XI CONCURSO LITERARIO
Mª VITORIA TABOADA 2024
XI CONCURSO LITERARIO Mª VITORIA TABOADA 2024
POESÍA:
1º Premio:
Aroa Amorín Negro
As paces coa casa, Catarse e Obsesiva
Accésit:
Ledicia Silva Fernández
Comecei con medo, Un nubeiro e E agora por fin
RELATO CURTO:
1º Premio:
Noa Gil Rozados
Euxea
Accésit:
Noa Gil Rozados
A tronada
Finalistas:
Noa Gil Rozados
A escuridade
Uxía Simón Porral
Tolos ou psicólogos?
PORTADA:
Pedro Alonso Cascallana
ILUSTRACIÓNS:
Antía Fernández Rodríguez, Sofía Ogando Malvar, Paula Presas Golmar, Valeria Georgiev González, Naia García
Rodríguez, Xoel Cajaraville Couto e Manuel Otero González (alumnado de 1º do Bacharelato de Artes)
Coordinación ilustracións:
María Armada Rodríguez
Poesía: 1º Premio
Aroa Amorín Negro
As paces coa casa
Algún día farei as paces coa casa e perdoareille os meus pecados e os da miña familia toda.
Algún día farei as paces coa casa e imaxinarei dela un fogar, botareina de menos e estarei soa.
Algún día estarei soa, máis que nunca, e na casa só atoparei recordos a medias e teas de araña que atraparon moscas xa mortas, soterradas en po.
Iso que quero perseguir sen moverme. Toda a miña vida, e eu, pedirémonos perdón algún día.
Catarse
Nada pode facerse xa.
Eu mordo unha culler de madeira mentres se evapora o sangue envelenado que deixaches nas miñas arterias.
Un desastre, un desastre.
Unha trapallada sen precedentes.
Atópote no peor de min sempre, e por iso son peor cada día.
Bótote de menos, non podo mentir.
Son ás veces coma un can en adestramento, pois loito contra o meu instinto polo ben da paz e a concordia, por soterrarte con vapor.
Pero rompo, xúroche que creo que rompo.
Rompo porque eras unha bala nunha arteria
e eu aínda non sei coser ben nin teño forza de vontade para parar de sangrar
As paces coa casa, Catarse, Obsesiva. Ilustración: Antía Fernández Rodríguez
Obsesiva
Atópome contemplando unha patética realidade, tanto física como persoal, que é a de observar unha natureza artificial dende a comodidade máis mesquiña e beber do que queda no cu da botella que te deixaches ao meu carón.
Observando o absurdo da miña realidade nunha natureza artificial contemplo a similitude que ten esta co agarimo non correspondido para unhas entrañas tan expectantes.
Fun dar cunha teoría que dita que a miña inmortal e testana necesidade de querer terte é moi similar á de crear natureza artificial coas mans dun deus cruel. Obsesiva.
Aroa Amorín Negro
Poesía: Accésit
Ledicia Silva Fernández
Comecei con medo con nervios, soidade cun baleiro por dentro cunha carga inevitable.
Funme adaptando aos pequenos retos. Fun superando as cousas co tempo
Tiven amigas que se foron. Foron coma xoias coma tesouros
Eran os piares que me sostiñan. Eran mares de alegrías
E de súpeto o ceo tornou negro, deixándome cun feo sentimento no peito
Un nubeiro entrou no meu mundo e fíxome perder a alegría nun segundo.
A partir de aí, os problemas comezaron, facéndome pensar en todo rematalo.
Unha persoa entrou na miña vida e fíxome crer que era miña amiga
Estaba triste, derrotada, deprimida. Dentro dun burato do que cría nunca sairía
E aos poucos deime conta de que aquela amiga non era boa.
E que tiña que deixala por outra persoa
E agora por fin podo mirar atrás, sabendo que non volverá pasar.
Sabendo que teño amigas ao meu carón. Que non son tóxicas nin me romperán o corazón.
E grazas a iso, estou mellor, sen tantos problemas sen tanta dor.
Sen unha opresión no meu peito. Sen soidade a cada momento.
Todos me din que estou mellor sen ela con outro brillo nos ollos coa cara máis contenta
Ledicia Silva Fernández
Comecei con medo, Un nubeiro, E agora por fin
Ilustración: Sofía Ogando Malvar
Relato Curto: 1º Premio
Noa Gil Rozados
“Anda, non me sexas parva! Deixa iso aí, Euxea!”
