HISTORIA MEDYCYNY CWSan., były całkowicie zdezorganizowane. Kadrę le‑ karską powołano do służby w polu (…), sprzęt i leki znaj‑ dowały się w Składnicy Sanitarnej na Powązkach bom‑ bardowanych, a później zagrożonych przez nacierają‑ cych Niemców (…). Przy Szefostwie Sanitarnym Dowództwa Obrony War‑ szawy, mjr Borkowski stworzył grupę oficerów dyspozy‑ cyjnych do prowadzenia rozpoznania o stanie i potrze‑ bach szpitali w mieście (…). Do obowiązków grupy nale‑ żało wyszukiwanie pomieszczeń w mieście dla rozwijania nowych, improwizowanych szpitali i kierowanie do nich personelu, gromadzenie opatrunków i leków (…) Swoje czynności rozpocząłem 17 września, w tym też dniu udało się majorowi Borkowskiemu przeprowadzić akcję rozłado‑ wania Składnicy na Powązkach (…). Wieczorem (27.IX) ze‑ brał nas major i oświadczył, że podpisano już umowę ka‑ pitulacyjną która wchodzi w życie następnego dnia, że on postanowił iść do niewoli ze Sztabem, nam zaś zostawia wolną rękę. Majora Borkowskiego nie dane mi był ujrzeć nigdy więcej. Zmarł w niewoli, na posterunku, zaraziwszy się durem w obozowym szpitalu dla jeńców radzieckich (…). W szpitalu tym notowano przerażającą śmiertelność do 200 zgonów dziennie. Przyczyniły się do tego nieludz‑ kie praktyki komendanta, oberstarzta Lücke, polegające na przeprowadzaniu nagich chorych jeńców z łaźni do ba‑ raków, odległych nieraz o 2–3 km (…)” [6,7]. Major Borkowski był jeńcem Oflagu VII A w Mur‑ nau. Kiedy podjął decyzję o objęciu opieką lekarską jeń‑ ców radzieckich w Stalagu IV B w Mülberg nie wiadomo. Zmarł 14 grudnia 1941 roku. Doktor med. Bolesław Markowski, kończąc swoje wspomnienia pisze: „… o majorze Wilhelmie Borkow‑ skim wspomniałem już poprzednio, tutaj ograniczę się tylko do stwierdzenia, że do słów i nauk dał przykład, jak należy pracować i …umrzeć, na posterunku lekarskim”. Wiele lat później, z inicjatywy mieszkającej w Dreźnie, stryjecznej wnuczki majora Borkowskiego, pani Elżbiety Holtorp‑Zimmermann, została ustawiona na cmentarzu w Neuburxdorf tablica pamiątkowa (ryc. 2 i 3).
Piśmiennictwo 1. Gliński J.B.: Słownik Biograficzny Lekarzy i Farmaceutów Ofiar Drugiej Wojny Światowej. Wrocław, Wydaw. Medyczne Urban & Partner, 1997: 35 2. Markowski B.: Podchorążowie z Ujazdowa. Londyn, Klub Wychowanków Szkoły Podchorążych Sanitarnych, 1972: 500 3. Borkowski W.: Sprawozdanie z działalności centrum wyszkolenia sanitarnego za czas od 1.10.1930 do 30.09.1931. Lek. Wojsk., 1932; 19: 523–526 4. Rużyłło E.: Życie i działalność podchorążych studentów medycyny. [W:] Rużyłło E. (red.): Jazdów. Warszawa, WIM, 2008: 171–194 5. Kowalski M.: Moi Dowódcy 1915–1963. Kraków, Wydaw. Literackie, 1991: 168 6. Bayer S.: Nie byłem Kolumbem. Warszawa, Wydaw. MON, 1977: 46–48, 50, 55–57 7. Bayer S.: Służba Zdrowia Warszawy w walce z okupantem 1939–1945. Warszawa, Wydaw. MON, 1985: 11, 15–16, 20
Major dr med. Wilhelm Borkowski (1895–1941)
227