Côte & Provence 4-2019 by M4Media

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

Een prettig gesprek met

Jon van Eerd

Gordes, de vedette van de Luberon Iedereen ‘thuis’ in Fayence in de Var’

Ja natuurlijk, Zuid-Frankrijk!

Voor vakantie óf voorgoed SPECIALE DAT ZO KOOOPMJHUIS DR O

Schrijver Pieter Waterdrinker Tussen Moskou en Menton Wandelen: Beleef de Alpes-de-Haute-Provence

18e jaargang • winter 2019/2020 www.coteprovence.nl

Het enige echte Premium Vakantiegevoel!

NIEUW bij Pierre & Vacances: Residentie L’Hévana

in Méribel

Ontdek onze gloednieuwe 5 sterren Premium residentie: ∙ In het hart van Les Trois Vallées ∙ Op 100 meter van de skipistes ∙ Appartementen met open haard en sauna ∙ Met binnenzwembad en Deep Nature Spa®

Klaar om te genieten? Ontdek ons aanbod op www.pierre et vacances.nl/coteprovence

intro RENÉE VONK – HOOFDREDAC TEUR

contact@coteprovence.nl

Als je droomt van een huis in ZuidFrankrijk

Ik ben niet zo speciaal geboeid door die sociale media. Ik heb er natuurlijk wel mee te maken en soms ben ik er echt bij gebaat dat Facebook, Twitter en Whatsapp zijn uitgevonden. Hoe het contact via mijn beeldscherm tot stand kwam, weet ik al niet meer, maar ik raakte dezer maanden in gesprek met Pieter Waterdrinker in nota bene Moskou en met Jon van Eerd in Amsterdam. Dat heeft altijd nog wel iets spannends als je zelf in een gehuchtje in de Provence woont. Beetje briefwisseling, als je dat nog zo noemt. Van Waterdrinker had ik zijn prachtige boek Tjaikovskistraat 40 gelezen, van Van Eerd kende ik zijn superreputatie als musicalster en theaterbeest. We schreven elkaar onder meer over Zuid-Frankrijk en ik dacht: ik laat hen lekker in Côte & Provence aan het woord. Waarom niet? Iemand in Rusland die van de Provence houdt, iemand in Amsterdam die hier een huis heeft gekocht, dat wil iedereen toch wel even lezen? Van het een kwam het ander. Jon van Eerd bij ons een huis? Hoe gaat dat tegenwoordig? We besloten tot een special over waarmee je allemaal te maken krijgt als je droomt over een huis in Zuid-Frankrijk. Ik weet er wel wat van, al een paar keer in de regio verhuisd, maar weten regelgevers veranderen altijd wat, als je even niet oplet. We besloten een beroep te doen op medewerkers van mijn blad. Onmisbare tips van deskundigen voor als je alleen nog maar denkt over een huis bij mij in de buurt. Voor vakantie, voor altijd? Je zult maar voor die vraag staan. Ik gelukkig allang niet meer. Op mijn redactie was ook een prangender vraag: bij de receptenrubriek is er sprake van foie gras en blauwvintonijn. Kan dat wel? Eerlijk gezegd, ik vind van niet. Uit respect voor

dieren(welzijn) ben ik ernstig tegen eenden- en ganzenlever en de manier waarop die wordt verkregen. Zo ben ik ook tegen het (over)bevissen van de bedreigde blauwvintonijn. Democratisch besluit van de redactie: we laten het aan u over. Omdat ook zo’n mooi recept moeiteloos anders en dieren milieuvriendenlijker kan. Ik vind: dat moet. Verderop leest u enthousiaste verhalen over het Pays de Fayence in de Var en Gordes in de Luberon, de Vaucluse. Het is voor ons altijd lastig kiezen. Er valt zoveel te vertellen. Ik begon hierboven over die sociale media. Ik kwam daar ook in contact met Margôt van Slooten die veel van wijn weet. Als gebruiker weet ik een beetje (veel) van wijn, maar verder dan lekker, echt lekker en niet zo lekker kom ik eerlijk gezegd niet. Margôt wél. Ze gaat u en mij voortaan bijpraten, mooi zo. l

Mis het niet! Dagelijks nieuws en vooral heel veel vakantietips op

coteprovence.nl C OT E P R OV E N C E . N L

COLOFON

GRATIS C&P NIEUWSBRIEF

Abonneer u nu GRATIS op de Nieuwsbrief van Côte & Provence. Meld u aan via www.coteprovence.nl. Maar ook: vrijwel dagelijks nieuws en tips via Facebook en Twitter.

18e jaargang • winter 2019 Côte & Provence verschijnt 4x per jaar en is een uitgave van Publièra Publishers BV P.C. Hooftlaan 85, 1985 BH Driehuis +31 (0)6 81 29 09 50 www.publiera.nl – info@publiera.nl Uitgever Michiel Bom – michiel@publiera.nl Hoofdredacteur Renée Vonk – redactie@coteprovence.nl

van Eerd: een prettig gesprek 8 Jon in de Provence

Jon van Eerd en zijn echtgenoot Ton Fiere hadden helemaal geen zin in een interview. Dat werd dus een paar uurtjes bijkletsen, zo maar wat, ins azuurblauwe hinein. Ze vierden vakantie in hun Varoise zomerresidentie.

Art director Marcel Reimer – m4media@mac.com Eindcorrectie Nynke Postma Medewerkers aan dit nummer Nicolas d’Arty, Denise Baudet, Michiel Bom, Lonneke de Bot, Mr. Mireille Bosscher, Rob Brink, Domaine de Manville, Raoul Duchemin, Maria Edelman, Patrick de Graaf, Anne Guillaumin, Peter Hagtingius, Eva Kruiper, Ab Kuijer, Ellen van Linschoten, Drs. Albertjan Massier, Lennart van der Meulen, OdT Cœur de Luberon-Provence, OdT Pays de Fayence, Cassandra OuazzarSerafim, Mick Palarczyk, Rémi de Ridder, Joost Schwartz, Margôt van Slooten, Paul Smit, Royan van Velse, Caspar Visser ’t Hooft, www.visitvar.fr Correspondenten Dick Koopman (Var), Dina Vercruyssen (Vaucluse), Ingrid Leijen-Greunsven (Vaucluse), Sabine Dekker (Drôme Provençale), Jasmine Seymus (Vaucluse), Mira van Kuijeren, Petra Kok (Alpes-de-Haute-Provence)

op de lijst van ‘Les Plus Beaux Villages de France’. Het zou gek zijn als het anders was. Uniek gelegen, tegen de rotsen aangeplakt, een rijke historie en de gedroomde Provençaalse sfeer van ooit. Een reportage.

ouleur locale 23 CColumnist Peter Hagtingius niet op de foto: liever druiven plukken op IJsland.

e ‘Rolls Royce’ van de Luberon-wijn 24 DWijnschrijver Margôt van Slooten bezocht

Château Val Joanis, goed verstopt aan de zuidkant van de Grand Luberon. Een louterend tochtje door een zalig landschap, op weg naar de gastronomische wijnen van de Luberon.

Losse verkoopprijs: € 7,25

Meer informatie over combi-abonnementen met andere Frankrijk-tijdschriften En Route en Maison en France vindt u op de websites www.coteprovence.nl en www.publiera.nl Abonnementen worden aangegaan voor 1 jaar. Voortijdige beëindiging is niet mogelijk. Na deze eerste periode worden abonnementen automatisch omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van 1 maand.

vliegen naar de Côte d’Azur 28 JeHonds hond mee op vakantie naar de Provence?

Met de auto, met het vliegtuig? Plouf is tegen vierwielers én gedoe in de lucht. Het werd toch vliegen. ‘Weet je wat, schrijf er lekker zelf over’, vond zijn baas Royan van Velse.

Als het maar op papier staat! 33 Wat columnist Joost Schwartz ervoer met aanvragen, tekeningen en vergunningen.

Coverfoto Fontaine de Vaucluse – © Françoise Cardinal

CÔTE & PROVENCE

Geschiedenis: Friedrich Nietzsche in Nice

Eind 19e eeuw ontdekte iedereen de Côte d’Azur en bezorgde de Franse Rivièra haar naam en faam. Onder wie de niet onomstreden Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844 - 1900).

Advertentieverkoop: Publièra Publishers BV – info@publiera.nl Tel. +31 (0)6 81 29 09 50 © 2019/2020 Côte & Provence Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden over genomen of vermenigvuldigd. Hoewel aan alle artikelen de grootst mogelijke zorg wordt besteed kan niet worden ingestaan voor eventuele onjuistheden. Uitgever, redactie en auteurs aanvaarden deswege geen enkele aansprakelijkheid.

In het zuidelijke deel van de Franse Alpen stort La Durance onstuimig water vanaf 2.400 meter hoogte neerwaarts. Maar hij is ook een verwoestende draak.

Boeken met een Frans tintje 46 In elke editie een keus uit recent verschenen 14 CWat&PerJournal allemaal speelt in Zuid-Frankrijk. boeken die over Zuid-Frankrijk gaan. ‘la vedette du Luberon’ in Zuid-Frankrijk 16 Gordes: 49 Welkom Natuurlijk staat Gordes prominent genoteerd Drie portretten van mensen die de sprong

Drukwerk: PRinterface

Abonnementen: € 26,00 (Nederland/België) € 36,00 (overig) Premium abonnementen: € 129,00 (NL, overig: + € 10) abonnementen@publiera.nl Tel. +31 (0)6 83 60 41 83

Durance: de aartsengel Michaël 42 Lategen de draak

Recepten: van Maastricht naar Juan-les-Pins

Gyan Vliegen, nu souschef bij Brasserie de la Jetée in Juan-les-Pins, besloot vorig jaar zijn bestaan als chefkok van het gerenommeerde restaurant Le Bouchon d’en Face in Maastricht te verruilen voor een nieuw bestaan in Zuid-Frankrijk.

waagden: een eigen huis in Zuid-Frankrijk.

Van Moskou naar Menton 68 Interview met schrijver en journalist Pieter

Waterdrinker, correspondent in Moskou, maar verslingerd aan Zuid-Frankrijk. ‘Eigenlijk is de Provence het échte Frankrijk’

Agenda 74 DVeele C&P te doen en nog meer te zien. Beleef het mee met Côte & Provence.

Iedereen’ woont in het Pays de Fayence 76 ‘Negen sublieme dorpen op een kluitje in het Pays de Fayence (Var). Geen wonder dat veel Nederlanders en Vlamingen speciaal voor dat stukje Zuid-Frankrijk kozen.

andere lekkers uit de Provence 83 DeDattruffel: het ‘zwarte goud’ van een wispelturige knol. Met de ‘rabasse’, zoals de ‘zwarte diamant’ bij ons wordt genoemd, weet je het maar nooit. Van half november tot half maart kun je ze opgraven. En ervan smullen in de restaurants.

ndernemen in Zuid-Frankrijk 88 OColette Vanden Bogaerde is makelaar, architect en bouwbegeleider in de Vaucluse.

91 SHaalhopping Zuid-Frankrijk in huis! e adembenemende 92 DGorges de Saint-Pierre

De bovenloop van de rivier Verdon heeft een zijdal dat spectaculair is: de Gorges de SaintPierre. Je kunt er adembenemend wandelen langs een schitterend pad. Het ommuurde marktstadje Colmars, nabij de monding van de kloof, krijg je er als bonus bij.

98 PTestrijsvraag uw kennis van Zuid-Frankrijk en maak kans op een aantrekkelijke prijs!

8 38

68 83

SPECIAL: TOPTIPS VOOR KOPERS’

Een vakantiehuis, of voorgoed naar ZuidFrankrijk? Alles wat je vooral moet weten vóór je op zoek gaat naar je droomhuis in de zon. En er daarna misschien voor tekent.

92 COTEPROVENCE.NL

Dit was het begin Wordt weleens vergeten. Dat je in Zuid-Frankrijk ook prima terecht kunt voor wintersport. In de Alpes-du-Sud, de departementen Hautes-Alpes, Alpes-de-Haute-Provence en in de Alpes-Maritimes. Dan praat je over een dik uur rijden vanuit Nice. Het Scandinavische idee van skiën woei rond eind 19e eeuw naar Zuid-Frankrijk over, vooral het leger en jagers waren geïnteresseerd. In 1907 werd er in Montgenèvre (Hautes-Alpes) een eerste wedstrijd gehouden, in 1914 kon je in Briançon (Hautes-Alpes) voor het eerst op skiles. Auron (Alpes-Maritimes) werd in 1934 het eerste echte wintersport-station van Zuid-Frankrijk. Na de aanleg van een weg van en naar Saint-Étienne-de-Tinée. In 1937 kregen ze er hun eerste skilift. l

C Ô T E & P R OV E N C E

entree

CCOOTTEEPPRROV OVEN NCCEE. .NNLL

7 7

Jon van Eerd en Ton Fiere over de vloer

Een prettig gesprek in de Provence Nee hoor, Jon van Eerd en zijn echtgenoot Ton Fiere hadden helemaal geen zin in een interview. Ik ook niet. En dus kozen we voor een paar uurtjes bijkletsen, zo maar wat, ins azuurblauwe hinein. We hadden elkaar al eens eerder ontmoet, ze vierden vakantie in hun Varoise zomerresidentie, een paar dorpen verderop van waar ik woon. ‘Oké’, zeiden ze, ‘morgen om een uurtje of twaalf bij jou dan?’

C ÔT E & P R OV E N C E

ontmoeting

C OT E P R OV E N C E . N L

TEKST: RENÉE VONK – FOTO’S: NICOLAS D’ARTY, TON FIERE EN JON VAN EERD

‘Ik vind het heerlijk om te schrijven. De stukken die ik speel zijn heel fysiek, dat hou ik niet eeuwig vol’

Zoals dat betaamt in onze contreien namen Jon en Ton een ruime ‘quart d’heure de courtoisie’ in acht. Het is hier nogal onbeleefd om op tijd te arriveren. In afwachting van hun komst zat ik met de echtgenoot op ons terras rosé te nippen toen het krekelconcert verstoord werd door het onmiskenbare geluid van een Deux Chevaux. Maar over de piste langs het ravijn die naar ons huis voert kwam een Méhari aangehobbeld. Een groene oerklassieker met een Nederlands kenteken, ik wist niet wat ik zag. Jon en Ton? Dat kon bijna niet anders. Ze werden ook verwelkomd door onze honden die altijd enthousiast doen als er visite langskomt. Geen probleem, ik wist al dat Jon en Ton hondenmensen zijn. Het overlijden van hun Harold heeft hen sterk aangegrepen. Vanwege de hitte wilde ik binnen zitten. ‘Warm? Welnee’, zei Jon, ‘ik vind het heerlijk zo.’ Ton: ‘Wacht maar tot het weer regent. ’t Was echt een rotwinter en -zomer vorig jaar.’ Nee, geen rosé voor Jon, hij drinkt al een tijdje niet. Ton hield het voorzichtig bij een espresso. Dat zou in de loop van de middag wel anders worden. ‘Drinkt ..!’, zei Jon, zijn glaasje water heffend.

‘We hebben jaaarenlang gezocht naar een oud huisje’ Jon: ‘We hebben jaaaarenlang gezocht! Naar een oud huisje, het hoefde niet per se groot te zijn, maar waar we in konden en dat we dan langzaam konden opknappen en uitbreiden.’ - En dat dan zelf opknappen? ‘Ja ja, we hebben het zelf voor een groot deel gedaan.’ - Wie, we? Jij zeker? (Ik kijk naar Ton). Ton: ‘Ik houd van af en toe een steen leggen, en met elektriciteit puzzelen. We hebben het eerste stuk wel laten bouwen en daarna heb ik de garage gebouwd, en eigenlijk steeds een stukje bijgebouwd.’

C ÔT E & P R OV E N C E

- Elektriciteit doe je zelf? Niet bloedlink? Ton: ‘Als je weet wat je moet doen, op zich is het niet ingewikkeld. Het is een soort van puzzel en ik hou van puzzelen. Ik heb een boekje gelezen over hoe het hier in Frankrijk moet, geen probleem.’ - Maar die bedrading en zo moet toch ook allemaal worden goedgekeurd? Jon: ‘Mwah, hier in Frankrijk …’ Ton: ‘Alleen als er brand uit zou breken en het ligt aan het elektro, dan heb je een verzekeringsprobleem.’ - Hoe kwamen jullie uitgerekend hier terecht? vroeg ik. Jon: ‘We hebben altijd rond deze omgeving gezocht.’ - Waarom? Jon: ‘Je moet op zeker moment een omgeving afbakenen, anders word je helemaal gek. En Ton had eerst nog wel zin in Italië eventueel, maar we hadden ook nog een hond en voor Italië moest je wel twee dagen rijden, dus … Eigenlijk was Varages ook nog wel een beetje uit de route, voor ons gevoel, in het begin. We hebben nog wel aan de andere kant van Draguignan gekeken, in Bargemon, maar daar was het toch wel heel erg duur. En toen, na eigenlijk elk jaar elke vakantie te besteden aan zoeken, stonden we op het punt om te zeggen; we zijn er klaar mee. Riep een makelaar hier: “Heb je weleens nagedacht over zelf bouwen? Ik heb wel een mooi stuk grond.” We zijn gaan kijken. We zagen die plek, en dat uitzicht! Er stond een oud cabanonneke op. We hadden wat geld gespaard, we konden het net kopen en we zeiden tegen elkaar: het enige dat je kan gebeuren is dat je dat geld kwijtraakt. We waren meteen verliefd op die lap grond. Dus zeiden we: “God zegene de greep.” En dat heeft heel goed uitgepakt.’

‘Dit is voor mij een beetje jeugdsentiment’ - Waarom speciaal dit deel van Zuid-Frankrijk? Jon: ‘Ja, waarom dit gedeelte … Ton begin jij maar.’ Ton: ‘Nee nee, begin jij maar.’ Jon: ‘Tja, ik kwam hier vroeger al met mijn ouders. Wel meer aan de kust, maar ook hier. Dit is voor mij een beetje

ontmoeting jeugdsentiment. En toen wij elkaar leerden kennen wilde ik Ton ook heel graag dit gebied laten zien. En jij viel er eigenlijk ook wel meteen op, toch?’ Ton: ‘We trokken vaak door Frankrijk en dan kwamen we meestal hier weer uit en dan bleven we ook langer dan ergens anders.’ Jon: ‘En toen het idee ontstond voor een huisje, we hebben even over Spanje gedacht, en Italië …’ Ton: ‘We hebben ook nog wel een aantal keren een huis hier in de buurt gehuurd. Ik vond het hier leuk. Italië vond ik ook leuk, maar met de auto en de hond was het wat meer gedoe geweest.’ - Maar als je dan hier eenmaal bent … Jon: ‘De rust! Die zouden we ook ergens anders kunnen vinden, maar dat hebben we liever hier. En die staat recht tegenover de hectiek van het speelseizoen in Nederland. Hier kan ik lekker schrijven, tegenwoordig kun je alles via internet gewoon thuis doen, dus Ton kan ook heel veel werk hier doen. En als er echt iets dringends is ben je eigenlijk ook zo weer terug in Nederland. En het is tegelijkertijd te ver weg om elke keer met iedereen gezellig koffie te drinken. Dit is een ideale plek. Weet je, we krijgen vaak logees. Dan ben ik aan het schrijven en op zeker moment ga ik in het zwembad met ze meezwemmen, gaan we eten samen. En de rust, en de zon, ik hou van de hitte.’ Toen het tegen half twee was, verkasten we naar het ambitieloze restaurantje in mijn dorp en daar viel me op hoe goed Jon Frans spreekt. Jon: ‘Ik ben goed in talen.’ Ton: ‘Ja, hij is heel goed in talen.’ Jon: ‘Ik kom uit Maastricht.’ - Dat is niet te horen. Jon (met een doodernstig gezicht): ‘Nee, dat wordt eruit geslagen bij de toneelschool. Maar de chic van Maastricht – ik heb er nog en aantal vriendjes – sprak thuis Frans. En we zaten net op de hoek van zeg maar, Frans sprekend België en Vlaams sprekend België. We keken ook naar de Duitse televisie, dus ik ben eigenlijk bijna meertalig opgevoed.’

‘Dus toen zeiden ze: dan moet je maar in Nederland gaan trouwen’ We kregen een fles rosé Le Charmeur aangereikt, die had ik blijkbaar besteld. Jon tegen Ton: ‘Hou hem even naast je hoofd.’ Ton: ‘Ik wil niet op de foto.’

Jon: ‘Iets dichterbij, ja, zo.’ Jon, verklarend: ‘Hij wil nooit op de foto.’ En drukte vervolgens drie keer af. Ik drukte intussen ook af: Jon keek eerst een beetje beteuterd, nam daarna de houding aan van de Penseur van Rodin. ‘Filosofisch. Ik ben helemaal zen!’ Op dat moment kwam de enerverende serveerster de bestelling opnemen, het was druk, er moest snel beslist worden. Jon: ‘Oh la la!’ Hij stelde het fraai gebeeldhouwde meisje tevergeefs voor even wat te zingen. Hij vond haar stem mooi. Ik haalde een herinnering op aan de vorige keer dat we elkaar spraken. Toen had hij zich opgewonden over het homohuwelijk dat in Frankrijk verboden was. Jon: ‘Was ik daar zo kwaad over? Gôh. Maar dat had niet zoveel te maken met het romantische, dat was omdat toen nog de helft van het huis dat je samen had aan de Franse staat zou vervallen als een van ons twee dood zou gaan. Dus toen zeiden ze, dan moet je maar in Nederland gaan trouwen, want dan moet Frankrijk toch – vanwege de EU – het huwelijk erkennen. En dat hebben we gedaan, al hebben we uiteindelijk nog wel tien jaar gewacht... Frankrijk is natuurlijk een heel conservatief land. In Italië is het de kerk, maar Spanje had al het homohuwelijk, Portugal ook, België … en het sloeg Frankrijk over,’

‘Bij de kerk naar binnen kijken’ Ton: ‘Ze zijn soms hier zo hopeloos ouderwets. Dan wil je wat en dan moet je formulieren in vijf- en zesvoud invullen. En dan zeg je: ‘Ik kan het ook gewoon mailen.’ Nee, het moet via de formulieren en die moeten via de post worden opgestuurd. Wil je iets verbouwen dan heb je al gauw zoooooo’n pakket! Dat is echt heel erg Frans. Die bureacratie! Er staat ook voor alles altijd een termijn waarbinnen je de boel op orde moet hebben, maar die wordt dan altijd weer verlengd, dat ook. We hebben een stukje aan ons huis aangebouwd. Heel verhaal, maar goed. Uiteindelijk leek het ons beter

C O T E P R OV E N C E . N L

Guus Groesbeek, Parcs et Jardins Bijna 20 jaar ervaring in tuinen in Zuid-Frankrijk, met name werkzaam tussen Toulon en Le Lavandou. Onderhoud en aanleg van tuinen • Verkoop van bomen, planten en aarde • Débroussaillage in de heuvels Wij spreken vloeiend Nederlands en Frans

Meer weten? Neem contact op: Guus Groesbeek, Parcs et Jardins – 153 chemin des Maures – 83400 Hyères telefoon: +33 (0)6 26 90 77 04 of Yannick (zoon): +33 (0)7 61 71 41 07 – groesbeek@hotmail.fr groesbeek.wixsite.com/website

Les Jardins d’Azur

Koop een luxueus tweede verblijf in het pittoreske Vence • Volledig bemeubeld. • Panoramisch uitzicht vanaf uw terras. • Zwembad, sportterrein, poolhouse. • Rendement dankzij een eigen verhuurdienst.

€

All-in prijs:

395.995 ) (exclusief BT W

• Op amper 20 minuten van Aéroport Nice Côte d’Azur.

Meer informatie op www.twinpromotion.be of bel naar +32 472 39 69 54

ontmoeting om ergens bovenin een raampje extra te doen. We meldden dat het klaar was. Moet je ook weer een formulier voor invullen, dan komt er iemand kijken. Die man ziet dat raampje, en die ging daar heel moeilijk over doen. Jon op hem inpraten, beetje charmeren. Ja, maar het is méér dan een kilometer van de kerktoren, ik denk het niet, maar Jon was vol overtuiging: ja hoor, echt wel. Want als dat zo is, geen probleem! Waarom? Geen idee! Ik denk dat het te maken heeft dat je dan bij de kerk niet naar binnen kunt kijken of zo. Maar het raampje mocht blijven”. - Nu klaar met verbouwen? Ton: ‘Elke keer zeg ik: nu doe ik niets meer. Maar ja. P uzzelen met elektriciteit. Kom maar op.’ Jon: ‘En eventueel als we dat olijfbomenterrein erbij kopen, met een klein gîte-je erop, van een man die in Toulon woont. Hij is dik in de tachtig, en dat willen we er wel bij hebben. Vooral vanwege de privacy, ik zou niet graag hebben dat daar een huis bijkomt. Dus àls …, dan hebben we er een gîte bij met een keuken, een badkamer, en (grinnikend), dat kan Ton dan weer op gaan knappen.’ Ton: ‘Dát ga ik dus niet doen! Ik doe alleen nog maar elektriciteit. ‘En als je wat bestelt, denk maar niet dat het bezorgd wordt. ’ Het dessert naderde en Jon vroeg of er geen intelligente vraag gesteld kon worden. De sfeer was ernaar. Ik was ook niet van de Charmeur afgebleven, maar ik dacht: nou zal ik je hebben! Dus ik: ‘Ga nou gewoon meer schrijven, kind.’ Jon aarzelde peinzend en zei: ‘Oké, ik zou graag meer willen schrijven, ik zie zeker meer in een schrijftoekomst en minder in het theater. Ik vind het heerlijk om te schrijven.

‘Neem je werk niet mee naar de plek waar je niet wilt werken’

De stukken die ik nu speel zijn heel fysiek, dat hou ik ook niet eeuwig vol. Je moet me meer zien als cabaretier, mensen komen voor mij. Ik regisseer ook graag, mensen weten dan ook wat ze krijgen, weten dat ik ‘het merk’ ben, dat het onze eigen productiemaatschappij is die erachter staat. Ik zou ook heel graag zo nu en dan eens een drama doen. Maar dat is lastiger aan de man te brengen.’ - En thuis is wat anders dan toneel. Jon: ‘Ja natuurlijk. Ik word er doodziek van als mensen denken dat ik “Harrie” (zijn theater t ypetje-red.) ben. Als ze aan Ton vragen hoe het is om thuis te leven met zo’n type. Daarom zijn we hier ook zo graag, even niks, weer nader tot elkaar komen. Toen we in het begin hier zaten waren we heel strikt, we zijn inmiddels wel wat soepeler geworden, maar dit was geheim en heilig. Ik werd gevraagd door die Nederlandse Club, om iets te doen, iets te zingen. En Ton zei, nee, niet doen, dan neem je je werk dus mee naar de plek waar je nou juist niet wil werken. Hier rustig schrijven is echt wat anders dan hier optreden’. ’ - Ik hoor een maar Jon: ‘Nou ja, we zijn wel van plan om volgende zomer op onze ‘cour’, we hebben een cour, om daar een concertje te geven. Cour, cour; we noemen het zo omdat het een eigenlijk per ongeluk veel te groot uitgevallen terras is. Eerst noemden we het het kermisterrein, maar het werd dus cour.’ l

JON VAN EERD (1960) is acteur, zanger, schrijver en producent. Hij studeerde Engels aan de Rijksuniversiteit Leiden, maar stapte over naar de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1989 cum laude afstudeerde in de theaterwetenschappen. Van Eerd speelde bij verschillende theatergezelschappen en won een flink aantal prijzen, waaronder de Musical Award. In 2015 speelde hij de rol van Pilatus in The Passion in Enschede. In datzelfde jaar werd Het Pretpakhuis opgericht, waarin de eigen producties van van Eerd werden ondergebracht. Echtgenoot en zakenpartner TON FIERE (1958) is als producent hoofdverantwoordelijk voor alle zakelijke aangelegenheden van Pretpakhuis BV. Ook hij studeerde Theaterwetenschappen aan de UvA, waar Ton en Jon elkaar ontmoetten. Na omzwervingen via onder meer Delta Lloyd, M-Lab Theater en Vluchtelingenwerk Nederland, werd hij de ‘onmisbare steun op de achtergrond’ van Jon en nam hij de dagelijkse leiding van Het Pretpakhuis op zich. Na een aantal uitbundige successen staat voor het seizoen 2019/2020 de gegarandeerde hit ‘Herrie in de keuken’ op het programma. Meer info: pretpakhuis.nl/harrie-en-eva

C OT E P R OV E N C E . N L

C &PJ o u r n aL wat er speelt in Zuid-Frankrijk S A M E N G E S T E L D D O O R PAT R I C K D E G R A A F

Eén miljoen bomen erbij Renaud Muselier, de president van onze regio Le Sud/PACA, stelt voor 1 miljoen bomen (van uiteenlopende soort) bij te planten. Dat zou binnen twee jaar geregeld moeten zijn. Geschatte kosten: € 7 miljoen, waarvan de regio 80% voor zijn rekening neemt. De rest moet betaald worden door particuliere bos- en grondbezitters, (vaak gesubsidieerde) natuurorganisaties en gemeenten.