Acababa de chamarme Euxea? Esta xente tolea cada día máis. Que Euxea nin que leria! Eu chámome Alice. Son unha androide que vive nun mundo illado dos humanos, máis ben vivía, xa que un grupo de xente con traxes negros, coma as cinzas que deixa a leña despois de arder, atacou a miña cidade.
“Euxea, deixa iso e come ou voucho tirar ao lume!”
E dálle con Euxea, moito se debe parecer esa cativa a min. Que me chamo Ginger! Non creo que a tal Euxea collese un avión a París da noite para a mañá porque os miolos lle estivesen a rebentar do estrés.
“Ti o que es é unha aburrida, anda a xogar con nós, Euxea”
Jennifer, J-e-n-n-i-f-e-r! Mira que vos costa, eh. Ademais a vós non vos vai ben, a xogar eu? Se teño que ir á miña exposición de arte! Que Jack non me vai andar esperando sempre!
“Euxea, son as tres da mañá! Apaga a luz e a durmir, ti sempre cos fociños no demo dos libros”
Euxea
Ui, pasoume o tempo voando, terei que apagar a luz. Sabedes? Teño moita curiosidade por quen serei mañá. A xente chámame aburrida por ler, pero non teñen nin idea! Vós imaxinádevos que perdidos están que me din que non desfruto da vida. Pois andan equivocados. Mentres eles só son eles, só viven nesta aldea e só fan unha cousa de cada vez, eu xa fun aviadora, modista, profesora, artista, escritora... Xa vivín aquí, en Australia, en París... Xa tiven fillos, fun un robot e tiven a oportunidade de coñecer a un cento de persoas!
Euxea
Ilustración: Paula Presas Golmar
Ao final é o que eu digo sempre: quen non ve nun libro máis que papel e tinta está destinado á máis aburrida das vidas.
A min chámanme “Triki” (porque así me puxo Zoila, a muller que me coidaba cando era pequeno); ao meu mellor amigo chamámoslle “León” (porque é moi feroz e eficaz cando cazamos).
En resumo, levamos unha vida tranquila, cos hábitos de xubilados que nos corresponden a uns gatos que viven na rúa e que non a rañan porque son ben mantidos polos veciños de San Clodio.
Noa Gil Rozados
Noa Gil Rozados
Relato Curto: Accésit
A tronada
Entrei no teu cuarto buscando protección. Fóra tronaba, eses ruídos tan fortes, coma os que fan as bombas que tiran nas festas, ambos os dous ruídos me dan medo. Sabes por que? Porque me lembran esa noite. Unha noite na que tamén tronaba, unha cativa asustada polos ruídos que escoitaba, esa era eu. En busca de protección, fun ao teu cuarto. A mamá marchara porque tiña unha cea de empresa, e ben ti sabes o que facías cando a mamá non estaba. Ao entrar no teu cuarto vinte, de pé, nese estado. Camiñabas formando un “s” co teu andar.
Deixei de tremer polo que pasaba fóra e empecei a tremer polo que vía diante. Chameite coa maior inocencia que unha nena asustada chama a seu pai, e lanzáchesme a mirada máis severa que endexamais me mandara alguén. A botella de cristal que suxeitabas coa man esquerda deixaba ver un líquido, ese que chaman “sangue de Cristo”, pero que cando a xente o bebe mesmo semella que anden da man do demo. Abriches as gadoupas e deixaches caer a botella, que petou no chan
deixando o viño todo ciscado, facendo un gran estrondo, un ruído que non cheguei a oír. Antes de que puidese reaccionar, a túa man xa me petara nas fazulas, aquelas que ti mesmo bicaras tantas veces. Ás meixelas seguiulle o peito, logo a gorxa e, finalmente, pechei os ollos e quedei durmida, xa non me importaba a tronada, eses ruídos xa non tiñan ningún sentido.
A tronada
Ilustración: Valeria Georgiev González
Ao espertar, nunha habitación branca, vinte a ti chorando nunha cadeira, pedíndome que non contase nada. Un home de bata branca como a habitación, como todo nese lugar, branco desesperante, pero tamén calmadiño, achegouse a min e preguntoume se me acordaba do que pasara, eu respondinlle que non, e ti, ben agudo cando che convén, dixeches que caera por unhas escaleiras. Que escaleiras, papá?
