't Polleken van juni 2014

Ledenblad van

België – Belgique

KONINKLIJKE

P.B. – B.P.

IMKERSGILDE

1840 LONDERZEEL

NEERBRABANT

BC25171

Verschijnt 5x per jaar: feb. - april - juni - sept. - nov.

Afgiftekantoor 1840 Londerzeel Erkenningsnr. P509236 Afzender: Jozef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 e-mail: info@imkersgildeneerbrabant.be 14e jaargang, nummer 3, juni 2014

KONINKLIJKE IMKERSGILDE NEERBRABANT

Secretariaat:

Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: secretariaat@imkersgildeneerbrabant.be Rekening nummer: BE39 7341 9512 6219

Bestuur: Voorzitter:

Jef Beuckelaers, Sneppelaar 4, 1840 Londerzeel Tel: 0479/51 46 04 E-mail: liliane.beuckelaers@skynet.be

Ondervoorzitter:

Leo Van Malderen, Ossegemstraat 137, 1861 Wolvertem –Meise Tel: 0494/48 32 60 E-mail: leo.van.malderen@persgroep.be

Secretaris-Penningmeester:

Ria De Donder, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0473/48 26 13 E-mail: ria.dedonder@telenet.be

Bestuursleden:

Marc De Bont, Eeckhout 39, 1840 Londerzeel Tel: 0477/233302 E-mail: m.debont@telenet.be Benny Larivière, Drielindenbaan 63, 1785 Merchtem Tel: 0486/643965 E-mail: benny.lariviere@telenet.be Tom De Pauw, Heerbaan 8, 1745 Opwijk Tel: 0479/60 79 53 E-mail: t_de_pauw@hotmail.com

Gezondheidsdienst:

Leo Van Malderen

Polleken:

Redactie:

Jef Beuckelaers, Ria De Donder, Marnik De Bont

Mailing:

Marc De Bont

Opleidingsteam:

Jef Beuckelaers, Marc De Bont, Benny Larivière

Bijenweide:

Marc De Bont

Webbeheer:

Marnik De Bont

Ere-bestuursleden:

Marcel De Vis, Jef Sarens

Onze website:

www.imkersgildeneerbrabant.be 62

Woordje van de voorzitter Met dit polleken zijn we al voorbij halfweg van ons bijenjaar. Een bijenjaar dat zoals ik verneem voor de meesten van onze imkers tot hiertoe als een goed honingjaar mag genoemd worden. En voor de honing doen we het toch ook wel een beetje!

We hadden dit jaar, na een zachte winter, tot 3 weken vroegere ontluiking van het plantenleven met bloemenaanbod van nectar en stuifmeel. Tussen haakjes, op zonnige plaatsen stond de hele winter de mosterd in bloei.

Door de vroege ontwikkeling in de bijenkasten kwamen sommige volken al midden de fruitbloei op volle sterkte en werden er hier en daar al speeldoppen belegd – een voorbode van de zwermperiode.

Maar waarom kwamen er niet zoveel zwermen? Na de fruitdracht hebben we in onze streken een terugval van het nectaraanbod waardoor de binnenkomende voedselstroom ophoud. We hebben in die periode koudere nachten gehad en de koninginnen stopten met de eierleg. De speeldoppen werden terug leeggemaakt en al goed gevormde koninginnencellen werden leeggemaakt om energie en eiwitten te recupereren. Sommige leeggeslingerde volken kregen honger en moesten bijgevoederd worden.

Dit verloop heeft ook nog een staartje. Door de stop van eileg en de afwezigheid van open broed komen de uitlopende varroamijten op de bijen te zitten en storen ze het volk extra, maar van zodra er nieuw broed aanwezig is , zullen deze veel varroa’s meekrijgen zodat ze zwaar beschadigd worden of helemaal niet zullen 63

ontwikkelen tot volwassen bijen. We moeten dus direct na de voorjaarslingering een varroabehandeling toepassen.

Wat dit jaar maar een lauwe bedoening was, is de interesse voor de 2 overlarfdagen. Verklaring? Ik heb er niet direct een verklaring voor of toch! Is het opkweken van jonge koninginnen met goede erfelijke eigenschappen op onze eigen stand te moeilijk? Hier kan iedere imker zelf iets aan doen door deel te nemen aan de georganiseerde lessen en voordrachten in de gilde. Zie agenda!