Landgoed van Aznavour te koop Een jaar na zijn overlijden hebben de erfgenamen van Charles Aznavour besloten zijn landgoed in Mouriès (Bouches-du-Rhône) te verkopen. De chansonnier woonde er – een deel van het jaar – zo’n kwart eeuw lang. Hij stierf er op 94-jarige leeftijd. Hij was vooral trots op de zeshonderd olijfbomen in zijn tuin. Het huis (met een paar bijgebouwen waaronder een ‘maison de gardien’) telt negen kamers, woonoppervlak 660 m2. Er is een verwarmd zwembad en een tennisbaan. Vraagprijs: € 2,45 miljoen.

Grignan: een ‘Plus Beau Village’! ‘Wij beslissen!’ Eén van de eisen van de Gele Hesjes: méér directe zeggenschap van de ‘citoyens’. In een aantal gemeenten wordt daar nu werk van gemaakt. Bijvoorbeeld in Le Pradet (Var, foto), 12.000 inwoners. Daar heeft de burgemeester bij een begroting van € 20 miljoen nu € 150.000 gereserveerd voor burgerinitiatieven. Er is al een aantal voorstellen ingediend: een fietsenstalling in het centrum, veel meer toestellen in de speeltuinen, en nog zo het een en ander. Buiten de gemeenteraad om kiest de bevolking waaraan die € 150.000 uitgegeven gaat worden.

C ÔT E & P R OV E N C E

Grignan (1.500 inwoners) in de Drôme staat voortaan op de lijst van ‘Les Plus Beau Villages de France’. Er zijn nu 159 dorpen met die onderscheiding. In de Drôme waren er al vier: Mirmande, Le Poët-Laval, La Garde-Adhémar en Montbrun-les-Bains. Grignan is vooral bekend om zijn Château Renaissance waar de markiezin van Sévigné woonde. De burcht is de afgelopen jaren onder handen genomen door burgemeester Bruno Durieux, in nauwe samenwerking met architect Jean Michel Wilmotte. Ze streefden naar erkenning als een van de mooiste dorpen, maar wilden ook voorkomen dat Grignan een museumdorp zou worden.

Chanel-wijn van Porquerolles Het luxemerk Chanel (mode, parfum, cosmetica, horloges, juwelen) heeft op het Île de Porquerolles (Var) het Domaine de l’île gekocht. Gaat om 35 ha. wijnen olijfgaarden. Het domaine was sinds 1911 in handen van de familie Fournier/Le Ber die na de verkoop met 49% van de aandelen betrokken blijft. Volgens een woordvoerder van Chanel (in 1910 opgericht door de legendarische modeontwerpster Coco Chanel) is het niet de bedoeling dat het merk ook de wijnwereld betreedt. Maar de firma heeft eerder domaines in de Bordeaux-streek gekocht.

Tour de France 2020: Nice, Sisteron, Gap De route van de 107e editie van de Tour de France (van 27 juni tot 19 juli) is bekend. ‘Le grand départ’ is in Nice. Na 156 km door het ‘arrière-pays’ is ook de finish in Nice. De volgende dag blijft de karavaan in de buurt. Start en finish opnieuw in Nice, maar in de etappe van 187 km moeten de Col de la Colmiane, de Col du Turini en de Col d’Èze beklommen worden. De derde etappe (198 km) voert van Nice naar Sisteron (Alpes-de-Haute-Provence). Daarna de zware bergetappe van Sisteron naar Orcières Merlette in de Hautes-Alpes, 157 km. Op 1 juli verlaat het peloton onze omgeving, het parcours van 183 km voert van Gap (Hautes-Alpes) naar Na 87(!) jaar rijdt er voor het eerst weer een tram rond in AvigPrivas (Ardèche). non (Vaucluse). Destijds werd er voor het openbaar vervoer in de Cité des Papes op de bus overgeschakeld, nu is er dus weer een tram. Een traject van 5,2 km, op enige termijn ‘vergroend’ door de aanplant van 850 bomen. Er moet nog een tweede tramlijn worden aangelegd maar het geld daarvoor is er nog niet. De regio Le Sud/Paca en de regering in Parijs zijn nog niet over de brug gekomen. Het debuutritje van de nieuwe tram werd opgeluisterd door de aanwezigheid van de chansonnière Mireille Mathieu (1946) die in Avignon geboren is.

De tram is terug in Avignon

Jacht op de parkiet De prefectuur van de Alpes-Maritimes heeft de jacht op de parkieten geopend. Het zijn er teveel en ze richten schade aan op akkers, in boomgaarden en op markten. De vogeltjes mogen nu gevangen worden en zelfs afgeschoten. Zoals onlangs in Valbonne waar de dieren in de platanen van de Allée Louis Raybaud huizen. Er mocht met vangnetten gewerkt worden. En geschoten. Een jachtopziener hield toezicht.

Mini-gehuchten vechten door De 45 inwoners van het hooggelegen gehuchtje Lieuche (bij Vence en de Gorges du Cians in de Alpes-Maritimes) zijn goed geluimd. Want na acht maanden gaat de auberge weer open. Die herberg is tevens de enige winkel in het dorp. De vorige exploitant vertrok wegens gebrek aan handel. Maar Diego Ferriol, als chef opgeleid aan de Côte d’Azur, ziet er – samen met zijn ouders in de bediening – brood in. Lunch en diner, elke week een ander menu en in het weekeinde iets speciaals. In Ascros (ook in het ‘arrière-pays’van de Alpes- Maritimes, tweehonderd inwoners) bedacht de burgemeester een truc om het schooltje open te houden. Volgens de wet had hij minimaal twaalf leerlingen nodig, er waren er elf. Hij liet bekend maken dat hij appartementjes, eigendom van zijn gemeente, te huur aanbood: € 200 per maand voor een driekamerflatje. De school heeft nu 18 leerlingen.

C OT E P R OV E N C E . N L

GORD ‘LA VEDETTE DU LUBERON’

C ÔT E & P R OV E N C E

DES

reportage

Een van die mooiste dorpjes van Frankrijk Natuurlijk staat Gordes prominent genoteerd op de lijst van Les Plus Beaux Villages de France. Het zou gek zijn als het anders was. Uniek gelegen, tegen de rotsen aangeplakt, een rijke historie en de gedroomde Provenรงaalse sfeer van ooit. In het hoogseizoen is het er vaak wel erg druk.

C OT E P R OV E N C E . N L

EEN BEETJE GESCHIEDENIS Het verhaal van Gordes gaat veel verder terug, maar was in de middeleeuwen een voornaam handelscentrum. Ook en vooral vanwege zijn strategische ligging. Tijdens de godsdienstoorlogen was de stad een toevluchtsoord voor protestanten. De stad werd in de loop der eeuwen door tal van rampen getroffen, van de pest en aardbevingen tot de grote brand in 1886. Pas in 1947 werd Gordes als het ware herontdekt door de kunstenaar Jean Deyrolle (1911–1967).

Rue Calade

TEKST: RÉMI DE RIDDER • BEELD: OTLMV/P. GIRAUD E.A. Zo ongeveer in het hart van de Monts de Vaucluse en het Parc naturel régional du Luberon struikel je zo’n beetje over die onmiskenbaar Provençaalse dorpjes waar je meteen zou willen gaan wonen. Is de vraag waarom Gordes dan geldt als de vedette van die omgeving. Het antwoord is zo ingewikkeld niet. Gaat het over zijn perfecte ligging met panoramische vergezichten en adembenemende doorkijkjes uit heel oude straatjes, een verleden waarover van alles te vertellen valt, zijn attractie voor kunstenaars en nog zo het een en ander. En een superbe filmdecor. Kijk nog maar eens naar ‘A Good Year’, gebaseerd op de boeken van Peter Mayle over de Provence. Als je vanuit het zuiden over de D2 en daarna de D15

C ÔT E & P R OV E N C E

Moulin des Bouillons

komt aanrijden, zie Gordes (2.000 inwoners) al liggen. Wel een bochtig traject. In het dorp arriveer je op het plein met het kasteel. Officieel uit de 10e eeuw, maar later vele malen opgeknapt. In het hoogseizoen heb je daar een parkeerprobleem. Iets verderop is meer ruimte, wel betaald parkeren. Daarover gesproken: in juli en augustus is het vaak zo druk dat er in de gemeenteraad weleens gedacht is over het idee van entree heffen. Naar het voorbeeld van Venetië. Onzin, dat mag een gemeente helemaal niet. Tekenend voor Gordes zijn de smalle en soms steile straatjes met opmerkelijk veel boetieks en galerietjes. Als je de drukte een beetje wilt ontlopen, wandel je naar de kerk, somber van buiten, verrassend kleurrijk van binnen. Welk straatje je ook inslaat, altijd wel een cafeetje voor een glaasje. l

reportage

DRIE NOOIT TE MISSEN E XTR A’S! Als je in Gordes bent, ga je ook en misschien vooral naar de beroemde Abbaye de Sénanque, drie kilometer verderop. ‘Monument Historique’ uit de 12e eeuw, nog steeds bewoond door monniken van de Cisterciënzerorde. De abdij in een paradijselijke omgeving was er bouwtechnisch slecht aan toe. Toeristenbezoek moest beperkt worden. Inmiddels is er voldoende geld voor restauratie. Village des Bories

Je kunt bij Gordes ook niet om Le Village des Bories heen, vier kilometer buiten de stad. Oók een ‘Monument Historique’. Kom je terecht in een 19e eeuws dorp waar een soort huisjes staan in een stijl van voor het begin van de jaartelling. Van oorsprong schuilplaatsen van herders die slecht weer of kou moesten doorstaan. En vergeet de Moulin des Bouillons niet, vijf kilometer van Gordes. Olijfoliemolen uit de Romeinse tijd, al 2000 jaar in gebruik. Behalve over olijfolie krijg je er wat te horen over de savon de Marseille, dat andere gerenommeerde product van de Provence.

C OT E P R OV E N C E . N L

ChambresdHotesWijzer.nl Thuis in Frankrijk bij meer dan 750 vakantieadresjes van landgenoten Inclusief arrangementen, workshops, aanbiedingen ...

vanaf

€ 85

€ 60

€ 165

Uw eigen huis verhuren via ChambresdHotesWijzer.nl? Meld u vandaag nog aan en adverteer een jaar lang voor slechts € 87,50 (excl. btw). Abonnees ontvangen 20% korting bij aanmelding vóór 31 mei o.v.v. ‘AbonneeC&P’

reportage UIT ETEN

CHAMBRES D'HÔTES

LES BORIES – LES BORIES & SPA Route de l’Abbaye-de-Sénanque hotellesbories.com. Eén Michelinster.

Marc Chagall in Gordes

PÈIR LA BASTIDE DE GORDES Route de la Combe, gordes.airelles.com Eén Michelinster. Keuken ‘aange stuurd’ door Pierre Gagnaire (foto), drie Michelinsterren in Parijs.

VILLA VAGABONDE (Nederlandstalig) Chemin des Escortiels 84220 Gordes Tel. +33 (0)6 42 99 80 32 info@villavagabonde.com

LA CITADELLE LA BASTIDE DE GORDES, Route de la Combe gordes.airelles.com LA TRINQUETTE Rue des Tracapelles +33 (0)4 90 72 11 62 L’OUTSIDER Rue de la Gendarmerie +33 (0)4 32 50 27 52 CARCARILLE, Les Gervais (sur D2) carcarille.com

KUNSTENA ARS-ENCL AVE Dat toeristen de weg naar Gordes weten te vinden is te danken aan Jean Deyrolle, schilder en lithograaf. Hij kwam in het dorp terecht en begon zijn kunstenaarsvrienden uit Parijs en elders uit te nodigen. Uiteindelijk raakten onder anderen Marc Chagall (foto), Victor Vasarelly en Pol Mara zo onder de indruk van Gordes dat ze er (een tijdje) gingen wonen. Waarschijnlijk ongewild zorgden zij ervoor dat het stadje op de toeristische kaart belandde.

LOGEREN LA BASTIDE DE GORDES gordes.airelles.com LES BORIES & SPA hotellesbories.com LE PETIT PALAIS D’AGLAÉ petitpalaisdaglae-gordes.com

MAISON NOEL (Engelstalig) Place du Bataillet 84800 Lagnes Tel. +33 (0)6 72 45 36 03 info@come2provence.com

K AMPEREN CAMPING DES SOURCES Route de Murs campingdessources.com

GORDES-VILL AGE.COM

LE JAS DE GORDES jasdegordes.com

C OT E P R OV E N C E . N L

couleur locale

PETER HAGTINGIUS

Het hele dorp op de kiek

ONVERHOEDS WERDEN FRANCIS, MIJN VRIEND DE AANNEMER, EN IK OP HET café-terras aangesproken door Jeanne-Marie. We hebben liever niet dat we in onze debatten gestoord worden, maar ze is met meer dan ruime voorsprong la beauté du village. Nou is dat ook niet zo heel moeilijk, bij een gemiddelde leeftijd van 80+ in de damescategorie scoor je als veertigjarige al vrij snel de titel ‘Miss village’. Ze doet iets ambtelijks in de grote stad, haar verblijfplaats is een welgelegen pandje aan de chemin naar de cave. Af en toe komen we haar tegen, bijvoorbeeld als er op Quatorze Juillet zang & dans is op de boulesbaan. Dankzij de weduwen in het maison de retraite, de immer spionerende Allesweters die vér vooruit liepen op Google en Wikipedia, is algemeen bekend dat Jeanne-Marie op 15 augustus jarig is. Een officiële feestdag. Dan wordt de kerkklok op een afwijkend tijdstip geluid, maar dat heeft meer te maken met die andere Marie die het een tijdje geleden hogerop zocht. Zonder space-shuttle hemelwaarts. Frankrijk is zo katholiek niet meer, maar een extra vrije dag inleveren zit niet in het rosé-dna van de alpinopet. Gelukkig maar, vind ik. Maria Hemelvaart op 15 augustus staat voor een snipperdag. Jeanne-Marie bood ons een drankje aan en meteen roken we onraad. Of we op de foto wilden. Ik hoefde niet naar Francis te kijken om te weten dat hij zijn gelooide gelaat nog iets verder onder zijn wielerpetje verborg. Ik viel terug in de onderbond der verwarden. Wij op de foto? Je kon net zo goed vragen of we in IJsland druiven wilden plukken. We zijn nette mensen. Van de schrik bekomen vroegen we dus wat de bedoeling was. Haar exposé kwam erop neer dat ze zo’n fotoboek samenstelde. Alle dorpelingen op de kiek! Francis en ik zijn niet ten principale tegen artistieke dan wel creatieve oprispingen. Iedereen heeft recht op zijn eigen afwijkingen. De ondernemer in de aannemer koesterde meteen zijn wantrouwen. Zou iemand iets verdienen aan zo’n prentenboek? De toelichting van Jeanne-Marie trof ons nucleair. Het moest een afscheidscadeau worden. Voor wie dan? Voor de gedateerde Vlaamse hippie Jacques die al talloze jaren om de hoek van het dorp verblijft, links en rechts klusjes doet en een gratis onderkomen heeft in een cabanon van een rijke weduwe die je grootgrondbezitter kunt noemen. Haar kennen we niet, is nooit in het café. Jacques wel, maar hij is ons soort volk niet. Kom ons niet aan met geleuter over de genialiteit van een gitaarloopje van ene Hendrikx op een of ander Woodstock-festival. We zijn meer van Bécaud en Aznavour, of beter nog Brassens en Gainsbourg. Maar enige populariteit in het dorp valt ’m niet te ontzeggen. Jeanne-Marie vertelde dat hij na een feestavond op de boulesbaan en vooral daarna in zijn cabanon had besloten een Deense toeriste te begeren. Hij ging naar Kopenhagen emigreren. Het leek ons geen goed plan. Maar wie zijn wij? We hadden die Deense niet gespot. Jeanne-Marie, min of meer bevriend geraakt met die Vlaming uit de sixties, had bedacht dat er bij wijze van afscheidsgeschenk dat fotoalbum moest komen. Zodat hij in de poolcirkel nog eens aan ons zou terugdenken. In ruil voor nog een pichet rosé deden we niet moeilijk. We hoefden onze foto’s niet te zien. Liever niet. Amper een maand later was Jacques al retour. Een appartement in een treurige buitenwijk van Kopenhagen, als je er biertje wilde bekomen, moest je eerst een bank overvallen. En wist hij veel dat zijn verloofde de dochter van een minister was? Hij had zelfs in de Deense Story gestaan. Dat fotoboek is Jeanne-Marie kwijt. Is niet gereëmigreerd. l

Wij op de foto? Je kon net zo goed vragen of we in IJsland druiven wilden plukken

C OT E P R OV E N C E . N L

C Ã&#x201D;T E & P R OV E N C E

Wijn

Château Val Joanis

DE ‘ROLLS ROYCE’ VAN DE LUBERON-WIJN Château Val Joanis ligt goed verstopt aan de zuidkant van de Grand Luberon. Als je de toegangspoort door bent, slingert de weg zich nog bijna twee kilometer door een weelderige vallei van wijngaarden, dennenbosjes, cipressen en olijfbomen naar het werkelijke domein. Een louterend tochtje door een zalig landschap, door de ongerepte en beschermde natuur van het Parc natural régional du Luberon. Op weg naar de gastronomische wijnen van de Luberon. REPORTAGE: MARGÔT VAN SLOOTEN

C OT E P R OV E N C E . N L

Zo’n 120 ha. wijnstokken: rolle, roussanne en viognier voor wit, grenache, syrah en merlot voor rood en rosé

De lucht is kraakhelder en komt uit de mooiste tube Provençaals luchtenblauw. Het is juni, de temperatuur zal de dertig graden aantikken. Het lijkt wel hoog zomer, alle kenmerken zijn er. Zelfs de geur van gortdroog gras, op smaak gebracht met een bouquet garni van tijm en rozemarijn. En toch, er ontbreekt iets. Een ingrediënt dat vanzelfsprekend onderdeel uitmaakt van de Provençaalse zomer: het kenmerkende, oorverdovende geluid dat de zangcicade produceert. Blijkbaar is het nog te vroeg, is het nog niet écht zomer, terwijl het al wel half juni is. Hét tijdstip waarop

normaal gesproken de eerste cigales tevoorschijn komen na een lang ondergronds leven. Bijna twintig jaar geleden ontdekte ik Château Val Joanis al. Vooral de rosé steeg boven alle andere goed bedoelde slobberprobeersels uit. Het was de ‘Rolls-Royce’ onder de wijnen uit de Luberon. De wijngaarden werden aan het eind van de jaren zeventig herondekt door een zakenman uit Marseille. Zijn vrouw ontfermde zich over de tuin, en schakelde de Parijse landschapsarchitect Tobie Loup de Viane in. In 2011 is het domein verkocht aan de Nederlander Leonard Roozen, waarmee de aandacht voor planten en bloemen is gegarandeerd. De tuinen zijn nog altijd het tweede visitekaartje van Val Joanis en een geliefd decor voor trouwfoto’s. Het is een waar lusthof. Er zijn drie terrassen, aangelegd in de luwte van de agressieve mistral. Twee tuinmannen werken hier fulltime om de fruitbomen, groenten, kruiden, sierbloemen en heesters te verzorgen.

L’heure de l’apéro: tijd om te proeven Eenmaal in de kelder is het contrast met het verblindende junilicht groot. Het is er zalig koel en er heerst een serene stilte. De maître de chai vindt het maar saai momenteel: vrijwel alle roestvrijstalen tanks zijn leeg, de meeste wijn is gebotteld of rijpt op het (eikenhouten) vat. De kleppen van de tanks, als wijdgeopende monden, wachten hongerig op de nieuwe oogst. Zo’n 120 ha van het domein is beplant met wijnstokken: rolle (vermentino), roussanne en viognier voor de witte wijn, grenache, syrah en merlot voor de rode en roséwijnen. De vendange begint vaak al eind augustus, als het nog bloedheet is. Er wordt deels machinaal, deels met de hand geoogst en het is zaak de druiven zo snel mogelijk te verwerken, een echte strijd contre-la-montre. Dan is het eindelijk tijd om te gaan proeven. Het loopt al tegen twaalven, c’est l’heure de l’apéro, n’est-ce pas? Er staan zes wijnen op de proeftafel: twee witte, twee rosé en twee rode wijnen, alle geklasseerd als AOC Luberon.

Reuk en smaak van de Luberon-kersen De gebruikte druivenrassen voor de witte wijnen Tradition blanc en Cuvée Les Aubépines zijn roussanne en rolle (vermentino). Toch zijn de verschillen groot tussen

Wijn

deze wijnen. De witte Tradition geurt naar abrikozen, kweepeer en witte bloemen en is knisperend fris. De houtrijping op grote vaten geeft Cuvée Les Aubépines een subtiel houtaroma. Een voluptueuze boterig zachte en gulle wijn. Mijn favoriete rosé, de Tradition rosé (grootste deel syrah, aangevuld met grenache), kent weinig geheimen meer, maar bevestigt zijn grote klasse. Het is een krachtige, kruidige, maar elegante rosé. Het kan echter nog mooier: Cuvée Joséphine. Deze rosé ruikt en smaakt naar de Luberon-kersen die in juni volop rijp zijn. Het is een gastronomische rosé met diepgang door rijping op hout. Verleidelijk lekker!

zijn geklasseerd als IGP Méditerranée onder het label Les Agasses en zijn prettig geprijsde, toegankelijke wijnen. Het valt niet mee om afscheid te nemen. Dan klinkt het schuchtere gerasp van een cigale. De eerste. Het is zomer! Nog altijd is de tuin ongeëvenaard mooi en heeft de wijn niets van zijn Rolls-Royce-kwaliteit verloren. Met Val Joanis in het wijnglas is het altijd zomer, ook in andere jaargetijden. l

Château Val Joanis D973, tussen Pertuis en Villelaure

val-joanis.com

Les Griottes: Provençaalse kruiden, drop en licht peperig Een allround talent voor elk moment is de Tradition rouge: een donkerpaarse, lichtkruidige en fruitige wijn van voornamelijk syrah. Smaakt naar zwarte bessen, als in de frisdrank cassis. Het slotstuk van de proeverij is Les Griottes. Dit is een krachtige wijn van druiven afkomstig van geselecteerde percelen. Ruikt naar Provençaalse kruiden, drop en is licht peperig. Aroma’s van zwarte bessen, pruimen en gestoofd donker fruit. De wijn is gerijpt op hout, maar wederom subtiel en elegant. Val Joanis produceert nog drie andere wijnen, de ‘instapmodellen’ in het assortiment, maar zeker niet minder mooi: een witte, gemaakt van viognier, een rosé van grenache/syrah en een rode wijn van merlot. De wijnen

Margôt van Slooten is vinoloog, met een passie voor de Provence. U kunt haar volgen op haar blog ‘Tussen Noordzee en Méditerranée’ margotvanslooten.com

Les pensees de Rotterdam Je hond mee op vakantie naar de Provence? Met de auto, met het vliegtuig? Een lastige keus. Schrijver Royan van Velse overlegde met zijn Plouf die eigenlijk tegen vierwielers én gedoe in de lucht is. Het werd toch vliegen. Voor een heerlijk avontuur aan de Côte. ‘Weet je wat, schrijf er lekker zelf over’, vond zijn baas toen ze weer thuis waren.

Heel zielig kijken op het vliegveld van Hyères

Tja, ik probeerde mijn baasje toch maar te gebaren dat ik een waterhond ben en geen vlieghond. Daarom heb ik zwemvliesjes tussen mijn tenen en geen vleugeltjes. Maar nee, ik moest en zou met hem mee naar Rotterdam Airport. Pfff. Je kunt er niet eens fatsoenlijk plassen met al die stenen vloeren. Ik kan niet goed tegen autorijden, dus is er voor mij besloten dat we met het vliegtuig naar de Provence gaan. Leuk zo’n vliegveld. Allemaal mensen maar geen hond te zien. En na allerlei papiergedoe moesten we door de security-check. Zelfs ik, de witte onschuld zelve, moest door een poortje waarbij het alarm meteen afging. Inderdaad, een mooie rode halsband valt dan wel op. Toen moest de band af en mocht ik er nog een keer doorheen. Dat was een mooi moment om het hazenpad te kiezen. Niet voor

C ÔT E & P R OV E N C E

lang trouwens want mijn baasje had mij zo weer te pakken. Dit was eigenlijk best vermakelijk. Daarna moesten we wachten tussen rijen mensen en nog steeds was er geen stukje gras om even lekker los te lopen.

‘Ik werd op een kar geladen’ ‘Toulon-Hyères’ werd er ineens aangekondigd en iedereen kwam in beweging. Uit mijn ooghoeken had ik al zo’n verschrikkelijke bench zien staan met mijn naam erop: Plouf. En ja hoor, ik moest erin. Ik heb me nog wat verzet, alle poten gespreid, maar het baasje wist daar wel raad mee. Ik ging de speciale luchtvrachtbench in, het deurtje ging dicht en ik werd op een kar geladen door twee mannen die me naar een wit met groen vliegtuig brachten waar ik op een lopende band werd gezet en in het laadruim belandde. Dat bevond zich vlak voor de vleugel. Het luik ging dicht en het werd donker. Ik ben maar gaan slapen totdat ik na twee uurtjes door een harde bonk werd gewekt. Niet veel later werd ik bevrijd.

Plouf

Op reis Vliegen naar de Côte d’Azur

restaurant Elitair hondje uithangen in het ‘Op de lopende band, dat was pas leuk’ Ik werd in Hyères uit het vliegtuig gehaald en op de lopende band gezet. Dat was pas leuk. Ik ging staan en al kwispelend en met de tong uit de bek zag ik al die mensen angstig naar hun koffers zoeken. Heel lang bleef ik niet op de lopende band want al gauw tilde mijn baasje samen met iemand de bench op en mocht ik eruit. Ik kon iedereen weer

begroeten en heel veel mensen kwamen me aaien. Opeens stonden daar maar liefst vier mensen van de d ouane in indrukwekkende uniformen. Allemaal voor mij. Ze wilden mijn dierenpaspoort even zien en toen mijn baasje met ze begon te praten kreeg het veel meer de toon van voorlichting en interesse dan van controle. Ik mocht zelfs tegen ze opspringen. Ze vertelden over allerlei kwalen die mij hier aan de Middellandse Zee kunnen overkomen: enge muggen, zandvlooien, hartwormen. Bah!

C OT E P R OV E N C E . N L

Zielig kijken - Île du Levant

Spannend! Voorop de boot

Genieten van het Mediterraanse uitzicht ‘Wat een lawaai op dat eilandje, cigales!’ Eerst nog een taxi naar Le Lavandou en vervolgens de boot naar Île du Levant om dan toch eindelijk vakantie te gaan vieren. Wat een heerlijke oversteek maar wat een lawaai op dat eilandje! Allemaal cigales. En die domme beesten vliegen nog regelmatig tegen je aan ook. Jammer genoeg heb ik er niet één kunnen vangen. Ik werd voorgesteld aan

C ÔT E & P R OV E N C E

allerlei mensen. ‘Plouf’. Dan lachten ze en antwoordden ze in de trant van ‘ah oui, un chien nageur’. Laat ze maar lachen. Ik vond de Côte d’Azur helemaal prima. Het leven daar bestaat uit dagenlang genieten van het warme en heldere water, steentjes opduiken van de bodem, op andere mensen klimmen in het water, wat opdrogen in de zon en dan weer uitrusten in de schaduw. Ik mocht zelfs mee op de boot met duikers. Het baasje verdween dan wel een uur lang onder water wat ik toch

Stoer doen aan de bar

Duikhond wel raar vond. Als ik hem weer zag mocht ik het water in om hem te begroeten terwijl hij het maar had over de mooie vissen die hij gezien had. En ik dan?

