Suara 48: Turbulente Lente

Suara

Stem van mensen wereldwijd

Missio België, Vorstlaan 199, 1160 Brussel

7\]_\j[aWdjeeh0 7djm[hf[d n F +&.&))

48

Driemaandelijkse informatiekrant van Missio

@KD? ³ @KB? ³ 7K=KIJKI (&'(

Turbulente lente Angst maakt blind

Het antwoord moeten we niet ver zoeken: de christenen zijn bang.

Bang voor een nieuw tijdperk, waarvan niemand weet wat het zal brengen. Wat als de laatste hardvochtige dictator er het bijltje bij neerlegt en een stap opzij doet?

Ze zijn zo bang dat ze niet meer zien wat ze zeggen. Een moordende dictator verdedigen is onverdedigbaar. Leg dat maar eens uit aan de vele mensen wiens kinderen al onder de bommen het leven lieten.

Hoe leg je dat uit tijdens het avondgebed?

De christenen in het MiddenOosten lijden onder het geweld.

Ze verdienen dus zeker onze aandacht en onze bezorgdheid.

Maar onder de knuppel van zoveel geweld, deelt iedereen in de klappen. De christenen hebben alle steun nodig, zodat ze over hun angst kunnen uitstijgen en inzien dat ze, samen met hun andersgelovige landgenoten, hard zullen moeten timmeren aan de weg van hun toekomst.

Herlinde Hiele

<eje0 CW]]_[ EiWcW

“Wij hebben in Syrië liever dat Assad aanblijft. Hij geeft ons meer bescherming dan een democratie.”

Het is vreemd om zo’n zin uit de mond van een christelijk leidsman te horen. En toch is het deze bezorgdheid die in het MiddenOosten, en dan vooral in Syrië, te horen is. Hoe kunnen christenen, die naastenliefde hoog in het vaandel dragen, zich een dictator wensen die iets verderop met ijzeren vuist huizen, dorpen en steden neermaait?

Op een rijtje De Arabische lente is een overgang van tijdperken. Een ferme brok geschiedenis die zich voor onze ogen ontrolt. Maar hoe zat het weer precies? En we horen de hele tijd spreken over moslims, maar wonen daar ook geen christenen? Missio zet alles nog eens op een rijtje en laat de mensen ter plaatse aan het woord.

lees verder op blz. 4 en 5

sprak met Emilio Platti Professor Emilio Platti is emeritus aan de KU.Leuven en woont deeltijds in Caïro. Hij maakte de revolutie mee van op de eerste rij. Van op het Tahrirplein zag hij hoe alles veranderde. Hij heeft het over Egypte, over de evolutie in de revolutie en over hoe christenen zichzelf soms overschatten.

lees verder op blz. 8

© Wereldmediatheek, Johan Denis

IN DIT NUMMER

;[d^[_Z [d Z_l[hi_j[_j _d ^[j C_ZZ[d#Eeij[d H[b_]_[0 X_dZc_ZZ[b e\ Xheaa[dcWa[h5 ?d c[ceh_Wc r FWki I^[dekZW ???

>[j C_ZZ[d#Eeij[d0 7hWX_iY^[ b[dj[" [[d aekZ[ ^[h\ij leeh Z[ Y^h_ij[d[d5 J[ Xe[a ][ij[bZ r HkZ_ LhWdYan C_i_dj[dj_[i

J[hk]Xb_a ef YWcfW]d[ 9ebkcd r C_Y^[b 9eff_d ?dj[hl_[m c[j ;c_b_e FbWjj_

Suara 2 48

Ij[c lWd c[di[d m[h[bZm_`Z

Ontmoeting

Eenheid in diversiteit in het Midden-Oosten Het Midden-Oosten is de bakermat van drie wereldgodsdiensten. Sinds de komst van de islam zijn de christenen er echter in de minderheid. Maar de christelijke gemeenschap is er erg divers.

Libanon telt de grootste christelijke populatie, gevolgd door Syrië en Egypte. Tijd voor een overzicht!

Assyrische kerk

Koptischorthodoxe kerk

Maronitischkatholieke kerk

Oriëntaalsorthodoxe kerk

Syrischorthodoxe kerk

Koptischkatholieke kerk

Armeensorthodoxe kerk

Syrischkatholieke kerk

Katholieke kerk

Roomskatholieke kerk

Chaldeeuwskatholieke kerk

Protestantse kerk

Oosterskatholieke kerk

Armeenskatholieke kerk

Christendom

Oostersorthodoxe kerk

Grieksorthodoxe kerk

Een eerste sterk aanwezige kerk in de regio, is de oosters-katholieke kerk. Die maakt deel uit van de katholieke kerk, sluit zich aan bij Rome maar heeft een eigen, oosterse liturgie.

We lichten kort enkele oosters-katholieke gemeenschappen toe.

De maronitisch-katholieke kerk is de grootste christelijke gemeenschap in Libanon.

De kerk werd er geïnstalleerd en overleefde de islamitische verovering. Haar oorsprong gaat terug tot de Syrische monnik Maron. Het is de enige kerk zonder orthodoxe tegenhanger. Bekende maronieten zijn zangeres Fairuz, dichter Khalil Gibran en miljardair Carlos Slim. Aanvankelijk spraken de maronieten Syrisch, een Aramees dialect, en dit is nog steeds de taal van de liturgie. Velen emigreerden naar Latijns-Amerika.

De Libanese grondwet bepaalt dat de president een maroniet is.

Grieks-Melkitischkatholieke kerk

<eje0 HWY^_Z >

Caroline Medats & Michel Musimbi

Kerken die aanwezig zijn in het Midden-Oosten. Dit schema is niet exhaustief. Het geeft een overzicht van de sterkst aanwezige kerkgemeenschappen.

Ook de Syrisch-katholieke kerk, met hoofdkwartier in Beiroet, spreekt Syrisch in de liturgie. Zij is vooral aanwezig in Libanon, Syrië en Irak.