Voor 2015 hebben we voor de gewone imker een les in petto over het zelf opkweken van koninginnen.

Vanuit de beginnende imkersgroep komen er nogal wat vragen over bijenteeltmateriaal en bijenkasten in het bijzonder. Daarom hebben we op 9 november 2014 een lesdag ingelast over het zelf maken van geïsoleerde bijenwoningen.

Vergeet niet om in uw agenda zondag 7 december 2014 vrij te houden voor ons jaarlijks imkersfeest in de parochiezaal van Stenhuffel.

Bij deze aan al onze imkers en hun familie een deugdoende verlofperiode met mogelijks een reisverhaal uit de pen van één onzer leden in volgend ’t polleken.

De voorzitter Jef Beuckelaers

21ste Vlaams Imkerscongres Op zaterdag 06 september in het Provinciaal domein Puyenbroeck Wachtebeke: Geen bijen zonder stuifmeel!

64

Agenda Zondag 29 juni 2014: Zomerbehandeling tegen de varroa – NIEUWE INZICHTEN door Erwin Hoebrechts.

Zondag 28 september 2014: Herboriste Isabelle Peters spreekt over Bijzondere bloemen.

Zondag 9 november 2014: maken van geïsoleerde bijenkasten door Wilfried De Meester Zondag 19 en 26 october: cursus presentatietechniek Zondag 16 en 23 november: cursus presentatietechniek Zondag 14 en 21 december: cursus presentatietechniek Zondag 7 december: feestvergadering Deze voordrachten gaan steeds door in de Tuinbouwschool Molenbaan 54 te Peizegem van 9u tot 12u en zijn, voor de leden, steeds gratis.

Je kan de agenda ook altijd raadplegen op www.imkersgildeneerbrabant.be.

Les over de zomerbehandeling tegen de varroa De spreker, Erwin Hoebrechts, ondervoorzitter van het VBVI (Vlaams-Brabants verbond van Imkerverenigingen) komt ons uitleggen, nadat hij in andere bonden dezelfde voordracht gaf, op welke manier we allemaal tezamen de strijd tegen de varroa’s moeten voeren.

65

Amerikaans Vuilbroed Amerikaans Vuilbroed is een ziekte van het bijenbroed die veroorzaakt wordt door een sporenvormende bacterie, paenibacillus larvae.

De sporen kunnen her en der overleven gedurende tientallen jaren, zelfs in omstandigheden van extreme koude en droogte.

De larven zijn het meest gevoelig voor infectie, op de leeftijd van 2 dagen.

De volwassen bijen worden niet aangetast maar verspreiden de sporen wel.

Het meest opvallende aan het ziektebeeld is een kwalijke geur en ingevallen celdeksels.

Wanneer met een stokje de inhoud uit een cel getrokken wordt, zien we een stroperige draad tussen cel en stokje.

Een bijenvolk, aangetast door Amerikaans Vuilbroed, zien we wegkwijen.

Amerikaans Peizegem

vuilbroed

in

Op woensdag 28 mei 2014 werd de burgemeester van Merchtem en onze voorzitter ge誰nformeerd dat het FAVV (het voedselagentschap) een schutkring in Peizegem had geadviseerd.

66

Reden hiervan was: men had, na staalname bij imkers, het besmettelijke Amerikaans Vuilbroed virus vastgesteld!

Wat dient er dan te gebeuren? De burgemeester zal alle imkers die in zijn ambtsgebied een bijenstand hebben, informeren over de ziektetoestand en er bij vermelden dat er geen verplaatsing van bijen of bijenteeltmateriaal mag gebeuren in het getroffen gebied.

De schutkring wordt omschreven als een cirkel met een straal van 3 km rond de bewuste ziektehaard. De maatregel blijft van kracht tot wanneer het FAVV de schutkring opheft.

Wie vaststelt dat op haar/zijn bijenstand de ziekte voorkomt, is melding plichtig aan het voedselagentschap! Wij stellen ons wel de vraag hoe een burgemeester weet wie er in zijn/haar gemeente bijen heeft!

