Raport Fundacja Malta 2015

Raport Roczny 2015

Poznań 2015

Wstęp 5 Idiom 10 Thomas Mann 28 Generator Malta 50 Wolno Dzieciom na Malcie 68 Scena Malta 74 Muzyka 98 Malta w Wielkopolsce 116 Wydawnictwa 118 Malta Festival Poznań 2015 w mediach 126 Nagrody 144 Sponsorzy 156 Podziękowania 197 Zespół Fundacji Malta 204

Arvo Pärt 164 Preludium do Nostalgia Festival Poznań 2015 172 Koncerty 174 Filmy 184 Spotkania 186 Warsztaty krytyki muzycznej Publiczność 190

188

Z radością oddaję w Państwa ręce raport programowy Malta Festival Poznań 2015. Miniona edycja była szczególna nie tylko ze względu na 25-lecie naszego istnienia, ale przede wszystkim dzięki wyjątkowym wydarzeniom artystycznym, które złożyły się na jej program. Wspólnie z publicznością, twórcami i zaproszonymi gośćmi doświadczaliśmy wzruszeń, poszerzaliśmy pole definiowania dziedzin sztuki, byliśmy świadkami światowych premier, ale także poznawaliśmy lepiej własne miasto i jego społeczność.

Tak unikalny zestaw przeżyć i doświadczeń możliwy jest tylko na festiwalu, w przestrzeni wyjątku – święta, ale i skupienia – tego, co w życiu codziennym często wydaje się trudne do osiągnięcia.

Festiwal jest przygodą, która, żeby się udać, wymaga wielu miesięcy przygotowań, zespołowej pracy, kreatywności i entuzjazmu, ale także ogromnego wsparcia z zewnątrz.

Dziękuję wszystkim osobom, firmom, organizacjom oraz instytucjom za zaufanie i przyczynienie się do trwania i stałego rozwoju Malty.

To dzięki zbiorowemu wysiłkowi i współpracy festiwal może być wehikułem, który poprzez sztukę zabiera głos w sprawach istotnych dla współczesności i stanowi ważne ogniwo w dialogu o sztuce i jej znaczeniu w życiu społecznym.

MICHAŁ MERCZYŃSKI, Dyrektor Malta Festival Poznań

4

5

Symboliczne założenie koszulek z zespołem, przyjaciółmi i partnerami festiwalu na scenie na placu Wolności rozpoczyna Maltę 6



M. Zakrzewski

7

Znakiem rozpoznawczym Idiomu Nowy Ład Światowy / New World Order był neon Never Sleep, zaprojektowany przez Tima Etchellsa specjalnie z okazji Festiwalu, umiejscowiony przy wejściu do Starej Rzeźni M. Zakrzewski

Idiom

Idiom: Nowy Ład Światowy / New World Order był szóstą z kolei edycją Malta Festival Poznań skupioną wokół wiodącego tematu, krytycznie analizującego istotne zjawiska na pograniczu kultury i życia społeczno-politycznego. Po prezentacji sztuki performatywnej z krajów Ameryki Łacińskiej oraz Belgii, Idiomie o wykluczeniu, człowieku-maszynie i relacjach europejsko-azjatyckich zaproponowaliśmy temat łączący globalną i indywidualną perspektywę oglądu współczesnego świata.

Zaproszenie do przygotowania programu przyjął Tim Etchells, jeden z najważniejszych artystów europejskiego teatru, reżyser, pisarz, twórca projektów wizualnych, założyciel istniejącego od 1984 roku kolektywu Forced Entertainment. Etchells tak mówił o swoim rozumieniu hasła „Nowy Ład Światowy” w wywiadzie z Romanem Pawłowskim: „Myślę o wielkiej zmianie społecznej, politycznej i technologicznej, która zachodzi na naszych oczach. Od upadku komunizmu, przez wojnę w Zatoce Perskiej, zamach z 11 września, wojnę z terroryzmem, wejście dżihadyzmu na arenę międzynarodową, aż po zryw i stłumienie arabskiej wiosny. Ale są jeszcze inne zmiany: ocieplenie klimatu i widmo wyczerpania zasobów naturalnych, 12

Idiom

13

kryzys systemu finansowego, ekspansja mediów cyfrowych i serwisów społecznościowych, globalizacja i inwigilacja elektroniczna... Wybrałem na Maltę przedstawienia, które nie tyle opisują ten nowy porządek, ile patrzą na świat w nowy sposób i pozwalają dostrzec go w innym świetle. Zależało mi na artystach, którzy włączają widzów w proces twórczy, dają im przestrzeń dla wyobraźni, współautorstwa”.

W wielu projektach prezentowanych w ramach Idiomu: Nowy Ład Światowy ujawniał się skomplikowany związek polityki, sztuki i życia codziennego w globalnej rzeczywistości.

W wywiadzie z Markiem Bochniarzem z Gazeta.pl Pieter De Buysser mówił o swojej twórczości w tym kontekście: „Związki między moimi pracami a polityką są oczywiste i podstawowe. To właśnie polityka czyni nas tymi, kim jesteśmy – a jest to ignorowane. Uważam, że tacy artyści jak Monet czy Renoir szukali piękna w obrazach. Jednak ten etap mamy już za sobą. Z powodu zmierzchu religii czy ideologii politycznych sztuka staje się coraz bardziej ważna. W XXI wieku sztuka jest miejscem spotkań, w których religia i ideologie polityczne spotykają się z artyzmem.

Dziś sztuka to o wiele szersze pole niż malowanie lilii wodnych.

Już nie chodzi o nowe formy, a o związki – to, jak sztuka może ci pomóc odnaleźć się w twojej własnej historii, seksualności, religii, a także polityce”.

Winterfamily (Francja/Izrael) – Jerusalem Cast Lead. Hallucinatory Trip in an Emotional Dictatorship, Rabih Mroué (Liban) – The Trilogy: On Three Posters / The Inhabitants of Images / The Pixelated Revolution, Pieter De Buysser (Belgia) – Landscape with Skiproads, Schwalbe (Holandia) – Schwalbe is Looking for Crowds, Deborah Pearson (Kanada/Wielka Brytania) – The Future Show. Wiele z nich podejmowało dyskusję z tym, czym może być w teatrze opowiadanie historii, jakie nowe formy narracyjne łączą się z dyskursem medialnym i mogą uobecnić się na styku spektaklu, instalacji, wykładu performatywnego. Artyści goszczący w Poznaniu często prezentowali swoje projekty przed polską publicznością po raz pierwszy, dzięki czemu Idiom po raz kolejny był szeroką prezentacją spektakli pokazywanych na najważniejszych scenach Europy. Program Idiomu został przygotowany przy współudziale organizacyjnym i finansowym British Council Polska.

W programie Idiomu znalazły się interdyscyplinarne projekty takich twórców, jak: Tiago Rodrigues / Mundo Perfeito (Portugalia) – If the Window Would Open, Vlatka Horvat (Chorwacja/Wielka Brytania) – 15th Extraordinary Congress, This Here and That There,

14

Idiom

15

Stara RzeĹşnia w Poznaniu jest od kilku lat jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc prezentacji festiwalowych produkcji M. Zakrzewski

16

17

Tim Etchells i Forced Entertainment Podczas Malta Festival Poznań 2015 szczególnie silna była obecność samego Forced Entertainment. Oprócz spektaklu Tomorrow’s Parties w przewrotny sposób podejmującego temat możliwego kształtu przyszłego świata, widzowie mogli zobaczyć również spektakl The Notebook, którego premiera odbyła się w ubiegłym roku (Malta Festival Poznań jest jednym z jego koproducentów), nowy, zamówiony specjalnie z okazji Idiomu neon Tima Etchellsa Never Sleep, który przez trzy tygodnie był prezentowany na bramie wejściowej do Starej Rzeźni w Poznaniu, a także zapoznać się z pierwszą na polskim rynku książką Tima Etchellsa – dotyczącą pracy twórczej Forced Entertainment.

Zgodnie z tradycją Idiomów, które są również okazją do poznania praktycznego warsztatu kuratora, Tim Etchells poprowadził w Poznaniu masterclasses, w których wzięło udział kilkunastu młodych praktyków teatru z całego świata. Ponadto odbyło się otwarte spotkanie z Timem Etchellsem i Robinem Arthurem – jednym z członków zespołu Forced Entertainment.

Tim Etchells i Forced Entertainment

18

„Ten skromny spektakl, zbliżony trochę do formy wykładu performatywnego, oswaja z normalnymi lękami na temat przyszłości. Forma wypowiedzi artystki, która sama o sobie mówi, że była kiedyś «obiecującą pisarką», jest konkretna. (...) Wydarzenia osobiste przeplatają się z projektowaną przyszłością świata. Chyba największym atutem tego występu jest to, że zdarzają się momenty, kiedy artystce się wierzy. The Future Show to bardzo sprawny, skromny, inteligentny i dowcipny spektakl-projekt naukowy”.

Stanisław Godlewski, Kasandra życia codziennego, „Gazeta Wyborcza”, 24.06.2015

Idiom

19

„Tomorrow’s Parties – podobnie jak pierwsze przedstawienie – jest również dwugłosem.

Tym razem Cathy Naden i Robin Arthur snują rozmowę o przyszłości człowieka na Ziemi, o tym, jaki będzie świat. Niemalże każda kwestia zaczyna się od zwrotu «In the future...» («W przyszłości...»). A potem następują krótkie jej rozwinięcia. Niektóre pomysły się wykluczają, inne prowokują do snucia wizji utopijnych. Wiele z tych wizji budzi grozę, ale równie tyle samo wywołuje uśmiech, a czasami nawet salwę śmiechu na widowni. Z niektórymi można się zgodzić, z innymi nie. Wiele z nich znamy już z filmów, powieści futurystycznych, utopii politycznych... Każdy widz sam może sobie wybrać, która wizja przyszłości jest mu bliska, która mu najbardziej odpowiada. Może dodać własną”.

Kurator festiwalu Tim Etchells M. Zakrzewski

Stefan Drajewski, Tim Etchells prowokuje, zadając trudne pytania, „Głos Wielkopolski”, 25.06.2015

Tim Etchells i Forced Entertainment

20

Idiom

„(...) jako jedno z ciekawszych wydarzeń festiwalu jawił się występ Tiago Rodriguesa i grupy Mundo Perfeito (If a Window Would Open), podczas którego czterech aktorów na żywo dubbingowało projekcję pochodzącą z telewizyjnych wiadomości. Choć spektakl opierał się na pomyśle niczym z młodzieżowej zabawy, na poziomie treści prowadził do ważnych refleksji na temat kryzysu języka i komunikacji”.

Spektakl grupy Forced Enterainment Tomorrow's Parties B. Dziamski

Piotr Dobrowolski, No future?, e-czaskultury.pl, 1.07.2015

Tim Etchells i Forced Entertainment

22

Idiom

23

Mundo Perfeito If a Window Would Open M. Zakrzewski



24

Idiom

25

Program filmowy Ważnym uzupełnieniem programu teatralno-wizualnego Idiomu był cieszący się dużym zainteresowaniem widzów cykl filmowy prezentowany na Dziedzińcu Szkoły Baletowej. Tim Etchells zaproponował kilkanaście filmów, które poruszały tematykę globalnych konfliktów, odpowiedzialności etycznej za podejmowane przez polityków decyzje, obywatelskości i mechanizmów kreowania obrazu świata w mediach. Program filmowy złożony był z tytułów w większości niedostępnych w szerokiej dystrybucji, dzięki czemu publiczność festiwalowa miała wyjątkową okazję zapoznania się z kinematografią artystyczną i eksperymentalną. W programie znalazły się m.in.: Citizenfour, reż. Laura Poitras – dokumentalny film poświęcony Edwardowi Snowdenowi, Perwersyjny przewodnik po ideologiach, reż. Sophie Fiennes – przewrotny portret jednego z najważniejszych współczesnych filozofów, Slavoja Žižka, obnażający mechanizmy działania mediów obraz Sieć, reż.

Sidney Lumet, słynny film Joshuy Oppenheimera Scena zbrodni, 5 rozbitych kamer – dokument w reż. Emada Burnata i Guya Davidi ukazujący konflikt izraelsko-palestyński, dwa filmy Giorgosa Lanthimosa – zaliczanego do przedstawicieli greckiego kina nowej fali – Alpy oraz Kieł, a także eksperymentalny film science fiction Filar w reż. Chrisa Markera. Wstęp na wszystkie pokazy był bezpłatny.

Program filmowy

26

Idiom

27

Schwalbe is looking for crowds, Schwalbe M. Zakrzewski

28

29

Thomas Mann

Drugim nurtem tematycznym Malta Festival Poznań 2015 była twórczość Thomasa Manna. W 140. rocznicę urodzin i 60. rocznicę śmierci niemieckiego noblisty, chcieliśmy postawić pytanie, jak dziedzictwo Manna oddziałuje dziś na kulturę i współczesnych twórców, dlaczego artyści wciąż wracają do jego dzieła. Sekcja mannowska została również pomyślana w powiązaniu z tegorocznym Idiomem. W powieściach Manna spojrzenie w przeszłość jest warunkiem otwarcia na przyszłość – przewartościowania obowiązującego paradygmatu, wyjścia ku temu, co nowe, a program Nowy Ład Światowy stawiał pytanie o możliwe wersje przyszłości.

30

Thomas Mann

31

Opera Pawła Mykietyna Czarodziejska góra w reżyserii Andrzeja Chyry, z librettem Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk i scenografią Mirosława Bałki M. Zakrzewski

32

33

Czarodziejska góra Najbardziej oczekiwanym wydarzeniem Festiwalu była premiera zamówionej i wyprodukowanej przez Maltę opery Pawła Mykietyna Czarodziejska góra. Poznańska realizacja to wspólna praca czterech twórców: kompozytora Pawła Mykietyna, dramatopisarki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, artysty sztuk wizualnych Mirosława Bałki oraz reżysera Andrzeja Chyry. Libretto powstało w oparciu o powieść Thomasa Manna z 1924 roku, opisującą intelektualne, emocjonalne i duchowe dojrzewanie Hansa Castorpa w sanatorium „Berghof” w Davos. W interpretacji maltańskich twórców kluczową postacią stała się Amerykanka, o której Mann wspomina tylko na początku książki, w jednym zdaniu. Dowiadujemy się, że kobieta umiera przed przyjazdem Hansa, a on zajmuje jej pokój. W operze postać Amerykanki funkcjonuje jak filtr, przez który spoglądamy na opowiadaną historię. Jej obecność zaciera granicę między życiem a śmiercią, sprawia, że Czarodziejska góra staje się, jak mówi reżyser: „opowieścią o dojrzewaniu do śmierci”.