De aanhangers van de Grieks-melkitisch-katholieke kerk worden melkieten genoemd. In de vijfde eeuw werden gelovigen die trouw bleven aan de OostRomeinse keizer (malka in het Syrisch) en het Concilie van Chalcedon melkieten genoemd. Het kwam tot een scheiding met de Grieks-orthodoxe kerk van Antiochië in de 18e eeuw. Haar zetel is in Damascus. Vele melkieten emigreerden naar de VS en Latijns-Amerika. De traditionele liturgische talen zijn Arabisch en Grieks.

De koptisch-katholieke kerk is een kleine kerk met zo’n 200.000 gelovigen met zetel in Caïro, Egypte, en ontstond na het schisma met de koptisch-orthodoxe kerk.

Antoine Naguib, de huidige patriarch, werd tot kardinaal gewijd in 2010 en speelde een grote rol tijdens de bisschoppensynode van het Midden-Oosten in hetzelfde jaar.

De Chaldeeuws-katholieke christenen zijn de grootste christelijke gemeenschap in Irak. Hun zetel is in Bagdad. De voormalige Iraakse minister van Buitenlandse Zaken onder Saddam Hoessein, Tariq Aziz, is een Chaldeeuws-katholiek christen.

De Armeens-katholieke kerk, met zetel in Libanon, gebruikt het Armeens in de liturgie. Vele Armeense katholieken leven in Georgië, Armenië, Oost-Europa, Frankrijk, de VS en Canada.

<eje0 9Wheb_d[ C[ZWji

Naast de oosters-katholieke kerk is ook de oriëntaals-orthodoxe kerk sterk aanwezig in het Midden-Oosten. Deze kerk scheidde zich na het Concilie van Chalcedon in 451 af. Ze hoort dus niet bij Rome en mag niet verward worden met de oosters-orthodoxe kerk die ontstond na het Oosters Schisma in 1054. Tot deze kerk behoren de orthodoxe kopten, de Syrisch-orthodoxen en de Armeense orthodoxen: De grootste kerk is de koptisch-orthodoxe kerk. In Egypte vormen de koptischorthodoxen de grootste christelijke groep. Ze gebruiken af en toe nog het koptisch, een afleiding van het oude Egyptisch en voornamelijk geschreven in het Griekse alfabet.

De aanhangers van de Syrisch-orthodoxe kerk worden ook jacobieten genoemd. Ze hebben hun hoofdkwartier in Damascus en gebruiken het Syrisch en het Aramees in de liturgie.

De Armeens-apostolische kerk, de oudste nationale kerk ter wereld, is in de regio vooral aanwezig in Syrië en Irak. Het centrum van de kerk ligt in Armenië.

Tenslotte is er nog de Assyrische kerk die zich in 431 na het Concilie van Efeze afscheidde.

Deze kerk is vooral aanwezig in Irak, Syrië en Iran en is een van de oudste kerken van het oosten. Haar wortels gaan terug tot het Mesopotamië uit de 2e eeuw.

Suara 3 48

Ij[c lWd c[di[d m[h[bZm_`Z

Religie: bindmiddel of brokkenmaker?

Dialoog Ontmoeting

De campagne ‘Solidariteit zonder omwegen’, waar de christenen in het Midden-Oosten centraal stonden, zit erop. Om af te sluiten voerde Missio een aantal gesprekken met christelijke leiders uit de regio.

Paul Karam kwam op onze uitnodiging een week naar België, Flavien Joseph Melki verraste ons met een onverwacht bezoek. De eerste is Missiodirecteur in Libanon, de tweede groeide op in Syrië en is nu hulpbisschop van de Syrisch-katholieke kerk van Antiochië in Libanon.

Beiden hebben ze hun eigen kijk op de situatie in het Midden-Oosten.

En die kijk kan al eens kan verschillen, zo blijkt.

Herlinde Hiele & Sylvain Kalamba Nsapo

| Flavien Joseph Melki

| Paul Karam

Dialogue

<eje0 I^kjj[hijeYa

<eje0 JWal[h

Solidariteit

Rencontre

Paul Karam: «In het Midden-Oosten zijn er verschillende extremisten en fanatici die zich verstoppen achter religie. Het is niet de religie die het lijden van de christenen veroorzaakt, het is de haat die daarvoor zorgt. Vandaag leven we in een zeer zorgwekkende situatie, waar verschillende mensen ons willen doen geloven dat hun bewind een democratie is. Neem nu bijvoorbeeld Irak. Een tijd geleden waren daar twee miljoen christenen, vandaag nog slechts 400.000. Waar is dan de democratie die er beloofd werd? Waar is de geest van de Arabische lente naartoe als de sharia de overhand neemt?»

Missio: Wat is uw visie op de huidige situatie in Syrië?

Melki: «In Syrië hebben de christenen het onder president al-Assad nog niet zo slecht. Ze hechten veel belang aan de veiligheid die zijn regime hen biedt. Ik hou mijn hart vast om te zien hoe de situatie in Syrië zal evolueren. Ik ben bang dat islamisten de macht zullen grijpen. Hoewel ik niet ontken dat er bepaalde problemen zijn, moeten we erkennen dat Syrië van ver komt en er de afgelopen veertig jaar al veel hervormd is. En er bestaan misschien wel gematigde moslims, maar er bestaat geen gematigde islam. Ik ben voorstander van een verlichte dictatuur, eerder dan van een democratie.

Missio: Bent u optimistisch over de toekomst van de christenen in het Midden-Oosten ?

