Automation Magazine nr 227 (NL)

THE LARGEST PROFESSIONAL COMMUNITY IN INDUSTRIAL AUTOMATION

227 MAART - APRIL - MEI 2022

11.000 SUBSCRIBERS

The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show

SMART & INTEGRATED SOLUTIONS FOR INDUSTRY!

18-20 | 05 | 2022 Kortrijk Xpo Register now!

Driemaandelijks tijdschrift van InduMotion vzw – 52e jaargang Maart - April - Mei 2022. Afgiftekantoor Turnhout – P309959

DOSSIER

DEFENSIE EN AUTOMATISERING p 23 – De Benelux industriële hoogmis: INDUMATION.BE 2022

p 30 – An-Roos De Potter, burgerlijk ingenieur

bij de Belgische Luchtmacht

p 34 – REM-B Hydraulics verbetert hefveiligheid

van offshore windturbines

Snellere en eenvoudigere weg naar een betere machine: met XTS Voordelen van XTS: Circulaire beweging Flexibel modulair systeem Individueel bewegende movers

Gebruikersvoordelen: Geminimaliseerde voetafdruk Software-matig configureerbaar Verbeterde beschikbaarheid Verhoogde productie Kortere doorlooptijd tot afgewerkt product

www.beckhoff.be/xts Overal ter wereld moeten fabrikanten steeds meer geïndividualiseerde producten aanbieden – met machines die de voetafdruk verkleinen en tegelijkertijd de productiviteit verbeteren. Dit wordt mogelijk gemaakt door het XTS eXtended Transport System in combinatie met PC- en EtherCAT-gebaseerde besturingstechnologie. De hoge mate van ontwerpvrijheid maakt nieuwe machineconcepten voor transport, handling en montage mogelijk. In de roestvrijstalen hygiënische versie is de XTS ideaal voor gebruik in de farmaceutische en voedingsmiddelenindustrie.

Vrije installatiepositie Compacte constructie Vrij te kiezen geometrie Weinig mechanische onderdelen en systeemcomponenten

EDITO DOOR HUGUES MAES / VOORZITTER INDUMOTION

DE HOOGMIS VAN ONZE INDUSTRIE Enige tijd geleden zei een politicus: ‘Het zou goed zijn om in ons land een grote industriebeurs te organiseren, een beetje zoals een Hannover Messe, maar dan op z’n Belgisch.’ De arme man wist niet dat reeds sedert 2011 onze maakbedrijven zich verzamelen tijdens INDUMATION.BE, de tweejaarlijkse hoogmis van onze industrie.

Op 18 -19 - 20 mei zien we elkaar eindelijk terug in Kortrijk Xpo tijdens de zesde editie van INDUMATION.BE, een nog échte industriebeurs met veel ‘reëel’ materiaal.

De exposanten laten aan hun klanten en de buitenwereld trots zien welke technologische vernieuwingen ze in huis hebben. Bij de 5e editie werd de kaap van de 10.000 bezoekers overschreden, en steeg het aantal exposanten van 182 naar 220. Opnieuw is er nu een stijging van deelnemende bedrijven. Mede-organisatoren Agoria en InduMotion – uitgever van dit blad – ondersteunen dan ook volop de uitbreiding naar vier expohallen, waarmee de impact van de beurs Benelux-proporties heeft gekregen.

Elke editie opnieuw legt INDUMATION.BE de lat iets hoger.

De digitalisering en de 4e industriële revolutie kwamen reeds uitgebreid aan bod in 2017 en 2019. Dat concretiseerde zich tijdens de vorige editie in een 7e bezoekersroute en 14 gerelateerde expert classes. Daarbij kwam het concept ‘Connectivator’: een hub waar experten, bezoekers, technologiefederaties, onderzoekscentra en start-ups elkaar verrijken. Laat u vooral inspireren door deze beurs. En kom langs bij InduMotion en Automation Magazine!

De voordelen van corona, Trump & Poetin De pandemie, de wispelturigheid van de Amerikaanse ex-president Donald Trump en de machtspolitiek van Vladimir Poetin hebben, vreemd genoeg, ook voordelen voor Europa. Corona heeft onze bedrijven bewust gemaakt dat aanvoerlijnen niet te lang mogen zijn en dat een lokale productie veel duurzamer en zekerder is. Hoe meer maakbedrijven terugkeren naar Europa, hoe beter. Zo heeft de Europese Commissie met de ‘European Chips Act’ recent een plan voorgesteld dat ervoor moet zorgen dat we minder afhankelijk zijn van chips uit andere werelddelen. Corona maakte pijnlijk duidelijk dat Europa afhangt van vooral Aziatische chipleveranciers (waar bijna 70 procent van alle chips vandaan komt). Door het wereldwijd chiptekort liep onder meer de productie van auto’s vertraging op.

Bijvoorbeeld bij Audi in Vorst gingen een tijdlang 2.000 mensen in tijdelijke werkloosheid.

chipsindustrie moeten beschikken. Bijzonder is dat Europa wil afwijken van het verbod op overheidssteun aan bedrijven, dit om de bouw van deze Europese chipsfabrieken te versnellen. De cijfers zijn indrukwekkend, zo zal er 30 miljard euro Europese staatsteun gaan naar de oprichting van die megafabrieken en 11 miljard euro naar onderzoek en ontwikkeling (in nauwe samenwerking met de industrie).

Zo zouden we tegen het einde van het decennium goed moeten zijn voor 20 procent van de wereldproductie.

Onderzoekscentra als het Franse Leti (Grenoble), het Duitse Fraunhofer (Aken) en het Belgische Imec (Leuven - Eindhoven) zijn mooie schaakstukken op dit Europese strategische spelbord.

Europa is ook niet langer naiëf in de economische strijd tussen de wereldblokken. Donald Trump stelde ‘America First.’

Europa zegt nu dat buitenlandse bedrijven welkom zijn, maar de investeerders moeten rekening houden met voorwaarden.

Bijvoorbeeld als er toeleveringsproblemen zouden zijn van chips, dan moet eerst de Europese markt worden bediend.

Elke dag midden in toptechnologie Op Europees defensievlak zien we eveneens meer samenwerking, dankzij de Russische president Vladimir Poetin en de situatie in Oekraïne. De recente geopolitieke spanningen maken duidelijk dat we niet zonder een goed uitgeruste Defensie kunnen. Technologie speelt daar een cruciale rol in.

Het dossier in dit nummer van Automation Magazine geeft de lezer een inkijk in de hoogtechnologische keuken van onze Defensie.

In vele gevallen zijn militaire uitdagingen de drijvende kracht achter innovaties die later hun weg vinden naar het brede publiek. Denk maar aan toepassingen als radar, GPS - satellietnavigatie, internet, straalmotoren en digitale fotografie … Of zoals burgerlijk ingenieur An-Roos De Potter zegt in haar interview, waarbij ze terugblikt op haar militaire loopbaan: ‘Al die nieuwe evoluties brengen uiteraard grote voordelen met zich mee. Dat maakt een carrière bij Defensie zo boeiend: je staat hier elke dag midden in toptechnologie.’

Het belang van chips neemt met de snelle digitalisering in onze fabrieken almaar toe. Daarom zegt de Europese Commissie dat we tegen 2030 over een eigen volwaardige AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 3

w w w . e u c h n e r. b e

Veiligheidstechniek voor de Machinebouw

EKS

Electronic Key System Universeel toepasbaar autorisatiesysteem Optionele uitgangen voor machineveiligheid Identificatie door middel van gepersonaliseerde elektronische RFID-sleutels Compact en robuust design Vele interfaces verkrijgbaar

EUCHNER (BENELUX) BV

I

P O S T B U S 11 9

I

N L- 3 3 5 0 A C P A P E N D R E C H T

I

+31 ( 0 )78 615 47 6 6

I

INFO@EUCHNER.BE

Modulair Een modulair systeem met een breed scala aan configuratiemogelijkheden

Verbonden Snelle en eenvoudige connectiviteit via Multipole, EtherNet/IP, PROFINET, EtherCAT & IO-Link

VR ventieleilanden reeks Meer informatie: norgren.com

Eenvoudig te configureren BEST IN CLASS online configurator

Eenvoudige installatie Geen beperkingen bij de installatie, want de connectoren kunnen horizontaal of verticaal worden aangebracht

Energiebesparing Magneetventielen met laag stroomverbruik (0,4 W stroomverbruik) met LED-indicatoren

Flexibiliteit en modulariteit hebben een nieuw niveau bereikt met de Norgren VR ventieleilandserie.

Een eenvoudig Plug-in ontwerp op basisplaat maakt het mogelijk om ventielen gemakkelijk te vervangen tijdens installatie en onderhoud.

Het uitbreiden van de grootte en functionaliteit van uw ventieleiland om te voldoen aan de veranderende eisen van uw toepassing is een eenvoudige “plug and play” ervaring. De VR10/15-serie is verkrijgbaar in twee groottes - 10 mm en 15 mm - en kan worden gebruikt in een breed scala van industriële automatiseringsmarkten.

4

VR15

VR10

INHOUD

INDUMOTION InduMotion vzw is de beroepsfederatie voor bedrijven gespecialiseerd in industriële automatisering en aandrijftechnieken (elektrisch, hydraulisch, mechanisch en pneumatisch), die als producent, officiële invoerder of verdeler op de Belgische markt actief zijn.

Lid van het Europees comité CETOP. vzw InduMotion Provinciesteenweg 9 – 3150 Haacht BTW BE0431 258 733 Secretariaat: Gerda Van Keer, tel. +32 471 20 96 73 gerda.vankeer@indumotion.be info@indumotion.be RAAD VAN BESTUUR Hugues Maes (SMC Belgium): Voorzitter Bart Vanhaverbeke (Voith Turbo) : Ondervoorzitter Marcel De Winter (Service-Hydro): Secretaris-generaal Guy Mertens (Act in Time): Penningmeester Vincent De Cooman (WITTENSTEIN): Bestuurder Luc Roelandt (Stromag): Bestuurder Jean-Marc Orban (Festo): Bestuurder TOEZICHTHOUDERS Adriaan De Potter (Protec) Maciej Szygowski (Doedijns Fluid Industry)

Reeds 240 bedrijven participeren aan de industriële vakbeurs in Kortrijk.

P3 EDITO De hoogmis van onze industrie P5 INHOUD P6 DOSSIER Defensie en Automatisering P23 De Benelux industriële hoogmis: INDUMATION.BE 2022 P30 INTERVIEW Burgerlijk ingenieur An-Roos De Potter, Belgische Luchtmacht AUTOMATION MAGAZINE Automation Magazine is een driemaandelijkse uitgave van de beroepsfederatie InduMotion vzw.

Het verschijnt in maart, juni, september en december.

REDACTIE redactie@automation-magazine.be www.automation-magazine.be ADVERTEREN Jean-Charles Verwaest, tel. +32 475 44 57 91 publiservice@automation-magazine.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Hugues Maes vzw InduMotion Provinciesteenweg 9 – 3150 Haacht info@indumotion.be www.indumotion.be REDACTIECOMITE Ludo De Groef, Marcel De Winter, Claudia Liedl, Hugues Maes, Guy Mertens, Patrick Polspoel, Roger Stas, Maxime Vansichen, Filip Vanwynsberghe.

SECRETARIAAT Gerda Van Keer, tel. +32 471 20 96 73 gerda.vankeer@indumotion.be info@automation-magazine.be REALISATIE Magenta Uitgeverij Designcenter De Winkelhaak Lange Winkelhaakstraat 26 2060 Antwerpen info@magenta-uitgeverij.be

LAY-OUT Hans Bungeneers www.brontosaurus-graphics.be

P33 Nieuw lid InduMotion: Van Meeuwen Lubrication

OPLAGE 8.300 ex. NL + 2.700 ex. FR

P34 REM-B Hydraulics verbetert hefveiligheid

De advertenties en artikelen in Automation Magazine worden ter goedkeuring voorgelegd aan het redactiecomité.

P36 Drie topbeurzen samen in Antwerp Expo:

Alle advertenties die betrekking hebben op technieken en producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.

De artikelen en nieuwsberichten zijn door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen publiciteit. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten.

Automation Magazine wordt uitgegeven door InduMotion vzw. Een abonnement op dit vaktijdschrift is gratis en u kan dit aanvragen via het InduMotion secretariaat: gerda.vankeer@indumotion.be. Conform de Europese GDPR-wetgeving stellen wij u in kennis dat Automation Magazine hiervoor uw naam, bedrijf (optioneel) en adres bewaart. Deze informatie wordt nooit met derden gedeeld. U kan uw gegevens altijd via Gerda Van Keer opvragen en laten aanpassen of verwijderen.

Automation Magazine paraît aussi en français.

van offshore windturbines Pumps & Valves, Maintenance, M+R P37 Phoenix Mecano: ex-behuizingen voor elke toepassing P39 AGORIA Barometer technologische industrie blijft gunstig P40 Schneider Electric intelligente producttransportsystemen P43 Beckhoff: als het volledig juist moet zijn P45 ‘Infinite data for infinite opportunities’ bij Siemens P46 PRODUCTEN P49 TECHTELEX

© InduMotion 2022

P50 AFSLUITER AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 5

RAZENDSNELLE TECHNOLOGISCHE EVOLUTIES NOPEN DEFENSIE CONTINU TOT INVESTERING

De Pruisische generaal en militair theoreticus Carl Von Clausewitz wist het begin de 19de eeuw al: oorlogvoering is de verderzetting van politiek, maar dan met andere middelen. Onze Westerse wereld is de afgelopen decennia gelukkig gespaard gebleven van grote conflicten op het eigen grondgebied, maar recente geopolitieke spanningen – zie het conflict Rusland vs Oekraïne – maken duidelijk dat we niet zonder een goed uitgeruste Defensie kunnen. Technologie speelt daar een cruciale rol in.

6

DOSSIER DOOR SAMMY SOETAERT

De technische evoluties waarmee we in de industrie geconfronteerd worden, vinden we ook terug in defensieve applicaties. Sterker nog, in vele gevallen zijn Defensie uitdagingen net de drijvende kracht achter innovaties die later hun weg vinden naar het brede publiek. Denk maar aan toepassingen als radar, GPS - satellietnavigatie, straalmotoren en digitale fotografie, stuk voor stuk antwoorden op nieuwe strategische uitdagingen in hun tijd. De lijst is bovendien nog veel langer dan deze vier duidelijke voorbeelden. We hadden er nog mobiele telefonie kunnen bijzetten, of de ontwikkeling van het internet, of de technologie achter ballistische wapens die leidde tot de exploratie van de ruimte. Het aantal toepassingen is eindeloos.

De oorzaak van deze richtinggevende positie hoeven we niet ver te zoeken. In de ‘gewone’ industrie heten de belangen winst en productiviteitsgroei. In Defensie gaat het om mensenlevens, het behouden van een zekere levensstandaard of zelfs om het voortbestaan van een complete natie.

De eisen die aan apparatuur en machines gesteld worden, zijn daarom een pak veeleisender: nog sterker, beter, sneller en betrouwbaarder. Dat uit zich in diverse specifieke factoren, zoals impactresistentie, temperatuursgedrag, redundantie, materiaalkeuze, trillingsbestendigheid, beschikbaarheid van wisselstukken en elektromagnetisch gedrag (EMC) om er maar enkele te noemen. Deze militaire specificaties kortweg milspecs - komen dan ook in quasi elke bijdrage in dit dossier terug als sleutelfactor, zowel bij quads, drones, mijnbestrijdingsschepen als radarsystemen.

De net aangekochte Sky Guardian MQ-9B drones.

(Foto Jozef Vanden Broeck)

Is technologie alleen zaligmakend in de hedendaagse oorlogsvoering? De onverwacht snelle herovering van Afghanistan door de Taliban op de Verenigde Staten - het met voorsprong best uitgeruste leger ter wereld - lijkt dit standpunt enigzins te weerleggen. De vraag rijst dan ook of onze Westerse inzet op traditionele strategische oorlogsvoering, met de focus op de hardware die de bijhorende doortastendheid en afschrikking oplevert, wel nog de juiste benadering is. Als tweede markant voorbeeld kunnen we meteen een ander recent conflict vernoemen, dat tussen Armenië en Azerbeidzjan. In de betwiste regio NagornoKarabach bleken de goedkope drones van Azerbeidzjan zo effectief in het uitschakelen van tanks en luchtafweer dat sommige analisten er zelfs het einde van de tank als oorlogswapen door voorspellen. Voor vele landen opende het ook de ogen: waarom een dure luchtcomponent uitbouwen als het ook spotgoedkoop kan met standaard in de handel verkrijgbare drones?

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 7

Voortdurende investeringen in ‘hardware’ mogen niet uit het oog doen verliezen dat oorlogsvoering voortdurend evolueert.

Hybride dreigingen: ‘trollfarms’ op internet Er zijn bovendien nog talloze andere indicaties die er op wijzen dat Defensie een nieuw tijdperk ingegaan is. Tegenstanders bewandelen compleet nieuwe paden, de zogenaamde hybride dreigingen. Cyberaanvallen van onduidelijke oorsprong en (staats-)terreuracties springen wellicht meteen in het oog, maar recent en meer onder de radar groeit de bekommernis rond de externe pogingen tot destabilisatie van politieke systemen. Dat kan rechtstreeks door het beïnvloeden van verkiezingsuitslagen of het uitschakelen van kritische stemmen, maar ook gerichte acties van ‘trollfarms’ op sociale media om zo de publieke opinie te beïnvloeden zijn niet langer onbekend.

Alhoewel we als Westerlingen deze acties meestal niet onder een militaire noemer plaatsen, zijn ze het voor de volle 100%.

We mogen daar absoluut niet naïef in zijn! Gelukkig zijn er tekenen dat de aandacht van onze beleidsvoerders ook stilaan richting van deze ‘sluipschutters’ gaat. Tekenend is bijvoorbeeld dat de drones van de Chinese producent DJI niet langer gebruikt mogen worden in de Verenigde Staten, omdat ze een potentiële bedreiging voor de nationale veiligheid vormen. Dit omdat onderzoek uitwees dat hun inzet ‘kritische data over Amerikaanse infrastructuur en veiligheidsdiensten aan de Chinese overheid zou kunnen verstrekken.’ Soortgelijke verhalen komen ons eveneens ter ore over veiligheidscamera’s en smartphones.