‘Ik ben tenslotte een rashond’

riem. Op het naturistische Île du Levant dragen de mensen zelf al helemaal niets dus daar mocht net als bij hen ook bij mij het laatste kledingstuk af en toe uit. Lekker zonder riem, lekker vrij. Het was wel jammer om weer terug te gaan na al die avonturen. Maar ik kan het elke andere hond aanraden: ga lekker met je baasjes mee naar de Provence. Op een afstand van twee uur vliegen hebben jullie samen de meest prachtige vakantie. En het is er echt geen ‘vie de chien’. l Royan van Velse is opgegroeid in Frankrijk en keert elk jaar terug naar de Var. Schrijver en fotograaf, werkzaam in de gezondheidszorg. Zijn boek ‘Het Koningszwaard’ speelt voor een deel in Zuid-Frankrijk.

Maar wat echt Côte d’Azur is? Vier weken lang lekker op het terras zitten met mijn eigen drinkbak met een pastismerk erop. Een zonnebril op om niet herkend te worden en mij te onderscheiden van die andere hondjes. Of brutaal op de bar klimmen met een hoed op om minder op te vallen. Lekker elitair en snobistisch doen dus. Ik ben tenslotte een rashond. Iedere bar en elk restaurant heette mij welkom, zolang ik me maar bleef gedragen. Af en toe mocht ik dan als beloning wat eten ook. Op het eiland Port-Cros ben ik ook een paar keer geweest maar daar moest ik wel steeds heel streng aan de

C OT E P R OV E N C E . N L

Juridische Adviespraktijk Bosscher Nederlands / Frans recht

“Zonder jou was het ons nooit gelukt” Dat hoor ik regelmatig. Ik ben aankoopbegeleider en architect en woon reeds meer dan 22 jaar in de Vaucluse (‘84). Ik bied professionele hulp bij het zoeken van een bestaand pand en beschik daarvoor over een ruim en gediversifieerd aanbod. Tevens begeleid ik ontwerp en realisatie van uw nieuwbouwproject, in de streek ten zuiden van de Mont-Ventoux.

Mr Mireille Bosscher kandidaat-notaris Juridische Adviespraktijk Bosscher helpt u graag bij juridische kwesties in Frankrijk, zodat u optimaal kunt genieten van la douce France. » aan-en verkoop van Franse woningen; » ﬁscale kwesties; » erfrecht / nalatenschappen; » huurrecht; » echtscheidingen.

IMMOBILIËN EN BOUWBEGELEIDING OP MAAT

+31 (0)6 426 61 075 info@bosscher-advies.nl

Colette Vanden Bogaerde

E colette@ventoux-immo.com

T +33 (0)6 19 91 25 16

U WAAGT DE SPRONG … U WAAGT DE SPRONG…

… WIJ VINDEN DE BESTE HYPOTHEEK Hypotheek & Buitenland begeleidt al sindsHYPOTHEEK 2003 kopers van …WIJ VINDEN DE VOORDELIGSTE

een huis in Frankrijk bij het verkrijgen van een hypotheek. Wij kennen de weg en weten hoe het voor elkaar te krijgen bij de Franse banken. Wij staan onze klanten bij van de eerste oriëntatie tot de acte authentique. Bezoek de internetsite voor meer informatie over onze dienstverlening of bel: 020 - 330 0139.

Soms bent u het beste af met een Nederlandse bank voor uw hypotheek, maar soms ook met een lokale. Hypotheek & Buitenland is een onafhankelijk adviseur die de weg kent in het hypothekenlandschap voor Frans, Italiaans, Belgisch, Duits, Portugees en Turks onroerend goed. Wij kunnen de financiering van uw huis over de grens vanuit Nederland realiseren en staan u bovendien bij gedurende het hele traject van koop. Van ‘compromis de vente’ tot ‘acte authentique’. Van ‘contratto preliminare di vendita’ tot ‘atto di compravendita’. Bezoek onze informatieve internetsite voor meer informatie over onze dienstverlening of bel: 020 - 330 0139.

www.hypotheekenbuitenland.nl

Nassauplein 36 2585 ED Den Haag

www.bosscher-advies.nl

côte d’azur JOOST

SCHWART Z

Joost Schwartz vertelt over zijn ervaringen en belevenissen aan de Cote d’Azur, waar hij zijn bedrijf Bastion d’Azur runt in Saint-Maxime. www.bastiondazur.com, info@bastiondazur.com, +33 (0)4 94 81 01 32

Als het maar op papier staat!

IK DACHT DUS TE BEGINNEN ME T WAT A ANPA SSINGEN VAN MIJN z wembad en de bijbehorende terrassen. Een bijgebouw en atelier zou ik qua verbouwing meteen even laten meenemen. ‘Dat had je gedacht!’, riep de Franse regelgever. Eerst maar eens vergunningen en die krijg je alleen als je huis en alles wat erbij hoort in kaart is gebracht. Van mijn huis waren er helemaal geen tekeningen. Er zat niks anders op dan een architect in te schakelen. Met de bedoeling dat wat ooit illegaal gebouwd is legaal op papier te krijgen. De vorige eigenaar heeft mijn huis zonder enige vergunning gebouwd op basis van een eeuwenoude schuur. Ik wilde van alles verbouwen, de oude garage moest de keuken worden, dat soort ingrepen. Maar ja, geen tekeningen, geen vergunningen. De architect en de géomètre (landmeter) hadden er een hele klus aan. Alles werd opgemeten, ingetekend en berekend. Helaas werden terrassen en muurtjes hoger dan zestig centimeter ook ineens meegeteld als bewoonbare oppervlakte. Er zat weinig anders op dan onze ambitieuze bouwen verbouwplannen aan te passen. Is dit een uitzonderlijk verhaal? Nee hoor. Kort geleden kochten vrienden een eeuwenoude mas op een groot terrein en ook van dit pand stond er helemaal niets op papier. Er moest alsnog van alles geregeld worden. Ik ben op gesprek gegaan bij de burgermeester, altijd belangrijk als hoge autoriteit in een klein dorp, die heel blij was dat het pand met alle bijgebouwen na jaren eindelijk verkocht was en werd opgeknapt. ‘Maar pas op!’, zei hij. ‘Binnenkort veranderen we het bestemmingsplan, het wordt een agrarisch gebied en dan mag er helemaal niets meer gebouwd of bijgebouwd worden.’ Toen ik vroeg of we van de bijgebouwen dan snel woonruimte mochten maken, zei hij: ‘Absoluut niet, dat zijn schuren en die hebben geen woonbestemming, er is ook geen water, riool of stroom, dus nee, dat kun je wel vergeten.’ Ik vertelde hem dat al die voorzieningen er wél waren. ‘Dat is dan illegaal aangelegd’, zei hij. Ik antwoordde dat die voorzieningen zelfs in de notariële akte vermeld stonden. Monsieur le maire dacht er het zijne van. Na een overleg met de architect, die weer zijn connecties heeft bij een overkoepelend orgaan dat boven de gemeente staat, werd er geadviseerd alles in kaart te brengen. Foto’s van de bestaande situatie en tekeningen van hoe het in de toekomst kan worden. Het gebeurt hier heel erg vaak dat mensen hun garage of kelder ombouwen tot woonruimte. Meestal geen probleem.Tot het moment dat een van de buren je aangeeft of dat je je huis wilt verkopen en blijkt dat er voor een deel van je aangepaste huis geen officiële bouwvergunning was. Mijn keuken stond — toen ik mijn huis kocht — als salle à manger op de foto’s van de makelaar. In de koopakte stond garage. Illegaal verbouwd en nooit opgegeven. Ik heb dat nu geregeld en direct gingen de belastingen omhoog. Sterker nog: ik had mijn vergunningen amper voor elkaar, er moest nog met de verbouwing begonnen worden, of er lag al een factuur van de fiscus in de brievenbus. Van protesteren heb ik maar afgezien. l

C OT E P R OV E N C E . N L

C Ã&#x201D;T E & P R OV E N C E

geschiedenis

Friedrich Nietzsche meer Mediterraan dan Duitser in Nice

TEKST: MICHIEL BOM

Eind 19e eeuw ontdekten vooral vermogende Britten de Côte d’Azur en bezorgden de Franse Rivièra haar naam en faam. In hun spoor kwamen ook Russische prinsen, de eerste Amerikaanse industriëlen. Ook anderen kwamen een kijkje nemen. Eén van hen was de niet onomstreden Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900).

DE EERSTE AMERIK A AN

Ja, dat Nice. Zo ongeveer ‘iedereen’ in de sfeer van de Grote Namen heeft er wel een tijdje gewoond. Het lijstje is vrij onuitputtelijk. Maar denk aan bijvoorbeeld Matisse, Chagall, Louis Couperus, Garibaldi. Ze vielen allen voor de attractie van de stad. Onder hen ook de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche. Hoe dan ook een bijzondere man. Hij werd na zijn studie in Leipzig al op zeer jonge leeftijd professor aan de Universiteit van Basel in Zwitserland. Daar moest hij al even vroeg in 1876 alweer weg vanwege chronische problemen met zijn gezondheid. Wat volgde was een nomadenbestaan in de Alpen en de mediterrane kust. ’s Zomers verbleef hij steevast in Sils-Maria in het Zwitserse Oberengadin, ‘6000 voet boven de zee en veel hoger nog boven al het menselijke’. In de winters dreven de kou hem uit het hooggebergte richting de Middellandse Zee. Vaak verbleef hij in Genua. Op 2 december 1883 arriveerde hij voor het eerst in Nice dat toen nog niet zo lang een Franse stad was. Hij zou er zes winters blijven.

Nice geeft hem zon, licht en kleur. ‘De kleuren van Nice! Het is jammer dat ik ze niet in kan pakken en toe kan sturen’, schrijft hij aan zijn zus. In deze stad voelt hij zich meer Mediterraan dan Duitser. Hier trof hij niet Amerikanen weten de weg naar langer het lompe, het zware, Nice allang te vinden. Maar de het rechte van het noorden, eerste was Thomas Jefferson hier ontmoette hij het deli(1743-1826), een van de ‘founding cate, het lichte en vooral het fathers’ van de VS, de derde vrolijke van het zuiden. Hier president van 1801 tot 1809. vindt hij ook troost voor een Maar tussen 1785 en 1783 was onbeantwoorde liefde, de hij ambassadeur in Frankrijk en kwam naar Nice. Hij logeerde verwijdering van zijn goede drie dagen in een hotel op de vriend Richard Wagner en ja, Place de la Justice, nu Vieuxde vooralsnog slechte kritieNice. Hij geldt als een voorstanken over zijn eerste boeken. der van de Franse Revolutie en M a a r h e t zo u d e n zou destijds al een liefhebber vooral ook vruchtbare wingeweest zijn van de wijn uit de ters worden. Het derde en Niçoise vignobles Bellet. vierde deel van zijn ‘Aldus sprak Zarathoestra’ en ‘Voorbij goed en kwaad’ werden er geschreven. Concepten als de ‘Wille zur Macht’ en de ‘Übermensch’, zo tragisch verkeerd begrepen door de nazi’s enkele decennia later, werden in Nice bedacht.

Nice doet hem direct goed

Een bedevaart naar Vieux-Nice?

Twee dagen na zijn aankomst schrijft hij aan een goede vriend: ‘Deze overvloed aan licht heeft op mij, zo vaak popelend om te sterven, een bijna wonderlijk effect. [...] Het Franse deel van Nice is ondraaglijk en bijna een vlek in deze zuidelijke pracht; maar er is ook een Italiaanse stad […] hier is men als in een buitenwijk van Genua.’

Hij huurde kamers in verschillende pensionnetjes in wat nu Vieux-Nice heet. Een plaquette op 38 Rue Catherine Ségurane, even achter de haven, herinnert nog aan zijn verblijf. Hij maakte er ook de aardbeving mee, in 1887. Zich wel bewust van zijn latere betekenis schreef hij: ‘Het huis waarin twee van mijn werken werden bedacht

C OT E P R OV E N C E . N L

www.persoonlijkereisbegeleiding.nl “OMDAT DE REIS NIET DE BARRIÈRE MAG VORMEN TUSSEN U EN UW DROOMPLEKJE” Mijn naam is Tineke Bos. Persoonlijk reisbegeleidster voor senioren. Ik begeleid u vanaf uw huisadres naar uw vakantieadres en vice versa. Ik ontzorg, ondersteun en vervoer u tijdens uw reis. Tevens help ik u naar wens met het settelen op uw bestemming, zodat u niet afhankelijk hoeft te zijn van anderen.

Club Côte & Provence

labos@kpnplanet.nl tel. +31 (0)6 21 25 48 86

Kannie ook kunstjes?

De besloten Facebookgroep van Côte & Provence. Een unieke online omgeving voor onderling contact tussen mensen met een speciale band met de Provence en de Côte d’Azur. Exclusief voor abonnees. Nog geen lid maar wel abonnee? Meld je aan op Facebook!

Jazeker! Wat dacht u van tijdschriften, flyers, folders, brochures, boeken, advert ... O, u bedoelt mijn hondje? Voor een snoepje doet ie alles!

m4media@mac.com

despecialist specialistin inhet het nationaal de het nationaal en en de specialist in nationaal en internationaal transporteren internationaal transporteren internationaal transporteren vanuw uwwaardevolle waardevolle bezittingen van bezittingen van uw waardevolle bezittingen SSbiib S eS e bieie e e b b e e SSSii iee ebe Huisman Huisman Huisman Huisman Huisman Huisman Huisman Smoves i emoves b e you! moves moves moves you! you! you! you!

De Big Green Egg en accessoires zijn bij ons te koop. De smaak van de diverse op de Big Green Egg bereide gerechten kunt u proeven in ons restaurant.

S S ii ee bb ee Huisman moves you! moves you! moves Huisman Huisman S i e b eS i e b e

Notre passion? Vous faire plaisir!

Restaurant Relais des Adrets Chez R&M 4 rue Grande – 83600 Les Adrets-de-l’Estérel – 04 94 53 50 92 www.relaisdesadrets.com – info@relaisdesadrets.com

moves you! moves moves you! you! HuismanHuisman moves you! moves you!

Siebe isisde SiebeHuisman despecialist specialist in in het het nationaal nationaal en SiebeHuisman Huisman is de specialist in het nationaal en internationaal internationaalverhuizen verhuizenen entransporteren transporteren van uw internationaal verhuizen transporteren van uw waardevolle bezittingen. Of het nu waardevolle bezittingen. Ofen het nu gaat gaat om een waardevolle bezittingen. Of het nu koffers, gaat om een compleet interieur, een compleet interieur, een schilderij, schilderij, koffers, compleet interieur,bouwmaterialen, een schilderij, motor of van een motor of bijzondere bijzondere bouwmaterialen, vankoffers, motor of bijzondere bouwmaterialen, eerste gesprek totdaadwerkelijke daadwerkelijke uitvoering;van een eerste gesprek tot uitvoering; eerste gesprek tot daadwerkelijke uitvoering; metSiebe Siebewordt wordthet heteen eenzorgeloos zorgeloos gegeven. gegeven. met met Siebe wordt het een zorgeloos gegeven. Zorijdt rijdthij hijelke elkeLijndienst weeknaar naarde deCote Cote d'AzurNederland Zo week d'Azur voor al Lijndienst Lijndienst Lijndienst Lijndienst Nederland Nederland Nederland Nederland - -Frankrijk Frankrijko.a. o.a.Cote Cote --- Frankrijk Frankrijk Frankrijk d’Azur d’Azur uw kleine en grote goederen. Zo rijdten hij elkegoederen. week naar de Cote d'Azur voor al uw kleine grote Snel, betrouwbaar, met kennis van van zaken zaken én met uw kleine en grotemet goederen. Snel, betrouwbaar, kennis begrip voor deprivacy privacyvan van dekennis klant. van zaken én met begrip voor de de klant. Snel, betrouwbaar, met begrip voor de privacy van de klant.

Verbouwen in Frankrijk of Hongarije? Bel Huub Kamp van Kamp Buitenland Verbouwingen +31 (0)6 13 02 43 10 – of kijk op www.kampbv.net

o.a. o.a. o.a. Cote Cote Cote d’Azur d’Azur d’Azur

www.siebehuisman.nl www.siebehuisman.nl www.siebehuisman.nl www.siebehuisman.nl +31(0)6 +31(0)6 +31(0)6 +31(0)6 +31(0)6 -- 51 51 376 376 270 270 --- 51 51 51 376 376 376 270 270 270

Lijndienst Nederland -- Frankrijk Frankrijk o.a. Cote Cote d’Azur Lijndienst Lijndienst Nederland Nederland - Frankrijk o.a. o.a. Cote d’Azur d’Azur

www.siebehuisman.nl www.siebehuisman.nl Lijndienst Nederland Cote d’Azur +31(0)6- Frankrijk - 51 376o.a. 270

Lijndienst Nederland Frankrijk o.a. Cote d’Azur Lijndienst Nederland -- Frankrijk o.a. Coted’Azur d’Azur Frankrijk Lijndienst o.a. Nederland Lijndienst Cote d’Azur - Nederland Frankrijk o.a. - Frankrijk Cote d’Azur o.a. Cote

+31(0)6 ehuisman.nl www.siebehuisman.nl www.siebehuisman.nl +31(0)6 -- 51 51 376 376 270 270 www.siebehuisman.nl www.siebehuisman.nl

Persoonlijke (Nederlandse) uitvoering. Deskundige begeleiding. Ruim 20 jaar ervaring. Uitstekend uitgevoerd werk! Betrouwbaar, deskundig, flexibel

www.siebehuisman.nl +31(0)6 -- 51 51 376 +31(0)6 376 270 270

51 376 +31(0)6 270 +31(0)6 - 51 376- 51 270 376 270

‘SENTIER DE NIETZSCHE’ IN ÈZE Letterlijk in de voetsporen van Nietzsche treden? Neem de trein en stap uit in station Èze-sur-Mer en wandel vanaf daar omhoog naar het dorpje Èze, zo’n 400 meter hoger, over Le Sentier du Nietzsche. Iets van anderhalf uur. Je loopt omhoog ‘te midden van olijfbomen, Euphorbia en steeneik, midden in deze wilde natuur, met de Middellandse Zee op de achtergrond’ aldus Nietzsche. In ‘Aldus sprak Zarathoestra’ laat hij zijn alter ego ook zeggen: ‘Daar ook was het, dat ik het woord “Übermensch” van de weg oplas, en dat de mens iets is, wat te boven gekomen moet worden ….’” Word je tijdens de klim niet beloond met dit soort filosofische ingevingen, dan is de prijs die je krijgt hoe dan ook je bezoek aan dit unieke Moorse dorp vanwaar je een schitterend uitzicht hebt over La Grande Bleue.

‘Deze overloed aan licht heeft op mij, zo vaak popelend om te sterven, een bijna wonderlijk effect’

was zo door elkaar geschud dat het noodzakelijk was om het te vernietigen. Het zal een voordeel zijn voor het nageslacht om een bedevaart minder te maken.’ Een bedevaart naar Vieux Nice is misschien niet de allerbeste manier om Nietzsche aan de Côte te ervaren. Misschien kom je wel dichter bij de filosoof als je letterlijk in zijn voetsporen treedt en gaat wandelen langs de kust. Nietzsche was schrijver, dichter, psycholoog, en ja filosoof, maar bovenal vooral fervent wandelaar. Urenlange wandelingen voerden hem naar het Presqu’Île de Saint-Jean, naar de Mont Boron en naar Èze, waar je nu nog ‘Le Sentier de Nietzsche’ kunt lopen.

Maar tegelijkertijd maakte ze haar broer ook tot een bezienswaardigheid en herschreef zijn laatste werken. Verminkte het. Verduitste het. De nazi’s maakten er later gretig gebruik van. Nietzsche zelf sprak niet meer, kon niks meer en stierf in 1900. Hoe vaak zal hij niet, opgesloten in zijn lichaam, in het hart van Duitsland, terug gedwaald zijn naar het licht en de kleuren van Nice? l

Teruggedwaald naar het licht en de kleuren van Nice? Op 2 april 1888 verlaat Nietzsche voor de laatste keer zijn geliefde stad. Krap een jaar later valt hij in Turijn, het is bij velen bekend, dat paard om de nek. Zijn geestelijke instorting is een feit. Hij wordt opgenomen, vrienden brengen hem terug naar het noorden, naar Weimar. Daar heeft zijn zus Elisabeth hem nog tien jaar verzorgd.

C OT E P R OV E N C E . N L

Gyan Vliegen, souschef bij Brasserie de la Jetée in Juan-les-Pins, besloot vorig jaar zijn bestaan als chefkok van het gerenommeerde restaurant Le Bouchon d’en Face in Maastricht te verruilen voor een nieuw bestaan in Zuid-Frankrijk. Zijn grote liefde Agathe achterna, zeker, maar hij vond hier ook zijn plek, zijn draai en zijn toekomst. Côte & Provence mocht bij hem in de keuken kijken en noteerde drie toprecepten.

Of hij al eens spijt gehad heeft van zijn ingrijpende besluit om van Maastricht te verkassen naar Juan-les-Pins, een van de meest tot de verbeelding sprekende plaatsen aan de Franse zuidkust? Gyan Vliegen (32), een rode doek om zijn hoofd geknoopt bij wijze van eigentijdse koksmuts, beantwoordt de vraag met een veelzeggende glimlach. We spreken hem op het terras van ‘zijn’ Brasserie de la Jetée, een laagdrempelige brasserie met luxe strandtent. Hij knikt richting het uitgestrekte zandstrand, drie à vier flinke steenworpen van hem verwijderd. ‘Kijk eens waar ik nu zit’, zegt hij met een weids armgebaar waaruit zonder veel moeite valt af te leiden dat hij op hier zijn plek is. ‘Als ik vanuit mijn keuken naar buiten kijk, dan zie ik dit!’ We volgen zijn blik richting branding, in de verte dobberen kapitale witte jachten in alle rust op het azuurblauwe water. Rechts van het weergaloze panorama, zo te zien niet ver verwijderd van het wereldberoemde Cannes, doemen vervaarlijke rotsformaties op. Tegen zonsondergang staan ze borg voor een prachtig, kleurrijk schouwspel.

Recepten

TEKST: RÉMI DE RIDDER

De liefde van zijn leven

Intussen is het wel gewoon hard werken voor Gyan. De drie zomermaanden is het vier dagen op en drie dagen af, met werkdagen die om 09.00 uur beginnen en pas om 23.00 uur zijn afgelopen, met tussendoor een paar uurtjes tijd om de benen te strekken. Maar buiten het hoogseizoen is er volop tijd om te ontspannen en van het leven te genieten, samen met zijn Agathe. Hij ontmoette de schoonheidsspecialiste met een eigen zaak

C ÔT E & P R OV E N C E

in Antibes, niet in Frankrijk maar in Le Bouchon d’en Face in Maastricht, waar Gyans’ moeder haar verjaardag vierde. Daar trad vorig jaar ook de befaamde chef Wout Bru van La Bru’sserie in Durbuy (Belgische Ardennen) op als gastkok. Hem kennen we nog uit Eygalières (Bouches-du-Rhône), waar hij twee Michelinsterren bij elkaar kookte. Agathe kwam gezellig mee met een Franse vriend van Gyans’ ouders, die al zestien jaar een appartement in Golfe-Juan bezitten. Ze werd de liefde van Gyans’ leven. En de rest is geschiedenis.

Heimwee is zo weer weg Gyan: ‘De Côte d’Azur is zoveel “diverser” dan Maastricht. Ik kan hier alle kanten op. Als ik chique uit eten wil, ben ik in twintig minuten in Cannes. Ik ken de prachtigste stranden in de buurt van Saint-Tropez, die alleen de locals weten te vinden. En als ik mijn tanden wil zetten in de beste “pan bagnat”, dan weet ik precies waar ik moet zijn. Het is wel belangrijk dat je het leven een beetje over je heen laat komen. Niemand heeft hier haast. Niemand begrijpt het ook als anderen dat wel hebben. Voor boodschappen doen neem je alle tijd. En moet je naar de dokter? Dan is de kans aanwezig dat je een paar weken moet wachten. Hier wordt letterlijk geleefd met de Franse slag. Ik kan er wel aan wennen. Sterker nog: ik ben er al redelijk aan gewend. Slechts een of twee keer per maand word ik overmand door een licht gevoel van heimwee naar Maastricht. Maar ik verzeker je: dat gevoel is hier zo weer weg.’ l

Brasserie de la Jetée Avenue Guy de Maupassant 06160 Antibes +33 (0)4 92 38 09 67

plagelajetee.com

Voorgerecht voor 4 personen

Ceviche van coquilles Saint Jacques met tigermilk, zoetzure ansjovis en forelkuit INGREDIËNTEN 10 coquilles 1 potje forelkuit orange van 5 gram zoetzure ansjovis van de betere traiteur. (zelf maken? 24 uur inleggen in sherry azijn, met knoflook, zout, peterselie en goede olijfolie) peulenscheuten en borage cress, van de gespecialiseerdere groentehandel red meat radish truffelolie VOOR DE TIGERMILK sap van 2 limoenen sap van 1 grapefruit 30 ml sushi azijn 1 chilipeper 1 laurierblad 3 jeneverbessen ½ teentje knoflook, geplet 5 gram verse gember 1 gram zout VOOR DE OESTERCRÈME: 2 eiwitten 5 oesters (fine de Bretagne – fine de Claire) olijfolie zout

BEREIDING VAN DE COQUILLES: Het schoonmaken van de coquilles Saint-Jacques: houd de schelp met de bolle kant in je handpalm. Snijd de coquille los door met een flinterdun mesje langs de platte kant van de schelp te snijden. Zorg ervoor dat het lemmet altijd in contact blijft met de schelp, anders snijd je onverhoopt een stukje van de coquille weg. Zodra je de coquille los hebt gesneden kun je de platte kant weggooien. Je ziet nu mooi de coquille liggen, met eraan vast het corail (oranje/roze van kleur) en zijn baard. Trek voorzichtig de baard en het corail los. Voor dit gerecht gooien we beide weg. De coquille zelf zit nog met zijn spiertje vast aan de schelp. Wrik de coquille voorzichtig los met een lepel. Trek het spiertje los. Je hebt nu een mooie coquille in je hand. Spoel deze schoon met koud water.

VAN DE TIGERMILK: Pers de citrusvruchten uit en voeg de sushi azijn toe. Snijd de chilipeper in een mooie brunoise en vergeet niet de inhoud te verwijderen. Voeg deze samen met de laurier, jeneverbessen, knoflook en gember toe aan het mengsel. Breng op smaak met zout. VAN DE OESTERCRÈME: Doe 2 eiwitten in de maatbeker. Voeg hier de oesters samen met hun vocht aan toe. Monteer het mengsel straals gewijs op met olijfolie alsof je een mayonaise aan het maken bent. Blijf olijfolie toevoegen totdat je de gewenste dikte krijgt. Let op: bij te weinig olijfolie wordt de crème te waterig, bij te veel olijfolie wordt hij korrelig. Oefening baart kunst! Breng op smaak met zout. PRESENTATIE: Snijd de coquilles Saint-Jacques in dunne, gelijke plakjes. Leg ze mooi naast elkaar op het bord. 2,5 coquilles zijn genoeg voor 1 persoon. Drapeer hier de tigermilk overheen. Door de zuren in de tigermilk wordt de coquille koud gegaard. Draai er wat peper overheen. Spuit mooie toefjes oestercrème tegen de coquilles aan. Leg hier de forelkuit tegenaan. Leg de zoetzure ansjovis mooi over de coquilles heen. Steek kleine rondjes radijs uit de red meat radish door gebruik te maken van een steekset. leg deze naast de toefjes oestercrème. Besprenkel het geheel met een beetje truffelolie. Breng op smaak met zout.