Noa Gil Rozados
Relato Curto: Finalistas
Noa Gil Rozados e Uxía Simón Porral
A
escuridade
Non teño moi claro que contar isto sexa o mellor, posto que aínda teño eses ollos café mirándome mentres me pedía que, por favor, non o fixese. Pero, sexa ou non o sexa, quérovos dicir que esta historia non se lle debería contar aos cativos, que lles queda toda unha vida por diante; tampouco está feita para nós, os vellos, que pouco nos queda por vivir; esta historia é para vós, para a xente nova, para que vexades que hai que vivir e amar mentres se poida.
Eu sempre fun un neno feo, pouco feito como di miña avoa para non facerme sentir mal. Nunca tiven moitos amigos, e sigo sen telos, pero na miña escola había unha rapaza chamada María Luz González, Luz para os achegados, da cal nunca me separaba. O nome víñalle como anel ao dedo, xa que, desde que chegou á miña vida, sacoume da penumbra na que vivía e nunca máis estiven só. Desde que me xuntaba con ela, cada vez tiña máis amigos, cambiei o meu aspecto e empecei a pasalo mellor. Pasamos todo o colexio xuntos, despois pasamos ao instituto e fixémonos mozos, ata os 20.
A esta idade eu inscribinme nunha escola militar e ela (segundo tiña oído) metérase no mundo da política. Perdemos o contacto e non volvín saber nada dela ata vén entrado nos 30. Doérame moito, xa que me namorara ata as trancas dela, e pasárao moi mal cando lle escribía cartas, pero non sabía onde mandalas.
Aos trinta eu xa tiña muller, dous fillos e víñanos unha terceira en camiño. O meu traballo consistía en axudar a eliminar a todo aquel que se interpuxese no camiño do novo ditador Francisco Franco e as súas ideas políticas. Era moi feliz, aínda que teño que dicir que nunca me permitira querer de todo á miña muller, xa que a morriña se apoderaba do meu ser cada vez que vía as fotos do instituto que tiña nos marcos do moble da sala.
Como cada mañá, un 23 de abril, día do demo que converteu todos os que o seguiron nun inferno. Dirixinme a aquela habitación, iluminada unicamente por unha bufarda, deixando os corpos de todos aqueles inxenuos aos que tivera que executar na penumbra das esquinas. Esa mañá mandáranme executar un grupo de políticos moi perseguido que, por fin, deran atrapado. Ao entrar na sala vin a tres
homes e dúas mulleres no chan, de xeonllos e coas mans atadas. Xa coa escopeta na man, e co ruído das miñas botas militares a xogo co meu traxe, púxenme diante do primeiro home empezando pola dereita e apunteille directamente ao cello. Apertei o gatillo e escoitei como os seus compañeiros rogaban por piedade. Ao segundo deille no medio do peito, e como non morría, deille no mesmo lugar que ao anterior. A seguinte era unha muller. Estaba núa, polo que din por feito que os meus compañeiros se divertiran con ela, ao igual que coa última da fila. Metinlle un disparo en cada peito e ao seu compañeiro nos dous ollos e no estómago. Só quedaba unha muller, que se me facía coñecida. Mirou para min e abriu os ollos moito pronunciando o meu nome. Era... Luz? Claro que o era, recoñecería os ollos do meu primeiro amor en calquera parte. Fraqueei tan pronto como me mirou e empezou a recordar todo aquilo que pasaramos e todo o que fixera por min; pero o cabo maior deume un berro para que mantivese a compostura. Levantei a escopeta e foi entón cando me mirou atónita pedindo que, por favor, non a matase e... Disparei. O primeiro deulle nun ombreiro e meteu un berro arrepiante
que me fixo recuar. Sentín as bágoas salgadas baixando pola miñas meixelas vermellas de rabia e volvín apertar o gatillo. A segunda deulle na gorxa e miroume con bágoas esvarándolle dos ollos mentres o sangue escorregaba pola súa boca e polo burato que a bala lle deixara. Ao vela nese estado, a miña escopeta caeu ao chan e un terceiro proxectil acabou con ela, dándolle directamente no corazón. Caeu ao chan cun ruído xordo e non puiden evitar poñerme á súa altura e collerlle o rostro ensanguentado entre as miñas mans. Cando o soltei, para agochar do resto de soldados a miña cara doída, vin como os meus compañeiros deixaban o amor da miña vida no mesmo lugar do que ela me rescatara, a escuridade.