De mogelijke dreigingen zijn de afgelopen jaren alleen maar toegenomen maar vergis u niet: technologische voorsprong is en blijft een sleutelfactor om de hedendaagse uitdagingen in Defensie aan te pakken. Dat besef is zeker aanwezig bij onze nationale strijdkrachten, maar zoals wel vaker is er een grijze zone tussen de theorie en de praktijk. En die grijze zone is wel vaker het gevolg van politieke beslissingen. Een goed voorbeeld hiervan in België is de aankoop van 4 Sky Guardian 8

MQ-9B drones, dat kadert in het STAR plan van de federale regering. Deze afkorting staat voor Security, Technology, Ambition en Resilience en het plan stippelt het beleidspad uit dat ons Ministerie van Defensie richting 2030 moet bewandelen.

Tandeloze vampieren De aankoop van deze hypermoderne drones lijkt op het eerste zicht een prima investering: nieuwe performante technologie, goedkoop in te zetten en al een bewezen ‘track record’ bij onder meer de Franse strijdkrachten in de Sahel.

Eén van de grote voordelen is de uitmuntende snelheid: als er grondtroepen of andere doelen gedetecteerd worden, moet er niet gewacht worden tot een gevechtsvliegtuig ter plaatse is om actie te ondernemen. Het wordt in militaire middens dan ook met gemengde gevoelens onthaald dat de toestellen die België aankocht in het STAR plan expliciet als ‘bedoeld voor onbewapend gebruik’ aangeduid werden. Dat maakt ze de facto tot tandeloze vampieren.

De reden van deze beslissing moeten we in politieke middens zoeken en meer bepaald in de schrik voor de publieke opinie. Drones worden al snel geassocieerd met autonome acties, waarbij de apparaten gereduceerd worden tot moordmachines die louter op basis van artificiële intelligentie hun slachtoffers eruit pikken. Dat zijn ze uiteraard niet, maar deze reductie leidde wel tot een typisch Belgisch compromis: we kopen ze wel aan, maar we bewapenen ze niet. Het eindresultaat is wel dat onze mensen op de grond minder bescherming dreigen te genieten.

Als we in een fabriekssetting een verkeerde keuze maken, kunnen de gevolgen erg zijn. Een verkeerde beslissing rond Defensie draait rond mensenlevens. We moeten technologie in deze toepassingen - en zéker in deze toepassing - daarom op zijn beste punten uitspelen.

DOSSIER TOPTECHNOLOGIE GARANDEERT BELGISCHE MIJNENBESTRIJDING PLAATSJE AAN DE WERELDTOP We mogen best trots zijn op onze Belgische strijdkrachten.

In de mijnenbestrijding horen we bijvoorbeeld tot de absolute wereldtop. Die reputatie bouwden we de afgelopen decennia onder andere op in de Perzische Golf en tijdens andere conflicten waarbij mijnen werden ingezet. Om aan de top te blijven, investeert ons land samen met de Nederlandse Koninklijke Marine in 12 hypermoderne mijnenbestrijdingsvaartuigen en drones.

We kregen met Automation Magazine een exclusieve blik achter de schermen van deze hoogtechnologische investering.

Claude Bultot - zie zijn CV in het kaderstuk - is Fregatkapitein en Program Manager van het rMCM project, wat staat voor Replacement Mine Counter Measures. Hij vertelt ons wat meer over dit vervangproject: ‘De mijnenjagers van de vorige generatie dateren uit de jaren ‘80. Deze schepen vertonen bovendien enkele tekortkomingen zoals een lage snelheid, ze begeven zich in de gevarenzone met risico voor de bemanning, de mijnenbestrijdingsoperatie duurt lang … Maar met de recentste technologieën kunnen we deze nadelen oplossen. België beschikt momenteel over vijf en Nederland over zes mijnenjagers, maar in ons land is het logistieke steunschip Godetia onlangs uit de vaart genomen. Gelijklopend met dit project loopt er samen met onze Noorderburen een programma om ook de fregatten te vervangen. Voor de mijnenbestrijding heeft België de leiding, bij de fregatten is dat Nederland.’

‘Deze opdeling is niet arbitrair gemaakt. We mogen niet uit het oog verliezen dat we een toppositie bekleden

wereldwijd in mijnenbestrijding. Het is geen toeval dat het gerenommeerde Eguermin opleidingscentrum én het NATO Centre of Excellence zich in ons land bevinden. De toewijzing van het contract gebeurde na de aanbestedingsprocedure aan het consortium Belgium Naval & Robotics, de combinatie van de bedrijven Naval Group & ECA Group. De eerste is in de defensiesector onder meer bekend voor het bouwen van vliegdekschepen en nucleaire onderzeeërs, de tweede als technologische toeleverancier voor luchtvaart en defensie.

Omdat we onze Belgische inbreng en kennis willen borgen, heeft ECA Group hier ECA Robotics Belgium opgericht. De Belgische inbreng krijgt onder andere 2 belangrijke pijlers: een productiefaciliteit in aanbouw voor drones die in Oostende zal uitgebouwd worden en een R&D faciliteit in Moeskroen.’

‘Het rMCM programma is gebaseerd op het zogenaamde Stand-Off concept waarbij het schip en haar bemanning veilig uit de gevarenzone blijven en we drones uitsturen die de mijnen opsporen, identificeren en daarna vernietigen. België en Nederland zijn de eerste landen ter wereld die dergelijk concept van moederschepen en geïntegreerde drones ontwikkelen en bouwen in het kader van mijnenbestrijding.

Het rMCM programma is dus zéér innovatief en (r)evolutionair.’

‘De schepen worden gebouwd in de Franse scheepswerven te Concarneau en Lorient en worden geleverd vanaf eind 2024.

België en Nederland krijgen afwisselend om de zes maand een nieuw schip, tot het twaalfde en laatste in 2030 afgewerkt Ons land investeert samen met de Nederlandse Koninklijke Marine in 12 hypermoderne mijnenbestrijdingsvaartuigen en drones.

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 9

is. De schepen zijn 82,6 meter lang en 17 meter breed, wat opvallend breed is voor een schip van die lengte. De reden daarvoor ligt mede bij het systeem om de USV’s (unmanned surface vehicles) te water te laten door middel van de LARS (Launch And Recovery System).’

‘Er is daarnaast ruimte voor een kraan en voor 2 UAV’s (Unmanned Aerial Vehicles). Het schip wordt aangedreven door 3 dieselgeneratoren (één 12-cilinder en 2 6-cilinders) van de Gentse firma ABC Motoren. Deze drijven de alternatoren aan die de elektriciteit produceren, die op zijn beurt de schroefas aandrijft. Eén schip weegt 2800 ton, wat toch een pak meer is dan de schepen van de vorige generatie.

De basisbemanning bestaat uit 30 personen, maar als de toolboxen aan boord zijn wordt dat uitgebreid tot 63. Omdat ons stafschip de Godetia niet meer actief is, zijn aan boord ook alle voorzieningen aanwezig om vanuit elk schip de leiding over een operatie in handen te nemen.

Uiteraard zijn er ook diverse wapens aan boord maar daar zijn geen aanvalswapens bij, enkel defensieve systemen. Het gaat onder andere om non-lethal oplossingen, zoals akoestische LRAD (Long Range Acoustic Devices) en waterkanonnen.

Daarnaast beschikken we ook over 2 op afstand bediende Sea DeFNder® mitrailleurs van FN Herstal, een snelvuurkanon van 40 mm en 4 MAG mitrailleurs die potentiële aanvallers moeten afweren. Zij worden gestuurd vanuit het Combat & Information Centrum, waar een dertiental multifunctionele consoles de acties in goede banen leiden. Op elke console kan je flexibel alle mogelijke informatie oproepen.’

Smart mines selecteren een bepaald type schip ‘De leeftijd van de bestaande vloot is niet de enige reden waarom we de schepen wilden vervangen. De schepen van de 10

Het systeem bestaat uit diverse drones die in een wisselende configuratie aangepast kunnen worden aan de noden.

vorige generatie moesten zich - in tegenstelling tot de nieuwe schepen - in de gevarenzone begeven om de mijnen op te sporen en dat houdt uiteraard zekere risico’s in voor materieel en personeel. Bovendien staat de technologie niet stil, maar dat geldt helaas ook voor de kwaliteit van de ingezette mijnen. De vorige mijnenjagers waren gebouwd uit polyester en a-magnetisch, om de invloedsmijnen die op basis van magnetisme werken niet te activeren. Maar de mijnendreiging is zéér divers, met onder meer akoestische, elektrische en drukgolfmijnen.’

‘Een ander probleem zijn de ‘drifting mines’ die op het oppervlaktewater drijven. Door die positie zijn ze moeilijk zichtbaar voor sonarsystemen. Ook ‘buried mines’ vormen een probleem omdat zij zich deels of compleet onder zand of slib bevinden en dus zeer moeilijk detecteerbaar zijn. Vandaag komt daar nog een extra moeilijkheid bij in de vorm van smart mines. Die types beschikken over bijkomende intelligentie, bijvoorbeeld om gericht bepaalde types schepen te selecteren voor hun dodelijke missie. Als er een konvooi passeert met tientallen schepen, kunnen ze er één bepaald type silhouet - dat van een bevoorradingsschip bijvoorbeeld - uitpikken.

Of ze ontploffen pas na het derde schip dat passeert, om zo mijnenbestrijdingsschepen te omzeilen.’

‘De mijnendreiging is vandaag nog altijd actueel. Iran, Libië, … er is altijd wel ergens een brandhaard waar onze expertise van pas kan komen. Maar tegelijk willen we onze activiteiten ook zo veilig mogelijk laten verlopen. De nieuwe schepen laten toe om buiten het mijnenveld te blijven. Dat kan omdat ze voorzien zijn van de recentste technologie om

DOSSIER mijnen te detecteren, te classificeren en te vernietigen, zoals onderwater- en luchtdrones. De aankoop van de 12 schepen wordt om die reden gecombineerd met de aankoop van 80 dronesystemen. Afhankelijk van hun opdracht kunnen de schepen voorzien worden van de juiste toolbox, die bestaat uit wisselende combinaties van deze tools. Op die manier zorgen we voor een enorme flexibiliteit. Mijnen bestrijden in ondiep water is bijvoorbeeld anders dan in open water en vereist een andere benadering. Bovendien kunnen de schepen ook ingeschakeld worden voor humanitaire taken, dan kunnen drie containers met hulpgoederen ingescheept worden. Ook voor politionele-opdrachten kunnen ze overigens probleemloos ingeschakeld worden.‘ We spreken bij de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen over een ‘dedicated platform’, wat betekent dat de schepen specifiek voor deze opdracht gebouwd worden. Maar hoe gaat de mijnenbestrijding anno 2022 exact in zijn werk, vroegen wij ons af?

Claude Bultot: ‘De eerste werkwijze is getrapt: vanaf het schip wordt eerst een USV - Unmanned Surface Vehicle - in zee gelaten. Dit in principe onbemand schip zal het toegewezen gebied via de diverse ingescheepte sensoren, waaronder een AUV (Autonomous Unmanned Vehicle) in kaart brengen.

Vervolgens wordt alle informatie naar het moederschip gestuurd voor de beeldanalyse, want veel hits zijn te wijten aan ongevaarlijke objecten: gedumpte koelkasten, autowrakken en andere objecten. Via software wordt per object de kans weergegeven dat het effectief om een mijn gaat, maar er is nog altijd een menselijke verificatie nodig om definitief uitsluitsel te geven.’

WIE IS CLAUDE BULTOT? °1969 Opleiding: • A2 Techniek Bewapening + specialisatie zware wapens • Voorbereidend jaar op de militaire school • Industrieel ingenieur elektromechanica • Tweede cyclus ter doorstroming naar kaderfunctie • Ma-na-Ma budgettair en administratief recht

Functies: • Gekazerneerd 2de Gidsen tankbataljon te Duitsland als wapenmaker/wapenhersteller • Drie jaar Officier-Technieker aan boord van een fregat, verantwoordelijk voor voortstuwing, energie en brandbestrijding • Aankoopofficier te Brussel • Aankoopofficier te Zeebrugge • Materieelbeheerder DGMR • Hoofd Technische Dienst M-fregatten • Kwaliteitsverantwoordelijke contracten + projectverantwoordelijke aankoop Patrouillevaartuigen ‘Castor en Pollux’ • Hoofd Onderhoudsdienst Werkplaatsen Zeebrugge ‘Na het aanduiden van de potentiële mijnen, wordt de USV voorzien van nieuwe tools. Daarbij kunnen we meerdere paden bewandelen, waarbij we niet enkel kunnen mijnenjagen maar ook mijnenvegen. Als mijnenjager kan

De schepen zijn breed uitgevoerd omdat ze intern de nodige dronesystemen moeten kunnen herbergen.

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 11

12

DOSSIER

Opmerkelijk in het geheel is de LARS of Launch And Recovery System, een hydraulische installatie om de USV te lanceren en terug aan boord te halen.

de USV voorzien worden van een MIDS systeem (Mine Identification & Disposal System) die ter plaatse nogmaals verifieert of het om een mijn gaat. Als dat het geval is, zal een tool met holle lading gelanceerd worden om de mijn te laten ontploffen. Een andere optie, die niet in dit project voorzien is, bestaat erin om op een gerobotiseerde wijze een lading tot ontploffing te brengen in de nabijheid van de mijn. Deze werkwijze is evenwel wat minder efficiënt, bijvoorbeeld bij grote stromingen of bij buried mines.’

Hydraulisch LARS-systeem cruciaal voor lancering ‘Cruciaal in de werking van de USV is een vlekkeloze lancering en recuperatie. Dat gebeurt via de LARS - Launch And Recovery System -, een hydraulisch aangestuurd frame dat de USV vanuit de buik van het schip naar de zee brengt. Elke USV is 12 meter lang en weegt evenwel 18 ton. Om dat in open zee te lanceren is toptechnologie vereist. Er is niet alleen de hefoperatie op zich, er moet ook voortdurend rekening gehouden worden met de golfslag, deining en windrichting.

‘Het klinkt allemaal logisch en eenvoudig, maar in de praktijk spelen toch veel factoren mee. Het hangt onder meer af van de ‘seastate’ of zeegang. Die classificatie geeft aan wat de staat is van de zee, waarbij diverse factoren in rekening gebracht worden, zoals de golfhoogte en dergelijke. Onze systemen zijn ontwikkeld voor een inzetbaarheid tot en met seastate 4, wat veel is voor dit type mijnenjagen. Als we de USV inzetten als mijnenveger, kunnen we er achteraan een IMS -Influence Minesweeping System- op aansluiten. Dat systeem wordt meegesleept door de USV en beschikt over magnetische en elektrische spoelen en een akoestische generator. Het is hierbij uiteraard de bedoeling dat deze componenten de ontploffing van de mijn net wél triggeren.’

Doen we dat niet, dan is er een groot risico dat de USV schade toebrengt aan het schip of vice versa. Hetzelfde geldt uiteraard bij het terug aan boord halen. In eerste instantie gebeuren deze operaties door operatoren, maar het is voorzien dat deze complexe taak ook middels sensoren en bijhorende software zal gebeuren zodat de operator zich volledig kan toespitsen op de veiligheid van het maneuver. Dat maakt ook meteen duidelijk dat diverse voorzieningen nog in de ontwikkelfase zitten. Zo zijn er ook al aanpassingen aan het frame geweest om de plaatsing van de tools op de USV te faciliteren.

‘Naast de werkwijze met het onbemand vaartuig, kan de AUV ook rechtstreeks vanop het schip gelanceerd worden, geprogrammeerd om volledig autonoom een afgebakend gebied te analyseren. In principe kan een toestel 24 uur in het water blijven. Daarnaast kan de USV ook bemand worden met duikers, dat kan bijvoorbeeld nodig zijn om mijnen die in de buurt liggen van gasleidingen of onderzeese (internet)kabels eerst vrij te maken.’

Ook zijn er extra beschermingen aangebracht aan het schip en is het selftensioning systeem - dat de lieren strak houdt aangepast. Momenteel zijn er al testen gebeurd aan land bij Marin, een onderzoekscentrum in Nederland. In januari is een testcampagne op zee uitgevoerd om het systeem bestaande uit de LARS, de wieg en de USV tot in de details te valideren.

Dit gebeurde bij lage en hoge zeegang en de diverse systemen waren uitgerust met sensoren zodat voldoende data opgeslagen kon worden voor verdere analyse. De testen zijn zéér goed verlopen. Dat geeft enorm veel vertrouwen in deze oplossing.’

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 13

‘De schepen beschikken ook over maximaal 2 UAV’s. Deze vliegende drones zorgen onder meer voor de communicatie en informatieverzameling via het luchtruim. Zo wordt redundantie in de communicatie gecreëerd, want ook via satelliet is er een communicatielijn. Bovendien kunnen sommige tools ook onderling communiceren. De UAV kan grote diensten bewijzen voor de snelle detectie van mijnen op en net onder het wateroppervlak. De onderwaterdrones kunnen deze drijvende mijnen vaak moeilijk detecteren door de reflectie van het wateroppervlak. Door de toevoeging van een LiDAR laserdetectiesysteem kan dit via de UAV verlopen, al zitten we daar nog met enkele uitdagingen. Mijnen zijn bijvoorbeeld meestal mat zwart en genereren dus weinig reflectie, daarom moet het systeem geperfectioneerd worden.’

‘We beseffen maar al te goed dat technologie volop evolueert.

Dat is niet alleen voor moderne technologie als drones het geval, het geldt evenzeer voor alle andere technieken die we aan boord hebben. Dat heeft 2 belangrijke gevolgen: we moeten ten eerste zeker zijn dat de technologie die we aankopen, effectief al rijp genoeg is om vandaag ingezet te worden. Daarom richtten we voor de afsluiting van het contract twee demonstratiemomenten op de Noordzee in, waarin aanbieders hun TRL - Technology Readiness Level effectief moesten aantonen. Daarnaast hebben we ‘Industry days’ georganiseerd om de markt en het potentieel ervan goed te kunnen inschatten. Meer dan honderd bedrijven waren daarop aanwezig. Ten tweede is evoluerende technologie snel weer verouderd, maar onze schepen worden wel geacht om zeker 30 jaar dienst te doen.