Zou het niet aangewezen zijn dat de bijen ook bij de aangifte van de andere dieren op het gemeentehuis gevoegd worden? En wat doet een voorzitter?

Bang afwachten op verder nieuws over de grootheid van het getroffen gebied! ’s Anderendaags, op 29 mei, komt er een bericht van een gezondheidsassistent dat het om een vergissing gaat en dat het om Pepingen, in het pajottenland, gaat in plaats van Peizegem.

Een zucht van opluchting!

Om info over de infectiehaard te bekomen verwijzen we naar: http:// www.favv.be/bijenteelt/dierengezondheid/gezondheidstoestand

67

Aandachtspunt: Een imker, die vergeten is om zich te registreren bij het voedselagentschap en getroffen wordt door een aangifteplichtige bijenziekte, moet zelf instaan voor de saneringskosten.

Aangifteplichtige bijenziekten: Amerikaans Vuilbroed, Europees Vuilbroed, Acariose, de tropilaclapsmijt en de kleine bijenkastkever (de twee laatsten komen bij ons nog niet voor!)

Deze ziekten vallen onder toepassing van de dierengezondheidswet van 24 maart 1987, hoofdstuk ||| met betrekking van de ‘aangifteplichtige ziekten’.

Cursus presentatietechniek Een PowerPointpresentatie is meer dan wat losse dia’s projecteren!

Hoe breng je het beeldmateriaal bij mekaar, waarop letten en hoe presenteer je het dan?

Dit leren we in de cursus presentatietechnieken, die doorgaat op 19 en 26 october, 16 en 23 november en 14 en 21 december 2014, telkens van 9 tot 12u in het computerlokaal van de Tuinbouwschool, Molenbaan 54 te Merchtem-Peizegem.

Inschrijven kan, door storting van €50 op rekening BE39 7341 9512 6219 van Imkersgilde Neerbrabant, Eeckhout 39 te 1840 Londerzeel met vermelding powerpoint, vóór 25 september 2014.

Gelieve een mail te sturen info@imkersgildeneerbrabant.be

met

je

gegevens

naar

68

Honing als oplossing voor resistentie tegen antibiotica Honing, dat kostbare product van bijen, heeft helende eigenschappen, maar zou ook bijzondere antibiotische eigenschappen hebben. Honing zou dan ook soelaas kunnen bieden voor de toenemende resistentie van bacteriën tegen antibiotica. Amerikaanse vorsers van de Salve Regina University in Newport hebben een studie uitgevoerd die aantoont dat honing doeltreffend is als anti-infectieus geneesmiddel. Honing heeft een breed antibacterieel spectrum en antimycotische en antivirale eigenschappen, en heeft dan ook meerdere troeven, legt hoofdauteur prof. Susan M. Meschwitz uit.

Honing oefent door zijn hoge concentratie aan suiker een osmotisch effect uit, waardoor er water uit de bacteriële cellen wordt gezogen. De bacteriën drogen dan uit en worden geëlimineerd.

Honing zou ook de “quorum sensing” kunnen verstoren. Quorum sensing is een wijze van communicatie tussen bacteriële cellen die ze in staat stelt om de dichtheid van de populatie te evalueren en zich te hergroeperen. Als ze alleen moeten werken, neemt hun virulentie af en worden ze gevoeliger voor de klassieke antibiotica.

Bij sommige bacteriën controleert dat communicatiesysteem bovendien de afgifte van toxines die een rol spelen bij de ziekteverschijnselen. Honing voorkomt ook de vorming van een 69

biofilm door microben. Hij bevat ten slotte veel polyfenolen, wat bijdraagt tot zijn antimicrobiële werking. De wetenschappers hebben de antibacteriële eigenschappen van honing met succes getest op onder meer Escherichia coli, Staphylococcus aureus en Pseudomonas aeruginosa. (referentie: persmededeling van de American Chemical Society, 16 maart 2014) Bron: http://www.savab.be/nl/nieuws/nieuws-cat/honing-alsoplossing-voor-resistentie-tegen.htm

Eerste week van juni is voortaan de Week van de Bij Naar analogie met de Europese Week van de Bij wordt er voor het eerst ook zo’n Week van de Bij in Vlaanderen georganiseerd. Het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse overheid wil aandacht vragen voor het leefmilieu van bijen. Ook wil zij provincies, steden en gemeenten stimuleren tot een meer bijenvriendelijk beheer van openbaar groen. De komende jaren zal de overheid samenwerken met bedrijven, scholen en particulieren om nog meer ruchtbaarheid te geven aan de Week van de Bij. Bron: http://www.vilt.be/eerste-week-van-juni-is-voortaan-deweek-van-de-bij

Merken van koningin We merken onze nieuwe koninginnen in 2014 in het groen.