C OT E P R OV E N C E . N L

Hoofdgerecht voor 4 personen

Tonijnsteak met gebakken eendenlever (of een plantaardig alternatief), julienne van wortel en passievruchtensaus INGREDIËNTEN 800 gram blauwvintonijn (rode tonijn) 4 stukjes eendenlever (ongeveer 50 gram per persoon) of faux gras 1 oranje wortel 1 gele wortel VOOR DE PASSIEVRUCHTEN COULIS: 6 passievruchten 200 ml sinaasappelsap 4 el suiker 50 ml rode wijnazijn water VOOR DE GROENTEN: Eigen keuze aan groenten (naar gelang het seizoen): courgette, bloemkool, broccoli, paprika 400 gram krieltjes olijfolie verse tijm 5 knoflookteentjes peper en zout

C ÔT E & P R OV E N C E

BEREIDING VAN DE COULIS: Snijd de vruchten doormidden en schep het vruchtvlees en de zaden in een middelgrote steelpan. Voeg het sinaasappelsap, de suiker, de azijn en een scheutje water toe en breng de coulis aan de kook. Zet dan het vuur lager en laat de coulis gedurende een kleine 10 minuten zachtjes inkoken tot een bijna stroperige vloeistof. Zeef de coulis nadat deze is afgekoeld met een vergiet met daarin een neteldoek. Plaats de coulis terug op een laag vuur en laat reduceren tot een vloeibare puree. Houd warm in de buurt van het fornuis. VAN DE GROENTEN: Snijd beide wortels in zeer fijne julienne. (pas op, wordt rauw gegeten). Bereid vervolgens de groenten en de krieltjes voor. Snijd de groenten op gewenste maat/vorm en kook deze in een ruime hoeveelheid gezouten water beetgaar. Snijd de krieltjes in tweeën, plaats ze in een ovenschaal, besprenkel met olijfolie, kruid met peper en zout en

voeg de verse tijm en de knoflookteentjes toe. Bak 20-25 minuten in een voorverwarmde oven op 180 graden. Schep één of twee keer om voor een gelijke garing. Roerbak tijdens de laatste 5 minuten baktijd van de krieltjes de groenten en breng deze op smaak met peper en zout. VAN DE TONIJN EN EENDENLEVER (OF FAUX GRAS): Snij de tonijn in 8 moten van 100 gram met een dikte van ongeveer 5 cm. Zet een koekenpan op hoog vuur, voeg olijfolie toe en bak de tonijnmoten om en om (laat deze zeker niet te lang garen) en kruid met peper en zout. De plakjes eendenlever (of een plant aardig alternatief) worden hetzelfde bereid. Gekruid met peper en zout heel kort in een koekenpan bakken. PRESENTATIE: Begin met de tonijn, plaats daarop de eendenlever, de passievruchtensaus en als laatste de julienne van wortel. De groenten en krieltjes serveren we apart in een mooie kom.

Nagerecht voor 4 personen

Omelette sibérienne INGREDIËNTEN VOOR DE BASIS: 1 liter vanille-ijs een scheut Grand Marnier 1 pakje Bastognekoekjes 1 vanillecake (zelfgemaakt of uit de winkel) roomboter VOOR DE MERINGUE: 4 eiwitten 200 gram suiker

BEREIDING VAN DE BASIS: Zet het vanille-ijs alvast buiten de vriezer. Smeer een ruime kom in met wat roomboter. Snij de vanillecake in dunne plakken. Je kunt uiteraard de cake helemaal zelf bakken, maar een goede cake uit de winkel smaakt even prima in dit recept. Bedek de bodem en de zijkanten van de kom met plakjes cake en zorg ervoor dat er geen gaatjes tussen zitten. Het vanille-ijs is op dit moment al wat op temperatuur gekomen zodat je het wat kun mengen. Verkruimel de Bastognekoekjes en meng ze door het vanille-ijs. Je kunt aan dit mengsel eventueel wat fruit toevoegen, zoals (kwee)peer, rozijnen of frambozen. Schep het vanille-ijsmengsel in de met cake bedekte kom en strijk de bovenkant plat. Zet het geheel in de vriezer.

VAN DE MERINGUE: Scheidt de eiwitten van de dooiers. We gaan de eiwitten gebruiken. Klop de eiwitten luchtig en voeg in 3-5 stappen de suiker toe. PRESENTATIE: Haal de basis voor de Sibérienne uit de vriezer en keer de kom voorzichtig op een bord om. Besmeer het geheel met de net geklopte meringue. Brand af met een gasbrander of zet heel kort in de oven. Je zult zien dat de merengue nu mooi goudbruin kleurt. Zet de omelette Sibérienne op tafel en besprenkel met Grand Marnier. De echte durfal kan zelfs nog voorzichtig de Grand Marnier aansteken. Smakelijk!

C OT E P R OV E N C E . N L

DAT STUWMEER IN LA DURANCE Aartsengel Michaël versus de duivelse Draak In het zuidelijke deel van de Franse Alpen stort onstuimig water vanaf 2400 meter hoogte neerwaarts, om pas tot rust te komen, breed zich uitspreidend, te midden van de lavendelvelden en de olijfgaarden van de Provence. Maar ja, tot dan gedraagt hij zich als een grillige, verwoestende draak. Dit gaat over de Durance.

TEKST: CASPAR VISSER ’T HOOFT

oe vaak is het niet voorgekomen dat de Durance, plotseling aanzwellend na stortbuien, of door het smelten van sneeuw, buiten zijn oevers spoelde om dan telkens weer de bevolking van het dal de stuipen op het lijf te jagen? Akkers kwamen onder water te staan, dieren verdronken, ook mensen, de draak likte soms met zijn vochtige tong over de straten en steegjes van de hogerop gelegen dorpen, waardoor kelders volliepen, en soms zelfs gebouwen instortten. Om aan deze dreiging paal en perk te stellen werd in het jaar 1955 voorbij het stadje Embrun, richting Gap, een dam gebouwd. Zo ontstond wat thans het grootste stuwmeer van Europa is, het meer van Serre-Ponçon. Wel moesten drie laaggelegen dorpen eraan geloven,

C ÔT E & P R OV E N C E

de resten bevinden zich nu op de bodem van het meer. Een enkel bouwwerk werd gespaard, het stond op een rots-bult, en het topje van deze bult bleek net iets hoger dan het watervlak van het nieuwbakken meer, zelfs wanneer hij zijn hoogste stand bereikt. Het ligt nu op een eilandje, enkele tientallen meters van de oever vandaan. Ik heb het over een oude kapel, een kapel gewijd aan de aartsengel Michaël. Grappig wanneer je bedenkt dat de heilige Michaël vanouds werd beschouwd als de bestrijder van de duivelse Draak. Nee, het water van de woeste Durance heeft hem niet geschaad.

Steile klim, wijds uitzicht In de winter staat het waterpeil zo laag dat je met droge voeten naar het eilandje met de chapelle Saint-Michel kunt wandelen. In het voorjaar doen ze het meer weer vol lopen, dan kun je er vlak langs scheren op een surfplank, of anders een rondje er omheen maken op een waterfiets. Maar je mag niet aanmeren, de bezichtiging van de kapel is dan verboden. Mocht je in die periode toch wat geestelijke vrede willen ervaren, dan kun je het beste de nabijgelegen abdij van Boscodon bezoeken: een mooi romaans complex, rondom een geurende kloostertuin, gelegen aan de voet van een hoogoplopend bos dat bekend staat om de zeldzame boomsoorten die er te vinden zijn.

reportage

Lac de Serre-Ponรงon

C OT E P R OV E N C E . N L

Q Home en Lemon Tree Interior, de professionele en betrouwbare partners voor de verhuur en inrichting van uw woning in de Provence en aan de Côte d’Azur! www.qhome.fr www.lemon-tree-interior.com +31 (0)6 30 61 44 44

GUN UZELF EEN JAARTJE FRANKRIJK MET EEN JAARABONNEMENT OP … www.maisonenfrance.com Maison en France

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

Een prettig gesprek met

Jon van Eerd

Gordes, de vedette van de Luberon Iedereen ‘thuis’ in Fayence in de Var’

Ja natuurlijk, € 26,– (4X) Zuid-Frankrijk! Voor vakantie óf voorgoed

SPECIAL DAT ZO KOOPMJEHUIS DROO

Schrijver Pieter Waterdrinker Tussen Moskou en Menton

jaargang 22 n winter 2019/2020

(5X)

C Ô T E & P R O V E N C E • W I N T E R 2 0 1 9 / 2 0 2 0 • JA N AT U U R L I J K , ZU I D -FR A N K R I J K ! VO O R VA K A N T I E O F VO O RG O ED • J O N VA N EER D • PI E T ER WAT ER D R I N K ER • PLO U F • G O R D E S • FAY EN CE

€ 30,–

jaargang 22 n winter 2019/2020

EXTRA GGROOT WONIN! AANBOD

€ 30,–

EEN ENKELTJE AUVERGNE

(4X)

10 redenen om erheen te verhuizen BINNENKIJKEN BIJ:

Een hippe boerderij met industriële inrichting GOUDSE KAAS UIT DE ARIÈGE

Op bezoek bij de kaasmaker Onno Ufkes

Verhuren in 2020 TRENDS, STYLING, FISCALITEITEN

VAN DOOLHOF TOT DROOMHUIS

Wandelen: Beleef de Alpes-de-Haute-Provence

Uniek renovatieproject in de Var

18e jaargang • winter 2019/2020 www.coteprovence.nl

UIT DE PRAKTIJK: aandelenoverdracht binnen een SCI MOOI OPGEKNAPT: geslaagde verbouwing in de Limousin CHAMBRES & GÎTES: kies voor een reserveringssysteem met channel management FINANCIEEL: wanneer kun je verbouwkosten fiscaal aftrekken? COLUMN: hoe een Franse haan het nieuws wist te halen En nog veel meer!

FRANKRIJK COMPLEET (3 TITELS SAMEN): I.P.V. € 86,- NU SLECHTS

€ 75,-

Ga naar een van de websites en meld u aan als abonnee. Of doe een abonnement cadeau!

ENROUTE-MAGAZINE.NL • COTEPROVENCE.NL • MAISONENFRANCE.COM

Abdij van Boscodon

Mocht je geestelijke vrede willen ervaren, bezoek dan de abdij van Boscodon

We zijn door dat bos naar boven gelopen, een steile klim. Een paar honderd meter boven de boomgrens, en we staan op de Pic de Morgon (2327 m). Een weids uitzicht strekt zich voor ons uit, met beneden het meer dat zich in meerdere richtingen vertakt, met de spleten van het reliëf mee. We wijzen naar de kapel, die op een klein vlot op het watervlak lijkt te drijven. Al met al zijn we 1200 meter geklommen, en terug is minstens zo vermoeiend, vooral voor de knieën. En als bovendien je bergschoenen te nauw blijken, zodat je grote teen tot bloedens wordt verpletterd… dan ben je blij dat je weer beneden bent, en je een duik kunt nemen in het meer.

Iemand gooit een knalrode opblaasbal toe

Deze dag was zo kwaad nog niet Ach ja, wat zijn we toch klein. En wat is het drama van de strijd die zich tussen de hemel en de draak, het goede en het kwaad dat zich sinds het begin der tijden afspeelt toch onvatbaar groot! Ik tuur naar de bergen, aan de overkant van de wijde waterspiegel. Ze dampen blauwig in het beginnende avondlicht. Op het water zeilsurfers, waterskiërs, trapbootjes, al wordt hun aantal geleidelijk geringer. Ik kijk om naar ons strandje, ik zie mensen hun spullen verzamelen, hun handdoeken oprollen, hun kinderen bij zich roepen. Tijd om aan het avondeten te denken. Opgewonden geschreeuw maakt plaats voor loom geroezemoes. Ik doe weer een paar slagen in het water. Mijn spieren ontspannen, mijn teen doet geen pijn meer. Wat er ook in de bijbel staat is: ‘Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad’, en deze dag was zo kwaad nog niet. l

Ja, hoe zat het ook al weer? Het staat in Openbaring, de Draak werd door de aartsengel Michaël uit de hemel gestoten, en op de aarde en de wateren neergeworpen, waar hij sindsdien grimmig om zich heen slaat omdat hij ‘weet dat hij weinig tijd heeft’. Griezelig vers. Ik denk aan het klimaat dat verandert, aan de zeeën die stijgen, de polen, de ijsbergen, de gletsjers die smelten, aan de rampen die dat voor een overbevolkte wereld met zich meebrengt. Een wereld waarin hoe dan ook de kwade, verwoestende krachten hun zeven koppen weer hebben opgestoken, wapengekletter, terrorisme, totalitarisme… ‘Hier! Pak!’ Iemand gooit me een knalrode opblaasbal toe. Te laat, hij belandt – plof – op het water, een paar golfjes verder. Dat komt ervan wanneer je ook tijdens het zwemmen zo nodig je aan mijmeringen over moet geven. Een paar slagen en ik ben bij de bal: ‘Hier!’, zeg ik, opspringend: ‘Vang!’

C OT E P R OV E N C E . N L

tip!

leze Elk kwartaal verschijnt er een hele reeks boeken met een Frankrijk-connectie. Dit is de selectie van Côte & Provence. SAMENGESTELD DOOR MARIA EDELMAN

TIP! EEN LEKKER GESCHIEDENISBOEK

DE ZON OP JE BORD, OOK IN DE WINTER

Als je iets van Frankrijk wilt snappen: kijk óók naar de gastronomie! Een cassoulet die een oorlog won, een crêpe die leidde tot Napoleons ondergang, opstanden gevoed door brood en zout: de geschiedenis van Frankrijk is nauw verweven met zijn gastronomie. Dat dit verrassende en smeuïge verhalen oplevert, laten een Franse kaasspecialist en een Amerikaanse wetenschapper in dit fantastische boek overtuigend zien. ‘Een hapklare historie van Frankrijk’ neemt je mee in een reis door de tijd naar de oorsprong van de beroemdste Franse gerechten en wijnen, door de keukens van befaamde Franse steden tot in de uithoeken van het platteland. Het ontstaan van legendarische Franse producten – van roquefort tot cognac, van croissants tot calvados, van absint en oesters tot camembert en champagne – gaat hand in hand met de sociale en politieke ontwikkelingen die het land hebben gevormd. Dit boek is onmisbaar voor liefhebbers van eten, geschiedenis en alles wat Frans is. Je krijgt het historische verhaal van Frankrijk, aan de hand van gerechten. Een verrassende aanpak, waarvan je heel veel leert. Ondertussen lees je steeds maar door, want dit geschiedenisboek is heel ‘leesbaar’, zelfs spannend, en je kunt er honger van krijgen. Zit je straks toch een beetje anders aan tafel in een restaurant.

Tijdens zijn studie in Frankrijk raakte Alex Jackson gefascineerd door – in het bijzonder – de Provençaalse keuken. Met zijn opgedane ervaring en kennis, opende hij in 2016 in Londen het restaurant Sardine, dat meteen een groot succes werd en een van de meest populaire ‘places to eat’. In de typisch Provençaalse gerechten proef je invloeden uit Italië en Noord-Afrika terug. Met het kookboek ‘Provence’ kook je seizoensgebonden de lekkerste gerechten uit de streek. Vier de lente met tuinbonen en inktvis en papillote. Geniet van zomerse gerechten als rode mul in wijnbladeren of van de overbekende salade Niçoise. Proef de herfst en serveer gebakken paddenstoelen met persillade en serveer een taart van chocolade en hazelnoot met peer. Elk seizoen in dit kookboek wordt afgesloten met ‘La Grande Bouffe’; een meergangenmenu.

Een hapklare historie van Frankrijk, door Stéphane Hénault en Jeni Mitchell. Uitgeverij Brandt. € 25.

C ÔT E & P R OV E N C E

Provence, door Alex Jackson. Uitgeverij Good Cook. € 25,95.

A L L E M A A L

F R A N K R I J K !

EEN CHOPIN-OBSESSIE

EEN RONDREIS VAN 4.100 KILOMETER

DRIE LIJKEN OP DE ARCHIPEL VAN DE HOND

GLUREN IN DE VAUCLUSE

Bij pianolerares Madame Pylinska is de eerste les gratis, want die heeft slechts één doel: aspirant-leerlingen ontmoedigen. Eric-Emmanuel Schmitt, filosofiestudent in Parijs, geboren in Lyon, laat zich echter niet snel uit het veld slaan. Hij kan redelijk met een piano overweg, maar uitgerekend Chopin, wiens muziek hem voor het instrument heeft gewonnen, ontsnapt hem. De excentrieke Poolse pianolerares in Madame Pylinska grossiert in ongezouten meningen. Zo heeft Bach ‘van meet af aan gecomponeerd als een dove’, weliswaar ‘de briljantste dove die de aarde ooit heeft voortgebracht (...) maar doof’. Even opmerkelijk als haar muzikale opvattingen zijn de oefeningen die ze Eric opgeeft: ‘De komende week ga je elke ochtend naar het park om te leren hoe je een madeliefje moet plukken zonder dat de dauwdruppels eraf vallen.’

Je kunt natuurlijk ook anders dan via de dure ‘péages’naar Zuid-Frankrijk afzakken. Daarover gaat ‘Naar Frankrijk Binnendoor, ontdek het andere Frankrijk’. Lees over markten, brocantes, wandelingen, fietstochten, antwoorden op veelgestelde Frankrijkvragen, experttips en een rondreis van 4100 kilometer. Niet iedereen heeft zin om het allemaal zelf uit te zoeken, maar hoe zou je het vinden als je vanaf de eerste kilometers geniet van rustige binnenwegen, mooie dorpen, fraaie valleien of spannende bergwegen? Duizenden mensen ontdekten Frankrijk al met mooie roadtrips. Frankrijkkenner Ruud Couwenhoven helpt je om dit ‘andere’ Frankrijk’ te ontdekken aan de hand van een dag voor dag beschreven rondreis dwars door dit prachtige land.

Philippe Claudel (1962) is de auteur van een reeks internationaal succesvolle romans, scenario’s en verhalen. In zijn jongste boek leggen we aan in de Middellandse Zee. Maar dan bij een eilandengroep met wijngaarden en olijfbomen, bevolkt door een kleine vissersgemeenschap. Een geïsoleerde plek, weg van het lawaai van de wereld, tot op een dag een oude vrouw op het vulkanische strand drie lijken aantreft. Wie waren deze mensen? Wat moet er gebeuren met hun overblijfselen? Moet de waarheid onder ogen worden gezien of is het mogelijk dit mysterie te negeren? ‘Archipel van de hond’ is een spannende roman over de wereld waarin wij leven. Het verslag van een tijdloze reflectie op de menselijke natuur en de keuzes die we maken.

Frankrijk Binnendoor, door Ruud Couwenhoven. Uitgeverij eRCeeMedia B.V. € 22,50.

Archipel van de hond, door Philippe Claudel. Uitgeverij De Bezige Bij. € 22,99.

Hé, nooit te missen, een nieuwe thriller van Michael Berg. Won in 2013 ‘De Gouden Strop’ (voor de beste thriller van het jaar) met zijn ‘Nacht in Parijs’. Zoals altijd uitstekend geschreven. ‘Ik zie je’ is qua idee minder origineel dan zijn vorige boek ‘Broertje’ dat beslist een prijs had verdiend. Maar ook nu weer herken je de meesterhand van Berg. In ‘Ik zie je’ gaat het over een schrijfster, die het verder even niet meer weet, gehandicapt door zo’n “writer’s block”. Het duurt een tijdje voor het verhaal spannend wordt, maar als je de Vaucluse een beetje kent, herken je ondertussen veel, daar aan de voet van Mont-Ventoux. Een gewelddadig tafereel bij de overbuurvrouw, niks gendarmerie, de schrijfster die even de draad kwijt is, gaat zelf op onderzoek uit. Dan wordt het boek pas echt spannend, met een prima plot als uitsmijter. Zoals het in een Berg hoort.

Madame Pylinska en het geheim van Chopin. Door ÉricEmmanuel Schmitt. Uitgeverij Atlas Contact. € 15.

Ik zie je, door Michael Berg. Uitgeverij The House of Books. 21,99.

C OT E P R OV E N C E . N L

K     voor  uw

Lagune

Cottage

Balneo

Sport - Recreatie - Ontspanning - Animatie Voor ieder wat wils,

Gelegen aan de Côte d’Azur, tussen Cannes en Saint-Tropez, op 4,5 km van de ﬁjne zandstranden in de baai van Fréjus – Saint-Raphaël, Domaine du Colombier biedt u een grote “Lagune ” van 3600 m² aan met ligbedden en verwarmd zoet water, een Balneo, een fantastische spa, luxe vakantieverblijven, restaurants, kinderanimatie, speeltuinen …

Spa

Animatie

Aquabiking

Van begin april tot eind september : één gratis toegang tot de Balneotherapie voor elk verblijf van minimaal 7 nachten

Nederlandse service en onderhoud voor uw huis in Frankrijk Bedrijf, appartement of huis in Frankrijk? Dan kent u de uitdaging die dit met zich meebrengt, zeker als het gaat om onderhoud. Excellence France ondersteunt u met een uitgebreid palet aan diensten van topniveau: schilderwerk, onderhoud en kleine verbouwingen. U regelt het snel, eenvoudig én in uw eigen taal. Wij werken met betrouwbare Nederlandse vakmensen. Onze aanpak en lokale aanwezigheid staan garant voor een vlekkeloos eindresultaat. En – niet te vergeten – uw gemoedsrust. Kijk wat wij voor u kunnen betekenen op excellence-france.com

excellence-france.com

Halse Barrier 30 5283 SJ Boxtel +31 (0)411 72 49 15 maarten.vanrooij@excellence-france.com

Excellence France s.a.r.l 208 Quartier Les Sauvachans 83690 Villecroze, France +33 (0)4 94 67 59 10

Welkom in Zuid-Frankrijk

Zij hebben de sprong al gewaagd! In elke editie van Côte & Provence voortaan een korte kennismaking met mensen die het aandurfden én het voor elkaar kregen: een eigen huis in Zuid-Frankrijk. Els en Marnik Daem

‘De ziel van het huis’

‘Het alleenstaande huis stond al jaren te koop, het zag er ook niet uit. Aantrekkelijk kon je het dus niet noemen, maar soms moet je de vervallen look wegdenken en durven dromen van wat het worden zal. De locatie was alleszins top, namelijk aan de startlijn van de berg waar iedereen zijn chrono op 0 zet. Uniek dus! Bédoin, aan de voet van de Ventoux. We zagen het meteen als een plek waar mensen samen kunnen komen of die zelf de fiets opspringen na een uitgebreid ontbijt/lunch op ons terras. Wat vooral telde: de ziel die het huis bezat, de vorm, de dikke muren, de oude elementen. Het uitzicht enerzijds op de dorpskern met zijn kerk en anderzijds het uitzicht op de berg. Bédoin is toeristisch en centraal gelegen. Wij houden van de dorpssfeer en een dagelijks praatje met de inwoners.’

Lydia Sleutel en Reinout Liemburg

‘Een magische omgeving’

‘Franse makelaars bewaren de ligging van jouw droomhuis tot het laatst, wat leidt tot hilarische bezichtigingen. Onze zoekopdracht was simpel: dorpshuis met karakter in levendig dorp. Na zestien bezichtigingen vonden we bij toeval een “haute-maison” in Vinsobres (Drôme) in een magische omgeving. In hetzelfde straatje vonden we een oude remise die we nu renoveren tot atelier. De eerste traptreden naar het appartement gaven al een gevoel van thuiskomen, het uitzicht vanaf het balkon deed de rest. De bakker, épicerie, bistro de Pays, de sociale/actieve dorpsgemeenschap: dit Tempeliersdorp heeft het! Vinsobres is ons tweede thuis met “uitzicht, uitzicht, uitzicht”!

Paula Heijne

‘Écht leven en volop zon’ ‘Lorgues in de Provence Verte is voor ons een gezellige plaats, waar de Fransen ook echt leven en de zon volop schijnt. In de directe omgeving zijn mooie bossen, heel veel wijnchateaux. Je kan er prachtig wandelen en fietsen. Ons vakantiehuis Villa Source du Bonheur hebben wij in november 2018

als casco gekocht en laten renoveren en afbouwen naar onze speciale wensen. Het is namelijk volledig geschikt voor onze gehandicapte dochter. Het was belangrijk dat het huis twee slaapkamers en badkamers beneden, airco en verwarmd zwembad met een ondiep niveau had.’

C OT E P R OV E N C E . N L

Nederlandstalig vastgoedmakelaar

M o n t Ve n t o u x | L u b e r o n

+33 4 90 28 18 20 vastgoed-kopen-provence.be

bezoek ook onze verhuursite vakantiehuizenprovence.be

HANDBOEK VOOR KOPERS Alles wat je moet weten voor je op zoek gaat naar je droomhuis. En er daarna misschien voor tekent. SAMENSTELLING: PATRICK DE GRAAF

Met medewerking van: ROB BRINK, directeur en eigenaar van makelaarskantoor New Home en sinds 2007 actief via diverse vestigingen in de regio’s in de Var: Lorgues, Roquebrune-sur-Argens en Fayence. Hij is ook erkend taxateur. new-home.fr

MR. MIREILLE BOSSCHER is kandidaat-notaris binnen de Juridische Adviespraktijk Bosscher in Den Haag en gedetailleerd op de hoogte van de Franse wetgeving, bosscher-advies.nl. LENNART VAN DER MEULEN is sinds 14 jaar aankoop- en bouwbegeleider in Zuid-Frankrijk. brfrance.eu

DRS. ALBERTJAN MASSIER is eigenaar van Hypotheek & Buitenland. Hij is sinds 2003 specialist op het vlak van niet-resident financieringen. hypotheekenbuitenland.nl AB KUIJER woont sinds 2006 aan de Côte d’Azur en verzorgt de internationale marketing verkoop van goed gesitueerde nieuwbouw projecten tussen

Saint-Tropez en Menton. Actief voor meer dan twintig projectontwikkelaars. Aspirant-kopers van nieuwbouw worden adequaat begeleid bij de selectie, de bezichtiging van de bouwplaats tot aan de ondertekening bij de notaris. wonenaandecotedazur.nl

DICK KOOPMAN en ELLEN VAN LINSCHOTEN zijn medewerkers van Côte & Provence.

C OT E P R OV E N C E . N L

Een 15-stappenplan, Een grondige voorbereiding kan je zoektocht naar een huis in Zuid-Frankrijk aanzienlijk vergemakkelijken. Je kunt veel gerichter te werk gaan aan de hand van een soort checklist. 1. Eerlijk zeggen: is een eigen huis in Zuid-Frankrijk écht iets voor jou? Er zijn genoeg boeken over geschreven. Het bestaan in onze omgeving en over het kopen van een huis. Alvast één tip: overweeg een cursus Frans. 2. Hoeveel geld is er? Zolang je niet weet welk budget je hebt, is zoeken naar een huis tijdverspilling. Laat je vooral adviseren! Over de inzet van eventueel eigen vermogen, en je ‘leencapaciteit’. Hoe zit het met de fiscus?

C ÔT E & P R OV E N C E

3. Er zijn grote prijsverschillen. Aan de kust liggen de vraagprijzen flink hoger dan een stukje het binnenland in. Er spelen ook andere prijsverschillen: binnen de region Le Sud/Paca is het ene departement – gemiddeld – duurder dan een andere, inclusief de Drôme. 4. Waar zoek je? Ga je voor de kust of voor het ‘arrière-pays’? Volgende vraag: dicht bij een dorp of juist in of bij een stad? Hoe zit het dan met faciliteiten? Voor een vakantiewoning misschien niet zo

belangrijk, maar als je besluit hier permanent te gaan wonen is het goed om te kijken waar de grote supermarkten zijn en waar je bijvoorbeeld ziekenhuizen vindt. Oók iets om rekening mee te houden: sommige van die ‘pittoreske’ dorpjes zijn ‘s winters uitgestorven en winkels en restaurants sluiten daar vaak het hele winterseizoen. 5. Waar zou je terechtkomen? Let op de ligging t.o.v. de belangrijke vliegvelden. Vanuit Nice, Marseille en Hyères/Toulon zijn er goede en frequente vliegverbindingen met Nederland en België. Kijk ook waar het dichtstbijzijnde treinstation zich bevindt voor een connectie naar het vliegveld. Als je besluit om een auto bij je Franse huis te zetten is het wel

HOOFDSTUK 1

om te beginnen zo handig als er openbaar vervoer is tussen (zo’n beetje) je huis en de vliegvelden. 6. Wat voor ‘soort’ huis dan? Oude uit natuursteen opgetrokken huizen hebben veel charme en zijn ook veel gevraagd. Besef wel dat dergelijke huizen vaak dikke muren hebben, relatief kleine vertrekken en weinig ramen. Veel Nederlanders en Belgen hebben vaak een voorkeur voor wat grotere woonruimtes met veel licht. Dit gaat dus niet altijd samen (tenzij het huis aangepast is door een renovatie). Een recentere woning heeft als voordeel dat er minder kosten te zijn verwachten aan onderhoud. Ook voor een vakantiewoning is dit niet onbelangrijk. En what about een appartement aan zee?

Onderhandelen ‘op z’n Frans’ Als je zelf over de prijs wilt onderhandelen: houd rekening met Franse gevoeligheden. De Fransen kennen veel ‘protocol’ en waarderen het als je moeite doet je je (een beetje) aan te passen aan hun gebruiken en gewoontes.