Daarentegen zijn de tools kort cyclisch omdat ze sneller evolueren. Het betekent dat we de tools veel sneller moeten vervangen of upgraden. Ons verwervingstraject is daaraan aangepast, we volgen op welke tools we kunnen vervangen door modernere systemen. We voorzien ook geregeld

updates van de bestaande systemen. Dergelijke benadering zorgt ervoor dat je investering als het ware meegaat met de evolutie van de technologie, je beschikt dus continu over de recentste technologie en ontwikkelingen en vermijdt er piekinvesteringen mee.’

Strenge eisen en onderhoudscontracten van 10 jaar ‘Voor bedrijven die willen leveren aan Defensie gelden enkele specifieke vereisten oftewel Key User Requirements. Ik hoef u niet te vertellen waarom bijvoorbeeld betrouwbaarheid cruciaal is voor ons, want de omstandigheden zijn veeleisend.

Robuustheid borgen we via redundantie, elk cruciaal onderdeel willen we absoluut dubbel hebben. Ook schokeisen zijn voor ons zeer belangrijk en specifiek voor de mijnenjagers komen daar ook nog akoestische en magnetische vereisten bij omdat mijnen daar uiteraard gevoelig aan zijn. De vele sensoren aan boord mogen eveneens absoluut niet interfereren met elkaar, de NATO heeft daarvoor zéér strenge eisen want er is bijvoorbeeld ook munitie aan boord. Een elektromagnetische invloed zou die kunnen doen ontsteken.’

‘De huidige mijnenjagers moeten zich in het mijnenveld begeven om de mijnen onschadelijk te maken. Daarom moeten ze een minimale akoestische, elektrische en magnetische invloed uitoefenen. Een standaardpomp die we a-magnetisch willen laten produceren gaat makkelijk maal vier in termen van kostprijs. Voor leveranciers is het sowieso een uitdaging om voor militaire applicaties onderdelen te ontwikkelen. Een voorbeeld: als alternatief voor magnetisch metaal aan boord vallen we meestal terug op RVS 316L. Dat is sowieso een pak duurder, maar ook het lassen van RVS is niet eenvoudig.’

‘Als we de aandrijving erbij nemen, dan zien we dat het toch niet evident is voor fabrikanten. Ook de alternatoren -van wie het werkingsprincipe op magnetisme berust- moeten

De uitdaging bij dit systeem is om de USV zonder averij te lanceren en terug op te pikken.

De eerste tests verliepen alvast zeer positief. Hier ziet u de USV het LARS frame binnenvaren aan de hand van geleiding via sensoren.

14

DOSSIER

MIJNEN VEGEN OF MIJNEN JAGEN? Afhankelijk van het type gedetecteerde mijn kan een gepaste oplossing worden gestuurd.

bijvoorbeeld a-magnetisch uitgevoerd zijn. Dat deden we bij de vorige generatie door inductieve compensatoren te plaatsen die een tegenliggend veld creëren. Bij de vervanging, wegens obsolescentie, van de dieselgenerator van de huidige mijnenjagers, opteerden we ervoor om de bestaande alternator te vervangen door een a-magnetische alternator, maar er is slechts één fabrikant in Europa die dit kan. De centrale as waarrond de rotor zit is hier bijvoorbeeld volledig uit RVS 316L uitgevoerd. Ik hoef u niet te vertellen wat de impact is op de prijs van dergelijk massief onderdeel.’

‘Als toeleveringsbedrijf is het altijd makkelijk te verklaren ‘wij kunnen dat’, maar in de praktijk ligt dat soms iets moeilijker.

Al moeten we ook zelf aan introspectie doen. Van achter je bureau kan je wel van alles eisen en verwachten, maar het moet ook realistisch blijven, marktconform en binnen de grenzen van het vooropgesteld budget.‘ ‘We werken met een onderhoudscontract van 10 jaar lang. Daarin wordt de complete ondersteuning van de mijnenbestrijdingscapaciteit voorzien: zowel het schip als de toolbox als de simulator. Het onderhoud van het schip en de drones zullen gebeuren in de Marinebasis van Zeebrugge.

De droogdokwerken zullen gebeuren in de achterhaven van Zeebrugge. Daarvoor heeft Flanders Ship Repair een droogdok aangekocht. Daarnaast komt er ook een simulator in Oostende, waar onder meer de opleiding van het personeel zal gebeuren.‘ www.mil.be www.ecagroup.com www.belgium-naval-and-robotics.be

Een leek staat er niet meteen bij stil, maar mijnenvegen en mijnenjagen zijn absoluut geen synoniemen.

Bij het mijnenvegen vaart een a-magnetisch schip heel stilletjes over het mijnenveld en de mijnen. Een invloedsveegtuig dat wel magnetisch is, wordt hier meegesleept en laat de tuigen achteraf ontploffen.

Bij het mijnenjagen vaart het a-magnetisch schip zeer traag en geleidelijk over het veld, waarbij mijnen of obussen via sonar gedetecteerd en vervolgens geëlimineerd worden. Het mijnenvegen is een pak gevaarlijker dan mijnenjagen, waardoor de beleidsmakers jaren geleden de beslissing namen, mede dankzij de verbetering van de sonartechnologie, om over te schakelen op mijnenjagen. Door de genoemde technische evoluties, met name de drones en de USV, komt het mijnenvegen weer aan de oppervlakte. De nieuwe schepen zijn dus uitgerust om zowel te vegen als te jagen waarbij het moederschip en haar kostbare bemanning uit de gevarenzone blijven zoals voorzien in het Stand-Off concept.

De USV kan ook ingezet worden als mijnenveger door er achteraan een IMS - Influence Minesweeping System - op aan te sluiten. Dat systeem wordt meegesleept door de USV en beschikt over magnetische en elektrische spoelen en een akoestische generator.

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 15

Het bouwen van een replica van deze Mark IV tank is het levenswerk van enkele enthousiaste technologie- en geschiedenisfanaten uit Poelkapelle.

HOE BOUW JE EEN MARK IV TANK UIT WO1 NA? Twee postkaarten van net na de Eerste Wereldoorlog met daarop de beeltenis van een Britse tank, geposteerd op de markt van Poelkapelle. Daarbovenop verhalen van senioren, over hoe ze als kind speelden op deze tank, tot groot vermaak van Britse oorlogstoeristen. Meer was er in 2004 niet nodig om bij de gebroeders Vanbeselaere een wild idee te lanceren: een rijdende replica bouwen van de Mark IV, de tank die op het einde van WO1 ingezet werd in deze contreien. Het traject loopt tot op vandaag door en is gelardeerd met passie voor geschiedenis, techniek en kameraadschap. Ook InduMotion-lid Hydrauvision was betrokken bij het project.

Johan Vanbeselaere en Stijn Butaye vormen vandaag de drijvende krachten achter het tankteam. Leerkracht Johan Vanbeselaere gidst ons eerst door het prille begin van het project. Vanbeselaere:’Het comité dat de plaatselijke 11 november herdenking organiseert, wilde iets speciaals doen naar aanleiding van de 100-jarige herdenking van WO1. Op dat moment werd het idee geopperd om opnieuw een tank te plaatsen op het marktplein. Na WO1 had die daar al een plaatsje gekregen, maar tijdens de tweede doortocht van de Duitsers in ’40 was hij weer verdwenen. Maar waar vind je in godsnaam zo een zeldzame tank?’

‘Ik hoorde van een voormalig onderwijzer dat er zich nog zeker 16

70 Mark IV tanks in de ondergrond moesten bevinden in onze contreien. Daarop ging ik op zoek in archieven, luisterde naar verhalen van oudere bewoners, bekeek luchtfoto’s en deed opgravingen. Maar dat leverde niet veel op en het verhaal dreigde meteen dood te bloeden. Een gift van een plaatselijke trappenmaker was het beslissende duwtje om het project te lanceren.

Op dat moment hebben we het geweer van schouder veranderd: we zouden vanaf nul een replica bouwen. Via een Engelsman die werkzaam was geweest in de fabriek waar de tanks gemaakt werden, konden we een plan bemachtigen. Ik gaf op dat moment ook avondles in 3D tekenen. Eén van de cursisten heeft vervolgens de tank volledig in 3D nagetekend.

Als je met een dergelijk model naar bedrijven stapt met de vraag om sponsoring of hulp, kom je zo natuurlijk al een stuk professioneler naar voor. Op die manier kwamen de eerste technologiebedrijven aan boord van het project.’

‘Rond die periode zagen we tijdens een oorlogsherdenking in Cambrai een kleine rijdende tank. Het enthousiasme bij de toeschouwers daar was zo groot, die tank leek wel de Rattenvanger van Hamelen. Dat deed bij ons het idee rijpen om ook onze tank te laten rijden en af te stappen van het oorspronkelijke plan om een statische tank te maken.’

DOSSIER

Deze 3D tekening geeft een idee over de originele aandrijving in de tank. (beeld Dirk Vinck)

‘We startten met de bouw van het chassis. Via Vandaele Machinery konden we een eerste onderstel - origineel van een graafmachine - bemachtigen. Een bevriende lasser voerde de laswerken uit, Vandaele Machinery zorgde eveneens voor een Gardner motor en de bijhorende hydropompen. Zo konden we ons chassis een eerste keer laten bewegen, een magisch moment. Maar ondertussen moesten we voortdurend op zoek naar centen want we konden anders niet voort.

van een state-of-the-art motorbesturingssysteem. Dat garandeert optimale prestaties en brandstofefficiëntie onder alle bedrijfsomstandigheden.

Een crowdfunding voor rupsplaten in 2016 bleek een nieuwe stimulans. Die leverde op zich net niet voldoende op om de beoogde 200 stuks te financieren, maar het maakte wél heel wat los in de regio. Later kregen we een aanzienlijk anonieme gift en konden we opnieuw een tijd voortwerken.’

Namens Hydrauvision doet Guido van Rie het verhaal: ‘Ons bedrijf is al bijna 50 jaar actief in hydraulica. In de begin jaren, toen nog onder de naam Fa van de VijverCammert, ging dat vooral om hydrostatische aandrijvingen voor landbouwtoepassingen, zoals voor bieten- en aardappelrooiers, vlasmachines en driewielige gierwagens.

Met deze tank ook in LEZ zones rijden ‘De oplossing met de oude motor en hydropompen was voldoende om beperkt rond te rijden, maar minder geschikt voor wat wij voor ogen hadden. We wilden ook herdenkingen opluisteren, maar de oplossing met de motor en de oude hydrauliekpompen was daarvoor niet optimaal.’

De tweede drijvende kracht Stijn Butaye - en eigenaar van een privémuseum rond WO1- vertelt: ‘Op evenementen is betrouwbaarheid en veiligheid natuurlijk zeer belangrijk.

De tweedehands hydropompen waren niet 100% betrouwbaar, situaties waarbij je naar links stuurde maar de pompen net het omgekeerde deden waren niet ondenkbaar.

Soms draaiden we zelfs rondjes. De aandrijving was ook niet krachtig genoeg, op een dieplader rijden was bijvoorbeeld al een huzarenstukje.’

‘Via een Engelse connectie konden we toen een JCB Dieselmax zes cilinder motor van 221 pk op de kop tikken. Na veel vijven en zessen konden we die inbouwen en vandaag is die voorzien

Omdat het een Stage V motor is kunnen we met onze tank zelfs in LEZ zones (lage-emissiezones) rijden. Ook de verouderde hydraulische pompen werden vervangen.

Daarvoor werd Hydrauvision aan boord gehaald.’

Gelijktijdig zaten we ook in de chemie sector met reactor aandrijvingen en polymeerpomp aandrijvingen. Daarna werd ook het visserijwezen aangeboord als nieuwe markt. Voor die laatste sector gaat het onder meer om aandrijvingen voor vislieren en alle ander bijkomende bediening van hydraulische componenten. We waren dus wel één en ander gewoon qua aandrijvingen, maar ik moest toch bekennen dat ik even met de ogen knipperde toen ik gevraagd werd om de aandrijving van een tank uit WO I rijklaar te maken, zeg maar gerust, dat dit een unieke en mooie uitdaging was!’

Twee verschillende slagvolumes ‘In eerste instantie hebben we de oude pompen van de tank uit elkaar gehaald, maar al snel bleek dat zij niet meer in goede staat verkeerden. Tijdens de zoektocht naar een alternatief hadden wij in de werkplaats 2 Danfoss Sauer 90R – hydropompen gedemonteerd liggen die bij ons als lesmateriaal ingezet werden. Na een totale revisie en test AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 17

Om het gevaarte rijklaar te houden, werd een JCB dieselmotor geïnstalleerd.

Twee gereviseerde Danfoss Sauer 90R hydropompen zorgen voor de besturing van de tank.

op onze testbank waren ze klaar voor gebruik. Na eerst de complete aandrijving herbekeken en berekend te hebben, begon het terug opbouwen van de aandrijving met de gereviseerde pompen. De aandrijving van de rupsen, wat dus bij het onderstel van de kraan hoorde, verloopt via 2 tandwielkasten die op hun beurt aangedreven worden door een hydromotor. Deze 2 (rij-) motoren zijn schakelbaar, we kunnen de motoren dus in 2 verschillende slagvolumes schakelen.’

‘Bij het grootste slagvolume maken de plunjers in de motor de grootste slag, het afgegeven koppel en de trekkracht aan de uitgaande as van de hydromotoren zijn hier het grootst wat ideaal is voor zwaar terrein. Bij het schakelen naar een kleiner slagvolume maken de plunjers een kleinere slag per omwenteling, er is dus minder olie nodig voor één omwenteling van de hydromotor. Het gevolg hiervan is dat het afgegeven koppel ook evenredig afneemt, dus wordt De bestuurder kan tijdens het rijden de aandrijving controleren via de drukmeters.

de tank bij eenzelfde volume toegevoerde olie minder sterk maar sneller. Deze instelling wordt gebruikt om op de weg of verhard terrein te rijden.’

‘De hydromotoren drijven elk één rups aan, en worden op zijn beurt elk met een aparte pomp van olie voorzien. Op de dieselmotor staan de gereviseerde Danfoss 90R pompen gebouwd. Deze zijn van het gesloten systeem type, de olie die van de pomp naar de motor gaat, gaat dus ook terug naar de pomp en niet via de hydrauliek tank. In het gesloten systeem zijn veiligheden opgenomen die de maximale druk begrenzen en er is ook een klep voorzien om telkens een deel olie uit het gesloten systeem te halen voor de filtering en koeling.’

‘Het voor- en achteruit rijden gebeurt door de pomp intern te verstellen. Daarbij wordt de slagplaat (of kantelschijf ) intern in de pomp versteld zodat de plunjers in de pomp een slag kunnen maken en zodoende olie verpompen in het gesloten systeem. Hoe meer we de pomp verstellen naar de ene of andere zijde, hoe meer olie verpompt wordt en hoe sneller de tank zal gaan rijden. Als de pomp niet versteld wordt, staat de slagplaat (kantelschijf ) in de middenstand en kunnen de plunjers geen slag maken. Zodoende wordt er ook geen olie verpompt, en zal de tank blijven stil staan. Bij verstellen naar de ene zijde rijdt de tank vooruit, bij het verstellen van de pomp naar de andere zijde zal de tank achteruit rijden.

Besturen van de tank gebeurt door de ene rups sneller te laten draaien dan de andere. De verstelling wordt elektrisch aangestuurd door de chauffeur. De olie wordt in conditie gehouden door de nodige filters. De temperatuur van de olie wordt onder controle gehouden door een luchtkoeler. Tijdens het rijden kan de chauffeur de aandrijving controleren via de nodige drukmeters.’

18

DOSSIER ‘Het geheel is verder ook niet plaatsgebonden, de dieselmotor met de 2 opgebouwde pompen kunnen eender waar in de tank geplaatst worden. De verbinding tussen pompen en de hydromotoren aan de sprokkelwielen wordt gemaakt via slangen. Ook qua onderhoud is een hydraulische uitvoering een stuk goedkoper en bedrijfszekerder.’

Johan Vanbeselaere pikt in: ‘Bij dit project werd Guido geassisteerd door Brecht Vervaeke, een zeer leergierige en gedreven jongeman van het gelijknamige landbouwmechanisatie bedrijf uit de buurt. Het was voor ons zeer mooi hoe je een symbiose zag ontstaan tussen de ‘ervaren rot’ in het vak en de leergierigheid van Brecht. Dat is voor mij persoonlijk de grootste kracht van de tank. Er werden vriendschappen voor het leven gesmeed. De passie voor techniek en geschiedenis bracht tientallen mensen samen rond de Mark IV.’ Vlnr. Guido van Rie van Hydrauvision en de bezielers van het tankproject Stijn Butaye en Johan Vanbeselaere voor de Mark IV.

Van mechanisch naar hydraulisch In de originele Mark IV tanks verliep de aandrijving mechanisch. Wij vroegen ons af wat exact de voordelen zijn van de hydraulische benadering. Guido van Rie geeft het antwoord: ‘Er zijn toch enkele markante voordelen verbonden aan deze set-up. De snelheid kan traploos geregeld worden van 0 tot maximaal. Voorts is ook bij heel lage snelheid het maximale koppel beschikbaar. Het maximale koppel/trekkracht wordt hier bepaald door de druk en het slagvolume van de hydromotor. Als er nog een tandwielkast tussengeplaatst wordt, is de overbrenging eveneens een bepalende factor.’

En wat brengt de toekomst? Stijn Butaye: ’De tank staat nu in Pond Farm, mijn privémuseum over WO1. Hij staat op rubberblokken, waardoor we vlotter de baan op kunnen.

We zijn van plan om de draad van evenementen terug op te pikken. Zo zouden we begin oktober graag het traject van de aanval tussen Sint Juliaan en Poelkapelle uit de oorlog nogmaals rijden als eerbetoon. We zijn ook uitgenodigd op een event in Engeland, en ook in Cambrai is er een grote re-enactment van de grootste tankslag van WO1 waar we graag bij zouden zijn.’ www.hydrauvision.com www.tankpoelcapelle.be www.depondfarm.be Om veilig de weg op te kunnen is de tank voorzien van moderne technologie. Spot u de technieken die er nog niet waren in WO1?

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 19

De quad kan via een micro grid box een kampement voorzien van elektriciteit.

