunta jew Ta’Pinu 2 Kuruna weg˙da

Fil-jiem tal-Festa n˙e©©u lil kul˙add biex jersaq aktar lejn s-sagramenti u jie˙u aktar sehem fl-attivitajiet li jsiru waqt il-jiem tal-Festa 129

Festa 2014

130

Festa 2014

Mid-Djarju tas-Soçjetà Ottubru 2013 sa Settembru 2014 It-Tnejn 6 ta’ Ottubru Ìiet organizzata l-ikla tal-g˙ada tal-festa tar-RuΩarju fil-Palm Valley Restaurant.

Il-Óadd 12 ta’ Ottubru Afternoon Tea fil-Hotel Alexandra li ©iet organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Ìimg˙a 1 ta’ Novembru Ìiet organizzata Ravjulata fil-KaΩin mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Óadd 10 ta’ Novembru Afternoon Tea li ©iet organizzata mis-Sezzjoni Nisa fis-Sala Angelo Restaurant.

Il-Ìimg˙a 22 ta’ Novembru Wine and Pizza Party fil-KaΩin organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Óadd 1 ta’ Diçembru Seduta Ìenerali.

Il-Ìimg˙a 6 ta’ Diçembru Wine and Pizza fil-KaΩin organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Ìimg˙a 13 ta’ Diçembru Party tal-Milied g˙at-tfal tas-Soçi tal-KaΩin La Stella li ©ie organizzat mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Ìimg˙a 20 ta’ Diçembru Ikla tal-Milied li ©iet organizzata mill-Kumitat Çentrali.

Il-Óadd 29 ta’ Diçembru Afternoon Tea fil-Hotel San Pawl, San Pawl il-Ba˙ar organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Óadd 12 ta’ Jannar Afternoon Tea fil-Hotel San Pawl, San Pawl il-Ba˙ar organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

It-Tlieta 21 ta’ Jannar Coffee Morning organizzat mis-Sezzjoni Nisa fid-Danish Complex il-Mellie˙a.

131

Festa 2014 Is-Sibt 25 ta’ Jannar Ikla Maltija organizzata mis-Sezzjoni Nisa fil-KaΩin stess.

Il-Óadd 2 ta’ Frar Afternoon Tea ©ewwa Alexandra Hotel Bu©ibba organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

Is-Sibt 22 ta’ Frar Is-Sezzjoni Nisa organizzaw Finger Food fil-KaΩin La Stella.

Il-Óadd 9 ta’ Marzu Afternoon Tea fil-Hotel San Pawl f’San Pawl il-Ba˙ar organizzat mis-Sezzjoni Nisa.

Is-Sibt 22 ta’ Marzu Il-Kumitat Çentrali organizza ikla majjal fil-KaΩin.

Il-Óadd 6 t’ April Afternoon Tea organizzat mis-Sezzjoni Nisa fil-Hotel Alexandra Bu©ibba.

Is-Sibt 12 t’ April Wine and Pizza fil-KaΩin La Stella organizzata mis-Sezzjoni Nisa.

L-Erbg˙a 16 t’April Serata MuΩiko Letterarja fil-Ìimg˙a Mqaddsa mtellg˙a mill-Banda La Stella, bissehem ta’ Anton Grasso u l-Kor Future Voice.

Is-Sibt 10 ta’ Mejju Is-Sezzjoni Nisa organizzaw BBQ kbir fil-KaΩin.

Il-Ìimg˙a 29 ta’ Mejju Is-Sezzjoni Nisa organizzaw Ikla fl-okkaΩjoni ta’ Jum l-Omm fir-Rest Dine West Mgarr Malta.

Is-Sibt 7 ta’ Ìunju Is-Sezzjoni Nisa organizzaw BBQ Night fil-KaΩin.

Il-Óamis 12 ta’ Ìunju Coffee Morning fir-Restaurant South Port M’Xlokk li ©ie organizzat mis-Sezzjoni Nisa.

Is-Sibt 19 ta’ Lulju BBQ Kbir fil-KaΩin li ©ie organizzat mis-Sezzjoni Nisa.

Il-Ìimg˙a 1 ta’ Awwissu Wine and Pizza fil-KaΩin li ©iet organizzat mis-Sezzjoni Nisa.

132

Festa 2014 It-Tlieta 12 ta’ Awwissu Ravjulata fil-KaΩin li ©iet organizzata mis-Sezzjoni. Óajr lis-Sur Victor Galdes isSombrero.

L-Erbgha 13 ta’ Awwissu Il-Banda La Stella tag˙mel Programm u Març g˙al okkaΩjoni tal-Festa ta’ Santa Marija.

Il-Óamis 14 ta’ Awwissu Il-Banda La Stella ter©a’ tie˙u sehem billi tag˙mel Març u Programm.

Il-Ìimg˙a 15 ta’ Awwissu Il-Banda La Stella tag˙mel Març Tradizzjonali ta’ filg˙odu bi briju kbir mill-partitarji tas-Soçjetà.

Il-Ìimg˙a 22 ta’ Awwissu Is-Sezzjoni Niza organizzat BBQ kbir fil-bit˙a tal-KaΩin.

Tal-Basli Pet Shop Vjal it-Torri, Gudja Tel: 7970 2412 Mon - Sat: 8.00 am - 12.00 pm / 4.00 pm - 7.30 pm 133

Festa 2014

Obitwarju Obitwarju Fratelli u Konsoralli Professati fil-Fratellanza tas-S.Smu RuΩarju u Residenti fil-Gudja minn Awwissu 2013 - 2014

Joan Sharples 5 ta’ Ottubru 2013 fl-età ta’ 90 sena

Catherine Spiteri 14 ta’ Novembru 2013 fl-età ta’ 86 sena

Raymond Grima 19 ta’ Novembru 2013 fl-età ta’ 61 sena

ÌuΩeppa Barbara 22 ta’ Novembru 2013 fl-età ta’ 90 sena

Joseph Busuttil 10 ta’ Diçembru 2013 fl-età ta’ 77 sena

ÌuΩa Piscopo 5 ta’ Jannar 2014 fl-età ta’ 89 sena

134

Festa 2014

Obitwarju

Luigi Muscat 20 ta’ Jannar 2014 fl-età ta’ 91 sena

Maria Concetta Spiteri 23 ta’ Jannar 2014 fl-età ta’ 98 sena

Joseph Cutajar 18 ta’ Frar 2014 fl-età ta’ 72 sena

Carmelo Gafa’ 25 ta’ Frar 2014 fl-età ta’ 66 sena

Catherine Cachia 25 ta’ Frar 2014 fl-età ta’ 94 sena

Emanuel Camilleri 19 ta’ Marzu 2014 fl-età ta’ 77 sena

Antoinette Vella 24 ta’ Marzu 2014 fl-età ta’ 79 sena

Charles Aquilina 6 t’April 2014 fl-età ta’ 55 sena

135

Festa 2014

Obitwarju

Catherine Agius 12 ta’ Mejju 2014 fl-età ta’ 83 sena

Maria Gauci 29 ta’ Mejju 2014 fl-età ta’ 69 sena

Maria Caruana 19 ta’ Ìunju 2014 fl-età ta’ 84 sena

Joseph Baldacchino 1 ta’ Awwissu 2014 fl-età ta’ 78 sena

Maria Concetta Duca 22 ta’ Awwissu 2014 fl-età ta’ 62 sena

Annie Micallef 5 ta’ Settembru 2014 fl-età ta’ 60 sena

136

Maria Abela 12 ta’ Settembru 2014 fl-età ta’ 79 sena