Textos premiados
sketch teatral relato curto poesía
Deseño: Elba Couso Patiño
Ilustración da portada: Elba Couso Patiño
XII Concurso Literario Mª Vitoria Taboada
Textos premiados
1º premio na categoría de relato curto:
XABIER SALGUEIRO LÓPEZ polo relato:
Cando o ceo fala
Cando o ceo fala
Nunha vila pequena chamada Caxeba, rodeada de montes verdes e ríos polos que corría unha auga rumorosa, vivía Xoán, un rapaz de catorce anos que tiña unha imaxinación enorme. Non era o máis popular do instituto, nin destacaba en fútbol ou matemáticas, pero tiña algo que o facía especial, era curioso. Gustáballe observar as nubes, escoitar os paxaros e ler libros sobre cousas misteriosas, como os planetas ou os segredos da natureza.
Un día de outono, mentres camiñaba cara á escola, Xoán viu algo estraño: unha nube negra, moi escura, parada xusto enriba da súa casa. Non se movía. Estaba alí, como se o esperase. Ao principio pensou que era casualidade, pero pasaron os días e a nube seguía no mesmo sitio. Os veciños comezaron a falar:
Será contaminación? preguntaba don Manuel, o panadeiro.
Un fenómeno meteorolóxico raro dicía a profesora de bioloxía.
—Un castigo divino! —gritaba o señor Xosé, un home que sempre estivera medio atordado.
Pero Xoán tiña outra teoría. Lembraba que a súa avoa Erundina, que vivía con eles dende que enfermou, contáralle unha historia cando era pequeno. Falaba dunha nube máxica que aparecía cando alguén gardaba un segredo moi grande, un segredo que pesaba tanto que o ceo non podía ignoralo.
A nube non é mala recordou Xoán que lle dixera a avoa no pasado
Xoán comezou a investigar pola súa conta e pensou en posibles causas daquel nubeiro. Mais, ao non atopar nada, preguntoulles aos seus pais, aos profesores e mesmo buscou nas enciclopedias. Nada, unha semana despois mentres lle axudaba á avoa a ordenar vellos libros, ela chamou por el cun ton serio.
Xoán, creo que xa é hora de que saibas a verdade. Contoulle que, moitos anos atrás, ela fixera algo que nunca confesara. Durante unha seca terrible, cando os campos estaban secos e os animais morrían de sede, ela plantara unha árbore prohibida. Era unha especie antiga, que segundo as lendas podía cambiar o tempo. Fixérao por amor, para salvar a horta do seu mozo, que estaba a piques de perdelo todo. A árbore medrara rápido. Chovera a caldeiros o que provocou que o río, previamente seco, recuperase o seu leito habitual o que fixo que as leiras dos veciños puidesen ser abastecidas. Pero a nube cada 25 anos rexurdía e provocaba que este feito quedase en recordo dese acto, como símbolo dun segredo gardado durante décadas.
A nube non quere facer dano dixo a avoa . Só quere que alguén a comprenda e esperaba que alguén entendese o seu significado.
Xoán, impresionado, decidiu facer algo. Foi ao monte, buscou a árbore e sentou ao seu carón. Era alta, de tronco claro e follas que brillaban cun ton avermellado. O aire ao seu redor era distinto, coma se o tempo se detivese. Falou en voz baixa, contou que entendía o sacrificio da avoa, que non había que ter medo de contar ese tipo de cousas, xa que podían dar lugar a feituras de novas historias. E, como se fose maxia, a nube comezou a moverse. Primeiro lentamente, logo máis rápido, ata desaparecer no horizonte.
Dende aquel día, Xoán aprendeu que os segredos poden pesar tanto como as nubes, pero que ao compartilos, o ceo aclárase. Entón comezou a escribir sobre aquilo, a contarlle a historia aos seus amigos, e mesmo fixo unha presentación para clase. Por primeira vez, sentiu que tiña algo importante que dicir.
Erundina, emocionada, regaloulle unha pequena semente da árbore máxica. Díxolle que non era para plantar salvo que el tivese o mesmo sentimento ca á súa avoa, senón para lembrar. Para saber que, ás veces, a verdade pode cambiar o tempo. E cada vez que chovía, Xoán miraba o ceo e sorría, porque sabía que a choiva non sempre é triste. Ás veces é unha mensaxe.
Pasaron os meses, e Xoán seguiu observando o mundo con ollos novos. Comezou a escribir contos, a falar cos maiores da vila, a escoitar as historias que antes ninguén contaba. Descubriu que moitas persoas gardaban segredos, medos, recordos que nunca se atreveran a compartir. E cada vez que alguén falaba, parecía que o tempo cambiaba: o sol saía, ou a choiva caía suave.
Unha vez, durante unha excursión escolar, Xoán levou os seus compañeiros ao monte onde estaba a árbore. Alí, contoulles a historia da señora Erundina, da nube e da semente. Algúns riron, outros escoitaron en silencio. Pero todos, ao final, sentiron algo especial. Como se aquela árbore gardase un segredo que tamén lles pertencía.
E así, Caxeba converteuse nun lugar distinto. Non por máxica, senón porque a xente comezou a falar, a compartir e a confiar. As nubes seguían vindo, pero xa non lle temían, xa que agora sabían que se o ceo se poñía escuro era que un gran segredo estaba sen se revelar.
Xabier Salgueiro López
Accésit na categoría de relato curto:
ANA MARÍA LÓPEZ FERNÁNDEZ
polo relato:
Din que cando alguén marcha de entre nós...