HYBRIDE QUADS ZORGEN VOOR FLEXIBILITEIT AAN HET FRONT De shift naar elektrisch rijden blijft ook in defensiemiddens niet onopgemerkt. Deze vorm van aandrijven houdt enkele markante voordelen in zoals de stille werking en het onmiddellijk beschikbare koppel. Het bedrijf REEQ ontwikkelde een hybride quad volgens deze filosofie. Bovendien kan het voertuig via een SmartGrid box ook een kampement voorzien van stroom.

‘Rob Verbruggen van Reeq (Range Extended Electrical Quad) vertelt het verhaal: ‘In 2017 ontwikkelden we een eenvoudig prototype van een hybride voertuig, dat we lieten testen door de Nederlandse Korps Commandos (te vergelijken met de Belgische Para’s, nvdr.). Dat eerste voertuig was nog zeer eenvoudig opgebouwd, we wilden in eerste instantie nagaan of dergelijk systeem in het terrein ook elektrisch kan rijden.

De reacties van de militairen waren positief en we kregen de raad om het voertuig verder te ontwikkelen met militaire specificaties. Ondertussen waren we naast dit project ook bezig met het ontwerp van een platform voor een seriehybride voertuig, met 2 elektromotoren, een accu van 16 kWh en een 20 kW dieselgenerator. Op het platform kunnen 2 types voertuigen gebouwd worden, een buggy en een quad.

Het is ook mogelijk een ‘micro grid box’ functionaliteit aan dat platform toe te voegen om de voertuigen als een soort rijdende generator te laten functioneren. De voertuigen kunnen zo tot 16 kWh energie leveren aan kampementen. Dat draagt uiteraard enorm bij aan de flexibiliteit, ook omdat het systeem met de SmartGrid box bidirectioneel is. Je kan dus het 20

kampement voeden, maar er even goed een zonnepaneel of kleine windmolen op aansluiten.’

‘In een stuurbekrachtiging werd vaak een wormwiel overbrenging toegepast, via een torque sensor wordt dan naar de motor teruggekoppeld hoeveel koppel er vereist is.

Bij een gewoon voertuig wordt vandaag gebruik gemaakt van een rack & pinion systeem. Daarbij kan een stuur drie tot vier slagen links of rechts maken, waardoor je al gauw tot 1000° kan draaien. Bij een quad is dat niet het geval, hier ben je beperkt tot 90°. Dat betekent dat je overbrenging behoorlijk sterk moet zijn, want dezelfde kracht waar je anders 3 tot 4 slagen voor hebt moet nu binnen deze 90° plaats vinden. Dat moet bovendien spelingsvrij gebeuren én uiteraard voldoende robuust zijn. Daarom doen we beroep op een spelingsarme tandwielkast uit de AE-serie van Apex Dynamics. De wormwielkast is vervangen door een planetaire tandwielkast en de 7:1 ratio levert voldoende koppel voor de stuurbekrachtiging. Daardoor blijft de quad beheersbaar en nauwkeurig bestuurbaar.’

Waarom hybride voertuigen?

Naast de eerder vermelde functie om kortstondig als voeding te fungeren voor kampementen, heeft deze hybride benadering nog andere voordelen die zeker voor militaire opdrachten een meerwaarde genereren. Rob Verbruggen: ‘Dankzij de elektromotoren kan je je vooreerst stil verplaatsen.

Ook de energievoorziening is zeer stil, zeker als je dat vergelijkt met een standaard dieselgenerator. Bovendien

DOSSIER

De overbrenging moet behoorlijk sterk zijn, want dezelfde kracht waar je anders 3 tot 4 slagen voor hebt, moet nu binnen 90° plaats vinden.

Hybride quads zijn snel, wendbaar en kunnen op diverse terreinen worden ingezet. Omdat het koppel ook meteen beschikbaar is, zijn ze zeer performant. De veldtesten in Nederland verliepen zeer gunstig.

is het ook veel flexibeler om je energie via quads met een box te voorzien, want in afgelegen of moeilijk toegankelijke gebieden een dieselgenerator ter plaatse krijgen is geen makkelijke opdracht. De micro grid box weegt slechts 30 kg en kan bovendien afgekoppeld worden van de quad en via zonnepaneel of windmolen gevoed worden. De quad kan dus mobiel blijven als dat nodig is, terwijl het kampement energie blijft krijgen. De generator kan continu 10 tot 12 kWh leveren, en pieken tot 20 kWh vormen geen probleem.’

Spelingsvrije tandwielkasten Apex Dynamics was nauw betrokken bij het project, want de spelingsarme tandwielkast is van hun hand. Thom Van Oss (Apex Dynamics) vertelt: ‘In principe maakt het voor ons weinig uit of we voor defensieve toepassingen of pakweg de voedingsindustrie werken. We hebben binnen de wereldwijde groep Apex Dynamics wel wat expertise opgebouwd in defensie, zo zijn we met onze spelingsarme tandwielkasten onder meer aanwezig in radarsystemen in Frankrijk en ook in Polen zijn me vergelijkbare applicaties bekend.’

‘Het rijden op complex terrein is compleet anders dan bij andere aandrijfsystemen, omdat het koppel meteen volledig beschikbaar is. Er is namelijk geen vertraging in de aandrijflijn omdat de versnellingsbak ontbreekt. Bovendien is het ook mogelijk om het koppel gericht in te stellen, zodat je meer kracht op de voor- of achterwielen kunt plaatsen. De quad kan permanent een snelheid van 70 km/h halen en dankzij de dieseltank van 100 liter beschikt het voertuig over een actieradius van 1000 km. Het is ook mogelijk om een volledig elektrische uitvoering te maken, maar momenteel ligt de focus van klanten binnen defensie vooral op de hybride uitvoering.

De interesse is ondertussen enorm, we krijgen volop aanvragen voor demo’s uit alle hoeken van de wereld.’

‘Ondertussen zijn we ook bezig met een autonome besturing, waarbij het voertuig als transporteenheid kan ingezet worden. Ook voor verkenningsopdrachten is deze benadering uitermate geschikt. Eén van de toepassingen waarvoor grote interesse is, is het opzetten van remote communicatieposten.

De vijand heeft uiteraard veel belang bij het uitschakelen van deze posten. Als de opzet van dergelijk systeem door mankracht moet gebeuren, is er altijd een risico op menselijk verlies. Als de quads hier als autonoom voertuig ingezet worden, vermijd je dat. Voor de besturing kunnen we beroep doen op een simulator. Die dient niet alleen voor de opleiding van bestuurders, maar kan bij de autonome voertuigen ook ingezet worden als platform dat realtime feedback geeft aan de operator.’

‘In dit geval werd geopteerd voor het corrosievrije type AE met een speling van ≤ 8 arcmin. Mocht het nodig zijn voor een eindklant om een tandwielkast te plaatsen met een nog kleinere speling, dan kunnen we dat ook. De speling moet beperkt gehouden worden omdat de fijngevoelige torquesensor voortdurend het klapperen van de tandwielen zou detecteren en overzetten op het systeem. Het besturen van de machine zou een pak minder aangenaam zijn mocht er te veel speling zijn. Dit is voor ons een standaardproduct, het is geen specifiek product voor de defensiemarkt. Maar net omdat het een standaardproduct is, is het makkelijk wereldwijd te verkrijgen. Voor militaire toepassingen die internationaal ingezet worden is dat uiteraard ook belangrijk, want je wil zo snel mogelijk weer up-and-running zijn.’

Rob Verbruggen: ‘De steun van Apex Dynamics is belangrijk voor ons, voornamelijk om het juiste type te selecteren. We geven door welke koppels, welke uitgaande as en welke toepassing we voor ogen hebben en zij geven ons advies.

Zo overwegen we om te wisselen van een as- naar een flensuitgang. Dat is nodig omdat we de quads beter willen kunnen stapelen voor het transport. De flensuitgang geeft ons meer flexibiliteit om zelf het stuur eenvoudig te kunnen demonteren om zo het voertuig stapelbaar te kunnen maken.’ www.reeq.com www.apexdyna.be AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 21

Festo servo drives: open connectivity Perfect te verbinden met uw PLC en mechanisch systeem.

CMMT-ST

CMMT-AS

EMMT-AS

www.festo.be/cmmt

4839751_Q-FESTO_Adv210x140_CMMT_NLD.indd 1

09-09-2021 13:43

cymex® select

De nieuwe, innovatieve tool voor snel te ontwerpen • • • •

Efficiënte en personaliseerbare productselectie in slechts enkele seconden Top drie producten die voldoen aan uw behoeften Online beschikbaar zonder login Snelle en directe offerteaanvraag mogelijk

Ga nu aan de slag op cymex-select.wittenstein-group.com

WITTENSTEIN alpha – intelligente aandrijfsystemen www.wittenstein.biz

al pha

22

INDUMATION.BE 2022 INDUMATION.BE 2022 IS EEN BOOSTERPRIK PROPVOL MET INSPIRATIE

Vier hallen met 240 exposanten: INDUMATION.BE blijft groeien.

Kortrijk Xpo is van woensdag 18 tot vrijdag 20 mei 2022 opnieuw het epicentrum van de Belgische techniekindustrie. Tijdens INDUMATION.BE stellen meer dan 240 bedrijven hun innovatieve producten voor. Dit is de enige Belgische beurs waar je àlle componenten, technologie en oplossingen vindt voor automatiseren, innoveren en optimaliseren, dit ongeacht je activiteit.

Maar bovenal zorgt dit ‘Tomorrowland van de Techniek’ bij alle deelnemers voor een boosterprik vol inspiratie.

INDUMATION.BE 2022 streeft bij deze nieuwste editie naar een nog sterker geënt aanbod representatieve technologie, oplossingen en componenten voor smart & automated manufacturing, process industry en in infrastructures.

Dit concept, in combinatie met sterk geëngageerde contenten strategy partners, maakt van INDUMATION.BE 2022 de snelst groeiende Benelux-beurs met een Europees aanbod aan technologiespelers voor automatisering, digitalisering, optimalisering en innovatie voor industrie en infrastructuren.

Waarom deelnemen aan deze vakbeurs?

‘Er zijn heel wat voor de hand liggende redenen’, vertellen Karl D’haveloose en Patricia Huygelier namens het organisatieteam Industrialfairs: ‘In de Benelux zie je nergens dit aanbod aan componenten, services en technologie om uw processen en ganse organisatie te automatiseren en optimaliseren binnen een 4.0 context. De complexe opdracht van innovaties ontdekken en het starten van een automatiserings- en digitaliserinstraject, vergt een lange weg van inzichten, het ontdekken van de juiste technologie en de meest competente aanbieders … Kortom, dat is een pad van overleg met heel veel partijen, intern en extern. Het nieuwe normaal, en de onderbezetting van mankracht laten mensen niet toe om maandenlang extern of via meetings naar oplossingen te zoeken, meer dan ooit is time money.’

‘Beleidsbeslissers en projectleiders hebben amper nog tijd om verschillende bedrijven en referentieprojecten te bezoeken om te toetsen wat echt voldoet aan de eigen vooropgestelde AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 23

criteria. Eén compleet aanbod op één plaats, met alles in een zintuiglijke demo, én gestructureerd, is de enige oplossing om snel en in team te schakelen met de best beschikbare technologie. Dat is de grootste troef van INDUMATION.BE.’ Maar ook diepere, onderliggende redenen spelen mee om INDUMATION.BE 2022 te bezoeken. ‘Zoals het belang van kennisoverdracht en opleiding: niet alleen het technologieaanbod, maar ook het aanbod aan gratis en neutrale content via Expert Classes is op onze beurs gigantisch en heel kwalitatief geënt op wat mensen moeten weten en kennen.

Dergelijke sessies en inzichten kosten bij derde partijen immens veel geld, tijd en training – hier worden ze gratis voorgeschoteld, mits reservatie.

Ook is er het netwerken en peer-to-peer interactie: steeds meer wordt de driedaagse beurs naast het event-gehalte ook een ‘community’ waar sectorcollega’s spontaan met elkaar gaan benchmarken om te zien waar ze staan, en waar collega’s cross industry mee bezig zijn. Niet weten wat er in de innovatiezolder van collega’s doorgaat is een gemiste kans in het snel schakelen bij investeringen. Voorts is er ook altijd de vraag: What’s next? Niet alleen de lezingen, maar de talrijke onderzoeks-en competentiecentra, technologisch onderwijs, technologiefederaties maar vooral vele startups en scale-ups tonen wie de recepten van de toekomst aan het brouwen is.

Hiervoor hebben we onze Connectivator.

vlnr: Alain Wayenberg (Agoria) en Karl D’haveloose (Industrialfairs) bespreken het beursprogramma.

INDUMATION.BE fungeert ook als platform waar aan de oplossingen van de toekomst gewerkt wordt, ook al zijn ze nog niet levensvatbaar.’

Te verwachten highlights Volgens Karl D’haveloose worden de mogelijke highlights van INDUMATION.BE 2022: Sustainability en energiezuinigheid

INDUMATION.BE heeft traditioneel een hoog showgehalte.

24

INDUMATION.BE 2022

Speciale acts lokken bezoekers naar de standen.

– de transitie binnenin productie en engineering naar componenten, aandrijvingen en software die dit gaan invullen. Voorts is er de impact van digitalisering, IoT en AI: bijna alle hardware en electronische componenten zoals controllers, sensoren, zijn embedded met de nodige software die machines en processen sneller maken, ook als ze niet geconnecteerd zijn. Alle grote spelers bieden de cloudruimte, software en API’s om componenten en machines te laten communiceren, datasets door te sturen, te analyseren en in realtime terug te pushen met aangepaste instructies. Ook belangrijk is de onvermijdelijke overgang van hardware componentenleverancier naar een Software en Solutions as a Service leverancier (SSaaS). Wat je vandaag aanbiedt: een sensor, een rollager, een sturing, een pomp of aandrijving… , de component is niet meer het product.

De klant vereist een component die deel uitmaakt van de slimme geconnecteerde oplossing.

De prestaties, het verbruik, de pieken, mogelijke anomalieën van zeg maar een elektromotor moeten doorgestuurd worden naar de juiste afdeling binnen de organisatie om stilstanden, energieverbruik, performantie, slijtage etc… te monitoren en te corrigeren. Hardwareleveranciers halen hun toekomstige inkomsten uit het aanbieden van een recurrente inkomst aan

abonnementen. Tot slot: je moet niet altijd zelf het warm water uitvinden. De industrie kopieert zoals de beste: industriële organisaties gaan ook buiten hun specialisatie zoeken naar transformatiemodellen en technologie die in andere sectoren toegepast worden (cross-industry innovation copy paste). Of het nu om het toepassen van drones gaat in olieraffinaderijen die je kunt kopiëren naar landbouw of havengebieden, of slimme sensoren uit de voedingsnijverheid voor afvalrecyclage – bedrijven gaan steeds meer inzichten uit andere sectoren breeddenkend kopiëren.

De ‘knaldrang’ van klanten en leveranciers INDUMATION.BE heeft traditioneel ook een hoog showgehalte, en dat komt door de Nocturne op donderdagavond. ‘Never change a brilliant formula en onderschat de onvermijdelijke ‘knaldrang’ van klanten en leveranciers niet’, glimlacht Karl D’haveloose. ‘De Nocturne blijft het evenement waar minstens 3.000 mensen ‘s avonds instromen na de kantooruren om hun leverancier(s) op een andere manier te leren kennen, bestaande banden te versterken en nieuwe banden te smeden, of toch even langs te gaan op die stand waar je nooit durfde binnenwandelen. Onze industrie snakt na bijna 3 jaar naar dat fysisch en gemoedelijk contact, waar zowel partners als collega’s welkom zijn. Waar kom je als bedrijf momenteel AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 25

nog sectorgenoten tegen waar je zelf face-to-face een praatje mee kan doen? Die gelegenheid krijg je bijna nooit meer.’

Op INDUMATION.BE 2022 zijn er net zoals tijdens de vorige editie in 2019 technische ‘routes’ uitgestippeld, dit rond bepaalde technieken, onderwerpen … ‘Zoek je specifiek sensoren, controllers, robots, software, oplossingen of componenten … Iedere technologie heeft zijn eigen route en uitdagingen. De zes routes zijn aangevuld met de zevende route ‘Indumation of Things’, met alles over digitalisering van IioT, Big Data en Cybersecurity tot Cloud en 5G. ‘Beleidsmakers, technici, mensen uit onderhoud, productie, engineering, asset management, kwaliteit … vinden in de 7 routes hun ding, om meer in detail technische mogelijkheden te testen en te evalueren in samenspraak met technisch-commerciële adviseurs op de standen.

Elk niveau, elke specialisatie en elk type industrie: iedereen vindt zijn gading en zo wordt gigantisch veel tijd en middelen uitgespaard’, besluit Karl D’haveloose. www.indumation.be Tijdens de Nocturne ontmoeten leveranciers en klanten elkaar in een gemoedelijke sfeer.

26

INDUMATION.BE 2022

STUDENTEN WELKOM VOOR ONTDEKKINGSREIS Agoria en InduMotion, de federaties van producenten en leveranciers van industriële automatisatie in België, sturen studenten tijdens de 6de editie van INDUMATION.BE 2022 opnieuw op een industriële automatisering ontdekkingstocht.

De INDUMATION LEARNING TOUR 2022 is een educatieve ontdekkingsreis voor leerlingen uit het TSO, BSO en ASO. Tijdens de beurs laten de leden van Agoria en InduMotion leerlingen hands-on kennismaken met state-of-the-art productietechnologie die vandaag in de industrie gebruikt wordt. Dit initiatief kadert ook volledig in het BE THE CHANCE concept van Agoria, waarmee men jongeren wil inspireren en initiëren in de technologische wereld.

‘Bedoeling is dat de leerlingen tijdens de beurs bij vier bedrijven en dus standhouders op de beurs langsgaan om een toffe en inspirerende opdracht uit te voeren’, vertelt Alain Wayenberg, Business Group Leader Manufacturing bij Agoria. ‘De studenten krijgen bij aankomst een overzicht van Agoria en InduMotion met instructies, ze bezoeken de stand van POM en de Fabrieken van de Toekomst en krijgen dan de tijd om 4 bezoeken te brengen aan de aan hun toegewezen opdrachten op de beurs. Het is geen wedstrijd maar een toffe belevenis op de beurs!’