70

Van op de zijlijn bekeken Toen we enkele jaren terug voor het eerst in een bijenfilm uit de States, CaliforniĂŤ, zagen dat er met een windkanon bijen uit hun kasten geblazen werden, liepen de rillingen over onze rug en spraken we, met schande, over deze dieronvriendelijke praktijken van de Amerikaanse beroepsimkers. Het moest er vooruitgaan om 2000 kasten van hun honingzolder te ontlasten.

Vandaag, een evolutieperiode later, zien we ook bij ons al imkers een bladtoestel hanteren om de honingzolders bijenvrij te maken.

Hoe gaan ze te werk? De honingzolder, vol met honing en bijen, wordt met de zijkant boven op de honingrooster op de broedkamer gezet. Met een bladblazer wordt er dan met een flinke luchtstroom tussen de ramen geblazen waardoor de bijen eruit vliegen.

Verwonderlijk, maar bijgewoond, de uitgeblazen bijen vertonen geen enkele hinder van deze behandeling – ze kennen luchtstromingZe vliegen voor de kast en keren naar de vliegplank terug. Een deel valt op de honingrooster en kruipt de kast in. De imker heeft geen last van de bijen, wat veel voorkomt bij het afvegen van de bijen met een borstel. Er worden ook 71

geen ramen losgemaakt en verzegeling beschadigd. Geen honinggeur = geen bijen.

Tijden veranderen en gebruiken ook. De leeggeblazen zolders gaan zo naar het slingerlokaal. Wat eerst als pestgedrag gezien werd, komt later eerder sympathiek over of is onze gedachtengang ondertussen ook geĂŤvolueerd?

Josfien

Luizenhoning Voor wie al langer imker is, heeft de benaming luizenhoning geen vreemde gewaarwording meer, maar de nieuwe imkers kijken er toch vreemd van op!

Wat is luizenhoning? Voornamelijk op dennenbomen zitten heel wat luizensoorten die zich te goed doen aan het dennensap dat ze opzuigen wanneer ze de dennennaalden doorprikken met hun zuigslurf. Deze luizen zijn echte gulzigaards die veel meer opzuigen dan ze echt kunnen verteren en nodig hebben voor hun lichaam. Er komt aan de uitgang van deze beestjes een flinke dosis zoete stof naar buiten die door andere insecten met graagte geoogst worden, denk maar aan de mieren maar ook aan de honingbijen die massaal op deze zoete stof foerageren.

Begin mei van dit jaar, heeft het in het Zwarte Woud, in Duitsland, flink geregend. Het vocht en de warme temperaturen hebben voor een massa luizen in de dennenbossen gezorgd. Hierdoor beschikken de imkers over een massa 72

“Tannenhonig”. Deze honing, donker van kleur, is zeer gewild en wordt daar ook duurder verkocht!

De Bijenvrienden in actie Op zaterdag 24 mei 2014 was het opendeur in de Stenen Molen te Opdorp. De Stenen Molen is een familiezaak gespecialiseerd in benodigdheden voor de tuin en voor huisdieren.

De Bijenvrienden, zoals we weten, de werkgroep uit het Londerzeelse en omgeving, was gevraagd om er een infostand over de bijen op te zetten.

Het bezoekende publiek werd van 11u. tot 17u. getrakteerd door Alberic en Jef op ‘bengeltjes’. Nu eens werden de geoogste darrenpoppen gebakken in de wok, dan eens als een koekje met dipsaus geserveerd (zie het recept van William in het laatste maandblad). Telkens begeleid door een verhelderende uitleg over ‘voedsel van de toekomst’ en ‘nuttig gebruik’ van eiwitten bij de varroabekamping!

Ondertussen zorgden Mieke en haar dochters voor de honingproeverijen. Waardering van alle proevers en ‘nog doen’ waren de suggesties!