Din que cando alguén marcha de entre nós, o que o mantén vivo é o recordo constante e a presenza que as demais persoas teñan desa persoa. É igual canto tempo pase, empezarán pasando días, logo serán meses, e posteriormente anos. Só quedaran os recordos en cada recuncho, creados con amor, ou mesmo aqueles que non valoramos no momento, e que co paso do tempo se volven de ouro, como se o tempo estivese parado para sempre nese lugar. Mais tamén podo afirmar que o único que non marcha nunca non son só os recordos. O mesmo me pasa con esa rosa do meu xardín. Unha fermosa rosa vermella que nunca murcha. Pasan os días, e cada vez florece máis. Incluso podería dicir que a noite pasada a vin brillar. Si, si, brillar. Meu pai díxome que tiña que durmir máis. Que tanto móbil e televisión me estaban afectando no día a día. Pero eu de verdade a vin brillar, e cando lle botei a man non me pinchei. E encantaríame poder demostralo. O día que mamá marchou, o mundo perdeu a súa cor. Os días solleiros pasaron a ser escuros, por moito que o sol estivese irradiando na miña cabeza. As cores alegres pasaron a ser tristes, como se dun momento para outro alguén viñese e lle sacase a súa esencia. E o mesmo me pasou a min. Alguén veu e me arrancou miña esencia, como se me quixese roubar para sempre o que fun ata aquel momento. Lembro chegar á casa a primeira vez e ver todo completamente diferente, a pesar de que non cambiara nada. Ou si. Vai ti saber. O que si cambiara, era que ela non estaba. Por iso todo era tan diferente. Mais había algo que non cambiara. Aquela rosa. Estaba lustrosa, como se alguén a estivese coidando e podando durante días. Mais quen ía ser se non había ninguén na casa? Pensei que fora casualidade, e non lle dei maior importancia. Pasaron os días e, cando fun regar as flores, a rosa seguía igual de relucente. Os pétalos todos aliñados de maneira que formaban un círculo perfecto no centro. Non, non pode ser, volvín pensar. Pero como vai estar tan ben coidada esta rosa? Tiña dúbidas do que estaba vendo. Estaba cansa e non pensaba con claridade, así que marchei e deixeina alí, sen darlle maior importancia. Pero non tiña idea de que sería o principio de todo o que me quedaba por ver. Hai dúas noites, non podía durmir. Os pesadelos durmían ao meu carón, cunha man na miña cabeza que non me permitía pegar ollo. Así que decidín levantarme. Envolta na miña manta, axexei pola fiestra da cociña e vin algo brillar ao lonxe, no xardín. Fun á habitación polas lentes, por se acaso non vía con claridade, pero si o facía. Era a rosa! Estaba brillando como se fose un astro, unha noite de verán co ceo todo despexado. Non podía crer o que estaba vendo. Era como se dun momento para outro, todo aquilo que non tiña cor se reducise a unha única flor, que brillaba por todas aquelas que non o facían. Esa noite non peguei ollo. Púxenme a buscar información sobre rosas que brillan polas
noites e nunca murchan, pero só me saíron xoguetes para nenos pequenos. Tiven dúbidas de se todo isto me estaba pasando pola fatiga da situación, pero podería xurar que todo era real. Antes de que o sol clarexase, púxenme as zapatillas e saín fóra. Achegueime amodiño e boteille a man á rosa, sen medo de facerme dano na man. Pero para miña sorpresa, as espiñas non me fixeron dano. Todo o contrario. Eran brandiñas e non me mancaban. O único diferente era que a rosa deixara de raiar cando eu estaba cerca. Non podía coa emoción. Máis nada abrir o día, fun espertar a meu pai para lle dicir que lle botara a man á rosa, que non mancaba. Meu pai debeu pensar que estaba soñando aínda, e puxo as zapatillas e veu detrás miña, cun ollo aberto e o outro pechado. Pero tranquilo, que o abriu de vez. Botoulle a man ao talo da flor e saíu todo espiñado. Meteu un berro do que se decataron os veciños todos da aldea, e se me apuras, da parroquia. Marchou para dentro e non me volveu falar no que quedaba de día, e con razón. Pero eu non quedei tranquila. Segundo meu pai marchaba, o primeiro que fixen foi botarlle a man o talo. Pero esta vez espiñeime. Non entendía nada. Quedei todo o día pensando no que pasara a noite antes, e non lle atopaba un sentido. Ata cheguei a pensar que o soñara. O día 31 facía un mes que miña nai non estaba. Volvín asexar na fiestra, e esta vez a rosa non brillaba. Mentres tomaba meu leite quentiño, quedei tranquila pensando que todo fora un soño. Mais cando estaba por comer a última galleta, estiven a piques de tirar con todo. A rosa volveu brillar pero máis aínda que a noite anterior. Mirei a hora e eran as 00:00. Saín fóra a correr e achegueime á rosa. Para miña sorpresa, esta vez no chan había dous pétalos. Mirei o ceo e sorrín, porque sabía o que iso significaba. E para miña sorpresa, unha estrela fugaz resplandeceu todo o ceo. Aí estaba, unha vez máis. Era ben certo que ninguén morre mentres o teñas no recordo, e este era o caso de miña nai. Porque aínda que xa non está entre nós, a súa esencia é a única que nunca deixou de brillar. Porque ningunha despedida é eterna, e menos esta.
Ana María López Fernández
Maquetaxe : Biblioteca “Mario Pereira” e IDLG
IES Ramón Mª Aller Ulloa
Lalín, outubro de 2025
Biblioteca Mario Pereira
IES Ramón Mª Aller Ulloa