Opera skomponowana została i jest wykonywana bez udziału orkiestry – ma w całości formę elektroniczną zbudowaną na kontrastach. Łączy muzykę elektroniczną, odwołania do piosenek pop, muzyki klasycznej (zdeformowanej polifonii), mikrotonalności oraz odgłosy naturalne (na przykład przejeżdżającego pociągu, trzaśnięcia drzwiami). Została zgrana w nowoczesnym studiu, w systemie siedmiokanałowym, by uzyskać wrażenie przestrzenności muzyki. Dźwięk otacza widzów ze wszystkich stron i buduje komfort obcowania z pełnym brzmieniem. Opera spotkała się z dużym uznaniem publiczności i krytyków. Została pokazana m.in. na Festiwalu Sacrum Profanum w Krakowie, Festiwalu Interpretacje w Katowicach oraz Nowym Teatrze w Warszawie.

Czarodziejska góra

34

„Paweł Mykietyn zaproponował nowy język muzyczny. (...) Ta muzyka niczego nie ilustruje. Znaczy sama w sobie. Bywa często bardzo emocjonalna, ale bywa również transparentna.

Dzięki ograniczeniu tradycyjnego instrumentarium do minimum i jego preparowaniu udało się Mykietynowi oddać coś, co stanowi istotę świata powieściowego – upływ czasu.

Koncepty librecistki i kompozytora w warstwie teatralnej znakomicie oddali reżyser – Andrzej Chyra i Mirosław Bałka – scenograf. Udało się im wytworzyć magiczny a zarazem minimalistyczny mikrokosmos, w którym widz musi się otworzyć, musi uruchomić wyobraźnię.

To samo musieli zrobić wykonawcy (...). Wszyscy wypadli na premierze znakomicie. Mamy nowe wielkie dzieło operowe, które powinno zainteresować świat”.

Stefan Drajewski, „Głos Wielkopolski”, 27.06.2015

Thomas Mann

35

„Paweł Mykietyn na nowo zdefiniował gatunek zwany operą, i to w sposób bardziej konsekwentny, niż czynili to wszyscy nasi kompozytorzy. Czarodziejska góra to pierwsza wybitna polska opera XXI wieku”.

Agata Zubel w roli Amerykanki z Andrzejem Chyrą podczas prób do opery Czarodziejska góra M. Zakrzewski

Jacek Marczyński, „Rzeczpospolita”, 28.06.2015

„Wielkie sprawy ze szczyptą ironii dawno już nie zostały w polskiej operze pokazane tak wielowarstwowo, spójnie i kongenialnie. Post– Warlikowski teatr Chyry, z minimalistyczną scenografią Bałki, poplątaną w wielojęzyczności, ale wciąż rzucającego nam koła ratunkowe (lejtmotywy) libretta Sikorskiej-Miszczuk i emocjonalnie spajającą wszystko muzyką Mykietyna – to zestaw artystycznie doskonały”.

Ewa Szczecińska, Labirynt miłości, życia i śmierci, „Ruch Muzyczny”, lipiec 2015

Czarodziejska góra

36

37

„Ta całość jest jedynym w swoim rodzaju stopem rozbrzmiewającej z głośników wybitnej muzyki Pawła Mykietyna, złożonej z dźwięków elektronicznych, instrumentalnych i naturalnych, ze znakomitym śpiewem i kreacjami aktorskimi solistów różnych pokoleń (…) oraz statyczną, klaustrofobiczną scenografią Mirosława Bałki (w I akcie wyobrażającą metalową ścianę z wyrytymi korytarzami, w II akcie położoną na ziemi – korytarze zmieniają się w okopy lub jamy grobowe)”.

Sebastian Smoliński, Sanatorium przemienienia, „Tygodnik Powszechny”, 12.07.2015

Dorota Szwarcman, Syzyf na Czarodziejskiej górze „Polityka”, 7.07.2015

Czarodziejska góra

„(…) przedstawienie jest nie tylko efektem pracy wybitnych indywidualności, ale też terenem kreatywnego zgrzytu. Oszczędna reżyseria Andrzeja Chyry, który stworzył obraz sceniczny, obywając się niemal bez rekwizytów, kontrastuje z wielowarstwową, pozszywaną z różnych idiomów muzyką Mykietyna. Płaska, czarna scenografia Bałki, którą artysta określił jako kretowisko, stanowi kontrapunkt dla tekstu Sikorskiej-Miszczuk”.

38

Thomas Mann

39

Autorem scenografii do opery był Mirosław Bałka.

Wybitny artysta wizualny zadebiutował w tej roli M. Zakrzewski

Czarodziejska góra

40

Thomas Mann

41

Doktor Faustus

Romeo Castellucci w przygotowanej w Rzeźni instalacji, którą z powodzeniem można również nazwać koncertem lub performansem (…) wykorzystał sensualność ludzkiego odbioru. (…) Muzyk był ekspresyjny, szarpał za struny, widać było ogromny wysiłek włożony w ten solowy koncert. Oświetlony jedynie tabletem, na którym zmieniały się nuty, artysta (Adrian Leverkühn z powieści Manna?) wykonywał niezwykłe dzieło. Z jednej strony specyficzna, niemal sakralna przestrzeń Rzeźni uruchamiała interpretacje metafizyczne, z drugiej strony trudno było zapomnieć, że to miejsce kaźni, a bohater Manna zawarł pakt z diabłem.

Castellucci poszedł dalej – obraz nie pokrywał się z dźwiękiem. Muzyka transmitowana z głośników trafiała do widzów z kilkusekundowym opóźnieniem.

Ta gra z percepcją wyrywała z przyzwyczajeń odbiorczych, a zarazem ironicznie grała z czasem. Opóźnienie, wrażenie rozpływania się czasu powodowało nie tylko dezorientację i zmysłowe złudzenia, lecz również kazało się zastanowić nad fenomenem samego upływu czasu. Muzyka, forma sztuki, która najlepiej oddaje nietrwałość rzeczy, ściśle związana z określonym czasem u Castellucciego stała się diabelską sztuczką”.

Romeo Castellucci, jeden z najbardziej znanych i cenionych współczesnych reżyserów teatralnych, przygotował specjalnie na Maltę instalację Doktor Faustus, inspirowaną powieścią Thomasa Manna. Praca była syntezą skupiającą w sobie obraz artysty I połowy XX wieku (odizolowanego od społeczeństwa, wyprzedzającego swój czas, zamkniętego w swoim dziele), temat paktu głównego bohatera z diabłem (słowo diabeł pochodzi od greckiego słowa „diabolein” oznaczającego rozdzielenie), temat dystansu leżący u podstaw doświadczenia sztuki.

Wiolonczelista zamknięty w szklanym, wyciszającym dźwięk kubiku grał utwór Zoltána Kodálya Sonata na wiolonczelę solo op. 8. Widzowie słyszeli muzykę z opóźnieniem.

Stanisław Godlewski, poznan.gazeta.pl, 28.06.2015

Doktor Faustus

42

Thomas Mann

43

Instalacja Doktor Faustus w Starej Rzeźni powstała na zamówienie i jest produkcją Malta Festival Poznań M. Zakrzewski

Doktor Faustus

44

Thomas Mann

45

Ostatnie sonaty Beethovena Maltański koncert Marcina Maseckiego był jednocześnie premierą jego płyty Ostatnie sonaty fortepianowe Beethovena. Artysta wykonał utwory klasyka wiedeńskiego w specjalnych słuchawkach wygłuszających i z zatyczkami w uszach, aby zbliżyć się do percepcji kompozytora tworzącego swoje ostatnie utwory w całkowitej izolacji dźwiękowej od świata zewnętrznego. Zagrał je na niewielkim, zaledwie sześciooktawowym pianinie Kemble. Podobny instrument służył Kretzschmarowi do zilustrowania opisanego w Doktorze Faustusie wykładu na temat Sonaty fortepianowej op. 111 Beethovena.

„Stajemy w obliczu pytań o to, gdzie w istocie rozgrywa się muzyka: w przestrzeni akustycznej, wydobywając się z instrumentu, czy w umyśle kompozytora, wykonawcy albo słuchacza? Masecki, stwarzając sobie warunki symulujące dźwiękowy świat głuchego Beethovena, próbuje odtworzyć jego sposób myślenia muzyką i myślenie to przełożyć na ruch palców nawykłych do kontaktu z klawiaturą”.

Karolina Kolinek-Siechowicz, ruchmuzyczny.art.pl, 1.07.2015

Ostatnie sonaty Beethovena

46

Thomas Mann

47

Koncert Marcina Maseckiego na dziedzińcu Muzeum Archeologicznego B. Dziamski

Ostatnie sonaty Beethovena

48

Thomas Mann

49

Śmierć w Wenecji

Literacki tydzień na Malcie

Na placu Wolności można było wysłuchać zrealizowane przez Program III Polskiego Radia słuchowiska według Śmierci w Wenecji Thomasa Manna w adaptacji i reżyserii Tomasza Mana.

W rolę prof. Gustava von Aschenbacha wcielił się Andrzej Chyra – reżyser opery Czarodziejska góra na Malta Festival Poznań 2015. Ważną rolę w słuchowisku odegrała również warstwa muzyczna, nad którą czuwał Piotr Moss. Znalazły się w niej odniesienia do słynnego filmu Luchina Viscontiego.

Jak co roku programowi artystycznemu Malty towarzyszyło Forum, czyli dyskusje, które budują intelektualny kontekst dla prezentowanych projektów artystycznych. W tym roku cykl spotkań został zatytułowany Literacki tydzień na Malcie i powstał we współpracy z Instytutem Książki i Programem III Polskiego Radia w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.

W rozmowach wzięli udział przede wszystkim pisarze, ale też filozofowie, literaturoznawcy, socjologowie i maltańscy artyści: Ewa Domańska, Małgorzata Łukasiewicz, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Olga Tokarczuk, Mirosław Bałka, Edwin Bendyk, Andrzej Chyra, Przemysław Czapliński, Jacek Dehnel, Artur Domosławski, Łukasz Orbitowski, Wojciech Orliński, Dariusz Rosiak, Ziemowit Szczerek, Michał Zygmunt. Tematami spotkań były: Rok 2015. Utopie stosowane, trzy spotkania Polska, Europa, Świat. Rok 2050, Literackie gry z przyszłością. Odbyło się też spotkanie z twórcami opery Czarodziejska góra.

Śmierć w Wenecji

50

Thomas Mann

51

Generator Malta

W program Malty na stałe wrósł projekt społeczno-artystyczny Generator Malta – najbardziej miejska i otwarta sekcja Festiwalu. Idea Generatora zrodziła się w 2013.

Program realizowany w kilku dzielnicach miasta oraz na placu Wolności rozciąga relację mieszkańców Poznania z Maltą z kilkunastu festiwalowych dni do kilku miesięcy, z budynków teatrów i innych punktów prezentacji sztuki do miejsc otwartych, dostępnych na wyciągnięcie ręki.

Poprzez podejmowane działania pragniemy tworzyć przestrzeń wspólnej zabawy i wpływać na nastawienie publiczności, przede wszystkim mieszkańców Poznania, do szeroko rozumianej sztuki.

Chcemy też zmieniać podejście widzów do takich tematów, jak partycypacja w życiu kulturalnym i społecznym czy odbudowywanie więzi międzyludzkich.

52

Generator Malta

53

Malta zmienia miasto. Podczas festiwalu pusty na co dzień plac Wolności staje się przestrzenią sztuki i odnawia więzi między mieszkańcami Literacki tydzień na Malcie

54

Generator Malta

A. Kopiewska

55

Plac Wolności Generator Malta na placu Wolności przez trzy festiwalowe tygodnie tętni życiem od rana do nocy, a jego program zaprojektowany jest dla każdej grupy wiekowej, od przedszkolaków po seniorów. W 2015 roku, już po raz trzeci zbudowaliśmy w sercu Poznania zieloną platformę kreatywności – przestrzeń spotkania i współdziałania.

Pobudzaliśmy wyobraźnię dorosłych poznaniaków, zapraszając ich do udziału w wydarzeniach z cyklu Wariactwa – nauka umiejętności niepraktycznych. Po raz pierwszy na plac przenieśliśmy także Forum, czyli cykl spotkań wokół zagadnień poruszanych w programie artystycznym – w tegorocznym Idiomie i w sekcji poświęconej twórczości Thomasa Manna. Zorganizowaliśmy również cykl rozmów z artystami o ich strategiach twórczych, zatytułowany Sposoby na życie.

Ważną częścią Generatora były w tym roku działania wizualne.

Artyści, m.in. Ela Jabłońska, Piotr C. Kowalski, Dima Mykytenko, Yaroslav Futymsky i Karolina Kubik, ingerowali w tkankę miasta, za punkt wyjścia biorąc miejsca lub sytuacje na obrzeżach placu i peryferiach Poznania. Dlatego wiele akcji „rozlało się” poza miejską agorę, m.in. wyprawa rowerowa po poznańskim podziemiu artystycznym i urbanistycznym czy niecodzienna podróż autobusem do zajezdni przy ul. Kaczej, w ramach projektu Pomnik człowieka normalnego Anny Jochymek.

Nie zabrakło też stałych punktów programu: spektakli teatralnych, pokazów filmowych, koncertów, potańcówek, cieszącego się wielką popularnością Silent Disco, warsztatów rodzinnych czy codziennych aktywności fizycznych na świeżym powietrzu.