Karam: «We moeten optimistisch zijn. Maar het is niet gemakkelijk, het ArabischIsraëlische conflict blijft een probleem. En het moet opgelost worden door de hele internationale gemeenschap. Hoe dan ook, de christenen moeten de nodige openheid aan de dag leggen. Nu is het moment gekomen om ons de woorden van Johannes Paulus II over Libanon ter herinneren. Hij zei dat Libanon meer was dan een land; het is een voorbeeld van broederlijkheid en een respectvolle samenleving voor de rest van de wereld. We mogen ons niet laten ontmoedigen, ook al is het conflict zeer moeilijk geworden. Het Midden-Oosten, nochtans gekend voor zijn cultuur van gastvrijheid, gaat door een moeilijke periode. Vrede komt er niet vanzelf. Het is een reis, een proces, ver weg van de politiek. Want politiek is er enkel op gericht om het leven te organiseren volgens een aantal persoonlijke interesses.»

Missio: Hoe zijn de relaties tussen christenen en moslims in Libanon?

Melki: «Christenen en moslims leven doorgaans gescheiden. Het merendeel van de christenen in Libanon woont samen in bepaalde wijken. In de hoofdstad Beiroet wonen christenen en moslims gescheiden. Het is opvallend hoe rustig en proper de christelijke wijken zijn, in tegenstelling tot de wijken waar overwegend moslims wonen. Een huis in een moslimwijk kost bovendien maar de helft van een huis in een christelijke buurt.»

Missio: Zal er zonder vrede tussen religies ooit vrede mogelijk zijn?

Karam: «De opkomst van het extremisme doet geloven dat alle conflicten religieus getint zijn, maar dat is niet waar. Die gedachte is heel schadelijk voor het imago van religie. Als mensen elkaar echt zouden uitmoorden vanwege hun religieuze overtuiging, dan is dat nefast voor de vrede. We moeten een einde maken aan religieuze meningsverschillen en alle misverstanden die daarmee gepaard gaan. Dat kan vrede brengen.»

Missio: Zijn de christenen in Libanon onderling solidair?

Melki: «De christenen zetten verschillende projecten op waarmee ze hun medemens proberen te helpen. Maar om projecten te kunnen realiseren, heb je geld nodig. Het grote probleem is het gebrek aan solidariteit tussen de verschillende kerken. Binnen de kerken is er solidariteit, maar samenwerking ontbreekt. Het is ieder voor zich. Helaas, want de Syrisch-katholieke kerk is een van de armste kerken. Zelfs ondanks de recente moeilijkheden en de Arabische lente is er geen solidariteit tussen de verschillende christelijke kerken in het Midden-Oosten. Gelukkig kunnen we af en toe aankloppen bij enkele rijke christenen die goede werken opzetten, over de verschillende kerken heen. Maar het is jammer dat er niet meer onderlinge solidariteit is. Carlos Slim, een Mexicaan en de rijkste man van de wereld, heeft Libanese ouders, zij waren christelijke maronieten. En die man geeft niets terug aan de Libanese bevolking! Ik vind dat schandalig.»

Missio: Hoe gaat Libanon om met de verschillende culturen en religies?

Karam: «Er zijn verschillende bijeenkomsten en vieringen met de bestuursleden van de verschillende Oosterse kerken. En de politieke macht in Libanon is verdeeld op een manier die toont dat het wel degelijk mogelijk is om samen te leven: de president is een maroniet, de voorzitter van het parlement een sjiiet, de eerste minister is een soenniet en de chef van de politie is een druze. Deze situatie is uniek in de wereld. Deze verdeling is opgenomen in de grondwet en is tegelijkertijd de kracht, schoonheid maar ook de kwetsbaarheid van Libanon.»

<eje0 C_ii_e

“De christenen moeten de nodige openheid aan de dag leggen.”

Solidarité

“En er bestaan wel gematigde moslims, maar er bestaat geen gematigde islam.”

Missio: Is er dan helemaal geen solidariteit tussen de christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten?

Melki: «Toch wel. De geldstromen geraken niet over de grenzen van de verschillende kerken heen, maar in ons geloof zijn we wel solidair. We gaan naar elkaars kerken en we bidden samen, zeker in het buitenland. We hebben geen keuze, we hebben elkaar nodig als we ons geloof willen blijven beleven.

“De christenen hebben het onder president al-Assad nog niet zo slecht.” <eje0 C_ii_e

Suara 4 48

Stem van mensen wereldwijd

Het Midden-Oosten: Arabische le

In memoriam | Paus Shenouda III

Sinds het begin van de Arabische lente is er heel wat veranderd in de Arabische wereld.

Missio zet alles nog eens op een rijtje. We laten de christenen uit de regio zelf aan het woord.

Herlinde Hiele & Caroline Medats

Foto: Michael Sleman, Hope Pictures LLC

Is het Westen echt begaan met de christenen die in Syrië leven? Sommige landen hebben ‘genereus’ voorgesteld om ons te ontvangen. Maar die oplossing ontwortelt onze levens en maakt ons tot vluchtelingen. Op die manier zullen er al snel geen volgelingen van Christus meer zijn in het Midden-Oosten, de geboorteplaats van het christendom.

Op 17 maart is paus Shenouda III op 88-jarige leeftijd overleden. Hij was de leider van de koptisch-orthodoxe christenen. Het overlijden van deze 117e opvolger van de stichter Sint-Marcus op de troon van Alexandrië heeft hen diep geraakt. Missio geeft als eerbetoon een overzicht van zijn leven en verwezenlijkingen.

Hoe kan het Westen de christenen in Syrië, en in het hele Midden-Oosten, wel helpen? Oosterse christenen zijn burgers in landen waar de meerderheid van de inwoners de islam belijdt. Het lot van de christenen is verbonden met het land en het ‘type’ van islam die het land regeert. Wij vragen aan jullie, christenen in het Westen, dat jullie regimes steunen die open staan voor anderen, die de anderen een volwaardig burgerschap gunnen. Wij vragen jullie om niet de regimes te steunen die ons terug in de Middeleeuwen doen leven, toen christenen ‘dhimmi’s’ waren, een beschermde minderheid met beperkte rechten.

