PRACE POGLĄDOWE
Nowe trendy w leczeniu antykoagulacyjnym – czy samokontrola jest skuteczna i bezpieczna? New trends in anticoagulant therapy – is self‑monitoring effective and safe? Anna Kazimierczak, Leszek Bąk, Paweł Krzesiński, Grzegorz Gielerak Klinika Kardiologii i Chorób Wewnętrznych Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Obrony Narodowej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie; dyrektor: gen. bryg. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak Streszczenie. Doustne antykoagulanty (DAK) stanowią najskuteczniejszą formę profilaktyki zakrzepowo‑zatorowej. Jednakże leczenie DAK wymaga systematycznej kontroli międzynarodowego współczynnika znormalizowanego (international normalized ratio – INR), która wielu chorym sprawia duże trudności. Od kilku lat dostępne są aparaty umożliwiające samodzielne wykonywanie oznaczeń INR – tzw. self‑monitoring. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań porównujących samokontrolę ze standardową formą leczenia DAK, które wskazują, że samokontrola w terapii DAK zmniejsza wahania INR, co przekłada się na bezpieczeństwo i skuteczność terapii przeciwkrzepliwej. Taka strategia leczenia DAK jest możliwa do zastosowania w szerszej praktyce klinicznej pod warunkiem odpowiedniego doboru chorych i ich edukacji. Słowa kluczowe: doustne antykoagulanty, INR, profilaktyka zakrzepowo‑zatorowa, samokontrola INR Abstract. Oral anticoagulants are most effective in the prevention of thromboembolic events. However, anticoagulation therapy requires regular monitoring of the international normalized ratio (INR), which is difficult and uncomfortable for many patients. Devices for self‑monitoring of the INR have been available for several years. The paper presents the results of studies comparing self‑monitoring with standard therapy, suggesting that self‑monitoring reduces fluctuations of the INR and improves the safety and efficacy of anticoagulant therapy. This strategy of anticoagulant treatment may be applicable in wide clinical practice provided that patients are properly selected and educated. Key words: INR, oral anticoagulants, prevention of thromboembolic events, self‑monitoring
Nadesłano: 23.11.2010. Przyjęto do druku: 09.05.2011 Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Lek. Wojsk., 2011; 89 (3): 268–273 Copyright by Wojskowy Instytut Medyczny
Wstęp Powikłania zakrzepowo‑zatorowe związane ze stanami zwiększonego ryzyka prozakrzepowego (np. migotaniem przedsionków, stanem po wszczepieniu sztucznej zastaw‑ ki serca, żylną chorobą zakrzepowo‑zatorową) stanowią niejednokrotnie stan zagrożenia zdrowia i życia. Niewąt‑ pliwie najskuteczniejszą formą profilaktyki przeciwza‑ krzepowej jest stosowanie doustnych antykoagulantów (DAK), jednak pod warunkiem utrzymywania międzynaro‑ dowego współczynnika znormalizowanego (international normalized ratio – INR) w granicach zalecanego zakresu 268
Adres do korespondencji: lek. Anna Kazimierczak Klinika Kardiologii i Chorób Wewnętrznych CSK MON WIM ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa 44, tel./faks: +48 22 68 16 383, e‑mail: annakazimierczak@poczta.onet.pl
terapeutycznego. Wymaga to niejednokrotnie regular‑ nego wykonywania oznaczeń INR, którego częstość ma niewątpliwie wpływ na jakość leczenia antykoagulacyj‑ nego. Udowodniono, że ocena INR raz na miesiąc skut‑ kuje jedynie 50% wyników w zakresie terapeutycznym, podczas gdy zwiększenie częstości oznaczeń do jedne‑ go na tydzień zwiększa odsetek pomiarów terapeutycz‑ nych do 85% [1]. Dotychczasowa strategia leczenia, polegająca na po‑ miarach INR w warunkach ambulatoryjnych i ustalaniu dawkowania DAK (warfaryna, acenokumarol) przez leka‑ rza, pozwala na uzyskanie terapeutycznych wartości INR LEKARZ WOJSKOWY 3/2011