Tworząc program chcieliśmy też zainicjować dyskusję na temat utowarowienia przestrzeni publicznej, która coraz częściej przyciąga uwagę inwestorów i jest zasobem degradowanym przez procesy deurbanizacji. Podjęliśmy ją m.in. poprzez projekt Korona Poznania, akcję zdobywania szczytów najwyższych budynków w mieście, a zatem demokratyzowania widoków, które na co dzień są dla mieszkańców niedostępne.

Plac Wolności

56

Generator Malta

57

Jednym z działań odkrywających miasto z nowej perspektywy była Korona Poznania.

Na zdjęciu widok z Andersia Tower Plac Wolności

58

Generator Malta

M. Zakrzewski

59

Strefa dla dzieci w Generatorze Malta na placu Wolności

Od dwóch lat Malta zaprasza do współdziałania również najmłodszych widzów i podąża tropem ich obywatelskiej wyobraźni. W tym roku otworzyliśmy m.in. świetlicę Wolno Dzieciom, do której można było przyjść po lekcjach, by wspólnie z artystami i animatorami eksperymentować w celu poszukiwania nowego ładu.

Udostępniliśmy m.in. wypożyczalnię zabawek i gier, biblioteczkę, kosz z przebierankami.

W programie Wolno Dzieciom znalazły się także spektakle teatralne, bajki opowiadane przez dziennikarzy Programu III Polskiego Radia oraz cykl wykładów prowadzonych przez dzieci, we współpracy z Polską Akademią Dzieci.

B. Dziamski

Plac Wolności

60

Generator Malta

61

Strefa dla dzieci w Generatorze Malta na placu Wolności Plac Wolności

62

Generator Malta

B. Dziamski

63

Festiwal to także czas na relaks w innych niż codzienne okolicznościach. Na zdjęciu widzowie Malty na, zaprojektowanych specjalnie na plac Wolności, trawiastych poduszkach M. Zakrzewski

Plac Wolności

64

Generator Malta

65

Inicjatywy lokalne Wiosenno-letni sezon był także niezwykle intensywny dla mieszkańców Wildy, Łazarza i Jeżyc, gdzie od 2013 roku współtworzymy ogrody społecznościowe (na Łazarzu i Wildzie) i wspólnie z inicjatywą Dzielnico od 2014 roku ożywiamy opuszczony kiosk (na Jeżycach).

Program społeczno-artystyczny tych miejsc (rozwijany przez cały sezon) to efekt spotkań i długofalowej współpracy z mieszkańcami, lokalnymi aktywistami i instytucjami. W ten sposób powstał m.in. Włącz Łazarz, projekt kilku lokalnych inicjatyw aktywizujący mieszkańców Łazarza poprzez działania społeczno-artystyczne, którego Generator był częścią, czy międzynarodowe warsztaty projektowe organizowane przez SARP, dzięki którym w ogrodach i kiosku pojawiły się architektoniczne instalacje użytkowe. Po raz pierwszy w tym roku Ogród Wilda i Ogród Łazarz stały się zewnętrznymi galeriami sztuki. W ramach projektu Ściana w Ogrodzie Łazarz troje artystów: Agnieszka Grodzińska, Paweł Susid i Krystian Truth Czaplicki skomentowali trud związany z tworzeniem przestrzeni wspólnej. Na ścianie w Ogrodzie Wilda zawisł wielkoformatowy kolaż autorstwa Darii Mielcarzewicz z dawnymi zdjęciami dzielnicy, w które fotografka wkomponowała portrety współczesnych wildzian.

Inicjatywy lokalne

66

Podczas festiwalu w ogrodach odbywały się koncerty, warsztaty ogrodowe, warsztaty dźwiękowe dla dzieci, miejska gra i pokaz filmowy.

Generator Malta rozpoczyna się na długo przed festiwalem i na nim nie kończy. Wraz z początkiem lipca punkt ciężkości przenosi się z placu Wolności do ogrodów, gdzie w czasie wakacji kontynuujemy sąsiedzkie spotkania z mieszkańcami, program letnich koncertów, pokazów filmowych i warsztatów. W ogrodach można też podziwiać projekty artystyczne, powstałe z myślą o tych miejscach i ich użytkownikach.

Generator Malta

67

Koncert Laura Palmer Cover Story w Ogrodzie Wilda Inicjatywy lokalne

68

Generator Malta

M. Zakrzewski

69

Wolno Dzieciom na Malcie

Dziecięcy program Malty Wolno Dzieciom został zainicjowany rok temu w ramach Generatora Malta, z myślą o dzieciach jako równoprawnych, aktywnych i ważnych członkach społeczności. Program składał się z dwóch nurtów: Wolno Dzieciom w mieście – działaniach lokalnych w trzech dzielnicach Poznania, realizowanych od kwietnia do września, oraz Wolno Dzieciom na placu Wolności – czerwcowych działaniach w przestrzeni stworzonej na czas trwania Malta Festival Poznań.

70

Wolno Dzieciom na Malcie

71

Najmłodsza publiczność festiwalu Malta podczas zajęć w świetlicy na placu Wolności Inicjatywy lokalne

72

Wolno Dzieciom na Malcie

B. Dziamski

73

Po raz pierwszy podczas tegorocznej Malty na placu Wolności stanęła scena warsztatowa w całości przeznaczona na działania dla dzieci. Jej wnętrze specjalnie dla festiwalu zaprojektowały i wykonały studentki School of Form pod okiem doświadczonych ekspertek z Instytutu Małego Dziecka w Poznaniu oraz architektki Joli Starzak. Od poniedziałku do piątku przez trzy popołudniowe godziny działała tu Świetlica, którą prowadzili animatorzy kultury.

W ten sposób dzieci, szczególnie z okolicznych kamienic, mogły po szkole wziąć udział w szeregu działań edukacyjnych i rekreacyjnych, od różnorodnych warsztatów po naukę chodzenia na szczudłach.

W weekendy scena warsztatowa przeznaczona była dla rodziców z dziećmi, którzy licznie uczestniczyli w specjalnie zaprogramowanych warsztatach rodzinnych. Większość z nich prowadziły poznańskie organizacje na co dzień pracujące z dziećmi, m.in. kolektyw Czytogruszka, Młody Uniwersytet Artystyczny czy Instytut Małego Dziecka w Poznaniu.

Publiczne przestrzenie współtworzone przez Generator Malta (Ogród Wilda, Ogród Łazarz i Kiosk na Jeżycach) także stanowiły znakomity teren do realizowania idei Wolno Dzieciom. Młodzi mieszkańcy poszczególnych dzielnic aktywnie je współtworzyli, stając się zauważalną częścią lokalnej społeczności. Co tydzień, od kwietnia do września odbywały się tam twórcze spotkania, które pozwalały dzieciom na odkrywanie ich dzielnicy, interakcję z mieszkańcami oraz budowanie relacji społecznych przy użyciu technik artystycznych (fotografia, film, reportaż).

Już po raz szósty Malta Festival Poznań współpracował też z festiwalem Sztuka Szuka Malucha. To duża wartość dla maltańskiej publiczności, szczególnie tej najmłodszej, móc brać udział w jedynym w Polsce międzynarodowym festiwalu sztuki dla najnajmłodszych widzów. W tym roku prezentacja polskich i międzynarodowych spektakli dla dzieci, warsztaty i pokazy filmowe odbyły się w pierwszym tygodniu lipca.

Dodatkowo w każdą niedzielę na scenie teatralnej na placu Wolności prezentowane były spektakle dla dzieci, m.in. Blumowe piosenki Studia Teatralnego Blum, Elmer – Słoń w kratkę Teatru Fuzja, a także Mikrohistorie Anais Fleur.

74

Wolno Dzieciom na Malcie

75

Scena Malta

Sekcja Scena Malta łączy wydarzenia spoza nurtów tematycznych festiwalu (czyli Idiomu) i, w tym roku, programu poświęconego twórczości Thomasa Manna. Scena Malta w roku 2015 objęła spektakle pokazywane na placu Wolności, program Poznań na Malcie, czyli pokazy najważniejszych poznańskich przedstawień minionego sezonu, oraz ważne spektakle europejskich twórców powstające w ramach sieci House on Fire, której członkiem jest Malta Festival Poznań.

76

Scena Malta

77

House on Fire Od 2012 roku Malta Festival Poznań jest członkiem sieci House on Fire. To pięcioletni projekt polegający na współpracy pomiędzy dziesięcioma europejskimi instytucjami kultury. Jego głównym celem jest wspieranie artystów, którzy poprzez swoją sztukę zabierają głos w publicznej debacie na temat aktualnych problemów politycznych, kulturowych i ekonomicznych nurtujących europejskie społeczności. Członkowie HoF to najważniejsze festiwale i centra teatralne w Europie: LIFT (Londyn), HAU (Berlin), Kaaitheater (Bruksela), BRUT (Wiedeń), Archa Theatre (Praga), Teatro Maria Matos (Lizbona), Frascati (Amsterdam), Malta Festival (Poznań), Théâtre Garonne (Tuluza), BIT (Bergen).

Drugim wydarzeniem zaprezentowanym w ramach HoF był projekt Europa w Twoim domu Rimini Protokoll. Widzowie spotykali się w prywatnych mieszkaniach poznaniaków, by wspólnie rozmawiać o przyszłości Starego Kontynentu – konfrontować swoje fantazje na jego temat, analizować lęki, rozczarowania i nadzieje, które wiążą z Europą.

House on Fire

78

„Szkoda było opuszczać tę utworzoną na krótki moment wspólnotę, która sprawdziła się we wspólnej grze, sporach, testowaniu różnych decyzji. Rimini Protokoll stworzyło na moment w prywatnym mieszkaniu jakąś przedziwną utopię – fikcyjne, a jednocześnie bardzo prawdziwe zebranie, które dotykało wielu problemów osobistych, społecznych, politycznych.

Spotkanie, na którym każdy mógł się swobodnie wypowiadać i które, na szczęście, nie przerodziło się w zbiorową psychoterapię lub niskiej jakości performance polityków (...)”.

Stanisław Godlewski, poznan.gazeta.pl, 28.06.2015

Scena Malta

79

Znakiem rozpoznawczym Rimini Protokoll są projekty angażujące prywatne przestrzenie widzów. W Poznaniu spektakl Europa w Twoim domu odbywał się w mieszkaniach House on Fire

80

Scena Malta

M. Zakrzewski

81

Drugim wydarzeniem w ramach HoF był spektakl The Notebook Tima Etchellsa i jego grupy Forced Entertainment, oparty na słynnej powieści Duży zeszyt Ágoty Kristóf. Spektakl to poruszająca opowieść o wojnie, dorosłości i odpowiedzialności za otaczający nas świat. Na pustej scenie dwóch aktorów wciela się w głównych bohaterów – braci bliźniaków, którzy czytając z tytułowego zeszytu, rekonstruują swoje życie na węgierskiej wsi w czasie drugiej wojny światowej. Spektakl pokazywany był na Dużej Scenie Teatru Nowego, zgromadził komplet publiczności oraz zebrał bardzo pozytywne komentarze.

„Pośród wszystkich wydarzeń w programie festiwalu najsilniejsze wrażenie wywarł na mnie (…) The Notebook Forced Entertainment w reżyserii Tima Etchellsa. Dwóch aktorów, przez ponad 130 minut spektaklu siedząc lub stojąc, czytało obszerne fragmenty powieści Ágoty Kristóf Duży zeszyt. Przejmująca historia bliźniaków, żyjących w czasie wojny i w totalitarnym kraju po jej zakończeniu, oddziaływała siłą literackiego przekazu. Ascetyczna forma sceniczna przypominała minimalistyczne eksperymenty teatralne Samuela Becketta.

Jej czystość znakomicie sprawdzała się w połączeniu z mocą projekcji opisywanych obrazów i sytuacji”.

Piotr Dobrowolski, No future?, e-czaskultury.pl, 1.07.2015

House on Fire

82

Scena Malta

83

„Najprostsza z możliwych teatralnych form, czyli «czytanie performatywne», wydaje się tu uzasadniona. Jednocześnie ten prosty pomysł wydaje się dość dobrze wykalkulowany – nic lepiej nie odda okrucieństwa wojny niż «suche» informacje i pozbawione emocji opisy”.

Stanisław Godlewski, poznan.gazeta.pl, 18.06.2015

Aktorzy z grupy Forced Entertainment w spektaklu The Notebook House on Fire

84

Scena Malta

M. Zakrzewski

85

Trzecim maltańskim wydarzeniem w ramach HoF był projekt Edit Kaldor Inwentarz bezsilności. Przygotowania do niego zaczęły się już w grudniu 2014, kiedy reżyserka i jej polscy współpracownicy zaczęli rozmowy z poznaniakami na temat ich doświadczeń związanych z poczuciem bezsilności. Z indywidualnych historii mieszkańców, którzy sami występują na scenie, powstał scenariusz będący mapą bezsilności Poznania.

„Głos zabrali ludzie zmagający się z problemem bezdomności, niskich zarobków, własnej niepełnosprawności, choroby w rodzinie, religijnej ortodoksji, wykluczenia czy samotności.

Tworzoną w ten sposób wizualno-tekstową mapę bezsilności uzupełnić mogli widzowie, co – poruszeni i sprowokowani opowieściami innych – chętnie robili. Spektakl ten miał swoje odsłony także w Amsterdamie, Berlinie i Pradze – zawsze z lokalną publicznością”.

Piotr Dobrowolski, www.e-czaskultury.pl, 01.07.2015

House on Fire

86

Scena Malta

87

Inwentarz bezsilności był formą teatru dokumentalnego, który z osobistych historii tworzył obraz zbiorowości – mieszkańców Poznania M. Zakrzewski

House on Fire

88

Scena Malta

89

Instalacja-monodram w reżyserii Macieja Podstawnego Synek Teatru na poziomie

Plac Wolności

M. Zakrzewski

Scena Malta to także pokazy na scenie na placu Wolności, w Generatorze Malta. W tym roku w programie dominowały przedstawienia poznańskich artystów z nurtu alternatywnego.