Oosterse christenen zijn de volgelingen van de oude kerkvaders, die een belangrijke rol gespeeld hebben in de ontwikkeling van dogma’s en de liturgie. Wij maken deel uit van het erfgoed van de kerk. De afstand tussen het christelijke Westen en het christelijke Oosten tijdens de Middeleeuwen is rampzalig geweest voor beide partijen.

Het wordt tijd dat we leren van onze fouten en dat de kerk weer kan ademen met beide longen! Wij zijn geen overblijfselen uit het verleden, we zijn geen vreemden. Wij verwachten begrip van onze broeders in het Westen.

We verwachten niet enkel materiële steun, maar vooral respect en sympathie.

Archimandriet Ignace Dick, vicaris-generaal van de Griekse kerkprovincie van de Melkitisch-katholieke kerk (Aleppo, Syrië).

Sylvain Kalamba Nsapo

Radicaal Na zijn voorganger, Paus Cyril VI, bracht Shenouda III de geest van vernieuwing binnen, die de koptische kerk de afgelopen vijftig jaar gekenmerkt heeft. Er heerste een enorme spirituele dynamiek binnen de koptischorthodoxe gemeenschap. Later werd Shenouda III geconfronteerd met de opkomst van de islam in de politiek. Die spanning heeft de relaties tussen christenen en moslims in het land erg heeft beïnvloed. Na confrontaties met het islamitisch fundamentalisme, is de koptisch-orthodoxe kerk in het defensief gekropen.

Ze heeft zich geconcentreerd op een radicaal theologisch discours, dat weinig ruimte liet voor moderniteit.

EGYPTE

LIBIË

11 februari 2011: Moebarak treedt af.

TUNESIË

SYRIË

15 februari 2011:

15 maart 2011:

Start revolutie in Libië.

Syrische protest barts los.

TUNESIË

17 december 2010:

Mohammed Bouazizi steekt zichzelf in brand.

14 januari 2011: President Ben Ali vlucht het land uit.

Foto: Nebedaay

In Egypte wonen er ongeveer 8 miljoen koptisch-orthodoxe christenen. 40 jaar lang stond paus Shenouda III aan het hoofd van hun kerk. Zijn dood was voor hen een heel ingrijpende gebeurtenis. Maar ook de rest van het land stond stil bij zijn overlijden. Alle televisiezenders waren in rouw en alle politieke en religieuze autoriteiten hebben hun medeleven betuigd.

Shenouda III heeft in het begin van de revolutie in Egypte duidelijk laten verstaan dat hij de evenementen met argwaan gadesloeg, waarbij hij ook openlijk zijn steun voor Moebarak uitsprak. Veel christenen hebben hem dat niet in dank afgenomen.

Kruispunt De koptisch-orthodoxe kerk bevindt zich, net zoals Egypte, op een kruispunt. Zal ze een paus kiezen die het pad inslaat van een civiele en democratische samenleving, waar religie zal denken in termen van vrijheid?

Die vrijheid is immers cruciaal, zeker voor de kopten die in islamitische landen wonen. De staat Egypte heeft er ook baat bij om economische en politieke rechtvaardigheid en vrijheid te bevorderen. Op die manier zal geen enkele religie de samenleving domineren.

Met de gewaardeerde medewerking van Professor Christian Cannuyer.

december 2010

januari 2011

JEMEN

20 januari 2011:

Start straatprotesten tegen president Saleh.

februari 2011

maart 2011

EGYPTE

25 januari 2011:

Start van de protesten in Egypte.

april 2011

mei 2011

juni 2011

SYRIË

April 2011:

Protest in Syrië ontaardt in een regelrechte strijd tussen het regime en de opstandelingen.

j 2

Suara 5 48

Stem van mensen wereldwijd

ente, een koude herfst voor de christenen?

Dat de Arabische lente is gestart in Tunesië, was voor iedereen een complete verrassing. Tunesië is een vreedzaam land, waar mensen zich niet snel roeren. Toch heeft net ons land het startschot gegeven voor een hele keten revoluties. De relaties tussen de christenen en de moslims in Tunesië zijn zeer goed. Ons land kent een rijke geschiedenis van diversiteit. Die geschiedenis maakt dat de Tunesiërs een open geest hebben. Tijdens de gewelddadige dagen van de revolutie zijn onze kerken zelfs beschermd door jonge Tunesische moslims. Ik heb als christen en directeur van Missio nog nooit schrik gehad in Tunesië. Wie de Tunesiërs goed kent, weet dat je nooit bang moet zijn. Ik word er soms van beschuldigd te optimistisch te zijn, maar ik beschouw mezelf eerder als een ‘gelukkige realist’.

Intussen hebben we nieuwe verkiezingen achter de rug, die vonden plaats in oktober vorig jaar. Sindsdien zoekt het land een systeem voor de samenleving dat aangepast is aan de lokale tradities van het land, maar dat ook democratisch is. Bepaalde sectoren lijden momenteel nog onder een slecht bestuur. Ik denk dat het wat geduld vraagt om beetje bij beetje de spelregels te leren. Ik ben niet bang voor de toekomst, want de kerk heeft zich in het verleden al meermaals kunnen aanpassen aan een nieuwe situatie, ook in Tunesië.

Pater Jawad Alamat, 41 jaar, afkomstig uit Jordanië en Missiodirecteur in Tunesië.

De Syrische christenen zijn bang. Ze zijn nog niet vergeten wat er in Irak is gebeurd. Daar zijn veel christenen en priesters vermoord bij verschillende aanslagen op kerken. Mijn familie, die nog in Irak woont, is een tijdje geleden naar Erbil gevlucht, in het noorden. Ze voelden zich niet meer veilig in Bagdad. Er zijn ook veel Irakese vluchtelingen die in Syrië verblijven om daar een asielaanvraag in te dienen bij de Verenigde Naties. Mijn oom leeft sinds een jaar als vluchteling in Syrië. Hij is gevlucht uit Irak nadat hij daar ontvoerd was en we met onze familie 50.000 dollar losgeld hebben betaald om hem te redden. Het is nu afwachten wat er gaat gebeuren na de revolutie in Syrië. Waarschijnlijk komen de islamisten aan de macht, wat een ramp zal zijn voor de christenen in het land.