‘Hogeschoolstudenten behoren sinds de eerste editie al tot het vaste publiek. Deze keer zetten we nog harder in op het werven van scholen onder begeleiding van hun leerkrachten, zodat ze een zinvol beursbezoek kunnen brengen dat ook de exposanten inspireert’, aldus Hugues Maes, voorzitter van InduMotion.

De TOUR is bestemd voor groepen van 3 laatstejaarsleerlingen en 1 schoolbegeleider uit het technisch, beroeps- of algemeen secundair onderwijs in België. ‘Concreet gaat het om studenten 6de jaars BSO, TSO en ASO, en 7de jaars BSO, TSO. Per dag kunnen we 64 studenten ontvangen van maximaal verschillende scholen uit Vlaanderen en Wallonië en dit op woensdag 18 en vrijdag 20 mei.’, legt Alain Wayenberg uit.

‘Elk deelnemend team wordt op een geselecteerde stand ingelicht over zijn specifieke opdracht. Welke stand dat precies is en wat de exacte inhoud van de opdracht omvat, hangt af van het domein waarop de betreffende school focust (b.v. elektriciteit, automatisatie, regeltechniek …).

Teams zullen gelinkt worden aan exposanten in de lijn van hun specialisatie. Na die briefing mogen de teams onder begeleiding diverse oplossingen voor het gepresenteerde

Studenten bezoeken vier standen en krijgen er opdrachten.

probleem realiseren. Zo kunnen de deelnemers ‘handson’ kennismaken met innovatieve en hen vaak nog vrij onbekende automatisatie-oplossingen. Er staat ook bij alle deelnemende stands iemand klaar voor een demonstratie met de nodige tekst en uitleg. In de laatste fase van de opdracht zullen de exposanten zelf een oplossing en eventueel alternatieve methodes aanreiken.’

PRAKTISCH Xpo Kortrijk woensdag 18 mei of vrijdag 20 mei 2022.

Aanwezigheid op de beurs is vereist van 10 tot 16 uur.

De dag waarop men aanwezig dient te zijn, zal door Agoria worden bevestigd aan de begeleider.

De scholen kunnen zich registeren met maximaal 3 groepen (van telkens 3 leerlingen) per school.

Meer info: https://www.agoria.be/nl/indumation-learningtour-2022 Inschrijven voor een groepsbezoek aan INDUMATION kan op www.indumation.be

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 27

18-20 | 05 | 2022

» COMPAN

» DELTARA » DESMET » DEVION

» DIGITALT » DORO » DTPLAN

» DYNAMIC » E&CS

» EASY-SYS

» E-BO ENT

» ELECTRO » ELMECO » ELNEO

» ELSTO DR

» ELTREX M » EMR

» ENDRESS

» ENGI TAL » EPLAN » ERIKS

» ESCO DR

» ETN BELG

» EUCHNER

» EURONO

» EWELLIX

» FABRIEKE

» FANUC B

» FCO MED

» FESTO BE

» FLANDER » FLUXER

» FVC TECH

» GERMON

» GIBAS AU

» HAAS FAC

» HACKING

» HAHN RO

» HELMHO » COMPANY

STAND

» COMPANY

STAND

» COMPANY

STAND

» HEPCO S » HIACC

» A&C SOLUTIONS

129

» APEX DYNAMICS

629

» CABLI

524

» HUPICO

» A.C.I.

187

» ATS GROEP

401

» CADCAMATIC

140

» HYDRAU

» ABB

141

» AUCXIS

138

» CADMES / VISUAL COMPONENTS

103

» HYLINE P

» ABC INDUSTRIAL PARTS

169

» AUTOMATES

126

» CATAEL / SYMEO

561

» I.DEEDS

» ACE DEVELOPMENT & ENGINEERING

626

» AVT WIRING & CONNECTING

156

» CEBEO

622

» IFM ELEC

» ACE STOSSDAEMPFER

556

» AWP

641

» CINI4.0 – KU Leuven – UGent

106

» IGE+XAO

» ACT IN TIME

107

» AXYMATIC

507

» CITYMESH

421

» IGUS BEL

» ACTEMIUM

635

» AXYSTO

402

» CONTA-CLIP

529

» ILME

» ADBCOMP

515

» BALLUFF

419

» CONTEC

425

» INDUMOT

» AG SOLUTION

184

» BAUMER

148

» CONTROL & PROTECTION

417

» INDUSTR

» AGIDENS PROCESS AUTOMATION

121

» BECKHOFF AUTOMATION

623

» CREONIS

410

» INELMAT

» AHP BVBA

182

» BIHL+WIEDEMANN

604

» DE ROEVE INDUSTRIES

608

» INNOMAT

» ALTEC INDUSTRIAL IDENTIFICATION

510

» BINTZ TECHNICS

114

» DEBRA TECH SOLUTIONS

560

» IO-LINK G

28

INDUMATION.BE 2022 » COMPANY

STAND

» DELTARAY

477E

» DESMET MB ENGINEERING » DEVION

STAND

» COMPANY

STAND

» IRA & CITIUS

513

» SCHMERSAL BELGIUM

159

502

» IXON

118

» SCHREDER BE

537

147

» JUMO AUTOMATION

639

» SCHUNK INTEC

530

» SENSOR PARTNERS

602

» SEW - EURODRIVE

627

» SICK

117

» DIGITALTWIN.BE

477C

» KAPERNIKOV

» DORO

117B

» KARYBEL / BPQP

506

» DTPLAN / OKTOW

523

» KASPERSKY LAB

183B

» DYNAMICS

619

» KEB AUTOMATION KG

135

» SIEMENS

» E&CS

149

» KEMPISCHE BORDENBOUW

426

» SIGMA CONTROL

160

» EASY-SYSTEMS BENELUX

522

» KOMOTION

557

» SMANS

533

» E-BO ENTERPRISES

409

» KROHNE BELGIUM

606

» SMC BELGIUM

» ELECTRO-FLANDRIA

538

» KUKA AUTOMATISERING + ROBOTS

511

» SQUADRON

» ELMECO

109

» KV-TECHNIEK

430B

» STAHL/ELECTROMACH

543

» ELNEO

416

» LDA

551B

» STÄUBLI BENELUX

520

» ELSTO DRIVES & CONTROLS BELGIE

150

» LEGRAND GROUP BELGIUM

463

» SUMINVENT

» ELTREX MOTION

188

» LENZE

139

» SUPPORTSQUARE

422B

610A,610B,610C

621 143A

163 477D

» EMR

133

» LEUZE ELECTRONIC

613

» TALSOFT

614

» ENDRESS+HAUSER

625

» LICHTWERK

411

» TECHNOLEC

405

» ENGI TALENTS

542

» LIGHTSTREAM

422

» TELEREX BELGIUM

430

» EPLAN

550

» LINAK ACTUATOR-SYSTEMS

415

» TEMPOLEC

143 477B

» ERIKS

424

» LINMOTION

634

» THE GRAIN

» ESCO DRIVES & AUTOMATION

444

» MARKOPACK

185

» TORFSCONSTRUCT

» ETN BELGIUM

111

» MAXON MOTOR BENELUX

128

» TRACTONOMY

124

» EUCHNER

633

» METAL WORK PNEUMATIC

519

» TR-ELECTRONIC BENELUX

142

» EURONORM DRIVE SYSTEMS

632

» METANOUS

» TURCK MULTIPROX

624

» EWELLIX BENELUX

104

» MGH

611

» VANSICHEN LINEAIRTECHNIEK

120

» MICROSOFT

442

» VB PARTS HYDRAULIEK

541

» FABRIEKEN VOOR DE TOEKOMST

435,440

477A

151

» FANUC BENELUX

551

» MOTIV “A COMPANY OF MATTHYS GROUP” 117A

» VDP AUTOMATION

504

» FCO MEDIA/ENGINEERINGNET

183

» MOTIX

447

» VEGA

628

» FESTO BELGIUM

540

» MURRELEKTRONIK

615

» VERMEIRE AANDRIJVINGEN

609

» FLANDERS MAKE

431

» NIDEC

123

» VIALEC

157

» FLUXER

131

» NINIX TECHNOLOGIES

132

» VICOPARTS

180

» FVC TECHNO

186

» NORD AANDRIJVINGEN BELGIE

620

» VINTECC

631

» GERMOND

521

» NUYTTENS AUTOMATISATIE

536

» VISTALINK

» GIBAS AUTOMATION

534

» OBJECTIVE INTERNATIONAL

443

» VMA

540A 515B

» HAAS FACTORY OUTLET » HACKING DEMO CYBERSECURITY AGORIA

STAND

» COMPANY

528 148B

137

» OMETA

413

» VWCO

» ONE TWO CONCEPT

155

» WAGO BELUX

433

» HAHN ROBOTICS BELGIUM

146

» P&V PANELS

618

» WEG BENELUX

119

» HELMHOLZ BENELUX

601

» PCB PIEZOTRONICS

125

» WENGLOR

514

» HEPCO SLIDE SYSTEMS BENELUX

636

» PEPPERL+FUCHS

144

» WERMA BENELUX

558

» WIELAND ELECTRIC - ATEM

617

» HIACC

112

» PHOENIX CONTACT

524

» HUPICO

420

» PHOENIX MECANO

130

» WINCO EASYLIFT BV

178

140

» HYDRAULIEK MORREELS

» PILZ BELGIUM

539

» WITTENSTEIN

532

103

» HYLINE PROCESS AUTOMATION

544

» PNEUVANO

516

» WONDERWARE BENELUX

116

561

» I.DEEDS

429

» PROFILEX

527

» YITCH

432

622

» IFM ELECTRONIC

612

» PROFIT PLUS

407

» ZVS TECHNIEK

559

106

» IGE+XAO BELGIUM

605

» PROKORMENT

603

421

» IGUS BELGIUM

616

» RADINE

412

529

» ILME

134

» RETEC INSTRUMENTS

642

425

» INDUMOTION

» RITTAL

550

417

» INDUSTRIAL COBOTICS

101

» ROCKWELL AUTOMATION

410

» INELMATEC

638

» ROTERO BELGIUM

406

608

» INNOMATIC

408

» ROUTECO

445

560

» IO-LINK GROUP BELGIUM

» SCHMALZ

108

551A

501, 535

Exhibitor list on 23/02.

Most recent version on Exhibitor list on 23/02. www.indumation.be

Most recent version on www.Indumation.be

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 29

‘JE STAAT HIER ELKE DAG MIDDEN IN TOPTECHNOLOGIE’ VROUWELIJKE INGENIEUR AAN HET WOORD: AN-ROOS DE POTTER, BELGISCHE LUCHTMACHT foto © Michael Moors An-Roos De Potter kan bogen op jaren ervaring in het onderhoud van diverse vliegtuigen en helikopters.

Bijna 3 decennia lang was An-Roos De Potter actief in het onderhoud van de luchtvloot van Defensie. In al die jaren deden bekende en minder bekende vliegtuig- en helikoptertypes een beroep op de goede zorgen van de maintenance teams van De Potter. We hadden een gesprek met haar over de structuur en het belang van onderhoud in een hedendaagse vloot.

30

INTERVIEW DOOR SAMMY SOETAERT

In tegenstelling tot vele andere vrouwelijke ingenieurs in deze reeks, was er bij An-Roos De Potter geen familielid of kennis die als rechtstreekse inspiratiebron diende om in 1988 de stap richting een ingenieursopleiding te zetten. Toch speelde het gezin een belangrijke rol in de uiteindelijke studiekeuze. Zo stimuleerde haar vader - die professor was aan de universiteit - haar om na de middelbare opleiding Latijn-Wiskunde een opleiding tot burgerlijk ingenieur te volgen. Haar broer gaf onbewust een volgend duwtje, dit keer in de richting van een militaire opleiding.

An-Roos De Potter: ’Ik had wel oren naar een opleiding tot burgerlijk ingenieur, maar mijn vrees was dat de ‘gewone’ opleiding wat te saai zou zijn voor mij, omdat ik eerder van het actieve type ben. Op dat moment was mijn broer geïnteresseerd in een opleiding om toe te treden tot de toenmalige Rijkswacht, dus ik had thuis de brochures van de Koninklijke Militaire School gelezen. De combinatie van de opleiding met het militaire en sportieve aspect sprak mij enorm aan en daarom heb ik mijn kandidatuur gesteld.’

‘Gelijktijdig schreef ik me in voor een opleiding tot lijnpiloot, de interesse in luchtvaart zat er op dat moment dus ook al in. Uiteindelijk werd ik toegelaten tot de KMS en startte ik mijn loopbaan bij Defensie. Later zijn daar nog meerdere opleidingen en bijscholingen bijgekomen. De belangrijkste was wellicht mijn opleiding in de vermaarde Ecole de Guerre in Parijs. Daar leer je in een zeer internationale context en onder auspiciën van het zeer operationele Franse leger onder andere over hoe in andere landen hun defensie is opgebouwd, welke internationale organisaties en belangen er meespelen en dergelijke.’

Vlootbeheer is rode draad in carrière De rode draad door de carrière van De Potter is het onderhoud en beheer van de vliegtuig- en helikoptervloot van Defensie.

Van waar de keuze voor maintenance, vroegen wij ons af?

An-Roos De Potter: ‘Ik ben afgestudeerd in de optie Luchtvaartmechanica, er werd dan ook verwacht dat ik een technische functie in die richting zou uitoefenen.

Als niet-piloot in het technisch domein Luchtvaart, word je dan quasi automatisch officier in een onderhoudsfunctie.

Voor mij begon mijn loopbaan in 1994 in Kleine Brogel, waar ik Onderhoudsofficier Maintenance werd van de F16’s van de 10de Tactische Wing. In die eerste jaren ben ik verantwoordelijk geweest voor meerdere teams, die telkens een andere taak binnen het onderhoud uitvoeren. Zo is er een team dat de geplande onderhoudsbeurten uitvoert, is er een team dat niet-gepland onderhoud op zich neemt, ... .’

‘Het was in die laatste ploeg dat ik gestart ben. Dat hield ook in dat ik geregeld in het buitenland vertoefde.

Sommige vliegbewegingen kun je bijna niet oefenen in eigen land, zoals het vliegen op lage hoogte of bepaalde schietoefeningen. Voor die gevallen wordt er met een compleet detachement van vliegtuigen en ondersteunend personeel naar het buitenland uitgeweken, waarbij ook

telkens een onderhoudsteam van de partij is. Ik was daarbij verantwoordelijk voor het klaarmaken van de vliegtuigen, het uitvoeren van herstellingen, het eventueel zorgen voor de bewapening.’

‘In die jaren ben ik onder meer in Canada, Marokko en Portugal geweest om assistentie te verlenen bij oefeningen. Ook bij de allereerste operationele inzet van de F16 was ik aanwezig, dat was in Vilafranca (Italië) voor de oorlog in voormalig Joegoslavië. In principe verschilt het onderhoud in een operationele setting niet veel van een oefensetting. Enkel de tijdslots kunnen anders zijn, zo kan het wel eens nodig zijn om dag en nacht door te werken als het een intensieve campagne betreft. Ook de bewapeningstaken kunnen uitgebreider zijn, afhankelijk van de opdracht en het soort campagne.’

Maintenanceprogramma hangt af van fabrikant ‘In principe verloopt het onderhoudspatroon van een militair vliegtuig niet veel anders dan dat van een standaard vliegtuig. We volgen met Defensie het vooropgestelde basisprogramma dat de constructeur voorschrijft, al leidt eigen ervaring soms tot het verstrengen van dat schema. Ook voor sommige specifieke modificaties hebben we aangepaste onderhoudsvoorschriften. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de F16, die in ons land een aantal specifieke veranderingen ondergaan heeft.’

‘Er is overigens ook een belangrijke rol weggelegd voor de industrie in het onderhoud. Voor de C130 werd dat uitbesteed aan Sabena Technics en later Sabena Aerospace. Sabca speelt dan weer een belangrijke rol in het onderhoud en het evolueren van de F16. Het zijn vooral de typische periodieke onderhoudsbeurten die bij deze bedrijven gebeuren.’

‘Het interval hangt af van wat de fabrikant opgeeft. Bij de C130 was dat om de zes jaar, bij de Agusta A109 helikopter is dat om de 2.400 vlieguren. Voor Defensie is het vooral belangrijk om de kennis in huis te hebben om het onderhoud uit te kunnen voeren tijdens een operationele inzet. Het uitbesteden van deze periodieke onderhoudsbeurten is daarom absoluut geen nadeel.’

‘In totaal werken ongeveer 1.000 à 1.200 medewerkers in de diverse onderhoudsafdelingen, al zijn daar ook de ondersteunende functies bijgeteld. Ook wij worden geconfronteerd met een grote nood aan technisch geschoold personeel. Daarom maken we altijd de afweging waar de prioriteiten liggen en zoeken we alternatieven. Zo is er in de basis in Florennes een hybride model in het leven geroepen voor het onderhoud van de F16’s, waarbij de externe partijen bij ons op de basis komen om het onderhoud uit te voeren.

Er is dus wel wat variatie in de mogelijkheden. Ook de constructeur komt in sommige gevallen ter plaatse voor het uitvoeren van herstellingen waarover te weinig informatie beschikbaar is in de documentatie. Als er opnieuw een ‘engineering advice’ moet opgesteld worden over hoe de herstelling moet verlopen, moet de constructeur de meest AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 31

INTERVIEW

Op de militaire luchthaven van Melsbroek is de nieuwe onderhoudsloods voor de Airbus A400M onlangs in gebruik genomen.

geschikte benadering van het onderhoud opstellen.’

‘De onderhoudsafdelingen worden in principe niet betrokken bij de aankoop van nieuwe toesteltypes. Als materieelbeheerder - eveneens een functie die ik uitoefende - is dat wel het geval. Daar help je mee om de specificaties op te stellen en de technische evaluatie te doen bij beslissingen rond nieuwe toestellen, waarbij je een beroep kan doen op de expertise van diverse eenheden binnen Defensie. Dat is bijvoorbeeld bij de F35 zo gebeurd. Al moet ik daar wel de kanttekening bij maken dat het hier uiteraard niet gaat om het design van de toestellen. De taken zijn voornamelijk vergelijkend van aard, waarbij de specificaties van diverse types naast elkaar worden gelegd.’