Każde z wydarzeń było jednak odrębną propozycją, miało inną dynamikę, temat i stylistykę. Przez trzy tygodnie udało się poruszyć wiele tematów społecznych, m.in. bezdomności, alkoholizmu, starości, tożsamości indywidualnej i zbiorowej. Wszystkie spektakle prezentowane na placu Wolności były bezpłatne i, podobnie jak w poprzednich latach, cieszyły się ogromnym zainteresowaniem publiczności.

Scenę na placu Wolności otworzył spektakl Teatru Porywacze Ciał Hultaje. Jego bohaterami byli pracownicy banków, którzy w przerwie, zamiast palić papierosy i rozmawiać o stopach procentowych, spotykają się w umówionym miejscu, żeby razem jeździć na hulajnogach. Katarzyna Pawłowska i Maciej Adamczyk zaprosili do współpracy młodych ludzi, z którymi stworzyli uliczny spektakl rozgrywający się przy fontannie na placu Wolności.

Ta ironiczna gra z konwenansami została zestawiona z metaforycznym spektaklem Nibylandia Grupy Teatralnej Wikingowie, zaprezentowanym na placu Wolności kolejnego dnia. Wikingowie to grupa złożona z podopiecznych schroniska dla osób bezdomnych w Szczepankowie i prowadzona przez aktorkę Teatru Nowego w Poznaniu – Dorotę Abbe. Zespół już po raz drugi gościł na scenie placu Wolności. Tym razem przedstawił baśń opartą na prawdziwych doświadczeniach aktorów-amatorów.

Plac Wolności

90

Scena Malta

91

W drugim tygodniu festiwalu zaprezentowaliśmy spektakle Studia Teatralnego STA oraz Teatr Ba-Q. Teatr STA to szkoła, która pod patronatem Teatru Nowego w Poznaniu przygotowuje młodych ludzi do egzaminów wstępnych do państwowych wyższych szkół teatralnych. Jej uczniowie wystąpili z przedstawieniem Oblubieniec na podstawie dramatu Kasia z Heilbronnu niemieckiego romantyka Heinricha von Kleista. Teatr Ba-Q pokazał natomiast spektakl HA-NOI zderzający współczesne problemy (kryzys ekonomiczny w Grecji) z nieprzepracowanymi traumami Europy.

Przedstawienie jest interpretacją książki Agnieszki Kłos Gry w Birkenau.

Podczas ostatniego tygodnia festiwalu widzowie mogli obejrzeć spektakl Dolphin_who_loved_me Magdy Szpecht i Szymona Adamczaka, łączący elementy teatru dokumentalnego, ruchowego oraz nowych mediów. Opowiadał on prawdziwą historię miłości delfina do człowieka.

Wielkim sukcesem okazała się prezentacja trzeciej części „trylogii zakrzewskiej” – spektakl Projekt Jezioro łabędzie Mikołaja Mikołajczyka, współtworzony z seniorami z Zespołu Śpiewaczego „Wrzos” z Domu Polskiego w Zakrzewie. Spektakl trwał blisko trzy godziny i zgromadził największą publiczność na tegorocznej scenie na placu Wolności.

Ostatnim wydarzeniem z cyklu Scena Malta na placu Wolności był performatywny koncert formacji Wieszcze Niespokojne zatytułowany mickiewicz.live performance psychoromantyczny.

Wieszcze Niespokojne to warszawska formacja muzyczno-interpretacyjna. Performans powstał na podstawie tekstów polskiego romantyzmu. Wykorzystując muzykę łączącą brzmienia elektroniczne z żywymi instrumentami, artyści stworzyli psychoromantyczną odmianę rapu.

Podobny nurt estetyczny prezentował spektakl Synek Teatru na Poziomie. Instalacja-monodram w reżyserii Macieja Podstawnego, wyprodukowany przez Kopalnię Guido i grany 300 metrów pod ziemią, w zabawny sposób poruszał temat tożsamości i narodowej przynależności.

Kolejny wieczór poświęcony był Korporacji Teatralnej, która pokazała film pt. Enklawa. Sami artyści mówili, że jest to „zapis możliwego spektaklu”, a całe działanie było zarazem pracą magisterską reżysera, Andrzeja Pakuły.

Plac Wolności

92

Scena Malta

93

Projekt Jezioro Łabędzie w reżyserii Mikołaja Mikołajczyka M. Zakrzewski

Plac Wolności

94

Scena Malta

95

Poznań na Malcie

nagrodę Paszport „Polityki”), Obwód głowy w reżyserii Zbigniewa Brzozy oraz Prezydentki w reżyserii Piotra Kruszczyńskiego.

W ramach Sceny Malta swoje najciekawsze projekty prezentują również, we własnych siedzibach, poznańskie teatry i instytucje kultury. W ten sposób widzowie spoza Poznania oglądają poznańskie premiery, a poznaniacy mogą skorzystać z niskich, festiwalowych cen biletów.

Już pierwszego dnia festiwalu ruszyły specjalne pokazy instalacji Rafała Zapały Sensorium w Centrum Kultury Zamek. Artysta wypełnił pustą, monumentalną przestrzeń wieży zegarowej budynku muzyką. Jej odtwarzanie, dzięki technologii biofeedbacku, było powiązane z reakcjami psychofizycznymi zwiedzających. Muzyka mogła rozwijać się w różnych kierunkach i w różnych tempach w korelacji ze stanem umysłu widza.

Dzięki współpracy z Centrum Kultury Zamek na Malta Festival Poznań 2015 mógł zaprezentować się również kobiecy kolektyw Teraz Poliż, z premierowym spektaklem-instalacją Kto się boi Sybilli Thompson? na podstawie tekstu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

W Republice Sztuki Tłusta Langusta prowadzonej przez Teatr Usta Usta widzowie mogli obejrzeć trzy spektakle, w tym dwie premiery: Szyszynkę Teatru Porywacze Ciał oraz Coś niecoś Teatru Dilemma. Dodatkowo Studio Teatralne Porywacze Ciał zaprezentowało prace swoich studentów pt. Pierworodni.

Także Teatr Nowy w Poznaniu pokazał w ramach Malta Festival Poznań trzy tytuły ze swojego repertuaru. Były to Dziady w reżyserii Radosława Rychcika (reżyser otrzymał w tym roku za spektakl

Poznań na Malcie

96

W Teatrze Polskim w Poznaniu można było natomiast zobaczyć Konstelacje w reżyserii Agaty Biziuk. Bohaterowie spektaklu konstruowali kilkanaście hipotetycznych scenariuszy na temat ich pierwszego spotkania. Ironiczny spektakl oparty na snuciu alternatywnych wizji przeszłości nawiązał do Idiomu tegorocznej Malty.

Po raz kolejny Malta Festival Poznań współpracował także z Teatrem Ósmego Dnia. Na dziedzińcu Urzędu Miasta został pokazany jeden z głośniejszych ulicznych spektakli Ósemek ostatnich lat – Summit 2.0. Ponadto Teatr Ósmego Dnia pokazał na swojej scenie film w reżyserii Pauliny Suszki Utopia według The Living Theatre. Wydarzenie było swoistym hołdem dla dokonań zmarłej niedawno Judith Maliny, założycielki jednej z najsłynniejszych formacji lat 60. i 70. XX wieku.

Podobnie jak w latach poprzednich, także podczas Malta Festival Poznań 2015 spektakle w ramach swojego programu rezydencyjnego pokazała Scena Robocza – ośrodek prowadzony przez Adama Ziajskiego i Teatr Strefa Ciszy. Na Scenie Roboczej widzowie mogli obejrzeć premierę Heart break hotel Teatru Cinema oraz Folwark Teatru Srebrna Góra.

Polski Teatr Tańca zaproponował cztery choreografie: Tysiące kolorów Takako Matsudy oraz trylogię Pawła Malickiego podejmującą tematy ciała, męskości, inności – Hello, my Friend, Hello And Goodbye oraz Hello, Stranger!

Scena Malta

97

Spektakl Hultaje Teatru Porywacze Ciał na placu Wolności M. Zakrzewski

Poznań na Malcie

98

Scena Malta

99

Muzyka

Malta Festival Poznań od lat jest „najbardziej muzycznym spośród festiwali teatralnych” i „najbardziej teatralnym spośród festiwali muzycznych”. Symbioza tych dwóch dziedzin pozwoliła nam na budowę różnorodnego programu i przyciągnięcie publiczności w różnym wieku. Podobnie jak spektakle, koncerty pozwalają na nowo odkryć przestrze­nie miejskie i nadać im letni, festiwalowy charakter. Stałymi punktami programu muzycznego Malty są zarówno masowe koncerty gwiazd światowego formatu, jak i występy utalentowanych, młodych twórców, będących na początku swojej zawodowej drogi artystycznej.

100

Muzyka

101

„Muzyka zdecydowanie wzięła górę i opowiedziała swoją przejmującą historię. Długie, amelodyjne i chaotyczne utwory zdecydowanie wymagają osłuchania i warunków do kontemplowania. War Work odbiega jednak od takiej stylistyki, okazał się dziełem przystępnym i przejmującym”.

Koncert finałowy i nagrody Malty Pierwszy koncert w historii festiwalu odbył się w 1995 roku.

Michael Nyman, autor muzyki m.in. do filmu Fortepian Jane Campion, zagrał wtedy dla poznańskiej publiczności w auli uniwersyteckiej i jednocześnie zadeklarował chęć powrotu na festiwal, właśnie nad Maltę.

Przez 25 lat tereny wokół jeziora Malta były miejscem niezapomnianych spektakli plenerowych, happeningów i koncertów.

Odwołując się do tej tradycji, 25. urodziny Malta Festival Poznań uczciliśmy finałowym plenerowym koncertem Michael Nyman Band, który odbył się 27 czerwca 2015 na mecie toru regatowego maltańskiego jeziora. Mimo ulewnego deszczu publiczność przybyła licznie i wysłuchała dwugodzinnego koncertu. W programie znalazło się pierwsze w Polsce wykonanie War Work: 8 songs with Film, któremu towarzyszyła projekcja filmu z archiwalnymi nagraniami z pierwszej wojny światowej oraz ulubione kompozycje muzyki filmowej Michaela Nymana.

Koncert finałowy i nagrody Malty

102

Tomasz Kujawski, Michael Nyman o wojnie w strugach deszczu, Stopklatka.pl

Muzyka

103

Koncert Michael Nyman Band na jeziorem Malta M. Zakrzewski

Koncert finałowy i nagrody Malty

104

Muzyka

105

Deszczowa aura nie przeszkodziła publiczności w licznym przybyciu na koncert Michael Nyman Band M. Zakrzewski

Koncert finałowy i nagrody Malty

106

Muzyka

107

Szczególnym elementem finałowego koncertu wręczenie NEONÓW MALTY – urodzinowych nagród dla przyjaciół Festiwalu. Wśród nagrodzonych znaleźli się: Hugo De Greef („za bycie międzynarodowym mentorem festiwalu”), Anna Hryniewiecka („za maltańską duszę, od zawsze”), Jacek Żakowski („za pogodzenie ognia i wody podczas debaty w sprawie spektaklu Golgota Picnic”), Jola Starzak i Dawid Strębicki („za nową jakość w przestrzennym ładzie Malty”) oraz wieloletni współpracownik produkcji festiwalu – Grzegorz Głębocki („za to, czego na Malcie nie widać”). Nagrodę specjalną festiwalu otrzymała PUBLICZNOŚĆ MALTY „za entuzjazm, pasję, obecność i współtworzenie przez lata Malty”. Stałym miejscem ekspozycji nagrody jest Centrum Kultury Zamek, czyli miejsce dostępne dla poznaniaków i zarazem była siedziba Fundacji Malta. „Przez 25 edycji w liczbie przekraczającej 2 miliony uczestniczyliście, dyskutowaliście i inspirowaliście zmiany w festiwalu. Nowa formuła Malty sprawia, że dziś możemy spotykać się przez cały rok. Dziękujemy i chcemy Was na Malcie jeszcze więcej!”

– powiedział podczas wręczenia tej szczególnej nagrody Michał Merczyński, dyrektor Malta Festival Poznań.

Koncert finałowy i nagrody Malty

108

Muzyka

109

Podczas urodzinowego koncertu na 25 lat festiwalu Malta wręczyliśmy pięć „Neonów Malty”, dla osób które szczególnie cenimy za wkład w rozwój tego wydarzenia Koncert finałowy i nagrody Malty

110

Muzyka

M. Zakrzewski

111

Muzyka w klubie festiwalowym i Silent Disco Jak co roku, wieczorami muzycznym sercem Poznania był podczas Malty klub festiwalowy, usytuowany już po raz trzeci na placu Wolności w Generatorze Malta. Specjalnie dla publiczności festiwalowej i mieszkańców Poznania przygotowaliśmy premierowy program muzyczny, na który złożyło się kilkanaście bezpłatnych koncertów zespołów z Polski i zagranicy.

Jak co roku ogromnym powodzeniem cieszyły się nocne sety Silent Disco. W tym roku poza występami poznańskich didżejów gościliśmy także artystów: Czesław Śpiewa, Iwonę Skwarek z duetu muzycznego Rebeka oraz Wieszcze Niespokojne. Szczególny wieczór przygotowali dla nas także Agnieszka Obszańska, Agnieszka Szydłowska oraz Michał Nogaś – dziennikarze radiowej Trójki.

Dawkę muzycznej energii w letnie wieczory gwarantowały gwiazdy polskiej sceny indie i elektro (m.in. sceny warszawskiej, poznańskiej i bydgoskiej) oraz europejskiej sceny niezależnej (m.in. z Czech, Wielkiej Brytanii, Szwecji). W eklektycznym programie koncertów na placu Wolności improwizowany jazz mieszał się z ambientem (Innercity Ensemble, 11.06), a brzmienie gitar spotykało z melodyjnym popem rodem ze Szwecji (The Sweet Serenades, 25.06). Różne oblicza elektro i noise popu poznaliśmy dzięki Rubber Dots (13.06), Fiordmoss (12.06) i Shivers & Shakes (19.06). 23 czerwca swoje unikatowe, inspirowane queerem i undergroundem brzmienie zaprezentował Cakes Da Killa, 24-letni raper z New Jersey. 20 czerwca na placu zabrzmiały też klubowe, elektroniczne rytmy, zmieszane z hipnotyzującym wokalem Gazelle Twin. Fani winylowych, analogowych brzmień podszytych nowoczesną elektroniką mieli także okazję posłuchać wielogodzinnego didżejskiego setu Frondy / DJ Elwiry / Śliskie Przyjazne b2b Lux Familiar / DJ Amanda (19.06). Na zakończenie festiwalu „czułe techno” zagrał berliński kolektyw The/Das (27.06).

