PRACE ORYGINALNE
Obrażenia postrzałowe głowy – postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne Gunshot injuries of the head – diagnostics and therapeutic management Paweł Mielniczek, Grzegorz Zieliński, Andrzej Koziarski, Jan Krzysztof Podgórski Klinika Neurochirurgii Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Obrony Narodowej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie; kierownik: płk dr hab. n. med. Andrzej Koziarski Streszczenie. Wstęp: Obrażenia postrzałowe głowy stanowią poważny problem diagnostyczny i terapeutyczny ze względu na dużą śmiertelność. Cel pracy: Analiza obrażeń postrzałowych głowy rannych leczonych w Klinice Neurochirurgii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. Materiał i metody: Analizie poddano 20 rannych (17 mężczyzn i 3 kobiety w wieku 18–55 lat; śr. wieku 36 lat) hospitalizowanych z powodu obrażeń postrzałowych głowy w Wojskowym Instytucie Medycznym w okresie od stycznia 1998 roku do grudnia 2010. Oceniono przyczyny postrzału, rodzaj broni, lokalizację rany postrzałowej, rozległość uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN) w oparciu o wykonane badania diagnostyczne, sposoby leczenia i ich wyniki według skali GOS. Wyniki: Postrzały z broni palnej stanowiły najczęstszą przyczynę obrażeń głowy i OUN w analizowanej grupie. W 50% postrzały głowy były skutkiem zamierzonego działania innej osoby. Rana wlotowa najczęściej była zlokalizowana w okolicy skroniowej. Śmiertelność wyniosła 35%. Główna przyczyna zgonów w szpitalu to uogólniony obrzęk mózgu towarzyszący obrażeniom mózgowym. Wnioski: Do czynników prognozujących wynik leczenia należały: wyjściowy stan neurologiczny oceniany według skali śpiączki Glasgow oraz rozległość uszkodzeń mózgowia oceniona na podstawie wyjściowego badania tomografii komputerowej głowy. Słowa kluczowe: obrażenia postrzałowe, skala śpiączki Glasgow, uraz głowy Abstract. Introduction: Gunshot injuries of the head constitute a serious diagnostics and therapeutic problem because of their high mortality. Aim: The analysis of gunshot injuries of the head in patients treated in the Department of Neurosurgery Military Institute of Medicine. Material and methods: Twenty patients (17 men, 3 women, medium age: 36 years; range: 18–55 years) treated because of gunshot injuries of the head in the Military Medical Institute during the period from January 1998 to December 2010 were included in the study. Such parameters as the reason of the shot, weapon type, gunshot wound localization, extent of damage to the central nervous system (CNS) on the basis of performed diagnostic tests, treatment methods and their results according to the GOS scale. Results: Firearm was the most often cause of head and CNS injuries in the study group. In 10 of 20 cases, gunshot injury was the result of deliberate action of another person. Entrance wound was usually situated in the temporal area. Mortality was about 35% in the study group. The main reason of hospital death was generalized brain edema connected with brain injury. Conclusions: Prognostic factors affecting treatment results were initial neurological status in the Glasgow Coma Scale and the extent of brain injury determined on the computed tomography scan of the head. Key words: Glasgow Coma Scale, gunshot injuries, head injury
Nadesłano: 08.02.2011. Przyjęto do druku: 09.05.2011 Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Lek. Wojsk., 2011; 89 (3): 194–198 Copyright by Wojskowy Instytut Medyczny
Wstęp Na świecie rocznie około 500 tysięcy osób doznaje obra‑ żeń postrzałowych głowy w różnych okolicznościach [1]. W Polsce wśród przyczyn zgonów związanych z urazem czaszkowo‑mózgowym, postrzały znajdują się na drugim 194
Adres do korespondencji: lek. Paweł Mielniczek Klinika Neurochirurgii CSK MON WIM ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa 44, tel. +48 22 68 16 902, e‑mail: pawel‑mielniczek@wp.pl
miejscu po urazach komunikacyjnych [1,2]. Wskaźnik śmiertelności wynosi 23–92%, a wśród rannych przyję‑ tych w ciężkim stanie neurologicznym jest wyższy i wy‑ nosi 87–100% [3]. 20–56% poszkodowanych wymaga leczenia chirurgicznego [3]. Początki nowoczesnego le‑ czenia obrażeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN) LEKARZ WOJSKOWY 3/2011