Belangrijke evoluties maken loopbaan boeiend ‘Het voordeel aan het werken bij Defensie is de enorme variatie, want sowieso verander je er geregeld eens van taakinhoud. Ik heb in de afgelopen jaren meerdere functies uitgevoerd en diverse toestellen onder mijn hoede gehad: onder meer de F16, de C130, de witte vloot (A310, F900, ERJ135/145,…), de lestoestellen SF260 & Alpha Jet bij de vliegtuigen en de Sea King, NH90, Alouette III en A109 bij de helikopters zijn de revue gepasseerd.

Daarnaast kon ik ook mee bepalen hoe we de technische ondersteuning zullen verzekeren van onze nieuwste aanwinsten, zoals de A400M, F35 & MQ9B. De grootse evolutie in onderhoud in al die jaren is ongetwijfeld digitalisering geweest. Vroeger moest je elke toestel echt van binnen en van buiten kennen om 32

een fout te zoeken. Nu koppel je een laptop of tablet aan het vliegtuig en de foutcodes worden automatisch gegenereerd.’

‘Ook de eisen naar luchtwaardigheid en dergelijke zijn veel strenger geworden en aan meer reglementen onderworpen.

Dat zorgt voor minder vrijheid van handelen naar configuratie toe. Indertijd integreerden onze eigen mensen bijvoorbeeld ooit zelf een nieuwe GPS voor de A109, vanaf de tekentafel tot het prototype.’

‘Dat is vandaag niet meer mogelijk. Maar die nieuwe evoluties brengen uiteraard grote voordelen met zich mee. Dat maakt een carrière bij Defensie ook zo boeiend: je staat hier elke dag midden in toptechnologie.’

In totaal werken er ongeveer 1.000 à 1.200 medewerkers in de diverse onderhoudsafdelingen.

NIEUW LID INDUMOTION MET FAMILIEBEDRIJF VAN MEEUWEN LUBRICATION LOOPT ALLES GESMEERD Zonder goede smering staat de wereld voor een groot gedeelte stil. In het dagelijks leven is dat bij velen zeker niet top of mind, bij het team van Van Meeuwen zeker en vast wel!

dat milieuvriendelijke smeermiddelen (EAL’s) door de verbeteringen aanzienlijk beter presteren dan conventionele producten. Met de biologisch afbreekbare smeermiddelen van Van Meeuwen spaart u dus niet alleen het milieu, maar ook belangrijke bedrijfsmiddelen en onnodige kosten.

Rotating equipment en hydrauliek is te vinden in fabrieken, treinen, werkschepen, bruggen & sluizen, graafmachines en ga zo maar even door. In al deze assets is olie en/of vet nodig om de optimale werking te garanderen. Bij Van Meeuwen staat de relatie met de klant centraal. Samen werken we elke dag met passie hard aan verbeteringen. Zo helpen we bedrijven om meer te halen uit hun assets en producten. Tastbaar én meetbaar. In tal van industrieën en over de hele wereld.

Quick wins We gaan samen op zoek naar quick wins maar denken ook op lange termijn. Zo bouwen we samen met klanten en partners een sterke relatie op. En steeds vaker kunnen we met data van equipment aan de slag, waarmee er ook smeertechnisch een voordeel kan worden behaald.

Van Meeuwen struint als applicatiespecialist de wereld af naar de beste producten voor onze lokale klanten. We zijn nieuwsgierig naar nieuwe vormen van dienstverlening en onderzoeken welke technologieën we kunnen inzetten om dingen slimmer en anders aan te pakken.

Familiebedrijf Het familiebedrijf Van Meeuwen richt zich al bijna 90 jaar op industriële toepassingen en realiseert samen met haar klanten een betrouwbaar draaiende equipment. Met kennis, producten en diensten zorgt Van Meeuwen voor een juiste balans tussen de prestaties van de assets en de onderhoudskosten. We zijn gericht op verbeteringen en verduurzaming, waardoor er bijvoorbeeld minder tijd nodig is voor de uitvoering, en/of minder smeermiddelen nodig zijn.

En waar nodig zetten we bio-afbreekbare oliën en vetten in om risico’s in het milieu uit te sluiten.

Het Belgische team onder de leiding van Filip Verwaest, met thuisbasis in Aalst, voorziet u graag van gepast advies voor uw uitdagingen. Bel ons op 053 / 76 76 00 of email info@ vanmeeuwen.com www.vanmeeuwen.com

Zo maakte de Green Award Foundation bekend dat Van Meeuwen Lubrication een nieuwe Green Award Incentive Provider is geworden. De zorg voor het milieu is zeer belangrijk en de voorschriften worden steeds strenger. Als gevolg daarvan neemt de vraag naar biologisch afbreekbare smeermiddelen toe. Dat is vanzelfsprekend een positieve ontwikkeling voor het milieu. Maar ook vanwege het feit

Lubrication

Kennis Producten Diensten www.vanmeeuwen.com ■

■

Maak het verschil met high performance smeermiddelen ■ ■ ■ ■

Optimale bescherming Minder verbruik Hogere betrouwbaarheid Biologisch afbreekbaar

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 33

REM-B HYDRAULICS VERBETERT HEFVEILIGHEID VAN OFFSHORE WINDTURBINEBASIS AAN KADE MET BEHULP VAN ENERPAC XC POMP Het Belgische REM-B Hydraulics heeft voor het toonaangevende internationale staalconstructiebedrijf Smulders, autonome, op afstand bediende hydraulische powerpacks ontwikkeld voor het aankoppelen en losmaken van offshore windturbinevoeten tijdens hefwerkzaamheden aan de kade.

De powerpack voor het losmaken van sluitingen, dat gebaseerd is op een snoerloze hydraulische pomp uit de XC-reeks van Enerpac, biedt een veiliger alternatief voor bungelende lange hydraulische slangen die met een pomp aan de kade verbonden zijn.

Bij het hijsen van 1000 ton zware, 85 m hoge gefabriceerde turbinevoeten van de kade op een binnenschip wordt gebruik gemaakt van sluitingen om de turbinevoet aan een driepunts hijsframe en kraan vast te maken. Het vast- en losmaken van de sluitingen gebeurt met een dubbelwerkend ventiel dat wordt aangedreven door een pomp aan de kade die met lange slangen verbonden is. Smulders zocht naar een eenvoudiger en veiliger methode om de sluitingen aan te brengen en los te maken, zonder dat lange slangen nodig zijn.

REM-B Hydraulics op afstand bediende hydraulische powerpacks voor het hijsen van offshore windturbinebases van 1000 ton en 85 meter hoog.

34

REM-B Hydraulics powerpack met daarop de Enerpac XC pomp.

REM-B HYDRAULICS Aan elke poot van het hijsframe bevestigd Het systeem van REM-B Hydraulics, dat aan elke poot van het hijsframe bevestigd is, maakt lange slangen overbodig door gebruik te maken van een Enerpac XC pomp op batterijen om een bidirectionele klep te bedienen die verbonden is met een cilinder die de pen beweegt waarmee de sluiting verbonden is.

harpsluitingen door lange slangen overbodig te maken, en verbetert tevens de veiligheid van het heffen.’ www.enerpac.com www.rem-b.com

Het hele systeem zit in een compacte metalen behuizing met een externe antenne die elke eenheid met een draadloze controller verbindt. Voor meer veiligheid worden de kluisterpennen sequentieel geactiveerd.

De hydraulische pomp van de Enerpac XC-serie weegt 9,9 kg en is uitgerust met een efficiënte elektromotor die wordt aangedreven door een lithium-ionbatterij van industriële kwaliteit van 28 volt, waardoor hij een uitzonderlijke snelheid en looptijd heeft. Het is een ideale pompoplossing voor afgelegen buitenlocaties.

‘De op afstand bediende powerpack is de ideale oplossing voor het heffen en positioneren van offshore structuren, dankzij het vermogen en de draagbaarheid van de Enerpac XC pomp’, zegt Sam Briels, Enerpac productspecialist, REM-B Hydraulics. ‘Hij vereenvoudigt het gebruik van hydraulische Detail van het driepuntshefframe van de windturbinebasis.

ENERPAC TILT DEK VAN LONDONBRUG OP Enerpac hielp in Antwerpen ook met de vervanging van de oude Londonbrug door een bredere versie. Het transporteren van het nieuwe brugdek over de 50 km van Gent naar Antwerpse Eilandje via het kanaal was niet zonder uitdagingen.

Het nieuwe brugdek is groter en breder en weegt 300 ton.

Het bestaat uit twee rijstroken, een voet- en fietspad in beide richtingen en een tramlijn in de middenberm. Vroeger werd de brug aangedreven door een elektromotor. Nu wordt dit gedaan door twee hydraulische vijzels.

Het nieuwe Londense brugdek werd vervaardigd door staalconstructiebedrijf Aelterman in Gent. Met een kanaalponton werd door de firma Victrol en Roll-iT, een dochteronderneming van Aertssen Group, het brugdek naar Antwerpen vervoerd.

Roll-iT projectmanager Tom Van Runckelen: ‘Onze grootste uitdaging was het optillen van de brug over de Kattendijksluis en het historische sluiswachtershuisje. Het was onpraktisch om hiervoor een kraan in te zetten gezien de hinder voor het lokale verkeer. In plaats daarvan hebben we besloten om de Enerpac Jack-Up te gebruiken om de brug over de obstakels te tillen. Dit had ook als voordeel dat

we de jack-up konden gebruiken als integraal onderdeel van het complete transport- en installatiesysteem van de brug.’

Bij de staalfabriek van Aelterman gebruikte Roll-iT een combinatie van 2 x 12-assige SPMT’s (Self-Propelled Modular Transporters) en het Enerpac JS-250 Jack-Up-systeem om het brugdek op te tillen naar de Victrol ponton. Toen het brugdek stevig op het ponton was bevestigd, werden de jack-up torens volledig neergelaten om de stabiliteit van het ponton te vergroten.

Het JS-serie hefsysteem van Enerpac is een meerpuntshefsysteem dat bestaat uit vier heftorens, één onder elke hoek van een lading. Het hefframe van elke heftoren bevat vier hydraulische cilinders, die stalen vaten heffen en stapelen. De last wordt stapsgewijs gehesen terwijl vaten via een geautomatiseerd systeem worden ingebracht, opgetild en gestapeld, waardoor de hijstorens worden gevormd.

De JS-250 heeft een hefvermogen van 250 ton per toren, wat een totaal hefvermogen geeft van 1.000 ton en dit tot een hoogte van 10 meter.

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 35

ANTWERP EXPO HOU UW PRODUCTIE IN TOPCONDITIE Geen productieproces dat ontsnapt aan digitalisering. Ook uw sector niet. Maar kan u alles nog volgen nu technologie sneller dan ooit evolueert? De unieke combinatie van drie industriële topbeurzen, Maintenance, Pumps & Valves en M+R op 23 en 24 maart in Antwerp Expo maakt dat u efficiënter dan ooit weer helemaal op de hoogte bent van alle trends in uw branche.

Het hele industriële spectrum komt tijdens deze drie beurzen immers aan bod. Nodig dus ook uw collega’s uit en dompel u samen onder in de wereld van Industrie 4.0, slim onderhoud, procesmonitoring, OEE … en ontdek hoe u uw volledige productie naar een hoger niveau kan stuwen.

Het walhalla voor uw sector De industriële wereld samen… wat een dynamiek, wat een impact. Want een kruisbestuiving tussen (petro)chemie, waterbehandeling, procesindustrie, energie, metaal en productiegericht onderhoud biedt ontelbare kansen. Aan u om ze te grijpen.

Het TOPPROGRAMMA biedt GROEIPOTENTIEEL alom.

Enkele highlights: • De unieke combinatie van drie beurzen maakt dat u met één bezoek volledig bijgepraat bent over alle relevante industriële ontwikkelingen.

• Meer dan 400 exposanten tonen u de beste oplossingen rond industriële vloeistof- en gastechnologieën, meet- en instrumentatie en industriëel onderhoud.

• 200% future proof. Innovaties die u zullen helpen om uw efficiëntie te verhogen en kosten te besparen? Ontdek ze in geen tijd via de Innovation Tours.

• Beleef de toekomst in thematisch ingerichte zones zoals de Robot Demo Zone, Aqua Plaza …

• Voorsprong door kennis, daar draait het om. Volg één van onze Masterclasses en krijg ontelbare tips & tricks en ontdek de nieuwste trends in productiebetrouwbaarheid, procesinstrumentatie, Industrie en Maintenance 4.0, veiligheid …

Uw voordeel: met één bezoek bent u volledig up-to-date over alle relevante industriële ontwikkelingen. Want uw tijd is kostbaar.

PRAKTISCHE INFO Waar? Antwerp Expo Wanneer? 23 en 24 maart Openingsuren? Telkens van 10 u. tot 18 u. (met afterwork drink tot 19 u. op woensdag) Registratie? Via website met code BABQ1000 www.pumps-valves-expo.be

36

PHOENIX MECANO EX-BEHUIZINGEN VOOR ELKE TOEPASSING

Het voordeel van deel uit te maken van een grote internationale groep Phoenix Mecano AG, is dat je diverse technieken in eigen huis bezit en kan aanbieden aan je klanten. Voor Phoenix Mecano is dat het geval met EXbehuizingen die, via zusterbedrijf ROSE, op maat van elk project kunnen worden aangeboden.

De vraag naar explosieveilige behuizingen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Voor ontwikkelaars resulteert dat in een zoektocht naar een geschikte oplossing voor de componenten die zij willen beschermen. Dat kan om iets zeer eenvoudigs gaan zoals een verdeeldoos waarin kabels via klemmen verbonden worden, maar ook hoogwaardige elektronica, meet & regelsensoren of HMI-schermen (Human Machine Interface) moeten beschermd worden.

‘Dit soort toepassingen vind je in allerlei bedrijven, zeker niet alleen in de Olie & Gas sector’, vertelt specialist Gunter Drischel (directeur EX product divisie ROSE). ‘Ook in de productie en behandeling van waterstof, in energie-productiebedrijven, farmacie of de chemie zijn Ex-behuizingen absoluut nodig. In België ligt het zwaartepunt vooral in de Haven van Antwerpen, al vind je Ex -toepassingen vandaag quasi overal in het land.’

is momenteel die van de meet-en regeltechnieken. Vooral digitalisering is daar de drijvende kracht. Bedrijven willen meer parameters in hun fabriek of machine in het oog houden, maar soms kan dat enkel door sensoren te plaatsen in een Ex-omgeving. Dan heb je uiteraard een aangepaste behuizing nodig. Bovendien zijn er sommige componenten die simpelweg niet in een Ex-uitvoering bestaan, dan kan je niet anders dan ze inbouwen in een Ex drukvaste behuizing.’

Serie- of maatwerk ‘Bijzonder aan onze benadering is dat we diverse paden kunnen bewandelen: we kunnen zowel standaardoplossingen als volledig op maat gemaakte behuizingen aanbieden.

De explosieveilige behuizingen van ROSE voldoen aan de richtlijnen voor deze explosieve omgevingen. De producten worden gebruikt in gasexplosiebeveiliging in zones 1 en 2 en in stofexplosiebeveiliging in zones 21 en 22. De Ex e, Ex i en Ex d behuizingen zijn verkrijgbaar in aluminium, polyamide, polyester en roestvrij staal. Belangrijk is dat onze behuizingen gecertificeerd worden, ook de volledig op maat gemaakte uitvoeringen. Zelfs als het maar om één stuk gaat. Ook intern voeren we altijd een eigen controle uit.’ www.phoenix-mecano.be

Sensoren stuwen groei ‘In een Ex-behuizing kunnen meerdere technieken ondergebracht worden, zoals drukknoppen, onderbrekers, verbindingen en dergelijke. Maar de snelst groeiende groep AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 37

We invite you to join us on Thursday 19th May 2022 at 14:50 for a presentation during the Expert Classrooms happening on the 1st mainstage, in the Connectivator Zone (Hall 4) at the Automation Show held at the Kortrijk Xpo. We will be discussing WEG Benelux’s successes with our medium voltage variable speed drives.

Also, visit our stand Nr. 119 in Hall 1 on the 18th to 20th May at the Kortrijk Xpo.

SSE 2022 HANNOVER ME

E T A E R C S ’ T LE Y R T S U D N I E TH W O R R O M O T OF oduction. gital & green pr Get ready for di ion at #HM22 m rial Transfor at st du In e nc rie Expe 22 May – 2 June 20 Be part of it: 30 .com hannovermesse

HOME OF INDUSTRIAL PIONEERS

38

AGORIA

BAROMETER TECHNOLOGISCHE INDUSTRIE BLIJFT GUNSTIG De negatieve tendens uit het derde kwartaal van 2021 lijkt nu plaats te hebben gemaakt voor stabilisatie.

In januari is de brutocurve opnieuw geklommen tot het niveau van oktober en november vorig jaar. Daardoor blijft de conjunctuurbarometer van de technologische industrie op enkele punten boven zijn langetermijngemiddelde. Hoewel de bedrijfsleiders van onze sectoren minder optimistisch zijn dan een jaar geleden, beschouwen ze de conjunctuur nog altijd als gunstig.

Op sectorniveau is te zien dat momenteel alleen de barometers van elektro en transportmiddelen zich onder hun langetermijngemiddelde bevinden. In die sectoren, die bijzonder hard worden getroffen door het tekort aan onderdelen, vinden de ondernemingen dat ze er niet goed voor staan.

Elders schetsen de barometers een positief beeld. Er moet echter worden opgemerkt dat in de sector metaalproducten de neerwaartse tendens wordt voortgezet en dat voor de non-ferro en IT-Solutions de curve zich alleen weer op een hoog peil bevindt dankzij een sterke opleving in januari.

NBB-conjunctuurbarometer van de technologische industrie

Wat de verschillende indicatoren betreft, is de vooruitgang in januari hoofdzakelijk toe te schrijven aan de verbetering van de werkgelegenheidsvooruitzichten.

Na vijf dalingen op rij is de indicator van de werkgelegenheidsvooruitzichten in januari opnieuw gestegen. De piekwaarden van vorige zomer worden nog lang niet gehaald, maar de indicator steekt nu wel weer boven het langetermijngemiddelde uit. Dit wijst erop dat een groot aantal ondernemingen van de technologische industrie overweegt om het personeelsbestand op korte termijn uit te breiden.