Muzyka w klubie festiwalowym i Silent Disco

112

Muzyka

113

Rubber Dots w klubie festiwalowym na placu Wolności Muzyka w klubie festiwalowym i Silent Disco

114

Muzyka

M. Zakrzewski

115

Stary Browar Nowy Taniec na Malcie Obok teatru i muzyki, taniec jest jednym z najważniejszych nurtów programu Malty. Od dekady widzowie festiwalu mogą oglądać spektakle najwybitniejszych, najbardziej poszukujących twórców tańca współczesnego dzięki współpracy z Art Stations Foundations by Grażyna Kulczyk. Tegoroczny program taneczny zaproponowany przez Joannę Leśnierowską po raz pierwszy trwał trzy tygodnie i objął aż 20 wydarzeń. Zbudowany był wokół tematyki postmodern dance – tańca, który wydarza się w przestrzeni między sztuką a zachowaniami codziennymi. Na tanecznej scenie Starego Browaru gościły spektakle zarówno uznanych twórców (Jérôme’a Bela, Willi Dornera, Rebekki Lazier, Frédérica Giesa, Isabelle Schad), jak i reprezentantów najmłodszego pokolenia – choreografów z m.in. Polski i Izraela.

Program Stary Browar Nowy Taniec na Malcie otworzyła prezentacja spektaklu Rebekki Lazier. Polska odsłona There Might Be Others, realizowana we współpracy Art Stations Foundation by Grażyna Kulczyk, Fundacji Malta oraz Instytutu Adama Mickiewicza, połączyła siedmiu tancerzy polskich i trzech amerykańskich.

Ważnym elementem programu była także wystawa Let’s Dance.

Jej kuratorzy – Joanna Leśnierowska, Tomasz Plata i Agnieszka Sosnowska – stawiali pytania, czy wszystko może być tańcem i czy każdy może być tancerzem. Prezentowane prace pokazywały, że taniec jest ważnym elementem nie tylko kultury wysokiej, ale także tej popularnej i codziennego życia.

Dzięki bliskiej współpracy z Art Stations Foundation taniec jest integralnym elementem programu Malty. Na zdjęciu Isabelle Schad Collective Jumps Stary Browar Nowy Taniec na Malcie

116

Muzyka

J. Wittchen for Art Stations Foundation by Grażyna Kulczyk

117

Rebecca Lazier There Might Be Others J. Wittchen for Art Stations Foundation by GraĹźyna Kulczyk

Stary Browar Nowy Taniec na Malcie

118

Muzyka

119

Malta w Wielkopolsce

To projekt powstający we współpracy z Centrum Kultury i Sztuki w Koninie oraz Ośrodkiem Kultury w Luboniu, który towarzyszy Malcie już od dziesięciu edycji.

W ten sposób festiwal wychodzi poza granice centrum Poznania i jest dostępny bezpłatnie dla osób mieszkających w Luboniu oraz w Koninie.

W tym roku w CKiS mieszkańcy Konina mogli zobaczyć dwa spektakle Teatru Fuzja: Alicja i Elmer – Słoń w kratkę oraz Hultajów Teatru Porywacze Ciał, a także posłuchać koncertów Wieszczy Niespokojnych, Laura Palmer Cover Story oraz zespołu Vołosi. Ośrodek Kultury w Luboniu zaprezentował natomiast monodram Piotra Zawadzkiego Audiencja V oraz Batalion Teatru Usta Usta Republika.

120

Malta w Wielkopolsce

121

Wydawnictwa

Malta to nie tylko przeżycia związane z wydarzeniami artystycznymi na żywo, lecz także działania długofalowe, popularyzujące twórczość artystów oraz idee, wokół których toczy się festiwal. Dlatego od kilku lat rozwijamy działalność wydawniczą.

Fundacja Malta jest współwydawcą kilkunastu książek – w publikowanej wspólnie z wydawnictwem Ha!art serii poświęconej wybitnym twórcom współczesnych sztuk performatywnych oraz w cyklu publikacji własnych. W roku 2015 ukazały się dwie książki skupione wokół twórców szczególnie obecnych w programie festiwalu.

Książka Tima Etchellsa Tak jakby nic się nie wydarzyło. Teatr Forced Entertainment pod redakcją Katarzyny Tórz jest pierwszą na polskim rynku publikacją na temat twórczości jednej z najważniejszych grup teatralnych Europy. Wyboru materiałów dokonał sam Tim Etchells, współzałożyciel i lider kolektywu. Książka zawiera teksty reżysera z lat 1994–2013: eseje, teksty sceniczne, notatki, transkrypcje procesu pracy teatralnej, a także krytyczne analizy badaczy teatru oraz wywiady.

122

Wydawnictwa

123

Największemu wydarzeniu artystycznemu festiwalu – prapremierze opery Czarodziejska góra Pawła Mykietyna i Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reżyserii Andrzeja Chyry – towarzyszyła publikacja poświęcona obecności twórczości Thomasa Manna w filmie, muzyce, literaturze, teatrze. Książka pod redakcją Doroty Semenowicz składa się z części eseistyczno-analitycznej (m.in. tekstów Małgorzaty Łukasiewicz, Przemysława Czaplińskiego, Doroty Kozińskiej) i wywiadów z twórcami opery (Pawłem Mykietynem, Andrzejem Chyrą i Małgorzatą Sikorską-Miszczuk).

Oprócz tego zmieszczono w niej libretto opery Czarodziejska góra, a całość uzupełniono ilustracjami Mirosława Bałki, autora scenografii opery.

Ponadto Fundacja Malta co roku dba o zapewnienie publiczności jak najlepszego, starannie opracowanego źródła informacji o programie. W tym roku wydaliśmy bezpłatny, dwujęzyczny katalog z opisami wszystkich sekcji programów oraz notkami na temat prezentowanych projektów i ich twórców. Nowością był też magazyn festiwalowy, zawierający ekskluzywne wywiady, zamówione teksty poszerzające tematykę Idiomu, a także bogaty materiał ilustracyjny.

Pierwsza w Polsce publikacja poświęcona praktyce performatywnej Forced Entertainment 124

Wydawnictwa

M. Zakrzewski

125

Czarodziejska góra na podstawie powieści Thomasa Manna. Rozmowy / Konteksty / Libretto pod redakcją Doroty Semenowicz M. Zakrzewski

Stary Browar Nowy Taniec na Malcie

126

Wydawnictwa

127

Wydawnictwa Fundacji Malta

2014 Dorota Semenowicz, García. Resztki świata

2010 Luk Van den Dries, Corpus Jan Fabre Energetyczne nakłucie. 20 lat Festiwalu Malta, pod red. Marcina Maćkiewicza 2011 Christoph Schlingensief. Sztuka bez granic, pod red. Tary Forrest i Anny Teresy Scheer Polityka wyobraźni. Scena flamandzka, pod red. Doroty Semenowicz i Katarzyny Tórz Wyostrzyć wzrok. J.M. Coetzee: sztuka, świat, polityka, pod red. Anny Róży Burzyńskiej i Waldemara Rapiora

2015 Tim Etchells, Tak jakby się nic nie wydarzyło. Teatr Forced Enterteiment, pod red. Katarzyny Tórz Mykietyn / Sikorska-Miszczuk / Chyra / Bałka, Czarodziejska góra, pod red. Doroty Semenowicz

2012 Rimini Protokoll. Na tropie codzienności, pod red. Miriam Dreysse i Floriana Malzachera Granice wykluczenia. Między estetyką a etyką, pod red. Doroty Semenowicz i Katarzyny Tórz Miłobędzka / Zimpel, Tyle tego Ty Lech Raczak, Plac Wolności i inne scenariusze teatralne 1982-2010 2013 Dorota Semenowicz, To nie jest obraz. Romeo Castellucci i Societas Raffaello Sanzio Polska & Azja. Od Rzeczpospolitej Szlacheckiej do Nangar Khel.

Przewodnik interdyscyplinarny, pod red. Maxa Cegielskiego Nie widzę piękna w świecie bez człowieka. O teatrze Jana Lauwersa i Needcompany, pod red. Christel Stalpaert, Frederika Le Roya, Sigrid Bousset

Wydawnictwa Fundacji Malta

128

Wydawnictwa

129

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

Działania komunikacyjne związane z programem tegorocznego festiwalu rozpoczęły się na długo przed nim i związane były z wydarzeniami, które odbywały się w siedzibie Fundacji Malta, w ogrodach społecznościowych na Łazarzu i Wildzie oraz w Kiosku na Jeżycach. Warsztaty dla dzieci, spotkania, projekcje filmowe czy koncerty nawiązywały do tematyki, którą kilka miesięcy później miał podjąć Idiom: Nowy Ład Światowy.

Tym samym Fundacja stwarzała pole do dyskusji na festiwalowe tematy jeszcze przed jego rozpoczęciem, przygotowując widzów do udziału w festiwalu.

6 maja w Warszawie i 7 maja w Poznaniu odbyły się konferencje prasowe z udziałem Tima Etchellsa, kuratora Idiomu: Nowy Ład Światowy, oraz twórców opery Czarodziejska góra. Wizyta brytyjskiego reżysera była okazją do udzielenia wywiadów, które ukazały się w m.in. „Gazecie Wyborczej”, „Zwierciadle” i miejskim informatorze „IKS”.

130

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

131

Andrzej Chyra i Małgorzata Sikorska- Miszczuk opowiadają o Czarodziejskiej górze na konferencji prasowej w Warszawie Wydawnictwa Fundacji Malta

132

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

M. Oliva Soto

133

2500 150 300 70 50

Paweł Mykietyn: „W pewnym sensie film jest dziś tym, czym była kiedyś opera, a von Trier kimś takim, jak Verdi lub Wagner w XIX wieku.

Chciałem, żeby w tej operze dźwięk otoczył słuchaczy, żeby był taki jak we współczesnym kinie, dlatego używam tam na równi z dźwiękami muzycznymi precyzyjnie zakomponowanych efektów czy odgłosów naturalnych, jak np. trzaskanie drzwiami”.

doniesień medialnych

akredytowanych dziennikarzy i fotoreporterów

Audycja „O wszystkim z kulturą”, Program 2 Polskiego Radia, 27.06.2015. Gośćmi Barbary Schabowskiej byli: Paweł Mykietyn, Andrzej Chyra, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Szymon Komasa, Agata Zubel, Jadwiga Rappé, Urszula Kryger.

artykułów na portalach internetowych

akredytowanych dziennikarzy z prasy drukowanej

„Wydaje mi się, że rzecz straciła jakąś linearność, która jest u Manna, bo choć to książka wielowątkowa, to jednak jej narracja jest koherentna, płynąca. Mogę tylko na razie powiedzieć, że muzyka jest intrygująca”.

stacji radiowych i telewizyjnych

Góra znalazła Chyrę, z Andrzejem Chyrą rozmawia Dorota Szwarcman, „Polityka”, 5.05.2015

134

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

135

W maju i czerwcu zapowiedzi festiwalu ukazywały się w magazynach takich, jak: „Zwierciadło”, „Harper’s Bazaar”, „Aktivist”, „FUTU Paper”, „Elle”, „Trendy Art Of Living”, „Uroda Życia”, „Dziecko”, „Twój Styl”, „Slow Life Food & Garden”, „Pride”, „Grazia”, „Podróże”, „Let’s Fly”, „Kaleidoscope” czy „The Visitor” oraz w tygodnikach: „Polityka”, „Newsweek”, „Wprost” i „Tygodnik Powszechny”.

W tygodniku „Polityka”, 10.06.2015, ukazał się ośmiostronicowy dodatek na temat Malta Festival Poznań, zawierający wywiady z artystami oraz praktyczny przewodnik po najciekawszych wydarzeniach festiwalu.

W czerwcowym wydaniu magazynu „Art & Business” ukazała się sekcja poświęcona operze Czarodziejska góra, m.in. z wywiadem przeprowadzonym przez Pawła Grabarczyka z Mirosławem Bałką.

Specjalne sekcje poświęcone wydarzeniom Malta Festival Poznań ukazały się także na łamach miesięczników „Teatr”, „Didaskalia” i „Ruch Muzyczny”, w informatorze miejskim „IKS” oraz „Tygodniku Powszechnym”.

„Czas bez wątpienia jest jednym z bohaterów tej nietypowej produkcji, i to od samego początku. Musiała się z nim zmierzyć librecistka, która stanęła przed problemem, jak zmieścić liczącą ok. 1200 stron konstrukcję intelektualną w dwugodzinnym przedstawieniu. – Szukałam różnych adaptacji literatury na operę. Wzorem był dla mnie Britten i jego Śmierć w Wenecji, a także opera Nicholasa Lensa Slow Man z librettem J.M. Coetzeego, który noblista napisał na podstawie własnej powieści na zamówienie festiwal Malta, gdzie odbyła się jej światowa prapremiera w 2012 roku – mówi Małgorzata Sikorska-Miszczuk”.

Sanatorium bez klepsydry – operowa „Czarodziejska góra” na Malcie, Anna S. Dębowska, „Gazeta Wyborcza”, 12.06.2015

Urodziny festiwalu były okazją do wspomnień i rozmów o przyszłości Malty. Michał Merczyński, założyciel i dyrektor Malta Festival Poznań, o 25 latach z Maltą opowiadał m.in. w wywiadach prasowych dla „Gazety Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Głosu Wielkopolskiego” i informatora miejskiego „IKS”.