(Bron: Opendoors.nl)

20 447 000 4 277 000 4 150 000 7 620 000 6 047 000 32 031 000 27 450 000 2 740 000 7 510 000

10 % 39 % 1% 2% 5% 1% 4,5 % 15 % 5%

1 260 000 1 760 000 24 053 000 2 780 000 81 121 000 6 355 000 10 549 000 35 468 000 31 951 000

5% 5% 0,01% 1% 12 % 0,7 % 0,2 % 0,07 % 0,06 %

De cijfers zijn een benadering. Sommige christenen durven niet voor hun religieuze identiteit uitkomen uit angst voor represailles.

Dahlia K., jonge moeder, vluchtte tien jaar geleden zelf uit Irak en woont nu in België.

Michael Francis (29 jaar), woont in Rozytgat, nabij Luxor.

EGYPTE

september 2011

EGYPTE

Bij rellen met het leger worden 27 koptische christenen gedood.

IRAK

Januari 2012:

Moslimbroeders en salafisten behalen de meerderheid in het parlement.

oktober 2011

december 2011

EGYPTE

Alle partijen stappen uit het overleg voor de nieuwe grondwet, uit protest tegen de overmacht van de moslims.

Top van de Arabische Liga bespreekt de toestand in Syrië.

januari 2012

februari 2012

maart 2012

LIBIË

20 oktober 2011:

Kadhaffi wordt gedood.

EGYPTE

April 2012:

Maart 2012:

april 2012

JEMEN

27 februari 2012: Foto: Norah Shalaby

Verkiezingen in Tunesië.

Christenen zijn bang om vrijheid te verliezen.

Oktober 2011:

Christenen

(Bron: World Bank 2010)

Vluchten is volgens mij geen slechte beslissing. Soms dwingt het leven je om beslissingen te nemen die je anders nooit zou nemen. Maar in zo’n situatie moet je jezelf zien te redden. Wat kan je anders doen? Blijven om te vechten voor een bestaansrecht in je eigen land? Wij christenen zijn tenslotte een minderheid in de regio en onze religie heeft ons nooit geleerd om te vechten.

Oktober 2011:

augustus 2011

Syrië Libanon Palestijnse gebieden Israël Jordanië Irak Saoedi-Arabië Koeweit Verenigde Arabische Emiraten Bahrein Qatar Jemen Oman Egypte Libië Tunesië Algerije Marokko

Inwoners

De christenen eisen hun plaats in de Egyptische samenleving op door actief deel te nemen aan de politiek. Onze toekomst hang af van het beleid dat de volgende regering zal uitstippelen. Mijn favoriete presidentskandidaat is Hamdeen Sabahy: een socialistische kandidaat met een sterk economisch programma.

Hij belooft ook de minderheden te beschermen.

TUNESIË

juli 2011

Land

Ambtstermijn president Saleh loopt af.

23 mei 2012:

Presidentsverkiezingen in Egypte.

mei 2012

juni 2012

SYRIË

12 april 2012:

De VN dwingen tevergeefs een wapenstilstand af. Het geweld houdt aan.

Suara 6

Solidariteit

48

Ij[c lWd c[di[d m[h[bZm_`Z

Dialogue

Een kamer zonder boeken is een lichaam zonder ziel, liet Cicero zich twee millennia geleden ontvallen. In deze rubriek snuistert Missio telkens rond in iemands bibliotheek en vragen we om tekst en uitleg bij een bijzonder boek.

Rudi Vrankcx staat stil bij “From Beirut to Jerusalem” van Thomas Friedman.

en dat is wat we nu opnieuw zien in Syrië.

Het boek is een vermenging van geschiedschrijving en actualiteit. Friedman doet aan hedendaagse geschiedschrijving, iets wat ik ook probeer te doen.»

Herlinde Hiele

Missio: Welke gedachte van dit boek zal u nog lang bijblijven?

Vrankcx: «In het boek staat onder andere dit citaat: “Iedereen die met mij wil praten is het niet waard, het zijn zij die verborgen blijven die de moeite waard zijn.” De werkelijkheid die je geserveerd krijgt, is niet de reële werkelijkheid. Je moet durven verdwalen en zoeken wat er onder de oppervlakte verborgen zit.

Tijdens mijn verslaggeving van de Arabische lente heb ik dat veel gedaan, zo verdwalen.

Toen ik vorig jaar in Jemen zat voor De vloek van Osama, heb ik het ten volle gedaan. In Syrië niet, daar was het te gevaarlijk.»

Rencontre

Missio: Waarover gaat het boek?

Rudi Vrankcx: «Friedman, een Amerikaanse jood, beschrijft in het boek de periode toen hij in Beiroet en Jeruzalem verbleef, in de woelige jaren tachtig. Hij was toen correspondent voor The New York Times. Het boek geeft veel feiten en is tegelijk ook zeer persoonlijk en opiniërend geschreven.

Friedman beschrijft op sublieme wijze het verschil tussen de twee werelden, Beiroet en Jeruzalem. Hij beschrijft hoe hij als jood met die realiteit omgaat.»

Missio: Wat vindt u speciaal aan dit boek?

Vrankcx: «Friedman kan de dingen heel raak omschrijven. Hij heeft het bijvoorbeeld over de ‘Hama Rules’. Hij verwijst daarmee naar Hama, de stad waar vader al-Assad in de jaren tachtig de moslimbroeders met duizenden en duizenden heeft afgeslacht.

