6
Opinyon Iwas disgrasya: Hangad ng bawat isa
Oktubre - Disyembre 2013
Editoryal
Sakuna ay maiing mga mag-aaral wasan, kung setaun-taon. guridad ay isa Kung ating pasaalang-alang. kaiisipin malak Inilabas ing benipisyo ang kamakailan ng nakukuha ng mga Pamahalaang Panmag-aaral sa paglalawigan ng Busasagawa ng mga Rina Litte A. Ang lacan (PGB) ang lakbay-aral. Ang kapasiyahan 063-T’13 na nagdepagkatuto ay hindi lamang nagagadeklara ng pansamantalang pagpanap sa apat na sulok ng silid-aralan. patigil (moratorium) ng pagsasagaAng mga ganitong aktibidad ay wa ng mga lakbay-aral sa lahat ng nagsisilbing daan upang mapalawak antas ng edukasyon sa lahat ng mga pang higit ang kaalaman ng mga pampubliko at pribadong paaralan mag-aaral ukol sa kasaysayan, kulsa lalawigan. tura at uri ng pamumuhay sa kanil Ito’y bunsod diumano ng ‘di ang mga binibisitang lugar. pagtalima ng mga paaralan sa mga Kung isyu ng pagkakaroon pinaiiral na tuntunin sa pagsasagang sakuna ang pangunahing alalawa ng lakbay-aral at nang sakunang hanin ng pamunuan ng PGB dapat naganap noong nakaraang taon na lamang na pagbabalangkas ng mga ikinasawi ng dalawang mag-aaral panuntunan na maghihigpit sa seng hayskul sa lalawigan. guridad ang gawing aksyon upang Lubos na ikinalungkot ng maiwasan ang anumang disgrasya mga mag-aaral ang kapasiyahang nang hindi nasasakripisyo ang pagito ng PGB sapagkat ang lakbay-aral kakaroon ng lakbay-aral. ay isa sa mga aktibidad sa paaralan Nararapat lamang na mgana hinihintay at pinaghahandaan karoon ng isang mabusising pag-
Bulong at Sigaw
Tugon Solusyon sa lumalalang kalagayan ng Inang Kalikasan. Isa sa malaking problema na kinakaharap ngayon hindi lamang ng ating bansa kundi maging ng buong mundo ay ang Climate Change. Nagiging sanhi ito ng pagkalusaw ng mga ice caps, hindi mabilang na insidente ng pagkamatay ng mga lamang-dagat at pagtatala nang patuloy na pagtaas na bilang ng nabubuong buhawi at mga bagyo na nagdudulot naman ng pagbaha. Isa rin sa mga epekto ng Climate Change ang “Global Warming” o patuloy na pag-init ng temperatura sa mundo. Sanhi ito ng maruruming usok na nagmumula sa mga sasakyan, pabrika at planta, pagsusunog ng mga basura at gayundin ng patuloy na pagkakalbo ng mga kagubatan na sana’y gaganap sa pagpapanatili ng tamang init ng mundo. Sa nakalipas na tatlong taon, matagumpay na naisagawa ng Supreme Student Government (SSG) ng FCLNHS ang proyekto nito ukol sa Waste Segregation o ang pagbubukod-bukod ng mga basurang nabubulok at ‘di nabubulok na isa sa mga epektibong solusyon sa naturang suliranin. Naglalayon ang proyektong ito na mabawasan ang basurang ating itinatapon kung saan-saan sa pamamagitan ng paghihiwalay ng mga papel upang maibenta at mapakinabangan sa halip na sunugin at makadagdag sa lumalalang sakit ng kalikasan. Isa rin ang ‘di wastong pagtatapon ng mga basura sa mga sanhi kung bakit nakararanas tayo ng matinding pagbaha kahit hindi naman malakas ang pag-ulan. Ngayon, maging ang mga lugar na dati’y hindi nakararanas ng pagbaha ay binabaha narin. Sadyang napakalaki ng maitutulong ng proyektong ito upang atin nang maiwasan ang delubyong kinakaharap natin sa kasalukuyan. Kamakailan ay nagsagawa ng rin ng “tree planting’ ang SSG sa tulong ng mga miyembro ng YES-O. Sa