Werkgelegenheidsvooruitzichten voor de komende drie maanden (verschil tussen het aantal ondernemingen dat in de komende drie maanden een toename van het personeelsbestand verwacht en het aantal dat een afname verwacht in % van het totale aantal ondernemingen in de enquête) De beoordeling van de voorraad is dan weer verslechterd in januari. Die beweging volgt op twee sterke verbeteringen, waardoor de indicator in ongunstig gebied blijft verkeren. Dit wijst erop dat heel wat ondernemingen het moeilijk hebben om hun producten te verkopen.

Die ontwikkeling blijft afsteken tegen de positieve beoordeling van de bestellingen, die aangeeft dat de vraag die aan onze sectoren wordt gericht op een hoog peil blijft.

De vraagvooruitzichten ten slotte zijn voor de vierde maand op rij stabiel en blijven enkele punten boven het langetermijngemiddelde uitsteken.

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 39

INTELLIGENTE PRODUCT TRANSPORTSYSTEMEN TOT 50 PROCENT FLEXIBELER DANKZIJ VOLGENDE GENERATIE MULTI-CARRIERS Schneider Electric lanceert de Lexium MC12 multi-carrier voor het verplaatsen, groeperen en positioneren van producten in industriële operaties.

De nieuwe multi-carrier is ontworpen in combinatie met de digital twin-technologie. Zo speelt Schneider Electric in op de toenemende behoefte aan meer flexibiliteit, hogere productiviteit en snellere time-to-market van machines voor het automatiseren van discrete processen.

De digital twin-software biedt voordelen gedurende de gehele levenscyclus van de machine. De software verbetert de kwaliteit van de ontwerp- en testprocessen. Daarnaast worden ook de inbedrijfstellingskosten zo laag mogelijk gehouden. OEM’s (Original Equipment Manufacturers) kunnen het systeem ontwerpen, testen en optimaliseren zonder dat aanpassingen moeten worden gemaakt aan de bestaande installatie.

40

Een digitaal multi-carriermodel dat is gemaakt voor simulatie, is flexibeler en efficiënter voor operaties en onderhoud.

Nieuwe producten worden virtueel getest waardoor de marktintroductietijd exponentieel wordt verkort.

‘Door gebruik te maken van EcoStruxure Machine van Schneider Electric, inclusief het Lexium MC12-multicarriersysteem, zijn onze activiteiten veel eenvoudiger te integreren’, aldus Federico Scornaienchi, Export Manager bij Livetech. ‘Onze machines zijn sneller, meer modulair en hebben een kleinere voetafdruk.’

‘Dit bespaart ons 30-40% aan kosten en het versnelt de omschakeltijd met 50%. Ook maakt deze krachtige digitale oplossing het onderhoud een stuk eenvoudiger. Zo kunnen we onze internationale klanten in de voedingsmiddelenindustrie beter van dienst zijn.’

SCHNEIDER ELECTRIC OEM’s, machinebouwers en eindgebruikers krijgen: • Tot 50% betere machineprestaties en meer flexibiliteit • Tot 30% kortere ontwerp- en marktintroductietijd • Tot 50% snellere installatie en inbedrijfstelling van machines • Tot 40% hogere besparing op investeringskosten • Tot 20% kleinere ecologische voetafdruk Betrouwbare machines die makkelijker te installeren zijn ‘Multi-carrieroplossingen dragen bij aan innovatieve machineontwerpen die de voetafdruk verkleinen, flexibiliteit vergroten en moderne diagnostiek integreren in efficiënte machines’, zegt Ali Haj Fraj, SVP Digital Plant and Machine Solutions bij Schneider Electric. ‘De Lexium MC12 multi-carrier is een nieuwe generatie lineaire transportsystemen en is onderdeel van EcoStruxureTM Machine - de interoperabele IoTsysteemarchitectuurvan Schneider Electric. Zo hoeven machinebouwers slechts één tool te gebruiken voor engineering en lifecycle management voor onder andere: logica, motion, veiligheid, frequentieregelaars, digitaal loadmanagement, robotica en nu ook voor multi-carrier transportoplossingen.’

De installatie van de Lexium MC12 wordt uitgevoerd zonder speciaal gereedschap. Tijdens het maken van de rails worden segmenten samengevoegd en bevestigd op een vlakke ondergrond. Er zijn geen statieven of houders nodig. De stroom en veldbus worden aangesloten met interconnectieelementen zonder extra kabels. In de binnenste lus zijn er geen afdekplaten of constructieve elementen. Hierdoor kunnen mechatronische elementen zoals robots of processtations gemakkelijk in of naast de multi-carrier worden gemonteerd.

• De flexibiliteit om meer formaten/producten op dezelfde machines te laten draaien • Vereenvoudigde omschakelingen • Minder slijtagegevoelige onderdelen • Eenvoudiger onderhoud door één segmentwissel en snel te vervangen carriers • Automatische configuratie na het vervangen van segmenten of het toevoegen van additionele carriers • Snelle en vereenvoudigde herstart/opstart van machines door herkenning van de positie van de carrier • Bestand tegen vele reinigingsmiddelen. Het voldoet aan de eisen van beschermingsklasse IP65 • Combineert snelle montage en demontage van carriers met een hoog laadvermogen www.se.com

Om het onderhoud te optimaliseren en onnodige downtime te verminderen, biedt de lineaire bewegingstechnologie ook meer diagnostische mogelijkheden. Door de diagnostiek te centraliseren, worden de componenten van elke machine eenvoudig geanalyseerd. Afwijkingen worden snel opgespoord voordat er problemen ontstaan en machinebouwers en operators kunnen hun machines op afstand volgen, bewaken en repareren. Ook biedt de combinatie van de Lexium MC12 en de EcoStruxure Machine Advisor, een digitaal cloudgebaseerd serviceplatform.

Geavanceerd machineontwerp en onderhoud Industriële machines worden duurzamer, flexibeler, onderhoudsvriendelijker en eenvoudiger dankzij de Lexium MC12. Het biedt onder andere: AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 41

NEW

Robonity

Partner & exclusive distributor in the Netherlands, Belgium and Luxembourg.

Series

Discover the new Motor-less single axis actuator/ Single-axis robots sales@avt-connecting.com | avt-connecting.com | +32 (0)16 400 500

Pieter Thomaes

42

Fischer Connectors offers a great variety of standard and custom interconnection configurations for professional applications. Applied in industries such as medical, test & measurement, industrial automation, defense & security and unmanned aerial vehicles. Your request for samples is very welcome and we would gladly discuss our connector solutions with you. Let’s connect!

BECKHOFF ALS HET VOLLEDIG JUIST MOET ZIJN Meten is weten op voorwaarde dat het op een betrouwbare manier gebeurt. Beckhoff, dat al van in zijn begindagen inzet op meettechnologie, trekt daarom resoluut de kaart van hoge nauwkeurigheid. Op M+R, hal 2, stand B2160 én op INDUMATION.BE, zal het niet alleen tonen hoe u tot snelle, betrouwbare meetresultaten in the field kunt komen, zelfs in Ex-toepassingen. Maar ook wat er nodig is om deze data verder te verwerken.

Beckhoff heeft van uiterst nauwkeurig en snel meten, direct in het hart van de machine, zijn handelsmerk gemaakt.

‘High-end metingen zitten in ons DNA’, opent Philippe Hénin, support engineer voor Beckhoff Automation België. ‘Op M+R én tijdens INDUMATION.BE willen we tonen hoe we voor elke meettoepassing en voor elke type signaal de juiste meetklem in het gamma hebben. Metingen zijn immers cruciaal in het Industrie 4.0-tijdperk. Geïntegreerde machines moeten ook relevante informatie over hun toestand en werking genereren.‘ ELM klemmen voor high-end toepassingen Een mooi voorbeeld daarvan, dat ook op stand B2160 in de kijker zal staan, is de ELM serie. ‘Deze klemmen zijn specifiek ontwikkeld voor meettaken die vragen om een hoge resolutie (24 bits), een hoge frequentie (tot 50 ksps) en een hoge nauwkeurigheid (100 ppm). High-end dus. Andere belangrijke troeven zijn de betere temperatuurstabiliteit en de uitstekende bescherming tegen EMC. De gebruiker hoeft enkel maar de klem toe te voegen. Het signaal kan samen met de standaardsignalen over dezelfde bus mee.’

zorgen. ‘Sensoren die zich in Ex-zone 0 bevinden, rechtstreeks verbonden worden met de ELX klemmen in zone 2, zonder dat er een externe intrinsiek veilige galvanische barrière nodig is.

Dat maakt dat er minder ruimte in de kast nodig is en dat de kosten voor de applicatie kunnen dalen.’

Ze bestaan in diverse varianten: digitale ingangen (Namur), analoge ingangen (Hart), relaisuitgangen, potentiometers, thermokoppel, weegcellen, incrementele encoders … Om deze gegevens vervolgens te visualiseren kan u de robuuste CPX panelen van Beckhoff gebruiken die gecertificeerd zijn voor gebruik EX-zone 2.

Volledige pakket: alle data op de juiste plaats Dat is meteen wat Beckhoff tot zo een goede partner in meettechnologie maakt. ‘We hebben niet alleen de klemmen om in de machine te meten in ons gamma, maar ook de hardware (industriële PC’s en embedded PC’s) en de software (TwinCAT) om de meetgegevens op een juiste manier te verwerken. Op onze stand zullen er daarom ook specialisten aanwezig zijn die meer kunnen vertellen over hoe u bijvoorbeeld zo een visualisatie maakt (TwinCAT HMI), hoe u de gegevens verder kunt analyseren (TwinCAT Analytics) of hoe u die data naar de cloud kunt sturen (TwinCAT IoT). Een partner dus die de volledige applicatie aan elkaar kan linken, zodat de juiste data op het juiste moment op de juiste plek terechtkomt.’ www.beckhoff.be

ELX klemmen voor meten in ATEX-omgevingen Een tweede product in de kijker worden de ELX klemmen, die vooral in Ex-toepassingen voor meerwaarde kunnen

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 43

Visit us at Indumation 2022.

Get your free entrance ticket on www.siemens.be/indumation

DIGITAL ENTERPRISE

Infinite opportunities from infinite data Driving the digital transformation and Industry 4.0 with our holistic portfolio to meet the rapidly changing market challenges.

Our Digital Enterprise seamlessly integrates automation and software to uniquely combine the real and the digital worlds. The comprehensive Digital Twin approach enables the meaningful use of data for fast and confident decisions. www.siemens.be/indumation

SIEMENS – INDUMATION 2022 INFINITE DATA FOR INFINITE OPPORTUNITIES De industriële wereld staat voor dringende uitdagingen die snel en duurzaam moeten worden aangepakt.

Hoe kunnen we dat realiseren? Door systematisch te digitaliseren en automatiseren en de verkregen data zo optimaal mogelijk te benutten. Alleen zo kunnen bedrijven snel handelen in snel veranderende marktomstandigheden en actief denken in plaats van reactief. En dat is precies wat het Digital Enterpriseportfolio van Siemens mogelijk maakt.

De COVID-19-pandemie heeft iedereen laten zien hoe snel de marktomstandigheden kunnen veranderen. Industriële bedrijven moeten ook op andere manieren steeds flexibeler inspelen op nieuwe vereisten: • De kostendruk neemt toe: bedrijven moeten meer doen met minder.

• Innovatiecycli worden steeds korter. Consumenten willen steeds meer producten op maat. Om daaraan te voldoen moeten productiefaciliteiten zo flexibel mogelijk ontworpen worden.

• Producten en de productie moeten duurzamer worden.

Dat eisen zowel klanten als de wet. Maar daarvoor zijn productieprocessen nodig die veel minder grondstoffen verbruiken.

• Informatietechnologie dringt door tot in het productieniveau – en software/hardware worden een cruciale concurrentiefactor.

• Tegelijkertijd zijn door de demografische verandering geschoolde en gekwalificeerde werknemers steeds moeilijker te vinden. Vooral veel kleine en middelgrote bedrijven hebben niet genoeg IT-vaardigheden in huis.

Om aan al deze uitdagingen te voldoen, zijn automatisering, elektrificatie en digitalisering nodig.

bovendien over een efficiënte energievoorziening beschikt die zijn processen betrouwbaar laat verlopen.

Alleen zo kan een bedrijf duurzaam ondernemen. Als elk product en elk proces continu digitaal geoptimaliseerd kunnen worden, is er minder energie- en waterverspilling, en wordt er minder afval geproduceerd. Dashboards tonen waar energievreters zich bevinden. Virtuele prototypes vervangen fysieke modellen. En door intensief gebruik te maken van gegevens over de hele waardeketen, kan de ecologische voetafdruk van een product betrouwbaar bepaald en verkleind worden.

Siemens combineert daarom de echte en digitale wereld en de troeven van hardware en software. Ons portfolio omvat alle takken van de industriële productie. Onze digital twins brengen alle gegevens van het product, de productie en zelfs de waardeketen bijeen. Dat betekent dat elke parameter in de levenscyclus van het product en de productie optimaal kan worden gecoördineerd, zelfs om deze af te stemmen op procedures die worden gebruikt door leveranciers en logistieke partners, de stroomvoorziening of het fabrieksgebouw zelf. Al deze oplossingen zijn geschikt voor zowel nieuwe als bestaande toepassingen. www.siemens.be/indumation

Veel procedures in commerciële activiteiten zijn al digitaal en ook het aantal gedigitaliseerde productiestappen groeit. Maar het volstaat niet om slechts enkele processen te digitaliseren: de hele waarde- en toeleveringsketen moet erbij betrokken worden. Dat is de enige manier om een continue datastroom te bereiken, van het ontwerp en de productie van producten, tot het gebruik door de klant en productrecycling of -verwijdering. Dit is essentieel zodat bedrijven op elk moment een volledig beeld hebben van hun processen en deze optimaal kunnen ontwerpen en coördineren.

Benieuwd naar het TIA-platform, Industrial Edge oplossingen, nieuwste aandrijvingen of laatste technologische ontwikkelingen?

Bevindt het trillingsniveau van een machine zich nog in de groene zone? Is de ene compressor constant overbelast terwijl de andere bijna altijd stationair draait? Hoe gaat het met de productie? Moet de inkoopafdeling materialen sneller dan verwacht opnieuw bestellen? Dergelijke vragen kunnen gemakkelijk worden beantwoord wanneer een bedrijf weet hoe het zijn beschikbare gegevens correct kan gebruiken en

Siemens Innovation Tours • Wanneer: 18/05 13h30 – 14h15 18/05 15h45 – 16h30 20/05 13h – 13h45 • Waar: Kortrijk Xpo, Siemens stand, hall 6 • Max. aantal deelnemers: 15 per tour • Taal: NL/FR

Bezoek de Siemens-stand in hall 6 en leer meer over de laatste innovaties in al onze expertisegebieden, van software en automation tot OT/IT integratie en cybersecurity. Schrijf u in voor één van onze Free Innovation Tours. Tijdens deze rondleiding gidsen we u langs elke innovatie die voor uw sector relevant is.

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 45

PRODUCTEN HAALT U ALLES UIT UW VARIABELE TOERENREGELING (VSD)?

U kunt wel een energiebesparende installatie kiezen, maar dan moet het materieel ook goed zijn geïnstalleerd en constant worden gemonitord om de vruchten van uw investering te blijven plukken. Hieronder stelt WEG een belangrijke vraag: Haalt u alles uit uw VSD? Een 20 procent lager toerental levert namelijk een mogelijke energiebesparing van 50 procent op. De CFW500 modellen zijn leverbaar met een toegenomen bouwgrootte, een hogere IP-beschermingsklasse, efficiëntieklasse IE2 en zijn conform EU-verordening 1781/2019 inzake het ecologisch ontwerp die op 1 juli 2021 van kracht werd. Deze werken in een breed spanningsgebied van 200 tot 240V, 380 tot 480V of 500 tot 600V. Ze zijn inzetbaar bij omgevingstemperaturen van -10°C tot +40°C en zijn de ideale optie voor veeleisende toepassingen en geschikt voor de algemene machinebouw op het gebied van transporteren, draaien, heffen, pompen en ventileren. De motoren en VSD-pakketten zijn optimaal op elkaar afgestemd

om de systeem- en energie-efficiëntie te verhogen. Ze zorgen tegelijkertijd voor een goede prijs-prestatieverhouding. De CFW500 serie beschikt over de ingebouwde veiligheidsfuncties “Safe Torque Off” (STO) en “Safe Stop 1” (SS1). www.weg.net

PROVIDING SOLUTIONS

ATEX-BEHUIZINGEN Met de ROSE Ex-producten biedt Phoenix Mecano specifieke oplossingen voor omgevingen waar explosiegevaar bestaat.

Klemmenkasten, bedieningskasten en componenten zijn beschikbaar in aluminium, polyester en roestvrij staal.

Onze werkplaats is ATEXgecertificeerd. Wij leveren u snel complete oplossingen die voldoen aan de meest recente ATEX- en IECEx-regels.

Wij beschikken over certificaten in : Ex e / Ex i / Ex d / Ex t Phoenix Mecano nv | Karrewegstraat 124 | 9800 Deinze | België T. +32 9 220 70 50 | info.pmb@pmk.be | www.phoenix-mecano.be

46

PRODUCTEN LICHTE EN EFFICIËNTE MEERTRAPSVACUÜMEJECTOR VAN SMC SMC heeft haar assortiment meertrapsvacuümejectoren vernieuwd met de ZL1/ZL3/ZL6-serie. Deze productserie sluit aan op de vraag naar minder gewicht door het toenemende gebruik van robotica.

De nieuwe producten binnen het SMC-vacuümprogramma hebben de vereiste zuigstroom voor werkstukken met hoge lekkageniveaus.

De serie is compact en licht, maar groot als het gaat om zuigvermogen. De drietrapsdiffusor van de ZL1/ZL3/ZL6 levert een verhoogd aanzuigdebiet van 250% in vergelijking met een eentrapsmodel. Bovendien bieden de ZL3 en ZL6 een toename van het maximale aanzuigdebiet tot 600 l/min. De nieuwste ejectoren van SMC zijn ideaal voor werkstukken met poreuze of oneffen oppervlakken, zoals karton of houten materialen die veel worden gebruikt in de verpakkingsindustrie.