C OT E P R OV E N C E . N L

Golf de Gascogne Uw eigen nieuwbouwvilla direct aan de Golfbaan

€

Prijzen vanaf

149.900 , v.o.n. 5% mreongdeement li jk

De bouw fase twee van 14 luxe nieuwbouw villa’s zal begin 2020 starten • Keuze uit 2 of 3 slaapkamer villa’s • Gezellige open living met aansluitend terras • Complete keuken en badkamer • Carport en grote tuin met veel privacy ‘’Golf de Gascogne’’, een prachtig resort met ruime villa’s direct gelegen aan

• 9-holes Golf ~ Clubhuis ~ Zwembad

de golfbaan, net buiten Masseube in het zuid-westen van Frankrijk. Op Golf de

• Investeren met gegarandeerd 5% huurgarantie mogelijk

Gascogne bent u weg uit de stress en drukte van thuis en begint het genieten van de ruimte en de rust in de Gers. Wandelen, fietsen, zwemmen en golfen. Het golfparcours is geschikt voor spelers van ieder niveau. Het parcours is bebost, heuvelachtig en wordt doorsneden door een beekje met fraaie waterpartijen. Het centraal gelegen clubhuis met terras biedt een warm onthaal en ook een heerlijk zwembad met zonneweide is op ons resort aanwezig. Ook 's-winters is het hier goed vertoeven met het skigebied Saint Lary Soulan op een uur rijden.

• Verhuur kan via onze organisatie verzorgd worden • Beheer 24/7 ter plekke aanwezig • Goed bereikbaar via vliegtuig, TGV en auto • Skigebied Saint Lary Soulan op circa een uur rijden

Onze uitgebreide brochure sturen wij u graag toe. Golf de Gascogne – Aux Stournes – Masseube – Frankrijk Tel: 0031 (0) 321 844 734 I E-mail: sales@uniqresort.com

Meer informatie: www.uniqresort.com

HOOFDSTUK 1

7. Over renovatie gesproken Laat voorziene verbouwingen nooit de sluitpost op je financiële plan zijn! 8. En de tuin? Als je niet kiest voor een appartement, krijg je met ‘groen’ te maken. Een groot perceel biedt veel ruimte en privacy. In sommige gevallen kan het ook extra onderhoud met zich meebrengen. Is het grotendeels een aangelegde tuin of bestaat het deels uit bos? Kijk ook goed naar de ligging van zo’n perceel. In de zomer kan een huis dat op een oosthelling staat heerlijk in de schaduw liggen. Maar dan kan het zijn dat een dergelijk huis geen zon ziet in de winter en dus erg donker is! 9. En dan nu op zoek. Aan de hand van je criteria kun je alvast het aanbod op internet afstruinen. Niet zo simpel omdat er niet één centrale website is waar je alle huizen ‘à vendre’ kunt vinden. Je kunt in Frankrijk ook niet zoeken op adres. Die worden in principe zelden verstrekt. Daarom is

het inschakelen van betrouwbare hulp verstandig en feitelijk noodzakelijk. Je hebt een erkende makelaar nodig die de omgeving goed kent en op de hoogte is van het aanbod in de buurt. Verifieer of de makelaar in het bezit is van een ‘carte professionnelle’, de Franse licentie om als makelaar te mogen werken. Bespreek je wensen met de makelaar die een passend aanbod selecteert. Dat voorkomt nutteloze en tijdrovende bezichtigingen.

als er geen riolering is. De kosten van die onderzoeken zijn voor rekening van de verkoper.

Slow Tourism

10. Een volledig dossier? Een goede makelaar weet alles van de huizen die hij of zij verkoopt. Maar het komt veel voor dat huizen worden aangeboden die de makelaar niet zelf in de verkoop heeft maar via een collega. In dat geval zal hij/zij slechts summiere info hebben. Nog een waarschuwing: dit geldt ook voor vastgoedintermediairs of zogenaamde mandataires. Zij opereren onder een licentie van een andere makelaar, hebben veelal geen kantoor en doen alsof ze makelaar zijn. 11. De prijsonderhandelingen. Een erkende makelaar helpt je bij de prijsonderhandelingen, adviseert en zal erop toezien dat alle verplichte ‘diagnostische’ onderzoeken worden uitgevoerd. Dan wordt er gekeken naar onder meer asbest, energiezuinigheid, gas- en electriciteitsinstallaties, aanwezigheid van termieten, lood, natuurlijke risico’s (overstromingen, bosbrand e.d.) en de staat van de septictank (‘fosse septic’),

Co-propriété: vereniging van eigenaren Laat je door de makelaar goed voorlichten als er sprake is van co-propriété, het gezamenlijk bezit van bijvoorbeeld een appartementsgebouw.

12. De assistentie is niet gratis. De tarieven van een Franse makelaar liggen hoger dan we in Nederland en België gewend zijn en variëren gemiddeld tussen de 4% en 6% van de koopsom, incl. btw. De verkoper betaalt de makelaar. Ook als je zelf een ‘aankoopmakelaar’ hebt ingezet. 13: Twijfel over de vraagprijs? Overweeg een erkende taxateur in te schakelen. Dit is een zogeheten Expert immobilier. De kosten voor een taxatierapport hangen af van de omvang en ligging van een pand en variëren tussen de € 750 en € 2.250. Vraag van tevoren een prijsofferte. Een taxateur doet een diepgaand onderzoek naar allerlei waardebepalende factoren en berekent aan de hand van verschillende waarderingsmethoden wat de intrinsieke waarde is van een woning. 14: Een kijkje nemen. Neem de tijd om de geselecteerde huizen te bekijken. Voorkom dat een makelaar je zomaar langs andere huizen loodst zonder dat je weet waar je naartoe gaat. 15. Het kooptraject. Voor een erkende makelaar houdt de dienstverlening niet op als je je huis hebt gevonden. Gedurende het gehele kooptraject word je zorgvuldig begeleid. Inclusief prijsonderhandelingen en overige aankoopvoorwaarden, desgewenst het regelen van een bouwtechnische keuring. l

C OT E P R OV E N C E . N L

HOOFDSTUK 2

€

Hoe doe je de financiering? Ook als het geld in beginsel geen probleem is, moet je even verder kijken. En wat moet je weten als je een hypotheek nodig hebt? Dat is natuurlijk het mooiste: je hebt voldoende geld voor dat droomhuis in Zuid-Frankrijk. Maar ja, er moet wel het een en ander aan ‘versleuteld’ worden. Zo’n verbouwing is in de praktijk nooit een sluitpost op je begroting! Vraag bij voorbaat offertes aan. Én: een visite aan de ‘mairie’ is echt noodzakelijk. Hoe zit het met het bestemmingsplan met betrekking tot de omgeving van je droomhuis? En met welke gemeentelijke belastingen krijg je te maken? Je hebt in dit opzicht dure en voordelige ‘municipalités’. Stel dat er geld geleend moet worden, er is een hypotheek nodig. Je kunt bij

C ÔT E & P R OV E N C E

een Franse bank terecht, die in beginsel niet verder gaat dan 80% van de koopsom. Wil je alvast verbouwingen (of de aanleg van een zwembad) meefinancieren, dan heb je offertes van Franse aannemers nodig. Laat je altijd door een expert adviseren over de hypothecaire mogelijkheden. Er zijn allicht andere opties!

M. KOPER M

01/29

ARTINUS

Een Franse bankrekening Als je een hypotheek nodig hebt, kun je niet zonder een Franse bankrekening. Zorg altijd voor voldoende saldo, ongeoorloofd rood staan is een doodzonde. Al helemaal bij een mislukte incasso van de hypotheekmaandlast. Maar ook in andere situaties is een Franse bankrekening in de dagelijkse praktijk wel zo handig.

HOOFDSTUK 3

En dan nu je handtekening

ONDERTUSSEN: ALS JE IETS BIJZON DERS ZOEKT …

Je hebt een deal met de verkoper. En dan? Je tekent een koopcontract. WAAR DE PAARDEN KONDEN UITRUSTEN Een oud posthuis, waar vroeger de paarden konden uitrusten, met een orangerie die geheel in oude stijl is bijgebouwd. In de orangerie zijn zeven verschillende kleuren crème-wit gebruikt, afhankelijk van de draaiende zon verandert de kleurbeleving. Een unieke plek voor feesten, partijen en recepties. In de prachtig aangelegde tuin staan honderden rozen. LEGGETT IMMOBILIER referentie 104868EKO84 www.leggett-immo.com

Je zet je handtekening onder een ‘compromis de vente’, zoals dat heet. Dat kan door je makelaar of een notaris worden opgesteld. Een ‘voorlopig’ koopcontract, waaraan juridisch niets ‘voorlopig’ is, maar er staan altijd ‘opschortende’ voorwaarden in, de ‘conditions suspensives’. Bijvoorbeeld: de financiering is nog niet helemaal rond, onvoldoende duidelijkheid over het bestemmingsplan, over eventuele voorkeursrechten van de gemeente of een instantie als de SAFER, over de technische staat van het huis. Volgens

de wet neem je het huis over, inclusief alle zichtbare en onzichtbare gebreken. Daarom is een bouwtechnisch onderzoek zo belangrijk! Een getekende compromis is bindend voor een verkoper en deze kan dus geen andere biedingen meer accepteren zolang het compromis actueel is. Niemand anders kan ermee vandoor. Als die opschortende voorwaarden op enig moment geen rol meer spelen, teken je de koopakte, de ‘acte d’achat’. Dat kan niet (meer) via een machtiging, je moet zelf komen tekenen.

Tien dagen bedenktijd Na het tekenen van de ‘acte de vente’ heb je nog tien dagen bedenktijd. Om alsnog van de koop af te zien. Daaraan zijn verder geen kosten verbonden.

EEN MOLENHUIS UIT DE 18E EEUW IN DE VAR Veel karakter en originele details. De molen is volledig gerenoveerd en biedt zes slaapkamers en zes badkamers. Dit historische object is gelegen op loopafstand van het dorp en alle voorzieningen. Met een volledig natuurlijk zwembad en een rivier die over het land stroomt. LEGGETT IMMOBILIER referentie 92107TVD83 www.leggett-immo.com

C OT E P R OV E N C E . N L

Aan- en verk pbegeleiding aan de CĂ´te dâ&#x20AC;&#x2122;Azur

Te K p in Saint-RaphaĂŤl

Immo Bastion dâ&#x20AC;&#x2122;Azur houdt zich sinds 2008 bezig met de aan- en verkoopbegeleiding van luxe appartementen en villaâ&#x20AC;&#x2122;s aan de CĂ´te dâ&#x20AC;&#x2122;Azur in Zuid Frankrijk. Wij

Indien u een woning zoekt houden wij met u een intakegesprek, waarna wij voor u op zoek gaan naar de woning die bij u past. Wilt u uw woning in Zuid-Frankrijk verko-

We begeleiden het hele aan- en verkoopproces tot dat de verkoopakte is gepasseerd bij de makelaar. Ook daarna blijven wij, indien gewenst, uw aanspreekpunt en

zijn gespecialiseerd in het gebied tussen pen? Dan bent u bij ons ook aan het juiste verlenen we service en begeleiding op het Grimaud, FrĂŠjus en Draguignan. Ons team adres. Naast ons eigen klantenbestand gebied van uw tweede woning. in Zuid-Frankrijk volgt het aanbod op de werken2 wij samen met diverse lokale magesloten keuken, 3 slaapkamers, Villa in gesloten domaine op 1300 m eigen terrein. Woonkamer,Namens voet en biedt u altijd de laatste nieuwe kelaars zodat we sneller uw pand kunnen het Immo dâ&#x20AC;&#x2122;Azur team 3 badkamers en een werk/studeerkamer. Fijn eigen zwembad en een fraai aangelegde panden aan. vinden, of verkopen. graag tot ziens in zuid Frankrijk tuin. Bewoonbaar oppervlak 143 m 2 . Deze villa is in een zeer goede staat van onderhoud.

Vraagprijs â&#x201A;Ź 795.000,â&#x20AC;&#x201C;. 088 - 2278466

schwartz@immobastiondazur.com

www.immobastiondazur.com

Aan- en verk pbegeleiding aan de CĂ´te dâ&#x20AC;&#x2122;Azur

Te K p in Saint-Maxime

Immo Bastion dâ&#x20AC;&#x2122;Azur houdt zich sinds 2008 bezig met de aan- en verkoopbegeleiding van luxe appartementen en villaâ&#x20AC;&#x2122;s

Indien u een woning zoekt houden wij met u een intakegesprek, waarna wij voor u op zoek gaan naar de woning die bij u past.

We begeleiden het hele aan- en verkoopproces tot dat de verkoopakte is gepasseerd bij de makelaar. Ook daarna blijven

aan de CĂ´te dâ&#x20AC;&#x2122;Azur in Zuid Frankrijk. Wij Wilt u uw woning in Zuid-Frankrijk verkoLuxe villa, gelegen in de Golf vanbent Saint-Maxime met een zijn gespecialiseerd in het gebied tussen pen? Dan u bij ons ook aan het juiste

wij, indien gewenst, uw aanspreekpunt en

geweldig uitzicht op zee. op het verlenen we service en begeleiding Deze villa voor 12 personen met extra appartement domineert zijn hele omgeving. Het woonhuis heeft Grimaud, FrĂŠjus en Draguignan. Ons team adres. Naast ons eigen klantenbestand gebied van uw tweede woning. 205 m 2 en het 65 m 2wij bewoonbaar oppervlakte. Vraagprijs â&#x201A;Ź 2.392.000,â&#x20AC;&#x201C;. in Zuid-Frankrijk volgt hetappartement aanbod op de werken samen met diverse lokale mavoet en biedt u altijd de laatste nieuwe kelaars zodat we sneller uw pand kunnen Namens het Immo dâ&#x20AC;&#x2122;Azur team panden aan. Voor meer info: schwartz@immobastiondazur.com vinden, of verkopen. tot ziens in zuid of graag +33 (0)6 75 02 76 Frankrijk 88

088 - 2278466

schwartz@immobastiondazur.com

www.immobastiondazur.com

HOOFDSTUK 4 EN 5

Je moet naar de notaris Om de aankoop van je huis formeel te regelen heb je een Franse notaris nodig.

Het gaat een beetje anders

Om je huis officieel op jouw naam te laten zetten, onder meer bij het kadasFranse notarissen werken in de praktijk anders. Vaak krijg je te ondertekenen stukter, kun je niet om een Franse notaken pas op het laatste moment in handen. Niet ruim op tijd toegestuurd. In Frankrijk ris heen. Alleen hij/zij is bevoegd de staan veel notarissen nog op een voetstuk. Fouten? Die worden niet gemaakt. Ook overdracht definitief vast te leggen. Een om even te weten: reken op minstens twee à drie maanden vertraging tussen jouw Nederlandse of Vlaamse notaris kan/ handtekening van het koopcontract en die van de notaris. Dan pas krijg je de sleutels. mag dat niet doen. Dit ligt niet aan de traagheid van een notaris maar aan de instanties die een voorDe notaris stuurt een factuur. Denk aan keursrecht hebben van aankoop zoals een gemeente of de SAFER hebben een resiets van 7 à 7,8% van de verkoopprijs. ponstijd van twee maanden. Vaak reageren ze niet op een aanbieding van een notaris Hoe hoger de koopsom hoe lager het waardoor deze verplicht is de termijn van twee maanden af te wachten alvorens er percentage ‘frais de notaire’ betreft. kan worden overgedragen. Als koper draai je ervoor op. Je kunt als koper en verkoper ieder een ‘eigen’ notaris in de arm nemen, zij delen dan onderling hun inkomsten. Overigens: het grootste deel (5,8%) van de notarisrekening heeft betrekking op de overdrachtsbelasting, de ‘droits de mutation’.

De fiscus denkt met je mee Belastingdiensten pikken graag een graantje mee van je huis in Zuid-Frankrijk. Wees voorbereid! Als je een huis in Zuid-Frankrijk hebt, betaal je gemeentelijke belastingen, de taxe foncière (eigendomsbelasting) en de taxe d’habitation (woonbelasting). Het doet er niet toe of je er permanent woont of dat het om een tweede of vakantiehuis gaat. De tarieven verschillen per gemeente. Je kunt te maken krijgen met een vorm van vermogensbelasting als de waarde van je huis boven € 1,3 miljoen wordt geschat. Je moet in Nederland in box 3 melden dat je een huis in Zuid-Frankrijk hebt. Dat hoeft niet te betekenen dat je er daar belasting over betaalt. Raadpleeg een deskundige fiscalist!

HOOFDSTUK 6 ONDERTUSSEN: ALS JE IETS BIJZON DERS ZOEKT …

Je verkoopt je ZuidFranse huis weer Je kunt te maken krijgen met belaste verkoopwinst bij je vakantiehuis.

KAPEL, DUIVENTIL EN SCHAAPSKOOI Voor liefhebbers van ‘old stone’. Een oud posthuis uit de 18e eeuw verbouwd tot mas met een originele kapel, een duiventil en een schaapskooi. Een uniek object met veel bijgebouwen zoals een schuur, garage en gastenverblijf. Gelegen op drie hectaren grond met maar liefst drie natuurlijke waterbronnen. Geschikt voor paarden. LEGGETT IMMOBILIER referentie 91257TVD83 www.leggett-immo.com

ZICHT OP HET LUBERONGEBERGTE Een 18e eeuwse mas in Cavaillon, Provençaalser dan deze mas kan je een woning moeilijk vinden: met zijn 380 m² bewoonbare oppervlakte in een prachtig 8.000 m² groot park met waterput, verwarmd zwembad en olijfbomen en met zicht op het Luberongebergte. De ideale plek om heerlijk te genieten van La Douce France. VENTOUX IMMO PROVENCE referentie OI013 vastgoed-kopen-provence.be

C ÔT E & P R OV E N C E

Dat heet ‘taxe sur la plus value’, belasting over de winst bij verkoop ten opzichte van het aankoopbedrag. Er gelden allerlei vrijstellingen, ook in verband met verbouwingen e.d., in de loop der jaren. Bonnetjes bewaren! Na dertig

jaar heb je er niets meer mee te maken. Al helemaal niet als je je permanent in Zuid-Frankrijk hebt gevestigd. Dan speelt die plus-value niet. Overweeg dus van je vakantiewoning je hoofd verblijf te maken.

Tip: ‘splitsen’ bij aankoop Misschien een onderscheid maken tussen onroerende en roerende zaken? Over de verkoopwaarde van de meubelen wordt sinds 2017 gewoon plus value belasting geheven. Alleen als een verkoper de waarde van de meubels kan aantonen met de aankoopfacturen of een officieel taxatierapport kan hierop een uitzondering worden gemaakt. In sommige situaties verkiezen verkopers ervoor om de inboedel middels een separaat onderhands contract aan een koper te verkopen.

HOOFDSTUK 7

Als er een erfenis speelt Hoe zit het als een erfenis over een Zuid-Frans huis aan de orde is? Sinds 2015 geldt de Europese erfrechtverordening. Die bepaalt dat als de overledene in Nederland woonde het huis naar Nederlands erfrecht vererft. In de praktijk: de langstlevende wordt eigenaar, kinderen houden een geldvordering. MAAR: je moet in Frankrijk de erfbelasting (succcesierechten) betalen. Gehuwden krijgen een algehele vrijstelling, kinderen een

vrijstelling van € 100.000. Naast de Franse successierechten moet je ook nog rekening houden met de Nederlandse. Tenzij de overledene langer

dan tien jaar uit Nederland weg was. In Frankrijk moet die successierechten binnen zes maanden betaald worden, behalve als de overledene buiten Frankrijk stierf. Dan geldt een termijn van twaalf maanden.

Samenwoner is de klos Géén vrijstelling successierechten voor samenwonenden. Die betalen maar liefst 60%! Overweeg om die reden een huwelijk of een geregistreerd partnerschap, in Frankrijk een PACS (Pacte Civil de Solidarité).

C OT E P R OV E N C E . N L

Maison en France Kasteeldag Landgoed Zonheuvel, Doorn 24 november 2019

entree: € 15 voorverkoop: € 12,50 abonnees: gratis!

Jaarlijks event voor kopers, eigenaren en verkopers van een huis in Frankrijk • • • • •

Persoonlijk advies over uw huis Seminars over actuele onderwerpen Aanbod van professionals en particulieren Regionale verenigingen uit Frankrijk Verenigingen van eigenaren

Meer informatie en tickets: www.maisonenfrance.com

HOOFDSTUK 8

Harde garanties bij nieuwbouw De overheid hanteert strikte regels. In de praktijk: betaling in termijnen. De aankoop van een nieuw appartement of villa aan bijvoorbeeld de Côte d’Azur verschilt niet zo heel veel met Nederland of België. Je betaalt in gedeelten van 10 – 15 of 20% naarmate de bouw vordert en vlak voor oplevering volgt een uitgebreide inspectie waarna je de laatste 5% betaalt. Gedurende de bouw stort je de deel betalingen in een speciaal fonds dat door de notaris wordt beheerd. Dit garantiefonds VEFA (vente en l’état futur d’achèvement) staat garant voor levering aan de koper, óók als de pro-

jectontwikkelaar failliet gaat. Alleen de eerste aanbetaling van 3 of 5% betaal je in de meeste gevallen direct aan de projectontwikkelaar. Op deze manier weet deze dat je serieus belangstelling hebt en wordt je dossier én de papierwinkel geopend, het reserveringscontract. Daarna gaat een wettelijke bedenktijd van tien dagen in. Besluit je binnen deze periode om van de reservering tot koop af te zien, dan maak je dat via email en een aangetekende brief kenbaar. Binnen een week wordt je aanbetaling netjes retour gestort.

Column Die taal! H

oe lang geleden? Nou, nogal een tijdje terug. Ik kocht een opknappertje in Zuid-Frankrijk, van alle kanten werd me gezegd: oppassen! Je weet het maar nooit met die lui in het zuiden. Uiteindelijk niks aan de hand natuurlijk, met dank aan een Nederlandstalige makelaar. Toen was het D-Day. De definitieve handtekening. Ik moest om 3 uur bij de notaris zijn. Ik dacht: kan niet lang duren, even een krabbeltje zetten. Mooi niet! De functionaris heette me welkom en begon daarna het hele ‘compromis de vente’ aan me voor te lezen. Een reeks pagina’s, met teksten in juridisch Frans, zo’n anderhalf uur. Ik werd geacht af en toe ‘ja’ te knikken, in werkelijkheid begreep ik geen sikkepit van wat er gezegd werd. Ik vond dat ik het Frans best aardig onder de knie had, maar geen idee wat er allemaal gezegd werd. Ik heb mijn ‘signature’ gezet onder een document waarvan ik niks begreep. Achteraf nul probleem. Ik woon nog steeds in dat huis. Ellen van Linschoten

C OT E P R OV E N C E . N L

HOOFDSTUK 9

Je laat bouwen Je ziet een fantastisch gelegen grondstuk te koop liggen en denkt: daar wil ik wonen! Wat dan? Als je voldoende Frans spreekt, neem je contact op met de verkoper. Anders wend je je tot een aankoopmakelaar. Daarmee haal je expertise in huis. De belangrijkste vragen zijn: • • • •

is het perceel nog te koop? wie is of zijn de verkoper(s)? zou er gebouwd mogen worden? is het perceel (al) aangesloten op nutsvoorzieningen? • wat staat er in het bestemmingsplan?

C ÔT E & P R OV E N C E

Ga je zelf op onderzoek uit, dan kun je veel te horen krijgen bij de gemeente en bij het kadaster. Je kunt behalve op een aankoopmakelaar ook alvast een beroep doen op een ‘géomètre’, een landmeter. Zo iemand weet van de ‘bornage’, het exact aangeven van het terrein, met piketpaaltjes. Koop nooit zonder zekerheid over een bouwvergunning. Een bestemmingsplan kan veranderd worden, maar een bouwvergunning niet teruggedraaid. In de volgende fase (of beter nog:

erder!) doe je een beroep op een e Maître d’oeuvre (bouwcoördinator) die ook alles weet van de nieuwe eco-eisen waaraan een huis moet voldoen. En van de procedures die betrekking hebben op het bouwrijp maken van je terrein. Zo’n bouwcoördinator helpt bij het evalueren van een bouwkavel, ondersteunt bij de aankoop daarvan en kan je bijstaan bij het ontwerpen van je huis. Hij/zij is ook de specialist die meekijkt en controleert tijdens de bouw.

HOOFDSTUK 10

Je verhuurt je vakantiehuis Je bent lang niet altijd in je tweede huis in ZuidFrankrijk. Je denkt aan verhuur. Zo’n tweede huis kost hoe dan ook geld. Iets daarvan kun je terugverdienen door het te huur aan te bieden als je er zelf niet bent. Dat kan via tal van bemiddelaars. Die kritisch kijken naar de ligging, de staat van onderhoud, is er een zwembad, dat soort dingen. Zo’n

bemiddelaar is ook je zaakwaarnemer. Bij klachten van huurders regelen zij het een en ander, vaak op afroep en per direct. Geen zorg als je zelf in België of Nederland bent. Maar over de verhuurinkomsten moet je in Frankrijk met de fiscus afrekenen!

Fransen zijn niet eng! Persoonlijk contact met de verkoper wordt over het algemeen op prijs gesteld en opent deuren die anders gesloten blijven. En levert een schat aan informatie op voor jou als koper. Jonge Fransen spreken steeds vaker fatsoenlijk Engels, maar iets van enige kennis van het Frans is nog steeds van het grootste belang als je met de verkoper gaat praten.

ONDERTUSSEN: ALS JE IETS BIJZON DERS ZOEKT …

RUSTHUIS MET KAPEL EN GROT Enkele jaren geleden werd het oude rusthuis met eigen kapel van Beaumes-deVenise grondig gerenoveerd tot een schitterende vakantievilla. Het unieke terras met zwembad en panoramisch uitzicht over de Vaucluse-vallei, de Mont Ventoux en de klokkentoren van het dorp en de in de rots uitgehouwen wijnkelder maken dit pand tot de perfecte locatie voor uw vakantiehuis of chambres d’hôtes. VENTOUX IMMO PROVENCE referentie MT32 vastgoed-kopen-provence.be

BETAALBARE TOPBELEVING IN DE VAR Charmante villa in uitstekende staat (110 m2 op perceel van 2.905 m2), gelijkvloers, niet ver van het dorpscentrum van St-Antonin-du-Var. Woon-/ eetkamer met openslaande deuren naar overdekt terras, een deels open keuken, drie slaapkamers, werkkamer, aparte wc, badkamer en een wasmachineruimte. Zwembad van 8 x 4 meter, poolhouse met douche/wc. Terrein is geheel omheind. NEW HOME referentie 1650 www.new-home.fr

C OT E P R OV E N C E . N L

Column

Op een dag weet je het

e bedenkt het op een terras onder de platanen onder invloed van zo’n heerlijke pastis die je nooit voor drie uur mag drinken. Je kijkt om je heen. Leuke mensen, goede sfeer, iedereen aardig en de drank is heerlijk. En ieder jaar geef je tenslotte weer een fortuin uit voor de huur van een huis of aan een hotel. Stel je eens voor wat je daar ook voor zou kunnen doen. Hoe mooi zou het zijn als je je eigen plekkie had? Ja, heel mooi. Maar vind zo’n plekkie maar eens even. zitten en je kijkt eens om je heen. En op dat moment Het huis mag geen ruïne zijn want er jaren aan verbouwen, komt het plan weer naar boven. Is dit niet gewoon nou nee. Het mag ook niet ergens in de campagne liggen met het het dorp dat we bedoelden? Nog diezelfde dag ga je dichtstbijzijnde dorp op kilometers afstand. Dat dorp moet ook wel op zoek naar een huis in de buurt en dat is er ook nog enige levendigheid hebben: een bakker, een café, een restaurantje eens. In een woonbuurt, het oude huis van de bakker. en op loopafstand graag. Op 1,5 kilometer lopen van het dorp, bovenop een De daarop volgende jaren huur je eens een huis hier en daar bergje. Zeker, er moet heel veel aan worden gedaan en je gaat rondrijden langs alle veelbelovende dorpjes. Dan gebeurt maar dat kan ook. Het huis heeft potentie. In vier jaar er iets met je. Die dorpjes zijn niet langer pittoresk om even in tijd van plan tot aankoop lijkt lang maar is het niet. rond te lopen maar je probeert de sfeer voor een min of meer Je bent niet 24/7 ter plekke en je kijkt ook met een permanent verblijf in te schatten. De wereld is opeens anders. verkeerde blik. Je moet te veel, je wil te graag. En Het café is toch wel wat shabby, in dat ene restaurant zit pas als je gewoon de boel de boel laat blijk je op het nooit iemand en de steak is als een schoenzool. De bakker heeft terras te zitten van een café waar je jaren zult komen. niet de allerbeste baguette ooit en trouwens, die mensen zijn best Tussen toen en nu ligt ook een verdiepte kennors. Daarbij is het vier kilometer naar dat leuke huis. nismaking met Frankrijk en de Fransen. Je blijft altijd Het volgende dorp is precies wat je dacht maar er is in een beetje buitenstaander en je hoort er ook gewoon de verste verte geen leuk huis te vinden. Je begint niet alleen bij. Niet alles gebeurt aan jezelf te twijfelen, maar aan de hele onderneming. Hmm, vandaag, ook niet bij bijdat wonen in Frankrijk, is dat wel zo’n leuk idee? De drang tot voorbeeld bij een lekkdaden zakt wat weg. Maar op een mooie zaterdag rijd je langs age. Morgen is ook goed. een dorpje waar markt is. Je kent het dorpje een beetje, ooit Want ach, het leven is eens langs gereden. Typisch Provence, de huizen, de bouw, de mooi en duurt nog lang. smalle straten. Een paar cafés en een kerkje. Je parkeert de auto en loopt de markt op. Weinig toeristen, en een gezellige drukte. Dick Koopman Op het terras van het grootste café is een tafeltje vrij, je gaat

C ÔT E & P R OV E N C E

LEGGETT

WINNAAR “BESTE MAKELAAR VAN FRANKRIJK”

LOCAL KNOWLEDGE YOU CAN TRUST

Var €775.000€ Ref: 104986 Villa met 4 slaapkamers en 3 badkamers. Met zwembad, speelkamer, jaccuzi en bar.