‘Hama Rules’ betekent zoveel als: “niet met mijn voeten spelen”. Het verwijst naar hard, vlijmscherp en openlijk geweld. Iedereen mag het zien. Dat is wat er toen gebeurde

Solidarité

Dankbrief uit Madagaskar

<eje0 9^h_ij_d[ BWkh[oi

Te boek gesteld | Rudi Vranckx

Misintenties: geestelijke en financiële solidariteit

Dat Missio overal ter wereld projecten heeft lopen, is enkel mogelijk dankzij uw steun. Als ons blije berichten bereiken van een van die projecten, zoals deze brief uit Madagaskar, willen we u die zeker niet onthouden.

Wist u dat er voor uw intentie niet noodzakelijk in uw parochiekerk moet gebeden worden? Met uw misintentie helpt u onrechtstreeks ook priesters in Afrika, Azië en Latijns-Amerika om in hun levensonderhoud te voorzien.

Beste vrienden, In de loop van 2010 hebben we van Missio 4000 dollar ontvangen ter ondersteuning van onze projecten. Met dat geld hebben we via ons project “Oratoria don Bosco” al veel kinderen en jongeren kunnen helpen. Ons project bevindt zich in Mahavatse, in Tuléar, waar wij zowel in de parochie, de school als in het noviciaat actief zijn. Met het geld dat we hebben ontvangen kunnen we boeken kopen en eten en medicijnen voorzien voor zij die er dringend nood aan hebben. Verschillende jongeren die zijn afgestudeerd aan onze school, gaan verder studeren.

Caroline Medats

Een mis kan opgedragen worden voor de intentie van wie dan ook, zowel ter herdenking van een dierbare overledene als voor iemand anders. De mis wordt echter niet noodzakelijk opgedragen in uw vertrouwde parochie. Priesters kunnen de misintenties, ook wel misstipendia genoemd, doorgeven aan Missio. Onze organisatie verdeelt ze onder noodlijdende priesters in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Deze priesters dragen dan een eucharistieviering met uw intentie op en kunnen dankzij deze financiële bijdrage in hun levensonderhoud voorzien. Een gebaar van geestelijke en financiële solidariteit.

“Ze zijn verbaasd dat we niets terugvragen, in ruil voor onze hulp.”

Misintenties zijn een mooie manier om als gelovige bij te dragen aan het welzijn van de wereldkerk. In vele landen krijgen priesters immers geen loon. Misintenties bieden dan soelaas.

Missio heeft de waarde ervan vastgelegd op vijf euro. Dit gebruik om priesters te steunen met een kleine gift heeft een eeuwenlange traditie. Bij het prille begin van het christendom hadden gelovigen de gewoonte om wat eten, drinken of geld mee te brengen naar de mis. In Afrika bestaat deze traditie nog steeds.

De ouders van de kinderen zijn verbaasd dat we niets vragen in ruil voor onze hulp. We zijn begonnen met een speciaal catecheseprogramma voor ouders, waar momenteel vijftig mensen ingeschreven zijn. Ze willen allemaal meer weten over het christelijk geloof en ze willen zich op termijn graag laten dopen.

Bedankt voor alles.

In zijn dankbrief die Missio onlangs ontving, verwoordt Fr. Godfrey Amobi AJ van het Uru Seminarie in Moshi, Tanzania, het als volgt: “De misvieringen zijn een aanmoediging voor onze uitdagende missie. Wij komen immers steeds nieuwe horizonten tegen, waar mensen zoeken naar een antwoord.”

P. Bartolo Salvo, Toliara, Madagaskar

“Vroeger hadden gelovigen de gewoonte om wat eten, drinken of geld mee te brengen naar de mis.”

<eje0 C_ii_e

Missio verdeelt misintenties onder internationale priesterstudenten die in België hogere studies aanvangen en onder bisdommen en seminaries wereldwijd. In 2011 verdeelde Missio maar liefst 64.600 euro in de vorm van misintenties! 22.850 euro hiervan ging naar de priesterstudenten, 41.750 euro naar bisdommen en seminaries in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Bedankt!

Suara 7 48

Ij[c lWd c[di[d m[h[bZm_`Z

Terugblik op de campagne Het is zover. De campagne ‘Solidariteit zonder omwegen’ zit erop. Het hele Missio-team is al ijverig bezig om de volgende editie voor te bereiden. Maar eerst staan we nog even stil bij de vorige campagne. Een greep uit het aanbod.

De Wereldmissiemaand werd afgetrapt in Tienen, waar tweeduizend kinderen samen kwamen. Ze dachten na over christen zijn in tijden van tegenwind. Maar er was ook ruimte voor plezier. Maak u alvast klaar voor de volgende editie op zaterdag 29 september in Mechelen. <eje]hWW\0 >Wdi C[ZWhj

De koude kon de pret tijdens de Sterzingactie niet bederven. Sterzangertjes van overal ten lande zamelden samen meer dan 30.000 euro in. Dat geld gaat rechtstreeks naar de Missioprojecten. Smeer alvast de kelen voor volgende winter! <eje]hWW\0 C_ii_e

Tijdens de krokusvakantie vond in West-Vlaanderen een muziekfestival plaats: ‘Let it Shine’. 4800 vormelingen en catechisten kwamen zich er muzikaal inspireren. Volgend jaar graag meer van dat! <eje]hWW\0 BeZ[ 9W[i

De afsluiter van de campagne was het bezoek van Paul Karam. Hij gaf overal lezingen en hier en daar was er ook plaats voor ingetogen gebed.

Column Michel Coppin Gedurende twee weken was E.H. Paul Karam, Missiodirecteur van Libanon en maronitisch christen, te gast in ons land. Missio had hem uitgenodigd om te komen spreken over de huidige situatie van de christenen in het MiddenOosten. Enkele punten van zijn betoog bleven me bij. Na de onafhankelijkheid van Libanon werden de politieke en militaire posten verdeeld onder de verschillende religieuze gemeenschappen (het land telt 18 erkende godsdiensten).