Ondanks het krachtige zuigvermogen is de serie buitengewoon licht. Samen met het compacte ontwerp wordt de belasting op bewegende delen van industriële robots verminderd. De compacte behuizing betekent ook dat kleinere machines mogelijk zijn, omdat de componenten voor de meertrapsejector, zoals de drietrapsdiffusor,

vacuümdruksensor, toevoer- en ontluchtingsventielen, filter en geluiddemper, in één unit kunnen worden geïntegreerd.

De vernieuwde drietrapsejector vermindert ook het luchtverbruik. De ZL1 heeft een reductie van ongeveer 10%, zonder dat dit ten koste gaat van de zuigcapaciteit. Deze energiebesparing is bereikt door de toevoerdruk voor de piekvacuümdruk te verlagen tot slechts 0,33 MPa, waarbij slechts 57 l/min wordt verbruikt. De ZL3 en ZL6 hebben de optie om een drukschakelaar met energiebesparingsfunctie te monteren. Het luchtverbruik vermindert dan tot 90% door de toevoerlucht af te sluiten zodra het gewenste vacuüm is bereikt.

https://www.smc.eu/nl-be/products/new

KLEINER, COMPACTER EN SNELLER: DE FISCHER MINIMAX™ SERIE IS VERDER UITGEBREID Fischer’s MiniMax™ Series, ‘s werelds kleinste robuuste connector, is uitgebreid met drie nieuwe connectoren en bijhorende bekabeling, nieuwe pinlayouts, afmeting en datasnelheid: • Nieuwe pin-layout configuratie: 7 contacten (4x signaal, 3x power 7A) in een Ø 10 mm afmeting (size 06), met een configuratie tot en met AWG 22 in drie verschillende vergrendeltypes (quick-release, push-pull, screw), de perfecte toevoeging in het Nett-Warrior connectiviteitssysteem en andere robuuste toepassingen.

• Nieuwe afmeting: Ø 14 mm (size 10), met 12 signaal en power contacten, goed voor USB 3.2 Gen 2 (10Gbit/s, 1m) en een hoge stroom tot 8A, geschikt voor snelle intercomboxen en de volgende generatie netwerkhubs.

• Nieuwe ultra hoge dichtheid: 30 contacten (24x signaal, 6x power 5A) in een Ø 14 mm afmeting (size 10), HDMI 1.4, USB 3.2 Gen 2 en Ethernet ondersteunend en een perfecte uitbreiding voor instrumentatie-, sensor, onbemande systemen en ‘IOT’ toepassingen.

• 360° graden afscherming • IP 68 tot 20m voor 24h • Hoge corrosiebestendigheid (1000 uur salt spray test) • Groot temperatuurbereik van -40°C tot +135°C • Zeer gebruiksvriendelijk, zelfs met handschoenen aan • 5.000 steekcycli • IEC, EIA, MIL-STD-202, MIL-STD-810 gekeurd AVT Wiring & Connecting is partner & exclusief distributeur van Fischer Connectors in Nederland, België en Luxemburg. Uw verzoek voor samples is van harte welkom en wij bespreken graag onze connector oplossingen met u.

AVT Wiring & Connecting avt-connecting.com

sales@avt-connecting.com +32 (0)16 400 500

De belangrijkste kenmerken van de MiniMax™ Series: • Miniaturisatie met hoge contactdichtheid • Unieke signaal- en powercombinatie • Ontwikkeld en getest voor hoge data snelheid • USB 3.2 Gen 2, Ethernet, HDMI 1.4 • Tot en met AWG 18 en 10 A AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 47

PRODUCTEN ONDERSCHEIDEND IN TWEE DIMENSIES: XP+ HIGH TORQUE - HOOGSTE KOPPELDICHTHEID EN MAXIMALE TORSIESTIJFHEID

Vergeleken met de industriestandaard biedt de XP+ HIGH TORQUE planetaire reductiekast uit de alpha Premium Line van WITTENSTEIN de hoogste koppeldichtheid die op de markt verkrijgbaar is.

Daardoor kan een kleinere bouwgrootte toegepast worden en ruimte en energie bespaard worden.

Met de planetaire reductiekast XP+ HIGH TORQUE realiseert u tot wel 72% meer koppel en tegelijk ook tot 54% meer torsiestijfheid in vergelijking tot de beste producten van andere producenten. Bovendien vangen de lagers van de reductiekast met zijn geoptimaliseerd vermogen zeer hoge externe krachten op. Daardoor wordt met de XP+ HIGH TORQUE niet alleen de productiviteit, maar ook de proceskwaliteit verhoogd.

GEDECENTRALISEERDE AUTOMATISERING MET REMOTE-I/O: CPX-AP-I Met CPX-AP-I krijgt u een efficiënt, open en uitbreidbaar remote-I/O-systeem. U kunt krachtige I/O-modules, bestaande ventieleilanden en een breed scala aan IOLink-apparaten en elektrische aandrijvingen direct in de belangrijkste hostsystemen integreren.

En op basis van de innovatieve AP-systeemcommunicatie, zorgt het remote-I/O-systeem voor een ononderbroken communicatie van het werkstuk tot de cloud. Voorbestemde toepassingsgebieden voor het remote-I/O-systeem CPX-AP-I zijn toepassingen met beperkte inbouwruimte, of in bewegende toepassingen waar het aankomt op een laag gewicht en een kleine inbouwruimte. Of wanneer het gaat om snelle productieprocessen met realtime communicatie.

En nog veel meer.

• Realtime compatibel: buscyclustijden tot 250 µs • Communicatief: directe integratie in EtherCAT-, PROFIBUSen ethernet-netwerken • Krachtig: tot 500 modules op één businterface in de uiteindelijke constructie • Uniek: directe integratie van bestaande Festo-ventieleilanden

De XP+ HIGH TORQUE maakt de realisatie van hoogdynamische applicaties en hoogperformante lineaire systemen mogelijk. Nu het mogelijk is om een kleiner formaat van reductiekast in te bouwen, kunnen machines duidelijk ruimtebesparender ontworpen worden. Daarnaast zorgen kleinere bouwgroottes en een lager gewicht ook voor een positief effect op de energie-efficiëntie (bijv. bij meedraaiende assen). https://alpha.wittenstein.biz/producten/xp-high-torque/

www.festo.be/cpx-ap-i

SLIX SPANNINGS-COMPENSATIEBOUT Slix is een samentrekking van Slide en fix. In essentie is een slix bout een spanningscompensatiebout.

Waar worden deze toegepast? Als twee geleidingen parallel geplaatst worden is dat niet altijd eenvoudig om dat perfect gelijk te monteren. Door op één van beide rails de wagens met slix bouten te bevestigen kan men de spanningen die optreden vanwege de uitlijningsfouten opvangen.

Dat heeft als positief gevolg dat de interne spanningen in de loopwagens verlagen met een aanzienlijke verhoging van de levensduur van de wagentjes als uiteindelijk gevolg. www.vansichen.be 48

TECHTELEX Het Belgische H2WIN, pionier in de ontwikkeling van koolstofvrije, ecologische energiedragers, heeft met H2GREEN groene waterstof geproduceerd zonder gebruik te maken van electrolyse of stoomreforming. H2GREEN wordt gemaakt via fotosynthese en kan een doorbraak betekenen voor een nieuw minder energieverslindend proces. De H2GREEN-technologie maakt gebruik van water, zonlicht en enzymen van een microscopisch kleine blauwalg. (www.h2win.com) DANA stelt drie nieuwe planetaire aandrijvingen voor met verbeterde koppeldichtheid en ontwerpflexibiliteit voor een breed scala aan rups-, wiel- en liertoepassingen. De nieuwe planetaire aandrijvingen, die nu beschikbaar zijn, bieden nominale koppelwaarden van 80 kNm tot 130 kNm. Ze kunnen worden geconfigureerd met Brevini-hydraulische motoren of DANA TM4-elektromotoren voor een breed scala aan conventionele en geëlektrificeerde machines van de volgende generatie, zoals rupskranen, heistellingen, boorinstallaties, rupswerktuigdragers, straddle carriers,… (www.dana.be) Tijdens de befaamde Rally van Monte Carlo (FIA World Rally Championship), die plaatsvond van 20 tot en met 23 januari, reden alle rallyauto’s met een nieuw innovatief hybride systeem. Dit systeem is ontwikkeld door Schaeffler dochter Compact Dynamics. De kern van het nieuwe aandrijfconcept is een krachtig hybride systeem van Compact Dynamics. Het hybride systeem combineert een motor-generator, besturingseenheid en een accu met een capaciteit van 3,9 kWh – geleverd door Kreisel Electric – in een zeer kleine bouwvorm. (www.schaeffler.be) Vanwege de aanhoudende internationale coronapandemie, is HANNOVER MESSE verplaatst naar 30 mei – 2 juni 2022.

Deze beslissing werd genomen in samenspraak met de exposanten en partnerassociaties VDMA en ZVEI. Uitzonderlijk zal HANNOVER MESSE een vierdaagse vakbeurs zijn. Vier dagen gevuld met de jongste innovaties in automatisering, digitalisering, elektrificatie en energie-efficiënte. Partnerland op deze editie van HANNOVER MESSE 2022 is Portugal. (www.hannovermesse.de) Universal Robots, de Deense producent van collaboratieve robots, heeft een recordjaaromzet van meer dan 278 miljoen euro (311 miljoen dollar) gerapporteerd. Dat is 41 procent meer dan in 2020 en 23 procent meer dan de pre-pandemische resultaten in 2019. CEO van het bedrijf, Kim Povlsen, vertelt: ‘Ons productieteam in Denemarken heeft interne records gebroken wat betreft het aantal gebouwde cobots. In het vierde kwartaal bereikte de productie een hoogtepunt, met maar liefst 400 cobots in één enkele week. Onze supply chain-experts hebben hard gewerkt om ons bedrijf soepel draaiende te houden, ondanks wereldwijde leveringsuitdagingen.’ Het bedrijf verwacht dat de sterke groei in 2022 zal aanhouden. (www.universal-robots.com) Ilse Geukens is de nieuwe CFO van Siemens België. Ze nam de functie op 1 januari 2022 over van Joerg Flath. In haar beleid zal Geukens vooral focussen op de verdere digitalisering en automatisering van de financiële processen en waken over de aandacht voor duurzaamheid in de investeringskeuzes van Siemens. Geukens neemt ook een plek op in de raad van bestuur van Siemens België, die hierdoor voornamelijk vrouwelijk wordt. Ilse Geukens startte haar carrière bij Siemens Atea in 1992 en nam in de jaren nadien verschillende financiële verantwoordelijkheden op, onder meer in de telecom- en industriesector, en bij Siemens IT Solutions & Services. Sinds 2013 leidt zij eveneens het financieel luik van de industriële activiteiten in Franstalig Afrika. (www. siemens.be) Daikin Europe NV investeert voor zijn fabriek in Oostende in een nieuwe plaatmetaallijn, alsook in een volledig geautomatiseerd matrijzenmagazijn. Dankzij de nieuwe plaatmetaallijn kan de productiecapaciteit in de fabriek worden verhoogd, terwijl ook de veiligheid op de werkvloer verbeterd wordt. De nieuwe persen dienen voor het fabriceren van de metalen buitenbehuizing van de warmtepompen van Daikin. De investering maakt deel uit van het Fusion 2025-plan dat in oktober 2021 door Daikin werd aangekondigd. Het plan omvat een totale investering van 840 miljoen euro over de komende vijf jaar. ‘De vraag naar duurzame verwarmingsoplossingen neemt snel toe’, zegt Hiromitsu Iwasaki, Vice President van Daikin Europe. ‘Verwacht wordt dat de jaarlijkse verkoop van warmtepompen in Europe een stijging zal kennen van 1 miljoen toestellen in 2021 tot meer dan 4 miljoen in 2030. Het Fusion 2025-plan zal ons bedrijf tot koploper maken in deze belangrijke transitie naar een koolstofvrije samenleving.’ (www.daikin.be) Op 8 en 9 juni organiseert Mikrocentrum de beurs Vision, Robotics & Motion 2022 in de Brabanthallen in ’s-Hertogenbosch. Een snel veranderende wereld vraagt om nog flexibeler, betrouwbaarder, veiliger en sneller produceren. Een geïntegreerd systeem waarbij vision technologie, robotica en motion control slim met elkaar zijn verbonden in één proces is hierop het antwoord. Van automatisering naar meer connectiviteit, toegankelijkheid en machineveiligheid u vindt het allemaal op Vision, Robotics & Motion. (www.vision-robotics-motion.nl) Schneider Electric wist voor de 11e keer op rij een toppositie te behalen in de jaarlijkse Global 100-lijst van meest duurzame bedrijven van Corporate Knights. Corporate Knights is een Canadees media- en onderzoeksbureau dat elk jaar meer dan 6900 bedrijven ter wereld analyseert op duurzaamheid.

Zo bepaalt het uiteindelijk de 1% meest duurzame ondernemingen. De Global 100-methodologie is gebaseerd op 23 belangrijke prestatie-indicatoren, met het bedrijfsaandeel in ‘schone inkomsten en investeringen’ als zwaarwegende factor (50%). Schneider staat sinds 2012 onafgebroken in de Global 100, met een eerste plaats in 2021 en een vierde plaats dit jaar. (www.se.com) Het aantal leerlingen dat ingeschreven is voor een duale opleiding is dit schooljaar opnieuw met een vijfde toegenomen.

Dat blijkt uit nieuwe cijfers van de Vlaamse overheid. Vanaf september 2022 volgt ook het volwassenenonderwijs en later ook het hoger onderwijs. Jolyce Demely en Vickie Dekocker, algemeen directeur en senior expert onderwijs-arbeidsmarkt van Agoria Vlaanderen, roepen daarom op om dit moment aan te wenden om ‘van een relance naar een renaissance voor duaal leren te gaan.’

Bij duaal leren leert een leerling zowel op de school als in een bedrijf. Over de voordelen hiervan is er weinig twijfel. Het is een noodzakelijke instroom van ervaren arbeidskrachten in onze huidige krappe arbeidsmarkt. Daarnaast is er het leereffect, niet enkel voor de jongere in opleiding, maar ook werknemers binnen bedrijven worden gestimuleerd om kennis door te geven. In de roep naar een cultuur van levenslang leren is duaal leren een hefboom om een leercultuur in bedrijven te installeren. Ook de nauwe samenwerking tussen scholen, bedrijven en opleidingspartners is een niet te missen troef van het duaal leren. (www.agoria.be)

AUTOMATION MAGAZINE MAART 2022 / 49

AFSLUITER SPEAKERS’ CORNER VOOR EXPERTS UIT DE TECHNIEK

HOGE ENERGIEPRIJZEN, WAT MOET JE DAARMEE? Het is niemand ontgaan; de prijzen voor stroom en gas zijn problematisch hoog. In december vorig jaar bereikten die prijzen recordhoogtes tot meer dan 5 keer de gemiddelde prijs van de voorbije jaren. Begin dit jaar zijn de markten opnieuw wat gekalmeerd, maar er is weinig reden tot juichen, want historisch gezien zijn huidige prijsniveaus nog steeds zeer extreem.

Stroomprijs Gasprijs

Hoe komt het dat die prijs zo hoog is?

De gasprijs is hoog door een samenloop van omstandigheden; drie grote redenen.

1) Europese gasreserves worden opgevuld wanneer de gasvraag laag is in de zomer en terug gebruikt worden wanneer er meer gas nodig is in de winter. Maar afgelopen zomer zijn de gasvoorraden onvoldoende aangevuld en dat leidde tot vrees voor tekorten in de winter.

2) Er ligt een nieuwe pijpleiding - Nord Stream 2 - klaar om gas van Rusland naar Europa te brengen. Plan was om die vorig jaar in gebruik te nemen, maar er is een probleem met de vergunningen van die pijpleiding waardoor die nog altijd geen gas mag aanvoeren.

3) Er wordt gevreesd dat de aanvoer van gas zal gebruikt worden als drukkingsmiddel in het conflict tussen Rusland en Oekraïne.

Stroom is geen primaire energiebron. Stroom wordt geproduceerd in centrales die gebruik maken van andere energiebronnen. Volgens de wetten van vraag en aanbod wordt de prijs bepaald door de marginale centrale; dat is de laatste centrale die nodig is om aan de vraag te voldoen. Dat is -op Europese schaal- vaak een gascentrale. Dus wordt de stroomprijs grotendeels bepaald door de prijs van aardgas en de waarde van de CO2 emissierechten die producenten moeten kopen om de CO2 uitstoot van die gascentrales te rechtvaardigen. De aardgasprijs is hoog, maar ook de prijs voor die CO2 emissierechten is afgelopen jaar enorm gestegen.

50

Hoe ziet de toekomst er uit? Blijft die prijs zo hoog?

Voor aardgas zijn de meeste redenen van de hoge prijs van tijdelijke aard. Na de winter kunnen de gasvoorraden opnieuw gevuld worden. De Nord Stream 2 pijpleiding ligt klaar en eens de vergunning in orde is kan die onmiddellijk gas leveren.

Ook het geopolitieke conflict zal allicht niet eeuwig even kritisch blijven. Dat is ook het beeld dat de termijnmarkt toont.

Gas kost nu rond de €70/MWh. Maar op de termijnmarkt zien we in de toekomst terug veel lagere prijzen tot minder dan €25/MWh na 2025, hetgeen historisch gezien een “normaal” niveau is.

Die lagere gasprijzen in de toekomst laten zich ook voelen in de stroomprijzen. Echter, in de stroomprijzen zit ook de CO2 component, en daarvoor tonen de termijnmarkten een stijging in de toekomst. Door de combinatie van die twee effecten wordt na 2025 terug prijsniveau verwacht rond de €80/MWh voor stroom. Dat is veel minder dan de €200/MWh van de afgelopen maanden, maar het blijft een pak hoger dan het gemiddelde prijsniveau van de afgelopen jaren.

Boodschap blijft dus om zuinig met stroom om te springen.

Elke investering die leidt tot lager energiegebruik is daarom zeker het overwegen waard.

Kris Voorspools is specialist energiemarkt bij 70GigaWatt Consulting en publiceerde eerder in onder meer De Tijd en Knack

ATB Automation Mechanics Motion Control

Expertise – Passion – Automation

- Safety components and applications - Process products en IO-Link

www.smc.be www.smc.be

Expertise – Passion – Automation

- Safety components and applications - Process products en IO-Link

www.smc.be www.smc.be