Vaucluse 410.000€ Ref: 106042 Smaakvol gerestaureerde boerderij met gastenappartement en zwembad.

Hautes Alpes 450.000€ Ref: 95830 Ski-chalet te koop met hoge verhuurinkomsten, 8 slaapkamers en 4 badkamers.

Var 450.000€ Ref: 106263 Woonhuis met 3 slaapkamers en zwembad met prachtig uitzicht nabij Tourettes.

Var 115.000€ Ref: 106368 Charmant woonhuis met 1 slaapkamer op slechts 30km van de baai van Saint-Tropez.

Vaucluse 409.500€ Ref: 106159 Ruime villa met 4 slaapkamers in een idyllische omgeving met grote tuin, zwembad en mooi uitzicht.

Alpes de H.Provence 298.000€ Ref: 93362 Woonhuis uit de 19e eeuw met 3 slaapkamers en 2 badkamers in de Luberon met prachtig uitzicht.

Var 995.000€ Ref: 57927 Een mooi woonhuis met 4 slaapkamers en zwembad in St. Paul en Fôret.

Vaucluse 199.800€ Ref: 106371 Te renoveren boerderij op een heuvel met uitzicht over bergen van de Luberon.

Alpes de H.Provence 298.000€ Ref: 102421 Twee grote huizen, door een gallerij verbonden, met een zwembad en grote tuin.

Var 327.600€ Ref: 66876 Recent verlaagd in prijs. Fantastische villa met 3 slaapkamers en 2 badkamers nabij Ponteves, Provence.

Var 650.000€ Ref: 80558 Prachtige natuurstenen villa met 3 slaapkamers (117m²), een onafhankelijke studio en zwembad.

Vaucluse 892.500€ Ref: 101438 In het centrum van Carpentras gelegen mansion met 10 slaapkamers, veel privacy en tuinen.

Var 890.000€ Ref: 106339 Natuurstenen « bastide » met 2 studio appartementen, zwembad, volgroeide tuin en garage.

Var 365.000€ Ref: 106116 Nabij Cassis een woonhuis met 3 slaapkamers en 2 badkamers met zwembad en tennisbaan.

Vaucluse 670.000€ Ref: 96378 Gerenoveerde boerderij bestaande uit een woonhuis, 4 appartementen en zwembad.

Word lid van ons winnende team

Als je zelfstandig makelaar in onroerend goed wil worden, neem dan contact op met Hoofd van Recrutement, Lorraine Deuré: 05 53 60 82 77 - recruitment@leggett.fr

www.leggettfrance.com info@leggett.fr

+33 (0)5 53 60 84 88

interview Schrijver en journalist Pieter Waterdrinker:

‘Eigenlijk is de Provence

het échte Frankrijk’

Al bijna een kwart eeuw verdeelt schrijver en De Telegraaf-correspondent Pieter Waterdrinker (1961) zijn tijd tussen Moskou en Sint-Petersburg waar zijn Russische vrouw Julia vandaan komt. Zijn jongste boek ‘Tjaikovskistraat 40’ is alom bewonderd en een groot succes. Ze proberen elke zomer een paar weken in Zuid-Frankrijk vakantie te vieren, mét hun poezen. Hun allereerste reisje samen ging per auto naar Nice. En Julia is verslaafd aan de Franse marktjes.

TEKST: RENÉE VONK. FOTOGRAFIE: EIGEN ARCHIEF E.A.

‘Voor mijn werk als free lance correspondent moet ik nog altijd de meeste tijd in Moskou zijn. En vanuit daar de voormalige USSR afreizen. Een gebied met elf tijdzones. Van Moskou naar het eiland Sachalin in het oosten zit je tien uur in het vliegtuig, boven hetzelfde land. Afgelopen september waren mijn vrouw en ik dertig jaar samen en Frankrijk is – samen met Italië – altijd onze grote liefde geweest. In 2014 kocht een familielid van mij een vakantiehuis in de buurt van Cordes-sur-Ciel, één van de parels van de Tarn.

Hij zei: “Als ik er niet ben, kun je er altijd terecht”! Sindsdien proberen we daar elke zomer een paar weken te verblijven. Wat mijn vrouw aanzienlijk beter – en altijd veel langer – lukt dan mij. Ze zorgt deels voor het huis en neemt altijd onze poezen mee. Voor Julia is het de ideale omgeving om haar kook-obsessie uit te leven. In de tuin groeien pruimen, appels, kweeperen. Ze schreef in Rusland verschillende kookboeken, maar de overdadige keuze op de Franse marktjes aan verse producten is natuurlijk niet te vergelijken met die in Rusland. Juist die eerste zomer in 2014 wilde ik in de Tarn net wat bijkomen van de vele maanden die ik in de oorlog – vaak letterlijk op het slagveld – in Oekraïne had doorgebracht, toen de ramp met de MH17 plaatsvond. Daar ging mijn vakantie.

“Schrijven volgens een strak regime” Maar enfin, een jaar later schreef ik in Frankrijk mijn omvangrijke roman “Poubelle”, met onder meer als onderwerp de MH17 en het huidige Europa dat op drift is. Volgens een strak regime: van ’s morgens negen uur tot ’s middags twee uur schrijven – met de luiken dicht – dan lunchen in de tuin, vervolgens wat rusten en samen met Julia iets leuks in de omgeving bekijken en boodschappen doen. En om halfzeven gaat dan onder de notenboom onherroepelijk de eerste fles witte wijn open. Heerlijk, het paradijs! Zo heb ik daar ook mijn kleine bestseller “Tsjaikovskistraat 40” geschreven. Ik zeg altijd tegen Julia: “Eigenlijk is de Provence het echte Frankrijk – de platanen, de lavendel, de zee, het licht!” Ik ben gek op Orange, Uzès, zoveel andere

C ÔT E & P R OV E N C E

Van u Moskaor na n! Mento

C OT E P R OV E N C E . N L

‘Pas na mijn dertigste heb ik Frankrijk leren kennen’

plekken. Ken je die film “A Good Year”? Als ik die zie komen de tranen mij steeds in de ogen. Maar het is ook een beetje onzin, overal in Frankrijk is het waanzinnig mooi. Daarmee zeg ik natuurlijk niets nieuws. Vorig jaar bezochten we voor het eerst Normandië, onder andere het huis van Gustave Flaubert in Rouen en het zomerverblijf van Guy de Maupassant in Étretat, twee van mijn geliefde schrijvers. En om de zoveel tijd snak ik naar een paar dagen Parijs. Als mijn werk het toelaat – ook de afgelopen jaren heb ik tijdens mijn ZuidFranse vakanties vrijwel iedere dag geschreven aan een roman – maken we vaak een uitstapje. Dan nemen we een paar dagen vrij, want ook Julia is in Frankrijk aldoor bezig: via internet geeft ze lessen Duits, met leerlingen over de hele wereld. En weet je wat? Julia en ik maakten destijds onze allereerste vakantiereis per auto naar Nice. We hadden niet veel geld en daar in de heuvels een kamer gehuurd. Kort daarna schreef ik mijn debuutroman “Danslessen”. Vele jaren later mocht ik voor de Neder-

C ÔT E & P R OV E N C E

landse gemeenschap aan de Côte d’Azur een lezing geven. Ik ben inmiddels veertien boeken verder, maar vond dat een hoogtepunt.

“Le Monde lezen met een woordenboek” Op het lyceum in Haarlem was ik na twee jaar al francofiel. Vanaf mijn veertiende kocht ik elk weekend een Le Monde die ik met een woordenboek las. Ik had een negen voor spreekvaardigheid op het eindexamen, maar was maar één keer drie dagen in Parijs geweest. Terwijl veel van mijn klasgenootjes op vakantie naar het zuiden gingen, betekende de zomervakantie voor mij en mijn broers: meewerken in het Zandvoortse hotelletje van mijn ouders. We hebben het nooit als een opgave gezien, al heb ik wel een hele jeugd aan vakanties gemist. We gingen simpelweg nooit op vakantie. In mijn studietijd had ik geen geld. Het klinkt krankzinnig, maar pas na mijn dertigste heb ik samen met Julia Frankrijk leren kennen. Ook zij spreekt Frans. Ze weet altijd alles van ieder kerkje, dorpje en klooster. Ze verzamelt boeken en gidsen. Ze is werkelijk een wandelende encyclopedie.

interview

Russen aan de Côte d’Azur Ik heb een zwak voor Menton, met de Russische begraafplaats daar bovenop de berg. Over de Russen aan de Côte d’Azur zou ik een boek kunnen schrijven. Niet over de vele proleten met poen die je nu ziet op de Promenade des Anglais, maar over die in de negentiende eeuw. Nabokov verbleef er, Tsjechov en zo veel anderen. Eén keer hebben mijn vrouw en ik in de heuvels van Grasse lang moeten zoeken naar het huis van de schrijver en Nobelprijswinnaar Ivan Boenin. Maar we hebben de villa uiteindelijk gevonden! Of de Russen de boel daar nu overnemen? Maar dat doen ze overal, de klasse van de oligarchen en kleptocraten met hun vaak piepjonge maîtresses. In Frankrijk, in Duitsland, in Dubai, in Montenegro: ze zitten over de hele wereld. Dat zijn niet de Russen met wie wij doorgaans omgaan: eenvoudige, hardwerkende mensen die niets van corruptie moeten hebben. Voor wie cultuur, hun gezinsleven, niet geld het belangrijkste is. Maar die miljoenen Russen lopen niet in het oog. Veel van die superrijke Russen geven een totaal verkeerd beeld van het echte Rusland, helaas.

“Poetin en Macron zijn Napoleons” En ja, het verschil tussen Rusland en Frankrijk is inderdaad reusachtig, al moet ik zeggen dat er in het zuiden van Rusland, in de omgeving van de badplaats Sotsji in de Kaukasus, gebieden zijn die zeer Frans aandoen. Er staan palmbomen, er zijn stranden, er groeit wijn. Maar ons leven speelt zich voornamelijk af in het noorden van Rusland waar de winter duurt van november tot april, met sneeuw, kou en weinig licht. In december is het in Sint-Peterburg pas om tien uur ’s morgens licht en om kwart over vier in de middag alweer donker. Dat is zwaar, zeker als je een intensief leven leidt en wat ouder wordt. Om over het voedsel maar te zwijgen. Maar het culturele leven is er geweldig en intens! Dat maakt veel goed.

C O T E P R OV E N C E . N L

“Wat houdt u nog tegen om te bouwen of te renoveren in de Provence?”

Wij bouwen of renoveren uw woning in Frankrijk, met een Nederlands sprekende officiële maître d’oeuvre (bouwcoördinator) Een huis nieuw en comfortabel of liever oud en charmant? Bekijk onze vernieuwde website!

WWW.BRFRANCE.EU

ALLE BOUWWERKZAAMHEDEN Voor bouwen en renovatie in de Var. Profiteer van onze meer dan 35 jarige ervaring in het franse land en neem contact voor een vrijblijvend informatiegesprek.

Inter-Service | ZA Camp Ferrat II 83120 Sainte-Maxime telefoon: +33 (0)4 94 43 21 30 e-mail: debos@inter-services.fr

www.inter-services.fr

“Op het lyceum in Haarlem was ik na twee jaar al francofiel”

Kijk, de banden tussen Rusland en Frankrijk zijn niet alleen eeuwenoud, maar ook zeer bijzonder. Historisch, cultureel. Tot 1917 sprak de adel in Rusland Frans. En zonder het slagveld van 1812 tussen de Russen en Napoleon zou er een eeuw later nooit een revolutie in Rusland zijn geweest. Enfin, ook daar kan ik een boek over schrijven. Ik denk dat Macron en Poetin veel met elkaar gemeen hebben: ze zijn beide Napoleons met een liefde voor grandeur, patriottisme. Nu Merkel in Duitsland als leider wegvalt, de Brexit bijna een feit lijkt en de Verenigde Staten zich onder Trump steeds meer isoleren, springt Macron in het gat. Ik voorspel dat we hem nog vaak samen met Poetin op het wereldtoneel zullen zien. De ontwikkelingen die Europa nu doormaakt zijn sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog nog nooit zo belangrijk geweest. Een schrijver, een goede, serieuze schrijver, vind ik, moet dat in zijn werk laten

weerklinken. Houellebecq doet dat in “Soumission” en “Sérotonine” fenomenaal. Het geeft me de kracht en de inspiratie om deze winter in Rusland verder te gaan met de roman waaraan ik van de zomer in Zuid-Frankrijk ben begonnen.

“Misschien wel twee of drie jaar naar Frankrijk” Als ik ooit een superbestseller schrijf, dan zou ik om te beginnen een heel jaar of misschien wel twee of drie jaar in Frankrijk gaan wonen. In Nederland hebben we niets meer, dus terugkeren naar Nederland is geen optie. Waar zouden we moeten wonen? Het klinkt misschien vreemd voor de lezers van je blad, maar ik moet voor mijn geld nog elke dag hard werken. Daarbij heb ik geen pensioen, zelfs geen AOW, de straf voor een leven buiten de grenzen. Ik heb me er al mee verzoend dat ik altijd zal moeten blijven werken. Julia en ik zullen natuurlijk nooit van Rusland loskomen, maar Frankrijk? Ja!’ l

C OT E P R OV E N C E . N L

SAMENSTELLING: DENISE BAUDET

Beleef Zuid-Frankrijk! 16 - 26 januari

Cirque International de Monte-Carlo Een idee van wijlen Prince Rainier III en nu al voor de 44e keer een belevenis vanjewelste in het prinsdommetje aan de Middellandse Zee. Met vanzelfsprekend traditionele, maar ook vernieuwende acts en spraakmakende optredens van gerenommeerde artiesten, plus een speciale competitie voor aanstormend talent, en de uitreiking van de Gouden Clown. Ook dit jaar vormt het Cirque International de Monte-Carlo een van de belangrijkste circusfestivals ter wereld onder leiding van prinses Stéphanie, die haar hart aan het circus heeft verpand. montecarlofestival.mc

Tot begin maart

Provençaalse truffelmarkten

Zowel in de Vaucluse als in de Var en de Drôme Provençale is de winterperiode het seizoen van ‘le diamant noir’: de truffel. Eind oktober/begin november volgen de truffelfeesten elkaar op en daarna komen de markten op gang. Waarvan de belangrijkste die in Richerenches in de Vaucluse is; de grootste van Europa. Elke zaterdagochtend op de Cours du Mistral voor de groothandel, in de Avenue de la Rabasse (rabasse is Provençaals voor truffel) voor consumenten. Ook een belangrijke en vermaarde truffelmarkt is die van Aups in de Var, elke donderdagochtend. Meer interessante truffelmarkten in Valréas (Drôme), Carpentras (Vaucluse) en Tavernes (Var). Maar ook op tal van weekmarkten in de dorpen en steden worden truffels aangeboden.

C ÔT E & P R OV E N C E

16 - 29 februari

Het Carnaval van Nice

Het thema van dit jaar voor het ongeëvenaarde Carnaval van Nice, een van ’s werelds grootste carnavals, is: ‘le Roi de la mode’. Alles staat in het teken van de mode(grillen) van de afgelopen decennia. Kleurrijke en uitbundige parades en corso’s, de vele praalwagens zijn ervoor en erna te bewonderen op de Place Masséna, maar ook daarbuiten is van alles georganiseerd en te bewonderen. Voor het hele programma: nicecarnaval.com

Heel januari t/m maart

Mimosa, mimosa!

Alles mimosa wat de klok slaat in het Zuid-Franse voorjaar. En dan al helemaal langs de Route du Mimosa. Heb je ’m eenmaal gereden dan wil je het volgend voorjaar beslist weer. De mimosaroute voert van Grasse via Biot, Pégomas, Tanneron, Mandelieu-la-Napoule, Saint-Raphaël, Sainte-Maxime en Rayol-Canadel naar Bormes-les-Mimosas. Wuivende bossen vol gele bloembolletjes die ook nog eens heerlijk geuren: nergens ervaar je de lente zo intens. Alle (deels kust-) plaatsen langs de route vieren ook nog eens hun eigen mimosafeesten, maar het mimosafeest van Mandelieu-la-Napoule is het beroemdst en het grootst. Met praalwagens, de verkiezing van Miss Mimosa, animaties, markten. En er kan ook met gids door de mimosabossen gewandeld worden. ot-mandelieu.fr/le-mimosa

Begin november t/m januari

Kerst- en santonmarkten

Geen dorp of stad in de Provence of je vindt er wel een kerstmarkt(je). Kooplui in traditionele klederdracht. Niet alleen ‘kerstspullen’, maar ook Provençaalse stoffen, houtsnijwerk, olijfolie, wijn en kazen, plus oude ambachten, kortom: de hele Provençaalse streekcultuur. Veel te zien, veel te proeven, ook op de foires aux Santons. Vrijwel overal zijn voorafgaand aan Kerstmis de kleine (klei)poppetjes te koop die de kerststal moeten bevolken. Een traditie die stamt uit 1803. Tegenwoordig zijn die santons niet alleen religieuze figuurtjes, maar ook afbeeldingen van politici, sterren en lokale bekendheden. De belangrijkste santonmarkt is die van Marseille, aan de Vieux Port. foire-aux-santons-de-marseille.fr

15 februari - 3 maart

Fête du Citron in Menton

De 87e editie van dit internationale feest waarbij citrusvruchten de hoofdrol vervullen. Reken in elk geval op een decor van uitbundige en kleurrijke tableaus en praalwagens. Naast de citroenen uit de naam van het festival, doen ook sinaasappelen, mandarijnen, kumquats en andere ‘agrumes’ mee in de fantasievolle voorstellingen. Er zijn ook exposities van fruitmozaïeken, verlichte fruittuinen, een orchideeënfestival, een oude ambachtenmarkt, een kindercarnaval, rondleidingen door boomgaarden, ateliers van kunstenaars en handwerkslieden, een confiturefabriek. fete-du-citron.com

C OT E P R OV E N C E . N L

De negen ‘beautés’ van het Pays de Fayence Het Pays de Fayence omvat negen gemeenten. Met voorsprong het beroemdst is Seillans, een van die ‘plus beaux villages de France’. Als je er rondloopt, weet je: dit klopt. Er is een groot Provençaals plein met een restaurant, maar je eet veel beter bij de Nederlander Chez Hugo, Rue de l’Hospice, +33 (04) 94 85 54 70. Als je in de buurt bent, mag je Mons niet missen. Op 814 meter hoogte, schitterende route! Vanuit het dorp bij helder weer zelfs uitzicht op Corsica. Tourrettes (dichtbij het Lac de Saint-Cassien) is fameus om zijn mimosa. De ‘route des mimosas’ in het voorjaar begint daar. Op weg naar Montauroux kom je in de ‘plaine’ shoppingcentra tegen. Christian Dior woonde er vijftien jaar in het Château de la Colle Noire. Hij ligt begraven in Callian, vlakbij Fayence, onmiskenbaar Provençaals. Eventueel ‘en route’ naar de Côte (half uur, drie kwartier) doe je Saint-Paul-en-Forêt en Bagnols-en-Forêt aan. Topritje!

C ÔT E & P R OV E N C E

reportage Een enclave van ex-pats

De magneetwerking van het Pays de Fayence Een van de meest â&#x20AC;&#x2DC;klassiekeâ&#x20AC;&#x2122; stukjes Provence is het Pays de Fayence in de Var. Negen typerende dorpjes bij elkaar om de hoek. Geen wonder dat dertig jaar of nog langer geleden al de eerste Nederlanders en Vlamingen het gebied ontdekten. Ze gingen er wonen, net als hun kinderen. Inmiddels is het Pays de Fayence uitgegroeid tot een echt toeristenoord

Fayence

C OT E P R OV E N C E . N L

Tanneron

Seillans

Als je toevallig zelf een tijdje in Fayence hebt gewoond en je komt er naar jaren weer eens een kijkje nemen, valt je op hoe het stadje veranderd is. Dat het ooit dorpse karakter niet onaangetast is gebleven. Niet dat het historisch centrumpje ingrijpend is verbouwd, maar je ziet nieuwe winkeltjes met een stadse uitstraling en nog meer café’s met terrasjes. Ik begreep dat het toerisme Fayence in zijn greep heeft gekregen. Fayence (nu zo’n 5.500 inwoners) ligt zoals het een authentiek Provençaals stadje betaamt, tegen de heuvels op gebouwd. Maar voor autobrandstof, hotels en een aantal restaurants moet je in ‘downtown’ Fayence zijn. Daarna begint de klim naar boven; een kronkelroute die min of meer eindigt onder de ‘mairie’ die als een soort viaduct boven de route hangt. Parkeren iets verderop, tenzij er markt (zaterdagochtend) of kermis is. De oude straatjes in het centrum zijn niet op automobilisme berekend: ‘pittoresk’ impliceert beperkingen. Op 13 juli kun je parkeren trouwens vergeten, dan doet Fayence zijn roemruchte vuurwerk ter voorbereiding op de nationale feestdag Quatorze Juillet. Op de 14e moet je voor het Fête Nationale in Seillans wezen, 5 km verderop.

PRODUCTIE: LONNEKE DE BOT, M.M.V. DENISE BAUDET EN RAOUL DUCHEMIN FOTOGRAFIE: EVA KRUIPER EN ODT PAYS DE FAYENCE

Het klinkt wel zo, maar Fayence heeft niets te maken faïence, het Provençaalse aardewerk. Daarvoor moet je verderop in de Var naar Salernes.

De bisschop sloeg aan het bezuinigen Fayence is ‘la capitale’ van het Pays de Fayence, een samenwerkingsverband van negen speciale gemeenten, zie verder. Maar eerst Fayence en zijn historie. Die naam komt voor het eerst voor in 909, op een kaart van de abdij van Cluny, maar dan als Faventia. Geleerden attendeerden op de vermelding van Fayence in geschriften van de abdij Saint-Victor uit 1119, waarin de naam Faventia overigens helemaal niet meer voorkomt. Fayence zou afgeleid zijn van het Latijnse

C ÔT E & P R OV E N C E

Fagus = berk, andere bronnen houden het op Faventia Loca, wat goede plek betekent.

Sterrenrestaurant op de golfbaan Het met een Michelin-ster bekroonde restaurant van de om de hoek gelegen (in Tourrettes) super-de-luxe golfbaan Terre Blanche heet in dat geval terecht Faventia (www.fourseasons.com/provence/dining/faventia/). Je kunt daar ook fantastisch logeren en er zelfs een huis kopen, dit terzijde. Om een lang verhaal kort te maken: Fayence kreeg op zeker moment een kerkelijk gefinancierd kasteel, waarvan er nu nog iets over is, helemaal boven in het stadje, prachtig uitzicht verzekerd. Maar in 1710 vond de bisschop van Fréjus, tevens minister onder Lodewijk XV, dat het pand qua onderhoudskosten te duur was. En overbodig. Ondertussen werd er in de achttiende eeuw wél besloten dat de Église Saint-Jean-Baptiste eigenlijk te klein was. Die werd dus uitgebreid en is nu qua afmetingen de op twee na grootste van Le Var. Alleen in Saint-Maximin en Lorgues staan grotere kerken. Fayence is nu dus het centrum van het Pays de Fayence. Met veel ‘nieuwe’ Nederlanders en Vlamingen die zich er gevestigd hebben. Die hun droom in vervulling hebben zien gaan.

Stuwmeer, zweefvliegveld en antiekmarkt Als het ’s zomers heet is, zoek je in het Pays de Fayence verkoeling in het grote stuwmeer Lac de Saint-Cassien waar vissers, watersporters (alleen niet gemotoriseerde bootjes) en zwemmers hun hart kunnen ophalen. Spannender vakantie: je hebt in Fayence ook het belangrijkste zweefvliegveld van heel Europa (met een behoorlijk restaurant) en niet te missen is de Salon des Antiquaires de Fayence, de befaamde antiekmarkt. Vier keer per jaar kun je er rondstruinen, in de schitterende tuin van een Provençaalse bastide uit de XIXe eeuw (www.le-grand-jardin.net). l

Tourrettes

Lac de Saint-Cassien WAAR ETEN? CHEZ HUGO Rue de l'Hospice, Seillans chezhugo.fr L'ESCOURTIN (HÔTEL LE MOULIN DE LA CAMANDOULE) Chemin Notre-Dame des Cyprès +33 (0)4 94 76 00 84 camandoule.com LE TEMPS DES CERISES Place de la République +33 (04) 94 76 01 19 restaurantletempsdescerises.fr LA TABLE D'YVES 1357 Route de Fréjus +33 (0)4 94 76 08 44 latabledyves.com LA FARIGOULETTE 1 Place du Château +33 (0)4 94 84 10 49 LE CASTELLARAS 461 Chemin de Peymeran +33 (0)4 94 76 13 80 restaurant-castellaras.com

L'AUBERGE FLEURIE Avenue Saint-Eloi +33 (0)4 94 84 76 64. WAAR SLAPEN? Hôtel Le Moulin de la Camandoule Chemin Notre-Dame des Cyprès +33 (0)4 94 76 00 84 camandoule.com Les Oliviers 18 Avenue Saint-Christophe (Quartier La Ferrage), Route de Grasse +33 (0)4 94 76 13 12 lesoliviersfayence.fr CHAMBRES D’HÔTES (NEDERLANDSTALIG) Op een half uurtje van Fayence: In Bargemon: MAS LA JAÏNA www.maslajaina.com

In Les Adrets de l’Estérel: LE LION BLANC www.lelionblanc.com CAMPINGS CAMPING LOU CANTAIRE RD 562, Route de Draguignan +33 (0)4 94 76 23 77 CAMPING LA TUQUETTE 477 Chemin des Sauranes Hautes +33 (0)4 94 76 61 94

C O T E P R OV E N C E . N L

Zij wonen er al! Jai en Lonneke van Pelt-de Bot: ‘Het klimaat en de prachtige natuur. ’s Winters binnen een uur op de skipiste, ’s zomers in een half uur op het strand. Maar de voornaamste reden: een andere levensstijl. Via school en sport hebben we contact met Fransen. Ons favoriete restaurant in Fayence is Le Temps de Cerises, maar ook Le 8 is een aanrader. Voor kleding gaan we vaak naar D’stock in Montauroux.’ Jai is bouwkundig ingenieur en begeleidt renovatie- en nieuwbouwprojecten. Lonneke is werkzaam bij makelaarskantoor New Home, regio Fayence. Ze hebben twee zonen. Marie-Louise en Lodewijk Schröder: ‘In 1999 vertrokken we uit Nederland, vanwege het klimaat en drukte. Een zus woonde hier al, we kenden de streek. In 2000 begonnen we ons restaurant Le Temps de Cerises in het hart van Fayence. Door het restaurant hebben we veel contact met mensen van

C ÔT E & P R OV E N C E

allerlei internationale nationaliteiten. Op vrije dagen gaan we regelmatig naar de kust, Da Laura in Cannes is voor ons een vast eetadresje, en de Bistrot des Anges van Bruno Oger in Le Cannet. Hier in de buurt schuiven we regelmatig aan bij Chez Hugo in Seillans.’ Marie-Louise en Lodewijk hebben een zoon, op het lycée in Le Muy. Hij wil later naar de Hogere Hotelschool in Den Haag. Jeanne-Marie van den Bosch: ‘Ik woon met mijn man Roland al dertig jaar in Seillans. Sinds mijn twaalfde heb ik er elk jaar vakantie gevierd, we hebben zo ongeveer alle Nederlanders zien komen, we waren bijna de eersten. Ook daardoor hebben we nu meer Franse dan Nederlandse vrienden. Ooit naar Nederland terug? Ik denk dat ik teveel verfranst ben. Uit eten? Le Temps de Cerises in Fayence en Chez Hugo in Seillans, maar voor een eenvoudige lunch ook Tilleul Citron en op het zweefvliegveld Le Vol à voile.’