Noa Gil Rozados
A escuridade
Ilustración: Naia García Rodríguez
Tolos ou psicólogos?
Unha fría noite de outono de 1993 Stela Rei estaba a xogar a carreiras de coches co seu mellor amigo, como adoitaba facer co seu irmán Mauro. Lévanse dous anos de diferenza, e si, en pasado porque Mauro faleceu hai un mes. A súa morte foi provocada por unha enfermidade chamada B.cepacia que afecta aos pulmóns e non os deixa traballar por si mesmos. El levaba convivindo con isto case toda a vida, pero dende había un ano e medio, vivía grazas a un milleiro de cables e tubos conectados a unha máquina. Ela íao visitar todas as tardes despois das clases de criminoloxía na Universidade Forense de Lalín. Aínda que ese aparello o mantiña afastado do exterior Stela contáballe todo ao seu irmán. Cando ela estaba preto dos exames, collía os libros, os apuntamentos e o portátil que os seus pais lle regalaran polo aniversario, e subía ao primeiro bus da tarde cara ao centro comercial. Alí compraba as gominolas favoritas de Mauro e despois dirixíase cara ao hospital a repetirlle unha e outra vez o temario do exame máis próximo. Contra a hora de cear acercábanse os seus pais para compartir algo de tempo co seu fillo e recoller a Stela para ir
cear. Pero un día, este momento de charla e estudo co seu irmán non chegou xa que á hora da sobremesa os seus pais comunicáronlle unha decisión moi importante sobre Mauro. Chegaron á conclusión de que a vida que estaba a ter o rapaz non era vida. E por iso pediron unha consulta co doutor que controlaba e atendía o estado de saúde de Mauro. Os pais de Stela e Stela, que estivo de acordo con eles en todo momento, comunicáronlle ao doutor Piñeiro que decidiran que o mellor para o seu fillo é irmán era deixar de vivir encamado e conectado a unha máquina. O doutor contoulle todo canto sabía sobre a cura da B.cepacia e dos transplantes de pulmón que se poderían facer co paso do tempo. A familia Rei xa tiña unha decisión tomada e seguírona mantendo pese a todas as alternativas que lles daba o doutor. Este díxolles que regresasen á casa, descansasen e pensasen ben o que ían facer. Eles fixéronlle caso, e despois dunha semana falando do mesmo tema unha e outra vez, non cambiaron de opinión. O primeiro luns de setembro dirixíronse á consulta para dicirlle que tiñan moi claro o que ían facer. Eles crían que iso era o mellor, e como non podía ser doutro modo, o doutor fíxolles caso e ese mesmo día pola tarde, despois de firmar decenas e decenas de folios, puideron ir despedirse de Mauro. Foi moi complicado, pero unha hora
despois a persoa máis querida desa familia xa non estaba con eles. Entre bágoas e incerteza comezaron a comunicarlle a familia o sucedido. Despois dirixíronse á casa da avoa e cearon alí todos xuntos. Non pasaran moi boa noite, e ao día seguinte, pódese dicir que viviron no velorio. Nese aire respirábase tristeza e Stela decidiu non ir na seguinte semana a escola. Eses sete días que pasou na casa foron moi complicados, pero xa non só polo ocorrido, senón porque se sentía soa. Xa non tiña nada nin ninguén co quen falar nin facer plans. Todos os seus amigos da universidade estaban en Lalín e ela estaba na casa da avoa materna en Santiago de Compostela. Un día conseguiu falar en persoa cunha amiga e sentiuse moito mellor. Iso sumado á conta atrás para volver ás aulas facían que o seu estado de ánimo mellorase.
