Schemat_laczenia_BDZ_GABINET_PRYWATNY_042020

Patronat: Polskie Towarzystwo Lekarskie, Komisja Młodych Lekarzy Rodzinnych Vasco da Gama Polska | Czasopismo naukowe od 1993 r.

MNiSW 5 pkt naukowych | INDEX COPERNICUS 72.43 pkt

Schemat łączenia leków stosowanych w zaburzeniach psychicznych z benzodiazepinami – na podstawie rekomendacji dla lekarzy rodzinnych dotyczących bezpiecznego stosowania benzodiazepin lek. Marlena Janoska-Jaździk Klinika Psychiatryczna Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

LOR/467/27/08/2020

REPRINT VOL 27 / NR 04 / 2020 (271)

LOR/467/27/08/2020

PDF

gabinetprywatny.pl

FARMAKOTERAPIA

Schemat łączenia leków stosowanych w zaburzeniach psychicznych z benzodiazepinami na podstawie rekomendacji dla lekarzy rodzinnych dotyczących bezpiecznego stosowania benzodiazepin lek. med. Marlena Janoska-Jaździk

Klinika Psychiatryczna Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Wstęp

• klonazepam – zaburzenia lękowe z napadami

Benzodiazepiny (BZD) są jednymi z najczęściej stosowanych leków w podstawowej opiece zdrowotnej. To grupa leków o wspólnym mechanizmie

paniki; • klorazepat – objawy lękowe, zaburzenia lękowe uogólnione;

działania farmakologicznego i podobnej budowie,

• diazepam – zaburzenia lękowe uogólnione, ob-

jednak czas działania i metabolizm poszczególnych

jawy lękowe – leczenie krótkoterminowe, lęk

leków się różnią. BZD wykazują działanie nasenne,

przedoperacyjny, premedykacja przed kardio-

uspokajające, przeciwlękowe, amnestyczne, prze-

wersją, premedykacja przed zabiegiem endo-

ciwdrgawkowe i miorelaksacyjne. Warunkiem bez-

skopowym;

piecznego leczenia jest stosowanie BZD zgodnie ze

• lorazepam – zaburzenia lękowe uogólnione,

wskazaniami oraz przez krótki czas. Najważniejszą

objawy lękowe – leczenie krótkoterminowe, lęk

strategią unikania rozwoju tolerancji i uzależnienia

związany z objawami depresyjnymi;

jest stosowanie minimalnej skutecznej dawki leku

• midazolam – lęk przedoperacyjny;

krótkoterminowo. Najbezpieczniejsze jest stoso-

• oksazepam – zaburzenia lękowe uogólnione,

wanie benzodiazepin przez okres dwóch tygodni.

objawy lękowe – leczenie krótkoterminowe, lęk związany z objawami depresyjnymi.

Zaburzenia lękowe W praktyce klinicznej najczęściej łączy się BZD

Zaburzenia snu

z lekami z grupy inhibitorów zwrotnego wy-

Benzodiazepiny są wykorzystywane w objawowym

chwytu serotoniny (SSRI) i inhibitorów zwrotne-

leczeniu krótkotrwałej bezsenności (do 2-4 tygo-

go wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI),

dni). BZD wraz z niebenzodiazepinowymi lekami

zwłaszcza na początku leczenia. Szeroko stosowa-

nasennymi są jedynymi lekami zarejestrowanymi

ne w przypadku zaburzeń lękowych są połączenia

w Polsce do objawowej terapii bezsenności. Zale-

SSRI i SNRI z alprazolamem lub lorazepamem.

cane jest ich stosowanie w monoterapii. W lecze-

Rekomendacje dotyczące stosowania po-

niu bezsenności powinno się wybierać BZD zareje-

szczególnych BZD w zależności od rodzaju za-

strowane w tym wskazaniu, o krótkim lub średnim

burzeń lękowych prezentują się następująco:

okresie półtrwania, które nie posiadają aktywnych

• alprazolam – zaburzenia lękowe z napadami

metabolitów. Kryteria te spełnia temazepam. BZD

paniki, zaburzenia lękowe uogólnione; • alprazolam o przedłużonym działaniu – zaburzenia lękowe z napadami paniki; gabinetpr y watny.pl

są zalecane w terapii bezsenności zwłaszcza w sytuacjach pogorszenia snu związanego z silnie stresującym wydarzeniem lub istotną zmianą życiową.