Jeanne-Marie van den Bosch leidt een makelaarskantoor in Fayence en Claviers. Hugo van Vliet: ‘Waarom Frankrijk? Ja, dat moet je aan mijn ouders vragen, ik ben hier geboren en opgegroeid. Vanaf mijn zestiende heb ik in – vaak – sterrenrestaurants in Frankrijk gewerkt, toen ik mijn eigen restaurant in Engeland had verkocht, was het toch terug naar Zuid-Frankrijk waar mijn ouders nog steeds wonen. Ik heb juist heel goed contact met Fransen, het helpt vast dat ik geen accent heb. Op een vrije dag ga ik graag naar Cannes.’ Hugo van Vliet (39) is restaurateurpropriétaire van restaurant Chez Hugo in Seillans. Eva Kruiper en Jordi Verspoor: ‘Na zeven jaar Ibiza (Eva) kwamen we elkaar tegen, Jordi woonde hier al. Een waanzinnig mooie plek, van alles te doen, niet ver hier vandaan

kun je skiën, een dagtrip naar Italië, naar de zee. We wonen permanent in Callian, goed contact met Fransen, maar ook met Nederlanders. Heerlijk om af en toe lekker Nederlands te kletsen. We eten in Fayence graag bij Le Temps des Cerises, La France, Le Provençal, in Callian bij Le Bellevue, in Tourrettes bij La Pause Tourrettane en La Vigne Vincent. De markt in Fayence op zaterdag is oké, je hebt daar ook La Chapellerie, een geweldige hoedenwinkel en de wijnwinkel La Cave. In Callian is er de Itinéraire Céramique, workshops pottenbakken.’ Eva Kruiper is fotografe met bookings worldwide, Jordi Verspoor is manager bij Provence Property, renoveren en bouw van huizen. Ze hebben een dochter. Dick Houtenbos: ‘Fayence ligt op rijafstand van de internationale school voor mijn dochter, in Mougins. En de bloemenveiling in Hyères, voor mijn beroep belangrijk. Zakelijke contacten heb ik vooral met Fransen, sociale toch vooral met Engelstaligen, en dan meestal in Cannes. Ooit terug naar Nederland? Over veertig jaar.’

Dick Houtenbos is lid van de ledenraad Royal Flora Holland en partner bij Pivoines du Verdon. Steven (Stéphane) van Vliet: ‘Ik ben in Frankrijk geboren, ik voel me 100% Frans én 100% Nederlands. Ik heb twintig jaar in de Vallée des Baux gewoond, daarna tien jaar in Aix-en-Provence. Nu zeven jaar in het Pays de Fayence. Dit is de beste plek tot nu toe, ik voel me hier thuis. Ik was werknemer in de hotellerie en nu een ‘biologische wijnjager’ voor mijn eigen zaak in Fayence: Organicwine Provence. In deze omgeving wordt uitstekende wijn gemaakt, Domaine Ricardenque in Callian en Domaine de Méaulx in Seillans.’ Steven van Vliet studeerde theologie en is vader van drie dochters. Roland Verspoor en Nicolette Watrin: ‘We komen uit Arnhem en Amsterdam, we hebben elkaar in Frankrijk leren kennen. We werkten er in een vakantiecomplex. Via de Hérault en Cannes zijn we uiteindelijk hier terechtgekomen, in Tourrettes . Met een eigen bedrijf, Provence Property.

Doordat onze kinderen hier geboren zijn, hadden we eerst veel Franse vrienden, maar dat is de loop der jaren veranderd. Nu ook prima contact met Nederlanders, Vlamingen en Engelsen. Ooit terug naar Nederland? Dat denken we niet. Onze familie komt liever hier naartoe.’ Roland Verspoor is eigenaar van Provence Property. Nicolette en hij hebben drie kinderen.

Foto links, van links naar rechts: Lonneke de Bot, Dick Houtenbos, Lodewijk en Marie-Louise Schröder, Hugo van Vliet, Jeanne-Marie van den Bosch, Steven van Vliet, Eva Kruiper, Roland en Nicolette Verspoor, met op schoot Roza. Foto rechts: Jordi Verspoor met Roza en Eva.

C OT E P R OV E N C E . N L

PAYSAGISTE

Création et entretien des jardins et des espaces verts

GOLFE DE SAINT-TROPEZ

TUINEN EN ZWEMBADEN IN ZUID-FRANKRIJK

WWW.INTER-GARDEN.FR Ontwerp, aanleg en onderhoud van tuinen en zwembaden. Een équipe van 10 man onder Hollandse leiding, werkzaam sinds 1979 aan de Côte d’Azur. Profiteer van onze langdurige ervaring in het Franse land. Neem contact op voor een vrijblijvend informatiegesprek.

Serge de Bos – directeur

Christine de Bos – manager

14, Avenue des Artisans – Z.A. du Camp Ferrat 2 – 83120 Sainte-Maxime Tél. / fax: (+33) (0)4 94 43 21 30 – debos@inter-garden.fr

Zorgel s genieten aan de Côte d’Azur! Coördinatie bij de bouw of verbouwing van uw woning

Beheer-service op maat van uw woning tijdens uw verblijf, afwezigheid en verhuur

Onderhoud en schoonmaak door ons eigen personeel van uw tuin, zwembad, etc.

Het voor u regelen van gewenste administratieve werkzaamheden zodat uw verblijf zorgeloos verloopt

Bastion d’Azur is een professioneel servicebureau dat met een eigen equipe medewerkers zorg draagt voor uw villa of appartement aan de Cote d’Azur. Wij werken vanuit Sainte Maxime en beschikken over de kennis, ervaring, de medewerkers en het lokale netwerk om adequaat en professioneel te regelen dat u zorgeloos kunt genieten van uw villa of appartement. Ons aanbod is flexibel en wij stemmen onze service graag af op uw persoonlijke wensen. Belt u ons gerust om uw situatie te bespreken. Onze medewerkers spreken Nederlands, Frans, Duits en Engels en doen u graag een aanbod op maat.

2 rue Jean Brunet le domaine du Golf, 8320 Sainte Maxime – France +33 (0)4 94 81 01 32

info@bastiondazur.com

www.bastiondazur.com

restaurants

HET ‘ZWARTE GOUD’ VAN EEN WISPEL TURIGE KNOL De truffel: dat andere lekkers uit de Provence Dat van die Provençaalse rosé, dat weten we nu wel. Maar we hebben ook nog de exquise truffel in de aanbieding! Onberekenbaar als een lastige patiënt, maar nooit te versmaden. Met de ‘rabasse’, zoals de ‘zwarte diamant’ in bij ons wordt genoemd, weet je het maar nooit. Van half november tot half maart kun je ze opgraven. Of juist niet. T E K S T: R A O U L D U C H E M I N , M . M .V. E L L E N VA N L I N S C H O T E N

C OT E P R OV E N C E . N L

Niet om interessant te doen, maar bij truffels denk ik heel soms aan een citaat van Alexandre Dumas: ‘La truffe peut, en certaines occasions, rendre les femmes plus tendres et les hommes plus aimables’. Vermoedelijk bedoelde hij op zijn manier te zeggen dat de truffel nogal wat te bieden heeft. Zelf vind ik het wel genoeg dat je met truffels sublieme maaltijden kunt bereiden. Hoewel, er kleeft ook nog wel wat mysterieus aan die knol. Wat dan? Nou, ondanks allerlei nieuw wetenschappelijk inzicht snapt nog steeds geen mens waarom ‘truffières’ (zeg maar, truffelboomgaarden) na jaren van topscores ineens besluiten ‘on hold’ te gaan. Behalve om zijn intense smaak bewonder ik de truffel daarom ook om zijn dwarse karakter van kieskeurige knol.

Strenge selectie van ‘gastheren’ Zo wil ie alleen zijn best doen in een klimaat met korte, zachte winters en lange, zonnige zomers waarin regelmatig een stevige stortbui valt. De grond waarin hij goed gedijt, moet aan een aantal strenge eisen voldoen. Om te beginnen moet de bodemsamenstelling in orde zijn: kalkhoudend, rijk aan organische voedingsstoffen en de juiste ondergrondse verhouding tussen koolstof en zuurstof. Als gastheer prefereert hij de (groene of witte) eikenboom, alhoewel in sommige streken ook de hazelaar, linde of kastanje in aanmerking kunnen komen. De

C ÔT E & P R OV E N C E

boom moet bovendien al aardig op leeftijd zijn, wil de truffel zich eronder nestelen. Bomen jonger dan vijftien jaar maken geen schijn van kans, de truffel verkiest in de regel bomen die de dertig al gepasseerd zijn. De truffel zorgt voor leven in een bejaardensoos in het groen. Als dan ook nog de natuurlijke vijanden van de truffel – zoals bepaalde insecten, eekhoorns en wilde zwijnen – zich koest houden, bestaat de kans dat de truffel zijn finale glorie op een verleidelijk bordje beleeft.

Partnerdeal met een boomwortel De truffel ontstaat uit een proces dat mycorrhiza wordt genoemd: een vorm van symbiose tussen een ondergrondse zwam en een boomwortel, waarbij beide ‘partners’ voedingsstoffen uitwisselen tot wederzijds voordeel. De zwam voorziet zijn gastheer van mineralen, als welkome aanvulling op het magere dieet van de kalkrijke maar voedingsarme grond, en krijgt daar suikers voor terug, die nodig zijn voor het dichtvertakte netwerk van schimmeldraden waaruit de truffel gevoed en uiteindelijk geboren wordt. Dit proces van mycorrhiza duurt van begin mei tot eind juni. Vanaf dat moment groeit de jonge truffel op eigen houtje verder tot half november, december, wanneer hij oogstrijp is. Eind maart valt de truffel uiteen in sporen, die opnieuw een samenwerking aangaan met de boomwortels.

Viervoeters klaren de klus In mijn tuin staan eiken van de pensioengerechtige leeftijd. Ik dacht: wie weet! Maar het lukt me als leerling-plattelander niet om op eigen houtje truffels te vinden. Hulp blijft nodig, bij voorkeur van een ervaren truffelzoeker die wordt bijgestaan door viervoeters met een uitstekende neus. Vroeger was dat het varken, domweg omdat de meeste landbouwers er toch al een hadden rondlopen voor ‘eigen gebruik’. Varkens zijn dol op truffels en dus van nature erg gemotiveerd ze op te sporen. Groot nadeel is dat ze, al wroetend, meestal sneller bij de truffel zijn dan hun baas. Daarnaast luisteren ze slecht of helemaal niet. Nu is er de ‘truffelhond’. Het is een fabel dat honden van nature goede truffelzoekers zijn, ook al verwijzen aanhangers van deze misvatting vol overtuiging naar

restaurants de hondenneus, die inderdaad iets weg heeft van een truffel. Het enige motief van de hond is zijn baas te plezieren, die hem jarenlang getraind en verwend heeft. Met stukjes truffel of truffelolie, waardoor zijn neus en smaakzin gefixeerd zijn geraakt op de geur.

Kritisch voorzichtig op de markt Mijn honden missen elk begin van truffeltalent. Dus dan maar naar de markt. Moet je wel voorzichtig zijn, al helemaal zo rond kerst als de prijzen soms tot € 1.000 per kilo kunnen oplopen. Het punt is: de oogst van Europese truffels loopt al jaren terug, waardoor de prijzen

stijgen. Daardoor is er een markt ontstaan voor de even goedkope als relatief smakeloze truffels uit China, op het oog niet van Franse te onderscheiden. In dit verband een tipje: laat op de markt een truffel op de grond vallen. Stuitert die terug, dan is het hoogst waarschijnlijk een Chinees. Voor de goede orde: op de voornaamste truffelmarkten wordt heel serieus gecheckt of het aanbod wel uit de regio komt. Volgens kenners kun je het best alleen een truffel kopen van iemand die je kent. Ik kies voor nader simplisme. Ik laat me – wel zo makkelijk – verwennen in restaurants die echt werk maken van sublieme truffel gelardeerde gerechten.

C OT E P R OV E N C E . N L

Favoriete truffelLes Arcs-sur-Argens: Le Relais des Moines

ALPES-DE-HAUTE-PROVENCE (04)

ALPES-MARITIMES (06)

Nice: TERRES DE TRUFFES 11 Rue Saint-François de Paule www.terresdetruffes.com BOUCHES-DU-RHÔNE (13) Les Baux-de-Provence: LA CABRO D´OR Route d´Arles www.lacabrodor.com

Château-Arnoux: LA BONNE ÉTAPE RN 96 www.bonneetape.com

C ÔT E & P R OV E N C E

Grasse: LA BASTIDE SAINT-ANTOINE 48 Avenue Henri Dunant www.jacques-chibois.com

VAR (83) Les Arcs-sur-Argens: LE RELAIS DES MOINES 77 Chemin des Valises www.lerelaisdesmoines.com

- restaurants Aups: L’AIGUIÈRE 6 Place Maréchal Joffre www.restaurant-var-aups-laiguiere.com

Lorgues: CHEZ BRUNO 2350 Route des Arcs www.restaurantbruno.com

Richerenches: O’RABASSE 5 Place de la Pompe www.orabasse.com

Cavaillon: LA MAISON PRÉVÔT 353 Avenue de Verdun www.restaurant-prevot.com

Montferrat: LE CLOS PIERREPONT 56 Route de Draguignan www.clospierrepont.com

Richerenches: L’ESCAPADE 247 Avenue de la Rabasse www.alescapade.com

Tourtour : LES CHÊNES VERTS Route de Villecroze +33 (0)4 94 70 55 06

La Tour- d’Aigues: LE DIAMANT NOIR Chemin de la Lachaude +33 (0)9 82 12 64 21.

(VAUCLUSE (84) Carpentras: CHEZ SERGE 90 Rue Cottier www.chez-serge.com

Ménerbes: MAISON DE LA TRUFFE ET DU VIN DU LUBERON Place de l´Horloge www.vin-truffe-luberon.com

DRÔME (26) Grignan: LE CLAIR DE LA PLUME 2 Place du Mail www.clairplume.com. l

Truffelmarkten:

Richerenches (84), zaterdag van 9 tot 13 uur Carpentras (84), vrijdag van 8 tot 12.30 uur Aups (83), donderdag van 9 tot 13 uur Tavernes (83), vrijdag van 8 tot 12 uur

Truffelfeesten

La Messe des truffes, derde zondag van januari in Richerences (Vaucluse). Opgedragen aan Saint-Antoine le Grand, de ‘patron’ van de ‘truffelboeren’. Les Journées de la truffe, La Bastide Saint-Antoine in Grasse, (Alpes-Maritimes), februari 2020, www.jacques-chibois.com

C OT E P R OV E N C E . N L

Makelaar én bouwbegeleiding van A tot Z

ondernemen

TEKST: DENISE BAUDET

Colette van den Bogaerde is makelaar, architect en bouwbegeleider in de Vaucluse. Waar ze zich al sinds 1995 helemaal thuis voelt. Teamwork en goede samenwerking met zowel de koper als de verkoper staan bij haar voorop.

Vertel eens iets over uzelf? ‘Ik kom uit Gent in Oost-Vlaanderen, België. Met tien jaar er varing als zelfstandig architect ben ik eind 1995, met m’n gezin, verhuisd naar Pernes-les-Fontaines nabij Avignon in de Vaucluse. Onze twee jongens zijn hier opgegroeid. Thuis spraken we Nederlands, op school en met de vriendjes was alles in het Frans. Die tweetalige opvoeding heeft hen alle faciliteiten gegeven voor hun huidige beroepsleven. Integreren is hier ook voor ons volwassenen eigenlijk vrij vlot en spontaan gebeurd via de activiteiten van de kinderen.’ Wat was het begin van uw carrière als makelaar en bouwbegeleider in de Vaucluse? ‘In 1997 startte ik een freelance samenwerking met een bouwonderneming. We bieden een van A tot Z service: van ontwerp tot oplevering Tot ongeveer in 2011 heb ik

C ÔT E & P R OV E N C E

talrijke bouwprojecten begeleid voor buitenlanders die hier in de Vaucluse, maar ook in de Gard en de Luberon hebben gebouwd. Toen was het nog mogelijk om grote bouwgronden te vinden.’ Dat is nu niet meer mogelijk? ‘Nu, met de huidige nationale urbanisatiewet (PLU = Plan Local d’Urbanisme) zijn gemeentes verplicht om bouwzones te concentreren rond de dorpskern, om grote kosten van infrastructuren, wegaanleg en nutsvoorzieningen te beperken, maar ook om de natuurgebieden rondom bouwvrij te houden. Dit heeft tot gevolg dat de bouwterreinen kleiner geworden zijn (300 à 500 m²), meestal in verkavelingen ontwikkeld worden; zelden vind je nog een kavel opgesplitst uit een groter eigendom. Omdat het dus héél moeilijk (of héél prijzig) geworden is om kavels te vinden groter dan 1.000 m² zijn mijn buitenlandse klanten schaarser geworden, en heb ik in 2013 de beslissing genomen om ook als vastgoedmakelaar aan de slag te gaan. Opnieuw op zelfstandige basis, in samenwerking

met een lokaal agentschap in Pernes-les-Fontaines. We zijn met een zevental medewerkers en ik ben dolgelukkig met de goede verstandhouding en het teamwork!’ Hoe werkt dat in de praktijk? ‘We proberen ons te onderscheiden van de andere makelaars door het accent te leggen op een minder commerciële aanpak. Ik probeer m’n technische basis als architect te gebruiken voor zowel de verkoper als voor de koper. Mijn recente “dubbele activiteit” geeft me de voldoening om steeds in relatie te blijven met de bouwwereld en huizensfeer. Een ontwerp zien realiseren of een antwoord geven aan een woonwens is voor mij steeds boeiend. Een huis kopen of verkopen moet serieus aangepakt worden: het draait om belangrijke financiële investeringen, die voor iedereen een grote impact kunnen hebben op de persoonlijke toekomst, of het nu gaat om een vaste verblijfplaats of een tweede woning. Belangrijk is om alle huidige en nieuwe wetgevingen goed op te volgen, we werken nauw samen

met notarissen die meer en meer veeleisend zijn en diverse documenten opvragen voor ze overgaan tot de definitieve overdracht. Bijdragen tot een onderling akkoord tussen verkoper en koper is tevens een rijke menselijke ervaring. Een tevreden transactie voor beide partijen betekent voor mij een geslaagde missie!’ Als u moest kiezen tussen Vlaanderen en Zuid-Frankrijk, wat zou het dan worden? ‘Ik ga af en toe terug naar Vlaanderen, mijn ouders wonen er nog, maar eigenlijk vind ik het daar te hectisch en te druk. Ik heb hier in de Vaucluse een – voor mij althans – betere kwaliteit van leven gevonden, minder stressvol en in nauwere relatie met de natuur. Het landschap is hier zo rijk en gevarieerd, het klimaat is mild en de mistralwind bezorgt ons een helblauwe hemel en heel veel luminositeit!’ l

Meer info:

ventoux-immo.com C O T E P R OV E N C E . N L

Wonen in de Provence uw droom is dichterbij dan u denkt!

Enkele voorbeelden uit ons aanbod:

THEOULE-SUR-MER € 626.000 Luxe 2-kamer appartement (ca. 100 m2) met terras in gerenoveerde villa met GEWELDIG ZEEZICHT! De villa is verdeeld in 5 luxe appartementen en ligt op een prachtige locatie op loopafstand van de zee en op ca. 5 km van Théoule-sur-Mer en op 15 min. van Cannes. Het appartement heeft een hoog plafond (ca. 3 m), een zeer ruime living, moderne open keuken en badkamer, ruime slaapkamer en een heerlijk terras. Kan volledig gemeubileerd verkocht worden.

www.new-home.fr – ref. 2320

VIDAUBAN

€ 560.000

Villa op loopafstand van dorpscentrum op ca. 2.045 m2 in een rustige buitenwijk. De villa (200 m2) bestaat uit een woonkamer met eetgedeelte, open keuken met autom. deuren naar terras en zwembad, wc en garderobe, 3 slaapkamers (mogelijkheid voor 4e), 3 badkamers, dubbele garage en een wijnkelder. Geheel gerenoveerd in 2001. Zwembad, poolhouse en olijfgaard. Een comfortabel en onderhoudsvriendelijk huis.

www.new-home.fr – ref. 1866

new home is Nederlands-Franse makelaar en erkend taxateur, actief in Zuid-Frankrijk, met vestigingen in Lorgues (Var) en Roquebrune-surArgens (Côte d’Azur). Door een uitgebreid netwerk en jarenlange ervaring beschikt new home als geen ander over kennis van de regio en de lokale onroerendgoedmarkt. Nederlands sprekende vastgoedadviseurs staan onze relaties bij tijdens het gehele aan- of verkooptraject. Inclusief de juridische aspecten van de geldende weten regelgeving op het gebied van onroerendgoedtransacties. Daarmee behoeden ze u voor onvoorziene valkuilen. Zoekt u een Provençaals huis, vakantiewoning, chateau, wijndomein of bouwperceel? new home biedt een bijzonder ruime, gevariëerde keus. Kijk op www.new-home.fr of bel met +33 (0)4 94 47 49 54 en vraag naar Rob Brink (Var) of Astrid Segaar (Côte d’Azur).



deDélices Côte& Provence sélection

Ontvang twee keer per jaar de Délices de Côte & Provence met een Côte & Provence Premium-abonnement. Ga naar www.coteprovence.nl/abonneren

shopping

Haal Zuid-Frankrijk in huis! Last van vakantie-nostalgie? Of gewoon trek in iets lekkers uit Zuid-Frankrijk? Als je hier even niet kunt zijn, dan proef je de Provence toch gewoon thuis? Côte & Provence geeft graag een voorzetje. Of voor-/napretje, ’t is maar hoe je het bekijkt.

Olijfolie van DikDik Safaris de Provence Afkomstig uit de eigen boomgaard van Olivette in de Provence nabij Entrecasteaux. Al vijftig jaar met veel liefde verzorgd door de Nederlandse eigenaresse. In november/ december worden de olijven met de hand geplukt tijdens ‘La Récolte des Amis’ en koud geperst, gekeurd en gebotteld om dan even later verkocht te worden op de lokale markt en bij Lunchroom SooFrench in Wassenaar (soofrench.com).

Délices de Côte& Provence sélection

Heerlijk rood uit de Luberon De bergachtige streek Luberon strekt zich uit over de Alpes-de-Haute-Provence en de Vaucluse, maar het Luberon-wijnhuis Val Joanis ligt op slechts 20 km van de stad Aix-en-Provence in het departement Bouches-duRhône en behoort qua herkomstbenaming tot het Rhône-wijngebied. Val Joanis is in elk geval van vele markten thuis, en maakt diverse wijnen met invloeden uit beide wijngebieden. Zoals deze: Val Joanis Luberon les Griottes reserve rouge 2017. sélection Afkomstig van wijngaarden op het hoger gelegen (499 meter) Val Joanis in de Luberon. Een bodem van kalk en klei onder een dikke laag kiezels. De gisting vindt plaats op een gecontroleerde temperatuur in RVS tanks met een lange schil-weking van vijftien tot twintig dagen. Daarna rijpt de wijn twaalf maanden op Frans eikenhout, waarvan 30% nieuw. Een krachtige wijn met veel donker fruit (zwarte bessen, pruimen), iets rokerig en een lichte kruidigheid. Lekker met vlees met een volle smaak, zoals hert, wild zwijn en eend. Prijs: € 18,50 – www.buyyourwine.com

Délices de Côte& Provence

Bunan Bandol Mas de la Rouvière rosé 2018

Kruidenbuiltje van Provence Tradition Het Provençaalse ‘bouquet garni’ bestaat doorgaans uit tijm en laurierblad, maar ook andere kruiden zijn mogelijk. Het wordt gebruikt om een saus, soep of stoofpotje op smaak te brengen. Het wordt veel meegekookt in traditionele ‘grootmoeders’ recepten (estouffade, pot au feu, blanquette etc.) en is de ideale basis voor fonds of marinades. Verkrijgbaar bij Lunchroom SooFrench in Wassenaar (soofrench.com).

Met biologisch gecertificeerde wijngaarden op de beste terroirs van Bandol maakt Bunan prachtige, complexe, geconcentreerde rode Bandol van oude wijnstokken. Maar ook uitstekende rosé. Afkomstig van de op het zuiden gelegen wijngaard rondom Le Castellet, in oorsprong een middeleeuws stadje in het hart van AOC Bandol. Waar de bodem van kalksteen, zandsteen en mergel voor een heerlijke lichtrose rosé zorgt, die naar rozenblaadjes, perzik, aardbeien geurt en vol van smaak is met bittertjes van grapefruit plus rood fruit als aardbeien en frambozen. Lekker bij pasta met spinazie en zalm, een salade Niçoise of fruits de mer. Prijs: € 21,45 – www.buyyourwine.com

Château du Trignon Plan de Dieu rouge 2015 De familie Quiot wordt vaak in één adem genoemd met het zuidelijke Rhône-gebied en is eigenaar van meerdere wijngaarden in de belangrijke ‘villages’ als Vacqueyras, Gigondas en Châteauneuf-du-Pape. Maar de familie bezit ook het prachtige wijnhuis Domaine Houchart in de Provence, bestemd voor de productie van rosé. Maar we hebben het nu over een mooie rode, afkomstig uit Plan de Dieu, een appellatie die behoort tot de Côtes du Rhône villages. Een stevige, robijnrode wijn met tonen van blauwe bessen die gepaard gaan met een lange afdronk. Lekker bij Provençaalse stoofschotels. Prijs: € 13,45 – www.buyyourwine.com

COTEPROVENCE.NL

Je vindt het uitzicht over de Gorges de Saint Pierre spectaculair? Wacht tot na de volgende bocht!

C Ă&#x201D;T E & P R OV E N C E

reportage

Colmars en de Gorges de SaintPierre De imposante Gorges du Verdon kent (bijna) iedereen. Maar de bovenloop van de rivier Verdon heeft een zij-dal dat nog spectaculairder is: de Gorges de Saint-Pierre. Je kunt er adembenemend wandelen langs een schitterend pad. Het ommuurde marktstadje Colmars, nabij de monding van de kloof, krijg je er als bonus bij. TEKST: PAUL SMIT â&#x20AC;˘ FOTOGRAFIE: MICK PALARCZYK & PAUL SMIT

C OT E P R OV E N C E . N L

De vrolijke marktkleuren vormen een sterk contrast met de indrukwekkende maar afwijzende stadsmuur van Colmars.

e vallen met onze neus in de boter: het is marktdag. Elke dinsdag en vrijdag verandert het anders zo rustige vestingstadje Colmars-les- Alpes (Alpes-de-Haute-Provence) in een Provençaalse wervel van kleuren en geuren. De buitenkant van de stadsmuur, die Colmars volledig omgeeft – normaalgesproken een plek van norse afwijzing – is gehuld in vrolijke kramen en geroezemoes. Binnen de muur zet de markt zich voort; als een slang kronkelt ze door de smalle hoofdsteeg naar het centrale pleintje en weer naar buiten door de stadspoort. We profiteren van de gelegenheid en kopen olijfolie en wat kruiden voor thuis en een lokaal kaasje voor tijdens de wandeling, verse tomaten. Als energiesnack laat ik twee handenvol overrijpe vijgen in het voorvak van mijn wandelrugzakje glijden en voor de dorst gaat een grondig ingepakt stuk meloen mee, want het belooft warm te worden.

verandert dramatisch na een kilometer, als het pad een ravijn zonder uitweg in lijkt te voeren, maar waaruit een bruggetje ons tenslotte bevrijdt. Sinds dat moment kleeft het pad tegen loodrechte kalksteenwanden, deels zelfs erin uitgehakt. Maar geen angst: het oppervlak is breed en vlak, we voelen ons veilig. Dat wordt bevestigd door de gezinnen met kinderen die we tegenkomen. Als je denkt dat het uitzicht spectaculair is, wacht dan tot de volgende bocht! En dan de volgende! Je kunt je zweetband beter onder je kin klemmen dan om je voorhoofd, om te voorkomen dat je mond steeds openvalt van verbazing. Als we pauzeren met een eerste stuk meloen – het pad stijgt en het is warm – worden we ingehaald door een jong Nederlands stel, dat ons vertelt hoe hun ouders hen overgehaald hadden om wandelend in de Gorges du Verdon door te brengen, omdat het de indrukwekkendste kloof van Frankrijk zou zijn. Het wás ook imposant. Maar zooo druk. Door puur toeval zijn ze daarna hier terechtgekomen en – ze klinken bijna verontwaardigd – het is nóg indrukwekkender en véél rustiger.