FEBREIRO 2007
Despois de catorce anos Stela xa finalizara a carreira e estaba traballando. O día da graduación foi un dos mellores días da súa vida, pero faltaba Mauro para animala e acompañala. Ela estaba segura de que o seu irmán estaría moi orgulloso. Agora dedícase a ir buscar as persoas falecidas, facerlles probas, analizar o lugar e executar autopsias. Ao principio non lle fora nada fácil acostumarse xa que lle recordaba a Mauro,
pero conseguiu superalo. Neste tempo, pasaba mais ou menos catro veces á semana polo cemiterio para visitar as cinzas. Despois decidiu independizarse e casar, e ela e o seu marido foron vivir a Lalín. Como o cemiterio no que estaban enterrados todos os familiares estaba en Santiago, só o ía visitar o domingo pola tarde, cando comía na casa da avoa. Por parte, na empresa que traballaba cada fin de semana, tócalle a unha persoa estar de garda. Un deses días nos que lle tocaba a Estela, o teléfono soou á unha e media da madrugada. Cando o colleu, dixéronlle que un home fora atropelado por un señor de setenta e catro anos na rúa Razo. Ela ergueuse, cambiou a roupa e peiteouse o máis rápido que puido. Ao chegar alí, recibiu unha gran sorpresa. Era o corpo do seu irmán falecido había catorce anos. Non o podía crer! Quedou paralizada, e cando os seus compañeiros lle falaron para preguntarlle se se atopaba ben Stela, aínda que o dubidou, dixo que si. Continuou a facer o seu traballo como todos os días e sen levantar sospeitas. A única variación que había era que insistira e fixera todo o posible por levar o caso. Ao día seguinte, e xa en horario de traballo habitual, o primeiro que fixo foi dirixirse a cámara de refrixeración na que se atopaba o seu irmán. Unha vez alí,
arrancoulle de raíz tres pelos, e pasoulle un bastonciño de algodón polo interior da boca. Ela repetiuno consigo mesma e mandou esas probas a analizar para certificar que tiñan o mesmo ADN. As probas adoitan tardar arredor de dous días. Nese tempo, Stela fíxolle a autopsia e repasou todos e cada un dos trazos do corpo para comprobalos cos do seu irmán, todo coincidía, excepto unha cousa, non tiña ningunha marca dos tubos e cables que o conectaban coa máquina. Eses dous días de espera foron terribles xa que a súa cabeza só se centraba nun tema, e non era capaz de durmir. O mércores, cando chegou ao traballo e acendeu o ordenador, atopouse cunha nova mensaxe na que estaba o documento que contiña os resultados da proba. Deulle un ataque de nervios e coa man tremendo clicou na pestana para abrilo. A medida que o ía lendo, o cozaron latexáballe cada vez máis e máis rápido.
Alí poñía que realmente só eran irmáns por parte de nai e que o seu verdadeiro pai era o doutor Piñeiro. Agora comprendía porque a súa nai insistira tanto en que Piñeiro atendese a Mauro. Sen dubidalo nin un segundo, saíu rapidamente pola porta sen dar explicacións, subiuse ao coche e irrompeu na consulta do doutor. Entrou sen avisar e pechou a porta dun forte golpe. Comezou a berrar que lle
dese explicacións, que llo dixese todo, que lle explicase como era que o seu irmán seguía vivo ata había tres días e que non tiña ningunha marca nin cicatriz de estar conectado a un xigantesco robot. O doutor conseguiu que se calmase e sentase na cadeira da consulta para falar. A Stela o único que lle importaba era saber o porqué o doutor non desenchufara a Mauro e lles fixese ver que si. Agora tamén comprendía porque insistiran tanto en incineralo, non era porque se contaxiase a enfermidade, senón porque as cinzas eran folios de papel. Piñeiro comezou a falar e Stela permaneceu calada e sen dicir nada. Contoulle que el, a súa nai e seu irmán estaban a facer un experimento para un estudo da psicoloxía humana. Díxolle que Mauro en ningún momento estivera enfermo, que unha vez que marchaban, el e o seu irmán ía a un apartamento do hospital no que vivía, e alí no seu fogar falaban sobre todos os temas citados na visita e como se sentían os visitantes, sobre todo Stela. Tamén que todo estaba preparado, incluso a súa morte. El fóra o señor que o atropelara, chamara ao 112 e dérase á fuga. Por iso o sucedido ocorreu xustamente o día que Stela estaba de garda e non outro calquera. Ela moi enfurecida, e coa man feita un puño dirixiuse rapidamente cara o doutor.
El nese momento sacou unha inxección cargada con veleno e cravoulla no corazón. Stela derrubouse no chan e o doutor
Piñeiro finalizou con iso o seu estudo de psicoloxía.
Uxía Simón Porral
Tolos ou psicólogos?
Ilustración: Xoel Cajaraville Couto e Manuel Otero González
Portada: Pedro Alonso Cascallana Maquetaxe: Biblioteca Mario Pereira
IES Ramón Mª Aller Ulloa Lalín, maio 2025