REPRINT VOL 27/NR 04/2020 (271)

1

PDF

gabinetprywatny.pl

FARMAKOTERAPIA

Tab. 1. Połączenia leków stosowane w zaburzeniach lękowych Grupa leków

Lek oraz wskazania do stosowania w zaburzeniach lękowych

citalopram – zespół lęku panicznego z agorafobią, fobia społeczna escitalopram – zespół lęku panicznego z agorafobią, zaburzenia lękowe uogólnione, fobia społeczna sertralina – zespół lęku panicznego z agorafobią, zaburzenia lękowe uogólnione, fobia społeczna fluoksetyna – zespół lęku panicznego z agorafobią paroksetyna – zespół lęku panicznego z agorafobią, fobia społeczna fluwoksamina – zespół lęku panicznego z agorafobią, zaburzenia lękowe uogólnione, fobia społeczna duloksetyna – zaburzenia lękowe SNRI – selektywne inhibitory wychwytu uogólnione zwrotnego wenlafaksyna – zespół lęku serotoniny panicznego z agorafobią, zaburzenia i noradrenaliny lękowe uogólnione, fobia społeczna SSRI – selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny

Dawka dobowa w mg

20-40 10-20

50-150

Łączenie z BZD

rekomendowane przede wszystkim stosowanie psychoterapii, ale łączenie SSRI z BZD możliwe, BZD na 2−4 tygodnie do leku przeciwdepresyjnego

10-60 20-60 20-50

30-120 75-225

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

klomipramina – zespół lęku panicznego z agorafobią

75-250

Modulator kanałów wapniowych Leki o innych mechanizmach działania

pregabalina – zaburzenia lękowe uogólnione, fobia społeczna buspiron – zaburzenia lękowe uogólnione

150-600 15-60

stosowane łączenie z BZD, zwłaszcza na początku terapii (2–4 tygodnie) stosowane łączenie z BZD, zwłaszcza na początku terapii (2–4 tygodnie) nie jest wskazane łączenie z BZD stosowane łączenie z BZD, zwłaszcza na początku terapii (2–4 tygodnie)

W leczeniu przewlekłym (powyżej 6 tygodni)

czeniu depresji należy pamiętać, że BZD nie są le-

BZD nie są zalecane, a ich skuteczność jest ogra-

kami przyczynowymi, a jedynie wspomagającymi,

niczona. Terapią z wyboru w bezsenności prze-

nie spowodują więc ustąpienia depresji i nie mogą

wlekłej jest terapia behawioralno-poznawcza.

być stosowane w monoterapii. Wskazana jest krót-

ZCN/469/27/08/2020

kotrwała (maksymalnie 2 tygodnie) terapia wspo-

Depresja

magająca BZD. Powinny być one stosowane w naj-

Leki z grupy benzodiazepin na początku leczenia

niższej możliwej dawce; zwiększanie dawki może

depresji mogą przynosić korzystne efekty terapeu-

następować tylko w razie konieczności klinicznej.

tyczne, głównie w zakresie ustąpienia lęku, niepo-

Niezbędne jest pamiętanie o potencjale uzależ-

koju, myśli samobójczych czy bezsenności. W prak-

niającym i poinformowanie o nim pacjenta już na

tyce klinicznej najczęściej łączy się BZD z lekami

początku leczenia. Często stosowane w przypadku

z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoni-

zaburzeń depresyjnych są połączenia SSRI i SNRI

ny – SSRI (np. z escitalopramem, citalopramem,

z alprazolamem lub lorazepamem. Leczenie moż-

sertraliną, paroksetyną czy fluoksetyną) i inhibi-

na zacząć od dołączenia BZD w małej dawce, na

torów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradre-

wieczór, w celu poprawy jakości snu, redukcji nie-

naliny – SNRI (z wenlafaksyną czy duloksetyną),

pokoju. W ciężkiej depresji, u pacjentów z myślami

ponieważ leki z tych grup są lekami pierwszego

samobójczymi BZD istotnie zmniejszają ryzyko po-

rzutu w przypadku zaburzeń depresyjnych. W le-

pełnienia samobójstwa na początku leczenia.

gabinetpr y watny.pl

REPRINT VOL 27/NR 04/2020 (271)

3