Om elke bocht nog spectaculairder

Mooi, mooier, mooist

De wandeling begint in het pittoreske gehucht Villars-Heyssier, op elf minuten rijden, met een uitzichtrijk breed pad boven een hier nog normaal dal. Dat

Tja, ouders kunnen niet alles weten. Bovendien beleef je geen plezier aan je vakantie als je bestemmingen indeelt in mooi, mooier, mooist.

C ÔT E & P R OV E N C E

reportage De twee keukenmeiden van de Nocturnes voor de ingang van het Maison Musée, even ontspannend voordat het spektakel begint.

De buitenkant van de stadsmuur die Colmars volledig omgeeft, is gehuld in vrolijke kramen en geroezemoes

Verderop tuimelt een waterval de kloof in. En dan nog één. We kunnen niet zien waar ze neerkomen, zo diep is het ravijn. Tenslotte stijgt de dalbodem echter sneller dan ons pad en bereiken we de beek. Een bruggetje voert naar de overkant. Vanaf dit punt is een rondwandeling mogelijk. De route voert echter vooral door bos, wat de uitzichten wegneemt, en de hoogteverschillen worden aanzienlijk groter, wat het zweten nog verder stimuleert. Bij deze zomerwarmte – midden in de canicule van juli 2019 – houden we liever een lange lunchpauze aan de beek. Het geitenkaasje van de markt komt tevoorschijn – blijkt ook lekker als smeerkaas – de tomaten, zelfs een klein flesje rosé, dat we in de beek laten afkoelen tot aangename frisheid. De terugweg is eender, maar denk niet dat het saai is om dezelfde route terug te lopen. Vanuit de omgekeerde richting oogt alles weer anders en het landschap is geen spatje minder indrukwekkend. We zijn tijdig voor het aperitief terug in Colmars, waar het een stuk rustiger is geworden nu de marktlui zijn

vertrokken. Op het terras van Le Crazy Pub is het echter nog heel gezellig. Niet eerder smaakte een koud glas bier zo heerlijk.

Roddelende keukenmeiden Onze dag zit er nog niet op, want na een douche en een licht maal in ons hotel pal onder de stadsmuur is het tijd voor ‘Les Nocturnes de la Maison Musée’. Het museum is daadwerkelijk een maison, ooit het huis van een burgerlijke familie. Het bijzonderste eraan is dat je vanuit de huiskamer zo de stadsmuur op stapt. Zo’n muurdoorbraak was natuurlijk illegaal – het verzwakte de stadsverdediging – maar de verleiding ertoe was groot, want het verschafte extra licht en een plekje in de buitenlucht, bij ontbreken van balkon of tuin. Nergens anders kun je tegenwoordig op de stadsmuur komen, dus alleen al daarvoor is het museum een must. Bovenop die stadsmuur kun je voor twee derde om het plaatsje heen lopen, met zicht op de daken, de achtertuintjes, de kerktoren en natuurlijk de bergwereld rondom. Normaal gesproken is het museum al niet saai, dankzij de ongekende rijkdom aan voorwerpen en de geslaagde rondleiding. Maar tijdens die ‘Nocturnes’ komt het verleden tot leven. Letterlijk. Waar anders poppen de kleding en gewoontes van vroeger laten zien, zijn de personages nu van vlees en bloed, d ankzij een

C OT E P R OV E N C E . N L

O P

V E R K E N N I N G

Er loopt een pad rond het Fort de Savoie, dat een onderdeel is van de vestingwerken rond Colmars.

sinds 1695 nauwelijks meer verbouwd waren, perfect onderhouden. Waaraan Colmars zijn unieke, complete en imposante ommuring te danken heeft. Toen het leger uiteindelijk vertrok konden de bouwwerken dan ook intact als historisch monument geklasseerd worden. Ook beide forten zijn ongeschonden.

Ingeklemd tussen twee grenzen

Het mooist aan de Tour Ronde is de houten dakconstellatie. Bij de bouw in 1693 geconserveerd met een mengsel van schapenurine en kruiden

enthousiast groepje amateuracteurs. Dus neem je kinderen mee! Zo roddelen de twee keukenmeiden over de majoor, die in het huis ondergebracht is. De inwoners van Colmars waren driehonderd jaar lang verplicht de soldaten en officieren uit de twee forten kost en inwoning te bieden, tot aan 1918 toe! De vergoeding was een klein vast bedrag – in perioden van staatsfailliet zelfs niets – terwijl de officieren soms veeleisend waren. De soldaten konden ze nog wel afpoeieren, maar die majoor met zijn eeuwige extra-wensen is een lastpost voor de keukenmeiden en het gemopper is niet van de lucht.

Een majoor op de stadsmuur Op de stadsmuur ontmoeten we even later de bedoelde officier, daadwerkelijk een zelfingenomen bral. Hij schept op over zijn belangrijke taken en verantwoordelijkheden. Als we verder willen lopen, neemt hij me ineens apart en vraagt of de keukenmeiden het over hem hebben gehad, vooral in Mimi is hij geïnteresseerd; een geslaagd stukje toneel dat onze ervaring extra echt doet lijken. Ik speel mee en zeg dat hij het hoofdonderwerp van gesprek was… Al die soldaten en officieren met kost en inwoning binnen de stadsmuren hebben eeuwenlang sterk de sfeer van Colmars bepaald. Die ambiance is nu natuurlijk verdwenen. Maar één blijvend resultaat heeft hun aanwezigheid wél gehad: tot 1918 zijn de vestingwerken, die

C ÔT E & P R OV E N C E

De volgende ochtend voor ons vertrek, bekijken we het Fort de France, ten zuiden van het dorp, loodrecht boven de Verdon gelegen. Het mooist is de Tour Ronde, de ronde toren met zijn parapluvormige constellatie aan houten balken die het dak dragen. Om de tand des tijds te kunnen weerstaan zijn ze in 1693, tijdens de constructie, een tijdje in een mengsel van schapenurine en kruiden gedompeld geweest, wat ze min of meer gefossiliseerd heeft. Geen insect dat ooit nog een poging tot aantasting heeft gedaan… Ons uitje zit erop en even later rijden we terug over de mooie Col des Champs naar het Var-dal, waar ooit het Graafschap Nice begon en daarmee het koninkrijk Savoye. We kijken uit op een tweede pas, de Col d’Allos, direct ten noorden van Colmars. Daarachter ligt de Ubaye en ook die streek maakte eeuwenlang deel uit van Savoye. Colmars werd dus omcirkeld door de grens, te midden van voortdurende schermutselingen, het hevigst tijdens het regiem van de Zonnekoning. Zo, terugkijkend op het hoogste stukje Verdon-dal, ingeklemd tussen twee passen – twee grenzen – begrijpen we ineens het hoe en waarom van Colmars’ zware verdedigingswerken, van de soldaten ingekwartierd bij de bewoners, van de majoor en de geïrriteerde keukenmeiden. l Uniek in het Fort de Savoie is de Tour Ronde, de ronde toren met zijn dak dat als een paraplu rust op zijn balkenconstructie. Om de tand des tijds te kunnen weerstaan is het hout tijdens de constructie in een mengsel van schapenurine en kruiden gedompeld geweest; geen insect dat het waagt ze aan te tasten.

reportage Colmars P

Praktische Informatie

WANDELING Het traject is voor iedereen die goed ter been is te doen, op (berg)wandelschoenen met profiel. Niet bij regen of als regen voorspeld is. Mensen met extreme hoogtevrees kunnen er beter niet aan beginnen, maar het pad is vlak en breed, dus de meesten zullen zich veilig voelen. Kinderen die alert zijn kun je meenemen; ze zullen de ervaring nooit vergeten. Onoplettende, heen en weer rennende kinderen kun je beter thuis laten of ‘aanlijnen’. Tot aan het tweede bruggetje is het een makkelijke, weinig stijgende wandeling. Daarna kun je nog een rondje toevoegen, maar dat is zwaarder, minder spectaculair en vereist meer tredzekerheid. WANNEER Erg warm in de zomer, maar omdat lengte en steilte meevallen wel te doen. Het is er bovendien lang zo druk niet als op de paden in de Gorges du Verdon. Mei/juni en september/oktober hebben echter de voorkeur. KAART IGN topokaart 3541 OT Annot (€ 12,50) is de beste wandelkaart.

EVENEMENTEN Het leukste maar ook drukste evenement is het Fête Médiévale, dat in 2020 zijn 26e aflevering zal beleven (3 dagen lang, vanaf 7 augustus). Meer voor de dorpsbewoners zelf is het Fête Patronale Saint Jean (23 t/m 25 juni), voor buitenstaanders interessant vanwege de processies en bravades. Dan zijn er natuurlijk de Nocturnes (nog geen datums bekend) en de dinsdag- en vrijdagmarkten. Wil je zo’n 1.000 schapen door de stegen van Colmars zien ‘spoelen’: ga dan naar de Revendran eind oktober. INTERNET colmarslesalpes-verdontourisme.com (website van het VVV van Colmars). haut-verdon-maison-musee.com (website van het Maison Musée). SLAPEN & ETEN Direkt aan de voet van de stadsmuur staat Hôtel-Restaurant Le France (hotel-le-france.com), een gemiddeld Frans hotel, met een aantrekkelijke ‘plat du jour’ rond lunchtijd en ‘s avonds de Franse keuken of pizza’s. Het sterkste

punt is natuurlijk zijn ligging, want anders moet je in buurdorp Villars-Colmars zijn (Le Martagon, le-martagon.com) en dat is niet op loopafstand. De gezelligste bistromet-terras binnen de stadsmuren is Le Crazy Pub (facebook.com/lecrazypub). Gaat het om de cuisine? Dan Le Lacustre (www.restaurantlacustre-beauvezer. com) met terras aan een meer, vlakbij onze wandeling in de Gorges de Saint Pierre. Verder zijn er maar liefst vier campings in de omgeving, waarvan Aire Naturelle Les Pommiers (www.camping-pommier. com) de meeste charme biedt, maar ook de minste activiteiten. l

C OT E P R OV E N C E . N L

Prijsvraag -Win een verblijf in de Provence! Vul het antwoord op onderstaande vragen in op de website www.coteprovence.nl, in een mail aan prijsvraag@coteprovence.nl of stuur een kaartje naar Côte & Provence, P.C. Hooftlaan 85, 1985 BH Driehuis. Vermeld bij inzending duidelijk uw naam, adres, e-mail adres en telefoonnummer. Onder de goede inzendingen verloten wij een verblijf van twee nachten in het voorjaar (januari tot april 2020) of najaar (oktober tot december 2020) in het charmante gastenhuis ‘Sous les Platanes’ (souslesplatanesbb.com), gelegen tussen Avignon en SaintRémy-de-Provence in het hart van een uitgestrekt mediterraan park. ‘Sous les platanes’ B&B verwelkomt u voor een verblijf midden in de natuur, speciaal gericht op rust en de ontdekking van de wonderen van de Provence.

win!

De winnaar krijgt persoonlijk bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

1. Wat is de bijnaam van het plaatsje Gordes in de Vaucluse?

3. Wat moet het landhuis van Charles Aznavour kosten?

2. In welke auto reed Jon van Eerd?

4. Op welk vliegveld landde vakantiehond Plouf?

5. Wat is de maximale hypotheek bij een Franse bank?

Uitslag vorige prijsvraag: 1. Boven de Pointe de l’Aiguille – 2. In de Drôme Provençale – 3. Het hele jaar – 4. Maar liefst 14! – 5. In Orpierre in de Hautes-Alpes – De winnaar is Johan Demoor uit Gent. Gefeliciteerd!

In de komende Frankrijkmagazines IN DE VOLGENDE EDITIE VAN CÔTE & PROVENCE – Schrijver Michael Berg: waarom zijn nieuwste thriller in de Vaucluse speelt • Wandelen langs Cap Morgiou/Bec de Sormiou, de calanques ten oosten van Marseille • CMUNFvoorzitter Dirk Vermey en zijn Hanneke over hun Zuid-Frankrijk • De rêve van Gerard Reve: het gehucht Le PoëtLaval in de Drôme • Special: Langs de Routes du Cinéma: hier werden de sterren gefilmd • En nog veel meer! IN HET WINTERNUMMER VAN EN ROUTE – Interview met tv-chef Alain Caron • Héél veel Parijs! • Héloise & Abélard: un amour impossible • Op ontdekkingsreis langs de Atlantische kust • Wintersport: Savoie & Chamonix. IN HET WINTERNUMMER VAN MAISON EN FRANCE – Een enkeltje Auvergne: tien redenen om erheen te verhuizen • Binnenkijken bij een hippe boerderij met industriële inrichting • Goudse kaas uit de Ariège: op bezoek bij kaasmaker Onno Ufkes • Verhuren in 2020 • Van doolhof tot droomhuis - een uniek renovatieproject in de Var.

C ÔT E & P R OV E N C E

Een heel jaar Zuid-Frankrijk! 1 R 2018/ T EN 9 • TO P-E

INTE NCE • W

N O G V EEL M EER! O N OT T I N G • R ECEP T EN • EN I N K • FRU I T S D E M ER • R A M S LOW TO U R I S M • JA N S I EB EL ZU I D -FR A N K R I J K • S PECI A L O M E R 2 0 1 9 • E V EN N A A R CÔTE & PROVENCE • NAZ

KR I N ZU I D -FR A N J E VA K A N T I E E R 2 0 1 9 • V I ER VENCE • ZOM CÔTE & PRO

PROVE CÔTE &

De koning te rijk in Zu

te rijk in De koning

De koning te rijk in Zuid-Frankrijk

te rijk in Zuid-Frankrijk De koning id-Frankrijk k

Zuid-Frankrij

special

Dat werd tijd-F!rankrijk

SPECIAL ROSÉ

Hommage aan een godendrank

A S T EL NGRID C TMOET I IJN • ON • RO D E W

O T Z W EM K A M PI IJK • ONTMOE

EEU W IN DE SN

Je vakantie in Zuid Jan Siebelink Een prettig gesprek met is u th r e e W Heerlijk! krijk in de Drôme Jon van Eerd in Zuid-Frantietnips!) Een jaar ploeteren Gordes, de vedette ka (lekker veel va

Ja natuurlijk, Zuid-Frankrijk! SPECIAL

MBRES D’HÔTES DE BESTE CHA AANBIEDINGEN! PLUS

Slow tourism 14 WANDEL- EN FIETSROUTES

Voorar vakantie óf voorgoed Even na Zuid-Frankrijk SPECIALE DAT PJ

(nu is het hier top!)

L • SPE CI A M : PELG R I P OS A R CO M SPA D N A T EL A

DAU D E T VA N G O G H EN N D E D RÔ M E • • K A S T EL EN VA RU I J N – N I CE , EN E I N G E D E B

N H U YS TEE E T ER VA EI N EN PI

in de wijngaard van de Luberon Fruits de mer ‘thuis’ zee’ deIedereen van N Uit de ‘moes BRUIJ DE tuin in Fayence in de Var’ Zwemkampioene INGEer Ramon Otting : nacoSchild CARO’ Nin Mo AIN uis ef AL‘th n’adin de Schrijver Pieter ‘polderjonge Ontmoet top-ch me! fdst Drô hoo de se in aan e’ Itali Nic Waterdrinker VIEat:UX NICE: de Provence NYONS: ‘Petit p-Ferr ranée Saint-Jean-Caompaleizen UIT ETEapeN aan de Méditer Zon, zee en dro teauneuf-du-P Châ uit n DRÔME de Topwij van n tele ot: kas no De Be broers De Vlaamse let in Monaco APPS koersen en bal En route met DE BESTE

Tussen Moskou en

EN DAUDET

€ 6,95

2019 18e jaargang • zomer .nl www.coteprovence

Wandelen: Beleef de Alpes-de-Haute-Provence BP

€ 7,25

18e jaargang • nazomer 2019 www.coteprovence.nl

18e jaargang • winter 2019/2020 www.coteprovence.nl

Neem een abonnement: 12 maanden Zuid-Frankrijk voor maar

€ 26,–

Inclusief toegang tot de exclusieve Club Côte & Provence op Facebook, plus korting op aanvullende abonnementen op onze zusterbladen En Route en Maison en France.

www.coteprovence.nl Délices de Côte& Provence

Premium Verwenabonnement!

Vier keer per jaar Côte & Provence in de bus PLUS twee keer per jaar onze unieke surprisebox ‘Délices de Côte & Provence’ bij u thuis bezorgd! Speciaal samengesteld door en voor de echte fans van Zuid-Frankrijk, met authentieke producten uit de Provence, mooie wijnen en gekoesterde delicatessen! En dat voor maar € 129,–. Kijk op www.coteprovence.nl/premium.

sélection

ZO KOOOMHUIS DR O

2019 • voorjaar 18e jaargang ence.nl prov www.cote

Recepten van een Vlaamse sterrenchef Menton

Op pad met VAN GOGH

Origineel idee: een geschenkabonnement op Côte & Provence

Uw welkomstgeschenk: De zon op je bord, ook in de winter! Uw cadeau (winkelprijs € 25,95) als u zich nu abonneert of een abonnement cadeau doet: het receptenboek ‘Provence, heerlijke gerechten uit Zuid-Frankrijk’. Geschreven door Alex Jackson (1985) die een deel van zijn jeugd in de Languedoc doorbracht en nu in Londen het spraakmakende restaurant Sardine runt. Een overtuigde fan van de Provençaalse keuken, ofschoon hij in zijn recepten ook creatief speelt met ideeën uit andere mediterrane keukens. Hij geeft een heel eigen twist aan Provençaalse klassiekers als bouillabaisse, pan bagnat en ratatouille, hij benadrukt de producten van de seizoenen en toch proef je bij hem altijd als het ware de Provençaalse zon op je bord. Vooral als je er zelf even niet bent, haal je met dit boek de Provence aan tafel in huis. Verzendkosten € 4,50 (buiten Nederland € 9). Deze aanbieding is geldig tot 1 januari 2020 of tot zolang de voorraad strekt.

Een voordelig abonnement plus een boek met verrassende Provençaalse recepten!

IMMOHET KANTOOR AAN HET HET GROOTSTE GROOTSTE GROOTSTE HET GROOTSTE DE CÔTE D’AZUR SCANDINAVISCHE SCANDINAVISCHE SCANDINAVISCHE

SCANDINAVISCHE IMMO IMMO IMMO KANTOOR KANTOOR AAN AAN AAN HET KANTOOR GROOTSTE IMMO KANTOOR AAN HET GROOTSTE DE DE DE CÔTE CÔTE CÔTE D’AZUR D’AZUR D’AZUR SCANDINAVISCHE DE CÔTE D’AZUR SCANDINAVISCHE IMMO AAN Bestaande uit een internationaal team van makelaars met KANTOOR grote expertise en ervaring, IMMO KANTOOR AAN DE CÔTE D’AZUR helpen wij u graag verder in 10 talen, waaronder het DENederlands. CÔTE D’AZUR

Bestaande Bestaande Bestaande uit uituit een een een internationaal internationaal internationaal team team team van van van makelaars makelaars makelaars met met met grote grote grote expertise expertise expertise en enen ervaring, ervaring, ervaring,

Wretman, oprichters en aakvoerders

Bestaande uit een internationaal team van makelaars metgaande grote expertise en ervaring, HET GROOTSTE Wij hebben een brede portfolio van te koop, van 2 slaapkamer helpen helpen helpen wij wijwij uu graag graag u graag verder verder verder inin 10 in 10eigendommen 10 talen, talen, talen, waaronder waaronder waaronder het het het Nederlands. Nederlands. Nederlands. SCANDINAVISCHE helpen wij u graag verder in 10 talen, waaronder hetmet Nederlands. Bestaande uit een internationaal team van makelaars expertise enstijl ervaring, appartementen in Nice of Menton, vanteam oude villa’s in grote provençaalse omgeving Bestaande uit een internationaal vanstenen makelaars met grote expertise en ervaring, IMMO KANTOOR AAN helpen wij u graag verder in 10 talen, waaronder het Nederlands. Wij Wij Wij hebben hebben hebben een een een brede brede brede portfolio portfolio portfolio van van van eigendommen eigendommen eigendommen te te koop, te koop, koop, gaande gaande gaande van van van 2 2 slaapkamer slaapkamer 2 slaapkamer wijeen u graag verder in 10 talen,hotels waaronder het Nederlands. hebben brede portfolio van eigendommen te koop, gaande van 2 slaapkamer Fayence,Wij tothelpen Penthouses in Cannes, zelfs en DE mooie wijngaarden. CÔTE D’AZUR

appartementen appartementen appartementen inininNice Nice inNice Nice of of Menton, of Menton, Menton, van van van oude oude oude stenen stenen stenen villa’s villa’s iningaande provençaalse provençaalse in provençaalse stijl stijlstijl omgeving omgeving omgeving Wijhebben hebbeneen een brede portfolio van eigendommen tevilla’s koop, 2 slaapkamer appartementen of Menton, van oude stenen villa’s in provençaalse stijl omgeving Wij brede portfolio van eigendommen te koop, gaande vanvan 2 slaapkamer Fayence, Fayence, tot tot Penthouses Penthouses Penthouses invan Cannes, in Cannes, Cannes, zelfs zelfs zelfs hotels hotels hotels en en en mooie mooie mooie wijngaarden. wijngaarden. wijngaarden. Wij utot graag ininNice één onze 6oude kantoren verspreid over de d’Azur en Johan Johan Johan en enFilip Filip en Filip Wretman, Wretman, Wretman, oprichters oprichters oprichters en enontvangen en Fayence, appartementen Nicein Menton, van oude stenen villa’s in wijngaarden. provençaalse stijl omgeving Fayence, tot Penthouses Cannes, zelfs hotels en mooie appartementen in ofinof Menton, van stenen villa’s in provençaalse stijl Cote omgeving

Johan en Filip Wretman, oprichters en zaakvoerders zaakvoerders zaakvoerders Fayence, tot Penthouses inCannes, Cannes, zelfs hotels en mooie wijngaarden. Johan enenFilip oprichters en Bestaande Provence om tezamen uwinindroomhuis te vinden, ofmet uiteraard de perfecte kopers !en zaakvoerders Fayence, tot inéén zelfs hotels mooie wijngaarden. uituPenthouses internationaal team van makelaars grote expertise ende ervaring, Johan FilipWretman, Wretman,de oprichters en Wij WijWij ontvangen ontvangen ontvangen ueen graag graag u graag in één één van van van onze onze onze 66 kantoren kantoren 6en kantoren verspreid verspreid verspreid over over over de de Cote Cote Cote d’Azur d’Azur d’Azur enen

Wijhelpen ontvangen u graag in inéén onze 6 kantoren verspreid over de Cote d’Azur en wij u graag verder 10 van talen, waaronder het Nederlands. Wij ontvangen ugraag graag in één van onze 6 kantoren verspreid over dede Cote d’Azur en !! ! de de de Provence Provence Provence om om om tezamen tezamen tezamen uw uw uw droomhuis droomhuis droomhuis te te vinden, te vinden, vinden, of of uiteraard of uiteraard uiteraard de perfecte perfecte perfecte kopers kopers kopers Wij ontvangen u in één van onze 6 kantoren verspreid over dede Cote d’Azur en deuwProvence om tezamen Jan Vermeijen, Belgische vastgoed expert uw droomhuis te vinden, of uiteraard de perfecte kopers !

zaakvoerders zaakvoerders

dehebben Provence om tezamen uwdroomhuis droomhuis vinden, of uiteraard de perfecte kopers Wij een brede portfolio van eigendommen teofkoop, gaande 2 slaapkamer de Provence om tezamen uw te te vinden, uiteraard devan perfecte kopers ! ! +33 (0)6 34Jan 35 29 09 appartementen in Nice of Menton, van oude stenen villa’s in provençaalse stijl omgeving Jan Vermeijen, Jan Vermeijen, Vermeijen, uw uw uw Belgische Belgische vastgoed vastgoed vastgoed expert expert expert Jan Vermeijen, uwBelgische Belgische vastgoed expert jan@wretmanestate.com Jan Vermeijen, uw Belgische vastgoed expert Jan Vermeijen, uw Belgische vastgoed expert Fayence, tot Penthouses in Cannes, zelfs hotels en mooie wijngaarden. +33 +33 +33 (0)6 (0)6 (0)6 34 34 35 35 34 29 29 35 09 09 29 09 Johan en Filip Wretman, oprichters en +33 (0)6 34 35 29 09 zaakvoerders

+33 +33(0)6 (0)63434353529290909 jan@wretmanestate.com jan@wretmanestate.com jan@wretmanestate.com jan@wretmanestate.com jan@wretmanestate.com jan@wretmanestate.com Wij ontvangen u graag in één van onze 6 kantoren verspreid over de Cote d’Azur en

CANNES CANNES CANNES CANNES CANNES CANNES CANNES CANNES 9 Rue des Serbes 19 Rue des Serbes

19 Rue des Serbes 19 Rue des Serbes 19 1919 19 Rue Rue Rue des des des Serbes Serbes Serbes Rue des Serbes

de Provence om tezamen uw droomhuis te vinden, of uiteraard de perfecte kopers !

ANTIBES 28 Bd Albert 1er

Jan Vermeijen, uw Belgische vastgoed expert ANTIBES ANTIBES ANTIBES ANTIBES ANTIBES ANTIBES ANTIBES +33 (0)6 34 35 29 09 28 Bd Albert 1er 28 Bd Albert 1er 28 28 Bd Bd Bd Albert Albert Albert 1er 1er 1er 28 Albert jan@wretmanestate.com28 Bd Albert

CANNES 19 Rue des Serbes

VALBONNE VALBONNE 2030 Route de Cannes 2030 Route de Cannes VALBONNE VALBONNE VALBONNE VALBONNE VALBONNE VALBONNE 2030 Route Cannes 2030 Route de Cannes 2030 2030 2030 Route Route Route de dede Cannes Cannes Cannes

0 Route de Cannes VALBONNE

2030 Route de Cannes

www.wretmanestate.com www.wretmanestate.com

www.wretmanestate.com www.wretmanestate.com www.wretmanestate.com www.wretmanestate.com www.wretmanestate.com

ANTIBES 28 Bd Albert 1er

CALLIAN CALLIAN RD562 RD562 CALLIAN CALLIAN CALLIAN CALLIAN CALLIAN

CALLIAN RD562 RD562 RD562 RD562 RD562 CALLIAN RD562

NICE

NICE NICE NICE NICE NICE NICE NICE 54 Rue Gioffredo 54 54 Rue Gioffredo Rue Gioffredo 54 54 Rue Rue Rue Gioffredo Gioffredo Gioffredo 54 Rue Gioffredo 54 Rue Gioffredo NICE 54 Rue Gioffredo

MENTON 2 RueMENTON du Bastion 2 Rue du Bastion MENTON MENTON MENTON MENTON MENTON

MENTON 2 Rue du Bastion MENTON

Rue Bastion 22 dudu Bastion 22Rue Rue Rue 2 Rue du du du Bastion Bastion Bastion

2 Rue du Bastion

+33 (0)4 92 98 92 54 contact@wretmanestate.com +33 (0)4 92 98 92 54 contact@wretmanestate.com +33 (0)4 92 98 92 54 +33 (0)4 92 98 92 54

contact@wretmanestate.com

contact@wretmanestate.com contact@wretmanestate.com contact@wretmanestate.com contact@wretmanestate.co