136

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

137

„Teatr nie powinien być odizolowaną od rzeczywistości puszką, gdzie wchodzimy, robimy swoje i wychodzimy. To powinna być przestrzeń, która rządzi się inną logiką, ale cały czas dialoguje z tym, co dzieje się w świecie, co ją otacza. I w tej rozmowie tkwi dla mnie siła sztuki”.

To, czego nie możesz zapomnieć, z Timem Etchellsem rozmawia Izabela Szymańska, „Zwierciadło”, 2015 nr 7

138

Twórcy opery Czarodziejska góra – Paweł Mykietyn, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Andrzej Chyra i Mirosław Bałka, o pracy nad spektaklem opowiadali m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Wysokich Obcasach”, „Newsweeku”, „Tygodniku Powszechnym”, „Art. & Business”, w Programie 2 Polskiego Radia, Programie 3 Polskiego Radia, Radiu Merkury, TOK FM, w TVP 1 („Teleexpress”), TVP 2 („Panorama”, „Wszystko o Kulturze”), TVP Kultura („Niedziela z Andrzejem Chyrą”), TVP Poznań („Teleskop”), TVP Polonia („Kulturalni PL”) oraz w programach regionalnej telewizji WTK, a także w portalach internetowych takich, jak Dwutygodnik.com, pridemag.pl i life4style.pl.

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

139

Ponad 2 500 doniesień medialnych zostało opublikowane o festiwalu Malta Wydawnictwa Fundacji Malta

140

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

M. Zakrzewski

141

Festiwal otworzyła w Generatorze Malta na placu Wolności i na antenie TVP 2 premiera filmu Europa i okolice – 25 lat festiwalu Malta w reżyserii Anety Kopacz, dokumentalistki nominowanej w tym roku do Oscara. Film został zrealizowany przez Program 2 Telewizji Polskiej przy współpracy TVP Poznań.

W każdy poniedziałek festiwalu na antenie TVP Kultura można było obejrzeć kolejne odcinki cyklu Malta – performance, który w blokach tematycznych pokazywał fragmenty spektakli istotnych dla historii Malty. Festiwal odwiedziły także ekipy programów TVP 2: „Wszystko o Kulturze” i „Książki na Lato”, a także TVP Kultura.

Z kolei redaktorzy Radiowego Domu Kultury – Michał Nogaś, Agnieszka Obszańska i Agnieszka Szydłowska – wystąpili na festiwalu w dwóch nietypowych rolach. W ostatnią sobotę festiwalu, przed południem, czytali bajki i legendy dla najmłodszych. Tego samego dnia wieczorem, już po raz drugi na Malcie, w roli didżejów poprowadzili wyjątkowe Trójkowe Silent Disco.

Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Mirosław Bałka i Michał Merczyński byli gośćmi Barbary Marcinik w audycji „Klub Trójki” w Programie 3 Polskiego Radia. Audycja prowadzona była na żywo z Collegium Da Vinci. W tym samym czasie i miejscu odbywały się próby do opery Czarodziejska góra.

Przy współpracy z Wielkopolską Telewizją Kablową powstało pięć odcinków tegorocznego maltańskiego studia festiwalowego.

Ponadto przez trzy tygodnie festiwalu, pięć dni w tygodniu, artyści i organizatorzy relacjonowali i zapowiadali festiwal w programach „Poranek WTK” oraz „Gość Wieczoru WTK”. Łącznie na antenie WTK zostało wyemitowanych ponad 160 programów na temat Malta Festival Poznań.

Odwiedzający Maltę redaktorzy Programu 3 Polskiego Radia: Barbara Marcinik, Agnieszka Obszańska, Agnieszka Szydłowska i Michał Nogaś nie tylko relacjonowali festiwal, ale również współtworzyli jego program. Radiowa Trójka wraz z Instytutem Książki była współtwórcą cyklu spotkań literackich, w których gośćmi byli m.in. Ziemowit Szczerek, Dariusz Rosiak, Artur Domosławski.

Barbara Marcinik poprowadziła spotkanie o przyszłości literatury m.in. z Olgą Tokarczuk i Jackiem Dehnelem, a także zaprezentowała słuchowisko Śmierć w Wenecji Thomasa Manna w adaptacji i reżyserii Tomasza Mana, włączając się tym samym w maltańskie obchody 140. rocznicy urodzin noblisty.

142

Michał Nogaś, Agnieszka Obszańska i Agnieszka Szydłowska wraz z organizatorami festiwalu podsumowywali Malta Festival Poznań w „Radiowym Domu Kultury” prowadzonym z Generatora Malta na placu Wolności.

Przez osiem dni festiwalu codzienne relacje prowadzili redaktorzy regionalnej rozgłośni Polskiego Radia – Radia Merkury.

Wanda Wasilewska, Martyna Nicińska, Agnieszka Maciejewska i Maciej Kucharski informowali o wydarzeniach festiwalu m.in. w poświęconej Malcie audycji „Przystanek Malta” oraz w specjalnym – podsumowującym festiwal – wydaniu niedzielnej, czterogodzinnej audycji „Dzień dobry, dzień wolny”, poprowadzonej na żywo z Generatora Malta na placu Wolności.

Wanda Wasilewska towarzyszyła trwającym kilka miesięcy próbach do spektaklu Inwentarz bezsilności Edit Kaldor, który zainspirował redaktorkę Radia Merkury do stworzenia reportażu Natura Inwentarza.

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

143

Wydarzenia festiwalowe polecali i recenzowali redaktorzy takich mediów zagranicznych, jak: „The Guardian”, „Stern”, „Les Inrockuptibles”, „Aesthetica Magazine”, „Exberliner” oraz teatralnych i operowych magazynów „American Theatre Magazine”, „Theater heute”, „Das Opernglas” i portali „Musical America Worldwide”, „Opernnetz.de” i „Revisor”.

Malta Festival Poznań znalazł się w gronie wydarzeń rekomendowanych w „Arts Guide” weekendowego wydania „The New York Times”.

144

„Zrobiliśmy coś w Polsce pionierskiego, czyli wprowadziliśmy system kuratorów, którzy realizują proponowane przez nas tematy i zapraszają artystów prezentujących spektakle, które z nimi korespondują”. Żyjemy na czarodziejskiej górze, z Michałem Merczyńskim rozmawia Danuta Bartkowiak, „Gazeta Wyborcza”, 8.06.2015

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

145

Dziennikarze radiowej trójki w trakcie audycji na żywo, z placu Wolności.

M. Zakrzewski

Wydawnictwa Fundacji Malta

146

Malta Festival Poznań 2015 w mediach

147

Nagrody

Prestiżowa nagroda EFFE została wręczona dyrektorowi festiwalu Michałowi Merczyńskiemu na gali w Paryżu EFFA

148

Nagrody

149

Nagroda EFFE – Malta wyznacza trendy w Europie Malta Festival Poznań jako jedyny z Polski i jeden z dwunastu w Europie otrzymał Nagrodę EFFE dla wydarzeń wyznaczających festiwalowe trendy. Jury uznało Malta Festival Poznań za najbardziej innowacyjny festiwal w Polsce: na początku prezentujący teatr, a od pięciu lat zapraszający czołowych artystów do kuratorowania programów wokół wybranych tematów i idei. – mówił Vincent Baudriller, przewodniczący międzynarodowego jury, dyrektor Theatre Vidy w Lozannie i były dyrektor Festival d’Avignon, wręczając w Paryżu nagrodę Michałowi Merczyńskiemu, dyrektorowi Malta Festival Poznań.

Internazionale del teatro in Piazza i Prague Quadrennial of Performance Design and Space. Festiwal Malta w uzasadnieniu nagrody opisany został jako: prezentujący najciekawsze zjawiska we współczesnej kulturze i koprodukujący spektakle teatralne.

EFFE Awards 2015-2016 są pierwszymi nagrodami przyznawanymi pod auspicjami Komisji Europejskiej. Do ośmioosobowego jury Europejskie Stowarzyszenie Festiwali zaprosiło także takie osobistości jak: Hortense Archambault – dyrektor MC93 Maison de la culture de la Seine-Saint-Denis w Bobigny i byłą dyrektor Festival d’Avignon, Piotra Gruszczyńskiego – krytyka i dramaturga Nowego Teatru w Warszawie czy Marka Russella – założyciela i dyrektora Public Theater’s Under the Radar Festival w Nowym Jorku.

Międzynarodowe jury wybierało spośród 760 najważniejszych europejskich festiwali z 31 krajów, które w maju otrzymały znak Europe for Festivals, Festivals for Europe Label 2015-2016 (EFFE Label). Festiwale wyróżnione znakiem stały się wtedy członkami pierwszej edycji Platformy EFFE, pilotażowego programu Komisji Europejskiej, zainicjowanego przez Europejskie Stowarzyszenie Festiwali. Wybrane festiwale spełniają kryteria programu: oddanie sztuce, zaangażowanie społeczne oraz ukierunkowanie międzynarodowe i globalne. EFFE Label otrzymało wtedy 29 festiwali z Polski w tym m.in. Wratislavia Cantans, Camerimage czy Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena.

Wręczenie Nagród EFFE odbyło się 27 września podczas spotkania 250 przedstawicieli festiwali z Europy, którego gospodarzami były paryski Festival d’Automne, Théâtre de la Ville i Google Cultural Institute. Wśród dwunastu europejskich festiwali, które jury uznało za najbardziej innowacyjne, oprócz Malta Festival Poznań znalazły się m.in. Ars Electronica z Linz, SICK! z Brighton/ Manchesteru, Manifesta z Amsterdamu, Santarcangelo Festival 150

Nagrody

151

Na spektakle na poznańskim Festiwalu Malta zjechały tłumy, także tych, którzy z reguły unikają kontaktów z operą współczesną. (...) Czarodziejska góra zaczęła wędrować po Polsce, a co najistotniejsze – kompozytor Paweł Mykietyn wytyczył nią nowe szlaki dla opery – pisze w „Rzeczpospolitej” Jacek Marczyński M. Zakrzewski

Nagroda EFFE – Malta wyznacza trendy w Europie

152

Nagrody

153

„Czarodziejska góra” Mykietyna na szczytach kulturalnych rankingów 2015 roku Od „Czarodziejskiej góry” rozpoczęły się dzieje opery polskiej w XXI wieku. – pisze Jacek Marczyński, krytyk „Rzeczpospolitej”, wymieniając spektakl jako pierwszy w muzycznym podsumowaniu 2015 roku. Jacek Hawryluk zamieszcza spektakl w opublikowanym w „Gazecie Wyborczej” zestawieniu najważniejszych wydarzeń roku w muzyce klasycznej, opisując swoje wrażenia słowami: Miało być wydarzenie i było – premiera tej opery na festiwalu Malta wzbudziła wiele emocji. (...) Jeśli ktoś ostatnio zwątpił w polską operę współczesną, odzyskał wiarę. Dorota Szwarcman, krytyk tygodnika „Polityka”, operę Pawła Mykietyna wymienia na trzecim miejscu w podsumowaniu minionego roku, w kategorii „Muzyka Poważna”, uzasadniając: Wybitna muzyka, znakomici wykonawcy, poruszająca całość. „Czarodziejska góra” opera Pawła Mykietyna, z librettem Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, w reżyserii Andrzeja Chyry i ze scenografią Mirosława Bałki, która powstała z inicjatywy i miała światową premierę na 25. Malta Festival Poznań, znalazła się także w kulturalnych podsumowaniach 2015 roku Trójki – Polskiego Radia, Cuture.pl oraz dziennika „Polska”.

Wcześniej spektakl przyniósł Nagrodę im. Konrada Swinarskiego dla najlepszego reżysera sezonu Andrzejowi Chyrze. Paweł Mykietyn, kompozytor opery, otrzymał w minionym roku prestiżowe: Nagrodę Specjalną miesięcznika „Teatr” oraz Koryfeusza Muzyki Polskiej 2015 w kategorii „Osobowość Roku”. Barbara Kinga Majewska, odtwórczyni roli Kławdii, znalazła się natomiast w trójce nominowanych i może otrzymać Paszport „Polityki”, w kategorii „Muzyka Poważna”.

154

Spektakl jest jedyną operą w zestawieniu „Teatralnych hitów 2015” przygotowanym dla portalu Culture.pl przez Annę Legierską. Znalazł się także w podsumowaniach roku audycji Programu 3 Polskiego Radia: „Trójki Pod Księżycem” oraz „Radiowego Domu Kultury”.

Opera zdobyła Nagrodę O 2015 w kategorii teatr Polskiego Portalu Kultury. W uzasadnieniu jury czytamy: Ten nowoczesny Gesamtkunstwerk można potraktować jako eksperyment z formą operową – widowisko muzyczne udało się połączyć z tematem, który jest ważki filozoficznie oraz egzystencjalnie. Wszystkie tryby w tej machinie funkcjonują perfekcyjnie (współczesny Hans Castorp przemówił!).

Nagrody

155

Wręczenie prestiżowej nagrody EFFE festiwalowi Malta za wyznaczanie trendów w Europie 156

Nagrody

EFFA

157

Malta Festival Poznań na platformie Google Cultural Institute

Malta w przewodniku Europejskiego Stowarzyszenia Festiwali

Malta Festival Poznań znalazł się wśród dwunastu międzynarodowych festiwali zaprezentowanych na platformie Google Cultural Institute w ramach wystawy EFFE Awards 2015-2016: 12 Trendsetting Festivals from across Europe.

Malta Festival Poznań znalazł się w prestiżowej publikacji wydanej przez Europejskie Stowarzyszenie Festiwali (EFA) – przewodniku po festiwalach wyznaczających najnowsze trendy w Europie.

W środku przeczytamy m.in. tekst Jacka Cieślaka o polskim teatrze w dobie transformacji politycznej i znaczącej roli festiwalu Malta w kształtowaniu się polskiej demokracji oraz wolności słowa.

Wystawa prezentuje zdjęcia i filmy z festiwali sztuk performatywnych i wizualnych, które otrzymały Nagrodę EFFE 2015-2016 dla najbardziej innowacyjnych europejskich festiwali w ramach programu Komisji Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Festiwali.