Bij de op- en afbouw van de educatieve informatiestand maakten de handjes van Ria, Marc en Gerd het werk licht.

Tip: aperitiefsoepje: een klare kippenbouillon waarin ‘bengeltjes’ gestrooid worden (bengeltjes zijn darrenpoppen van +/- 11 dagen oud – de oogjes beginnen te kleuren).

73

Fietsen naar de zwaluwen Op pinkstermaandag 9 juni, organiseerde Gemeentelijke Adviesraad voor milieu en natuur van Buggenhout een fietstocht van zowat 15 kilometer langs boerderijen waar zwaluwen hun nest bouwden.

Enkele moedige imkers ruilden de drukte van Steenhuffel jaarmarkt in voor een leerrijke fietstocht door Buggenhout en wijde omgeving.

Deze fietstocht stond hoofdzakelijk in het teken van de 3 in Buggenhout voorkomende soorten zwaluwen met name de boerenzwaluw, de huiszwaluw en de gierzwaluw.

Hoewel deze drie een gelijkklinkende naam dragen, behoort de gierzwaluw niet tot de familie van de zwaluwen maar wel tot de familie van de kollibries. Om de handicap van haar korte pootjes te omzeilen huizen Foto: Marc Merens gierzwaluwen meestal in hoog gelegen muuropeningen van waaruit ze in duikvlucht een start kunnen nemen. Een gierzwaluw kan zonder geluk of hulp van derden niet opstijgen vanaf de grond. Gierzwaluwen zijn echte acrobaten die letterlijk alles doen in de lucht (paren, slapen, eten, ‌) Zij verorberen ongeveer 20.000 insecten per dag.

Vergezeld van een korte maar krachtige regenbui verlieten we de gierzwaluwen aan het St- Vincentius scholencomplex en trapten 74

we in 2 groepen, elk onder begeleiding van een vakkundige gids, richting Opdorp.

Ter hoogte van onze BBQ specialist De Kinder uit opdorp, konden we aan een vrijstaande boom kennis maken met het leven en de griezels van de eikenprocessierups. (voel je de kriebels ook al komen?)

Wat verder werden we opgewacht door een duo erkende vogelringers. Deze mensen (ornithologen of vogelkenners) deden ons niet alleen het verhaal van de traceerbaarheid van vogels zonder GPS-toestanden, maar leerden ons ook Foto: Marc Merens dat boerenzwaluwen, herkenbaar aan de lange staart, huizen in open nesten bij voorkeur in de omgeving van vee.

Via het gehucht “ De zeven eiken”, waar we gezien de weersomstandigheden van het moment, een uitleg kregen over de herkenbaarheid en de gevolgen van een blikseminslag op bomen, en “ den briel” naderden we het punt “ half weg “ waar de organisatie ons een stevige dorstlesser aanbood.

Je zou de gemeente Buggenhout oneer aandoen indien je niet door de nieuw aangelegde bosuitbreiding zou fietsen, en dat deden we dan ook, om uiteindelijk de B&B Boskapelhoeve te bereiken waar mening huiszwaluw reeds hun opwachting maakten. Vanuit hun 75

keurige, half-komvormige nesten gemaakt van modder, onder de overhangende dakranden kwetterden ze ons toe met de spierwitte borst vooruit.

Onder het waakzame oog van de boerin staken we de Kasteeldreef over om bij de konijnenberg op zoek te gaan naar de vuursalamander.

Gustaaf Van Gucht, gewezen boswachter bracht ons tot slot veilig en wel naar het centrum van waar we vertrokken waren.

Gerd Van den Bergh

Aandachtspunt Wanneer je, als imker, werkt met zuren, draag steeds beschermkledij, handschoenen, gezichtsmasker of bril en een aangepast neus- en mondmasker!

Een varroabestrijding in het voorjaar Door het uitsnijden van het eerste darrenbroed uit het darreraam dat we in onze volken gehangen hebben, nemen we al een flink deel mijten weg!

76

Identificatie informatieblad

Mogelijke punten van verwisseling tussen de genoemde insecten

Bij uitprinten van deze sheet op A-vier formaat zijn de afgebeelde insecten op ware grootte.