pamamagitan nito, masasagip natin ang Inang Kalikasan mula sa tuluyang pagkawask dahil ang mga punong ito ang hihigop sa mapinsalang gas na isa ring sanhi ng Climate Change. Ramdam na ramdam na kung gaano nagiging kapaki-pakinabang ang bawat miyembro ng SSG upang maisakatuparan ang marubrob na hangarin ng samahang gampanan ang tungkulin nito sa pagsagip sa kalikasan. Bukod dito nagiging magandang ehemplo sila sa mga kapwa mag-aaral. Sa pamamagitan ng kanilang proyekto ay nahihimok ang mga mag-aaral na makibahagi at magkaroon ng partisipasyon sa pagganap ng kanilang responsibilidad sa kalikasan. Batid nating lahat kung gaano kalaki ang epekto ng pagbaha lalung-lalo na sa iba’t ibang lugar sa ating lalawigan partikular na sa bayan ng Hagonoy at Calumpit na pagkatapos bayuhin ng bagyo ay nakaranas ng mala-delubyong pagbaha at nag-iwan ng malaking halagang pinsala sa mga pananim at ari-arian at ang nakalulungkot pa’y kumitil sa buhay ng ilan. Bunsod ng mga pangyayaring ito, lalong pinaigting ng SSG ang kanilang mga proyekto, naniniwala silang ang simple at maliit na paraan kapag pinagsama-sama’y lilikha ng malaking pagbabago. Kung ating pakakaisipin , lahat tayo ay may tungkuling kalingain ang kalikasan. Bilang kabataan, malaki ang ating maiaambag kung tayo ay magiging responsable, may disiplina at mapagmalasakit na kabataan. Hindi binigo ng SSG ang kanilang kapwa kabataan, pangakong sinumpaan, kanilang isinakatuparan.
Ang Hardin
Opisyal na Pahayagang Pampaaralan sa Filipino Mataas na Paaralang Nasyunal ng Felizardo C. Lipana
Patnugutan
Kontribyutor
Rinalitte A. Ang
Cim de Lima Danica S. Castro Tim Claude A. Pineda Jessica T. Abalajen Kristian Paolo Clemente Mescheal T. Tacsan Angelica B. Pabon Gerald P. Gan
Punong Patnugot
Christian R. Santiago Kawaksing Patnugot
Kenneth L. Gravamen Patnugot sa Balita
Jonathan N. delos Santos Patnugot sa Lathalain
Bb. Marivi B. Lobederio Kawaksing Tagapayo
Kimberly Sushmitra G. Samiappan
Gng. Janice A. Atenas
Patnugot sa Agham
Tagapayo
Jimuel Simoun L. Eligio Patnugot sa Isports
Iveta T. Alonzo Tagakuha ng Larawan
Gng. Cecile C. Reyes Pang-ulong Guro I sa Filipino
G. Edgardo J. Mendoza Punong-Guro III
Gng. Anastacia N. Victorino
Carl Joshua B. San Pedro Ellen Moore C. Delocanog
Pansangay na Tagamasid sa Filipino-Sekundarya
Taggaguhit
Tagapamanihala ng mga Paaralan sa Bulacan
Romeo M. Alip, Ph.D.,CESO V
aaral ang PGB upang makapagtatag ng isang konkretong panuntunan sa pagsasagawa ng mga lakbay-aral kasama na rito ang mga alituntunin sa gastusin, destinasyon, pakikipag-ugnayan sa mga magulang at lalong higit pa sa pagpili at akreditasyon ng mga service providers. Panahon na upang magbigay ng ganap na kapasiyahan ang Department of Education (DepEd) at Commission on Higher Education (CHED) gayundin ang PGB ukol sa moratorium na ito upang hindi na maiwang nangangapa sa dilim ang mga paaralan kung ipagpapatuloy pa ba ang pagsasagawa ng mga lakbay-aral o tuluyan nang ipatitigil ito. Hindi dapat isakripisyo ang mga gawaing katuwang sa pagpapanday at paghahasa ng talino’t ta- lento ng mga mag-aaral bagkus dapat ay higit pa itong suportahan at pagtibayin para sa ikauunlad ng mga mag-aaral. Walang buhay at kinabukasang masasayang kung seguridad ay tututukan at pangangalagaan.