158

Jury uznało Malta Festival Poznań za najbardziej innowacyjny festiwal w Polsce: na początku prezentujący teatr, a od pięciu lat zapraszający czołowych artystów do kuratorowania programów wokół wybranych tematów i idei. – Vincent Baudriller, przewodniczący jury.

Nagrody

159

Sponsorzy

Mecenasem i głównym sponsorem Malta Festival Poznań 2015 był Kulczyk Investments. Urodzinową edycję festiwalu wspierali także: ENEA SA, CIECH SA, PEKAES SA, Polenergia SA oraz Autostrada Wielkopolska SA. Oprócz asocjacji wizerunkowej i obecności w kampanii promocyjnej festiwalu, współpraca ze sponsorami obejmowała również tworzenie wspólnych projektów.

Dzięki ENEA SA uczestnicy festiwalu w Generatorze Malta na placu Wolności mogli m.in. zagrać w wielkoformatową grę memory i ping-ponga, otrzymać koszulkę z nadrukiem przygotowywanym metodą sitodruku czy wypocząć na wygodnych leżakach.

Podczas urodzinowego koncertu Michael Nyman Band sponsor festiwalu – ENEA SA zorganizował strefę z wygodnymi leżakami i wydawał widzom parasole. Pomimo deszczowej aury kilka tysięcy osób z całej Polski pozostało nad jeziorem Malta do końca koncertu.

Dziękujemy sponsorom za współtworzenie urodzinowej 25. edycji Malta Festival Poznań!

160

Sponsorzy

161

Zespół Malta Festival Poznań 2015 MaltawprzewodnikuEuropejskiegoStowarzyszeniaFestiwali

162

Sponsorzy

M. Zakrzewski

163

Tegoroczną edycję Nostalgia Festival Poznań dedykujemy Doktorowi Janowi Kulczykowi – jego śmierć niechybnie pogrążyła nas w smutku i żalu, przede wszystkim po stracie wspaniałego człowieka, jakim był. Nie tylko mecenasa sztuki, artysty biznesu, wizjonera i marzyciela, ale człowieka właśnie. Jestem pewien, że po koncercie w Poznańskiej Farze usiadłby z artystami i przyjaciółmi, aby wznieść swój pierwszy zwyczajowy toast, który nieodmiennie brzmiał: „Za miłość!”. Tak go właśnie zapamiętamy: Za miłość, Janie!

MICHAŁ MERCZYŃSKI, dyrektor Nostalgia Festival Poznań

Arvo Pärt

Nostalgia Festival Poznań

Ósma edycja Nostalgia Festival Poznań została w całości poświęcona osobie i twórczości wybitnego estońskiego kompozytora – Arvo Pärta. Maestro Pärt obecny był w historii festiwalu niemal od początku. Po raz pierwszy kompozytor przyjechał do Poznania w 1998 roku na dwa koncerty dyrygowane przez Marcina Sompolińskiego, rejestrowane przez Mariusza Grzegorzka a organizowanego przez Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego.

166

Arvo Pärt

167

Arvo Pärt, „Lamentate” w wykonaniu Bartłomieja Wąsika, Radosława Suchana, Jakuba Pankowiaka oraz Orkiestry Kameralnej l’Autunno pod batutą Adama Banaszaka M. Zakrzewski

MaltawprzewodnikuEuropejskiegoStowarzyszeniaFestiwali

168

Arvo Pärt

169

„Nie zapomnę momentu, kiedy Arvo Pärt prosto z dworca kolejowego przyszedł na próbę. Zasłuchany, stanął pod chórem, a gdy wybrzmiały ostatnie nuty Fratres – podszedł do muzyków i zaczął wspólnie ze stroicielem preparować fortepian. Wielki mistrz, skromny i wspaniały człowiek. Niezwykły kompozytor.

To trzydniowe spotkanie z Arvo Pärtem pozostało w mojej pamięci na całe życie.”

Michał Merczyński, dyrektor Nostalgia Festival Poznań, fragment tekstu zamieszczonego w Katalogu Festiwalowym

MaltawprzewodnikuEuropejskiegoStowarzyszeniaFestiwali

170

Dlatego też w roku 80-tych urodzin Arvo Pärta, festiwal został jemu właśnie dedykowany. Zaliczany on jest do grona najbardziej oryginalnych, a jednocześnie kontrowersyjnych kompozytorów współczesnych. Studia muzyczne rozpoczął w 1957 roku w Konserwatorium w Tallinie. Jeszcze przed ukończeniem szkoły, otrzymał pierwszą nagrodę w konkursie dla młodych kompozytorów – za kantatę dziecięcą Nasz ogród i za oratorium Stride of the World. Oskarżony kilka lat później o formalizm, przestał komponować. Wrócił do tego w 1976 roku, komponując utwór dla córki swoich przyjaciół wyjeżdżającej na studia do Londynu – Für Alina. To w tym utworze po raz pierwszy, najpełniej, możemy słyszeć specyficzną technikę jaką wypracował Pärt przez kilka lat milczenia. Tintinnabuli, z łaciny: małe dzwoneczki.

Arvo Pärt

171

Kompozycje Arvo Pärta wzruszają, wywołują zachwyt, nie pozostawiają obojętnym. Jest w tych dźwiękach jakieś głębokie przeżycie, żarliwe wyznanie wiary, ujmująca, pokorna – całkowicie niebywała – szczerość. Ale i coś jeszcze: próba odnalezienia czegoś dawno utraconego – dziecięcej prostoty, świętego porządku rzeczy, głosów utraconej ojczyzny.

Nostalgia Festival Poznań 2015 odbyła się w dniach 22-24 października. W ramach festiwalu zaprezentowaliśmy trzy koncerty, trzy spotkania oraz jedenaście pokazów filmowych.

Wszystkie koncerty miały miejsce w Farze Poznańskiej, natomiast projekcje filmowe oraz spotkania z artystami w Fundacji Malta.

Michał Zdunik, fragment tekstu Arvo Pärt.

Nostalgia w harmonii sfer.

MaltawprzewodnikuEuropejskiegoStowarzyszeniaFestiwali

172

Arvo Pärt

173

Preludium do Nostalgia Festival Poznań 2015

Nostalgia Festival Poznań

11 / 09 / 2015 Urodziny Arvo Pärta w Fundacji Malta Po raz pierwszy w historii Nostalgii festiwal został poprzedzony wstępem do twórczości kompozytora wokół którego skoncentrowane było tegoroczne wydarzenie. Dokładnie w dniu 80. urodzin Arvo Pärta zorganizowaliśmy wieczór filmowy z muzyką artysty.

Z jednej strony miał on na celu zapoznanie odbiorców z muzyką kompozytora, z drugiej natomiast z jego sylwetką i osobowością.

Dlatego też pierwszym filmem jaki pokazaliśmy był dokument 24 Preludia do Fugi w reżyserii Doriana Supina. Na film składają się 24 momenty z życia zarejestrowane w ciągu trzech lat.

Następnie publiczność mogła zobaczyć i posłuchać dwóch koncertów Tabula Rasa oraz Miserere zarejestrowanych podczas pobytu Arvo Pärta w Poznaniu w 1998 roku. Ostatnią projekcją był Fotograf wojenny w reżyserii Christiana Freia. Reżyser towarzyszył amerykańskiemu fotografowi Jamesowi Nachtweyowi w jego wyprawach do krajów, w których toczą się wojny – Iraku, Palestyny, Indii.

174

Preludium do Nostalgia Festival Poznań 2015

175

Koncerty

Arvo Pärt, „Adam’s Lament”, Chór Kameralny Collegium Musicale pod batutą Endrika Üksvärava, Jakub Pankowiak oraz Orkiestra Kameralna l’Autunno pod batutą Adama Banaszaka M. Zakrzewski

Nostalgia Festival Poznań

176

Koncerty

177

22 /10 / 2015 Arvo Pärt. Alina Pierwszy koncert jaki zabrzmiał w Farze Poznańskiej został w całości przygotowany przez pianistę i kuratora tego wieczoru - Bartka Wąsika. Od wyboru odpowiednich kompozycji, przez zaproszenie artystów, po aranżację zarówno poszczególnych utworów jak i całego koncertu, który miał formę lustrzanego odbicia, z utworem Für Alina, jako jego epicentrum.

Pierwszym utworem był więc Spiegel im Spiegel (Lustro w lustrze) wykonany przez Bartka Wąsika na fortepianie oraz Andrzeja Bauera na wiolonczeli. Następnie mogliśmy słuchać Fratres w odsłonie przygotowanej przez Royal String Quartet.

W połowie koncertu zabrzmiał tytułowy utwór w fortepianowym solo, a następnie odbite w lustrze zostało Fratres na fortepian i wiolonczele oraz Spiegel im Spiegel, w którym Bartkowi Wąsikowi towarzyszył na skrzypcach Jakub Jakowicz.

Minimalizm utworów Pärta kontrastowo współgrał z barokowym przepychem Fary. Akustyka tego Kościoła pozwoliła rozbrzmieć dzwoneczkom tintinnabuli w najpełniejszej krasie.

Nostalgia Festival Poznań

178

Dźwięk jest nikły i lekki. Pojawia się w czystym, świetlistym powietrzu i przez krótką chwilę sam staje się powietrzem - przezroczysty i dyskretny wypełnia przestrzeń tak szczelnie, że nie istnieje nic poza nim. Potem znika.

A cisza po nim znaczy inaczej niż cisza przed nim. Koncert ARVO PÄRT.ALINA w poznańskiej Farze pozostawił publiczność odmienioną, artystów – prawdziwszych, a kościół – jakby wyższy, większy. Festiwal Nostalgia rozpoczął się od wrażeń z pogranicza opisywalności.

Agata Szulc-Woźniak, fragment recenzji NOSTALGIA. Powietrze, światło, sens www.kultura.poznan.pl/mim/kultura/news/relacje-recenzje-opinie,c,9/ nostalgia-powietrze-swiatlo-sens,87128.html

Koncerty

179

Tytułowy lament przybierał w utworze różne odcienie – po brutalnym (wydawałoby się zupełnie nieprzystającym do stylistyki Pärta) wstępie pojawiały się odcinki, w których orkiestra prowadziła z solistą piękny dialog.

Z pewnością Lamentate (nota bene największa instrumentalna kompozycja Pärta) zaprezentowało słuchaczom inny wymiar muzyki Pärta – dynamiczny, pełen kontrastów, a w pewnym sensie także ilustracyjności.

Iwona Granacka, Magdalena Nowicka fragment recenzji Różne oblicza Arvo Pärta www.meakultura.pl/recenzje/rozne-oblicza-arvo-partanostalgia-festival-2015-1358

23 / 10 / 2015 Pärt. Lamentate Drugi Nostalgiczny koncert złożony był z bardziej przekrojowych utworów Pärta. Od Cantus in memoriam Benjamin Britten z lat 70tych ubiegłego stulecia, przez utwór My Heart’s in the Highlands z roku 2000 aż po tytułowe Lamentate napisane w 2002 roku.

Pierwszy utwór zabrzmiał w wykonaniu Orkiestry Kameralnej l’Autunno pod batutą Adama Banaszaka, którzy z Nostalgią współpracują już po raz trzeci. Druga kompozycja została wykonana w zupełnie innym stylu. Radosław Suchan z Poznańskiego Chóru Chłopięcego wykonał ten utwór razem z organistą – Jakubem Pankowiakiem.

Zwieńczeniem całego koncertu był czterdziestominutowy utwór Lamentate, który Orkiestra l’Autunno wykonała razem z Bartkiem Wąsikiem na fortepianie.

Koncerty

181

Drugiego wieczoru Adam Banaszak dyrygował Orkiestrą Kameralną l’Autunno, na fortepianie Bartłomiej Wąsik M. Zakrzewski

23 / 10 / 2015 Pärt. Lamentate

182

Koncerty

183

(…) tegoroczna Nostalgia dała wielu z nas okazję do spotkania z muzyką twórcy wyjątkowego, dzięki której w naszej zdominowanej przez profanum codzienności na kilka chwil zagościło prawdziwe sacrum.

Cyprian Łakomy, fragment relacji W poznaniu zakończył się Nostalgia Festival, www.gloswielkopolski.pl/artykul/9027435,w-poznaniuzakonczyl-sie-nostalgia-festival-galeria,id,t.html

24 / 10 / 2015 Arvo Pärt. Adam’s Lament Zwieńczeniem festiwalu był trzyczęściowy koncert w wykonaniu Chamber Choir Collegium Musicale pod batutą Endrika Üksvärava oraz Orkiestra Kameralna l’Autunno pod dyrekcją Adama Banaszaka, a także organista Jakub Pankowiak.

Najpierw wysłuchaliśmy czterech utworów a capella na Chór, między innymi Most Holy Mother of God. W drugiej części koncertu, Chór z towarzyszeniem organów zaśpiewał An den Wassern zu Babel saßen wir und weinten oraz Da Pacem Domine. Ostatnie dwa utwory zostały wykonane wspólnie przez Chór i Orkiestrę, a dyrygował im Adam Banaszak. W tej części mogliśmy usłyszeć utwór Salve Regina, a także jedno z najnowszych dzieł, monumentalną kompozycję – Adam’s Lament. Było to prawykonanie tego utworu w Polsce.

184

Koncerty

185

Filmy W tym roku pokazaliśmy aż siedem projekcji filmowych. Każdy festiwalowy dzień ułożyliśmy według podobnego schematu – przed koncertem codziennie prezentowaliśmy film dokumentalny o Arvo Pärcie, natomiast wieczorami filmy fabularne z muzyką kompozytora.

Pierwszego dnia Festiwalu, widzowie mogli obejrzeć film 24 Preludia do Fugi. Reżyser, Dorian Supin, tworzył ten obraz przez 3 lata. Arvo Pärt opowiada w nim nie tylko o muzyce, próbach, ale także o wspomnieniach z dzieciństwa czy swojej rodzinie. Tego wieczoru zaprezentowaliśmy także Wygnanie Andreya Zwyagintseva – reżysera znanego także z takich tytułów jak Powrót, czy nominowany do Oscara Lewiatan. Kontemplacyjna aura pełna rozległych pejzaży świetnie komponowała się z muzyką estońskiego kompozytora, a także jesiennym październikowym wieczorem w Fundacji.

