PRACE ORYGINALNE
Leczenie pourazowych ubytków dolnej ściany oczodołu Orbital floor reconstruction after midface trauma Jan Przybysz, Tomasz Piętka, Jarosław Dąbrowski, Wojciech Domański, Wojciech Bekiesz, Bogusław Brożyna, Grzegorz Krzymański Klinika Chirurgii Twarzowo‑Szczękowej Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Obrony Narodowej Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie; kierownik: prof. dr hab. n. med. Grzegorz Krzymański Streszczenie. Złamania dolnej ściany oczodołu stanowią >84% ogólnej liczby złamań jego ścian kostnych. Celem pracy jest przedstawienie własnych doświadczeń w rekonstrukcji dolnej ściany oczodołu z wykorzystaniem przeszczepów autogennej kości oraz wszczepów allogennych i alloplastycznych. Badanie retrospektywne objęło 120 pacjentów ze złamaniami górnego masywu twarzy leczonych w Klinice Chirurgii Szczękowo‑Twarzowej WIM w latach 1999–2010, u których wykonano repozycję odłamów kostnych i rekonstrukcję ścian oczodołów. We wszystkich leczonych operacyjnie przypadkach złamań ścian oczodołu rany wygoiły się przez rychłozrost, bez powikłań zapalnych oraz bezodczynowo. Do rekonstrukcji ścian oczodołu stosowano zarówno siatki tytanowe, siatki polipropylenowe (SURGIPRO™ Mesh), przeszczepy autogennej kości, jak i chrząstki allogenne konserwowane. Wybór użytego materiału zależał od rodzaju złamania, przebiegu szczelin złamania, rozległości ubytku kostnego i stanu ogólnego chorego. Słowa kluczowe: chrząstka allogenna konserwowana, przeszczep kości autogennej, siatka polipropylenowa (SURGIPRO™ Mesh), siatka tytanowa, złamanie dolnej ściany oczodołu Abstract. Fractures of the lower wall of the orbit represent >84% of the total number of orbital wall fracture. The aim of this paper was to present our experience with orbital floor reconstruction after fracture using autogenic, allogeneic, or alloplastic implants. A retrospective study included 120 patients with fractures of the upper part of face who were treated in the Department of Maxillofacial Surgery of the Military Institute of Medicine in the years 1999–2010, and underwent reposition of bone fragments and reconstruction of the orbital walls. In all cases, the wounds healed without complications. For reconstruction of the orbital walls, we used titanium mesh, SURGIPRO™ Mesh, autogenous bone grafts, and preserved allogeneic cartilage. The choice of material depended on the type of fracture, the extent of bone loss, and the general condition of a patient. Key words: autogenous bone grafts, orbital floor fracture, preserved allogeneic cartilage, SURGIPRO™ Mesh, titanium mesh implant
Nadesłano: 16.12.2010. Przyjęto do druku: 22.08.2011 Nie zgłoszono sprzeczności interesów. Lek. Wojsk., 2011; 89 (4): 332–338 Copyright by Wojskowy Instytut Medyczny
Wstęp Oczodół ma kształt czterościennej piramidy, którą two‑ rzą kości: czołowa, klinowa, łzowa, szczękowa, jarzmo‑ wa i podniebienna. Trzy ostatnie formują jego dolną ścia‑ nę. Ściany: dolną i przyśrodkową tworzą cienkie blasz‑ ki (0,3–0,9 mm) kości zbitej. Pozostałe ściany są grubsze – szczególnie boczna. Wraz z wiekiem krzywizna dolnej ściany oczodołu staje się bardziej wklęsła. Najniższy punkt dna oczodołu w stosunku do jego dolnego brze‑ gu u osoby dorosłej znajduje się niżej niż u dziecka. Róż‑ nice te należy uwzględnić, rekonstruując ubytek kostny dolnej ściany oczodołu [1]. Złożona budowa szkieletu kostnego górnego masy‑ wu twarzy sprawia, że jego urazom towarzyszą złamania, 332
Adres do korespondencji: lek., lek. dent. Jarosław Dąbrowski Klinika Chirurgii Twarzowo‑Szczękowej CSK MON WIM ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa, tel. +48 22 68 17 560, e‑mail jardab78@interia.pl
których szczeliny przebiegają przez struktury anatomicz‑ ne często odległe od miejsca przyłożenia siły [2]. Uszko‑ dzenia ścian oczodołów występują w różnych rodza‑ jach złamań górnego masywu twarzy. Towarzyszą zła‑ maniom: jarzmowo‑szczękowo‑oczodołowym i noso‑ wo‑oczodołowo‑sitowym, złamaniom szczęki typu Le Fort II i III, złamaniom czołowo‑oczodołowo‑nosowym, czaszkowo‑oczodołowym oraz mnogim złamaniom gór‑ nego masywu twarzy [3]. Osobną grupę stanowią izolo‑ wane złamania ścian oczodołu. Złamania dolnej ściany oczodołu stanowią >84% ogól‑ nej liczby złamań ścian kostnych oczodołu, a po uwzględ‑ nieniu złamań ściany przyśrodkowej i bocznej >97% wszystkich złamań [4]. Złamania dolnej ściany są zazwyczaj elementem złamań jarzmowo‑szczękowo‑oczodołowych LEKARZ WOJSKOWY 4/2011