De president is steeds een maronitisch-christen, de parlementsvoorzitter een sjiiet en de eerste minister een soenniet. Volgens Karam is Libanon door dit systeem de enige democratische staat in de regio. Of zoals paus Johannes Paulus II stelde in zijn apostolisch schrijven over Libanon: het land is niet alleen een natie maar ook een getuigenis voor de wereld. Christenen en moslims doen er alles aan om er vredevol met elkaar samen te leven. Een bijzondere, maar ook een heel broze situatie.

De veelheid aan christelijke gemeenschappen in de regio heeft te maken met de vele oude christelijke tradities die het Midden-Oosten kleuren. De christenen stammen er rechtstreeks af van de apostelen en werden niet door anderen gemissioneerd. Integendeel, ze stuurden zelf missionarissen naar het Westen. Karam pleit voor ontmoeting, dialoog en solidariteit tussen de verschillende godsdienstige groepen. Zijn bezoek was meer dan enkel een verdieping van onze campagne, het was een getuigenis van christelijke solidariteit en vrede. Is het dan verwonderlijk dat Paus Benedictus XVI net naar Libanon zal reizen om er de besluiten van de Synode over de kerk in het Oosten bekend te maken?

Als het over de Arabische lente gaat, is Karam heel duidelijk: “Als je over lente spreekt, moet je ook de bloesems zien.” En waar ergens zien we bloesems in Egypte of in Libië, waar intussen de islamisten terrein winnen? In Irak leefden er voor de Golfoorlog twee miljoen christenen. Nu zijn ze nog met enkele honderdduizenden. Wat gaat er met de christenen in Syrië gebeuren? De Missio-gebouwen in de Syrische stad Aleppo werden beschadigd door bominslagen. Families worden in Homs uit hun huis gezet. Voor de toekomst blijft het koffiedik kijken. Als er vluchtelingenstromen ontstaan, zal Libanon overspoeld worden, wat de broze vredevolle samenleving in het land zal ondermijnen.

Wie christen is in Libanon, komt daar openlijk voor uit. De kerken zitten ‘s zondags vol en aan seminaristen ontbreekt het hen niet. Paul Karam nodigt ons uit om zonder angst te getuigen van ons christen zijn. We moeten ons niet schamen voor de waardevolle boodschap van Christus.

<eje]hWW\0 C_ii_e

COLOFON Jaargang 12 Suara is het Indonesische woord voor ‘stem’. Suara, stem van mensen wereldwijd. Suara, stem van God in vele talen.

Hoofdredactie: Kenny Frederickx Eindredactie: Herlinde Hiele Werkten mee aan dit nummer: Emmanuel Babissagana, Michel Coppin, Catherine De Ryck, Sylvain Kalamba Nsapo, Michel Musimbi en Anneleen Wouters Foto’s: Lode Caes, Christine Laureys,

Freegan Kollektiva, Frerieke, Missio, Shutterstock en Xavier Vankeirsbulck Druk- en zetwerk: Halewijn Printing & Publishing Nationaal directeur: Michel Coppin V.U.: Michel Coppin, Vorstlaan 199, 1160 Brussel Missio is een internationale kerkorganisatie die de wereldwijde solidariteit bevordert en ontmoetingen met andere culturen en religies promoot. Een 130tal landen zijn in deze Missio-beweging

verbonden. Missio steunt zo meer dan 1000 lokale gemeenschappen en bisdommen.

Rekeningnummer van Missio vzw (Vorstlaan 199, 1160 Brussel): IBAN : BE19 0000 0421 1012 BIC : BPOTBEB1 Missio nationaal secretariaat Vorstlaan 199, 1160 Brussel Tel: 02/679 06 30 info@missio.be - www.missio.be

Missio Antwerpen Groenenborgerlaan 149 2020 Antwerpen Tel: 03/287 35 87 antwerpen@missio.be

Missio Brussel Vlasfabriekstraat 14 1060 Brussel Tel: 02/533 29 80 brussel@missio.be

Missio Limburg Tulpinstraat 75 3500 Hasselt Tel: 011/24 90 62 limburg@missio.be

Missio Brugge Doorniksesteenweg 149 8500 Kortrijk Tel: 056/23 15 60 brugge@missio.be

Missio Gent Biezekapelstraat 2 9000 Gent Tel: 09/245 20 74 gent@missio.be

Missio Mechelen Vorstlaan 199 1160 Brussel Tel: 02 679 06 34 mechelen@missio.be

Suara 8 48

Ij[c lWd c[di[d m[h[bZm_`Z

Emilio Platti | “Hoofd omhoog, je bent Egyptenaar” Professor en dominicaan Emilio Platti verdeelt zijn tijd tussen Leuven en Caïro, Egypte. Ook tijdens de revolutie verbleef hij in Caïro, van het prille begin tot eind april 2012. Net voor de presidentsverkiezingen vroeg Missio hem naar zijn belevenissen op het Tahrirplein, het centrum van de revolutie, en polste naar de situatie van de christenen in Egypte. De christenen, voornamelijk kopten, maken tien procent uit van de bevolking in Egypte.

Catherine De Ryck & Caroline Medats

Missio: Hoe is de situatie in Egypte nu, bijna anderhalf jaar na het begin van de revolutie?

Emilio Platti: «De mensen zijn nerveus en onzeker. Er is veel chaos. De Moslimbroederschap, een soennitische politieke organisatie die pleit voor een striktere islamitische samenleving, en de salafisten, soennieten die de islamitische teksten strikt en puriteins willen toepassen, waren de overwinnaars bij de parlementsverkiezingen. De presidentsverkiezingen naderen, maar er is nog steeds geen grondwet. De bevolking vreest de macht van het leger. ’s Nachts vallen er slachtoffers door anonieme krachten die banden zouden hebben met het leger en het vorige regime.»

Missio: Wat was de belangrijkste drijfveer van de demonstranten op het Tahrirplein?

