PRACE POGLĄDOWE
Oponiak guzka siodła – rozpoznanie i leczenie Tuberculum sellae meningioma – diagnosis and treatment Arkadiusz Wilk, Grzegorz Zieliński, Andrzej Koziarski, Jan Krzysztof Podgórski Klinika Neurochirurgii Centralnego Wojskowego Instytutu Medycznego Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie; kierownik: dr hab. n. med. Andrzej Koziarski, prof. nadzw. WIM Streszczenie. Oponiaki to nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, wywodzące się z komórek meningotelialnych pajęczynówki. Są to łagodne nowotwory o litej budowie, charakteryzujące się ekspansywnym, zwykle powolnym wzrostem. Są dość dobrze odgraniczone od otaczającego mózgu, ale nie mają torebki. Częstość występowania oponiaków szacuje się na 13–19,2% wszystkich guzów wewnątrzczaszkowych. Oponiaki guzka siodła tureckiego (nadsiodłowe) to nowotwory nadnamiotowe zaliczane do oponiaków czołowo‑podstawnych. Do tej grupy oponiaków zalicza się guzy wyrastające z okolicy guzka siodła tureckiego, płaszczyzny klinowej, bruzdy skrzyżowania wzrokowego, przepony siodła lub okolicy rąbka klinowego. Częstość ich występowania jest określana na 12,8% wszystkich oponiaków ośrodkowego układu nerwowego. Podobnie jak inne nowotwory wykazują stały wzrost i prowadzą do progresji objawów klinicznych. Zastosowanie współczesnej diagnostyki obrazowej i wdrożenie leczenia operacyjnego zapewnia wyleczenie i poprawę komfortu życia. Leczenie chirurgiczne oponiaków guzka siodła tureckiego jest postępowaniem z wyboru i najskuteczniejszą metodą postępowania terapeutycznego. Słowa kluczowe: kraniotomia czołowa, oponiak guzka siodła, radioterapia Abstract. Meningiomas are the central nervous system tumors originating from arachnoid meningothelial cells. They are benign tumors of solid structure, characterized by expansive, usually slow growth. They are well demarcated from the adjacent brain, but do not have the pouch. Their occurrence is estimated at 13–19.2% of all intracranial tumors. The tuberculum sellae meningiomas are supratentorial tumors classified as frontobasal meningiomas. This group of meningiomas includes tumors growing out of the area of tubercle of the sella turcica, sphenoid plane, chiasma opticum furrow, sellar diaphragm, or the limbus of sphenoid area. Their frequency of occurrence is estimated at 12.8% of all central nervous system meningiomas. Similarly to other tumors, they show a continuous expansion, leading up to progression of clinical symptoms. Application of modern image diagnostics and implementation of surgical treatment ensures recovery and improvement of life expectancy. Surgical treatment of the tuberculum sellae is the procedure of choice and appears as the most effective therapeutic method. Key words: frontal craniotomy, radiotherapy, tuberculum sellae meningioma Nadesłano: 25.03.2013. Przyjęto do druku: 13.05.2013 Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Lek. Wojsk., 2013; 91 (3): 355–362 Copyright by Wojskowy Instytut Medyczny
Wstęp Oponiaki to nowotwory ośrodkowego układu nerwowego (OUN), wywodzące się z komórek meningotelialnych pajęczynówki. Są to łagodne nowotwory o litej budowie, charakteryzujące się ekspansywnym, zwykle powolnym wzrostem. Są dość dobrze odgraniczone od otaczającego mózgu, ale nie mają torebki. Źródłem unaczynienia tych guzów są gałęzie tętnicy szyjnej zewnętrznej, a tylko w wyjątkowych przypadkach naczynia odżywiające mózgowie. Te czynniki przyczyniają się do faktu, że w większości przypadków guzy te można usunąć doszczętnie. Leczenie oponiaków pozostaje wyzwaniem dla Oponiak guzka siodła – rozpoznanie i leczenie
Adres do korespondencji: lek. Arkadiusz Wilk Klinika Neurochirurgii CSK MON WIM, ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa, tel. +48 22 681 74 89, e‑mail wilk.arek@wp.pl
neurochirurgów. Odpowiednio przeprowadzona operacja daje szansę wyleczenia. Termin menigioma (oponiak) zaproponował i wprowadził do mianownictwa Harvey Cushing w 1922 r. [1]. Pierwsze doniesienie o leczeniu operacyjnym oponiaków pochodzi z 1773 r. i jest autorstwa francuskiego chirurga M. Louisa (”Mémoire sur les tumeurs fongueuses de la dure‑mère”). Autor ten zaproponował najbardziej kardynalną i stosowaną do dziś zasadę leczenia operacyjnego oponiaków mówiącą, że otwarcie czaszki powinno być na tyle duże, aby umożliwić usunięcie guza bez dodatkowego uszkodzenia mózgu.
355