Kabataan , pag-asa pa nga ba ng bayan? Itigil na ang panggagamit sa mga kabataan. Nilagdaan na ni Pangulong Benigno S. Aquino III ang Republic Act 10630 na magpapalakas sa Juvenile Justice System ng bansa. Ipinakilala ng bagong batas ang ilang pagbabago sa Republic Act 9344 o Juvenile Justice Act of 2006 na akda ni Senador Francisco Pangilinan na naglalayong maprotektahan ang karapatan ng mga batang may gulang na 17 pababa at mailigtas sila sa tinatawag na criminal prosecution at sa halip ay isasailalim sila sa rehabilitasyon. Nakatalaga sa bagong batas ang pagtatayo ng “Bahay-Pag-asa” sa bawat probinsya at syudad. Ito ay magkakaroon ng espesyal na pasi- lidad na tatawaging Intensive Juvenile Intervention and Support Center (IJISC) kung saan obligadong ilagay ang mga batang nasa edad 12 hang-gang 15 na nakagawa ng mga heinous crimes o seryosong paglabag sa batas. Dagdag pa rito, ayon sa Presidential Decree no 603 sila ay ituturing na mga neglected child at kailangang manatili sa IJISC nang hindi bababa sa isang taon batay na rin sa magiging hatol ng korte. Nakalulungkot lang na tila kulang pa rin ang repormang ito sapagkat ang bagong batas ay pinanatili ang edad ng may criminal liability sa 15 bagama’t itinakda nitong ilagay sa youth care facility ang mga batang may edad 12 pataas. Hindi maitatangging ang Ju-
venile Justice Law Bago pa man ang ay nagagamit ng pagbabagong ito mga mapanlinlang sa RA 9344 ay ipaupang lansiin ang nukala na ni Senmga kabataan na ate Majority Leader protektado ng baVicente Sotto III na tas na ito. Nagiging ibaba sa 11 taong instrument na ang gulang ang may Tim Claude A. Pineda mga kabataan sa criminal liability paggawa ng iba’t ibang uri ng krimen habang siyam na tasapagkat ayon sa naturang batas ay ong gulang naman ang mungkahi ni wala pa silang criminal liability. Senador Francis Escudero ngunit ma Hindi lamang binibigyang linaw na wala sa sinumang naturang lakas ng loob ng naturang batas ang mga senador ang napakinggan. mga kabataan ng gumawa ng krimen Nawa’y hindi nga masayang kundi kinukunsinti rin nito ang pagang P400 milyong inilaan ng gobyerwawalang-bahala ng mga magulang no sa pagpapatayo ng mga “Bahay ng mga batang ito na dapat sana’y Pag-asa” at makatulong ang pagbabaunang dumidisiplina at umaaakay sa gong ginawa sa Juvenile Justive Act of kanila sa paggawa ng tama. 2006 sapagkat kung hindi ay marami Ang mga kabi-kabilang balita pang buhay ang masisira at masasasa radyo at telebisyon na nagsasangkot yang. sa mga kabataan sa maling gawain tu Huwag nating hayaang ang lad ng pagnananakaw, panghoholdap, mga itinuturing na pag-asa ng bayan panggagahasa at iba pa ay patunay ay patuloy na mabulid sa kasamaan. nang patuloy na pagtaas ng kaso ng Bilang mga kabataan kumilos tayo at juvenile delinquency sa bansa. Ngayon patunayang kabahagi tayo sa pagsunga’y nagkalat sa EDSA ang mga tinalong ng lipunan at hindi pasimuno ng guriang “batang hamog” o mga menor mga krimen at kaguluhan. de edad na nambibiktima ng mga pa Ipakita nating tayo ang masahero ng taxi at nagnanakaw ng mga giging susi sa ikauunlad ng ating gamit sa mga trak. bayan. Tila ba wala nang epekto sa mga batang ito ang panghuhuli sa kanila