Platti: «Bij het begin van de revolutie wilde de bevolking een einde aan de vernederingen van en de intimidatie door de veiligheidsdiensten. Zelf heb ik hun arrogantie ook meer dan eens ervaren. Voor 24 januari 2011 was het veiligheidsapparaat onaantastbaar.»

democratie en vrijheid. Iedereen kwam er samen als Egyptenaar, niet als christen of moslim. De nadruk lag op de natie.

Een van de slogans was “Hoofd omhoog, je bent Egyptenaar”. Ik zag een monnik en een imam hand in hand. Het kruis en de halve maan, de symbolen van respectievelijk het christendom en de islam, werden samen afgebeeld. Dit was de eerste fase van de revolutie. In november veranderde de toon. De bevolking op Tahrir vreesde dat de militairen aan de macht zouden blijven en hun uitgebreide privileges zouden behouden. Die vrees uitte zich ook in de slogans. Honderden manifestanten vonden de dood toen er vanuit het ministerie geschoten werd. Een imam, ook wel de sjeik van de revolutie genoemd en professor aan de vermaarde universiteit al-Azhar, kwam hierbij om. Dit nieuws kwam helaas niet in de media.»

Missio: Hoe zag de situatie van de christenen er voor het uitbreken van de revolutie uit?

Platti: «Voor het uitbreken van de revolutie hadden de kopten veel kritiek. Ze waren het beu als tweederangsburger behandeld te worden. Kopten hadden het moeilijk om overheidsfuncties te bekleden. Moebarak hield de touwtjes in handen. Het kiesstelstel in Egypte maakt het voor minderheden bovendien erg moeilijk om verkozen te geraken. Maar Moebarak viseerde de moslimbroeders en de salafisten en niet de christenen. Daarnaast wilden ze ook meer kerken bouwen. Maar ze vergaten dat er veel prachtige kerken gebouwd zijn. Denk maar aan de spiksplinternieuwe kathedraal van Aswan. Soms vragen ze dus te veel. Er leeft ressentiment bij de christenen. Uiteindelijk moeten ze aanvaarden dat ze slechts een minderheid zijn. Maar ze mogen zeker niet behandeld worden als tweederangsburgers.”

len de islam uitzuiveren en keren zich tegen de verering van heiligen. Heiligenverering is volgens hen een vorm van polytheïsme.»

Missio: Hoe ziet u de toekomst voor Egypte en de rest van de regio?

Platti: «De nabije toekomst zie ik niet erg positief in. De polls in Egypte zijn op dit moment niet in het voordeel van de democratische jongeren. Ik denk dat in Egypte het leger een compromis zal sluiten maar haar uitgebreide privileges zal behouden. Binnen het soennisme wint het wahabisme, een radicale, rigoureuze vorm van islam waarin uitzuivering centraal staat, immers in heel de regio terrein, mede dankzij de petrodollars. Wahabieten keren zich ook tegen minder strikte vormen van islam.

Politieke islamisten, zoals de moslimbroeders, de salafisten en de wahabieten, krijgen nu de kans om hun model toe te passen.

“Soms vragen christenen te veel.

Ze moeten aanvaarden dat ze maar een minderheid zijn.”

Missio: Hoe is de situatie van de christenen in Egypte momenteel?

Platti: «De situatie van de christenen veranderde na de parlementsverkiezingen. In maart-april 2012 vielen salafisten kerken en mausolea van soefi’s (aanhangers van het soefisme, de diepste mythische dimensie van islam) aan in Caïro en Alexandrië. Het leger maakte hieraan een einde. De salafisten wil-

Ze recupereren de revolutie en zien nu hun kans om hun vorm van legitimiteit naar voor te schuiven. In de hele regio zijn de christenen niet direct betrokken bij de strijd tussen moslims, maar ze zijn wel het slachtoffer ervan. Op dit moment vrees ik voor de christenen in het Midden-Oosten. In Syrië hebben soennitische militanten de revolutie tegen het regime overgenomen. Nu verglijdt de situatie naar een burgeroorlog tussen soennitische militanten en de alawieten, een stroming binnen het sjiisme, die nog steeds aan de macht zijn. Uiteraard hebben de christenen schrik. Volgens de soennitische militanten staan ze immers aan de kant van de alawitische president al-Assad, onder wiens bewind de christenen in goede omstandigheden leefden. Maar het is belangrijk te weten dat de soennitische autoriteiten van Egypte er totaal verschillende meningen op nahouden dan de wahabieten. Democratie, vrijheid en mensenrechten spelen hierin een vooraanstaande rol. Helaas bericht de media hierover niet. Zij geven voortdurend een eenzijdig beeld van de islam.»

“Ik zag een monnik en een imam hand in hand. Het kruis en de halve maan werden samen afgebeeld.”

Missio: Heeft u een evolutie in de revolutie ervaren?

Platti: «Ik heb op het Tahrirplein een enorme evolutie in de slogans en atmosfeer ervaren. Aanvankelijk waren de mensen op Tahrir vervuld van idealisme. Ze wilden het einde van de politiestaat, de repressie en de corrupte nomenclatuur. Ze ijverden voor

<eje0 F[hi\eje

Missio: Hoe heeft u de revolutie beleefd?

Platti: «Na het vrijdaggebed was ik altijd op Tahrir. Maar niet als demonstrant. Het was uitermate leerrijk en een hele ervaring.

Jongeren controleerden iedereen die het plein betrad om de veiligheid te garanderen. De betogingen moesten geweldloos verlopen. Er was geen politie.»

Missio: En de toekomst op langere termijn?

Platti: «De toekomst op langere termijn zie ik wel positief in. De politieke islam zal voorbijgestreefd worden door burgerschap en democratie. Ik ben ervan overtuigd dat ze de bouwstenen van de nieuwe samenlevingen zullen worden. Zij voedden nu al de revoluties. Het islamitische model zal plaatsmaken voor een open model.»