Meer informatie en een waarnemingsformulier zijn te vinden op internet: http://inpn.mnhn.fr/espece/cd_nom/433589/tab/fiche De Geelpotige hoornaar, ook wel Aziatische hoornaar, Vespa velutina, is vooral zwart, met een brede oranje band op het achterlijf en een smalle gele band op het eerste segment van het achterlijf. Van voren gezien is het aangezicht oranje, terwijl de poten geel zijn aan het uiteinde. De hoornaar meet tussen de 17 en 32 mm.

Geelpotige/Aziatische hoornaar, Vespa velutina

The Europese hoornaar, Vespa crabro, heeft een voornamelijk felgeel achterlijf, met zwarte banden. De kop is geel van voren gezien, en roodachtig van boven. Borststuk en poten zijn zwart en roodbruin. Werksters meten tussen 18 en 23mm en koninginnen tussen 25 en 35mm.

The Oosterse hoornaar, Vespa orientalis, is even groot als de Europese hoornaar. De hoornaar is helemaal rood, behalve het gele aangezicht en een gele band op de punt van het achterlijf. Deze hoornaar is alleen aanwezig in zuidoost Europa (zuid Italië, Malta, Cyprus, Roemenië, Bulgarije).

Oosterse hoornaar, Vespa orientalis

Wespen zijn kleiner dan hoornaars. De werksters zijn ongeveer 15mm in de zomer. Let op: een wespenkoningin kan net boven de 20mm zijn, dat is ongeveer even groot als de Aziatische hoornaar, maar dan zonder kop. Daardoor kunnen in het voorjaar koninginnen van wespen groter zijn dan de eerste vliegende hoornaar werksters.

Megascolia wesp, Megascolia maculata, is een van de grootste Europese ‘wespen’, en wordt daarom herhaaldelijk verward met de Aziatische hoornaar. Het insect is dicht behaard en heeft een glimmend zwart achterlijf. De kop is geel van boven, en op het achterlijf zitten vier haarloze gele vlekken. Het is een parasiet van larven van grote kevers (zoals de meikever).

Middelste wesp Dolichovespula media

The Reuzenhoutwesp, Urocerus gigas, is een houtwesp waarvan de larven hout eten. Deze zwart en geel gebandeerde ‘wesp’ kan gemakkelijk worden onderscheiden van hoornaars door het cylindrische lichaam en de lange volledig gele antennen. Het vrouwtje kan wel 45mm lang worden en beschikt over een lange legboor om haar eieren in boomstronken te leggen.

Deze soort is volledig ongevaarlijk.

The Blauwzwarte houtbij, Xylocopa violacea, meet 20-30mm; ze is volledig zwart maar reflecteert purperblauw. Het vrouwtje van deze solitaire bij bouwt haar nesten in dood hout en verzamelt stuifmeel en nectar voor haar larven.

Duitse wesp, Vespula germanica

Bergveldwesp, Polistes biglumis

Megascolia wesp, Megascolia maculata

Reuzenhoutwesp, Urocerus gigas Blauwzwarte houtbij, Xylocopa violacea

Diverse vliegen (Diptera) kunnen op wespen en hoornaars lijken. Maar ze verschillen doordat ze maar één paar vleugels hebben in plaats van twee paar. De ogen zijn meestal heel bol, en hun antennen zijn veel korter.

Volucella zonaria

Vliegen

Asilus crabroniformis

© Q. Rome, F. Muller et C. Villemant - UMR7205 CNRS-MNHN - Paris, France - vespa@mnhn.fr — Vertaling: Tjeerd Blacquière & Bram Cornelissen, bijen@wur Plant Research International WUR, Wageningen

Europese hoornaar, Vespa crabro

77

Identificatie informatieblad

Bij uitprinten van deze sheet op A-vier formaat zijn de afgebeelde insecten op ware grootte.

Meer informatie en een waarnemingsformulier zijn te vinden op internet: http://inpn.mnhn.fr/espece/cd_nom/433589/tab/fiche In het voorjaar begint elke kolonie stichtende koningin in haar eentje met het bouwen van een nest, vaak in een beschutte plek. Bij de meeste wespen is het beginnende nest bolvormig, 5 tot 10 cm in doorsnee met een opening aan de onderkant. Bij hoornaars komt het vaak voor dat het volk zijn plaats verlaat als die niet geschikt blijkt (gebrek aan ruimte of veiligheid).