Ostatni dzień festiwalu okazał się najbardziej filmowy ze wszystkich. Po południu zaprosiliśmy widzów na rejestrację spektaklu Pasja Adama, wyreżyserowanego przez Roberta Wilsona, na podstawie utworów Arvo Pärta, a szczególnie kompozycji Adam’s Lament. Zaraz po Pasji, zaprezentowaliśmy film dokumentalny Güntera Attelna – Raj utracony - stworzony podczas prób i przygotowań do spektaklu Wilsona. Według wielu krytyków, jest to pierwszy międzynarodowy dokument o estońskim kompozytorze.

Cały festiwal zakończył pokaz Naszej Muzyki Jean-Luca Godarda, zwanego „intertekstualnym wieszczem współczesnej cywilizacji”. W takiej odsłonie fortepianowe utwory Pärta wybrzmiały na Nostalgii po raz ostatni.

Drugiego dnia festiwalu prezentowaliśmy film nakręcony przez Mariusza Grzegorzka podczas pobytu Arvo Pärta w Poznaniu w 1998 roku. Arvo Pärt. Gra liczb to obraz przedstawiający poznański koncert oraz próby, ale przetykany wielowątkowymi rozmowami z artystą na temat muzyki, duchowości i sensu tworzenia. Zwieńczeniem piątkowego programu była również polska produkcja w reżyserii Marka Piestraka Test pilota Pirxa z 1979 roku, na podstawie opowiadania Stanisława Lema.

Nostalgia Festival Poznań

186

Filmy

187

Spotkania Nieodłącznym elementem Nostalgia Festival Poznań są spotkania z artystami. Przed pierwszym koncertem Jan Topolski rozmawiał z jego wykonawcami – Bartkiem Wąsikiem, Andrzejem Bauerem, Jakubem Jakowiczem oraz członkami Royal String Quartet. Piątkowe spotkanie ze względu na chorobę zaproszonego gościa – Mariusza Grzegorzka, przekształciło się w dyskusję Topolskiego z Krzysztofem Moraczewskim, kulturoznawcą i muzykologiem, a jej punktem wyjścia był utwór Tabula Rasa zarejestrowany właśnie przez Grzegorzka podczas wizyty Pärta w Poznaniu w roku 1998. Ostatnie spotkanie było zderzeniem dwóch dyrygentów – Adama Banaszaka oraz Endrika Üksvärava.

Tematyką wszystkich spotkań była tak naprawdę relacja muzyków z kompozycjami Pärta. Każdy z wieczorów był jednak tak różny, a muzyka Estończyka mimo swego minimalizmu na tyle pojemna, że wszystkie spotkania okazały się zupełnie nowymi doświadczeniami.

Nostalgia Festival Poznań

188

Estoński dyrygent (i tenor) podzielił się także swoją refleksją na temat trudności w pracy nad utworami Pärta – jego muzyka ma charakter horyzontalny, poziomy, nie słychać w niej kresek taktowych, natomiast dyrygowanie to proces wertykalny, pionowy. Ta dychotomia już na wstępie rodzi trudny do pogodzenia konflikt. Jaka jest wobec tego recepta na wykonywanie muzyki Pärta? „Graj każdy dźwięk z miłością, traktuj go indywidualnie” – podsumował Üksvärav.

Iwona Granacka, Magdalena Nowicka fragment recenzji Różne oblicza Arvo Pärta www.meakultura.pl/recenzje/rozne-oblicza-arvo-partanostalgia-festival-2015-1358

Spotkania

189

Warsztaty krytyki muzycznej Podczas tegorocznej edycji po raz drugi nawiązaliśmy współpracę z Fundacją Meakultura, z którą przygotowaliśmy warsztaty krytyki muzycznej. Były to dwa spotkania z Ewą Schreiber, Krzysztofem Moraczewskim, a także gościnnym udziałem Jana Topolskiego.

Podczas spotkań, w których wzięło udział kilkunastu warsztatowiczów, poruszone zostały tematy duchowości i sakralności w muzyce Pärta, ale także praktyczne wskazówki, w jaki sposób o muzyce w ogóle pisać. W ramach warsztatów powstało wiele mniejszych oraz bardziej pogłębionych recenzji zarówno z poszczególnych dni jak i całościowej odsłony Festiwalu.

Nostalgia Festival Poznań

190

Naprawdę, słowo daję! Kiedy podchodziłam do poznańskiej Fary, bo tam w tym roku odbywają się koncerty festiwalu Nostalgia, cała uliczka była zapchana tłumem złożonym w większości z ludzi młodych. Potem ten tłum wszedł do kościoła i wypełnił wszystkie ławki. Po czym siedział cichutko przez cały koncert, bez żadnych prawie kaszli, a już na pewno bez żadnych rozmów. Taka to jest muzyka. Ale że przyjdzie aż tyle ludzi, to się nie spodziewałam. Podobno wejściówki (są darmowe, ale trzeba je zamawiać) rozeszły się na pniu.

Dorota Szwarcman, fragment recenzji Tłumy przyszły na Pärta http://szwarcman.blog.polityka.pl/2015/10/23/tlumy-przyszly-na-parta/

muzycznej

191

Publiczność

Publiczność festiwalowa tłumnie gromadziła się przed wieczornymi koncertami w poznańskiej Farze M. Zakrzewski

Nostalgia Festival Poznań od wielu lat ma już własną, wierną publiczność, która uczestniczy we wszystkich wydarzeniach. W tym roku ilość słuchaczy i widzów okazała się kilkukrotnie większa, a także bardziej zróżnicowana. Na każdy z koncertów przyszło około 600 osób – począwszy od kilkulatków siedzących na kolanach rodziców, dopiero zaczynających przygodę z muzyką; przez melomanów zasłuchanych w środkowych rzędach; aż po młodych ludzi siedzących na podłodze, którzy do tej pory nie mieli żadnej styczności z muzyką estońskiego kompozytora.

Nostalgia Festival Poznań

192

Publiczność

193

Festiwal Nostalgia znalazł się w podsumowaniu 10 najważniejszych wydarzeń w muzyce poważnej tygodnika „Polityka” M. Zakrzewski

24 / 10 / 2015 Arvo Pärt. Adam’s Lament

194

Publiczność

195

Podziekowania Malta Festival Poznań, Nostalgia Festival Poznań oraz całoroczna działalność Fundacji Malta nie byłaby możliwa bez współpracy wielu osób, firm i instytucji.

Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy wsparli nasze działania w 2015 roku.

AGAINST GRAVITY AKTIVIST ALL IN POZNAŃ AMS ANDERSIA ART FRACTION FOUNDATION ART STATIONS FOUNDATION BY GRAŻYNA KULCZYK ARVO PÄRT CENTRE ATELIER STARZAK-STREBICKI AUTO-PARK POZNAŃ AUTOSTRADA WIELKOPOLSKA AZUL VILLA BANK ZACHODNI WBK BĘKARTY BMW SMORAWIŃSKI BRITISH COUNCIL CENTRUM KULTURY ZAMEK 196

197

CIECH S.A. CITY NET COLLEGIUM DA VINCI CONCORDIA DESIGN CONNECT CULTURE.PL CZYTOGRUSZKA DELMAT DIDASKALIA EBILET.PL ECM RECORDS EMPIK ENEA EUROPE FOR FESTIVALS FESTIVALS FOR EUROPE FANROCK FARA POZNAŃSKA FORD FOSA FUNDACJA BARAK KULTURY FUNDACJA VOX-ARTIS FUSION HOSTEL GALERIA ŁĘCTWO GARBARY SP. Z.O.O GAZETA WYBORCZA GAZETA.PL GOETHE INSTITUT GOSU HOUSE ON FIRE HUNCWOT IKAR POZNAN 24 / 10 / 2015 Arvo Pärt. Adam’s Lament

IKS INSTYTUT ADAMA MICKIEWICZA INSTYTUT KSIĄŻKI INSTYTUT MAŁEGO DZIECKA INSTYTUT MUZYKI I TAŃCA KASZTELANIA OSTROWSKA KINGDOM OF NETHERLANDS KINO MUZA KLUB OIEDLOWY KRĄG KOLEKTYW 1A KORPORACJA HA!ART KRAKOWSKIE BIURO FESTIWALOWE KREATYWNA EUROPA KULCZYK INVESTMENTS KULTURA DOSTĘPNA LEGALNA KULTURA LUX EXPRESS MAŁY MEDYK MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO MEAKULTURA MIASTO POZNAŃ MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO KOMUNIKACYJNE MINISTERSTWO KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO MINISTERSTWO KULTURY REPUBLIKI ESTONII MIRUSSOUND MŁODY UNIWERSYTET ARTYSTYCZNY MOVLAB NAMASTE YOGA NARODOWE CENTUM KULTURY NIGHT RUNNERS 198

Podziekowania

199

NOBEL TOWER NOWE KINO PAŁACOWE OŚRODEK DOKUMENTACJI SZTUKI TADEUSZA KANTORA CRICOTEKA P11 INTERAKTYWNA AGENCJA REKLAM PEKAES S.A. PLACÓWKA POLENERGIA S.A. POLITYKA POLKASKADA POLSKA AGENCJA ŻEGLUGI POWIETRZNEJ POLSKA AKADEMIA DZIECI POLSKI INSTYTUT SZTUKI FILMOWEJ POLSKIE KOLEJE PAŃSTWOWE POZNAŃ AIRPORT POZNAŃSKIE STOWARZYSZENIE INICJATYW TEATRALNYCH PROGRAM II POLSKIEGO RADIA PROGRAM III POLSKIEGO RADIA RADIO MERKURY REPUBLIKA SZTUKI TŁUSTA LANGUSTA SACRUM PROFANUM SARP ODDZIAŁ W POZNANIU SCENA ROBOCZA SCHOOL OF FORM SIEMIANOWSKI MIETLAREK & PARTNERZY SIMPLE EXPRESS SKLEP Z CYTATAMI SOUND & LIGHTS SERVICE STARY BROWAR STUDIO FLOW 24 / 10 / 2015 Arvo Pärt. Adam’s Lament

200

SWING CRAZE MIESIĘCZNIK TEATR TEATR NOWY IM. TADEUSZA ŁOMNICKIEGO W POZNANIU TEATR ÓSMEGO DNIA TEATR POLSKI W POZNANIU TEATR STREFA CISZY TEATR USTA USTA TOYOTA BOŃKOWSCY TVP TVP 2 TVP KULTURA TVP POZNAŃ UNIWERSYTET EKONOMICZNY W POZNANIU VILMORIN GARDEN WILDECKA INICJATYWA LOKALNA WINOSFERA

Podziekowania

201

Zespół Fundacji Malta

Fundatorzy / Founders: GRAŻYNA KULCZYK

koordynatorka pracy artystycznej / artistic work coordinator MARTA KRAWCZYK

JAN KULCZYK

programerka Festiwalu / Festival programmer KASIA TÓRZ

PIOTR VOELKEL KAROL DZIAŁOSZYŃSKI MICHAŁ MERCZYŃSKI

specjalistka ds. programowych / programme specialist DOROTA SEMENOWICZ

Rada Fundacji / Council of Foundation: KAROL DZIAŁOSZYŃSKI Przewodniczący / Chairman MAŁGORZATA DZIEWULSKA GRAŻYNA KULCZYK TOMASZ KWIECIŃSKI PIOTR VOELKEL

kuratorka, koordynatorka Generatora Malta / curator, coordinator Malta Generator JOANNA PAŃCZAK specjalista ds. PR, rzecznik prasowy / public relations specialist, press officer MIKOŁAJ BYLKA

dyrektor, prezes zarządu Fundacji / director, Foundation President MICHAŁ MERCZYŃSKI

specjalistka ds. komunikacji internetowej i archiwum / Internet communication and archives specialist AGNIESZKA KOPIEWSKA

zastępca dyrektora / deputy director MAŁGORZATA MIKOŁAJCZAK

specjalistka ds. promocji i obsługi widza / promotion and spectator services specialist NATALIA MILEWSKA

zastępca dyrektora, główny księgowy / deputy director, chief accountant DOMINIK CZYŻ 24 / 10 / 2015 Arvo Pärt. Adam’s Lament

202

Podziekowania

203

producentka Festiwalu / Festival producer PAULINA TARNAWSKA

RAPORT 2015

koordynator organizacji biura i administracji, transport / officer organization and administration coordinator, transport ADAM MERCZYŃSKI specjalistka ds. księgowości / accountant specialist NATALIA DĄBROWSKA

redakcja / edited by AGNIESZKA KOPIEWSKA KASIA TÓRZ tłumaczenie / translation EWA TOMANKIEWICZ

asystentka księgowego / assistant of chief accountant MICHALINA SPYCHALSKA

korekta / proof reading MARCIN ROCHOWSKI

WSPÓŁPRACA / COLLABORATION serwis www.malta-festival.pl oraz www.nostalgiafestival.pl / www.malta-festival.pl and www.nostalgiafestival.pl service WWW.HUNCWOT.COM

design WWW.BEKARTY.PL

fotografowie Festiwalu / Festival photographer MACIEJ ZAKRZEWSKI / BARTOSZ DZIAMSKI Fundacja Malta ul. Ratajczaka 44 61-728 Poznań office@malta-festival.pl www.malta-festival.pl www.facebook.com/maltafestivalpoznan www.nostalgiafestival.pl www.facebook.com/nostalgiafestivalpoznan

obsługa filmowa Festiwalu / Festival film service MOVLAB obsługa informatyczna Fundacji / Foundation IT service DELMAT / PRZEMYSŁAW BEDNAREK (CONNECT) obsługa prawna Fundacji / Foundation legal services SIEMIANOWSKI MIETLAREK & PARTNERZY

204

205

Poznań 2015 24 / 10 / 2015 Arvo Pärt. Adam’s Lament

206