at nakasanayan na ang pagbabalik-balik sa mga tanggapan ng Department of Social Welfare and DeLubhang nagpakabusog at velopment (DSWD) at iba pang mga nagpakabundat, rehabilitation center. sa kaban ng bayang para kay Juan dapat. Sa mga mahihirap kusing man ay wala, Bakit hindi man lang kaya naawa? upang maiwasan na ang ganitong Kahit munting buto ay hindi mga anomalya sanagtira, pagkat nakapaloob tanging naiwan ay mga sa batas na ito ang ebidensya. pagpapalawak ng Kahit hindi pantas tiyak makikita, seguridad sa tama Sino ba yaring tunay na buwaya? at matalinong pag-
Tilamsik
Sogbu
Maging bukas sa sambayanan Walang dapat katakutan kung walang tinatagong kabulukan. Nakalusot na sa una at ikalawang pagbasa ang House Bill 3732 o Gerald kilala sa tawag na Freedom of Information Bill (FOI) . Ngunit bigo pa rin si Senador Grace Poe, Head of the Commitee on Public Information, na makuha ang pagsang-ayon ng mga opisyal na bumubuo ng House of Reprentatives. Nakasaad sa Seksyon 28, Artikulo II at Seksyon 7, Artikulo III ng Saligang Batas na karapatan ng mamamayang Pilipino na malaman ang mga impormasyon ukol sa mga bagay na may pampublikong interes. Nararapat din na maging bukas ang bawat opisyal ng pamahalaan sa kanilang mga dokumento at papeles na ukol sa mga opisyal na gawain, transaksyon o mga desisyon bilang basehan ng kanilang polisiya, proyekto at programa. Ngayong nahaharap ang bansa sa mainit na usapin ukol sa P10 Billion Pork Barrel Scam na kinasasangkutan ng ilang mga senador at kongresista masasabi na ang FOI Bill ang isa sa pinakamabisa at mabilis na solusyon upang masilip at mabusisi ang mga maanomalyang transaksyong pinasok ng mga nabanggit na opisyal ng gobyerno. Makatutulong din ang FOI
Pilantik
P. Gan
gamit ng kaban ng bayan. Nakalulungkot isiping tila nakalimutan na ng ating Pangulong Benigno Simeon Aquino III ang kanyang pangakong susuportahan ang pagpapasa ng FOI Bill noong kasagsagan ng kanyang pangangampanya. Panahon na upang basagin ng ating pamhalaan ang pananahimik nito ukol sa usapin ng FOI Bill. Kung talagang seryoso ang kampanya ng Pamahalaang Aquino sa pagtahak ng tuwid na daan ay marapat lamang na pagtuunan ito ng atensyon. Sa paglipas ng maraming taon , unti-unti nang nilalamon ng bulok na sistema ng pamahalaan ang ating lipunan. Huwag nating hayaang tuluyang maglaho ang tiwala ng taumbayan sa ating administrasyon. Sa mahigit 90 bansa sa buong mundo na may ganito nang batas ay nananatiling nakabitin sa hangin kung sa ating bansa ba ay maipapasa ito. Isiwalat ang katotohanan at wakasan na ang mga kasinungalingan.
Hindi lamang isa ang dapat sisihin, Mga senador at kongresista’y nagpakabusog din. Bilyung-bilyong grasyang dapat napunta sa atin, Ngunit sa bulsa ng mga ganid ito’y itinanim. Sa isang magarbo at magandang kainan, Doon naganap ang partepartehan. Hindi na alam kung nasa’n ang ulo’t katawan, Nang ubod laking litson na kanilang pinagsaluhan. ‘Di dapat magpakasasa ang pamahalaan, Sa bilyung-bilyong halaga ng kaban ng bayan. Ito ay dapat nasa hapag-kainan, Ng mamamayang lubog sa kahirapan. Gising masang Pilipino, huwag nang pabilog ng ulo. Ipaglaban ang dapat na sa iyo, hindi sa sikmura’t bulsa ng manloloko.