3 cm

Mogelijke verwisseling van wespennesten

Europese hoornaar, Vespa crabro

20 cm

Holle bomen, schoorstenen Zelden in de open lucht Cilindrisch Grote ingang aan de onderkant ~ 30x60 cm

Middelste wesp, Dolichovespula media In struiken van minder dan 2m hoog conisch kleine opening onderaan de zijkant ~ 20x25 cm

Gewone wesp, Vespula vulgaris

20 cm

(V. germanica bouwt vergelijkbare net iets grotere nesten en grijs van kleur)

20 cm

In de grond, of in afgesloten ruimten in gebouwen Conisch Een kleine verborgen ingang onderaan ~ 30x35 cm

© R. Saunier

© Q. Rome, F. Muller et C. Villemant - UMR7205 CNRS-MNHN - Paris, France - vespa@mnhn.fr — Vertaling: Tjeerd Blacquière & Bram Cornelissen, bijen@wur Plant Research International WUR, Wageningen

20 cm

73 % in bomen van meer dan 10m hoog 10 % in gebouwen 3 % in heggen Bol- tot peervormig Kleine ingang aan de zijkant ~ 60x80 cm

© M. Duret

Geelpotige/Aziatische hoornaar, Vespa velutina

78

Wist u dat…………?  de honingbij in de winter 6 maanden oud kan worden?  de bijen in de zomer veel werk moeten doen en worden daarom maar 6 tot 8 weken oud?  een bij is bloemvast en heeft een maximum actieradius van ongeveer 3 km?  met een volle tank (30 á 40 mg) kan zij 60 km vliegen, in vergelijking met de auto komt dat neer op een verhouding van 1 liter benzine op 2.600.000 km?  zij haar bijenwoning altijd binnen de 5 km vindt?  zij vliegt in haar zomerse bijenleven 800 km?  haar vleugels 200 keer per seconde bewegen?  elke 2 minuten vliegt zij 1 kilometer, de vliegsnelheid is dan 30km per uur?  10 bijen wegen 1 gram, 10.000 bijen wegen 1 kg?  een bij voor 1 kilo honing 6 tot 7 maal rond de aarde moet vliegen?  voor die kilo honing er 350 tot 450 bijen hun leven hebben geven?  voor een theelepel honing moet de bij een afstand van München - Moskou afleggen, zij maakt daarbij meer dan 1 miljoen tussenlandingen?  zo'n 60.000 bijen met volle honingblaasjes staat gelijk aan 3 kg nectar (bloemsap), van deze 3 kg maken ze uiteindelijk 1 kilo honing?  een bijenkoningin 5 jaar oud kan worden, maar wordt vaak eerder vervangen?

79

 zij legt elke zomerse dag ongeveer 2000 tot 2500 eitjes, per jaar zijn dat 150.000, totaal in haar hele leven zijn dat 500.000 eitjes?  uit elk bevrucht eitje, gelegd door de koningin, levert een werkbij (vrouwtje) op?  uit een onbevrucht eitje komen de darren (mannetje)?  het gewicht van 1500 bijeneitjes wegen evenveel als de koningin?  5000 bijeneitjes wegen totaal 1 gram?  dat een voedsterbij ongeveer 2000 bezoeken moet afleggen om een bijenlarve te voeden voordat het popstadium is bereikt. Dat een bijenlarve na 6 dagen haar geboortegewicht 500 maal vermeerderd heeft?  onze planten worden voor 80% door bijen bestoven?  voor de vorming van 1 kg was verbruiken de bijen 1 kg honing en 1 kg stuifmeel?  een bijenvolk kan per jaar 35 tot 45 kg was aanmaken?  voor het verzamelen van 1 kg honing moeten de bijen een afstand gelijk aan de omtrek van de aarde afleggen en verliezen 2000 bijen hun leven?  voor deze hoeveelheid zijn 20.000 klompjes nodig. Twee klompjes bevatten 100.000 pollen (stuifmeelkorrels) en de bij moet daarvoor 80 bloemen bezoeken?

Jaap Van Popering

Fijne vakantie 80